b i l t e n 2017/2018. - gim.ba · xv - kantonalno takmiČenje uČenika srednjih Škola iz...

B I L T E N

Javna ustanova Gimnazija „Ismet Mujezinović” Tuzla

Ulica Ratimira Deletisa br. 1, 75000 Tuzla, BiH

2017/2018.

XV - KANTONALNO TAKMIĈENJE UĈENIKA SREDNJIH ŠKOLA IZ BIOLOGIJE

BOSNA I HERCEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE

TUZLANSKI KANTON

JU GIMNAZIJA ''ISMET MUJEZINOVIĆ''

TUZLA


TUZLANSKI KANTON

MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE

PEDAGOŠKI ZAVOD TUZLA

XV - KANTONALNO TAKMIČENJE UČENIKA SREDNJIH ŠKOLA IZ BIOLOGIJE 14. april 2018.

2

KO SMO MI?

Gimnazija ''Ismet Mujezinović'' u Tuzli baštini tradiciju Uĉiteljske škole koja je

prestala sa radom školske 1998./99. godine. Škola se nalazi u ulici Ratimira Deletisa broj 1 u

Tuzli. U toku svog djelovanja, Škola je postigla visoku afirmaciju u našoj sredini,

zahvaljujući, prije svega, dobro organiziranom nastavnom procesu, ali i ţelji i radu koji

ulaţemo da uĉenike afirmišemo i njihova znanja što bolje prezentujemo u okruţenju u kojem

se nalazimo.


3

Naša misija

Gimnazija „Ismet Mujezinović” je škola koja spaja pripremni program za univerzitet sa

svijetom izvan uĉionice uspostavljajući balans izmeĊu akademskih, umjetniĉkih i

društvenih aktivnosti.

Naša odgovornost je potaći uĉenike na cjeloţivotno aktivno uĉenje, prepoznati i

dalje razvijati njihove talente i pruţiti podršku u uĉenju i pripremi za fakultet.

Naš cilj je formiranje odgovornih, osvještenih i informiranih graĊana koji će

preuzeti ulogu lidera u našem društvu.

Naši uĉenici se obrazuju u školi koja poštuje njihovu liĉnost; priznaje vaţnost

liĉnog integriteta i samopoštovanja; njeguje atmosferu nezavisne misli i potiĉe na

brigu o drugima.

Afirmisati univerzalne demokratske vrijednosti u školskoj praksi uz maksimalno

uĉešće uĉenika i roditelja u transparentnom donošenju odluka.


4

Djelatnost Gimnazije Ismet Mujezinović ostvaruje se kroz sljedeće tipove: opći,

zdravstveni, jeziĉki i pedagoški.

Obrazovanje u opštoj gimnaziji usmjerava uĉenike ka nastavku

obrazovanja na višem nivou bilo kojeg usmjerenja.

Obrazovanje u Zdravstvenoj gimnaziji usmjerava uĉenike ka nastavku

obrazovanja medicinskih nauka.

Obrazovanje u jeziĉkoj gimnaziji usmjerava uĉenike ka nastavku

obrazovanja na filološkim i filozofskim fakultetima.

Obrazovanje u pedagoškoj gimnaziji usmjerava uĉenike ka nastavku

obrazovanja na filozofskim, pedagoškim i drugim fakultetima.

Nastava se odvija u uĉionicama/kabinetima 21. vijeka:

25 novih raĉunarskih jedinica u kabinetu

informatike,

ĉitaonicom i bibliotekom i biblioteĉkim fondom od 6000 naslova,

potpuno opremljenom fiskulturnom salom i dvije multimedijalne uĉionice.

Škola je pokrivena beţiĉnim internet signalom

osim nastave djeca su angaţirana u preko 20 sekcija (dramska, vokalno-

instrumentalne, likovne, sportske, biološko-ekološke, litearane, i dr.)

Škola je ostvarila saradnju sa drugim školama u evropskim zemljama kao što su Holandija,

Švajcarska, Italija, sa kojima vrši uzajamne posjete uĉenika.

