BAŞARIYI ETKİLEYEN

ETMENLER

Öğrenci Başarısının Bazı Değişkenleri

Öğrencilerin başarı ya da başarısızlıklarında birden çok etmen bulunmaktadır. Öğrenciler arasında sosyo-ekonomik farklılıkların yanında ilgi, değer ve tutum gibi duyuşsal özellikler açısından da farklılıklar bulunmaktadır.

Her bireyin, başkalarına benzeyen birtakım özellikleri yanında benzemeyen birtakım özelliklere de sahip olduğunu,özellikle okul ortamı düşünüldüğünde öğrencilerin çeşitli farklı özellikler gösterebileceklerini;öğrenmelerinde zekâ, yetenek, kişilik özellikleri ve davranışlarında farklılaşabileceğini göz önünde bulundurmalıyız.

Başarı, okul ortamında belirli bir ders ya da akademik programlardan bireyin ne derece yararlandığının bir ölçüsü ya da göstergesidir.

Okuldaki başarı ise bir akademik programdaki derslerden öğrencinin aldığı notların ya da puanlarının ortalaması olarak düşünülebilir .

Öğrencinin ders başarısı üzerinde etkili olan pek çok değişken bulunmaktadır. “Öğrenme değişkeni” olarak da adlandırılan bu değişkenler hemen hemen tümüyle fizyolojik, psikolojik ve toplumsal durum ve koşullarla ilgilidir.

Öğrenme değişkenleri, öğrencinin öğrenme durumunu, dolayısıyla da başarı düzeyini olumlu ya da olumsuz olarak etkilemektedir.

Okul başarısı “zihinsel olmayan” birçok faktör tarafından da önemli düzeyde etkilenmektedir.

Bunlar arasında; Başarı güdüsü, Kaygı, Ailenin nitelikleri, Sosyo-ekonomik özellikler, Okul ve eğitim koşullarının yetersiz

oluşu, Genel çevre özellikleri, Beslenme, Sağlık koşulları ve benzerleri yer

almaktadır.

Aile

Çocuk dünyaya geldiği andan itibaren onun bakımından ve eğitiminden sorumlu ilk kurum ailesidir. Ailenin kültürü, sosyo-ekonomik durumu, anne-babanın eğitim durumu, çocuğa karşı davranış ve tutumları, aile üyelerinin çocuklarına verdiği değer, çocuk eğitiminde sahip olduğu bilgiler ve çocuklarıyla ilgilenme düzeyleri çocuklarının okuldaki başarılarını büyük ölçüde etkilemektedir. Dolayısıyla anne ve baba bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde çocuğun sosyal, duygusal, dil ve zihinsel gelişimleri üzerinde önemli rol oynamaktadır.

Başaran’a göre anne-babanın olumsuz baskıları çocuğu gereksiz gerilimlere düşürerek onun kaygılı bir kişilik geliştirmesine neden olur (Başaran, 1991, s.180).

Anne ve babanın cezalandıracağı düşüncesiyle çocuk yalan söyleme gibi kötü alışkanlıklar edinmekle birlikte derslere karşı da önyargı kazanmaktadırlar.

Bu da gösteriyor ki anne ve babaların çocuğa karşı baskıcı ve cezalandırıcı davranış ve tutumları onların kişilik gelişimleriyle birlikte okul başarılarını da önemli ölçüde etkilemektedir.

Aile çevresi öğrencilerin okulda öğrendiklerini pekiştirmesinde güdüleyici olabilir. Anne ve babaların okuldaki öğrenmeleri desteklemeleri ve çocukların başarılı olma duygusunu yaşamalarına fırsat vermeleri okuldaki öğrenme başarılarını olumlu yönde etkilemektedir.

Ailenin eğitim sürecine aktif katılımının sağlanması da öğrencinin başarısını etkileyen etmenlerden biridir.

Temel’e göre (2001); Anne-babaların eğitime katılımı; okul ve ev arasındaki devamlılığı sağlayacak, öğretmenin okulda yaptıkları evde de yapılarak pekişecektir.

