b)4.8i b+ ) 1% %9 6 % svvyinfofile.pcd.go.th/haz/weee _strategy58.pdf · 2015-06-23 · กรม...
TRANSCRIPT
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘1
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ
ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔
ฉบบผานความเหนชอบจากคณะรฐมนตร
เมอวนท ๑๗ มนาคม ๒๕๕๘
กรมควบคมมลพษ
กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
มนาคม ๒๕๕๘
_15-0562 ��������.indd 1 6/12/15 3:31 PM
สงวนลขสทธ
จดพมพโดย : กรมควบคมมลพษ
๙๒ซอยพหลโยธน๗ถนนพหลโยธน
แขวงสามเสนในเขตพญาไทกรงเทพฯ๑๐๔๐๐
โทรศพท๐๒๒๙๘๒๔๑๖-๒๐โทรสาร๐๒๒๙๘๕๓๙๓
http://www.pcd.go.thE-mail.com:[email protected]
พมพครงท ๑ : จ�านวน๕๐๐เลม
:มถนายน๒๕๕๘
พมพท : บรษทธนาเพรสจ�ากด
๙ซอยลาดพราว๖๔แยก๑๔แขวงวงทองหลาง
เขตวงทองหลางกรงเทพฯ๑๐๓๑๐
โทรศพท๐๒๕๓๐๔๑๑๔โทรสาร๐๒๑๐๘๘๙๕๑
E-mail:[email protected]
_15-0562 ��������.indd 2 6/12/15 3:31 PM
รฐบาลแหงราชอาณาจกรไทย
มตคณะรฐมนตร
ลงวนท๑๗มนาคม๒๕๕๘
ใหความเหนชอบยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการ
คณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบกบขอเสนอของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
ทง๔ขอดงน
๑.เหนชอบกบรางยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
เชงบรณาการปพ.ศ.๒๕๕๗-๒๕๕๘ตามความเหนของคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต
๒.มอบหมายใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท�าหนาทประสานงานและตดตาม
การด�าเนนงานใหเปนไปตามยทธศาสตรฯและจดท�ารายงานเสนอตอรฐบาล
๓.มอบหมายใหกระทรวงกรมและหนวยงานทเกยวของด�าเนนการตามกรอบยทธศาสตรฯและ
รายงานผลการด�าเนนงานตอรฐบาล
๔.มอบหมายใหส�านกงบประมาณพจารณาจดสรรงบประมาณรายจายประจ�าปตามแผนปฏบตการ
ภายใตยทธศาสตรฯ ใหแกหนวยงานตาง ๆ เพอด�าเนนงานตามยทธศาสตรฯ ใหบรรลเปาหมายตาม
ทก�าหนดไว
_15-0562 ��������.indd 3 6/12/15 3:31 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔4
_15-0562 ��������.indd 4 6/12/15 3:31 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘5
สารบญ
หนาบทท ๑ สถานการณและปญหาการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ๑.๑ รายงานภาวะอตสาหกรรมของส�านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม ๑ ๑.๒ ขอมลปรมาณการผลตการน�าเขาการสงออกและการบรโภคผลตภณฑทม ความส�าคญ๑๐ผลตภณฑ ๒ ๑.๓ ขอมลการถอครองและระยะเวลาใชงานเฉลยของผลตภณฑฯ ๗ ๑.๔ พฤตกรรมของผบรโภคกลมครวเรอนในการจดการซากผลตภณฑชนดตางๆ เมอไมใชงานแลว ๘ ๑.๕ การคาดการณปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสในประเทศไทย ๑๐ ๑.๖ ผลการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอมของภาครฐ ๑๑ ๑.๗ เทคโนโลยการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ๑๒ ๑.๘ วฏจกรชวตของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ๑๓บทท ๒ การด�าเนนงานทผานมา ๒.๑ โครงการภายใตยทธศาสตรฯระยะท๑ ๑๔ ๒.๒ โครงการอนๆนอกยทธศาสตรฯ ๑๙ ๒.๓ ประเดนปญหาทยงมความส�าคญ ๒๐บทท ๓ ปจจยทเกยวของ ๓.๑ ปจจยสนบสนน ๒๑ ๓.๑.๑ความตนตวของประชาชนและองคกรปกครองสวนทองถน ๓.๑.๒ความตนตวของภาคเอกชน ๓.๑.๓นโยบายทสอดคลอง ๓.๑.๔การขาดแคลนทรพยากร ๓.๒ ปจจยเสยง ๒๓ ๓.๒.๑การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ๓.๒.๒การเปลยนแปลงเทคโนโลย ๓.๒.๓การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ๓.๒.๔เหตการณมหาอทกภยชวงปลายปพ.ศ.๒๕๕๔ ๓.๒.๕นโยบายทเกยวของบทท ๔ รางยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส เชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔ ๔.๑ วสยทศน ๒๕ ๔.๒ วตถประสงค ๒๖ ๔.๓ เปาหมาย ๒๖ ๔.๔ แนวคดในการจดการ ๒๗ ๔.๕ ปจจยแหงความส�าเรจของยทธศาสตรฯ ๒๗ ๔.๖ ยทธศาสตรและมาตรการ ๒๘
_15-0562 ��������.indd 5 6/12/15 3:31 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔6
_15-0562 ��������.indd 6 6/12/15 3:31 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘1
๑.๑ รายงานภาวะอตสาหกรรมของส�านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม
จากการรายงานภาวะอตสาหกรรมของส�านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรมในป๒๕๕๓พบวาภาวะ
อตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสมการขยายตวอยางตอเนอง โดยดชนผลผลตอตสาหกรรม
ไฟฟาและอเลกทรอนกสปรบตวเพมขนรอยละ ๑๗ เมอเทยบกบปกอน และมมลคาการสงออก
๕๓,๓๑๗ ลานเหรยญสหรฐฯ เพมขนรอยละ ๒๕ เมอเทยบกบปกอน โดยปรบตวเพมขนในทกตลาด
ตลาดส�าคญทมสดสวนมากทสดไดแกตลาดอาเซยนรองลงมาคอจนและสหภาพยโรป(EU)
อตสาหกรรมเครองใชไฟฟามการขยายตวไดดทงการผลตและการสงออก ดชนผลผลตเพมขน
รอยละ๒๓ตามการฟนตวของเศรษฐกจและความตองการทเพมขนทงตลาดในประเทศและสงออกโดยเฉพาะ
เครองปรบอากาศมดชนผลผลตเพมขนถงรอยละ๖๙ตามการเตบโตของอสงหารมทรพยประกอบกบราคา
ทถกลงกวาเดมจากการยกเลกการเกบภาษสรรพสามต รวมถงการสงออกยงขยายตวไดอกถงรอยละ๓๖
ซงเปนการขยายตวในทกตลาดรองลงมาคอเครองอปกรณไฟฟาส�าหรบตดตอปองกนวงจรไฟฟากลองถายรป
โทรทศนเครองเลนวดโอและตเยนทการสงออกการปรบตวเพมขนรอยละ๓๐,๒๗และ๓๑ตามล�าดบ
อตสาหกรรมอเลกทรอนกสมการปรบตวเพมขนเชนกน โดยดชนผลผลตเพมขนรอยละ ๑๗
เมอเทยบกบปกอนโดยเฉพาะSemiconductorICและHDDดชนผลผลตปรบตวเพมขนรอยละ๓๕,๓๐และ
๑๔ตามล�าดบและมลคาการสงออกสนคาอเลกทรอนกสในป๒๕๕๓มมลคา๓๓,๐๔๖ลานเหรยญสหรฐ
เมอเทยบกบปกอน ปรบตวเพมขนรอยละ ๒๓ ทงนสวนหนงเนองจากปรมาณการสงซอเรมกลบเขามา
โดยเฉพาะตลาดหลกอยางสหรฐอเมรกาและจน เนองจากภาวะเศรษฐกจโดยรวมเรมกลบมาฟนตวอกครง
รวมถงเศรษฐกจของประเทศคคาอนๆ ปรบตวดขนเชนกน ประกอบกบความตองการสนคาไอทรนใหมๆ
ทมการเปดตวมากขนอยางตอเนอง
ในป ๒๕๕๔ คาดวาอตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสยงคงขยายตวได แตมอตรา
การขยายตวทไมสงมากนกเมอเทยบกบป ๒๕๕๓ โดยอตสาหกรรมเครองใชไฟฟาคาดวาจะปรบตวเพมขน
รอยละ ๑๒ เนองจากการปรบตวเพมขนของเครองปรบอากาศ เครองคอมเพรสเซอรและตเยน ทงตลาด
ในประเทศตลาดสงออกหลกอยางอาเซยนและตลาดใหมอยางออสเตรเลยซงจะสงผลใหสนคาเครองใชไฟฟา
ปรบเพมขนสวนอตสาหกรรมอเลกทรอนกสคาดวาจะปรบตวเพมขนรอยละ๑๐เนองจากความตองการสนคาไอท
ใหมๆ ยงคงเพมขนอยางตอเนอง แตมปจจยเสยงทางดานการฟนตวทางเศรษฐกจของ EU สหรฐอเมรกา
และญปนทมความไมแนนอนคอนขางสงซงจะสงผลใหการซอสนคาอเลกทรอนกสลดลงได
บทท ๑
สถานการณและปญหาการจดการซากผลตภณฑ
เครองใช ไฟฟาและอเลกทรอนกส
_15-0562.indd 1 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔2
๑.๒ ขอมลปรมาณการผลต การน�าเขา การสงออก และการบรโภค ผลตภณฑทมความส�าคญ ๑๐ ผลตภณฑ
จากผลการศกษาโครงการพฒนาแนวทางการประเมนปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกสพ.ศ.๒๕๕๕ของกรมควบคมมลพษรวมกบสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสไดมการส�ารวจ
และรวบรวมขอมลจากแหลงขอมลตางๆอาทขอมลสถตปรมาณการน�าเขาและการสงออกผลตภณฑไดมาจาก
กรมศลกากรขอมลปรมาณการผลตบางผลตภณฑไดมาจากแบบรง.๘ของส�านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม
นอกจากนไดมการส�ารวจขอมลและรวบรวมขอมลผลตภณฑทไมไดมการจดเกบในแบบรง.๘โดยการสงแบบ
ส�ารวจไปยงผผลตรายใหญๆเพอใหไดขอมลปรมาณการผลตปรมาณการขายในประเทศของผลตภณฑนนๆ
นอกจากนพบวาปพ.ศ.๒๕๕๓ปรมาณการบรโภคภายในประเทศมอตราเพมขนรอยละ๒.๖จากปพ.ศ.๒๕๕๒
รายละเอยดตามตารางท๑–๔และรปท๑-๒ตามล�าดบ
ตารางท ๑ ปรมาณการผลต (พนชน)
ประเภท
ของผลตภณฑ
จ�านวน(พนชน)
ปพ.ศ.๒๕๕๐ ปพ.ศ.๒๕๕๑ ปพ.ศ.๒๕๕๒ ปพ.ศ.๒๕๕๓
โทรทศน(จอCRT,LCD,Plasma) ๗,๘๐๘ ๗,๒๒๑ ๖,๐๒๒ ๖,๐๕๕
กลองถายภาพ/วดโอ ๓,๙๐๔ ๔,๐๗๖ ๔,๖๖๒ ๕,๙๓๐
อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา ๒,๕๖๐ ๒,๑๒๙ ๔,๕๙๙ ๖,๘๑๙
เครองพมพ/โทรสาร ๔,๐๒๖ ๗,๐๔๑ ๔,๗๔๒ ๑๐,๒๔๒
โทรศพท ๔,๒๐๖ ๒,๒๖๒ ๒,๗๔๑ ๓,๘๑๕
คอมพวเตอรสวนบคคล ๑,๖๓๘ ๑,๔๕๒ ๑,๕๒๘ ๑,๖๙๒
เครองปรบอากาศ ๗,๐๘๙ ๗,๙๐๘ ๕,๘๐๙ ๘,๔๑๙
ตเยน ๔,๔๕๕ ๕,๐๙๓ ๔,๗๓๖ ๕,๖๕๖
หลอดฟลออเรสเซนต ๑๗๘,๗๓๐ ๑๘๑,๐๙๐ ๒๐๑,๖๐๘ ๑๘๕,๑๘๓
แบตเตอรแหงชนดชารจไดและชารจไมได ๓๒๔,๓๘๗ ๔๑๕,๑๔๙ ๕๘๒,๘๖๘ ๖๗๗,๗๐๒
_15-0562.indd 2 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘3
ตารางท ๒ ปรมาณการน�าเขา (พนชน)
ประเภท
ของผลตภณฑ
จ�านวน(พนชน)
ปพ.ศ.๒๕๕๐ ปพ.ศ.๒๕๕๑ ปพ.ศ.๒๕๕๒ ปพ.ศ.๒๕๕๓
โทรทศน(จอCRT,LCD,Plasma) ๑,๐๑๗ ๑,๓๒๙ ๑,๓๑๔ ๒,๓๒๓
กลองถายภาพ/วดโอ ๑,๖๒๓ ๑,๙๙๒ ๑,๙๓๖ ๒,๑๗๔
อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา ๔,๒๒๓ ๔,๕๓๓ ๒,๕๑๓ ๔,๐๑๖
เครองพมพ/โทรสาร ๖๓๓ ๑,๔๘๑ ๙๓๙ ๒,๔๖๐