Civitas BiH je izabrao našu školu za najdemokratiĉniju školu u Bosni i

Hercegovini.

Ĉlan smo Akademije škola srednjoevropskih zemalja (ACES) i partneri

smo sa gimnazijom iz Budimpešte i Kluţa.

Već ĉetiri godine smo partneri sa Britanskim savjetom sa kojim radimo

na nekoliko projekata.

Vjerujem da uz moć znanja, u ovoj školi, možete svoje životno djelo potpisati osmijehom.

Budite sa nama i kvalitetno gradite svoju budućnost, jer gimnazijalci znaju, a znat ćete i

vi. Uz mogućnosti koja naša škola nudi, vaš dalji izbor je lakši, zato nam se pridružite i

zajedno stvarajmo bolje sutra za nas!

Direktorica škole

OPĆA

ZDRAVSTVENA

JEZIČKA

PEDAGOŠKA


5

Obrazovanjem u Gimnazi „Ismet Mujezinović” učenik postaje, kvalitetna i uspješna ličnost.

Pored kvalitetnog obrazovanja, školski sistem podržava napredovanje učenika kroz

vannastavne aktivnsti, putem projekata različitog karaktera kao i redovnih studijskih posjeta i

putovanja drugim zemljama i gradovima.

Predsjednik Vijeća učenika

PROGRAM TAKMIĈENJA

SATNICA AKTIVNOSTI

900

– 930

- dolazak i prijem gostiju

-prijava i evidentiranje uĉesnika takmiĉenja

930

– 1000

- sveĉano otvaranje takmiĉenja

1015

– 1200

- sluţbeni dio takmiĉenja – rad uĉesnika

1200

– 1230

- slobodno vrijeme za uĉesnike

1200

– 1330

- pregled testova takmiĉara, rad struĉne komisije

- uvaţavanje ţalbi

- unošenje podataka

1400

– 1430

- proglašenje rezultata takmiĉenja

- podjela nagrada i biltena

- završna rijeĉ domaćina


6

Organizacioni odbor:

1. mr.sc. Nikola Ĉiĉa, direktor PZ TK Tuzla

2. mr.sc. Mehdin Selimović, savjetnik PZ TK Tuzla

3. Alma Mujkanović, dipl. ecc., direktorica JU Gimnazija „Ismet Mujezinović“ Tuzla

4. prof. Mirsada Begović, ĉlan

5. mr.sc. Mustafa Baĉinović, ĉlan

Ostali ĉlanovi koji su uĉestvovali u realizaciji takmiĉenja:

1. Ćosićkić Nura, pedagog

2. Aljić Senada, prof

3. Ivanović Danijel, prof

4. Stjepić Mirha, prof

5. Šišić Jasminka, prof

6. Tadić Jasminka, prof

7. Jupić Fatima, prof

8. Kavazović Indira, prof

Tehniĉko osoblje: Uĉenici:

1. Kahrić Nevres 1. Mujabašić Amela

2. Zahirović Hasija 2. Crnkić Adna

3. Ţigić Hurija 3. Jahić Amela

4. Đulović Nermina

Sastav komisija za pregledanje, bodovanje i rangiranje rezultata na testu:

Oblast ekologija i zaštita životne sredine:

1. dr.sc. Avdul Adrović, predsjednik

2. dr.sc. Jasmina Kamberović, ĉlan

3. dr.sc. Sanida Bektić, ĉlan

4. dr.sc. Samira Huseinović, ĉlan

5. dr.sc. Alen Bajrić, ĉlan

Oblast genetika sa biotehnologijom:

1. dr.sc. Amela Hercegovac, predsjednik

2. dr.sc. Amela Jusić, ĉlan

3. dr.sc. Edina Hajdarević, ĉlan

4. dr.sc. Aldijana Avdić, ĉlan

5. mr.sc. Mustafa Baĉinović, ĉlan


7

ORGANIZACIJA TAKMIĈENJA

Škole uĉesnice:

