başkent Üniversitesi t p fakültesi fizyoloji anabilim dal elektro … · 2019-06-14 · başkent...

40
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Fizyoloji Anabilim Dalı Elektro Elektro Kardio Kardio Grafi Grafi Dr. Sinan Canan [email protected] 23.11.2004

Upload: others

Post on 11-Jan-2020

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Başkent Üniversitesi Tıp FakültesiBaşkent Üniversitesi Tıp Fakültesiş pFizyoloji Anabilim Dalış p

Fizyoloji Anabilim Dalı

ElektroElektroKardioKardioGrafiGrafiDr. Sinan [email protected]

23.11.2004

Page 2: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

• Elektro[elektrik]kardio[kalp]gram[yazdırma]

• Elektrokardiografi

• Elektrokardiograf• Elektrokardiograf

• Elektrot

• Derivasyon

• Polarizasyon/depolarizasyon/repolarizasyon• Polarizasyon/depolarizasyon/repolarizasyon

Page 3: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

• Kısa Tarihçe:ç

• 1867 – Kalpten ilk elektriksel kayıt

88 İlk i EKG’ i l d• 1887 – İlk insan EKG’si yayınlandı

• Einthoven;;

• 1895 – Dalgaları isimlendirdi

Ei h Ü i’ i b ld• 1912 – Einthoven Üçgeni’ni buldu

• 1924 – Nobel ödülünü aldı…9 4

• 1924 – Goldberger ve göğüsten EKG kaydı

Page 4: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

Willem Einthoven

İlk EKG cihazı, 1901

Page 5: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

• Kaynağı:

• Kalpteki potansiyel değişimleriğ ş

• Hacim iletkenliği

• Anizotropik yayılım• Anizotropik yayılım

• Bireylere has

• EKG’nin kaydedilmesi

• Vücut yüzey potansiyelleriy y p y

• Bipolar ve unipolar kayit düzenekleri

• Ucuz basit ve girişim gerektirmez • Ucuz, basit ve girişim gerektirmez (noninvasive)

Page 6: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

Kalp kası-Dinlenme durumu

------------------------------

iç• Bipolar kayıt

• + ve – kayıt uçları

++++++++++++++++++dış

+ ve kayıt uçları

• Uçlar arası potansiyel farkı dışpotansiyel farkı

0 mV

+_

0 mV

Page 7: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

Kalp kası-Depolarizasyon

+++++++++ --------------

iç• Bipolar kayıt

• + ve – kayıt uçları

---------------++++++++dış

+ ve kayıt uçları

• Uçlar arası potansiyel farkı dışpotansiyel farkı

+ kayıt

+_

+ kayıt

Page 8: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

Kalp kası-Depolarizasyon sonu

+++++++++++++++++

iç• Bipolar kayıt

• + ve – kayıt uçları

----------------------------dış

+ ve kayıt uçları

• Uçlar arası potansiyel farkı dışpotansiyel farkı

0 mV

+_

0 mV

Page 9: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

Kalp kası-Repolarizasyon

-------------+++++++++

iç• Bipolar kayıt

• + ve – kayıt uçları

++++++++--------------dış

+ ve kayıt uçları

• Uçlar arası potansiyel farkı dışpotansiyel farkı

Negatif kayıt

+_

Negatif kayıt

Page 10: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Kaydı: Standart Derivasyonlar (bipolar)EKG Kaydı: Standart Derivasyonlar (bipolar)y y ( p )y y ( p )

T T TT T T

Page 11: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Kaydı: Goldberger Derivasyonları (unipolar)EKG Kaydı: Goldberger Derivasyonları (unipolar)y g y ( p )y g y ( p )

Page 12: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Kaydı: Göğüs Derivasyonları (unipolar)EKG Kaydı: Göğüs Derivasyonları (unipolar)y ğ y ( p )y ğ y ( p )

V1: Sağ 4. interkostal aralıkV2: Sol 4. interkostal aralıkV2: Sol 4. interkostal aralıkV3: V2 ve V4’ün tam ortasıV4: Sol orta klavikula çizgisi x 5. interkostal aralık V5 V4 k i l ö k l k i i iV5: V4 yatay ekseni x sol ön koltuk çizgisiV6: V4 yatay ekseni x sol orta koltuk çizgisi

Page 13: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans SistemleriEKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans Sistemleriy yy y

Einthoven üçgeni ve üç eksenli referans sistem

Page 14: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans SistemleriEKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans Sistemleriy yy y

I

IIIII

Einthoven üçgeni ve üç eksenli referans sistem

Page 15: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans SistemleriEKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans Sistemleriy yy y

Einthoven üçgeni ve unipolar derivasyonlarla oluşturulan altı eksenli referans sistem

Page 16: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans SistemleriEKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans Sistemleriy yy y

aVR aVL

II

IIIII IIIIIaVL

Einthoven üçgeni ve unipolar derivasyonlarla oluşturulan altı eksenli referans sistem

Page 17: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans SistemleriEKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans Sistemleriy yy y

Göğüs derivasyonları ve altı eksenli yatay referans sistemi

Page 18: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans SistemleriEKG Kaydı: Derivasyonlar ve Referans Sistemleriy yy y

V6

V4

V5

V1 V2 V3V4

Göğüs derivasyonları ve altı eksenli yatay referans sistemi

Page 19: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Kalpte “Elektriksel Vektör” KavramıKalpte “Elektriksel Vektör” Kavramıpp

