baĞlarin gÜbrelenmesİnde temel İlkeler

BAĞLARIN GÜBRELENMESİNDE TEMEL

İLKELEREce COŞKUN

Yük. Ziraat Mühendisi

www.tarimsalbilgi.org

TOPRAK

• Ana kayacın parçalanması sonucu oluşan topraklar, inorganik maddelerdir. Fakat üstünde zamanla oluşan bitki örtüsünün organik maddelerini de içerirler. Coğrafi etkenler sonucu değişik ortamlarda inorganik ve organik maddelerin karışımı sonucu değişik özelliklerde topraklar oluşur. En iyi toprak, nehir deltalarında bulunmaktadır. Bu oluşum binlerce yıl almaktadır. Toprak, bünyesine göre kumlu tınlı, killi tınlı ve killi diye gruplandırılabilir


Toprak Bünyesi

• Toprak bünyesi su tutma kabiliyeti gibi bitkiler için önemli olan fiziksel özellikleri belirlemektedir. Organik madde içeriği de buna büyük katkıda bulunur.

• Verimli bir toprak bitkinin besin olarak kullandığı kimyasal maddeleri de içermelidir. Dolayısıyla toprağın kimyasal özellikleri de önemlidir. Bitkilerin besin olarak kullandığı 16 element bilinmektedir.


Topraktaki Elementler

• Bitkinin ihtiyacı ve miktarına göre makro elementler ve topraktaki bulunan miktarlar şöyledir. Karbon,hidrojen, oksijen, azot (0,20-0,50%), fosfor (0,20-0,40%), kükürt (0,02-0,50%), potasyum (0,20-4,0%), kalsiyum (0,10-5,0%), magnezyum (0,20-2,50%). Mikro elementler ise; demir (0,5-5,0%), mangan (0,1-1,0%), çinko (0,003-0,008%), bor (0,003-0,008%),bakır (0,001-0,005%), kobalt (0,003-0,005%) ve molibden (0,003-0,005%).


Bitkiler,

• Karbonu havadan karbondioksit olarak, hidrojen ve oksijeni ise, toprak gözeneklerinde bulunan sudan temin ederler. Azot, genellikle toprakta bulunan azot bakterilerinin hava azotunu, nitrat veya amonyağa çevirmesi sonucu, kökler vasıtasıyla sağlar. Fosfor, kükürt, potasyum, kalsiyum ve magnezyum ise topraktan kökler vasıtası ile alınır. Bu işlemde topraktaki suyun ve toprağın pH'sının büyük önemi vardır. Bu elementler belli pH'lerde bitki bünyesine maksimum transfer olurlar. Bu makro elementlerin eksikliği söz konusu ise, kimyasal gübre olarak toprağa verilmektedir.


Toprak Numunesi Nasıl Alınır?

• Numune alınmadan önce, numune alınacak sahanın toprak ve arazi karakteristikleri tespit edilmelidir. Çünkü bir yerin toprağı diğer bir yerin toprağına benzemediği gibi, aynı yer ve tarlalardaki topraklar bile birbirine benzememekte, değişik tip ve karakterde olabilmektedir.


Toprak analizi için Numune alınacak sahanın,

• Toprak yapısı, toprağın rengi, verimliliği, tekstürü, bitki örtüsü, jeolojik yapısı, kireçlilik, tuzluluk, taşlılık gibi özellikleri dikkate alınarak , farklılık gösteren yerlerden sahanın genişliğine göre en az 10, en fazla 20 noktadan numune alınmalıdır.


Numuneler değişik noktalardan alınır.


Toprak numunesi,

• Öncelikle 0-30cm derinlikten,30-60cm ve 60-90cm derinlikten olmak üzere üç kısımdan alınır.Aynı derinlikteki araziyi temsil eden numuneler biraraya getirilir.Arazi sahibinin adı , köyü,özelliklerini bildiren bir etiketle ağzı bağlı torbalarla tahlil yapılacak laboratuvara gönderilir.


Toprağımın Gübreye İhtiyacı varmı?

