STANBUL BAROSU STAJ ETM MERKEZ

PRATK ALIMA 13(SGORTA HUKUKU)

Hazrlayan:Stj. Av. Berk Can BRENSicil No: 47028

Cevap 1

Hadiseye bakmakla yetkili olacak mahkemenin tespit edilmesi adna ncelikle 6100 sayl Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) mahkemelerin yetkilerinin dzenlendii maddelerine bakmak gerekecektir. HMKnn 6. Maddesi[footnoteRef:1] uyarnca uyumazlklarda genel yetkili mahkeme davalnn yerleim yeri mahkemesi olacaktr. Somut uyumazlkta daval olan sigorta irketi T Sigorta A..nin (Daval) herhangi bir ubesinin olup olmad bilgisi verilmemi olduundan dolay (Davalnn stanbul veya bir baka ehirde ubesi olmas halinde yetkili mahkemenin neresi olaca aada tartlacaktr) Davalnn yerleim yeri olarak Ankara kabul edilecektir ve dolaysyla uyumazla bakmaya yetkili genel mahkeme Ankara mahkemeleri olacaktr. [1: HMK M.6-(1) Genel yetkili mahkeme, daval gerek veya tzel kiinin davann ald tarihteki yerleim yeri mahkemesidir.]

HMKda genel yetkili mahkemeyi belirten yetki kuralnn yannda baka mahkemelerin de uyumazla bakmaya yetkili olmasn salayan seimlik yetki tanyan hkmlere de yer verilmitir. Seimlik yetki tanyan bu hkmler dorultusunda dava genel yetki kural uyarnca davalnn yerleim yerinde alabilecei gibi, seimlik yetki tanyan hkm uyarnca yetkili klnan yer mahkemesinde de alabilecektir.

Seimlik yetki tanyan hkmlerden HMK m.10[footnoteRef:2] uyarnca szlemeden kaynaklanan uyumazlklarda dava szlemenin ifa edilecei yer mahkemesinde de alabilecektir. Somut hadisede uyumazlk bir sigorta szlemesinden kaynakland iin szlemenin nerede ifa edileceinin tespit edilmesi gerekecektir. Sigorta szlemeleri karlkl iki tarafa bor ykleyen szlemelerdir; sigorta ettirenin borlar doru beyanda bulunma ve ihbar ykmll, prim deme borcu ve koruma nlemlerini alma ykmll iken, sigortacnn borlar sigorta poliesi vermek, sigorta teminat salamak ve sigorta tazminat demektir. Somut hadisede uyumazlk sigortacnn sigorta tazminat deme borcunu yerine getirmemesiyle vuku bulmutur. Sigortacnn sigorta tazminat deme borcu bir para borcudur ve gtrlecek bir bortur, dolaysyla hadiseye konu szlemedeki uyumazla konu edimin ifa yeri sigortal zarar grenin yerleim yeri olan stanbuldur. Bu erevede szlemenin ifa yerinin stanbul olmas nedeniyle genel yetkili mahkemenin yannda stanbul mahkemeleri de uyumazla bakmaya yetkilidir. [2: HMK M.10- (1) Szlemeden doan davalar, szlemenin ifa edilecei yer mahkemesinde de alabilir.]

HMKda tannm ve olaya konu hadisede uygulanabilecek bir baka seimlik yetki ise 15. Maddede[footnoteRef:3] belirtilmi olan sigorta szlemeleriyle ilgili davalarda tannm olan seimlik yetkidir. Bu hkm uyarnca zarar sigortalarndan kaynaklanan uyumazlklarda dava, sigortal deerin bulunduu yer mahkemesinde de alabilecektir. Olayda sigorta korumas altnda olan deer iyeri olduundan ve iyerinin sabit yeri stanbul olduundan, HMK m.15te tannm olan seimlik yetki uyarnca stanbul mahkemeleri de uyumazla bakmaya yetkili olacaktr. [3: HMK M.15- (1) Zarar sigortalarndan doan davalar, sigorta, bir tanmaza veya nitelii gerei bir yerde sabit bulunmas gereken yahut art klnan tanra ilikinse, maln bulunduu yerde; bir yerde sabit bulunmas gerekmeyen veya art klnmayan bir tanra ilikinse, rizikonun gerekletii yerde de alabilir.]

Yukardaki aklamalar erevesinde, genel yetki kural uyarnca davaya bakmal yetkili olan mahkemeler Ankara mahkemeleridir; ancak HMK 10da tannan szlemenin ifa yeri uyarnca seimlik yetki ve HMK 15te tannan sigorta szlemelerindeki seimlik yetki uyarnca somut hadisedeki uyumazla bakmaya stanbul mahkemeleri de yetkilidir. Dolaysyla davalnn avukat tarafndan ne srlen stanbul mahkemelerinin yetkili olmad, yetkili mahkemenin Ankara mahkemeleri olduu ynndeki itiraz yerinde deildir ve mahkeme tarafndan reddedilmesi gerekmektedir.

Somut hadisede uyumazln her iki tarafnn da tacir olduu gz nne alndnda, taraflarn aralarnda yaptklar sigorta szlemesinde yetki maddesi olmas halinde veya taraflarn ayr bir yetki szlemesi yapm olmas halinde HMK 17[footnoteRef:4] uyarnca uyumazla ilikin dava yalnzca szlemedeki yetki maddesi veya yetki szlemesiyle belirlenen mahkemede alabilecektir. Herhangi bir yetki maddesi veya yetki szlemesi ile ilgili bir bilgi verilmemi olduundan kesin yetkili bir mahkemenin varlndan sz etmek mmkn deildir. [4: HMK M.17-(1) Tacirler veya kamu tzel kiileri, aralarnda domu veya doabilecek bir uyumazlk hakknda, bir veya birden fazla mahkemeyi szlemeyle yetkili klabilirler. Taraflarca aksi kararlatrlmadka dava sadece szlemeyle belirlenen bu mahkemelerde alr.]

Olayda daval T Sigorta A..nin ubesi olup olmad ynnde bir bilgi verilmemi olsa da, T Sigorta A..nin ubesi olduu ve olaya konu sigorta szlemesinin ube araclyla yapld varsayld takdirde bu durumun hadiseye bakmaya yetkili mahkemenin belirlenmesinde farkllk yaratp yaratmayacan ele almak gerekecektir. HMK 14te[footnoteRef:5] ubenin yapm olduu bir ilemden kaynaklanan bir uyumazlk sz konusu olduunda ubenin bulunduu yer mahkemesine de seimlik yetki tannd belirtilmitir. Somut hadisede uyumazlk ubenin gerekletirmi olduu szlemesinin akdedilmesi ileminden deil, szleme uyarnca yerine getirilmesi gereken ykmllklerin yerine getirilmemesidir. ubelerin tzel kiilikleri olmamas nedeniyle sigorta szlemesinin taraf tzel kiilii olan T Sigorta A.. genel merkezidir. Bu dorultuda uyumazla konu tazminat borcunun denmemesinden dolay genel merkezin sorumlu olmas nedeniyle HMK m.14 uyarnca ubenin bulunduu yer mahkemesi davaya bakmaya yetkili olamayacaktr. [5: HMK M. 14- (1) Bir subenin islemlerinden dogan davalarda, o subenin bulundugu yer mahkemesi de yetkilidir.]