1. JU Behram-begova medresa Tuzla

2. JU Gimnazija ''Ismet Mujezinović'' Tuzla

3. JU Gimnazija ''Meša Selimović'' Tuzla

4. JU Gimnazija ''Mustafa Novalić'' Gradaĉac

5. JU ''Gimnazija Ţivinice'' Ţivinice

6. JU Katoliĉki Školski centar ''Sv. Franjo'' Tuzla

7. JU Mješovita srednja hemijska škola Tuzla

8. JU Mješovita srednja škola Banovići

9. JU Mješovita srednja škola Ĉelić

10. JU Mješovita srednja škola Doboj-Istok Brijesnica Velika

11. JU Mješovita srednja škola ''Hasan Kikić'' Gradaĉac

12. JU Mješovita srednja škola Kalesija

13. JU Mješovita srednja škola Sapna

14. JU Mješovita srednja škola Srebrenik

15. JU Mješovita srednja škola Ţivinice

16. JU Srednja medicinska škola Tuzla

17. JU MeĊunarodna srednja škola Tuzla

18. JU Mješovita srednja škola Tuzla

19. JU Mješovita srednja škola Lukavac


8

20. JU Gimnazija ''Dr. Mustafa Kamarić'' Graĉanica

21. JU Mješovita srednja škola Graĉanica

22. JU Mješovita srednja škola ''Musa Ćazim Ćatić'' Kladanj

UĈENICI KOJI SU UĈESTVOVALI NA KANTONALNOM TAKMIĈENJU IZ

GENETIKE S BIOTEHNOLOGIJOM

Škole uĉesnice: Ime i prezime uĉenika:

1. JU Behram-begova medresa Tuzla Dţenita Đulović

Amina Ibišević

2. JU Gimnazija ''Ismet Mujezinović''

Tuzla

Azra Vikalo

Sabina Omerbegović

Muhamed Jahić

3. JU Gimnazija ''Meša Selimović''

Tuzla

Fatima Delić

Lamija Sarić

Irma Jahić

4. JU Gimnazija ''Mustafa Novalić''

Gradaĉac

Vildana Selimović

Azra Pašalić

Amina Sejdulahović

5. JU ''Gimnazija Ţivinice'' Ţivinice Adila Alić

Asja Hadţić

6. JU Katoliĉki Školski centar ''Sv.

Franjo'' Tuzla

Marija Skaramuca

Martina Derniković

7. JU Mješovita srednja hemijska škola

Tuzla

Fatima Karasalihović

Indira Habibović

Elma Subašić


Almina Alispahić

Irma Husić

Almina Huskić

9. JU Mješovita srednja škola Ĉelić -

10. JU Mješovita srednja škola Doboj-

Istok Brijesnica Velika

Samra Osmanĉićević

Mersiha Hasanĉević

11. JU Mješovita srednja škola ''Hasan

Kikić'' Gradaĉac -


9

12. JU Mješovita srednja škola Kalesija -

13. JU Mješovita srednja škola Sapna -


Amar Mujkić

Amela Karić

Dţenisa Jahić

15. JU Mješovita srednja škola Ţivinice Admira Kovaĉević


Belkisa Hasanović

Daniela Paoĉić

Elma Sinanović

Azur Mandţukić rezerva

17. JU Gimnazija ''Dr. Mustafa Kamarić''

Graĉanica

Šejla Oštraković

Emina Husanović

Dunja Ustavdić


Benjamin Viteškić

Senadin Bajraktarević

Meliha Omerkić

19. JU Mješovita srednja škola Tuzla Ahmed Islamović


Nejra Muratović

Arnela Bajrić

Haris Junuzović

21. JU Mješovita srednja škola Graĉanica Šenaj Kovaĉević

Amra Mešić

22. JU Mješovita srednja škola ''Musa

Ćazim Ćatić'' Kladanj Anesa Hidić

UĈENICI KOJI SU UĈESTVOVALI NA KANTONALNOM TAKMIĈENJU IZ

EKOLOGIJE SA ZAŠTITOM ŢIVOTNE SREDINE

Škole uĉesnice: Ime i prezime uĉenika:

