G). B KD C TRINA

de

JURIs JURANDIRELIGIONE

NONNULLIs APHOR.IsMIsCOMPREHENsA,

quamCons. ampljsi- acuit. Fini, in reg . ad Auratn. acad*

sub PRssisIDIOritu ci.

D». ALGOTHI A.sCAFIN,

Hist. & phil. civ. Prof. ord.DIssERTATIONE GR A DUALI

examinandam sistitNICOLAUs WIDBOHM

ad diem XXVIII. Jun. A:o cionccxiv.loco horisque pomerid.

ABOJE, Excud. ]OH. RI&MPE, Reg. Ac. Typ*

’ r. Y-i- *

«

v' ■» A’ «r . \ ,

Thes. I.

FRusini sunt, qui internam in ani*mo obedientiam salcem, Theo-

logia: objectum csle volunt, eandem-que ad mores hominum externos nonresicere, iisque non multo rediussaperc. censendi, qui jurisprudentiam,naturalem asseduum & voluntatis ra-tionem habere nullam, sed externosin societatc civili adus saltem moderaristatuunr. - - i ■».

Thes> H.

Dostrina dc religione jurisjurandi

2vix aliqvcm in disciplina juris naturalislocum habitura cssec, si nulla interna*rum adionum ad prxeeptum consor-matio, ad illius sphxram pertineret.

Tbes, lll,

Animx humanx per creationemconditio naturalis, ejusque poli

dcstrudioncm corporis futura duratio,Ccut Numinis debito modo, colendi,ita de jure jurando philosophix o-innis quoque, basis & fundamentumcst censenda.

'Ihes I?.

Ad declarandam oris & mentis con-formitatem pariterque sidem pa-

dis conventis conciliandam, Termonijus jurandum, seu tellimonii atquevindidx divinae provocatio, non raroadjici solec. Cujusmodi institutum,

3in illa humana pravitate & nocendilibidine, uti nullo jure acte sandionc:divina,'absolute damnatur: Ita, qua: perrem, opinione divinitatis desututam/concipiuntur obtestationes , si not*femper impias, tamen esficacia & sin-do itate veri, juramenti carere pro-nune ia mus. ;

■Tbes. Kli sE padorum tantum non om-! niuai, sons sune atque origo:

. _ . _ _ - . s . , _ _ A .11. i -

indigentia atque- malitia* illa firma-

mentorum» qua; iisdem rite formatisatque determinatis adjici solent, adeo-que iuris iurandi usus, antiquitus in-vedi» causa sunt* Etenim si proximivicem mutuo delerent homines», non'aliqua hac illae proslarent persidias e-xcmpla*, & demum satis virium -no-

4bismet ipsis ineslet adigendi alterumad explendum debitum % prosedo nonopus eslet ut vinculo hoc vel illo ne*

cellario, animi hominum combinaremtur.

Ucsi VI.

Cum sinis juramenti: terror consei-entix obtineri nullo modo pos-

sit, nisi concipiantur verba jurantiaex opinione divinitatis, quam juransipse sovet: nil impedit, quo minus, ur-gente necelliratc, oblatum de re seria& pollibiii juramentum ab homineinsideli,magistratus admittere, pro rc-ligioso & obligatorio accipere, se sisalsum fuerit, violati veri iVummispoenam a pcicrame justc exigereposiit.

5'r«,'sts The(it m. r»»*T» *js

Quandoquidem ex lege & simpli-ci Termone ad proslandam sidem

quisque . obligatur* proinde,juramenta

astibus humanis adieda, non novoobligationis fundamentum, Ted illiusiam ante exislentis vinculum quod-dam acccssorium (latuimus, non aliosine adhibitum, quam ut ardius con-stringat. conscientiam , candcmquc abingeniosis cavillandi artibus praemu-:onoii Eivrnsup s oouol3iy omqnian .

7'hes. mi

/Quamvis| ratione obligationis, ;cxsgjß adiedis symbolis scu signis, iurisiurandi validitati nihil adiiciatur, ni-hilominus cum sine-(pedes cultus di-vini exterioris & ex illis ritibus-' scucerimoniis, etiam rcligiosistiraos adus

6plcrique mortalium xstimarc solcant:ad incutiendum iuraraenti metum, adiverhs gentibus diversa quoque sole-mnia pie & prudenter adhibita suere.