Sz konusu hadisenin bir sigorta szlemesinden kaynakland ve uygulamada sigorta szlemelerinin genellikle acenteler vastasyla akdedildii gz nne alndnda, szlemesinin acente aracl ile akdedilmi olmas ihtimalini de deerlendirmek gerekecektir. HMKda szlemenin acente vastasyla akdedilmi olmas halinde zel seimlik bir yetki tannmam olmakla birlikte, 6102 sayl Trk Ticaret Kanununun (TTK) acentelik ilikisini dzenleyen hkmlerinden 105. Maddesinin 2. Fkras[footnoteRef:6] uyarnca acente asil adna akdetmi olduu szlemeden kaynaklanacak uyumazlklarda asil adna dava aabilecei gibi, ayn ekilde asil adna akdetmi olduu szlemeden doan uyumazlklarda acenteye de husumet yneltilebilir. Dolaysyla somut hadisede sigorta szlemesinin Davalnn acentesi vastasyla akdedilmi olmas halinde, A Elektronik San A.. (Davac) davay acenteye kar, acentenin yerleim yerinde (HMK 6daki genel yetki kural uyarnca) de aabilecektir. [6: HMK M. 105- (2) Bu szlesmelerden dogacak uyusmazlklardan dolay acente, mvekkili adna dava aabilecegi gibi, kendisine kars da ayn sfatla dava alabilir. Yabanc tacirler adna acentelik yapanlar hakkndaki szlesmelerde yer alan, bu hkme aykr sartlar geersizdir.]

Olayda Davalnn yapm olduu yetki itiraz her ne kadar seimlik yetki kurallar uyarnca stanbul Mahkemelerinin de yetkili olmas sebebiyle geersiz olsa da, olayda kesin yetkili bir mahkemenin olmad gz nne alndnda HMK 19[footnoteRef:7] uyarnca mahkemenin Davalnn yetki itirazn deerlendirebilmesi iin bu itirazn en ge davaya cevap dilekesi ile birlikte sunulmu olmas gerekir. Kesin olmayan yetki itiraznn davaya cevap dilekesinden sonra sunulmas halinde bu itiraz mahkemece dikkate alnmaz. [7: HMK M. 19- (1) Yetkinin kesin oldugu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadgn, davann sonuna kadar kendiliginden arastrmak zorundadr; taraflar da mahkemenin yetkisiz oldugunu her zaman ileri srebilir.(2) Yetkinin kesin olmadg davalarda, yetki itiraznn, cevap dilekesinde ileri srlmesi gerekir. Yetki itiraznda bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa setigi mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itiraz dikkate alnmaz.]

Somut hadiseye bakmaya grevli mahkemeyi deerlendirecek olursak, taraflarn ikisinin de tacir olduu, hadisenin her iki tarafnda ticari iletmesiyle dorudan ilgili olduu ve sigorta ilikisinin de TTK kapsamnda dzenlenmi bir hukuki iliki olduu gz nne alndnda davaya konu sigorta ilikisi TTK m.4[footnoteRef:8] uyarnca ticari dava saylacaktr. TTK m.5/Ide[footnoteRef:9] belirtilmi olduu zere, asliye ticaret mahkemesinin bulunduu yerlerde ticari davalara bakmaya grevli mahkeme asliye ticaret mahkemeleridir. Dolaysyla olaya konu uyumazlk bir ticari dava olduundan ve yetkili mahkemelerin bulunduu hem Ankara hem de stanbulda asliye ticaret mahkemesi olduundan davann asliye hukuk mahkemesi yerine, asliye ticaret mahkemesinde almas gerekmekteydi. HMK m.1[footnoteRef:10] uyarnca grev ile ilgili kurallar kamu dzenine ilikin olmasndan dolay mahkemenin grevsizliine ilikin itiraz yarglamann her aamasnda de srlebilecei gibi mahkeme de resen kendi grevsizliine karar verebilir. [8: TTK M.4- (1) Her iki tarafn da ticari isletmesiyle ilgili hususlardan dogan hukuk davalar ve ekismesiz yarg isleriile taraflarn tacir olup olmadklarna baklmakszn; a) Bu Kanunda,ngrlen hususlardan dogan hukuk davalar ve ekismesiz yarg isleri ticari dava ve ticari nitelikte ekismesiz yargisi saylr. Ancak, herhangi bir ticari isletmeyi ilgilendirmeyen havale, vedia ve fikir ve sanat eserlerine iliskin haklardan dogan davalar bundan istisnadr.] [9: TTK M.5- (1) Aksine hkm bulunmadka, dava olunan seyin degerine veya tutarna baklmakszn asliye ticaret mahkemesi tm ticari davalar ile ticari nitelikteki ekismesiz yarg islerine bakmakla grevlidir.] [10: HMK M.1- (1)Mahkemelerin grevi, ancak kanunla dzenlenir. Greve iliskin kurallar, kamu dzenindendir.]

Somut hadisedeki uyumazln sigorta szlemesinden kaynaklanmas nedeniyle uyumazla bakmak iin yetkili ve grevli mahkemenin tespiti iin HMK ve TTK gibi genel dzenleyici hkmler ieren kanunlar yannda sigorta szlemeleriyle ilgili zel hkmler ieren sigorta genel artlarna da bakmak gerekecektir. Genel sigorta artlar, sigorta poliesinin arkasna yazl olan, kanunun emredici hkmlerine aykr olmamak kayd ile her sigorta dal iin ayr ayr dzenlenerek bakanlk onayndan geen ve taraflarn hak ve borlarn gsteren sigorta mukavelesi artlardr[footnoteRef:11]. Sz konusu sigorta poliesi Klasik Yangn Sigorta Poliesi olduu iin Yangn Sigortas Genel artlarna bakmak gerekecei gibi, polienin hrszlk rizikosuna kar da teminat salamas ve hadisenin de hrszlk olmas nedeniyle Hrszlk Sigortas Genel artlarna da bakmak gerekecektir. [11: Cebe, M. (2010), Aklamal ve tihatl Mal Sigortalar Hukuku, Ankara: Adalet, s.22]

Yangn Sigortas Genel artlarnda uyumazlklara bakmaya yetkili mahkemenin dzenlendii 9. Madde aadaki ekildedir;

Bu sigorta szlemesinden doan anlamazlklar nedeniyle sigortac aleyhine alacak davalarda yetkili mahkeme, sigorta irketi merkezinin veya sigorta szlemesine araclk yapan acentenin ikametghnn veya rizikonun gerekletii yerde, sigortac tarafndan alacak davalarda ise davalnn ikametghnn bulunduu yerde ticaret davalarna bakmakla grevli mahkemedir.