Bu şekilde aile, öğretmenin beklentilerinden ve hedeflerinden, öğretmen de ailenin beklenti ve isteklerinden haberdar olacaktır (Temel, 2001).

Okul–aile işbirliği sağlandığında okuldaki öğrenmelerin kalıcılığı ve buna bağlı olarak öğrenme başarısı artmaktadır.

Psikolojik Faktörler

Olgunlaşma: Olgunlaşma, vücut organlarının kendilerinden beklenen fonksiyonu yerine getirebilecek düzeye gelmesi için, öğrenme yaşantılarından bağımsız olarak, kalıtımın etkisiyle geçirdiği biyolojik bir değişmedir. Olgunlaşma fiziksel gelişime büyük ölçüde etki eder. Birçok psiko-motor davranışın yapılması olgunlaşmaya bağlıdır (Senemoğlu,2005, s.3).

Psikolojik Faktörler

Hazırbulunuşluk: Olgunlaşma, bireye yaşla birlikte artan yeterlikler sağladığı gibi, öğrenme fırsatları verildiği takdirde bireyin yeni ve daha karmaşık davranışları kazanması için gerekli olan hazırbulunuşluğu da beraberinde getirir. Ancak hazırbulunuşluk, bireyin sadece olgunlaşma düzeyini değil, aynı zamanda, bireyin önceki öğrenmelerini, tutumlarını, güdülenmişlik düzeylerini, yeteneklerini, genel sağlık durumunu da kapsar (Senemoğlu, 2005, s.4).

Psikolojik Faktörler

Kaygı Düzeyi ve Korku: Kaygının öğrenme üzerindeki etkisini Bacanlı (2005) şu şekilde açıklamaktadır: Çok düşük ve çok yüksek kaygı düzeyleri öğrenmeyi zorlaştırırken, orta düzeyde bir kaygı duymak öğrenmeyi kolaylaştırır ve teşvik eder (Bacanlı, 2005, s.150). Aşırı kaygı öğrencilerin heyecan ve paniklemesine neden olurken düşük kaygı durumu da tembelliğe ve isteksizliğe neden olarak öğrenmeyi olumsuz etkilemektedir.

Psikolojik Faktörler

Öğrencilerin okuldaki öğrenme başarılarını etkileyen bir başka değişken öğretmene, yöneticilere, derse, sınavlara ve konuşmaya yönelik korkularıdır. Başaran’a göre (1991), genel olarak öğrenciler öğretmenlerden korkarlar. Öğrenciler kendilerini sürekli kötü sözlerle eleştiren, alay eden, sınıf içinde kötü duruma düşüren, sürekli şiddet kullanan, cezayı alışkanlık haline getiren, bağıran öğretmenlerden çok korkarlar. Bu da öğrencilerin olumsuz davranışlar göstermelerine neden olarak başarı düzeylerini olumsuz etkiler.

Psikolojik Faktörler

Dikkat: Dikkat, bilincin belli bir nokta üzerinde toplanması olarak tanımlanabilir. Psiko-fizyolojik enerjinin öğrenilecek konu üzerinde toplanması o konunun dahi iyi öğrenilmesini sağlar. Dikkat, öğrenmenin gerçekleşmesinde ön şartlardan biridir (Ersanlı ve Uzman, 2007, s.246). Öğrenme ortamında öğrencilerin dikkatini, ilgileri, ihtiyaçları, kişilik özellikleri, sınıfın fiziksel ve psikolojik ortamı gibi birçok değişken etkilemektedir. Öğretmenlerin öğrencileri güdüleyerek dikkatlerini öğrenme malzemesine çekmesi öğrencilerin başarılarını arttıracaktır.

Öğretmen Tutum ve Davranışlarının Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkileri

Öğretmenin değerleri, tutumları, deneyimleri; öğrencilerini, toplumu, kendi mesleki geleceğini, meslektaşlarını etkiler ve doğal olarak onlardan da etkilenerek kişisel ve mesleki varlığını biçimlendirir. Öğretmen, gelecek kuşakların bilişsel gelişimini besleyen; topluma ve kendi dışındaki dünyaya karşı tutumlarının çerçevesini çizen; iletişim, araştırma ve yaratıcılık becerilerinin gelişimini hızlandıran; duyuşsal ve devinişsel gelişimini yönlendiren bir kişidir .

