b i o h e m i j a hormoni · jedinjenja –hipotalamusni faktori oslobađanja, hormoni oslobodioci...

HORMONIMuhammed Mehmedić III-1

Jovana GavrićTarik HasančevićNevena Petrović

B I O H E M I J A

Cilj Časa:● Da se učenici bolje upoznaju sa samom temom „Hormoni“, sa njihovim ulogama, važnošću i bolestima koje nastaju usljed njihovog deficita ili suficita u ljudskom organizmu

Ishod Časa:

● Steći znanje o tome koje sve hormone luče određene endokrine žlijezde i kakav je njihov uticaj na naš metabolizam.

Da bi organizam funkcionisao neophodna je usklađenost raznih procesa u organizmu. Da bi se ovakva koordinacija mogla omogućiti, potreban je prenos ’’poruka’’ od organa do organa. Prenos ovih poruka ostvaruje se

signalima nervnog i endokrinog sistema. Ovi sistemi imaju osobinu da sintetizuju i izlučuju posebna hemijska

jedinjenja koja se nazivaju HEMIJSKI GLASNICI. Hemijski glasnici koje sintetizuju neuroni su NEURO-HORMONI, a druge

posebne ćelije sintetizuju ’’klasične hormone’’.

Hormoni se sintetišu u veoma malim količinama u posebnim organima –ENDOKRINIM ŽLIJEZDAMA.

HORMONI

Neki se hormoni izlučuju u AKTIVNOM obliku, a drugi kao NEAKTIVNI PRETHODNICI.

Hormoni se krvlju prenose do mjesta gdje treba da se dostavi poruka do tzv CILJNIH TKIVA.

Na ćelijama ciljnih tkiva nalaze se specifične molekulske strukture –RECEPTORI.

Hormoni pronalaze ciljna tkiva na način da prepoznaju svoje receptore, reaguju sa njima na specifičan način i nizom hemijskih

reakcija izazivaju metabolički efekat u ćeliji. Hormoni regulišu i održavaju cjelokupan metabolizam, sastav krvi i

drugih tečnosti, normalno funkcionisanje organa, kontrolišu iobezbjeđuju rast i razvoj različitih tkiva, organa i cjelokupnog

organizma. Svaki hormon ima specifične uticaje na metabolizam i funkcije

posebnih organa, npr. polni hormoni utiču na razvoj primarnih i sekundarnih polnih karakteristika, kortizol utiče na metabolizam

ugljenih hidrata, aldosteron utiče na sadržaj elektrolita itd.

Poznat je veliki broj hormon. Sintetizuju ih svi viši organizmi (insekti, životinje i čovjek). Usljed nedostatka ili povećanja sinteze hormona

mogu nastati promjene koje remete metabolizam organizma.

Hemijska priroda hormonaPrema hemijskom sastavu razlikuje se nekoliko grupa hormona:● OLIGOPEPTIDNI● PROTEINSKE STRUKTURE● DERIVATI AMINOKISELINA● STEROIDNI HORMONI

Procesima sinteze i transporta hormona do ciljnih tkiva kontrolišu hipotalamus i hipofiza. Hipofiza se sastoji iz dva dijela:• Prednjeg režnja (adenohipofiza)• Zadnjeg režnja (neurohipofiza)Iako su anatomski slični, ovi dijelovi imaju različite endokrine uloge. Rad hipofize kontroliše hipotalamus.Hipotalamus reaguje na signale iz viših moždanih centara. Na ove signale reaguju posebne ćelije hipotalamusa tako što se u njima sintetišu specifična hemijska jedinjenja – hipotalamusni faktori oslobađanja, hormoni oslobodioci ili liberilini.Hipotalamus sintetiše 8-9 faktora oslobađanja. Najjednostavnije strukture je hormon oslobodilac tireotropnog hormona (TRH). Najsloženije građe je h.o. gonadotropnih hormona(GnRH) – 10 aminokiselinskih ostataka, ili h.o. kortikotropnih hormona – 41 aminokiselinski ostatak.