The/: IX.

Utut mutua voluntatis declaratiolibera ellc debeat, eoque sine iu-

stum habeatur, ut omnibus vi iniusta,imprimis vero ad paciscendum addu-dis, relinquatur potestas resiliendi apado ultroneo, quamvis licito 5c pos*sibili. In omni instituto tamen, quianon illud praxisc respiciendum, quodalteri debemus, sed ratio habenda quo-que officii & pietatis nostrse in DE-UM: proinde padum iuratum metuextortum, in materia postibili non tc*mere violandum, existimamus*

77hes. X.

Quamvis omnis deliberato animae adjurandum accedens,spcciemqiic se-

brio jurantis /prs : se serens, etiam i citraintentionem, non i raro.! obligatur >o&tale juramentum, si sesellerit, , consci-entiam la:dat & in diras

>

:idcsinaty; ta--men .penuriis proprie jsic didi insami-am, qui. Juratam- sidem'; violant, non-omnes incurrere : sun£ censendi. sisi|cio-

rbsj. xi,

Inter juramenta, quae, ad .DEUM di-i' -•Ji riguntur & indolem voti habent,

1•* ••

« rr ■ ■■ i i v. v-in illius honorem- vel praecipue pr&-Wmitsi ■ a£i«> s£no**J‘# - ->t swM <lst■ yv Vs Vs 73itandi j aeque inter juramentay quae si-«ctrt :n rrs mjnnTsr| rs?rb 'jhwunt in manus alterius,. & 'telte aeque'vindice DEO, homini'aliquid acquiri-tur vel adimitur, eit .omnino distin-gvendum.o^^-!—zm:m enu '

8rhes. TU.

Quandoquidem materia voti, scures, quam in DEI honorem sa*

sturi sumus auc omisturi, debee eslepollibilis: non omnis peccati venialisevitatio solum frustra vovetur, sed &

perperam egisle [cphta censendus cst#

cura votum indefinite conceptum adrem impossibilcm quoque taberet seobligatorium esle existimarec.

Tbes Xlll.

{n parricidio sidem iuratam impie ser--11 vavic ex Gallis purpuratis Thua-

«siUiJWsltß* !—»i isi iiUll '- . scW;nus, & rex religionis reformat* primi-

r -t» Idicti ;v.vi<*r4‘',

r ceriis, penes, nos,quoque, magni vir no-}.' I 1 i-’- .

s !Vi * ‘ > • Vl*'minis , aeque : samae* ~ Recte vero Ni-comachus

'

apud Curtium & nostrati-•'ti.m.j ' C/ctUistiX/. Uj P LUsiislxltFi ijv tuMum veteris ccclcsis episeoporum nonnemo, practicum sccrcto iuramentum

jk . .Jk \a. a '•

Inaquo Regis Caroli Canuti & regnisalus periclitaretur , reseiderunt, iis-que quorum intererat, machinam &

struduram omnem .aperuerunt.. Ues.X i/. -

on: ex sama coeca, eadem que ait;x?}lr/n 6’ctsn tn irr «i sWl*X malevolis; invidis se mendacibus

dislemihata,‘? ': sed ex J probabilibus argu-

mentis gravibusquc pralumtiombusorta, juramentum purgatorium reonon plane convido , obtrudi patesio.•'r.o/r-o i: 7his at;.sbo miiioiuliov

tnudelidis-1, ; quae »pro atrocitate vel

poenam sangvinis vel insamiam me-rentur , ad religionem juris jurandireum non i ■ adigi debere, r- proptermetunT.prcEsentillimhperiurii, |jurisriti omnes s cohsentiuntjprudentioresj;!quippe 'cxistimahtcss-pmnem:*, qui parperiurio conuniscrit facinus, adredimen-;

10

dam vitam atque samam, peicrandosccJus silum temere & impie quoqueabnegaturum.

Thts. xn '

•''

;-•!