• Evet Toprağımın Gübreye ihtiyacı var diyebilmek için en güvenilir yol

• Toprak Analizi

• Yaprak (Bitki) Analizleri yaptırmaktır


Toprak ve Bitki Analizlerinin Yanında

• Verim (Düşük-Orta-Yüksek)

• Kalite (Meyve İriliği,renk,kabuk kalınlığı,tat v.b)

• Bitki Boyu

• Sürgün Boyu (Uzunluğu)

• Çiçek (Sayısı-döken ve tutan çiçek miktarı)

• Yaprak (rengi,büyüklüğü)www.tarimsalbilgi.org

Bağlarda Demir noksanlığı


Asmada Azot noksanlığı


Asmada Potasyum eksikliği


Asmada Bor noksanlığı


Asmada çinko noksanlığı


Bağlarda Demir Eksiklği


Bağlarda Bor eksikliği


Bitkileri Gözlemleriz.

• Bunlardan da yararlanarak bazen bahçemizin-bağımızın gübreye ihtiyacı var mı yok mu sorusuna cevap ararız.


Fıçı Örneğini verirsek,


ÜRÜNÜ,

• BİR FIÇIYA, HER BİR BESİN ELEMENTİNİ DE BU FIÇININ ÇITALARINA BENZETİRSEK;ÇITALARDAN BİRİ EKSİK OLUNCA NASIL FIÇI DOLMAYACAKSA, BESİN ELEMENTLERİNDEN BİRİ DE EKSİK

OLUNCA TAM ÜRÜN ALAMAYIZ.


Bitkilere gerekli olan elementler


Tüm bitkiler iyi gelişmek, meyve vermek ve yaşamak için 17 adet elemente ihtiyaç duyarlar.

• BUNLARIN EN ÖNEMLİLERİ• AZOT• FOSFOR• POTAS• KALSİYUM• MAĞNEZYUM• DEMİR• ÇİNKO• Mangan• BOR• Bakır


BAĞ

• Bağ her yıl 1 dekar (dönüm) alandan;

• Meyveleri ile 8-10 kg Azot ;3-4 kg Fosfor ve 10-12 kg Potasyum ;

• Yaprakları ile 3-4 kg Azot,1-2 kg Fosfor ,4-5 kg Potas;

• Dalları ile 2-3 kg Azot,1-2 kg Fosfor ve 3-4 kg Potas uzaklaştırmaktadır.

• Buna göre bağ her yıl 1 dekar topraktan 13-17 kg AZOT;5-7 kg FOSFOR ve 17-19 kg POTASYUM uzaklaştırmaktadır.


BAĞLARDA BESİN MADDESİ ALINIMI

AylarNisan Mayıs Haziran Temmu

zAğustos Eylül TOPLA

M

N

kg/da 0,12 0,72 3,12 3,12 2,64 2,28

12% 1 6 26 26 22 19

% 1 7 33 59 81 100

P2O5

kg/da 0,09 0,36 1,44 1,04 0,63 0,94

4,5% 2 8 32 23 14 21

% 2 10 42 65 79 100

K2O

kg/da 0,15 0,75 3,45 3,60 3,30 3,75

15% 1 5 23 24 22 25

% 1 6 29 53 75 100www.tarimsalbilgi.org

Peki topraktan yalnızca meyve ile mi besin elementleri uzaklaşıyor?

HAYIR!


Bitkiler;

• Yanlızca MEYVELERİ ile değil

• YAPRAKLARI

• BUDAMA (Odun kısmı) ile de topraktan besin maddelerini alıp uzaklaştırır.


Bitkiler,

• MEYVE

• YAPRAK

• DAL VEYA SAP (budama-hasat)

• KÖK’ LERİ İLE BİR SEZONDA TOPRAKTAN BELLİ BİR MİKTAR BESİN MADDESİ ALARAK TOPRAKTAN UZAKLAŞTIRIRLAR


Başka neleri bilmeliyiz

• ÇEŞİT • ANAÇ• VERİM MİKTARI• BİR SEZON BOYUNCA GELİŞİM EVRELERİ

(ÇİÇEK AÇMA,OLGUNLAŞMA,HASAT)• KÖK (YAYILIŞI)• SULAMA DURUMU• TOPRAK ÖZELLİKLERİ’ nide bilmemiz gerekir


Kökler toprağın ne kadar derinliğindedir?