—

Regulacija hormonskog djelovanja

HIPOFIZA

Svi hipotalamusni h.o. prenose se krvlju do hipofize, gdje u prednjem režnju ovog organa stimulišu sintezu i lučenje jedne druge grupe polipeptidnih hormona (h.o. su mali peptidi koji se sastoje iz više aminokiselinski ostataka, neuro-sekretorne supstance koje čine čine vezu između nervne i humoralne regulacije). To su tropni hormoni, čija je uloga u tome da nađu ciljna tkiva druge endokrine žlijezde i prenesu „poruku“ o sintezi odgovarajućih hormona.Najjednostavnije građe je kortikotropni hormon (ACTH) koji utiče na povećanje lučenja steroidnih hormona u kori nadbubrežne žlijezde. Jošsu prisutni tireotropni hormon (TSH), i gonadotropni hormoni (FSH i LH).

—


ACTH

TSH

FSH

Intenzitet sinteze hormona hipotalamusa, hipofize i perifernih endokrinih žlijezda regulisan je u većini slučajeva fiziološkim mehanizmima, od kojih je najčešći mehanizam povratne sprege.Tropni hormoni dolaze do svojih ciljnih tkiva,

perifernih endokrinih žlijezda i prepoznaju ih uz pomoć specifičnih receptora.

Često se ovi receptori nalaze na površini ćelije, odnosno njene membrane. Sa takvim receptorima vezuju se peptidni hormoni, koji su suviše veliki da bi ušli u ćeliju. Peptidni hormoni se vezuju sa membranskim receptorima i nastali kompleks

utiče nizom procesa na membrani na metabolizam u samoj ćeliji.

Postoje i hormoni koji lako ulaze u ćeliju i svoje receptore pronalaze u ćeliji, obično u

citozolu.


Kontrola sinteze kortizola i drugih hormona nadbubrega negativnom povratnom spregom

Hormoni proteinske prirodehormoni adenohipofize

Hormone proteinske prirode sintetizuju hipotalamus, hipofiza, pankreas i parotidea.Adenohipofiza luči veći broj hormona, proteina složene strukture. Prema djelovanju na organizam, hormoni adenohipofize mogu se razvrstati u dvije grupe:

1. METABOLIČKE - koji djeluju direktno na metabolizam u ćelijama mnogih organa, u koje se svrstavaju:• hormon rasta ili somatotropni hormon (somatotropin - STH) - podstiče rast• prolaktin se izlučuje kod svih kičmenjaka (od riba do sisara), a kod sisara podstiče razvoj mliječnih žlijezda iizlučivanje mlijeka

2. REGULATORNO SPECIFIČNE - stimuline (tropne), hormone koji stimulišu rad drugih endokrinih žlijezda, a pripadaju im:• tireotropni hormon (TSH) ,koji stimuliše rad tiroidne žlijezde • gonadotropni hormoni, koji stimulišu rad polnih žlijezda: folikulostimulirajući hormon (FSH) i luteinizirajući hormon (LH)• adenokortikotropni hormon (ACTH), stimuliše rad kore nadbubrežne žlijezde• intermedin alfa (alfa MSH)• intermedin beta (beta MSH)• lipotropini (LPH), stimulišu prelazak masti i masnog tkiva u krv• endorfin

Hormon rasta ili somatotropin (STH ili HGH) je peptidni hormon koji luči adenohipofiza, koji stimuliše rast organizma, a ima ulogu i u regulaciji raznih metaboličkih procesa.Somatotropin je anabolički i dijabetogeni hormon. Po sastavu je jednolančani polipeptid i sadrži 191 aminokiselinu. U strukturi posjeduje dvije intramolekularne disulfidne veze. Somatotropin podstiče porast zapremine ćelija, samu diobu ćelija kao i diferencijaciju nekih ćelija npr. mišićnih i koštanih ćelija. Pod uticajem ovog hormona povećava se stvaranje proteina u koštanim ćelijama i ćelijama hrskavice. Dovodi i do povećane sinteze proteina u svim ćelijama organizma. On stimuliše transport aminokiselina kroz ćelijsku membranu u ćelije, tako da se u njima povećava koncentracija aminokiselina, kao supstrata za proizvodnju proteina. Somatotropin stimuliše i translaciju transportne RNK, što dovodi do povećane sinteze proteina. Izaziva oslobađanje masnih kiselina iz masnog tkiva i njihovo korištenje kao izvora energije. Hormon rasta i somatomedin C povećava i reapsorpciju kalcijuma iz crijeva i povećava stvaranje aktivnog oblika vitamina D, što je u vezi sa stimulacijom rasta kostiju. Poremećaji lučenja hormona rasta uključuju njegovo smanjeno ili povećano lučenje. Smanjeno lučenje hormona rasta se sreće kod oboljenja hipofize npr. kod panhipopituitarizma, što za posljedicu ima patuljast rast.