Bu noktada Hrszlk Sigortas Genel artlarnn yetkiyi dzenleyen hkmnn de ayn olduunu belirtmek gerekmektedir. Bu dorultuda sigorta genel artlar uyarnca da, genel dzenleyici TTK ve HMK hkmleri uyarnca tespit edilmi olduu zere stanbul Asliye Ticaret Mahkemeleri ve Ankara Asliye Ticaret Mahkemeleri uyumazla bakmaya yetkili ve grevli mahkemelerdir.

Cevap 2

Yukarda Cevap 1in altnda da belirtilmi olduu zere sigorta szlemeleri karlkl iki tarafa bor ykleyen szlemeler olup; sigorta ettirenin borlar doru beyanda bulunma ve ihbar ykmll, prim deme borcu ve koruma nlemlerini alma ykmllkleridir. Sigorta ettirenin doru beyanda bulunma ve ihbar ykmll de szleme yaplrken, sigorta szlemesi sresince ve rizikonun gereklemesinden sonra olmak zere e ayrlmaktadr.

Sigorta ettirenin szlemenin yaplmas aamasndaki beyanda bulunma ykmll TTK m.1435[footnoteRef:12] ve devam hkmlerinde detayl bir ekilde aklanm olan sigorta ettirenin sigorta teminat salanacak menfaat ile ilgili bilinmesi gereken hususlar sigortacya eksiksiz ve doru bildirime ykmlldr. Sigortac, sigorta ettirenin vermi olduu beyanlar dorultusunda sigortalanan menfaatin zelliklerini tespit ettikten sonra sigorta szlemesinin koullarn ve denmesi gereken sigorta primi tutarn tespit eder veya menfaati sigorta etmekten vaz geer. Sigorta ettirenin sigorta szlemesi sresince olan bildirim ykmll ise sigorta korumas altna alnm olan menfaat ile ilgili olarak szlemenin kurulu aamasnda beyanda bulunulan hususlarda deiiklik olmas halinde sigorta ettirenin sz konusu deiiklii TTK m.1444/I[footnoteRef:13] uyarnca en ge 10 gn ierisinde sigortacya bildirme ykmlldr. Bu takdirde sigortac sigorta priminde art talep edebilecei gibi sigorta szlemesini fesih hakkn kullanabilir. [12: TTK M.1435- (1) Sigorta ettiren szlesmenin yaplmas srasnda bildigi veya bilmesi gereken tm nemli hususlar sigortacya bildirmekle ykmldr. Sigortacya bildirilmeyen, eksik veya yanls bildirilen hususlar, szlesmenin yaplmamasn veya degisik sartlarda yaplmasn gerektirecek nitelikte ise, nemli kabul edilir. Sigortac tarafndan yazl veya szl olarak sorulan hususlar, aksi ispat edilinceye kadar nemli saylr.] [13: TTK M.1444- ...(2) Sigorta ettiren veya onun izniyle bakas, rizikonun gerekleme ihtimalini artrc veya mevcut durumu arlatrc ilemlerde bulunursa yahut szleme yaplrken aka riziko arlamas olarak kabul edilmi bulunan hususlardan biri gerekleirse derhl; bu ilemler bilgisi dnda yaplmsa, bu hususu rendii tarihten itibaren en ge on gn iinde durumu sigortacya bildirir. ]

Sigorta ettirenin bildirim ykmllnn son aamas ve somut hadisede incelenmesi gereken nokta ise TTK m.1446da[footnoteRef:14] yer verilmi olan sigorta ettirenin rizikonun gereklemesi halinde sigortacy derhal durumdan haberdar etme ykmlldr. Sigorta ettirenin rizikonun gereklemesinden sonraki ihbar ykmll TTK hkmleri uyarnca herhangi bir ekil artna ve kesin bir sreye balanmam olsa[footnoteRef:15] da hem Yangn Sigortas Genel artlarnda hem de Hrszlk Sigortas Genel artlarnda rizikonun gerekletiinin renildii tarihten itibaren be i gn iinde sigortacya bildirimde bulunulmas gerektii eklinde dzenlenmitir. [14: TTK M.1446- (1) Sigorta ettiren, rizikonun gereklestigini grenince durumu gecikmeksizin sigortacya bildirir.(2) Rizikonun gereklestigine iliskin bildirimin yaplmamas veya ge yaplmas, denecek tazminatta veya bedeldeartsa neden olmussa, kusurun agrlgna gre, tazminattan veya bedelden indirim yoluna gidilir.(3) Sigortac rizikonun gereklestigini daha nce fiilen grenmisse, ikinci fkra hkmnden yararlanamaz.] [15: Cebe, M. (2010), Aklamal ve tihatl Mal Sigortalar Hukuku, Ankara: Adalet, s.22]

Bu erevede rizikonun 10.02.2012 tarihinde gereklemesinden 2 gn sonra, 12.02.2012 tarihinde Davacnn sigorta irketi Davaldan rizikonun gereklemesi sonucu meydana gelen zararnn tazmin edilmesini etmi olmas her halkarda sigorta ettirenin ihbar ykmlln yerine getirmi olduunu gstermektedir. Bu meyanda Davac sigortac 12.02.2012 tarihinde yaplm olan taleple birlikte rizikonun gereklemesi halindeki bildirim ykmlln yerine getirilmi olduundan baka bir bildirime gerek olmayacaktr. Bu nedenle rizikonun gereklemesinden 2 ay sonra gnderilmi olan 20.04.2012 tarihli ihtarnamenin baka bir amala gnderilmi olmas sz konusu olacaktr.

TTK m.18/IIIte[footnoteRef:16] tacirlerin aralarnda kar taraf temerrde drmek iin, szlemeyi fesih iin ve szlemeden dnmek iin gnderecekleri ihtarlarn noter vastasyla gnderilecei dzenlenmitir. Davacnn gnderilen bu ihtarda szlemeyi fesih veya szlemeden dnme iradesinin olmad gz nne alndnda, sz konusu ihtarnamenin Davaly sigorta tazminat borcu iin temerrde drmek iin gnderildiini sylemek mmkn olacaktr. [16: TTK M.18- (3) Tacirler arasnda, diger taraf temerrde dsrmeye, szlesmeyi feshe, szlesmeden dnmeye iliskin ihbarlar veya ihtarlar noter araclgyla, taahhtl mektupla, telgrafla veya gvenli elektronik imza kullanlarak kaytl elektronik posta sistemi ile yaplr.]