โทรศพท ๑๒,๘๗๘ ๑๕,๕๗๐ ๑๕,๐๒๔ ๑๙,๖๖๘
คอมพวเตอรสวนบคคล ๖๕๒ ๑,๑๐๐ ๑,๓๔๑ ๑,๕๔๙
เครองปรบอากาศ ๖๐๔ ๔๑๑ ๓๕๒ ๖๐๒
ตเยน ๖๗ ๖๙ ๕๖ ๙๑
หลอดฟลออเรสเซนต ๓๒,๘๓๐ ๔๐,๐๘๐ ๕๐,๑๗๙ ๕๐,๑๐๕
แบตเตอรแหงชนดชารจไดและชารจไมได ๒๙๓,๓๗๒ ๒๙๐,๑๓๖ ๒๒๔,๘๑๓ ๒๗๐,๙๐๔
ตารางท ๓ ปรมาณการสงออก (พนชน)
ประเภท
ของผลตภณฑ
จ�านวน(พนชน)
ปพ.ศ.๒๕๕๐ ปพ.ศ.๒๕๕๑ ปพ.ศ.๒๕๕๒ ปพ.ศ.๒๕๕๓
โทรทศน(จอCRT,LCD,Plasma) ๔,๗๐๒ ๔,๓๘๑ ๓,๕๒๒ ๓,๔๐๐
กลองถายภาพ/วดโอ ๓,๕๔๙ ๓,๗๙๖ ๔,๒๓๘ ๕,๓๙๑
อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา ๓,๓๕๔ ๓,๐๕๒ ๓,๓๑๒ ๖,๘๓๕
เครองพมพ/โทรสาร ๒,๙๓๕ ๖,๗๐๘ ๓,๗๗๑ ๑๐,๖๙๒
โทรศพท ๓,๗๒๑ ๒,๙๖๑ ๒,๖๕๘ ๓,๓๘๓
คอมพวเตอรสวนบคคล ๑๐๕ ๖๘ ๕๙ ๖๑
เครองปรบอากาศ ๗,๑๒๕ ๖,๖๖๙ ๔,๔๒๔ ๗,๑๙๒
ตเยน ๓,๐๔๘ ๓,๖๑๐ ๓,๑๕๘ ๔,๐๒๗
หลอดฟลออเรสเซนต ๒๐,๗๑๐ ๒๐,๒๗๕ ๔๐,๓๑๙ ๑๒,๖๙๐
แบตเตอรแหงชนดชารจไดและชารจไมได ๒๐๐,๙๘๙ ๒๘๐,๗๑๐ ๓๗๕,๓๐๑ ๕๐๘,๔๒๐
_15-0562.indd 3 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔4
ตารางท๔ปรมาณการบรโภคภายในประเทศ(พนชน)
ประเภท
ของผลตภณฑ
จ�านวน(พนชน)
ปพ.ศ.๒๕๕๐ ปพ.ศ.๒๕๕๑ ปพ.ศ.๒๕๕๒ ปพ.ศ.๒๕๕๓
โทรทศน(จอCRT,LCD,Plasma) ๔,๑๒๓ ๔,๑๖๙ ๓,๘๑๔ ๔,๙๗๘
กลองถายภาพ/วดโอ ๑,๙๗๘ ๒,๓๗๒ ๒,๓๖๐ ๒,๗๑๓
อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา ๓,๔๒๙ ๓,๖๑๐ ๓,๘๐๐ ๔,๐๐๐
เครองพมพ/โทรสาร ๑,๗๒๔ ๑,๘๑๔ ๑,๙๑๐ ๒,๐๑๐
โทรศพท ๑๓,๓๖๓ ๑๔,๘๗๑ ๑๕,๑๐๗ ๒๐,๑๐๐
คอมพวเตอรสวนบคคล ๒,๑๘๕ ๒,๔๘๔ ๒,๘๑๐ ๓,๑๘๐
เครองปรบอากาศ ๕๖๘ ๑,๖๕๐ ๑,๗๓๗ ๑,๘๒๙
ตเยน ๑,๑๖๗ ๑,๔๐๑ ๑,๓๙๒ ๑,๖๓๐
หลอดฟลออเรสเซนต ๑๙๐,๘๕๐ ๒๐๐,๘๙๕ ๒๑๑,๔๖๘ ๒๒๒,๕๙๘
แบตเตอรแหงชนดชารจไดและชารจไมได ๔๑๖,๗๗๐ ๔๒๔,๕๗๕ ๔๓๒,๓๘๐ ๔๔๐,๑๘๖
รวม ๖๓๖,๑๕๗ ๖๕๗,๘๔๑ ๖๗๖,๗๗๘ ๗๐๓,๒๒๔
_15-0562.indd 4 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘5
พ.ศ.๒๕๕๐พ.ศ.๒๕๕๑พ.ศ.๒๕๕๒พ.ศ.๒๕๕๓
๕๐๐,๐๐๐๔๐๐,๐๐๐
๓๐๐,๐๐๐
๒๐๐,๐๐๐
๑๐๐,๐๐๐
๐
โทรศพท
หลอดฟลออเรสเซนต
แบตเตอรแหงชนดชารจไดและชารจไมได
ปรมาณการบรโภคในประเทศไทย (พนชน)พ
นชน
รปท๑แสดงปรมาณการบรโภคเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสภายในประเทศ ๗ ล�าดบถดมา
(พนชน)ป๒๕๕๐-๒๕๕๓
ปพ.ศ.๒๕๕๐
ปพ.ศ.๒๕๕๑
ปพ.ศ.๒๕๕๒
ปพ.ศ.๒๕๕๓
๕๐๐,๐๐๐
๔๐๐,๐๐๐
๓๐๐,๐๐๐
๒๐๐,๐๐๐
๑๐๐,๐๐๐
๐
พนชน
ปรมาณการบรโภคในประเทศไทย (พนชน)
โทรศพท
หลอดฟลออเรสเซนต
แบตเตอรแหงชนดชารจไดและชารจไมได
_15-0562.indd 5 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔6
ปรมาณการบรโภคในประเทศไทย (พนชน)๖,๐๐๐
๕,๐๐๐
๔,๐๐๐
๓,๐๐๐
๒,๐๐๐
๑,๐๐๐
๐
พ.ศ.๒๕๕๐ พ.ศ.๒๕๕๑ พ.ศ.๒๕๕๒ พ.ศ.๒๕๕๓
พนช
น
โทรทศน(จอCRT,LCD,Plasma)
ตเยน
เครองปรบอากาศ
โทรศพทมอถอ/บาน
เครองพมพ/โทรสาร
อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา
กลองถายภาพ/วดโอ
ปรมาณการบรโภคในประเทศไทย (พนชน)
โทรทศน(จอCRT,LCD,Plasma)
ตเยน
เครองปรบอากาศ
โทรศพทมอถอ/บาน
เครองพมพ/โทรสาร
อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา
กลองถายภาพ/วดโอ
ปพ.ศ.๒๕๕๐
ปพ.ศ.๒๕๕๑
ปพ.ศ.๒๕๕๒
ปพ.ศ.๒๕๕๓
พนชน
๑๒๐๐๐
๑๐๐๐๐
๘๐๐๐
๖๐๐๐
๔๐๐๐
๒๐๐๐
๐
รปท๒ แสดงปรมาณการบรโภคเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสภายในประเทศ ๗ ล�าดบถดมา
(พนชน)ป๒๕๕๐-๒๕๕๓
_15-0562.indd 6 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘7
๑.๓ ขอมลการถอครองและระยะเวลาใชงานเฉลยของผลตภณฑฯ
จากผลการศกษาโครงการพฒนาแนวทางการประเมนปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกส พ.ศ. ๒๕๕๕ ไดมการส�ารวจขอมลการถอครองผลตภณฑและการกระจายตวของอาย
การใชงานของผลตภณฑฯสรปไดดงตารางท๕
ตารางท๕ผลการส�ารวจขอมลการถอครองผลตภณฑและอายการใชงานเฉลยของผบรโภคกลมครวเรอน
ผลตภณฑ
รอยละ
การถอ
ครอง
จ�านวน
เครอง/
ครวเรอน
รอยละ
ของใหม
รอยละ
ของ
มอสอง
อายการใช
งานเฉลย(ป)
๑.โทรทศน(CRT/LCD/Plasma) ๙๕.๗๙
๑.๑โทรทศน(CRT) ๘๕.๕๒ ๑.๔๕ ๙๘.๙๘ ๑.๐๒ ๖.๙
๑.๒.โทรทศน(LCD/Plasma) ๒๙.๗๐ ๐.๓๙ ๑๐๐ - ๓.๘
๒.ตเยน ๙๔.๕๕ ๑.๒๙ ๙๘.๒๗ ๑.๗๓ ๖.๘๗
๓.โทรศพทมอถอ ๙๒.๘๒ ๒.๒๕ ๙๙.๖๗ ๐.๓๓ ๓.๐๙
๔.อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา ๖๐.๐๒ ๐.๗๐ ๙๙.๔๗ ๐.๕๓ ๓.๗๘
๕.คอมพวเตอรสวนบคคล
(PersonalComputer)/Notebook
๕๖.๘๑ ๐.๗๘ ๙๘.๕๗ ๑.๔๓ ๓.๖๕
๖.กลองดจตอล ๔๒.๔๕ ๑.๕๒ ๙๙.๗๖ ๐.๒๔ ๓.๑๓
๗.เครองปรบอากาศ ๔๑.๓๔ ๐.๕๘ ๙๙.๑๕ ๐.๘๕ ๕.๒๐
๘.โทรศพทบาน ๔๑.๐๙ ๐.๔๘ ๙๘.๔๖ ๑.๕๔ ๖.๓๑
๙.เครองพมพ ๑๔.๔๘ ๐.๑๘ ๑๐๐.๐๐ - ๓.๐๕
๑๐.เครองโทรสาร ๕.๖๙ ๐.๐๖ ๙๗.๙๒ ๒.๐๘ ๓.๙๕
๑๑.กลองถายวดโอ ๔.๘๓ ๐.๐๕ ๙๗.๔๔ ๒.๕๖ ๓.๗๔
_15-0562.indd 7 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔8
๑.๔ พฤตกรรมของผบรโภคกลมครวเรอนในการจดการซากผลตภณฑชนดตาง ๆ เมอไมใชงานแลว
จากผลการศกษาโครงการพฒนาแนวทางการประเมนปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกส ไดมการส�ารวจพฤตกรรมของผบรโภคในการจดการซากผลตภณฑฯ เมอไมใชงานแลว
สรปไดดงตารางท๖และรปท๓
ตารางท๖ ผลการส�ารวจขอมลพฤตกรรมของผบรโภคกลมครวเรอนในการจดการซากผลตภณฑฯ เมอไม
ใชงานแลว
ซากผลตภณฑ
ทงรวมกบของ
ทวไป
(รอยละ)
ขาย
(รอยละ)
ใหผอน
(รอยละ)
เกบไว
(รอยละ)
๑.โทรทศน(CRT/LCD/Plasma) ๘.๗๐ ๖๒.๖๐ ๗.๒๔ ๒๑.๔๒
๒.กลองถายภาพ ๒๒.๔๔ ๔๐.๒๔ ๔.๖๓ ๓๒.๖๙
๓.กลองถายวดโอ ๑๐.๒๖ ๒๕.๖๔ ๑๕.๓๘ ๔๘.๗๒
๔.อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา ๒๑.๓๙ ๕๔.๑๙ ๖.๖๐ ๑๗.๘๓
๕.เครองพมพ ๑๗.๕๒ ๕๒.๕๕ ๘.๗๖ ๒๑.๑๗
๖.เครองโทรสาร ๑๖.๖๗ ๔๕.๘๓ ๑๒.๕๐ ๒๕.๐๐
๗.โทรศพทบาน ๓๖.๖๐ ๓๘.๙๙ ๔.๕๑ ๑๙.๘๙
๘.โทรศพทมอถอ ๑๒.๓๙ ๕๐.๑๘ ๕.๗๗ ๓๑.๖๖
๙.คอมพวเตอรสวนบคคล ๗.๗๗ ๖๑.๘๑ ๖.๘๐ ๒๓.๙๕
๑๐.เครองปรบอากาศ ๙.๐๑ ๖๖.๗๔ ๖.๔๗ ๑๗.๗๘
๑๑.ตเยน ๘.๘๒ ๖๕.๒๑ ๗.๕๓ ๑๘.๔๓
_15-0562.indd 8 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘9
ขอมลพฤตกรรมของผบรโภคกลมครวเรอนในการจดการซากผลตภณฑฯ
เมอไมใชงานแลว
รปท๓แสดงขอมลพฤตกรรมของผบรโภคกลมครวเรอนในการจดการซากผลตภณฑฯเมอไมใชงานแลว
ขาย51.27%
เกบรวบรวมไว25.32%
ใหผอน7.84%
ทงปนกบขยะทวไป15.6%
ขอมลพฤตกรรมของผบรโภคกลมครวเรอนในการจดการซากผลตภณฑฯ
เมอไมใชงานแลว
เกบรวบรวมไว25%
ใหผอน8%
ทงปนกบขยะทวไป16%
ขาย51%
_15-0562.indd 9 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔10
๑.๕ การคาดการณปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสในประเทศไทย
โครงการพฒนาแนวทางการประเมนปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
พ.ศ.๒๕๕๕ของกรมควบคมมลพษไดมการคาดการณปรมาณซากผลตภณฑฯโดยใชWeibullDistribu-
tionModelรวมกบLogisticModelทมการพจารณาระดบการอมตวของตลาดอายการใชงานผลตภณฑฯ
ซงเปนผลการส�ารวจภาคสนาม และขอมลปรมาณการบรโภคผลตภณฑฯ ผลการคาดการณปรมาณซาก
ผลตภณฑฯแสดงดงตารางท๗และรปท๔-๖
ตารางท๗ผลการคาดการณปรมาณซากผลตภณฑฯปพ.ศ.๒๕๕๕–๒๕๕๙
ล�าดบ ประเภทผลตภณฑปรมาณซาก(พนเครอง)
ปพ.ศ.๒๕๕๕ ปพ.ศ.๒๕๕๖ ปพ.ศ.๒๕๕๗ ปพ.ศ.๒๕๕๘ ปพ.ศ.๒๕๕๙
๑ โทรทศน ๒,๓๗๗ ๒,๔๘๓ ๒,๕๘๗ ๒,๖๘๙ ๒,๗๙๐
๒ กลองถายภาพ/วดโอ ๗๒๔ ๗๘๕ ๘๗๕ ๙๘๓ ๑,๐๕๙
๓ อปกรณเลนภาพ/เสยง
ขนาดพกพา
๓,๒๕๓ ๓,๓๘๐ ๓,๔๗๖ ๓,๕๓๗ ๓,๕๗๑
๔ เครองพมพ/โทรสาร ๑,๔๙๕ ๑,๕๐๗ ๑,๕๒๐ ๑,๕๓๒ ๑,๕๔๒
๕ โทรศพทมอถอ/บาน ๘,๕๒๔ ๙,๑๔๖ ๙,๗๕๐ ๑๐,๓๓๗ ๑๐,๙๐๗
๖ คอมพวเตอรสวนบคคล ๑,๗๘๙ ๑,๙๙๙ ๒,๒๑๐ ๒,๔๒๑ ๒,๖๓๐
๗ เครองปรบอากาศ ๖๙๖ ๗๑๗ ๗๔๐ ๗๖๖ ๗๙๖
๘ ตเยน ๘๒๒ ๘๗๒ ๙๒๒ ๙๗๒ ๑,๐๒๓
การคาดการณปรมาณซากผลตภณฑฯ ป พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙
ปพ.ศ.๒๕๕๕
ปพ.ศ.๒๕๕๖
ปพ.ศ.๒๕๕๗
ปพ.ศ.๒๕๕๘
ปพ.ศ.๒๕๕๙
พนเครอง
๑๒๐๐๐
๑๐๐๐๐
๘๐๐๐
๖๐๐๐
๔๐๐๐
๒๐๐๐
๐
โทรทศน
กลองถายภาพ/วดโอ
อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา
เครองพมพ/โทรสาร
โทรศพทมอถอ/บาน
คอมพวเตอรสวนบคคล
เครองปรบอากาศ
ตเยน
รปท๔แสดงการคาดการณปรมาณซากผลตภณฑฯปพ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๕๙
_15-0562.indd 10 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘11
๑.๖ ผลการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอมของภาครฐ
กรมควบคมมลพษไดด�าเนนการโครงการสงเสรมและสนบสนนการจดซอจดจางสนคาและบรการ
ทเปนมตรกบสงแวดลอมของภาครฐ และด�าเนนงานตามแผนสงเสรมการจดซอจดจางสนคาและบรการท
เปนมตรกบสงแวดลอมของภาครฐ ป พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๕๔ ซงไดรบอนมตจากคณะรฐมนตรเมอวนท
๒๒ มกราคม๒๕๕๑ โดยตงแตปงบประมาณพ.ศ. ๒๕๕๑ –๒๕๕๔มประเภทผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกส จ�านวน ๕ ประเภททอยในรายการสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม คอ
หลอดฟลออเรสเซนตเครองถายเอกสารเครองพมพแบตเตอรปฐมภมและบรการเชาเครองถายเอกสาร
ปพ.ศ.๒๕๕๕
ปพ.ศ.๒๕๕๖