Povećana sekrecija hormona rasta sreće se najčešće kod tumora prednjeg režnja hipofize. Kod djece i mladih se ovaj poremećaj manifestuje kao gigantizam (džinovski rast), a kod odraslih kao akromegalija .

GIGANTIZAM AKROMEGALIJA

Analiza hormonaZa analizu koncentracije hormona u krvi koriste se radioimunološke tehnike. Ovim tehnikama određuju se koncentracije hormona koje luči adenohipofiza kao i one koje luče periferne endokrine žlijezde. Osim njih, korisni su i dinamični stimulacioni i supresivni testovi.

STIMULATIVNI TESTOVI-Primjenjuju se radi ispitivanja nedovoljnog izlučivanja hormona. Pacijentu se daje tropni hormon, koji normalno stimuliše izlučivanje, a zatim se mjeri reakcija. Normalan odgovor znači da ciljna žlijezda nije oštećena, dok izostanak reakcije ukazuje da oštećenje postoji.

SUPRESIVNI TESTOVI-Najčešće se izvode da bi se ustanovilo da li se hormon izlučuje prekomjerno. Pacijentu se daje supstanca koja pobuđuje negativnu povratnu spregu i inhibiciju lučenja hormona. Izostanak supresije ukazuje na to da izlučivanje nije pod kontrolom povratne sprege, tj. da je sekrecija autonomna.Primjena radioizotopa u dijagnostičke svrhe ima veliki značaj u endokrinologiji. Radioaktivni elementi se unose u organizam, pa se na osnovu scintigrafije dobija funkcionalna slika endokrine žlijezde. Radioaktivni elementi ili obilježena jedinjenja se koriste i in vitro radi određivanja koncentracije hormona.

Analiza hormona

Radioimunološke ili RIA metode zasnivaju se na takmičenju hormona iz uzorka i istog hormona obilježenog radioaktivnim izotopom, dodatim u uzorak. Oba hormona se takmiče za mjesta vezivanja na vještački dobijenim sintetičkim antitijelima.

Radioaktivnost u kompleksu antigen-antitijelo biće slabija u uzorku sa većim sadržajem hormona. RIA metode su veoma specifične, te su omogućile određivanje velikog broja hormona.

RadioimunoloŠke analize

HORMONI NEUROHIPOFIZE

● anditiuretični hormon (ADH) ili vazopresin● oksitocin

Oba hormona sadrže po 9 aminokiselinskih ostataka, a prvi i šesti su međusobno vezani disulfidnim vezama.

Zadnji režanj hipofize luči dva hormona, oligopeptida slične hemijske strukture:.

Antidiuretični hormon (ADH) ilivazopresin ima ključnu ulogu u regulaciji sadržaja vode u organizmu.. Jedan od glavnih nadražaja za izlučivanje ADH je povećana osmolarnost krvne plazme (koja stvara osećaj žeđi).

Smanjenje zapremine krvne plazme (hipovolemija) je drugi značajan faktor koji izaziva lučenje ADH. U bubregu uzrokuje "štednju" vode, koncentrisanjem i smanjenjem zapremine urina. Takođe izaziva konstrikciju arteriola.

Poznati su poremećaji u metabolizmu vode, kod kojih kao posljedica mogu nastati:● Dehidratacija - pretjerani gubitak tjelesnih tečnosti koji izaziva poremećaj metaboličkih

procesa.(Javlja se pri nedovoljnom unosu vode ili njenom većem gubitku.)● Hiperhidratacija – intoksikacija vodom, koja nastaje prekomjernim unošenjem. (Javlja se

usljed smanjene koncentracije proteina u krvi, kod bolesti bubrega, jetre, srca ili prilikomgladovanja.