Davac A Elektronik San. A..nin, daval T Sigorta A..ye gndermi olduu ihtarname 6098 sayl Trk Borlar Kanununun (BK) 117. Maddesi[footnoteRef:17] uyarnca alacakl tarafndan borluyu temerrde drmek maksadyla gnderilmi bir ihtarnamedir. Somut hadisede muaccel hale gelmi bir sigorta tazminat borcu vardr ve Davac muaccel olmu bu borcun ifa edilmemesi nedeniyle borlu temerrdnn balayp, borlu temerrdnn sonularnn hkm ifade etmesi amacyla ilgili ihtarnameyi gndermitir. Bu noktada muaccel bor ve borlu temerrd kavramlar zerinde durmak gerekecektir. [17: BK M. 117- Muaccel bir borcun borlusu, alacaklnn ihtaryla temerrde der. ]

Bir borcun muacceliyeti, alacaklnn borludan edimin ifasn isteyebilecei, gerektiinde bu amala dava aabilecei, borlunun da edimi zorunda olduu zaman ifade eder, bu meyanda borcun muacceliyetine ayn zamanda borcun ifa zaman da denilmektedir[footnoteRef:18]. Muaccel hale gelip gelmeyecei bile belirli olmayan tazmin borcun hangi tarihte ifa edileceini nceden belirlemek mmkn olmasa da, rizikonun gereklemesinden sonra ne zaman muaccel hale geleceinin belirlenebilmesi mmkn olabilecektir, bu ekliyle ifa zaman nispi bir ekilde tespit edilmi olacaktr. Nispi ekilde belirlenen vadelere gayri muayyen vade denilmektedir[footnoteRef:19]. Gayri muayyen vadeli borlarn vadesinin ne zaman gelecei kanun hkmleri ve dier yasal dzenlemelerle dzenlenebilecei gibi bor douran szlemenin taraflar nispi vadeyi karlkl olarak szlemede ieriinde de kararlatrabilirler. [18: Eren, F. (2012), Borlar Hukuku Genel Hkmler, Ankara: Yetkin, s.946] [19: Ouzman, K., z, T. (2009), Borlar Hukuku Genel Hkmler, stanbul: Vedat, s. 251]

Somut hadisede muacceliyeti tartlan bor sigorta tazminat deme borcudur ve bu borcun ne zaman muaccel hale gelecei sigortacnn sigorta tazminat deme borcunu dzenleyen TTK m.1427/IIde[footnoteRef:20] dzenlenmitir. lgili hkmde sigortacnn sigorta tazminat deme borcunun, sigortacnn edim ile ilgili aratrmalar tamamlanmasndan sonra ve her halkarda sigorta ettirenin rizikonun gerekletiine ilikin sigortacy ihbar etmesinden 45 gn sonra muaccel hale gelecei dzenlenmitir. Bu meyanda sigortal Davacnn rizikonun gerekletiine dair ihbarnn 12.02.2012 tarihinde olduu nazara alndnda, Davalnn sigorta tazminat deme borcu ihbarn zerinden 45 gn gemesiyle birlikte 28.03.2012 tarihinde muaccel hale gelmitir ve Daval noter araclyla ihtarname gndererek BK m.117 uyarnca borlu T Sigorta A..yi temerrde drmtr. [20: TTK M.1427- (2) Sigorta tazminat veya bedeli, rizikonun gereklesmesini mteakip ve rizikoyla ilgili belgelerin sigortacyaverilmesinden sonra sigortacnn edimine iliskin arastrmalar bitince ve her hlde 1446 nc maddeye gre yaplacak ihbardan krkbes gn sonra muaccel olur. Can sigortalar iin bu sre onbes gndr. Sigortacya yklenemeyen bir kusurdan dolay inceleme gecikmis ise sre islemez.]

Somut hadise bakmndan incelenmesi gereken bir baka kavram ise borlu temerrddr. BK m.117de yer verilmi olan borlu temerrd borlunun borlanlan edimi borca aykr olarak ge ifa etmesidir[footnoteRef:21]. Borlu temerrdnn varlndan sz edebilmek iin baz artlarn varl aranr; bu artlar ortada ifas mmkn bir edimin olmas, borcun muaccel olmas, borluya ihtar yaplm olmas, alacaklnn edimi kabule hazr olmas, borlunun edimi ifadan kanma hakknn bulunmamas ve ifa etmeme durumunun borca aykrlk tekil etmesidir[footnoteRef:22]. nemle belirtmek gerekir ki belirli vadeli bir borcun sz konusu olmas halinde borlu temerrd hkmlerinin hkm ifade etmesi iin borluya ihtar gnderilmi olmas art aranmayacaktr[footnoteRef:23]. [21: Eren, F. (2012), Borlar Hukuku Genel Hkmler, Ankara: Yetkin, s. 1089] [22: Eren, F. (2012), Borlar Hukuku Genel Hkmler, Ankara: Yetkin, s.1092-1098] [23: Eren, F. (2012), Borlar Hukuku Genel Hkmler, Ankara: Yetkin, s. 1093]

Borlu temerrdnn sonularna BKnn 117. Maddesi ve devam hkmlerinde yer verilmitir. Borlu temerrde dmekle m.118 uyarnca alacaklnn gecikme nedeniyle uram olduu zarardan, m.119 uyarnca beklenmedik hal sebebiyle doacak zararlardan, m.120 uyarnca temerrt faizi demekle, m.122 uyarnca temerrt faizini aan miktardaki zarardan sorumlu olacaktr.

Yukardaki aklamalar erevesinde Davacnn gndermi olduu ihtarname Davaly temerrde drp, alacakl olarak borlu temerrdnn hkm dourmasyla kendisine tannacak haklarn korumak maksadyla gnderilmitir.

