BAN QUẢN LÝ KHU DI TÍCH LỊCH sử - SINH THÁI ATK ĐỊNH HÓA, THÁI NGUYÊN

BAO TON DI TICH BAC HOGẮN VỚI KHÔNG GIAN VÀN HÓA VÀ MÔI TRƯỜNG SINH THẢI

CK.0000073989■ l A T K l «L -.Đ ỊN H H Ỏ A £

BẢO TÒN DI TÍCH BÁC HÒG Ắ N VỚI

K H Ô N G GIAN VẢN HÓA

VÀ M ÔI TR Ư Ờ N G SINH THÁI

CHỦ BIÊN: ĐỒNG KHẮC THỌ

ĐỒNG KHẮC THỌ (Chủ biên)

BAO TON DI TICH BAC HOGẮN VỚI KHÔNG GIAN VĂN HÓA

VÀ MÔI TRƯỜNG SINH THÁI

NHÀ X UẤ T BẢN ĐẠI HỌC TH ÁI NG UYỀN

NĂM 2016

ĐHTN-2016

LỜI GIỚI THIỆU

Quần thể di tích Quốc gia đặc biệt An Toàn Khu (ATK) Định Hóa, Thái Nguyên có 24 di tích và địa điếm lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tổng số 128 địa điểm di tích lịch sử ATK. Đó la tài sàn quý báu, một nguồn lực phát triển kinh tế, xã hội, giáo dục truyền thống cách mạng, học tập và làm theo tư tường, phong cách đạo đức Hồ Chi Minh. Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tốc độ đò thị hóa nhanh, đặt ra vấn đề cần thiết phài Bảo tồn, phát huy giá trị Di sản văn hóa Hồ Chi Minh trong sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Được sự đồng ý của Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du Lịch và UBND tinh Thái Nguyên, Ban Quản lý Khu di tích Lịch sử - Sinh thái ATK Định Hóa, Thái Nguyên phối hợp với Bảo tàng Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo khoa học “Mối quan hệ giữa công tác khôi phục, bảo tòn, tôn tạo di tích lưu niệm Chù tịch Hồ Chí Minh với việc giữ gìn không gian văn hóa và môi trường sinh thái” vào ngày 24-25/3/2016 tại thành phố Thải Nguyên với trên 40 bài tham luận cùa các nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa, di sản văn hóa, Hồ Chí Minh học, các chi nhánh Bảo tàng Hồ Chi Minh ữên toàn quốc.

HỘI tháo đá nhận diện các nguy cơ di tích Chù tịch HÒ Chí Minh bị xuống cấp, xâm hại nếu không bảo tồn được không gian văn hóa và môi trường sinh thái. Các giải pháp, cơ chế chính sách đầu tư khôi phục, tôn tạo, phát huy giá trị di tích, gắn với phát triển du lịch, không

gian vãn hóa di tích và môi trường sinh thái. Những kiến nghị, đề xuất với Trung ương Đảng, Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các ban, bộ, ngành Trung ương và Tỉnh ùy, HĐND, UBND tinh Thái Nguyên về khôi phục, bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Hướng tới Lễ kì niệm 70 năm Chù tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ lên ATK Thái Nguyên lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (20/5/1947 - 20/5/2017), Ban quản lý Khu di tích Lịch sử - Sinh thái ATK Định Hóa, Thái Nguyên đã biên soạn, Bảo tàng Hồ Chí Minh thẩm định, xuất bản cuốn sách “Bảo tằn di tích Bác Hồ gắn với không gian văn hóa và môi trường sinh thái”.

Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!

Thài Nguyên, ngày 21 tháng 12 năm 2016 TRƯỞNG BAN

Thạc sĩ, Nghệ sĩ nhiếp ảnh

Đồng Khắc Thọ

6

LỜI KHAI MẠC HỘI THẢO

“Mối quan hệ giữa công tác khôi phục, bảo tồn, tôn tạo di tích lưu niệm Chù tịch Hồ Chí Minh với việc giữ gìn không gian văn hóa di tích và môi trường sinh thái”

Trịnh Việt Hùng.

Tinh úy viên, Phó chu tịch ƯBND tinh Thái Nguxên

Kính thưa các quỷ vị đại biêu, thira toàn thê các đồng chí!

Thay mặt lãnh đạo ƯBND tinh Thái Nguyên tôi nhiệt liệt chào mừng và gửi tới các quý vị đại biểu, các vị khách quý đại diện các Bộ, Ban, ngành Trung ương, lãnh đạo các Bảo tàng, Khu đi tích, Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trong toàn quốc cùng toàn thể các đồng chí lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Kính thira các đồng chí!

Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, Thái Nguyên là tinh có vị tri chiến lược quan trọng là 1 trong 6 tình thuộc “Khu giải phóng”, đirợc thành lập ngày 4/6/1945 cùng với Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Giang và một số vùng thuộc ngoại vi tinh Bẳc Giang, Vĩnh Yên, Phú Thọ, Yên Bái; trong đó, huyện Định Hóa (tình Thái Nguyên) trở thành lá chẳn bảo vệ cửa ngõ

7

phía Đông, đồng thời cũng là nơi cung cấp các nhu cầu về vật chất cho Thủ đô Khu giải phóng.