ปพ.ศ.๒๕๕๗
ปพ.ศ.๒๕๕๘
ปพ.ศ.๒๕๕๙
ปพ.ศ.๒๕๖๐
ปพ.ศ.๒๕๖๑
ปพ.ศ.๒๕๖๒
ปพ.ศ.๒๕๖๓
ปพ.ศ.๒๕๖๔
ปรมาณซากแบตเตอร (พนหลอด)พนหลอด
๔๐๐,๐๐๐
๓๐๐,๐๐๐
๒๐๐,๐๐๐
๑๐๐,๐๐๐
๐
รปท๖แสดงการคาดการณปรมาณซากหลอดฟลออเรสเซนตปพ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๖๔(ค.ศ.2012-2021)
ปรมาณซากแบตเตอร (ลานกอน)
๘๐๐
๖๐๐
๔๐๐
๒๐๐
๐
ลานกอน
ปพ.ศ.๒๕๕๕
ปพ.ศ.๒๕๕๖
ปพ.ศ.๒๕๕๗
ปพ.ศ.๒๕๕๘
ปพ.ศ.๒๕๕๙
ปพ.ศ.๒๕๖๐
ปพ.ศ.๒๕๖๑
ปพ.ศ.๒๕๖๒
ปพ.ศ.๒๕๖๓
ปพ.ศ.๒๕๖๔
รปท๕แสดงการคาดการณปรมาณซากแบตเตอรปพ.ศ.๒๕๔๗-๒๕๖๒๒๕๖๔(ค.ศ.2004-2021)
_15-0562.indd 11 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔12
ผลการจดซอจดจางผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทอยในรายการสนคาและบรการท
เปนมตรกบสงแวดลอมของภาครฐปงบประมาณพ.ศ.๒๕๕๑–๒๕๕๔แสดงดงตารางท๘
ตารางท๘รอยละปรมาณการจดซอจดจางผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทอยในรายการสนคา
และบรการทเปนมตรกบสงแวดลอมของภาครฐปงบประมาณพ.ศ.๒๕๕๑–๒๕๕๔
ประเภท รอยละปรมาณการจดซอจดจางฯ เพมขน
รอยละปพ.ศ.๒๕๕๑ ปพ.ศ.๒๕๕๒ ปพ.ศ.๒๕๕๓ ปพ.ศ.๒๕๕๔
๑.หลอดฟลออเรสเซนต ๖๒.๗๕ ๗๗.๔๕ ๘๐.๘๗ ๘๒.๗๗ ๕.๓๒
๒.เครองถายเอกสาร ๗.๖๙ ๓๐.๖๗ ๕๕.๓๒ ๖๙.๒๓ ๓๘.๕๖
๓.เครองพมพ ๐.๐๐ ๒.๓๗ ๐.๙๗ ๑๔.๗๓ ๑๒.๓๖
๔.แบตเตอรปฐมภม ๘๒.๕๘ ๖๒.๖๗ ๕๘.๐๕ ๙๔.๑๒ ๓๑.๔๕
๕.บรการเชาเครองถาย
เอกสาร
๐.๐๐ ๑๗.๐๗ ๑๗.๖๘ ๒๘.๕๗ ๑๔.๓๘
เฉลยรอยละทเพมขนปพ.ศ.๒๕๕๒-๒๕๕๔ ๒๐.๔๑
หมายเหต
๑. เนองจากปงบประมาณพ.ศ.๒๕๕๑เปนขอมลในครงปหลง(เมษายน–กนยายน๒๕๕๑)ดงนน
จงพจารณาปรมาณผลการจดซอจดจางทเพมขนเฉลยในปงบประมาณพ.ศ.๒๕๕๒–๒๕๕๔
๒. จ�านวนหนวยงานภาครฐทรวมด�าเนนงาน
- ปพ.ศ.๒๕๕๑มหนวยงานภาครฐตอบรบการเขารวมด�าเนนการจดซอจดจางสนคาทเปนมตร
กบสงแวดลอมจ�านวน๔๙หนวยงานคดเปนรอยละ๓๒.๖๗
- ปพ.ศ.๒๕๕๒มหนวยงานภาครฐตอบรบการเขารวมด�าเนนการจดซอจดจางสนคาทเปนมตร
กบสงแวดลอมจ�านวน๙๖หนวยงานคดเปนรอยละ๖๔.๐๐
- ปพ.ศ.๒๕๕๓มหนวยงานภาครฐตอบรบการเขารวมด�าเนนการจดซอจดจางสนคาทเปนมตร
กบสงแวดลอมจ�านวน๑๑๘หนวยงานคดเปนรอยละ๗๘.๖๗
- ปพ.ศ.๒๕๕๔มหนวยงานภาครฐตอบรบการเขารวมด�าเนนการจดซอจดจางสนคาทเปนมตร
กบสงแวดลอมจ�านวน๑๗๐หนวยงานคดเปนรอยละ๑๐๐
๑.๗ เทคโนโลยการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
ปจจบนประเทศไทยมผประกอบการทด�าเนนกจการเกยวของกบการจดการซากผลตภณฑฯจ�านวน
ประมาณ๒๒แหงผประกอบการสวนใหญอยในเขตพนทภาคกลางและภาคตะวนออกภาคเหนอและภาคใต
มเพยงภาคละ ๑ แหง สวนภาคตะวนออกเฉยงเหนอไมพบโรงงานรไซเคลทรบจดการซากผลตภณฑฯ
โดยสามารถแบงผประกอบการรไซเคลออกเปน๒ กลม คอ กลมบรษทผผลตทมกระบวนการรไซเคลเพอ
จดการซากผลตภณฑฯ ของตนเอง (เฉพาะหลอดฟลออเรสเซนต) และกลมบรษทผประกอบกจการรไซเคล
_15-0562.indd 12 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘13
โดยเฉพาะซงมทงผประกอบการตางชาตหรอรวมทน และผประกอบการไทย ทงนผประกอบการตางชาต
บางรายทเขามาท�าธรกจรไซเคลในประเทศนนยงมไดมการกอสรางโรงงานรไซเคลเตมรปแบบในเมองไทย
แตมกระบวนการขนตอนและสงออกไปรไซเคลทบรษทแมสวนผประกอบการไทยนนอาจแบงกลมตามลกษณะ
การด�าเนนธรกจเปน๒กลมไดแกกลมทรบซากผลตภณฑฯจากโรงงานอตสาหกรรมเปนหลกซงสวนใหญ
เปนเศษชนสวนอเลกทรอนกสและผลตภณฑทไมไดมาตรฐาน/คางสตอก และกลมทรบซากผลตภณฑฯ
ทงจากแหลงอตสาหกรรมและแหลงชมชน
ส�าหรบระดบเทคโนโลยในการรไซเคลและการบ�าบดสารอนตราย พบวา ผประกอบการรไซเคล
ในประเทศหลายรายทรบเฉพาะชนสวนอเลกทรอนกสมศกยภาพทจะพฒนาเทคโนโลยในการสกดโลหะมคา
จากชนสวนอเลกทรอนกสไดและมระบบควบคมมลพษทด กรณการจดการซากผลตภณฑฯ ทงเครอง
หากพจารณาเฉพาะเทคโนโลยในการรไซเคลนนพบวาผประกอบการรไซเคลในประเทศสวนใหญมการจดการ
ซากผลตภณฑฯดวยการถอดแยกเปนชนสวนและวสดเพอสงตอใหโรงงานรไซเคลวสดในประเทศในขณะท
สวนหนงจะถกสงออกไปรไซเคลยงตางประเทศ และจ�านวนนอยรายทมเทคโนโลยสกดโลหะมคาจากซาก
ผลตภณฑฯและไมมรายใดเลยทสามารถถอดแยกตเยนและเครองปรบอากาศไดอยางถกตองตามหลกวชาการ
สงทแตกตางกนระหวางผประกอบการในประเทศกบตางประเทศคอวธการและเทคโนโลยในการบ�าบด
สารอนตรายทมอยในชนสวนของซากผลตภณฑฯ หรอเศษวสดทเหลอจากการถอดแยกหรอรไซเคลซง
ผประกอบการในประเทศยงมไดมการลงทนในสวนนมากนกเนองจากตองใชเงนลงทนสง
๑.๘ วฏจกรชวตของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
วฏจกรชวตของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสในประเทศไทย แสดงดงรปท ๗
จะเหนวาแหลงก�าเนดซากผลตภณฑฯประกอบดวยสองกลมหลกคอ(๑)โรงงานผลตผลตภณฑและชนสวน
เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสและ(๒)แหลงก�าเนดในชมชนซงสวนใหญมาจากบานเรอนหนวยงาน
และสถานประกอบการตางๆทไมใชโรงงานอตสาหกรรม
ปรมาณซากผลตภณฑฯสวนใหญมาจากแหลงก�าเนดทเปนบานเรอนทวไปจากรปท๓จะเหนวา
พฤตกรรมของผบรโภคกลมครวเรอนกวารอยละ๕๐ขายซากผลตภณฑฯเมอไมใชแลวทเหลอเกบรวบรวมไว
ทงปนกบขยะทวไป และใหผ อน การขายซากผลตภณฑฯ นรวมไปถงการแลกคนเพอใชเปนสวนลด
ในการซอผลตภณฑฯใหมดวยแตยงมจ�านวนนอยปญหาส�าคญทเกดขนคอการทงปะปนและการจดการ
ซากผลตภณฑฯโดยผรบซอขยะอยางไมปลอดภยตอสขภาพอนามยและสงแวดลอม
_15-0562.indd 13 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔14
๒.๑ การด�าเนนงานภายใตยทธศาสตรฯ ระยะท ๑ (ป พ.ศ. ๒๕๕๐-๒๕๕๔)
ในอดตตงแตชวงกอนมยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑฯระยะท๑(พ.ศ.๒๕๕๐–๒๕๕๔)
ประเทศไทยเรมประสบปญหาเกยวกบการจดการซากผลตภณฑฯซงประกอบไปดวย
๑) การจดการซากผลตภณฑฯ ในภาพรวมของประเทศยงไมมแผนทใชเปนกรอบปฏบต
ในการด�าเนนงานระยะยาวการด�าเนนงานแกไขปญหาทผานมาสวนใหญเปนการแกไขปญหาเฉพาะหนายงไมม
การประสานเชอมโยงระหวางหนวยงานของรฐเอกชนและประชาชนเทาทควร
๒). ขอจ�ากดดานกฎระเบยบและแนวทางการปฏบตเพอการจดการซากผลตภณฑฯในภาพรวม
เชน กฎระเบยบในการคดแยกซากผลตภณฑฯ กลไกการเรยกคนซากผลตภณฑฯ และกฎหมายทมอย
ไมเอออ�านวยใหมการจดการซากผลตภณฑฯอยางมประสทธภาพ
๓) การขาดระบบการจดเกบคาธรรมเนยมเพอการจดการซากผลตภณฑฯอยางมประสทธภาพ
และราคาสนคาไมสะทอนตนทนทแทจรงของการจดการซากฯเนองจากไมไดรวมคาใชจายในการเกบรวบรวม
และบ�าบดอยางถกตอง
๔) การรณรงคประชาสมพนธใหประชาชนและผประกอบการทกระดบเขามามสวนรวม
ในการจดการซากผลตภณฑฯ ทงระบบยงไมตอเนอง ตงแตการเลอกซอผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม
การใชซ�าการคดแยกการเกบรวบรวมการรไซเคลจนถงการบ�าบดขนสดทาย
๕) ภาครฐและเอกชนมขอจ�ากดและขาดแรงจงใจในการลงทนในการจดการซากผลตภณฑฯ
กรมควบคมมลพษรวมกบหนวยงานทเกยวของ๑๓หนวยงานไดจดท�ารางยทธศาสตรการจดการ
ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ระยะท ๑ปพ.ศ.๒๕๕๐-๒๕๕๔ขน และ
คณะรฐมนตร เมอวนท ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๕๐ มมตเหนชอบในหลกการยทธศาสตรและแผนปฏบตการ
การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการซงประกอบดวย๕ยทธศาสตรดงน
ยทธศาสตรท ๑ การพฒนาเทคโนโลยและวธการทเหมาะสมในการจดการซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
ยทธศาสตรท๒การเสรมสรางขดความสามารถกระบวนการเรยนรการมสวนรวมของทกภาคสวน
ในการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
ยทธศาสตรท ๓ การเสรมสรางประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายและพฒนาระบบกฎหมายท
เอออ�านวยตอการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
บทท ๒
การด�าเนนงานทผานมา
_15-0562.indd 14 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘15
ยทธศาสตรท ๔ การพฒนากลไกทางการเงนการคลงและการลงทนเพอสนบสนนการจดการ
ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
ยทธศาสตรท๕การพฒนาระบบการบรหารจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
โดยมอบหมายใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท�าหนาทประสานงานและตดตามการ
ด�าเนนงานใหเปนไปตามยทธศาสตรฯ และจดท�ารายงานประจ�าปเสนอตอรฐบาล ทงน ภายใตยทธศาสตร
ดงกลาวก�าหนดใหมแผนปฏบตการการจดการซากผลตภณฑฯรวม๑๔โครงการดงน
โครงการท๑โครงการสงเสรมการออกแบบผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงนเวศ
(Eco-design)
โครงการท๒โครงการพฒนาเครอขายศนยปฏบตการทดสอบมาตรฐานผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสของประเทศ
โครงการท๓โครงการก�าหนดและจดล�าดบความส�าคญของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกสทเขาขายควบคมตามยทธศาสตรฯ
โครงการท๔โครงการจดท�าฐานขอมลผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
โครงการท๕โครงการจดระบบบรหารจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
โครงการท๖โครงการน�ารองเพอการรไซเคลซากหลอดฟลออเรสเซนต