Somut hadisede ihtarname Davalya gnderilmemi olsayd da sigorta tazminatnn Davacya denmemesi nedeniyle borlu temerrd hkmlerinin uygulanmas sz konusu olabilecekti. Yukarda belirtilmi olduu zere, belirli vadeli bir bor sz konusu olduunda borlunun temerrde dmesi iin alacakl tarafndan borluya ayrca bir ihtarname gnderilmi olmas art aranmaz. Zira sigortacnn sigorta tazminat deme borcunun dzenlenmekte olduu TTKnun 1427. Maddesinin 4. Fkrasnn hkm Bor muaccel olunca, sigortac ihtara gerek kalmakszn temerrde der. eklindedir. Bu meyanda Daval sigortac, sigortalnn rizikonun gerekletiine dair bildiriminin zerinden 45 gn geip borcun 28.03.2012 tarihinde muaccel hale gelmesiyle birlikte Davacnn ihtarname gndermesine gerek kalmadan temerrde dmtr. Bu bilgiler nda Davacnn Davaly temerrde drmek iin ihtarnameyi gndermi olduu anda Davalnn oktan temerrde dm olduunu sylemek mmkndr.

Sigorta tazminat deme borcunun ne zaman muaccel olacan sigorta genel artlar hkmleri uyarnca deerlendirecek olursak ncelikle satn alnm olan polie Klasik Yangn Sigorta Poliesi olduundan Yangn Sigortas Genel artlarna gitmek gerekecektir. Yangn Sigortas Genel artlarnda sigorta tazminat deme borcunun muacceliyeti ile ilgili zel bir hkm bulunmamaktadr ve mevcut poliede hrszla kar da sigorta teminat salandndan Hrszlk Sigortas Genel artlarn da deerlendirmek gerekecektir. Hrszlk Sigortas Genel artlarnn sigortacnn tazmin borcuyla ilgili hkm u ekildedir:

Sigortac belirlenen tazminat, rizikonun gerekletiini belirleyen bilgi ve belgelerin kendisine ulamasndan itibaren en ge 30 gn ierisinde sigortalya demek zorundadr.

Yksek Mahkemenin yerleik itihatlarnda da sigorta genel artlar uyarnca sigortacnn sigorta tazminatn rizikonun gerekletiine dair ihbardan itibaren 30 gn ierisinde dememesi halinde temerrde deceine yer verilmitir:

Ne varki, sigortac ile sigorta ettiren arasnda yaplan szlemenin sigorta poliesi genel artlarnda, temerrt hakknda zel bir dzenleme getirilmitir. Polie genel artlarnn, temerrt hakknda zel bir dzenleme getirilmitir. Polie genel artlarnn "Tazminatn denmesi" baln tayan 20/5. maddesinde, aynen; "tazminat, tazmin vecibelerinin tahakkukunu mteakip en ge 30 gn iinde denir. Bu mddet iinde sigortacya atfedilecek bir sebeble tazminat denmedii takdirde ayrca kanuni faiz yrtlr" denmektedir. Bu itibarla, sigortacnn temerrd hakknda zel dzenlemeye ilikin bu hkmlerin, genel hkmlerden nce uygulanmas gerekir....Ayrca da sigortacnn tazmin borcunun doduu 20.2.1990 tarihinden itibaren 30 gn iinde sigorta bedelinin ( tazminatnn ) denmesi gerekirken, baz yazlarn sonularnn beklenmesi sigortacnn temerrde dmesini engelleyemez.

EK 1: Yargtay Hukuk Genel Kurulunun 12.10.1994 tarih, 1994/11-264E. ve 1994/594 K. sayl ilamSomut hadisede Davac tarafndan Daval sigorta irketine rizikoyla ilgili belgelerin ne zaman verildii hususu belirtilmemi olsa da rizikonun gereklemi olduuna dair ihbarn 12.02.2012 tarihinde yapld sabittir. Hrszlk sigortas genel artlar uyarnca sigortacya rizikonun gerekletiine dair ihbarn yaplmasnn zerinden 30 gn gemesiyle 13.03.2012 tarihinde Sigortacnn sigorta tazminat deme borcu herhangi bir ihtarnameye gerek kalmakszn muaccel olmutur ve sz konusu 30 gnn gemesiyle birlikte Sigortac temerrde dm olacaktr.

Cevap 3

Somut hadiseye konu olan hrszlk sigortas TTKnn 1453. Maddesi ve devam hkmlerinde dzenlenmi olan mal sigortalar kapsamna girmektedir. TTKda mal sigortas genel hkmleri dzenlenmi olup, birok riziko zel trne kar yaplan sigortalara olduu gibi hrszlk sigortasna ilikin olarak da detayl dzenleme yaplmam, ilgili detayl dzenleme Hrszlk Sigortas Genel artlar ile yaplmtr. Bu noktada belirtmek gerekir ki her ne kadar A Elektronik San. A.. tarafndan satn alnm olan polie Klasik Yangn Sigorta Poliesi olsa da, poliede hrszlk rizikosuna kar teminat da salanm olmas ve her halkarda vuku bulan hadisenin hrszlk olmas nedeniyle hadisenin Yangn Sigortas Genel artlar nda deil, Hrszlk Sigortas Genel artlar tahtnda deerlendirilmesi gerekecektir.

Hrszln tanm Trk Ceza Kanununun (TCK) 141. Maddesinde zilyedinin rzas olmadan bakasna ait tanr bir mal, kendisine veya bakasna bir yarar salamak maksadyla bulunduu yerden almak olarak yaplmtr. Ancak TCKnn hrszlk tanmnn kapsam ok geni olduundan hrszlk sigortalar bu tanm uyarnca hrszlk olarak nitelendirilecek tm rizikolara kar teminat salamamaktadr. Bu nedenle hrszlk sigortasnn hangi hrszlk trlerine kar koruma salad Hrszlk Sigortas Genel artlarnda aadaki ekilde dzenlenmitir:

Sigorta ile poliede belirlenen sigortal yerde hrszlk veya hrszla teebbsn;

1.1. Krma, delme, ykma, devirme ve zorlamayla girilerek,1.2. Ara, gere veya bedeni eviklik sayesinde trmanma veya ama suretiyle girilerek,1.3. Kaybolan, alnan veya haksz yere elde edilen asl anahtarla veya anahtar uydurarak veya baka aletler veya ifre yardmyla kilit ama suretiyle girilerek,1.4. Sigortal yerlere gizlice girip saklanarak veya kapanarak,1.5. ldrme, yaralama, zor ve iddet kullanma veya tehditle, yaplmas halinde sigortal kymetlerde dorudan meydana gelen maddi kayp ve zararlar, teminat altna alnmtr.

Teminat poliede belirtilmek artyla yukarda sralanan riziko gruplarndan sadece biri veya birka iin de verilebilir.

Bu dorultuda somut hadisede Davacnn iddia etmi olduu zararn hrszlk sigortas teminat kapsamnda olabilmesi iin Hrszlk Sigortas Genel artlarnn yukardaki hkmleri uyarnca gereklemi bir hrszlk sonucunda meydana gelmi olmas gerekecektir, artlarda tanmlanm olanlardan farkl bir ekilde rizikonun gereklemesi halinde uranlan zararn hrszlk poliesi kapsamnda tazmin edilmesi mmkn olmayacaktr.