U procesima regulisanja zapremine vanćelijskih tečnosti antidiuretični hormon djeluje naćelije bubrega izazivajući povećanu apsorpciju vode i izlučivanje manje zapremine višekoncentrovane mokraće. Količina antidiuretičnog hormona koji luči hipofiza kontrolišezapreminu i osmolarnost krvi. Ako ovakva regulacija otkaže i dođe do smanjenogizlučivanja antidiuretičnog hormona, mokraća se ne može koncentrovati. U ovimslučajevima se dnevno može izlučiti i do 20l razblažene mokraće. Poliurija ove vrste je insipidni dijabetes.

Glavni regulatori koji kontrolišu promet vode u organizmu sunervni sistem i endokrine žlijezde. Najvažniji uticaj imaneurohipofiza, koja prema potrebi luči antidiuretični hormon. Indirektno na zapreminu tjelesnih tečnosti utiče i steroidni hormonkore nadbubrega, aldosteron.

Oksitocin se u građi od vazopresina razlikuje u samo dva aminokiselinska ostatka, jer se, umjesto fenilalanina i arginina u njemu nalaze izoleucin i leucin.Oksitocin izaziva kontrakcije materice za vreme porođaja, te se zato upotrebljava u ginekologiji.

Za vrijeme laktacije izaziva kontrakcije glatkih mišićnih ćelija mliječnih žlijezda što za posljedicu ima naviranje i isticanje mlijeka. Pretpostavlja se da lučenje oksitocina u mozgu može izazvati osjećaje zadovoljstva, nježnosti i privrženosti.

HORMONI PARATIREOIDEE

Paratiroidna (paraštitna) žlijezda ili paratireoidea je endokrina žlijezda koja se nalazi pored tiroidne i lučiparatiroidni hormon (parathormon ili PTH) koji je polipeptid koji se sastoji iz 84 aminokiselinska ostatka.

PTH reguliše promet kalcijuma i fosfata u organizmu. Povećava oslobađanje kalcijuma iz kostijugdje se nalaze najveće zalihe kalcijuma. U bubrezima povećava aktivnu reapsorpciju kalcijuma imagnezijuma u distalnim tubulima i debelom uzlaznom kraku i povećava apsorpciju kalcijumau crijevima povećavanjem proizvodnje aktivnog oblika vitamina D.

Za biološku aktivnost ovog hormona odgovoran je samo N terminalni kraj polipeptida od 34 aminokiselinska ostatka.

HORMONI PARATIREOIDEE

Na metabolizam kalcijuma i fosfora utiče ikalcitonin - polipeptidni hormon sa 32 aminokiselinska ostatka. Svojim djelovanjemizaziva suprotne metaboličke efekte u odnosu na paratiroidni hormon, tepredstavlja njegovog antagonistu.

METABOLIZAM KALCIJUMA I FOSFORA


Oko 99% kalcijuma koji se u ljudskom organizmu nalazi, sadržan je u kostima i zubima. Kalcijum učestvuje u mnogim vitalnim fiziološkim procesima, kao što su koagulacija krvi, nadraživanje nerava, kontrakcija mišića, regulacija aktivnosti hormona i enzima, izgradnja kostiju, metabolizam glikogena i dioba ćelija. Takođe stabilizuje plazmatske membrane i utiče na permeabilnost (sposobnost krvnih sudova da selektivno propuštaju molekule ili ćelije) i ekscitabilnost.

U održavanju stalne i optimalne koncentracije kalcijuma i fosfora u krvi učestvuju paratiroidni hormon, kalcitonin i vitamin D.

Kalcijum je značajan mineralni sastojak čovjekovog organizma. Sa udjelom u prosječnom ljudskom organizmu od oko 1 do 1,1 kg, kalcijum je po količini jedan od najzastupljenijih mineralnih materija u čovjeku.