• Ne zaman çiçek açıyorlar

• Ne zaman meyve bağlıyorlar

• Olgunlaşma ne zaman başlıyor

• Çiçek ile hasat arasında ne kadar süre geçiyor

• İşte örnekler

Bitkilerin fenolojik gelişim evrelerini de bilmek gerekir


Bağlarda Örnek Alma

• Ne zaman yaprak örnekleri alınmalı

• Hangi yaprakları almalı

• Koruk (çiçeklenme) döneminde alttan itibaren 1. salkımın karşısındaki yapraklar örnek olarak alınır.


Bilanço çıkarıldıktan sonra gübre programı hazırlanır

• Gübre miktarı

• Gübre çeşidi-formu

• Gübreleme zamanı

• Gübreleme şekli(damla,temel,üst,yaprak)

• Gübreleme tekniği(serpme, bant)


Bu bilançonun çıkarılabilmesi için aşağıdaki verilere gereksinim vardır:

• 1- Bitkinin vejetasyon süresi boyunca kaldırdığı besin elementleri miktarı bitkinin çeşidi

ürün miktarı vejetasyon periyodu (ay)

sulama yöntemiyağış miktarı ve

dağılımına

• göre değişir.www.tarimsalbilgi.org

pHtuzkireçorganik maddekatyon değişim kapasitesibünyealınabilir besin elementlerine bakılır.

N-P-K-Ca-Mg-Fe-Zn-Mn-Cu-B

2- Toprak Analizi


DAMLA GÜBRELEME

• Damla gübreleme yapılacaksa

• Gerekli olan gübrelerin yarısı temel gübre olarak verilir

• Kalan yarısı damla gübreleme şeklinde verilir


Çözünürlüğüne göre gübreler,

Çözünürlük yüksekDamla

Çözünürlük düşükTemel

Üre 15-15-15Amonyum Nitrat (% 33) 20-20-0

MKP 20-10-10

MAP DAP

Magnezyum Nitrat TSP

Kalsiyum Nitrat CAN

Potasyum Nitrat Potasyum Sülfat

H3PO4 Amonyum Sülfat*

HNO3 Magnezyum Sülfat*


Gübrelemenin Temel Prensibi

• Bitkilerin gereksinim duyduğu besin maddesi miktarı (kg/da)

• Toprağın sağladığı besin maddesi miktarı (kg/da)

• __

• __________________________________

• Gübre olarak verilmesi gereken miktar.


Gübre çeşidi ve formu

• - toprak özellikleri (pH, tuz, kireç)

• - bitkinin gelişme durumu (özellikle azotun nitrat ve amonyum formu)

• - sulama suyu kalitesi (özellikle tuzluluk)

• - yetiştirme sezonu (kış-yaz)


Besin solüsyonlarının hazırlanma ilkeleri

• Damla gübrelemede kullanılacak gübrelerin aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekir:

• 1-Çözünürlük (eriyebilirlik) yüksek olmalı ve tortu bırakmamalı.


Gübrelerin çözünürlük durumu

Gübreler Formülü Bileşimi(%)

Çözünürlük g/100

ml

SıcaklıkºC

Amonyum Nitrat

NH4O3 34-0-0 18,3 0

Amonyum Sülfat

(NH4)2SO4 21-0-0 70,6 0

Üre Co(NH2)2 46-0-0 78,0 0

Kalsiyum Nitrat

Ca(NO3)2 15.5-0-0 102,0 5

Monoamonyum Fosfat

NH4H2PO4 12-61-0 30 0

Diamonyum Fosfat

(NH4)2HPO4 21-53-0 63 10

Monopotasyum Fosfat

KH2PO4 0-53-34 33,0 10


Gübrelerin Formül Bileşimi


Çözünürlük g/100 ml

Sıcaklık

Potasyum Klorür

KCI 0-0-60 34,7 25

Potasyum Nitrat

KNO3 13-0-45 20,9 20

Ptasyum Sülfat K2SO4 0-0-50 12 10

Magnezyum Sülfat (Mg)

MgSO4.7H2O 9,6 71,0 25

Magnezyum Nitrat (Mg)

MgNO3.6H2O 42,3 20

Demir Sülfat (Fe)

FeSO4.7H2O 20 15,65 18

Mangan Sülfat1 (Mn)

MnSO4.4H2O 27 105,30 -

Çinko Sülfat1 (Zn)