Burada tartlmas gereken baka bir husus ise ispat yknn hangi tarafta olacadr; ispat yk hadisenin hrszlk sigortas korumas kapsamna girdiini iddia eden sigortalda m olacaktr, yoksa hadisenin koruma kapsamna girmediini iddia eden sigortacda m olacaktr?

spat yk ile ilgili genel kural Trk Medeni Kanununun (TMK) 6. Maddesinde[footnoteRef:24] ve HMK m. 190/Ide[footnoteRef:25] dzenlenmi olup, ispat yknn iddiay ne sren ve iddia sonucunda kendi lehine hak karan tarafn zerinde olduu belirtilmitir. Bununla birlikte TTK m. 1409/IIde[footnoteRef:26] sigorta szlemelerinde ispat yk ile ilgili olarak zel dzenlemeye yer verilmi olup, rizikonun sigorta teminat dnda kaldn ispat yk sigortacya yklenmitir. Bu meyanda sigortadan faydalanan kimsenin sigortalanan menfaatte sigorta sresi iinde hasar meydana geldiini ispat etmesi yeterli olacak, ayrca hasarn sigorta teminatnn kapsamnda olduunu kantlamasna gerek olmayacaktr[footnoteRef:27]. Sigortacnn bu karinenin aksini iddia etmesi halinde iddiasn kantlamas gerekecektir. [24: TMK M.6- Kanunda aksine bir hkm bulunmadka, taraflardan her biri, hakkn dayandrd olgularn varln ispatla ykmldr. ] [25: HMK M.190- (1) Ispat yk, kanunda zel bir dzenleme bulunmadka, iddia edilen vakaya baglanan hukuki sonutan kendi lehine hak karan tarafa aittir.] [26: TTK M.1409- (2) Szlesmede ngrlen rizikolardan herhangi birinin veya bazlarnn sigorta teminat dsnda kaldgn ispat yk sigortacya aittir.] [27: Cebe, M. (2010), Aklamal ve tihatl Mal Sigortalar Hukuku, Ankara: Adalet, s. 131]

Hrszlk Sigortas Genel artlar ve yaplm olan ekspertiz incelemesi dorultusunda daval T Sigorta A..nin vekilinin somut hrszlk hadisesinin hrszlk sigortas teminat kapsam dnda kaldna ilikin savunmasnn yerinde olduunu sylemek mmkn olacaktr. yle ki;

Somut hadisede Davacnn hrszlk hadisesi sonucu zarara uram olduunu kantlayabildiine dair bir verilmemitir ve bu ekliyle sigortacnn sigorta tazminat deme ykmllnn doduundan bahsetmek mmkn deildir. Davacnn hrszlk hadisesi sonucu zarara uram olduunu kantlad varsayldnda dahi bu hadise hrszlk sigortas teminat kapsamna girmemektedir, yle ki;

Ekspertiz incelemesi sonucu hazrlanm olan raporda kapnn ekilmek suretiyle kapatld, kap zerinde hibir zorlama yapmadan rahatlkla alabilecei ancak kap bu ekilde alm olsa bile zedelenmesi gereken kilit ksmnda herhangi bir zedelenme olmad hususuna yer verilmitir. Rapor uyarnca hrszln krma, delme, ykma, devirme ve zorlamayla girmek suretiyle gerekletirilmemi olduu sabittir. Bu erevede Daval sigortacnn TTK m.1409/II uyarnca rizikonun sigorta teminat dnda kaldn ispatlam olduunu kabul etmek gerekir.

Bu noktada Davacnn sigorta tazminatna hak kazanabilmesi iin ispat yk kendisine dmektedir ve hrszlk hadisesinin Daval tarafndan ekspertiz raporu ile ispat edilmi olduunun aksine, Hrszlk Sigortas Genel artlarnda tanmlanm hallerden biri suretiyle gerekletirildiini kantlamas gerekmektedir.

Cevap 4

Bu soruya cevap verebilmek iin ncelikle yevmiye ve envanter defterlerinin niteliini tespit etmek gerekecektir. Ticari defterler TTK m.64[footnoteRef:28] uyarnca tacirin tutmakla ykml olduu, ticari iletmenin iktisadi ve mali durumunu, bor ve alacak ilikilerini ve her hesap dnemi iinde elde edilen neticeleri gsteren defterlerdir. TTK m.64/IIIte[footnoteRef:29] yevmiye ve envanter defterleri tacirin tutmakla ykml olduu ticari defterler arasnda saylmtr. [28: TTK M.64- (1) (Deiik: 26/6/2012-6335/8 md.) Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari ilemleriyle ticari iletmesinin iktisadi ve mali durumunu, bor ve alacak ilikilerini ve her hesap dnemi iinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna gre aka grlebilir bir ekilde ortaya koymak zorundadr. Defterler, nc kii uzmanlara, makul bir sre iinde yapacaklar incelemede iletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakknda fikir verebilecek ekilde tutulur. letme faaliyetlerinin oluumu ve gelimesi defterlerden izlenebilmelidir.] [29: TTK M.64- ...(3) (Deiik: 26/6/2012-6335/8 md.) Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile drdnc fkrada saylan defterlerin al onaylar, kurulu srasnda ve kullanlmaya balanmadan nce noter tarafndan yaplr]

Ticari defterler ile ispat Hukuk Muhakemeleri Kanununun spat ve Deliller balkl 4. Ksmnn, Belge ve Senet balkl 2. Blm altndaki 222. Maddede[footnoteRef:30] dzenlenmitir. lgili kanun maddesi uyarnca ticari defterlerin delil olarak ibrazna mahkeme resen karar verebilecei gibi taraflardan birinin talebi zerine de karar verebilir. Ticari defterlerin mahkemede huzurunda geerli delil olarak kabul grmesi iin grlmekte olan davann ticari bir dava olmas, ticari defterlerin eksiksiz ve usulnce tutulmu, al ve kapan onaylar yaplm ve defter kaytlarnn birbirini onaylam olmas ve ticari defterde yer alan kaytlarn defter sahibi lehine delil olabilmesi iin kar tarafn ticari defterlerinde de bu kaytlara aykr kaytlar iermemesi gerekmektedir. [30: HMK M.222- (1) Mahkeme, ticari davalarda taraflarn ticari defterlerinin ibrazna kendiliinden veya taraflardan birinin talebi zerine karar verebilir. (2) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi iin, kanuna gre eksiksiz ve usulne uygun olarak tutulmu, al ve kapan onaylar yaptrlm ve defter kaytlarnn birbirini dorulam olmas arttr. (3) kinci fkrada belirtilen artlara uygun olarak tutulan ticari defter kaytlarnn sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi iin, dier tarafn ayn artlara uygun olarak tutulmu ticari defterlerindeki kaytlarn bunlara aykr olmamas veya ilgili hususta hi bir kayt iermemesi yahut defter kaytlarnn aksinin senet veya dier kesin delillerle ispatlanmam olmas gerekir. Bu artlara uygun olarak tutulan defterlerdeki sahibi lehine ve aleyhine olan kaytlar birbirinden ayrlamaz. (4) Al veya kapan onaylar bulunmayan ve ierdii kaytlar birbirini dorulamayan ticari defter kaytlar, sahibi aleyhine delil olur. (5) Taraflardan biri tacir olmasa dahi, tacir olan dier tarafn ticari defterlerindeki kaytlar kabul edeceini belirtir; ancak, kar taraf defterlerini ibrazdan kanrsa, ibraz talep eden taraf iddiasn ispat etmi saylr. ]