Osnovni podsticaj za stimulaciju pojedinih hormona ili njihovu inhibiciju su promjene u koncentracijamakalcijuma ili fosfora u krvi. Ukoliko je koncentracija kalcijuma u krvi smanjena, ona podstiče povećanolučenje parathormona, koji stimuliše veću apsorpciju kalcijuma i fosfora u crijevima, povećavareapsorpciju kalcijuma u bubrezima i reapsorpciju kostiju i podstiče intenzivniju sintezu aktivnog oblikavitamina D.

Sintezu kalcitonina stimulišu povećane koncentracije kalcijuma u serumu. Vitamin D3 se sintetizuje iz ergosterola pod uticajemSunčevih UV zraka. U jetri se pretvara u 25-hidroksi derivat, koji je glavni oblik vitamina D u krvi. Iz ovog oblika u bubrezima se sintetizuje 1,25-dihidroksi vitamin D, jedini biološki aktivan oblikvitamina D.Sintezu ovog oblika vitamina D stimuliše paratiroidni hormon ali ihormon rasta i estrogeni. Pod dejstvom ovog vitamina se povećavabubrežna i intestinalna reapsorpcija kalcijuma i fosfora i vrši se ireapsorpcija kostiju.

.


Usljed poremećaja u metabolizmu kalcijuma i fosfora dolazi do povećanja/smanjenjanjihovih koncentracija u krvi što dovodi do nastanka sledećih oboljenja:● hiperkalcijemija – povećanje količine kalcijuma u krvi, iznad 2,6 mmol/l;

normalne vrijednosti kalcijuma u serumu odrasle osobe iznose između 2,14 i 2,53 mmol/l; javlja se kao posljedica povećanog lučenja parathormona ili intoksikacijevitaminom D

● hipokalcijemija – smanjene količine kalcijuma u krvi, koje nastaje usljed lošeishrane, neizlaganja UV zracima i smanjenog lučenja parathormona

● hiperfosfatemija – povećanje koncentracije fosfora u krvi javlja se usljedpovećanja količine vitamina D ili smanjenja sekrecije parathormona.

Poremećaji u metabolizmu kalcijuma i fosfora preduslov su mnogih bolesti. Najčešćaposljedica je nestvaranje ili gubitak koštane mase. Takve bolesti su na primjer rahitiskod djece i osteomalacija ili osteoporoza kod odraslih.

Rahitis nastaje zbog poremećaja mineralizacije(ulaganje kalcijuma) u hrskavicu metafiza kosti koje su u fazi rasta.

HORMONI DERIVATI AMINOKISELINA

Hormone derivate aminokiselina sintetizuju tiroidea i sržnadbubrežne žlijezde.

Ovi su hormoni jedinjenja jednostavnije hemijske strukture.

TIROIDNI HORMONITiroidea luči dva hormona:• tiroksin (t3)• trijodtironin (t4)

Ovi hormoni su jedinstvenog hemijskog sastava jer u svommolekulu sadrže jod.

SINTEZA TIROIDNIH HORMONASinteza tiroidnih hormona je složena a da bi se ostvarila, neophodno je da se određene količine joda koncentrišu u ćelijamatiroidee i da se pretvaraju u oblik pogodan za ugradivanje u molekul tiroidnih hormona. Za početak sinteze, kao i kod drugihhormona koje kontroliše hipofiza, neophodan je signal tireotropnog hormona. Njegovim vezivanjem za specifičnereceptore tiroidee procesi sinteze tiroidnih hormona su pokrenuti.Početak sinteze tiroidnih hormona se odigrava uvodenjem joda u aminokiselinski ostatak tirozina, koji se nalazi u sastavu posebnogglikoproteina tiroidee - tireoglobulina. Ovaj veoma veliki protein se nalazi u tiroidnim folikulama ispunjenim tečnošcu koja se nazivakoloid.

HORMONI TIROIDEE U KRVI

U krvi se hormoni tiroidee vezuju za poseban protein, tiroksinvezujući globulin, sve dok ih ne apsorbuju ciljna tkiva.