• Başarılı öğrenciler gülümseme, baş sallama, göz kırpma gibi daha fazla olumlu tepkiler almaktadırlar ve daha az ihmal edilmektedirler.

• Öğrencinin özellikleri ve başarısı öğretmen beklentisini etkilerken, öğretmenin beklentileri de öğrenci davranışını ve başarısını etkilemektedir. Öğretmen beklentisi ile öğrenci davranışı arasında çift yönlü bir etkileşim vardır.

• Öğretmenlerin başarılı öğrencilerden beklentileri ve onlara karsı tutum ve davranışları ile düşük başarı gösteren öğrencilere karşı tutum ve davranışları arasında büyük ölçüde farklılıklar vardır.Onlara beklentilerine uygun sorular sorar, pekiştireç ve dönüt verir. Öğretimin niteliğini beklentilerine uygun olarak düzenler.

• Öğretmenlerin düştükleri hataların basında; başarılı buldukları öğrencilere başarısız öğrencilere göre daha güç sorular sorup yanıt vermeleri için daha fazla zaman vermeleri, sözlerini daha az kestikleri ve doğru yanıt vermeleri için onlara daha çok ipucu vermeleri ve onlarla daha çok ilgilenmeleri ortaya konulmuştur.

Öğrenme-öğretme ortamında birçok değişken yer almaktadır. Bu değişkenler; öğretmen, öğrenci, okul, program, eğitim ortamı, sınıf yönetimi, aile ve çevre olarak sıralanabilir.

Bu değişkenlerden en önemlisi ve en kritik olanı öğretmendir. Çünkü etkili bir sınıf yönetimi için gerekli olan eğitim süreçlerinin düzenlenmesinden ve yürütülmesinden öğretmen sorumludur. Bu nedenle öğretmenin liderlik rolü ön plana çıkmakta ve grup dinamizmini bilmesi önem kazanmaktadır.

Öğrenme ve öğretme ortamında başarıyı etkileyen en önemli faktörlerden birisi sınıf içindeki davranışlar ve sınıfın etkili yönetimidir. Sınıfın yönetiminden sorumlu olan öğretmenin sınıfta iletişim becerilerini gösterebilmesi, uygun tutum ve davranışlarda bulunması beklenir.

Sınıf Yönetimi ve Öğrenci Başarısı Arasında İlişkiler

Sınıf yönetimi, sınıfta etkili öğretme - öğrenme sürecinin gerçekleşebilmesi ve sonuçta beklenen eğitsel başarıya ulaşılabilmesi için öğretmen tarafından gerekli ortam ve koşulların hazırlanıp sürdürülmesini ifade eder. Öğretmenin, etkin bir şekilde sınıfı yönetebilmesinde her sınıf ortamının değişik bilişsel, duyuşsal ve devinişsel özelliklere sahip öğrencilerden oluştuğunu dikkate alması gerekir. Her sınıfın sosyal dokusu ve iklimi, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyi ile güdülenmişliğinin de aynı olmadığını bilen öğretmen, gerekli öğrenme yaşantılarını düzenler ve sınıfı yönetir . Öğretmen sınıfın ilişki düzeninin kurulmasında, düzeltilip geliştirilmesinde yol gösterici bir lider ve sınıf ikliminin yaratıcısıdır.Öğretmenin sınıfı iyi yönetmesi onun sağlıklı iletişim ortamı oluşturmasına bağlıdır . İletişim, davranış değişikliği meydana getirmek üzere düşünce, bilgi, duygu, tutum ve becerilerin paylaşılması süreci ya da insanların; bilgi, düşünce, duygu ve mesajlarını sözel olarak başkalarının davranış ve anlamalarını etkilemek amacı ile göndermeleri süreci olarak tanımlanabilir.