Somut hadisede Davac rizikonun gereklemi olmas sonucu uram olduu zarar tutarn kantlayabilmek adna kendi lehine delil oluturmas iin kapan onaylar yaplmam olan kendi ticari iletmesine ait yevmiye ve envanter defterlerini mahkemeye sunmutur. HMK m.222/IIde belirtilmi olduu zere ticari defterlerin al ve kapan onaylarnn yaplm olmas ticari defterlerin delil deeri kazanmas iin geerlilik artdr, bu nedenle Davacnn sunmu olduu kapan onay yaplmam ticari defterlerin Davac lehine delil olarak kullanlmas hukuken mmkn deildir.

Yksek Mahkemenin yerleik itihatlar da kapan onay yaplmam ticari defterlerin lehe delil tekil etmesinin mmkn olmadna yer vermitir:

Mahkemece davac defterleri incelenmi, ancak daval taraf defter sunmadndan incelenememitir. Davac tarafn sunduu irsaliye altnda teslim alan imzas bulunmakta ise de, bu imzann kime ait olduu ynnde aratrma ve inceleme yaplmamtr. Davac defterlerinin kapan tasdikleri bulunmadndan lehine delil tekil etmez.

EK 2: Yargtay 19. Hukuk Dairesinin 05.03.2012 tarih, 2012/133 E. ve 2012/3464 K. sayl ilam

Her ne kadar sz konusu ticari defterlerin Davac lehine delil tekil etmesi mmkn olmasa da HMK m.222/IVde al veya kapan onaylar bulunmayan ve ierdii kaytlarn birbirini dorulamad ticari defterlerin, defterin sahibi aleyhine delil olarak addedilecei dzenlenmitir. Bu meyanda ilgili ticari defterlerin Davac lehine deil, Davac aleyhine delil olarak kullanlmas mmkndr.

Cevap 5

Dier mal sigortalarnda olduu gibi hrszlk sigortalarnda da rizikonun gerekletiini iddia eden sigortal, sigorta tazminatna hak kazanabilmek iin rizikonun gerekletiini ve rizikonun gereklemesi sonucunda uram olduu zarar ispat etmekle ykmldr.

Yksek Mahkemenin yerleik itihatlarnda da sigortalnn rizikonun gereklemesi sonucunda uram olduu zarar ispat etmesi gerektiine hkmedilmitir:

Ancak, tm mal sigortas trlerinde olduu gibi, yangn sigortasnda da, sigorda kapsamna giren rizikonun gereklemesinden sonra, sigortac tarafndan "gerek zarar miktarnn" denmesi gereklidir. TTK.nun 1299/2 maddesi uyarnca sigortac tarafndan denecek tazminat miktar, sigortal maln rizikonun gerekletii andaki deeri dikkate alnarak tespit edilmektedir. Zarar miktarnn iddia ve ispat ise sigorta ettirene den bir grevdir. Bu durum karsnda mahkemece, sigorta ettirene, alnd iddia edilen mallara ait ticari defter kaytlar, irsaliye ve fatura gibi yan delilleri ibraz ettirilerek, bilirkii incelemesi yaptrlmak ve sonucuna gre bir karar vermek gerekirken, gerek zarar miktarnn tespiti konusunda hibir inceleme yaplmadan talep edilen meblaa hkmedilmesi doru olmam, bozmay gerektirmitir

EK 3: Yargtay 11. Hukuk Dairesinin 17.11.2013 tarih, 2003/4087 E. ve 2003/10904 K. sayl ilam

Somut hadisede sigortalsnn ticari iletme olduu bir sigorta szlemesi sz konusu olduundan sigortal, rizikonun gerekletii kantlandktan sonra rizikonun gereklemesi sonucu uram olduu zarar tutarn ticari iletmesine ait ticari defterler ve belgeler ile kantlayabilecektir[footnoteRef:31]. Sigorta tazminat, sigorta korumas altnda bulunan menfaatin rizikonun gerekletii tarihteki deeri zerinden hesaplanacaktr[footnoteRef:32]. Somut hadisede rizikonun gereklemesi sonucu hasar grd Davac tarafndan iddia olunan menfaat ticari emtia olduundan, sigorta tazminatnn sz konusu emtiann rizikonun gereklemesinden bir nceki i gn piyasa alm fiyat zerinden hesaplanmas gerekmektedir[footnoteRef:33]. [31: Cebe, M. (2010), Aklamal ve tihatl Mal Sigortalar Hukuku, Ankara: Adalet, s.438] [32: eker, M. (2004), Yargtay Kararlar Inda Sigorta Hukuku, Adana: Karahan, s.58] [33: Cebe, M. (2010), Aklamal ve tihatl Mal Sigortalar Hukuku, Ankara: Adalet, s.438]

Mal sigortalarnda zenginleme yasa ilkesi hakim olduundan sigortalya denecek tazminat bedeli hesaplanrken yanllk yaplmamas ve riziko sonucunda meydana gelen hasarn gerek bedelinin tespit edilmesi gerekmektedir[footnoteRef:34]. Rizikonun gereklemesi halinde zararn nasl tespit edilecei dzenlenmemi olup, zarar tespitinin nasl yaplacann dzenlenmesi sigorta poliesinin genel ve zel artlarna braklmtr. [34: Ula, I. (1998), Uygulamal Sigorta Hukuku, Ankara: Turhan, s.94]

Somut hadisede hrszlk rizikosuna kar da teminat salayan polienin zel hkmleri ile ilgili bilgi verilmemi olduundan hadise nedeniyle uranlm olan zararn Hrszlk Sigortas Genel artlar uyarnca tespit edilmesi gerekecektir. Hrszlk Sigortas Genel artlarnda belirtilmi olduu zere sigortalnn uram olduu zarara ilikin ihbarda bulunup zararn gsteren belgeleri sigortacya ibraz etmesi ve sigortacnn iddia olunan zarara ilikin kendi aratrmalarn yapmasndan sonra sigortal ve sigortac tarafndan yaplacak olan anlama uyarnca tespit edilecektir. Taraflarn aralarnda anlaamamas halinde zararn tespiti hakem-bilirkiiler tarafndan yaplr, uyumazln yargya tanmas halinde de tazminatn tespit edilmesinde hakem-bilirkii tarafndan yaplacak bu tespit esas alnacaktr. Hakem-bilirkiilerinin tespitlerini atanmalarndan itibaren 3 ay ierisinde, ve her halkarda rizikonun gereklemesinden itibaren 6 ay ierisinde tamamlayamamalar halinde taraflar yarg nnde zarar miktarn her trl delil vastasyla kantlayabilirler.