BOLESTI TIROIDNE ŽLIJEZDE

HIPERTIREOIDIZAM-Usljed povećanog lučenja hormona tiroidee nastajehipertireoidizam. Ovo stanje karakterišu povećane aktivnosti oksidativnihprocesa, katabolizam proteina, masti i ugljenih hidrata. Najduže poznatabolest tiroidee nastala kao posledica povećane sekrecije tiroidnihhormona je Bazedovljeva (ili Grejvsova) bolest.Usljed smanjene sekrecije hormona tiroidee nastaje hipotiroidizam. Uzrokove smanjene sekrecije može biti urođeni nedostatak tireotropnoghormona ili poremećaj u radu hipofize, ali i nedostatak joda u ishrani. Posledice su povećanje štitne žlijezdei gušavost (struma).U zemljama gdje se javljaendemska gušavost preventivno seu kuhinjsku so dodaje jod..

BOLESTI TIROIDE ŽLIJEZDE

HIPOTIROIDIZAM- Usljedsmanjene sekrecije hormonatiroidee nastajehipotiroidizam. Uzrok ovesmanjene sekrecije može bitiurođeni nedostataktireotropnog hormona iliporemećaj u radu hipofize, alii nedostatak joda u ishrani.

Posljedice su povećanje štitne žlezde i gušavost (struma). U zemljama gdje se javlja endemskagušavost preventivno se u kuhinjsku so dodaje jod.

HORMONI SRŽI NADBUBREGANadbubreg je endokrina žlijezda koja se sastoji od srži i kore. Ova se dvadijela razlikuju anatomski i funkcionalno, a sintetizuju i različite vrstehormona. Tako kora nadbubrega sintetizuje steroidne hormone, a sržhormone derivate aminokiselina. Iz aminokiselina fenilalanina i tirozina u srži nadbubrega sintetizuju se dva hormona, epinefrin (adrenalin) inorepinefrin (noradrenalin).

HORMONI NEUROHIPOFIZEHidroksilovanjem tirozina dobija se dihidroksi derivat. dopa, a njegovim

upotrebljava u liječenju dekarboksilovanjem – norepinefrin. Metilovanjemnorepinefrina nastaje epinefrin, norepinefrin i njihov prethodnik dopanazivaju se zajedničkim imenom kateholamini.

Sintetizovani kateholamini prenose se krvlju do ciljnih tkiva i u njima izazivajubrze metaboličke odgovore na stres. Pored djelovanja na krvne sudove i narad srca, kateholamini utiču na metabolizam ugljenih hidrata u jetri i mišićimapovećavajući glikogenolizu i glukoneogenezu. Kateholamini utiču i nametabolizam lipida stimulišući mobilizaciju masnih kiselina.

KATEHOLAMIN

Steroidni hormoniSteroidne hormone proizvode kora nadbubrega i polne žlijezde. Svi steroidni hormoni sadrže u osnovi steroidno jezgro, a međusobno se razlikuju po vrsti i broju supstituenata.

Premahemijskom sastavu i fiziološkoj ulozi mogu se razlikovati tri glavne grupe steroidnih hormona: kortikosteroidi, androgeni i estrogeni. Kortikosteroidi se sintetizuju u kori nadbubrega, a androgeni i estrogeni u muškim i ženskim polnim žlijezdama.Sinteza svih steroidnih hormona počinje od holesterola. U prvoj reakciji biosintetičkog puta nastaje pregnenolon. Ovaj dio biosintetičkog puta zajednički je za sve tri vrste steroidnih hormona. Da bi se sintetizovali mineralokortikoidi iz pregnenolona, prvo se gradi progesteron. On se mijenja tokom niza reakcija i na kraju nastaje aldosteron,

Glukokortikoidi se sintetituju također iz progesterona, koji se hidroksiluje u položaju 17, a iz ovog intermedijata nastaje kortizol. Iz istog intermedijata nastaju adrenalni polni hormoni, androgeni i estrogeni. Sinteze steroidnih hormona katalizovane su stereospecifičnim enzimima –hidroksilazama. Jetra je važan organ za sintezu steroidnih hormona. Nagrađeni proizvodi vezuju se sa glukuronskom ili sumpornom kiselinom i izlučuju mokraćom. Poznate su nasljedne bolesti koje nastaju kao posljedica djelimičnog ili potpunog nedostatka nekog od enzima u biosintezi steroidnih hormona, a karakteristična je povećana koncentracija steroidnih hormona.