C\ccasionc sidelitatis & subicdionis,Jqua.papatui clerici obligabam-

—■ 'X ~j -s»; /ut r;uv,n Atur,a,Oreeoni..y]l. tempore, in ccclesia

invaluere iuramenra religionis. Rcstau-rata Evangelica lucc ~u utrum protexItantes.,, ceu medium -retundendi adr*verlariorum odia,,; 'inlidias &c oppn>mendi studium rede retineant, licetTheologorum &i\ juris consulcorumnon eadem omnium ht senmnga: ta-men cum cccleliastick in regno pacis:& tranquillitatis : j coagulum multis ha-beatur (aeramentum illud , übicunqueleges de eodem praemando invaluerenili qui suerint, qui in :instrumenturn;

*t

11

dominandi converrere velint, non sa*cile immutandas ede cen semus*.

nts xvn.

De soedere jurato; , cum Gebconi-Jl. cis dolosc inito licet cxiscimet

.Barbairacius,. vir clari(T in notis adPusendors. i. N* & G, idem omninoillicitum ..suisle , & propterea irritum,quamvis jure jurando confirmatum*Tamen cum, non omnem ex generemalorum dolum ede noverimus, &

jam ante bellica iura sua sandillimum.Numen ita tcmperalFe, legitur, ut nonaliae gentes , quam quae superbe resi-sterene, expanderentur *, calidius quamcautius ab initio egisle Josuam, in pro-IgrclKi vero cautius. magisque ex.aequo& bono negotium cxpedivisic ,

cense-mus* -

'

12Thes. XVIU

Encus, ..XIII*. ovcthiz rexQuamVis regni legibus, ceu imperiiiuratis regni legibus, ceu imperiinormae, instar privati hominis, ob-stringi ,

’ inglorium & contra® princi-pis eminentiam esle existimavesit: in-stitutum illud tamen, quo , in pluri-inis Europa regnis illi qui Principa-tum ambiunt, iure iurando certio-res & securiorcs reddere solenr civessuos de 'imperio ? secundum leges ri-te- administrando , adeo non princi-patui , e i usque maiestati quicquam darogare existimamirs , ut eodem, di-gito magis quasi monkretur via, quaoptime expediri pellit salus rcipublic.r,& libertatis patriae sublugenda 1 di verti-cula omnia , vaiidillimo oppoQto re-pagulo , ’ procludantur.

13. . 7hes, m. '

: sii A

Q,uo magis illud in moribus horni*\ I? num hodie inolevit vitium UtNuminis diras m; sua ; aliorumquc., ea-pita periurio i 5 excire i soleant: tantomagis scytharum veterum, maiorumnostrorum laudanda est * virtus,"'-qua• r* • *

» I •* p i y v v n* ** •”1iustitiam non legibus, sed luopte. in-genio coluere, : neque . duris iurandireligionem aliquam, nili in .jpsajsidc-noverunt & penes se'agnoverum*?

Clarissime Domine CANDIDATE.Assinis & amice singularis,

DF eruditionis ssiecimine gemim , prectpue vero prasentihoc tpso, iyood de jurisjurandi religione elucubrasl.:y (s

subliet juris sacere consltmflt, Ttbi y assinis & amice dtU-Bissime, maximopere gratulor Jn stuatis humanitatis (sUterorum pridem ego qvoqve versatus Jum ,

(ss qva (JAiustmtbi inaurem dixerunt, etiam ruri Jgestt , oves inter

magistros, dum sinunt tempora, revoco , rt-gusti, cJVtihi rtri cum ludit Apollinaribus interesie (s e-rudite virtutis premia expe&art in vetitis m.bt sata essetosuerint , Ttbt asisis honorattssimt , tanto magis gratulor t

quanto in pingvi (s alto secesiu} nulla inter/edante reruntang 'stia , bonarum artium (ludiis immorari potueris• Ma-Be eflo indole ts fortuna munere iflo , inqr>e ilio b na men-tis curriculi , in poslerunt qvoqve felicitei age- ejtood adpietatem ducit ,

(si vita humana cultum, majorem m mo-rum prosicit dum futurum jsiero , ut non boneshsimis pa-rentibus Tuis gaudium modo, (td (si tp/e premia B, c, D„reportaturus sis uberrima.

M athi.is AnthoniusV. O, M, m Canga[ala%