โครงการท๗โครงการปรบปรงและก�าหนดมาตรฐานผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
โครงการท๘กจกรรมการเพมขดความสามารถหนวยงานทเกยวของในการควบคมการน�าเขา
ผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทมคณภาพต�าผลตภณฑฯมอสองและซากผลตภณฑฯ
โครงการท๙กจกรรมการก�าหนดหลกเกณฑและวธการปฏบตในการประกอบกจการคดแยกและ
รไซเคลซากผลตภณฑฯอยางถกตองตามหลกวชาการและโดยค�านงถงสงแวดลอม
โครงการท๑๐การออกกฎหมายการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
โครงการท๑๑กจกรรมการพฒนาขอบญญตของ อปท. เพอใหประชาชนคดแยกซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสโดยน�าไปทงหรอสงคนในสถานทก�าจดไวให
โครงการท๑๒โครงการน�ารองการจดตงศนยจดการของเสยอนตรายชมชน
โครงการท๑๓โครงการรณรงคเกยวกบพษภยจากซากเครองใชไฟฟาฯ และสงเสรมการน�ากลบ
มาใชใหม(Recycle/Reuse)รวมถงสนบสนนการผลตGreenProduct
โครงการท๑๔โครงการกระตนการเลอกซอเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทเปนมตรกบ
สงแวดลอม
ตามค�าสงคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตท๒๐/๒๕๕๐ลงวนท๒๐กนยายน๒๕๕๐และ
ค�าสงฯ ท ๒๑/๒๕๕๐ ลงวนท ๑๒ ตลาคม๒๕๕๐ ไดแตงตงคณะอนกรรมการก�ากบการด�าเนนงานตาม
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการโดยมนายสนทอกษรแกว
ผทรงคณวฒในคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตเปนประธานอนกรรมการฯผแทนจากหนวยงานทเกยวของ
๑๗ หนวยงานรวมเปนอนกรรมการ และผ อ�านวยการส�านกจดการกากของเสยและสารอนตราย
กรมควบคมมลพษ เปนอนกรรมการและเลขานการและตอมาไดมค�าสงคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต
ท๕/๒๕๕๔ลงวนท๕มนาคม๒๕๕๔ไดแตงตงนายสนทดสมชวตากรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการ
_15-0562.indd 15 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔16
สงแวดลอมแหงชาต เปนประธานอนกรรมการฯ แทน นายสนท อกษรแกว ซงพนวาระการด�ารงต�าแหนง
ทงน คณะอนกรรมการฯ มอ�านาจหนาทในการ ๑) เสนอแนะแผนงานและแนวทางในการด�าเนนการตาม
ยทธศาสตรฯ๒)ตดตามประเมนผลและปรบปรงแผนงานและแนวทางในการด�าเนนงานตามยทธศาสตรฯ
๓)รายงานผลการด�าเนนงานใหคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตและคณะรฐมนตรทราบเปนประจ�าทกป
คณะอนกรรมการฯ ไดจดประชมเพอตดตาม ประเมนผล และทบทวนการด�าเนนงานตาม
แผนปฏบตการภายใตยทธศาสตรฯ รวมทงสน ๙ ครง ในระหวางเดอนพฤศจกายน ๒๕๕๐ - เดอน
มถนายน๒๕๕๔สรปความคบหนาการด�าเนนงานแตละโครงการไดวามโครงการทด�าเนนการแลวเสรจจ�านวน
๑๑โครงการโครงการทอยระหวางด�าเนนการหรอด�าเนนการตอเนองจ�านวน๑โครงการและโครงการท
ยงไมไดด�าเนนการจ�านวน๒โครงการดงน
๑) โครงการทด�าเนนการแลวเสรจ จ�านวน ๑๑ โครงการ คอ
(๑.๑) โครงการสงเสรมการออกแบบผลตภณฑเครองใช ไฟฟาและอเลกทรอนกส
เชงนเวศ(Eco-design)(ภายใตยทธศาสตรท๑มาตรการท๑)โดยสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสสถาบน
สงแวดลอมไทย และศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต ไดด�าเนนโครงการสาธตการพฒนาผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและจดท�าพมพเขยวในการออกแบบเชงนเวศเศรษฐกจของเครองปรบอากาศ
และคอมเพรสเซอรเครองปรบอากาศและโครงการวจยออกแบบเชงนเวศเศรษฐกจส�าหรบอปกรณไฟฟาและ
อเลกทรอนกส รวมทงจดฝกอบรมใหแกภาคเอกชนเพอน�าไปพฒนาผลตภณฑฯ และปรบปรงเทคโนโลย
การผลตไดอยางมประสทธภาพ
(๑.๒)โครงการพฒนาเครอขายศนยปฏบตการทดสอบมาตรฐานผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกสของประเทศ(ภายใตยทธศาสตรท๑มาตรการท๒)โดยกระทรวงอตสาหกรรมไดด�าเนนการ
ปรบปรงหองปฏบตการทดสอบภายใตมาตรการเพมขดความสามารถอตสาหกรรมไทยในการแขงขนภายใต
กฎระเบยบของสหภาพยโรป เพอวเคราะหโลหะหนกและสารอนทรยในผลตภณฑซงครอบคลมการทดสอบ
ในอตสาหกรรมยานยนตอตสาหกรรมสงทอและเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสดวยนอกจากนเวบไซต
www.thaiRoHS.orgซงจดตงขนเพอเปนเวทแลกเปลยนความรและประชาสมพนธกจกรรมตางๆยงคงด�าเนน
โครงการอยางตอเนอง
(๑.๓) โครงการก�าหนดและจดล�าดบความส�าคญของผลตภณฑเครองใช ไฟฟาและ
อเลกทรอนกสทเขาขายควบคมตามยทธศาสตรฯ (ภายใตยทธศาสตรท ๑ มาตรการท ๓) โดยกรมควบคม
มลพษรวมกบคณะท�างานก�าหนดและจดล�าดบความส�าคญของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
สามารถน�าผลการจดล�าดบความส�าคญของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส๑๐ประเภทแรกไป
ศกษารายละเอยดตนทนการจดการและค�านวณคาธรรมเนยมทเหมาะสมเพอประกอบการพฒนากฎระเบยบ
หรอกฎหมายทเกยวของกบการจดการซากผลตภณฑฯและของเสยอนตรายตอไป
(๑.๔) โครงการน�ารองเพอการรไซเคลซากหลอดฟลออเรสเซนต (ภายใตยทธศาสตรท ๑
มาตรการท๕)โดยกรมควบคมมลพษสามารถรวบรวมซากหลอดฟลออเรสเซนตจ�านวน๑๐๗,๕๐๐หลอด
แลวเสรจเมอป ๒๕๕๐ และสามารถขยายผลโครงการน�ารองดงกลาวใหครอบคลมของเสยอนตรายจาก
ชมชนอนๆอาทถานไฟฉายกระปองสเปรยภาชนะบรรจสารเคม ในพนทอปท.ทมความพรอมเพอใหม
_15-0562.indd 16 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘17
ขดความสามารถในการรณรงคใหประชาชนคดแยกซากหลอดฟลเรสเซนตและของเสยอนตรายชมชน
ในการเกบรวบรวมและน�าไปจดการอยางถกตองซงกรมควบคมมลพษมเปาหมายในการสนบสนนอปท.จ�านวน
๒๓เทศบาลนคร(ทน.)ทวประเทศโดยไดด�าเนนการไปแลวใน๑๙ทน.คอพษณโลกขอนแกนนนทบร
สราษฎรธานหาดใหญสงขลาตรงระยองอดรธานเชยงใหมเชยงรายล�าปางสมทรปราการนครสวรรค
นครราชสมาภเกตพระนครศรอยธยาปากเกรดและอบลราชธานรวมทงกรงเทพมหานครและเทศบาลเมอง
(ทม.)จ�านวน๙พนทคอทงสงชยนาทนานฉะเชงเทราหวหนศรสะเกษเขลางคนครขลงและมหาสารคาม
(๑.๕)โครงการปรบปรงและก�าหนดมาตรฐานผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
(ภายใตยทธศาสตรท ๒มาตรการท ๑) โดยส�านกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม รวมกบคณะกรรมการ
วชาการท ๑๐๐๘ ไดก�าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. ๒๓๖๘-๒๕๕๑ บรภณฑไฟฟาและ
อเลกทรอนกสทอาจมสารอนตราย : การจ�ากดการใชสารอนตรายบางชนดซงเปนมาตรฐานทวไปแลวเสรจ
และจะไดพฒนาเปนมาตรฐานบงคบตอไป
(๑.๖) กจกรรมการเพมขดความสามารถหนวยงานทเกยวของในการควบคมการน�าเขา
ผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทมคณภาพต�าผลตภณฑฯมอสองและซากผลตภณฑฯ(ภายใต
ยทธศาสตรท ๓มาตรการท ๑) โดยกรมควบคมมลพษสามารถด�าเนนการจดฝกอบรมใหกบกลมเปาหมาย
เพมมากขน นอกจากเจาหนาททาเรอของรฐและเอกชน ตวแทนเรอและสายการเดนเรอ ศลกากร และ
ผประกอบการทเกยวของเพอเพมพนความรความเขาใจในการจ�าแนกและตรวจสอบการขนสงของเสยอนตราย
รวมทงผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ตลอดจนมการปรบปรงหลกสตรการฝกอบรมใหมความ
ทนสมยและมการแลกเปลยนความรเกยวกบประกาศและกฎระเบยบตางๆใหกบผทเกยวของตงแตป๒๕๔๗-
ปจจบนและจะด�าเนนการตอไปอยางตอเนอง
(๑.๗) กจกรรมการก�าหนดหลกเกณฑและวธการปฏบตในการประกอบกจการคดแยกและ
รไซเคลซากผลตภณฑฯ อยางถกตองตามหลกวชาการและโดยค�านงถงสงแวดลอม (ภายใตยทธศาสตรท ๓
มาตรการท ๒) กรมโรงงานอตสาหกรรมไดจดท�าคมอหลกปฏบตทดส�าหรบการใหบรการบ�าบดก�าจดกาก
อตสาหกรรมแลวเสรจเมอเดอนมกราคม๒๕๕๔โดยพฒนาเกณฑมาตรฐานการปฏบตงานทดส�าหรบโรงงาน
จดการกากอตสาหกรรมบนพนฐานวธปฏบตงานทสอดคลองกบเกณฑบงคบตามกฎหมาย และหลกปฏบต
ทเหมาะสมเพอลดผลกระทบจากการประกอบกจการของอตสาหกรรมประเภทดงกลาวเรมตงแตการตกลง
รบของเสยเขามาบ�าบดก�าจดในโรงงานการขนสงของเสยการรบของเสยและการเกบกกไวในโรงงานและ
การจดการของเสยทเกดจากกระบวนการบ�าบดก�าจด
(๑.๘) โครงการรณรงคเกยวกบพษภยจากซากเครองใชไฟฟาฯ และสงเสรมการน�ากลบมา
ใชใหม(Recycle/Reuse)รวมถงสนบสนนการผลตGreenProduct(ภายใตยทธศาสตรท๔มาตรการท๕)
โดยกรมควบคมมลพษไดจดท�าเอกสารและสอประชาสมพนธเกยวกบการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสโดยเผยแพรใหหนวยงานทงภาครฐรฐวสาหกจภาคเอกชนผประกอบการและประชาชน
ทวไปรวมทงผานเวบไซตกรมควบคมมลพษ(www.pcd.go.th)และเวบไซตศนยประสานงานอนสญญาบาเซล
ของประเทศไทย (http://basel.pcd.go.th) จนถงปจจบน นอกจากน ไดจดสมมนาเรองสถานการณและ
ทศทางการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส เพอเผยแพรการด�าเนนงานเกยวกบ
การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส รวมทงแลกเปลยนประสบการณและขอคดเหน
_15-0562.indd 17 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔18
เกยวกบการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสในประเทศไทยเมอเดอนมถนายน๒๕๕๒
โดยมผเขารวมสมมนาจากทกภาคสวนรวม๑๕๐คน
(๑.๙) โครงการกระตนการเลอกซอเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทเปนมตรกบสงแวดลอม
(ภายใตยทธศาสตรท๔มาตรการท๕)โดยสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสไดด�าเนนการจดงานEco-product
ขนเพอสนบสนนการเลอกซอเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยมผเขารวมงาน
จากทกภาคสวนจ�านวนมากและกรมควบคมมลพษไดก�าหนดเกณฑการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตร
ตอสงแวดลอมเพอเผยแพรใหหนวยงานทเกยวของและประชาชนทวไปใชเปนแนวทางในการจดซอจดจาง
ซงครอบคลมผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส เชน คอมพวเตอร หลอดไฟ เครองถายเอกสาร
เครองโทรสารและเครองปรบอากาศเปนตน
(๑.๑๐)โครงการจดระบบบรหารจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
(ภายใตยทธศาสตรท๑มาตรการท๕)สบเนองจากมตคณะอนกรรมการก�ากบการด�าเนนงานตามยทธศาสตร
การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ครงท ๗-๒/๒๕๕๓ ลงวนท
๙ กรกฎาคม ๒๕๕๓ ไดมอบหมายใหกรมควบคมมลพษทบทวนงบประมาณและขอบเขตการด�าเนนงาน
โครงการน�ารองรบซอคนและจดการซากผลตภณฑฯ รวมกบเทศบาลนนทบร แตเนองจากขอจ�ากดดาน
งบประมาณของกรมควบคมมลพษประกอบกบกรมควบคมมลพษไดด�าเนนโครงการเรยกคนซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส (WEEECanDoProject)เพอเฉลมพระเกยรตเนองในโอกาสมหามงคล
เฉลมพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา ๕ ธนวาคม ๒๕๕๔ โดยมวตถประสงคเพอเสรมสรางความตระหนก
เกยวกบผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพอนามยจากการจดการซากผลตภณฑฯอยางผดวธใหแกประชาชน
ในพนทกรงเทพมหานคร เมองพทยา เทศบาลนครและเทศบาลเมองทวประเทศ รวมทงเพอเรยกคน
ซากผลตภณฑฯโดยเฉพาะซากโทรศพทเคลอนทแบตเตอรโทรศพทเคลอนทโทรศพทบาน/ส�านกงาน(ทงท
มสายและไรสาย)เครองพมพเครองโทรสารเครองโทรสารเอนกประสงคเครองเลนMP3เกมกดเครองเลน
วซด เครองเลนดวด และกลองถายรปดจตอล ส�าหรบน�าไปรไซเคลหรอบ�าบดก�าจดอยางถกตอง โดยสราง
เครอขายความรวมมอในการจดการซากผลตภณฑฯผานหางคาปลกขนาดใหญรานคาและศนยบรการผผลต
และผน�าเขา องคกรปกครองสวนทองถน ผใหบรการรไซเคลและบ�าบดหรอก�าจดของเสย และบรษทหรอ
หนวยงานตางๆทงนไดด�าเนนโครงการแลวเสรจเมอเดอนกมภาพนธ๒๕๕๕เนองจากรปแบบโครงการดงกลาว
เปนไปในทศทางเกยวกบโครงการจดระบบบรหารจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเดม
กรมควบคมมลพษจงไดด�าเนนโครงการWEEECanDoแทน
(๑.๑๑) โครงการจดท�าฐานขอมลผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส (ภายใต
ยทธศาสตรท๑มาตรการท๒)โดยกรมควบคมมลพษไดวาจางสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสพฒนาแนวทาง
การประเมนปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ๑๓ ประเภท คอ (๑) โทรทศนชนด
หลอดภาพCRTและหลอดภาพLCD/Plasma(๒)กลองถายภาพ/วดโอ(๓)อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาด
พกพา (๔) เครองพมพและโทรสาร (๕) โทรศพท (๖)คอมพวเตอรสวนบคคล (๗) เครองปรบอากาศ (๘)
ตเยน(๙)หลอดฟลออเรสเซนต(๑๐)แบตเตอรแหง(๑๑)เตาอบไมโครเวฟ(๑๒)เครองซกผาและ(๑๓)
พดลมเพอน�าขอมลดงกลาวไปศกษาการออกแบบระบบฐานขอมลผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
เพอสนบสนนการจดการซากผลตภณฑฯตอไปโดยไดด�าเนนโครงการแลวเสรจเมอเดอนพฤษภาคม๒๕๕๕
_15-0562.indd 18 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘19
๒) โครงการทอยระหวางด�าเนนการหรอด�าเนนการตอเนอง จ�านวน ๑ โครงการ คอ
(๒.๑) การออกกฎหมายการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส(ภายใต
ยทธศาสตรท ๓ มาตรการท ๓ และ ๔) โดยกรมควบคมมลพษอยระหวางด�าเนนการศกษาขอมลและ
ยกรางอนบญญตส�าหรบใชประกาศภายใตรางพระราชบญญตมาตรการการคลงเพอสงแวดลอมพ.ศ.....ของ
กระทรวงการคลง
๓) โครงการทยงไมไดด�าเนนการ จ�านวน ๒ โครงการ คอ
(๓.๑) กจกรรมการพฒนาขอบญญตขององคกรปกครองสวนทองถนเพอใหประชาชนคดแยก
ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสโดยน�าไปทงหรอสงคนในสถานทก�าจดไวให(ภายใตยทธศาสตร
ท ๓ มาตรการท ๕) ยงไมไดด�าเนนการ เนองจากรปแบบการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกสทเหมาะสมส�าหรบประเทศไทยจะตองด�าเนนการใหสอดคลองกบกฎหมายการจดการ
ซากผลตภณฑฯตามโครงการฯขอ๒.๑ซงยงคงเปนรางกฎหมายอยจงยงไมสามารถพฒนาขอบญญตของ
องคกรปกครองสวนทองถนได
(๓.๒) โครงการจดตงศนยกลางการรไซเคลของเสยชนสวนอปกรณอเลกทรอนกสอยาง
ครบวงจร(มตอนกรรมการฯครงท๗-๑/๒๕๕๓เมอวนท๙กรกฎาคม๒๕๕๓เหนชอบใหยกเลก“โครงการ
น�ารองการจดตงศนยจดการของเสยอนตรายชมชน” และมอบหมายใหกรมโรงงานอตสาหกรรมด�าเนน
โครงการจดตงศนยกลางการรไซเคลของเสยชนสวนอปกรณอเลกทรอนกสอยางครบวงจรแทน)อยางไรกตาม
กรมโรงงานอตสาหกรรมไดขอตงงบกลางป๒๕๕๕ภายใตมาตรการเพมขดความสามารถอตสาหกรรมไทย
ในการแขงขนภายใตกฎระเบยบของสหภาพยโรป(EUWhitePaper)แตไมไดรบอนมต
๒.๒ โครงการอนๆ นอกยทธศาสตรฯ
๑) การเปนเจาภาพรวมจดการอบรมในหวขอTheRegionalTrainingWorkshoponRepair,
RefurbishmentReconditioningofUsedEEEandRecyclingandFinalDisposalofE-wastes
เมอวนท๑๙-๒๑เมษายน๒๕๕๔ณโรงแรมปทมวนปรนเซสกรงเทพมหานครรวมกบศนยภมภาคอนสญญา
บาเซลส�าหรบฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยประจ�าภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต(BaselConvention
RegionalCentreforSouth-EastAsia:BCRC-SEA)โดยมผเขารวมอบรมรวมทงสน๖๕คนประกอบดวย
(๑)ผแทนประเทศตางๆในทวปเอเชยกลาวคอบรไนกมพชาอนโดนเซยญปนลาวมาเลเซยฟลปปนสไทย
สงคโปรเวยดนามจ�านวน๑๙คน(๒)ผแทนจากองคกรระหวางประเทศจ�านวน๘คน(๓)วทยากรและ
ผสงเกตการณซงเปนผแทนจากสวนราชการมหาวทยาลยบรษทเอกชนและองคกรอสระทเกยวของทงไทย
และตางประเทศจ�านวน๒๔คนและ(๔)เจาหนาทกรมควบคมมลพษจ�านวน๑๔คนโดยมวตถประสงค
เพอใหผเขารบการอบรมฯมโอกาสแลกเปลยนความรประสบการณตลอดจนปญหาอปสรรคในการจดการ
ผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทใชแลวอยางถกตองตามหลกวชาการและเปนมตรตอสงแวดลอม
เพอน�าไปประยกตใชใหเหมาะสม ตลอดจนเปนสรางเครอขายความรวมมอระดบภมภาคในการปองกนและ
แกไขปญหาผลกระทบทอาจเกดขนในอนาคตตอไป
๒) โครงการ“WEEECanDowithFuturePark&Nokia”การเรยกคนซากโทรศพทเคลอนท
แบตเตอรและอปกรณเสรมเพอน�ามารไซเคลเพอการรกษาสงแวดลอมทศนยการคาฟวเจอรพารค
_15-0562.indd 19 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔20
๓) โครงการเรยกคนซากแบตเตอรโทรศพทเคลอนท โดยหนวยงานตาง ๆ อาท จฬาลงกรณ
มหาวทยาลยรวมกบบรษทโนเกย(ประเทศไทย)จ�ากดและศนยการคามาบญครอง
๔) การรบแลกซากเครองใชไฟฟาทถกน�าทวมโดยผผลตหลายราย
๒.๓ ประเดนปญหาทยงมความส�าคญ
จากการด�าเนนโครงการหรอกจกรรมทงทอยและไมไดอยภายใตยทธศาสตรการจดการซาก
ผลตภณฑฯ ระยะท ๑ แลวนน พบวาปญหาบางสวนไดรบการบรรเทาหรอการแกไขแลว อยางไรกตาม
สถานการณในปจจบน พบวายงมปญหาหลายเรองยงไมไดรบการแกไขรวมทงมปญหาใหม ๆ เกดขนจาก
การเปลยนแปลงทางสงแวดลอมสงคมเศรษฐกจและเทคโนโลยไดแก
๑) กฎระเบยบฯทมอยในปจจบนไมเอออ�านวยตอการจดการซากผลตภณฑฯทชดเจน
๒) ประชาชนสวนใหญยงเขาใจวาซากผลตภณฑฯไมใชของเสยอนตรายทตองไดรบการจดการ
อยางถกวธและไมมความตระหนกในการแยกทงซากผลตภณฑฯบางประเภทออกจากขยะมลฝอยทวไป
๓) องคกรปกครองสวนทองถน(อปท.)สวนใหญยงไมมระบบคดแยกเกบขนและเกบกกซาก
ผลตภณฑฯหรอขาดงบประมาณในการด�าเนนการใหถกตอง
๔) ภาคเอกชนไมมแรงจงใจในการลงทนและด�าเนนงานโรงงานคดแยกและรไซเคลซาก
ผลตภณฑฯอยางครบวงจรเนองจากประเทศไทยยงไมมกฎหมายทจะบงคบใหเกดการรวบรวมซากผลตภณฑฯ
ใหมปรมาณซากผลตภณฑฯมากพอทจะเขาสโรงงานรไซเคลเพอใหเดนระบบไดโดยไมขาดทน
๕) กลมผประกอบการรายยอยทไมไดจดทะเบยนโรงงานแตรบซอซากผลตภณฑฯ มาท�าการ
ถอดแยกอยางไมเหมาะสมรวมถงซาเลงรานรบซอของเกาตามแหลงชมชนตางๆ มการถอดคดแยกชนสวน
ดวยมอ การเผาสายไฟ และการทบแกวจากจอภาพหรอหลอดไฟ โดยมไดมระบบการปองกนอนตรายจาก
สารอนตรายทอาจปนเปอนหรอแพรกระจายไปยงผปฏบตงานชมชนและสงแวดลอมอยางเพยงพอ
๖) โรงงานคดแยก บ�าบด และก�าจดซากผลตภณฑฯ มจ�านวนจ�ากดโดยกระจกตวอยในเขต
พนทภาคกลางและภาคตะวนออกท�าใหการขนสงมตนทนสงรวมทงยงไมมโรงงานทมกระบวนการถอดแยก
และรไซเคลไดอยางครบวงจร
๗) ยงคงปรากฏการลกลอบหรอหลกเลยงการน�าเขา-สงออกซากผลตภณฑฯ และยงไมม
การก�าหนดมาตรฐานบงคบส�าหรบผลตภณฑใหมท�าใหมการน�าเขาสนคาคณภาพต�าราคาถกมากขนซงกลายเปน
ซากผลตภณฑฯไดในระยะเวลาสน
๘) ยงไมมการควบคมการจดการซากผลตภณฑฯและชนสวนทเกดจากรานซอมเครองใชไฟฟา
และสถานประกอบการทไมใชโรงงานอตสาหกรรม
_15-0562.indd 20 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘21
๓.๑ ปจจยสนบสนน
๓.๑.๑ ความตนตวของประชาชนและองคกรปกครองสวนทองถน(อปท.)
จากการด�าเนนโครงการเรยกคนซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส(WEEECanDo)
ในชวงป๒๕๕๔-๒๕๕๕นนพบวา อปท.ทเขารวมโครงการฯมการเตรยมระบบการแยกทงซากเครองใช
ไฟฟาและอเลกทรอนกส เชน การรณรงคใหกบประชาชนในพนทอยางตอเนอง มการจดเตรยมจดรบทง
การเตรยมสถานทเกบกก และมการประสานสงซากเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทรวบรวมไดให
ผรบบรการบ�าบด/ก�าจด
๓.๑.๒ความตนตวของภาคเอกชน
ผผลตสวนใหญน�าหลกการการออกแบบเชงนเวศ (Eco-design) มาใชในการออกแบบ
ผลตภณฑฯ เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมตลอดวฏจกรชวต นอกจากนผผลตและผน�าเขาใหความสนใจ
เขารวมโครงการWEEE CanDo โดยใหการสนบสนนของรางวลและมการเกบรวบรวมซากเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสทเกดขนในหนวยงานของตนเอง รวมทงใหความสนใจเขารวมประชม/สมมนาเกยวกบ
พฒนาการในการจดการซากเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสของประเทศไทยอยางตอเนอง
๓.๑.๓นโยบายทสอดคลอง
แผนการจดการคณภาพสงแวดลอมพ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๕๙สอดคลองกบยทธศาสตรท๔
การสรางเสรมคณภาพสงแวดลอมทดใหกบประชาชนทกระดบ ซงมแนวทางในการเพมประสทธภาพและ
บทบาทการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและการพฒนาศกยภาพบคลากรในทกภาค
เครอขายเพอการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโดยมมาตรการทเกยวของดงน
๑)สนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนใหมการจดการขยะมลฝอยมลฝอยตดเชอและ
ของเสยอนตรายทถกตองตามหลกวชาการและใหสอดคลองกบสภาพปญหาและศกยภาพในการบรหารจดการ
องคกรปกครองสวนทองถน โดยภาครฐตองจดสรรงบประมาณใหองคกรปกครองสวนทองถน และ/หรอ
สงเสรมใหเอกชนเขามารวมลงทนในการด�าเนนงาน
๒)จดท�าเครองมอและกลไกทางเศรษฐศาสตรในการสรางแรงจงใจเพอลดการปลอย
มลพษณแหลงก�าเนดเชนการเกบภาษในการปลอยมลพษการเกบคาธรรมเนยมในการใชสนคาทกอมลพษสง
การเรยกเกบและคนคามดจ�า (Deposit-RefundSystem)บรรจภณฑหลกๆโดยเนนหลก3R (Reduce,
Reuse,Recycle)ใหเปนรปธรรม
บทท ๓
ปจจยทเกยวของ
_15-0562.indd 21 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔22
๓)ผลกดนใหรฐบาลใหความส�าคญในการจดการของเสยอนตรายจากชมชนอยางจรงจง
โดยพฒนาระบบการจดการของเสยอนตรายจากชมชนซงรวมถงซากเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส
(WastefromElectricalandElectronicEquipment:WEEE)เชนหลอดไฟแบตเตอรและถานไฟฉาย
เปนตน
๔)สรางแรงจงใจใหผประกอบการรายใหญและรายยอย โดยการใชเทคโนโลยปองกน
และลดมลพษมากกวาการบ�าบดมลพษหรอเทคโนโลยทกอใหเกดมลพษต�าหรอปลอดมลพษ(ZeroWaste)
หรอเทคโนโลยใหมในการผลตหรอการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอมหรอผลตสนคาทมสวนประกอบของวสด
รไซเคลหรอการผลตผลตภณฑทค�านงถงการประเมนวงจรชวตผลตภณฑ(LifeCycleAssessment:LCA)
หรอเทคโนโลยการผลตทสะอาดเชนสทธประโยชนดานการลงทนการลดหยอนภาษการกเงนจากกองทน
หรอสถาบนการเงนเปนตน
๕)สนบสนนการถายทอดเทคโนโลยการจดการของเสยอนตรายจากประเทศผผลตและ
การเพมความรบผดชอบของผประกอบการในการจดการขยะอนตรายและสารอนตรายใหมากขน
๖)พฒนาศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะดาน การจดการน�าเสย
การจดการขยะชมชนและการจดการขยะตดเชอเพอใหบคลากรมความช�านาญการและสามารถจดการมลพษ
ไดอยางมประสทธภาพ
แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท๑๑(พ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๕๙)
สอดคลองกบยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน
ซงก�าหนดใหมการพฒนาระบบการจดการของเสยอนตรายขยะอเลกทรอนกสและขยะตดเชอโดยสนบสนน
การกอสรางศนยจดการของเสยอนตรายจากชมชน เพมความรบผดชอบของผประกอบการในการจดการ
ขยะอนตรายและสารอนตรายใหมากขน ตดตามและเฝาระวงไมใหมการลกลอบทงสารอนตราย
กากอตสาหกรรมและขยะตดเชอในสงแวดลอม ปองกนการลกลอบน�าเขาสารอนตรายมาใชในกจการท
ผดวตถประสงค สนบสนนการจดท�าระบบฐานขอมลเอกลกษณของกากอตสาหกรรมอนตรายจากโรงงาน
อตสาหกรรมประเภทตางๆ ก�าหนดใหโรงงานมการใชสารเคม หรอมกากอตสาหกรรมอนตรายตองวาง
หลกประกนเมอขออนญาตหรอขอขยายการประกอบกจการแกไขกฎระเบยบทเกยวของเพอเพมประสทธภาพ
ในการจดการการขนสงและการรไซเคลกากอตสาหกรรมอนตรายรวมทงจดใหมการวจยและพฒนาเทคโนย
การก�าจดกากอตสาหกรรมอนตรายทไมยงยากและประหยดคาใชจาย ตลอดจนก�าหนดมาตรการควบคม
คณภาพสนคาทน�าเขาทจะกอใหเกดการจดการปญหาขยะและปญหาสงแวดลอมภายในประเทศเพอรองรบ
มาตรการสงเสรมการคาเสรภายในกรอบความรวมมอตางๆอาทอาเซยน-จน
๓.๑.๔ การขาดแคลนทรพยากร
ความวตกกงวลเกยวกบการขาดแคลนทรพยากรจากการเตบโตของประชากรโลก
ทปจจบนมากกวา ๗พนลานคน รวมถงการเตบโตทางเศรษฐกจอยางกาวกระโดดของประเทศมหาอ�านาจ
อยางสาธารณรฐประชาชนจนและอนเดย ท�าใหมการแยงชงทรพยากรเพอใชในการผลตและการบรโภค
เปนอยางมาก
แหลงทรพยากรแรทส�าคญในโลกคอนขางจ�ากดและความบรสทธของแรทพบในชวงหลงๆ
มกจะต�าลง เนองจากมการถลงไปจ�านวนมากในอดต ถงแมเทคโนโลยการท�าเหมองและการสกดแร
_15-0562.indd 22 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘23
จะพฒนาไปมาก แตจากแนวโนมการใชทรพยากรทเพมขน และหลายประเทศเรมมการจ�ากดปรมาณ
การสงออกวสดหายาก ท�าใหเกดการพฒนาการจดหาแหลงแรใหมจากขยะทเรยกวา “Urbanmining”
การรไซเคลขยะและซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทเพมขน จงเปนปจจยสนบสนนให
การทงซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสโดยไมไดใชประโยชนลดลง
๓.๒ ปจจยเสยง
๓.๒.๑การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
สบเนองจากการประชมสดยอดผน�าอาเซยนครงท๙เมอเดอนตลาคม๒๕๔๖มการลงนาม
ในปฏญญาวาดวยความรวมมออาเซยน (Declaration of ASEAN Control II หรอ Bali Concord)
เหนชอบใหมการจดตงประชาคมอาเซยน(ASEANCommunity)ภายในปค.ศ.๒๐๒๐(พ.ศ.๒๕๖๓)และ
ในการประชมสดยอดอาเซยนครงท๑๒เมอวนท๑๓-๑๕มกราคม๒๕๕๐ณเมองเซบสาธารณรฐฟลปปนส
ตกลงรวมกนในการจดตงประชาคมอาเซยนใหแลวเสรจภายในปค.ศ.๒๐๑๕(พ.ศ.๒๕๕๘)
ประชาคมอาเซยนประกอบดวยความรวมมอ๓เสาหลกคอการเมองและความมนคง
เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม โดยมวสยทศนรวมของผน�าอาเซยน คอ การสรางประชาคมอาเซยนทม
ขดความสามารถในการแขงขนสงมกฎเกณฑกตกาทชดเจนและมประชาชนเปนศนยกลางและเมอปพ.ศ.๒๕๕๑
มการจดท�ากฎบตรอาเซยนเพอวางกรอบทางกฎหมายและโครงสรางองคกรและแผนงานการจดตงประชาคม
อาเซยน (Blueprints) ส�าหรบประเทศไทยมการเตรยมความพรอมเพอกาวสการเปนประชาคมอาเซยน
โดยมหนวยงานหลกทรบผดชอบภายใตแผนงานแหงชาตส�าหรบการกาวสการเปนประชาคมอาเซยนในป
พ.ศ.๒๕๕๘ดงน
๑. ประชาคมการเมองและความมนคง(ASEANSecurityCommunity:ASC)กระทรวง
การตางประเทศเปนหนวยงานหลก มเปาหมายหลก คอ ประชาคมมกฎเกณฑ บรรทดฐานและคานยม
รวมกนภมภาคทมความเปนเอกภาพสงบสขและมความแขงแกรงพรอมทงมความรบผดชอบรวมกนเพอ
แกไขปญหาความมนคงทครอบคลมในทกมตและภมภาคทมพลวต
๒. ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEANEconomicCommunity:AEC)กระทรวง
พาณชยเปนหนวยงานหลกมเปาหมายหลกคอการเปนตลาดเดยวและฐานการผลตเดยวกนการไปสภมภาค
ทมความสามารถในการแขงขนการพฒนาเศรษฐกจทเทาเทยมกนและการบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก
๓. ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน(ASEANSocio-CulturalCommunity:ASCC)
กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนหนวยงานหลก มเปาหมายหลก คอ การพฒนามนษย
การคมครองและสวสดภาพทางสงคม ความยตธรรมและสทธ การสงเสรมความยงยนดานสงแวดลอม
การสรางอตลกษณอาเซยนและการลดชองวางของการพฒนา
จากการเปดเสรการคาในระดบภมภาคในหลายมตน ท�าใหการเคลอนยายขามแดน
ของสนคารวมทงของเสยมปรมาณเพมขนและอาจท�าใหตรวจสอบการควบคมเปนไปไดยากขน
๓.๒.๒ การเปลยนแปลงเทคโนโลย
ผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเปนสนคาทอาศยการพฒนาเทคโนโลย
โดยตรง ในชวงไมกปทผานมา เทคโนโลยทเปลยนแปลงอยางรวดเรวสงผลใหผลตภณฑเปลยนแปลงทงใน
_15-0562.indd 23 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔24
แงของการผลตและการใชงานเชนการพฒนาของโทรทศนแอลซด(LiquidCrystalDisplay;LCD)แอลอด
(LightEmittingDiode;LED)และพลาสมารวมทงการสงสญญาณโทรทศนผานระบบดจตลท�าใหโทรทศน
รนเกาชนดซอารท(Cathoderaytube;CRT)ไมสามารถใชงานไดตอไปนอกจากนยงมกระแสความนยม
ในโทรศพทเคลอนทแบบสมารทโฟนและแทบเลตทออกรนใหมทกๆ ๓-๖เดอนการเปลยนแปลงเทคโนโลย
อยางรวดเรวเชนน สงผลใหการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสมความยงยาก
ซบซอนขนเนองจากชนสวนและวสดใหมๆอาจรไซเคลไมไดและเกดความยงยากในการจดหมวดหมประเภท
ผลตภณฑซงมผลตอการก�าหนดเปาหมายการเกบรวบรวมและรไซเคล
๓.๒.๓การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
ภมอากาศทเปลยนแปลงอยางรนแรงมากขน ท�าใหความตองการเครองปรบอากาศ
เพมสงขน ในขณะทปจจบนเองยงไมมเทคโนโลยการรไซเคลเครองปรบอากาศทสามารถปองกนผลกระทบ
ตอสงแวดลอมในประเทศไทย สารท�าความเยนทถกปลอยทงสสงแวดลอมจากการถอดแยกและรไซเคล
อยางไมเหมาะสมกจะสงผลใหเกดภาวะเรอนกระจกมากขนไปอกและท�าใหโลกรอนยงขนไปอก
๓.๒.๔ เหตการณมหาอทกภยชวงปลายปพ.ศ.๒๕๕๔
จากรายงานสถานการณมลพษปพ.ศ.๒๕๕๔ (กรมควบคมมลพษ,๒๕๕๕)พบวา
ในชวงเหตการณมหาอทกภยปลายปพ.ศ.๒๕๕๔ท�าใหเกดซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
ในพนทภาคกลางตอนลางกรงเทพมหานครและพนทประสบภยโดยประมาณ๑๘,๐๐๐ตนสวนใหญเปน
ซากโทรทศน เครองซกผา ตเยน และเครองปรบอากาศ ซงหากซากผลตภณฑฯ ดงกลาวไดรบการจดการ
อยางไมถกตองอาจสงผลกระทบตอสขภาพอนามยของมนษยและสงแวดลอมไดนอกจากนหากเกดเหตการณ
มหาอทกภยดงกลาวขนอกในอนาคต โดยประชาชนในพนทเสยงไมมการเตรยมความพรอมในการรบมอ
อาจท�าใหมโอกาสเกดซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสจ�านวนมากได
๓.๒.๕นโยบายทเกยวของ
การน�าเขาผลตภณฑคอมพวเตอรพกพาจ�านวนมากจากตางประเทศในปพ.ศ.๒๕๕๕
เพอประกอบการเรยนการสอนของนกเรยนชนประถมศกษาตอนตนโดยไมมรายละเอยดการจดการผลตภณฑ
ดงกลาวเมอกลายเปนซาก จงท�าใหมโอกาสเกดซากผลตภณฑคอมพวเตอรและอปกรณเสรมทเกยวของใน
ประเทศไดเมอผลตภณฑดงกลาวตกรนหรอกลายเปนซาก
_15-0562.indd 24 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘25
ยทธศาสตรฯป พ.ศ.๒๕๕๗–๒๕๖๔พฒนาขนดวยการตอยอดประสบการณการด�าเนนงาน
ตามยทธศาสตรฯระยะท๑ปพ.ศ.๒๕๕๐–๒๕๕๔โดยไดมการแตงตงคณะท�างานเพอพจารณาปรบปรง
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการซงมรองอธบดกรมควบคม
มลพษเปนประธานผท�างานจากหนวยงานทเกยวของรวมทงสน๑๘หนวยงานและผแทนกรมควบคมมลพษ
ท�าหนาทฝายเลขานการในคณะท�างานฯ คณะท�างานฯ มอ�านาจหนาท ๑) ศกษารวบรวมขอมลเกยวกบ
การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทงในและตางประเทศ๒) วเคราะหสถานการณ
การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสของประเทศไทยในปจจบน ๓) วเคราะหและ
ประเมนผลการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
เชงบรณาการในระหวางปพ.ศ.๒๕๔๙-๒๕๕๔๔)เสนอแนะรางยทธศาสตรมาตรการและแผนปฏบตการ
เพอการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ในระหวางป พ.ศ. ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙ และ
๕)ปฏบตหนาทอนใดตามทคณะอนกรรมการก�ากบการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการมอบหมาย
ทงนคณะท�างานฯไดจดใหมการประชมตางๆดงน๑)การประชมคณะท�างานฯเพอพจารณา
แนวคดการปรบปรงยทธศาสตรฯและรางยทธศาสตรฯปพ.ศ.๒๕๕๗–๒๕๖๔รวมทงสน๕ครงในชวง
เดอนตลาคม ๒๕๕๔ – เดอนกนยายน ๒๕๕๕ ๒) การประชมหารอรวมกบหนวยงานทเกยวของ อาท
(๑)ส�านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม(๒)กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร(๓)กรมโรงงาน
อตสาหกรรม (๔) กรมการคาตางประเทศ (๕) กรงเทพมหานคร และ (๖) สมาคมสนนบาตเทศบาลแหง
ประเทศไทยรวมทงสน๓ครงในชวงเดอนมถนายน๒๕๕๕–เดอนกรกฎาคม๒๕๕๕และ๓)การประชม
รบฟงความคดเหนตอรางยทธศาสตรฯ ป พ.ศ. ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙ จากกลมผมสวนไดสวนเสยและจากทก
ภาคสวนรวมทงสน๒ครงในชวงเดอนกรกฎาคม๒๕๕๕-เดอนตลาคม๒๕๕๕กรมควบคมมลพษไดรวบรวม
ขอคดเหนและขอเสนอแนะจากการประชมตาง ๆ เพอประกอบการพจารณาจดท�ารางยทธศาสตรฯ
ปพ.ศ.๒๕๕๗–๒๕๖๔อยางไรกตามในชวงปพ.ศ.๒๕๕๕–๒๕๕๖ไดมการทบทวนรางยทธศาสตรฯ
ดงกลาวเพมเตมใหกระชบและก�าหนดมาตรการตางๆ ใหชดเจนมากขนโดยมสาระส�าคญของรางยทธศาสตรฯ
ดงน
๔.๑ วสยทศน ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสไดรบการจดการอยางปลอดภย
ตอสงแวดลอม
บทท ๔
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใช ไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔
_15-0562.indd 25 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔26
๔.๒ วตถประสงค
๑) เพอใหซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเปาหมายไดรบการจดการทถกตอง
ตามหลกวชาการและเปนระบบครบวงจร
๒)เพอพฒนาระบบขอมลปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
๓)เพอใหเกดระบบเกบรวบรวมจากการบรโภคของประชาชนและแหลงก�าเนดในชมชน
อยางมประสทธภาพและยงยนโดยทกภาคสวนของสงคมเขามามสวนรวมในการด�าเนนงาน
๔)เพอสงเสรมและสนบสนนการออกแบบและผลตผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
ทเปนมตรกบสงแวดลอมรวมทงการลดการเกดของเสยอนตรายในผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
จากแหลงก�าเนดอยางตอเนอง
๕) เพอสงเสรมการจดตงโรงงานคดแยกและรไซเคลซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกสเปาหมายทมกระบวนการเหมาะสมกบประเภทหรอชนดของผลตภณฑฯ อยางครบวงจร
ในประเทศ
๖) เพอสงเสรมความตระหนกดานสงแวดลอมจากการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกสอยางถกตองและดานการใชทรพยากรอยางคมคาโดยการมสวนรวมของทกภาคสวน
๗) เพอเสรมสรางความเขมแขงในการควบคมการน�าเขาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกสคณภาพต�าจากตางประเทศและปองกนการลกลอบน�าเขาซากผลตภณฑฯ
๔.๓ เปาหมาย
๑)มระบบการคดแยกและเกบรวบรวมซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเปาหมาย
จ�านวน๑๐ประเภท/ชนดคอ (๑)หลอดฟลออเรสเซนต (๒)แบตเตอรแหง (๓)ตเยน (๔)โทรทศน (๕)
เครองปรบอากาศ (๖) กลองถายภาพ/วดโอ (๗) อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา (๘) เครองพมพและ
เครองโทรสาร (๙) โทรศพท และ (๑๐) คอมพวเตอรสวนบคคล ทมประสทธภาพและถกตองตามหลก
วชาการในอปท.ขนาดใหญเทศบาลนครทกแหงกรงเทพมหานครและเมองพทยาโดยมอตราการรวบรวม
ซากผลตภณฑเปาหมายเฉลยไมนอยกวารอยละ๕ของปรมาณซากผลตภณฑฯทคาดวาจะเกดขนในพนท
เปาหมายภายในปพ.ศ.๒๕๖๔
๒)มการน�าซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเปาหมายจ�านวน๔ประเภท/ชนด
คอ (๑) หลอดฟลออเรสเซนต (๒) แบตเตอรแหง (๓) ตเยน และ (๔) โทรทศน หรออน ๆ ทรวบรวมได
จากแหลงก�าเนดตางๆหรอจากผจ�าหนายหรออปท. ไปบ�าบดก�าจดอยางถกตอง โดยผผลตและผน�าเขา
อยางนอยรอยละ๕ของปรมาณการจ�าหนายเฉลยผลตภณฑดงกลาวในระยะเวลา๒ปยอนหลงภายในป
พ.ศ.๒๕๖๔
๓)มโรงงานคดแยกและรไซเคลซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเปาหมาย
ตามขอ๒)จ�านวน๑ประเภททมกระบวนการเหมาะสมกบประเภทผลตภณฑฯอยางครบวงจรอยางนอย
๑แหงภายในปพ.ศ.๒๕๖๔
_15-0562.indd 26 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘27
๔.๔ แนวคดในการจดการ
๑)การใชหลกการเชงปองกน ดวยการสงเสรมการออกแบบและผลตผลตภณฑฯ ทเปนมตร
กบสงแวดลอม และการผลตโดยใชวตถดบหรอชนสวนทมาจากการรไซเคลหรอทสามารถน�ากลบมาใชซ�า
หรอหมนเวยนใชใหมและปลอดสารอนตราย รวมทงหลกการขยายความรบผดชอบของผผลต (Extended
ProducerResponsibility:EPR)ใหผผลตรบผดชอบตอผลตภณฑของตนเองเมอกลายเปนซากผลตภณฑฯ
โดยการจดระบบการเรยกคนซากผลตภณฑฯการขนสงและการบ�าบดก�าจดเอง
๒)การใชหลกการลดการใชซ�าและการน�ากลบไปหมนเวยนใชประโยชนใหม(Reduce,Reuse,
Recycle:3R)รวมทงแนวคดการสงเสรมกระบวนการซอมแซม(Repair)ผลตภณฑฯใหมากขนเพอลดการเกด
เปนซากผลตภณฑฯและหลกการสงเสรมการบรโภคและการผลตอยางยงยน(SustainableConsumption
andProduction:SCP)
๓) การแกไขกฎระเบยบไมใหซ�าซอน ตลอดจนการลดสารอนตรายในผลตภณฑฯ ทงทผลต
ภายในประเทศและน�าเขาจากตางประเทศ
๔) การสรางกลไกทางเศรษฐศาสตรและการเงนการคลง และหลกการผกอมลพษและผไดรบ
ประโยชนเปนผรบผดชอบ เพอเปนการกระตนใหมระบบการรบคนซากผลตภณฑฯ จากผบรโภค ซงท�าให
เกดการคดแยกและรวบรวมซากผลตภณฑฯ ใหแกโรงงานรไซเคลหรอโรงงานทมการน�าซากผลตภณฑฯ
ไปใชซ�าหมนเวยนใชประโยชนใหมหรอบ�าบดก�าจดอยางถกตองตามหลกวชาการและการสนบสนนการตง
โรงงานรไซเคลทเหมาะสมกบประเภทของซากผลตภณฑและครบวงจรในประเทศการจดตงสถานทรบคน
ซากผลตภณฑฯและสถานทเกบรวบรวมตลอดจนการพฒนาระบบขนสงทปลอดภยและประหยดคมคา
๕)การพฒนาแนวทางการบรหารจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสใน
รปแบบโครงการน�ารองในเขตพนทหรอเลอกกลมผลตภณฑเปาหมายซงมศกยภาพและมความพรอมในการ
ด�าเนนการโดยใหเอกชนเขามามสวนรวมในการด�าเนนการ
๖)การสนบสนนอนๆเชนการเสรมสรางขดความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนใน
การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสจากชมชนโดยค�านงถงสขภาพอนามยของประชาชน
และสงแวดลอมในทองถนการสนบสนนการเลอกซอผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทเปนมตรกบ
สงแวดลอมฯลฯ
๔.๕ ปจจยแหงความส�าเรจของยทธศาสตรฯ
๑) การผลกดนใหมการออกกฎระเบยบและแนวทางการปฏบตเพอการจดการซากผลตภณฑฯ
ในภาพรวม อาท กฎระเบยบเกยวกบกลไกการเรยกคนซากผลตภณฑฯ การคดแยกและเกบรวบรวมซาก
ผลตภณฑฯ
๒)การเพมความเขมงวดในการก�ากบดแลและตรวจสอบการใหอนญาตผ ประกอบการ
ทเกยวของกบการคดแยกและเกบรวบรวมซากผลตภณฑฯโดยอาศยกลไกของขอบญญตขององคกรปกครอง
สวนทองถน
_15-0562.indd 27 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔28
๓)การรณรงคประชาสมพนธใหประชาชนและผประกอบการทกระดบเขามามสวนรวม
ในการจดการซากผลตภณฑฯทงระบบอยางตอเนอง ตงแตการเลอกซอผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม
การใชซ�าการคดแยกการเกบรวบรวมการรไซเคลจนถงการบ�าบดขนสดทายโดยพจารณามาตรการจงใจ
ซงสอดคลองกบพฤตกรรมของผบรโภค
๔)การก�ากบการด�าเนนงานตามยทธศาสตรฯโดยอาศยกลไกการท�างานของคณะอนกรรมการ
ก�ากบการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการ
ภายใตคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต
๔.๖ ยทธศาสตรและมาตรการ
ยทธศาสตรท ๑ การเสรมสรางความเขมแขงในการควบคมการน�าเขา-สงออก
เปาหมาย มระบบควบคมการน�าเขาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสคณภาพต�า
จากตางประเทศซงจะกลายเปนของเสยในประเทศและปองกนการลกลอบน�าเขา-สงออกซากผลตภณฑฯ
ตวชวด
๑. ระบบการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานทเกยวของเกยวกบการน�าเขา-สงออกผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทงทเปนผลตภณฑฯใหมและผลตภณฑฯทใชแลว
๒. การควบคมผน�าเขาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทงทเปนผลตภณฑฯ ใหม
และผลตภณฑฯทใชแลวทมประสทธผลโดยครอบคลมทงรายเลกและรายใหญ
มาตรการ
๑. จดท�าระบบการเชอมโยงขอมลการน�าเขา-สงออกผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
และซากผลตภณฑฯระหวางหนวยงานทเกยวของเพอน�าไปใชวเคราะหสมดลมวลรวมของประเทศ
๒. พฒนากฎหมายเพอการขนทะเบยนผน�าเขาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสใหม
และผลตภณฑฯทใชแลวเพอใหมผรบผดชอบซากผลตภณฑฯทจะเกดขนจากการน�าเขาผลตภณฑฯดงกลาว
๓. เสรมสรางความรความเขาใจดานการน�าเขา-สงออกซากผลตภณฑฯ และผลกระทบจาก
การเขาสประชาคมอาเซยนใหแกผทเกยวของ
ยทธศาสตรท ๒ การสนบสนนการผลตและการเลอกใชผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกสทเปนมตรกบสงแวดลอม
เปาหมายผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทเปนมตรกบสงแวดลอมมสดสวนเพมขน
ตวชวด
๓.ผผลต ผน�าเขา ปรบปรงการออกแบบ และ/หรอ การผลตผลตภณฑฯ ตามมาตรฐาน
ดานสงแวดลอม
๔.ผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทเปนมตรกบสงแวดลอมมสดสวนเพมขน
มาตรการ
๔. สนบสนนการผลตและการใชผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทมมาตรฐาน
ดานสงแวดลอม
_15-0562.indd 28 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘29
๕.พฒนาเครอขายศนยปฏบตการทดสอบมาตรฐานผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
๖.เสรมสรางความรความเขาใจแกผบรโภคในการเลอกซอหรอเลอกใชผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสทเปนมตรกบสงแวดลอม
๗.สงเสรมใหมการใชระบบเชาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสแทนการซอ
ยทธศาสตรท ๓ การพฒนาระบบขอมลปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
เปาหมาย มระบบขอมลปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและวสดทได
จากการรไซเคลซากผลตภณฑฯ
ตวชวด
๕.อปท.ขนาดใหญเทศบาลนครทกแหงกรงเทพมหานครและเมองพทยามการจดเกบขอมล
เกยวกบปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทรวบรวมได
๖. ระบบขอมลเกยวกบปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทเกดขนและ
ปรมาณซากผลตภณฑฯทไดรบการจดการ
มาตรการ
๘.พฒนาระบบขอมลการคาดการณปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
ทเกดขนและทเขาสกระบวนการรไซเคลอยางถกตองและวสดทไดจากการรไซเคล
๙.ศกษาทบทวนและปรบปรงกฎระเบยบทเกยวของกบการรายงานขอมลปรมาณการจ�าหนาย
ผลตภณฑฯและการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสของผประกอบการ
ยทธศาสตรท ๔ การพฒนาปรบปรงกลไกการคดแยก เกบรวบรวม และขนสงซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
เปาหมาย อปท. รวมกบภาคเอกชนทเปนผผลต ผน�าเขา และผจ�าหนาย มกลไกการรบคน
ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเปาหมาย๑๐ประเภท
ตวชวด
๗.อปท.ขนาดใหญเทศบาลนครทกแหงกรงเทพมหานครและเมองพทยามกลไกการรบคน
และเกบรวบรวมซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเปาหมาย๑๐ประเภท/ชนดคอ(๑)หลอด
ฟลออเรสเซนต(๒)แบตเตอรแหง(๓)ตเยน(๔)โทรทศน(๕)เครองปรบอากาศ(๖)กลองถายภาพ/วดโอ
(๗)อปกรณเลนภาพ/เสยงขนาดพกพา(๘)เครองพมพและเครองโทรสาร(๙)โทรศพทและ(๑๐)คอมพวเตอร
สวนบคคลทมประสทธภาพและสงซากผลตภณฑดงกลาวไปรไซเคลหรอบ�าบดก�าจดอยางถกตอง
๘.ภาคเอกชนทเปนผผลตผน�าเขาและผจ�าหนายผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