Detaljniji prikaz nastajanja progesterona i steroidnih hormona

GlukokortikoidiKortizol je veoma značajan hormon i dovodi se u vezu sa stresnim reakcijama organizma. Značajno utiče na metabolizam ugljenih hidrata, lipida i proteina. U jetri stimuliše glikogenolizu i sintezu glukoze iz aminokiselina. Ovaj hormon (i svi slični njemu se i zovu glukokortikoidi zbog velikog utjecaja na metabolizam ugljenih hidrata..

Uticaj hormona na glukoregulaciju

Kušingova i adisonova

bolest

Kušingova bolest nastaje zbog poremećaja sinteze kortizola,

odnosno zbog povećane koncentracije glukokortikoida .

Simptomi su poremećaj retencije natrijuma, maskulinizacija kod

žena.

Suprotno tome jeste Adisonova bolest, koju karakteriše nedostatak gluko/mineralo kortikoida.

Simptomi su hipoglikemija, gubitak elektrolita, teška dehidratacija,

mrka pigmentacija kože.Javlja se u stanjima poput tumora, tuberkuloznih i autoimunih procesa

kada dolazi do djelimičnog ili potpunog gubitka funkcije kore

nadbubrega.

Kušingova bolest

Adisonova bolest

MineralokortikoidiNajvažniji mineralo kortikoid je aldosteron. Aldosteron učestvuje u regulaciji optimalnog sadržaja elektrolita i zapremine tjelesnih tečnostiOvaj hormon stimuliše u distalnim tubulama bubrega reapsorpciju natrijuma i zajedno sa ovom pasivnu reapsorpciju vode. Signali za sintezu aldosterona su smanjene količine natrijuma, Ekstraćelijske tečnosti i hipotenzija. Ovi signali dovode do aktiviranja posebnog regulacionog, reningo-angiotenzinskog sistema.

Renin-angiotenzinski sistem

Hormonska kontrola homeostaze elektrolita i hidratacije

ANDROGENIGlavno mjesto sinteze androgena su muške polne žlijezde, testisi. Ovdje se sintetizuje najvažniji predstavnik androgena, testosteron. Međutim, u manjim količinama androgeni se sintetizuju i u kori nadbubrega – dehidroepiandrosteron i androsteron.

Sinteza androgena u testisima počinje kada se iz hipofize sekretuju FSH i LH hormoni. Ova dva hipofizna hormona imaju u testisima odvojene, različite uloge. LH stimuliše sintezu androgena, a FSH stimuliše spermatogenezu. Sintetizovani testosteron prenosi se putem krvi tako što se veže za specifičan protein. Samo njegov manji nevezani dio je slobodan i biološki aktivan. Androgeni hormoni određuju primarne i sekundarne muške karakteristike. Androgeni hormoni utiču i na procese kao što su povećana koncentracija lipoproteina, hemoglobina ili eritrocita.Kod žena su češći poremećaji povećane sinteze androgenih hormona, kada dolazi do maskulinizacije.

Estrogeni

Estrogeni se sintetizuju u jajnicima za vrijeme trudnoće i u placenti. Male količine estrogena stvaraju se u testisima i nadbubregu. Najvažniji predstavnici estrogena su estron i estradiol. Još jedan znajčajan steroidni hormon koji sintetizuje žuto tijelo jajnika je progesteron.

Progesteron se stvara u određenim fazama menstrualnog ciklusa i za vrijeme trudnoće. Hormoni hipotalamusa i hipofize stimulišu jajnike na sekreciju estrogena.Hipofiza luči FSH – utiče na razvoj folikula i sintezu glabnog estrogena, i LH – utiče na proces ovulacij, stvaranje žutog tijela i sintezu progesterona.U katabolizmu estrogena učestvuje veći broj reakcija u kojima se njegovi molekuli hidroksiluju i stvara se veći broj metabolita. Najznačajniji je 16α – hidroksilovani proizvod –estriol.

HVALA NA PAŽNJI!

b i o h e m i j a hormoni · jedinjenja –hipotalamusni faktori oslobađanja, hormoni oslobodioci...

Documents