Hakem-bilirkii heyetinin alma prosedr Hrszlk Sigortas Genel artlarnda aadaki gibi dzenlenmitir:

Taraflar, uyumazln zm iin tek hakem-bilirkii seiminde anlaamadklar takdirde, taraflardan her biri kendi hakem-bilirkiisini seer ve bu hususu noter eliyle dier tarafa bildirir. Taraflarca seilen hakem-bilirkiiler ilk toplant tarihinden itibaren yedi gn ierisinde ve incelemeye gemeden nce, bir nc hakem-bilirkii seerler ve bunu bir tutanakla saptarlar. nc hakem-bilirkii ancak taraflarca seilen hakem-bilirkiilerin anlaamadklar hususlarda, anlaamadklar hadler iinde kalmak suretiyle, dier hakem-bilirkiilerle birlikte tek bir rapor halinde karar vermeye yetkilidir. Hakem-bilirkii raporu taraflara ayn zamanda tebli edilir.

Taraflardan herhangi biri, dier tarafa yaplan tebliden itibaren 15 gn iinde hakem-bilirkiisini semez yahut taraflarca seilen hakem-bilirkiiler nc hakem-bilirkiinin seimi konusunda yedi gn iinde anlaamazlarsa, nc hakem-bilirkii taraflardan birinin istei zerine hasar yerindeki ticaret davalarna bakmaya yetkili mahkeme tarafndan uzman kiiler arasndan seilir.

Hakem-bilirkiilere, uzmanlklarnn yeterli olmad nedeniyle itiraz olunabilir. Hakem-bilirkiinin kimliinin renilmesinden sonra yedi gn ierisinde kullanlmayan itiraz hakk der.

Hakem-bilirkii lr, grevden ekilir veya reddedilir ise, yerine ayn usule gre yenisi seilir ve greve kald yerden devam olunur.

Hakem-bilirkiiler, zarar miktarnn saptanmas konusunda gerekli grecekleri deliller ile sigortal eylerin rizikonun gereklemesi srasndaki deerini saptamaya yarayacak kayt ve belgeleri isteyebilir ve hasar yerinde incelemede bulunabilirler.

Hakem-bilirkiilerin veya nc hakem-bilirkiinin zarar miktar konusunda verecekleri karar kesindir, taraflar balar.

Hakem-bilirkii kararlarna ancak tespit edilen zarar miktarnn, gerek durumdan nemli ekilde farkl olduu anlalr ise itiraz edilebilir ve bunlarn iptali, kararn tebli tarihinden itibaren yedi gn iinde rizikonun gerekletii yerdeki ticaret davalarna bakmaya yetkili mahkemeden istenebilir.

Taraflar kendi setikleri hakem-bilirkiilerin cret ve masraflarn derler. Tek hakem-bilirkiinin veya nc hakem-bilirkiinin cret ve masraflar taraflarca yar yarya denir.

Zarar miktarnn saptanmas bu szlemede ve mevzuatta mevcut hkm ve artlar ve bunlarn ileri srlmesini etkilemez.

Sigortacnn sigorta tazminat borcunun ne zaman muaccel hale gelecei ve talep edilebilecei faizler yukarda Cevap 2nin altnda detayl bir ekilde arz ve izah edilmitir. Bu nedenle burada bu sorularn sadece cevaplarna yer verilecektir.

Sigortacnn sigorta tazminat deme borcu TTKdaki genel sigorta hukuku hkmleri uyarnca sigortacnn riziko ile sigorta tazminat ile ilgili aratrmalar sonland anda ve her halkarda rizikonun gerekletiine dair sigortacya yaplan ihbardan 45 gn sonra, Hrszlk Sigortas Genel artlar uyarnca (ayn zamanda Yangn Sigortas Genel artlar) rizikonun gerekletiine dair sigortacya yaplan ihbardan 30 gn sonra muaccel olacaktr ve sigortac bu srelerin gemesiyle birlikte borlu temerrdne dm olacaktr. Sigortacnn borlu temerrdne dmesiyle birlikte sigorta tazminat alacakls sigortal BK m.118 uyarnca gecikme nedeniyle uram olduu zararn, BK m.119 uyarnca beklenmedik hal sebebiyle doacak zararlarn, BK m.120 uyarnca temerrt faizi ve BK m.122 uyarnca temerrt faizini aan miktardaki zararn temerrde dm olan sigortacdan talep edebilecektir.

Kaynaka1. 6100 sayl Hukuk Muhakemeleri Kanunu 2. 6098 sayl Trk Borlar Kanunu3. 6102 sayl Trk Ticaret Kanunu4. 4721 sayl Trk Medeni Kanunu5. Av. Mehmet Sinan CEBE (2010), Aklamal ve tihatl Mal Sigortalar Hukuku, Ankara: Adalet6. Prof. Dr. Fikret EREN (2012), Borlar Hukuku Genel Hkmler, Ankara: Yetkin,7. Prof. Dr. M. Kemal OUZMAN, Prof. Dr. M. Turgut Z (2009), Borlar Hukuku Genel Hkmler, stanbul: Vedat8. Yrd. Do Dr. Mustafa EKER (2004), Yargtay Kararlar Inda Sigorta Hukuku, Adana: Karahan9. Il ULA (1998), Uygulamal Sigorta Hukuku, Ankara: Turhan

Ekler1. Yargtay Hukuk Genel Kurulunun 12.10.1994 tarih, 1994/11-264E. ve 1994/594 K. sayl ilam

2. Yargtay 19. Hukuk Dairesinin 05.03.2012 tarih, 2012/133 E. ve 2012/3464 K. sayl ilam

3. Yargtay 11. Hukuk Dairesinin 17.11.2013 tarih, 2003/4087 E. ve 2003/10904 K. sayl ilam