ZnSO4.7H2O 36 96,5 0


Gübreler ve çözünürlükleri


Çözünürlük g/100 ml

Sıcaklık

Solubor1 (B) Na2B8013.4H2O 20 22,0 20

Borik Asit (B)

H3BO3 17,5 6,35 30

Amonyum Molibdat (Ma)

(NH4)6MO7O24.4H2O

54 43,0 30

Fe-Şelat (Fe)

DTPA ve EDDHA

6-14 Çok yüksek

-

Mn-Şelat (Mn)

DTPA ve EDTA 5-12 -

Zn-Şelat (Zn)

DTPA ve EDTA 5-14 -

Cu-Şelat (Cu)

DTPA ve EDTA -


2-Tuzluluk indeksi, düşük olmalı

• 3-Karışabilirlik; karıştırıldıklarında veya sulama suyunda bulunan yüksek Ca dolayısıyla çökelti oluşturmamalıdırlar.

• Fosforlu gübreler kalsiyum, şelatsız demir-çinko-mangan ,Kalsiyumlu gübreler sülfat içeren gübrelerleFosforik asit yüksek düzeyde kalsiyum (>100 mg/l)

• içeren sularda birlikte kullanılmamalıdır.


1. Tank 2. Tank

NH4NO3

ÜREMAPMKP

KNO3 H3PO4

HNO3

Ca(NO3)2

Mg(NO3)2

KNO3

Şelatlı Mikro elementler


GÜBRELEME VE SULAMA(FERTİGASYON)

STOK SOLÜSYON TANKLARI


Sulama suyunun damla gübreleme tesisi kurulmadan önce aşağıdaki özellikleri açısından analiz edilmesi ileride oluşabilecek problemlerin (pH, tuzluluk, bor ve damlatıcılarda tıkanma) baştan önlenmesi açısından önemlidir.

Analiz edilecek parametreler1-FizikselSüspanse katı maddeler2-Kimyasal pHKatyon (Ca, Mg, K, Na, Fe, Mn) Anyonlar (NO3, CO3, HCO3, SO4, Cl)BorHidrojensülfür3-BiyolojikBakteriyel populasyon


Uygulama sırasında damlatıcılardan bitkilerin köküne damlayan besin

solüsyonunun:

• pH’sı(5,5-6,5)

• Elektriki Geçirgenliği (EC) <2500 µmhos/cm (=2.5 dS/m)

• olması önerilmektedir.


Besin solüsyonunun besin elementi konsantrasyonu çok önemlidir.

Besin Maddesi mg/l (ppm)

N 150-200

P 40-60

K 200-250

Ca 150-170

Mg 40-50

Fe 2-5

Zn 0,5-1

Mn 1-3

Cu 0,1-0,5

B 0,1-0,5

Mo 0,01-0,05www.tarimsalbilgi.org

Damlatıcılarda Meydana Gelen Tıkanmalar ve Çözüm Önerileri

• Damlatıcılarda tıkanma nedenleri:• -sulama suyunun bulanık, killi ve kumlu olması• -sulama suyunun havuzlarda yosunlaşması• -çözünürlüğü az gübre kullanılması• -birbiri ile karıştırılmaması gereken gübrelerin

..birlikte kullanılması• -sulama suyunun kireçli olması• -mevsim sonunda boruların temizlenmemesi


Damla sulama sistemlerinde tıkanıklıkların açılması.

Asit Değerlendirme

HNO3 Olumsuz yönü yok

H3PO4Kireçli sularda Ca ile çözelti meydana getirebilir.

H2SO4Tuzluluk etkisi ve jips (CaSO4.2H2O) oluşumu

HCl Tuzluluk etkisi ve Cl zararı


Damla sulama sisteminde yüksek etkinlik açısından pratik öneriler:• 1- Besin çözeltilerinin damlatıcılardan

çıkıştaki

• - pH’sı <7,0 tercihen 5,5-6,5

• - EC’si fizyolojik gelişme dönemine bağlı olarak 1000-2500 µmhos/cm

• Besin elementlerinin toplam konsantrasyonu 1000 ppm civarında olmalıdır.


teşekkürler


baĞlarin gÜbrelenmesİnde temel İlkeler

Documents