• Elektriksel vektör: Herhangi bir anda, elektriksel akımın net yönü (negatiften pozitife doğru)akımın net yönü (negatiften pozitife doğru)

SolSeptum

Sağ

Ventrikül kası(f t l k it)(frontal kesit)

Page 20: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Kalpte “Elektriksel Vektör” KavramıKalpte “Elektriksel Vektör” Kavramıpp

• Elektriksel vektör: Herhangi bir anda, elektriksel akımın net yönü (negatiften pozitife doğru)akımın net yönü (negatiften pozitife doğru)

Depolarize kalp kasıkalp kası

Depolarize kalp kası

Page 21: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Kalpte “Elektriksel Vektör” KavramıKalpte “Elektriksel Vektör” Kavramıpp

• Elektriksel vektör: Herhangi bir anda, elektriksel akımın net yönü (negatiften pozitife doğru)akımın net yönü (negatiften pozitife doğru)

Anlık Ortalama Vektörler

Page 22: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Kalpte “Elektriksel Vektör” KavramıKalpte “Elektriksel Vektör” Kavramıpp

+_

Pozitif kayıt

Page 23: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG DalgalarıEKG Dalgalarıgg

Page 24: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

Ei th ü i• Einthoven üçgeni

• Kirschoff yasasıy• “Kapalı bir devredeki

akımların vektörel toplamı sıfırdır”

DI-DII+DIII=0DI DII+DIII 0

Page 25: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Elektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel AktivitesiElektrokardiogram (EKG):Kalbin Elektriksel Aktivitesi

DI0

+3

DII DIII0 0+5 +2

Page 26: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Normal EKGNormal EKG

Page 27: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Normal EKGNormal EKG

0 05 0 08s

0.09-0.10s

0.05-0.08s

0.10-0.25s 0.03-0.10s

0.06s0.12-0.20s 0.35-0.44s

Page 28: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Normal EKGNormal EKG• EKG kaydı

Yata eksen ( aman)• Yatay eksen (zaman)

• 25 minik kare = 1 saniye = 5 büyük kare

Page 29: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Normal EKGNormal EKG

• EKG kaydıy

• Dikey eksen (voltaj)

i ik k V bü ük k• 10 minik kare = 1 mV = 2 büyük kare

Page 30: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG Bize Ne Gösterir?EKG Bize Ne Gösterir?

• Kalp hızı

• Kalbin elektriksel ekseni

• Kalpte sinyal iletimiKalpte sinyal iletimi

• Ritmik aktivitenin durumu

• Kalp dokusunun sağlığı

• Özel durumlarÖzel durumlar

Page 31: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Normal EKG – Kalp HızıNormal EKG – Kalp Hızıpp• Kalp hızının hesaplanması

R R l ğ k l dö ü ü• R-R aralığı = 1 kalp döngüsü

• R-R aralığındaki kare sayısı = n ise;ğ y ;

• Kalp hızı = 1500/n

l h 6 /( )• Kalp hızı = 60s/(n x 0.04s)

R-R aralığı

Kalp hızı=1500/18=[60/(18x0.04)] = 83.3 atım/dk

Page 32: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Ortalama Elektriksel EksenOrtalama Elektriksel Eksen

• Kalbin ortalama elektriksel hareketinin yönünü ö igösterir.

-90°

30°Sol EksenAşırı Sağ

0°180°

Aşırı Sağ Eksen

0°180°Normal EksenSağ Eksen

+90° +59°+59°

Page 33: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Ortalama Elektriksel EksenOrtalama Elektriksel Eksen• Eksen sapmasına neden olan bazı durumlar

S l k • Sol eksen sapması

• Fizyolojiky j

• Sırt üstü yatma

i f• Derin nefes verme

• ŞişmanlıkŞ ş

• Patolojik

l ik l hi fi i• Sol ventrikül hipertrofisi

• Sol dal iletim bloğuğ

Page 34: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG’de Ritim Bozuklukları (Aritmiler)EKG’de Ritim Bozuklukları (Aritmiler)( )( )• Anormal Sinüs Ritimleri

T ik di (K l h /dk)• Taşikardi (Kalp hızı >100 atım/dk)

Normal ritim

Si ü t ik di iSinüs taşikardisi

Page 35: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG’de Ritim Bozuklukları (Aritmiler)EKG’de Ritim Bozuklukları (Aritmiler)( )( )• Anormal Sinüs Ritimleri

B dik di (K l h 6 /dk)• Bradikardi (Kalp hızı <60 atım/dk)

Normal ritim

Si ü b dik di iSinüs bradikardisi

Page 36: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG’de Ritim Bozuklukları (Aritmiler)EKG’de Ritim Bozuklukları (Aritmiler)( )( )• Anormal Sinüs Ritimleri

Si ü i i i (fi l jik/ l jik)• Sinüs aritmisi (fizyolojik/patolojik)

Normal ritim

Sinüs aritmisi

Page 37: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

EKG’de Ritim Bozuklukları (Aritmiler)EKG’de Ritim Bozuklukları (Aritmiler)( )( )

Fib il• Fibrilasyon

• Atrial fibrilasyony

• Ventriküler fibrilasyon (!)

Page 38: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Bu kayıtlarda neler oluyor?Bu kayıtlarda neler oluyor?y yy y

Page 39: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

Bu kayıtlarda neler oluyor?Bu kayıtlarda neler oluyor?y yy y

Page 40: Başkent Üniversitesi T p Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal Elektro … · 2019-06-14 · Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dal ı Elektro Kardio Grafi Dr

B İ T T İ !!B İ T T İ !!