มกลไกการเรยกคนซากผลตภณฑฯ เปาหมาย จ�านวน๔ ประเภท/ชนด อาท (๑) หลอดฟลออเรสเซนต
(๒)แบตเตอรแหง(๓)ตเยนและ(๔)โทรทศนหรออนๆอยางนอยประเภทละ๑รายและสงไปรไซเคล
หรอบ�าบดก�าจดอยางถกตอง
มาตรการ
๑๐.สนบสนน อปท. ทางดานเทคนคและการเงน ในการคดแยก รบคนและเกบรวบรวม
ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสจากแหลงตางๆในชมชน
_15-0562.indd 29 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔30
๑๑.พฒนาขอก�าหนดเกยวกบการแยกทงรบคนเกบรวบรวมและขนสงและการก�ากบตรวจสอบ
เพอน�าซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสไปจดการอยางเหมาะสม
๑๒.พฒนากฎหมายเพอการจดเกบคาธรรมเนยมผลตภณฑฯ และ/หรอก�าหนดใหผผลตและ
ผน�าเขารบผดชอบในการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
๑๓.สนบสนนใหภาคเอกชนทเปนผผลตและน�าเขาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
มกลไกการเรยกคนซากผลตภณฑฯเปาหมายและสงไปรไซเคลหรอบ�าบดก�าจดอยางถกตอง
ยทธศาสตรท ๕ การเสรมสรางขดความสามารถของโรงงานคดแยกและรไซเคลซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทไดจากระบบคดแยก เกบรวบรวม และขนสง ไปจดการอยางครบวงจร
และปลอดภยตอสงแวดลอม
เปาหมาย จ�านวนโรงงานคดแยกและรไซเคลซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
มศกยภาพในการจดการซากผลตภณฑฯไดสงขนและเปนมตรกบสงแวดลอมมากขน
ตวชวด
๙.โรงงานคดแยกและรไซเคลซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส อยางนอย
ประเภทละ๑แหงมการปรบปรงกระบวนการใหรองรบการรไซเคลประเภทของซากผลตภณฑฯหรอวสด
ไดเพมขน
๑๐.โรงงานคดแยกและรไซเคลซากผลตภณฑฯอยางนอยประเภทละ๑แหงปฏบตตามมาตรฐาน
การรไซเคลทเปนมตรกบสงแวดลอม
มาตรการ
๑๔.สนบสนนการวจยพฒนาเทคโนโลยการรไซเคลทมประสทธภาพและไมกอผลกระทบตอ
สงแวดลอมและสนบสนนใหเกดการน�าไปใชประโยชน
๑๕.สนบสนนการลงทน/รวมทนสรางโรงงานรไซเคลหรอขยายกระบวนการใหครอบคลม
การรไซเคลซากผลตภณฑฯ ใหเหมาะสมกบประเภทผลตภณฑฯ และชนดของวสด ทยงเปนปญหาหรอใน
พนททยงขาดแคลน โดยอาจใชสทธพเศษทางภาษ หรอการใชงบประมาณของกองทนสงแวดลอมสนบสนน
การลงทนสรางโรงงาน
๑๖.พฒนาขอก�าหนดทเหมาะสมดานสงแวดลอมเกยวกบการคดแยกและรไซเคลซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
๑๗.บงคบใชกฎหมายหรอกฎระเบยบทเกยวของกบโรงงานหรอสถานประกอบการทไมได
มาตรฐานการจดการสงแวดลอมทด
_15-0562.indd 30 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘31
ยทธศาสตรท ๖ การสงเสรมความตระหนกและความรเกยวกบการจดการซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและดานการใชทรพยากรอยางคมคา อยางเปนระบบและตอเนอง
เปาหมาย มชองทางการสอสารสาธารณะเพอการเขาถงขอมลการจดการซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสอยางถกตอง
ตวชวด
๑๑.การเผยแพรขอมลในสอทกประเภทอาท โทรทศนหนงสอพมพนตยสารวทยและปาย
ประชาสมพนธทงรปแบบเดมและแบบออนไลน
๑๒.การระบขอมลเพมเตมเกยวกบการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
ในแผนพบใบปลวของรานคาหรอเอกสารก�ากบการใชงานผลตภณฑฯของผผลต
มาตรการ
๑๘.เพมชองทางและเครอขายเพอการสอสารและสรางความรความตระหนกใหแกประชาชน
ผประกอบการภาครฐทงสวนกลางและทองถนและสอมวลชนเกยวกบการใชซ�าลดการใชและการจดการ
ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
๑๙.บรณาการและจดกระบวนการเรยนรในหลกสตรการศกษา เพอสรางความตระหนกดาน
สงแวดลอม การลดการใช การใชซ�า และการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส และ
ดานการใชทรพยากรอยางคมคา
๒๐.เผยแพรขอมลองคความรเกยวกบการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
อยางถกตองผานชองทางตางๆอาทสงพมพอนเตอรเนตคมอการใชงานผลตภณฑฯและพนกงานขาย
๔.๗ แผนปฏบตการภายใตยทธศาสตรฯ
จากการก�าหนดยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
เชงบรณาการปพ.ศ.๒๕๕๗–๒๕๖๔รวมทงสน๖ยทธศาสตรและมาตรการตางๆ รวมทงสน๒๐มาตรการ
โดยแบงเปนมาตรการเรงดวนและระยะถดไปดงน
มาตรการเรงดวนรวม๘มาตรการ
๑. เสรมสรางความรความเขาใจดานการน�าเขา-สงออกซากผลตภณฑฯ และผลกระทบจาก
การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนใหแกผทเกยวของ(มาตรการท๓ภายใตยทธศาสตรท๑)
๒.เสรมสรางความรความเขาใจแกผบรโภคในการเลอกซอหรอเลอกใชผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสทเปนมตรกบสงแวดลอม(มาตรการท๖ภายใตยทธศาสตรท๒)
๓.พฒนาระบบขอมลการคาดการณปรมาณซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
ทเกดขนและทเขาสกระบวนการรไซเคลอยางถกตองและวสดทไดจากการรไซเคล (มาตรการท ๘ ภายใต
ยทธศาสตรท๓)
๔.สนบสนน อปท. ทางดานเทคนคและการเงน ในการคดแยก รบคนและเกบรวบรวมซาก
ผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสจากแหลงตางๆ ในชมชน(มาตรการท๑๐ภายใตยทธศาสตรท๔)
๕. พฒนาขอก�าหนดทเหมาะสมดานสงแวดลอมเกยวกบการคดแยกและรไซเคลซากผลตภณฑ
เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส(มาตรการท๑๖ภายใตยทธศาสตรท๕)
_15-0562.indd 31 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔32
๖.เพมชองทางและเครอขายเพอสอสารและสรางความรความตระหนกแกประชาชน
ผประกอบการภาครฐทงสวนกลางและทองถนและสอมวลชนเกยวกบการใชซ�าลดการใชและการจดการ
ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส(มาตรการท๑๘ภายใตยทธศาสตรท๖)
๗.เผยแพรขอมลองคความรเกยวกบการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
อยางถกตองผานชองทางตาง ๆ อาท สงพมพ อนเตอรเนต คมอการใชงานผลตภณฑฯ และพนกงานขาย
(มาตรการท๒๐ภายใตยทธศาสตรท๖)
๘.พฒนากฎหมายเพอการจดเกบคาธรรมเนยมผลตภณฑฯ และ/หรอก�าหนดใหผ ผลต
และผน�าเขา รบผดชอบในการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส (มาตรการท ๑๒
ภายใตยทธศาสตรท๔)
มาตรการระยะถดไปรวม๑๒มาตรการ
๑.จดท�าระบบการเชอมโยงขอมลการน�าเขา-สงออกผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
และซากผลตภณฑฯระหวางหนวยงานทเกยวของเพอน�าไปใชวเคราะหสมดลมวลรวมของประเทศ(มาตรการ
ท๑ภายใตยทธศาสตรท๑)
๒.พฒนากฎหมายเพอการขนทะเบยนผน�าเขาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสใหม
และผลตภณฑฯทใชแลวเพอใหมผรบผดชอบซากผลตภณฑฯทจะเกดขนจากการน�าเขาผลตภณฑฯดงกลาว
(มาตรการท๒ภายใตยทธศาสตรท๑)
๓.สนบสนนการผลตและการใชผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสทมมาตรฐานดาน
สงแวดลอม(มาตรการท๔ภายใตยทธศาสตรท๒)
๔.พฒนาเครอขายศนยปฏบตการทดสอบมาตรฐานผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
(มาตรการท๕ภายใตยทธศาสตรท๒)
๕.สงเสรมใหมการใชระบบเชาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสแทนการซอ
(มาตรการท๗ภายใตยทธศาสตรท๒)
๖.ศกษาทบทวนและปรบปรงกฎระเบยบทเกยวของกบการรายงานขอมลปรมาณการจ�าหนาย
ผลตภณฑฯ และการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสของผประกอบการ (มาตรการ
ท๙ภายใตยทธศาสตรท๓)
๗. พฒนาขอก�าหนดเกยวกบการแยกทงรบคนเกบรวบรวมและขนสงและการก�ากบตรวจสอบ
เพอน�าซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสไปจดการอยางเหมาะสม (มาตรการท ๑๑
ภายใตยทธศาสตรท๔)
๘. สนบสนนใหภาคเอกชนทเปนผผลตและน�าเขาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส
มกลไกการเรยกคนซากผลตภณฑฯเปาหมายและสงไปรไซเคลหรอบ�าบดก�าจดอยางถกตอง(มาตรการท๑๓
ภายใตยทธศาสตรท๔)
๙. สนบสนนการวจยพฒนาเทคโนโลยการรไซเคลทมประสทธภาพและไมกอผลกระทบตอ
สงแวดลอมและสนบสนนใหเกดการน�าไปใชประโยชน(มาตรการท๑๔ภายใตยทธศาสตรท๕)
_15-0562.indd 32 6/12/15 3:32 PM
กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม มนาคม ๒๕๕๘33
๑๐.สนบสนนการลงทน/รวมทนสรางโรงงานรไซเคลหรอขยายกระบวนการใหครอบคลม
การรไซเคลซากผลตภณฑฯ ใหเหมาะสมกบประเภทผลตภณฑฯ และชนดของวสด ทยงเปนปญหาหรอ
ในพนททยงขาดแคลนโดยอาจใชสทธพเศษทางภาษหรอการใชงบประมาณของกองทนสงแวดลอมสนบสนน
การลงทนสรางโรงงาน(มาตรการท๑๕ภายใตยทธศาสตรท๕)
๑๑.บงคบใชกฎหมายหรอกฎระเบยบทเกยวของกบโรงงานหรอสถานประกอบการทไมได
มาตรฐานการจดการสงแวดลอมทด(มาตรการท๑๗ภายใตยทธศาสตรท๕)
๑๒.บรณาการและจดกระบวนการเรยนรในหลกสตรการศกษา เพอสรางความตระหนกดาน
สงแวดลอม การลดการใช การใชซ�า และการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส และ
ดานการใชทรพยากรอยางคมคา(มาตรการท๑๙ภายใตยทธศาสตรท๖)
_15-0562.indd 33 6/12/15 3:32 PM
ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา
และอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔34“ยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการ
ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔”
คณะผจดท�า : คณะอนกรรมการก�ากบการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส เชงบรณาการ ตามค�าสงคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ท ๒๑/๒๕๕๐ เรอง ปรบปรงองคประกอบ คณะอนกรรมการก�ากบการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส เชงบรณาการ ลงวนท ๑๒ ตลาคม ๒๕๕๐ และค�าสงคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ท ๑๐/๒๕๕๗ เรอง แตงตงประธานอนกรรมการก�ากบการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ อเลกทรอนกสเชงบรณาการลงวนท๒๙ตลาคม๒๕๕๗ประกอบดวย
๑. นายประเสรฐตปนยางกร ประธานอนกรรมการ ผทรงคณวฒในคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ๒. นายวเชยรจงรงเรอง รองประธานอนกรรมการ อธบดกรมควบคมมลพษ ๓. นายปยะสาชาต อนกรรมการ ผแทนกระทรวงการคลง ๔. นายวรวทยหมนทอง อนกรรมการ ผแทนกระทรวงพาณชย ๕. นายชยพฒนไชยสวสด อนกรรมการ ผแทนกระทรวงมหาดไทย ๖. นางสาวเสมอแขจงธรรมานรกษ อนกรรมการ ผแทนกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๗. นายชยชาญชวยโพธกลาง อนกรรมการ ผแทนกระทรวงศกษาธการ ๘. นางศรอรณสขเจรญ อนกรรมการ ผแทนกระทรวงสาธารณสข ๙. นางนชนาถสพรรณศร อนกรรมการ ผแทนกระทรวงอตสาหกรรม ๑๐. นายนองเจรญนาค อนกรรมการ ผแทนส�านกงบประมาณ ๑๑. นางสธศาพรเพมพน อนกรรมการ ผแทนกรงเทพมหานคร ๑๒. นางนนทนภสวเศษสทธกล อนกรรมการ ผแทนสมาคมสนนบาตเทศบาลแหงประเทศไทย ๑๓. นายประจกษเขยนนอก อนกรรมการ ผแทนสมาคมองคการบรหารสวนจงหวดแหงประเทศไทย ๑๔. นายนพดลแกวสพฒน อนกรรมการ ผแทนสมาคมองคการบรหารสวนต�าบลแหงประเทศไทย ๑๕. นายสมบรณหอตระกล อนกรรมการ ผแทนสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ๑๖. นายณฐวรพลรชสรวชรบล อนกรรมการ ผแทนสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ๑๗. นายอสระวองกศลกจ อนกรรมการ ผแทนสภาหอการคาแหงประเทศไทย ๑๘. นางขวญฤดโชตชนาทววงศ อนกรรมการ ผแทนสถาบนสงแวดลอมไทย ๑๙. นายอนพนธอฐรตน อนกรรมการและเลขานการ ผอ�านวยการส�านกจดการกากของเสยและสารอนตราย ๒๐. นางสาวพรพมลเจรญสง อนกรรมการและผชวยเลขานการ ผอ�านวยการสวนของเสยอนตราย ส�านกจดการกากของเสยและสารอนตรายกรมควบคมมลพษ
ผเรยบเรยง: เจาหนาทส�านกจดการกากของเสยและสารอนตรายกรมควบคมมลพษ ๑. นายภทรพลตลารกษ นกวชาการสงแวดลอมช�านาญการ ๒. นางสาวนวนชทองแปน นกวชาการสงแวดลอมช�านาญการ ๓. นางสาวมกราทพพน นกวชาการสงแวดลอมช�านาญการ ๔. นางสาววลลภาแสนสดา นกวชาการสงแวดลอม
_15-0562.indd 34 6/12/15 3:32 PM