Sau ngày Cách mạng tháng Tám thành công, thực dân Pháp ngày càng lộ rõ âm mưu xâm lược nước ta một lần nữa. Với nhãn quan sáng suốt và tầm nhìn chiến lược, Chủ tịch Hồ Chí Minh phái Trường ban Tài chính Trung ương Đàng Nguyễn Lương Bằng trở lại Việt Bắc chuẩn bị địa điểm xây dựng căn cứ địa kháng chiến. Đầu tháng 11/1946, theo Chi thị của Thuờng vụ Trung uơng Đảng, đồng chí Trần Đăng Ninh tồ chức Đội công tác đặc biệt đi nghiên cứu kế hoạch hành quân cho các cơ quan Trung ương từ Hà Nội lên Việt Bắc. Giữa tháng 12/1946, một số cản bộ trong Đội công tác đặc biệt lần lượt lên vùng Việt Bắc làm nhiệm vụ. Sau một thời gian khảo sát thực tế, cân nhắc kỹ lưỡng mọi mặt, Đội quyết định chọn các huyện Định Hóa, Đại Từ, Phú Lương, Võ Nhai (Thái Nguyên) cùng với các huyện Sơn Dương, Yên Sơn, Chiêm Hóa (Tuyên Quang) và Chợ Đồn (Bắc Kan) làm nơi có đủ các yếu tố “địa lợi” và “nhân hòa” đảm bảo cho các cơ quan đầu não cùa Trung ương hoạt động, lãnh đạo cuộc kháng chiến bảo vệ độc lập dân tộc đi đến thắng lợi. Đảng bộ, chính quyền, nhân dân các dân tộc tình Thái Nguyên luôn làm tròn nhiệm vụ thiêng liêng: bảo vệ Căn cứ địa cách mạng, bảo vệ an toàn các cơ quan đầu não và Chủ tịch Hồ Chí Minh; như Người nhận định: “Cách mệnh đã do Việt Bắc mà thành công thì kháng chiến sẽ do Việt Bắc mà thắng lọi”. Cùng với các địa danh nổi tiếng của Việt Bắc như: Căn cứ địa Bắc San - V õ N hai, mái Đ ình H ồn g Thái, C ây đa Tân Trào và Đ ô n g K hc,

Thất Khê, Chợ Đồn, Sơn Dương, Chiêm Hóa; biết bao tên đất, tên làng, bản của quê hương ATK: Định Hoá, Võ Nhai, Đại Từ, Phú

8

Lương .. của Thái Nguyên đi vào lịch sử, mãi mãi là niềm tự hào của đồng bào các dân tộc Thái Nguyên và Việt Bấc.

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Bấc Thái (nay là 2 tinh Bẳc Kạn, Thái Nguyên) trở thành hậu phương vững chắc, đóng góp sức người, sức của, đoàn kết, anh dũng, góp phần cùng nhân dân cả nước đánh thắng kẻ thù, thống nhất đất nước (30/4/1975). Trong công cuộc xây dựng CNXH ờ miền Bắc, Thái Nguyên tự hào với Khu Gang thép - cái nôi cùa ngành công nghiệp luyện kim Việt Nam, đánh dấu một bước phát triển quan trọng của ngành công nghiệp nước nhà.

Trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước, Thái Nguyên luôn nhận được sự quan tâm sâu sẳc của Trung ương Đảng, Chính phù, Chù tịch Hồ Chí Minh. Từ khi chia tay đồng bào các dân tộc tỉnh Thái Nguyên để trờ về Thủ đò Hà Nội (12/1954) cho đến ngày 01/01/1964, đã có 7 lần Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp lên thăm hỏi, động viên Đảng bộ Thái Nguyên và nhân dân các dân tộc trong tinh Thái Nguyên là một trong những tinh vinh dự được đón Bác về thăm và làm việc nhiều nhất kề từ sau ngày miền Bẳc được giải phóng. Đây là nguồn động viên, cổ vũ to lớn, là động lực mạnh mẽ để Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tinh Thái Nguyên đoàn kết, quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội trong suốt quá trình xây dựng và phát triển.

Thái Nguyên hiện có trên 800 di tích lịch sử vãn hóa với trên 60 điểm di tích và địa điểm lưu niệm Chù tịch H ò Chí M inh tại ATK V iệt

Bắc - Thái Nguyên; vùng đất Định Hóa có 26 di tích và địa điểm lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong Chiến khu Việt Bắc được Đảng, Chính phù xác định “là quần thể di tích quan trọng bậc nhất của dân

tộc Việt Nam trong thế kỳ X X ” và khu di tích An toàn khu (ATK) Định Hóa, huyện Định Hóa, tinh Thái Nguyên vinh dự được Thù tướng Chính phủ Quyết định xếp hạng là Di tích Quốc gia đặc biệt ngày 5/10/2012.

Kính thưa quý vị đại biểu, thưa toàn thể các đồng chí!

Được sự quan tâm, lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, sự phối hợp tích cực của các Bộ, Ban, ngành, đoàn thể Trung ương; sự hợp tác của các tình, thành phố và sự ùng hộ cùa các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân cùng đông đảo nhân dân cả nước, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tinh Thái Nguyên đã nỗ lực phấn đấu, quyết tâm khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hóa, đặc biệt là các di tích lun niệm Chù tịch Hồ Chí Minh. Các điểm di tích lịch sử - văn hóa đã và đang được tập trung đầu tư, bảo vệ, phục hồi, tôn tạo, tạo điều kiện thuận lợi thu hút khách tham quan, học tập và tổ chức nhiều hoạt động về nguồn có ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Việc giữ gìn, phát huy các giá trị của di tích đã góp phần phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, anh dũng, kiên cường, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh, bào vệ và xây dựng Tổ quốc của các thế hệ cha anh. Đồng thời, đây cũng là động lực quan trọng góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tinh Thái Nguyên và các tinh trong vùng căn cứ địa Việt Bắc liên thông với Thù đô Hà Nội và các tinh trung du đồng bằng Bẳc Bộ.

Tuy nhiên, do điều kiện thời gian, đặc điểm địa hình, khí hậu và trước nhu cầu đối mới, phát triền kinh tế, đấy mạnh công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa còn không ít khó

10