Sınıfta İletişim ve Öğrenci Başarısı

Öğretme ve öğrenmenin gerçekleşmesinde sınıf içi iletişim oldukça önemlidir. Sınıf, öğrenciler ve öğretmenlerin eğitsel amaçlara ulaşabilmek için, kendilerinde var olan ve çeşitli iletişim araçlarıyla sağladıkları bilgi ve yaşantıları uygun bir düzenlenişle paylaştıkları ortamdır.

Başka bir ifadeyle öğretmen-öğrenci iletişiminin en yoğun yaşandığı yerdir. Sınıf içi iletişim tanışma ile başlar. Tanışma, öğretmen için hem öğrencilerle ilgili bilgi almak, hem de sınıf iklimini yumuşatmak için iyi bir fırsattır.

Öğrenciler açısından ise, insan olarak önemsenmenin ve öz

güven geliştirmenin en iyi fırsatlarından biridir. Öğretmen bu fırsatı iyi kullanmalıdır. Tanışma, öğretmenin öğrencilerle kuracağı sağlıklı iletişimin ilk basamağı olarak değerlendirilebilir.

Eğitim ve öğretim, öğrenci ile öğretmenin etkileşimine, iletişim ise alıcı ve kaynak arasındaki etkileşime dayanan bir süreçtir.Eğitim-öğretim yönetimi, sınıf içi iletişimi de kapsayan bir süreçtir.

““Başarıya ulaşamayanların yüzde doksanı yenilgiye uğramamıştır... Sadece pes etmişlerdir.” Poul J. MEYER

BAŞARISIZLIK NEDENLERİ NELERDİR?

Çocuklarımızı yenilgiye biz mi hazırlıyoruz? Tommy okulda bazı zorluklarla karşı karşıyadır. Sürekli sorular sorar, ama derslere yetişemez. Ne zaman bir şey denese başarısızlığa uğrar.Öğretmeni sonunda pes eder ve annesine onun öğrenemediğini ve asla bir yere varamayacağını söyler. Ama annesi oğluna inanmaktadır. Evde oğluna ders vermeye başlar ve ne zaman başarısızlığa uğrasa ona umut ve tekrar denemesi için cesaret verir. Peki Tommy ‘ ye ne oldu dersiniz. O bir mucit oldu. Bin kadar patentin sahibi haline geldi. Bunların arasında fonograf ve ilk akkorlu elektrik ampulü de vardır. Onun adı Thomas Edison’ du. Eğer çocuklarımıza cesaret ve umut verirsek ne kadar ileriye gideceklerini kimse söyleyemez.

1.Ev ve Aile Ortamı Özgüven : Öğrenmekten keyif almak büyük ölçüde çocuğun

özgüvenine bağlıdır. Yakın çevresi çocuğu tanıyıp onun ihtiyaçlarını fark ederek, karşılamaya çalıştığında özgüven için önemli adım atılır.

Otonomi, kendi kendini yönetme : Anne- baba çocuğun dış dünyayı keşfetmek ve tanımak için yaptığı girişimleri desteklediği, bağımsız olması konusunda çocuğu teşvik ettiği takdirde, çocuk kendi kendine yetmenin hazzını yaşar.

Motivasyon : Anne ve baba ilgilerini geliştirmesi için yeterli kapasiteye sahip olduğu konusunda çocuğu teşvik etmelidir. Bunu sağlamak için küçük yaştan itibaren fırsatlar oluşturulur ve bu fırsatları değerlendirmesi için çocuk cesaretlendirilir.

Başarı konusunda anne babanın tutumu ve desteği : Anne ve baba, çocuğun bireysel kapasitesinin elverdiği oranda yapabileceğinin en iyisini yapmasını bekler. Burada önemli olan, çocuğun başarılarının saygı ile karşılanması, buna karşılık hazır ve yeterli olmadığı bir takım şeyleri başarıp, tamamlaması konusunda baskı yapılmamasıdır. Çalışmaları ailesi tarafından desteklenmeyen ve başarısızlıklarından dolayı eleştirilen çocuk, kendini değersiz bir kişi olarak görür, kendini küçümser. Bu da onun varolan yeteneklerini gizlemesine neden olabilir. Çocuklarına destekleyici bir ortam sağlayan, başarılarıyla ilgilenen, gelecek çalışmaları için onları teşvik eden, onlara sevgi ile yaklaşan ailelerin çocuklarında okul başarısının yüksek olduğu görülür.

Ebeveynin aşırı baskısı : Çocuk erişemeyeceğini düşündüğü yüksek başarıya ulaşmak için aşırı ve sürekli ebeveyn baskısı hissettiği zaman bu sabit baskı ile başa çıkamaz. Buna bağlı olarak da anne ve babasının kendisinden beklediğini düşündüğü başarıyı elde edemez.

Ebeveynin beklentisi : Anne ve babanın beklentisi çocuğun yeteneğinin üzerinde ve yüksek olduğu zaman çocuğun cesareti kırılır. Çocuk anne ve babasını hayal kırıklığına uğratmaktan korkar. Oluşan bu başarı ile ilgili kaygı, çocuğu yeni girişimlerden ve denemelerden alıkoyar.

Stres oluşturan olumsuz ev koşulları : Günümüzde stres bireyin ihtiyaçlarının karşılanmamasından ortaya çıkan duygusal gerilim olarak tanımlanmaktadır. Çocukluk stresleri, temel ihtiyaçların karşılanmamasından kaynaklandığı gibi, erişkinle çocuğun algılama farklılıklarından da kaynaklanabilir.

2.Bireysel Özellikler:

Bilişsel, fiziksel ve duygusal olgunluk yetersizlikleri, okul başarısını etkiler. Bu gelişimsel düzensizlikler genellikle daha çok ergenlik döneminde karşılaşılır. Ergenlik gelişiminin gecikmesi, okul görevleri ile ilgili olarak yoğunlaşmada engelleyici rol oynar. Bu durum kendine güvenin zedelenmesine yol açabilir.

3.Okul ve Öğretmen Her çocuğun kendini duygusal ve sosyal açıdan

güvenli hissedebileceği, korkularını ve güvensizliğini yenebileceği, öğretmeninin ve arkadaşlarının onu seveceği bir ortama ihtiyacı vardır. Ailesi tarafından gerekli ihtiyaçları karşılanan ve kendine güveni olan çocuklar, öğrenmekten zevk alırlar. Okulda bu bunu sağlamak için çocuğa başarabileceği görev ve sorumluluklar verilebilir ve fırsatlar tanınabilir. Böylece çocuk başarı tecrübelerinden yararlanarak güvenini güçlendirir.

Duyarlı Olun

Çaba Gösterin

LütfenFırsat Verin

Saygı Gösterin

Zaman Ayırın

İlgi Gösterin

Takdir Edin

Farkedin

Yüreklendirin

İhtiyaçlarıma. isteklerime ve korkularıma

Benim farkıma varmak ve beni takdir etmek için

Bana önemli olduğumu hissettirin

Başarmam için bana şans tanıyın

İnançlarıma ve Fikirlerime

Zamanınızı benimle paylaşın

Bana ilgi gösterin... Bir gülücükle...

Doğru yaptığım şeyler için beni övün

Ben özelim... Beni dinleyin...

Daha yükseği hedeflemem için beni cesaretlendirin...

Öğretmenlere Tavsiyeler:

Her biriyle sınıf içi iletişim kurun.

Öğrencinizi izleyin ve tanıyın.

Öğrencilerinizi motive edin.

Öğretim yöntemini değiştirin. Sorumluluk verin.

Öğrencilerinizle konuşun.

Öğrencilerin ilgilerini anlayın ve derse ilgisini artırın. Öğrencilerinize ismiyle hitap edin.Önemsendiğini hissedecek ve derste ilgili olacaktır.

Öğrencilerin başarılarını takdir edin.Cesaretleneceklerdir.

Ve en önemlisi çocukları sevin.

Edison’ un Asistanı: “ 700. denemede de başarısız olduk “dediğinde Edison: “ Hayır, başarısız olmadık , yapmamamız gereken 700 şey öğrendik.” diye cevap veriyor.