1. JU Behram-begova medresa Tuzla Lejla Begunić

Elmedina Fazlović

2. JU Gimnazija ''Ismet Mujezinović''

Tuzla

Lejla Mešanović

Azra Sulejmanagić

Melisa Imamović


10

3. JU Gimnazija ''Meša Selimović''

Tuzla

Una Šehović

Maid Oštraković

4. JU Gimnazija ''Mustafa Novalić''

Gradaĉac

Ajna Softić

Šejla Smajlović

Ema Hasukić

Zerina Karić rezerva

5. JU ''Gimnazija Ţivinice'' Ţivinice -

6. JU Katoliĉki Školski centar ''Sv.

Franjo'' Tuzla

Ţeljka Namlić

Nerma Haraĉić

7. JU Mješovita srednja hemijska škola

Tuzla -


Alana Mehiĉić

Elma Saletović

Amra Turanović

9. JU Mješovita srednja škola Ĉelić Adnan Medić

Mirsada Selmanović

10. JU Mješovita srednja škola Doboj-

Istok Brijesnica Velika

Ajla Škrebo

Mahira Mustafić

11. JU Mješovita srednja škola ''Hasan

Kikić'' Gradaĉac

Emina Hodţić

Alma Begović

Amela Bajrić

12. JU Mješovita srednja škola Kalesija Omer Tubić

Adna Mehanović

13. JU Mješovita srednja škola Sapna Mirela Suljić

14. JU Mješovita srednja škola Srebrenik Elma Zukanović


Murisa Ahmedović

Midheta Sioĉić

Dţenita Aljić


Nina Pejić

Selma Dervišbegović

Jasmina Dţanić

17. JU Gimnazija ''Dr. Mustafa Kamarić''

Graĉanica

Lejla Memić

Lejla Đuvić

Ajla Aljić

18. JU MeĊunarodna srednja škola Tuzla Enisa Kaljić

Đulka Osmanović

19. JU Mješovita srednja škola Tuzla Elma Sakić

Silvija Vukajlović


11

20. JU Mješovita srednja škola Lukavac Inela Fajić

21. JU Mješovita srednja škola Graĉanica -

22. JU Mješovita srednja škola ''Musa

Ćazim Ćatić'' Kladanj Anisa Sarajlić

PROFESORI PRATIOCI NA KANTONALNOM TAKMIĈENJU IZ BIOLOGIJE

ODRŢANOM U JU GIMNAZIJA ''ISMET MUJEZINOVIĆ'' TUZLA

PREZIME I IME ŠKOLE UĈESNICE

1. Brigić Edin JU Behram-begova medresa Tuzla

2. Begović Mirsada JU Gimnazija ''Ismet Mujezinović'' Tuzla

3. Begić Amela

Pezić Minela JU Gimnazija ''Meša Selimović'' Tuzla

4.

Kozica Duda

Novalić Mujezinović

Almira

JU Gimnazija ''Mustafa Novalić'' Gradaĉac

5. Nukić Aleksandra JU ''Gimnazija Ţivinice'' Ţivinice

6. Josipović Pera JU Katoliĉki Školski centar ''Sv. Franjo'' Tuzla

7. Suljić Sanela JU Mješovita srednja hemijska škola Tuzla

8. Softić Eldina JU Mješovita srednja škola Banovići

9. Šerifović Mersija JU Mješovita srednja škola Ĉelić

10. Aljić Halilović Amira JU Mješovita srednja škola Doboj-Istok Brijesnica

Velika

11. Rabić Jasmina JU Mješovita srednja škola ''Hasan Kikić'' Gradaĉac

12. Šmigalović Edin JU Mješovita srednja škola Kalesija

13. Hadţić Jasminka JU Mješovita srednja škola Sapna


12

14. Imširović Nihad JU Mješovita srednja škola Srebrenik

15. Beširović Selma JU Mješovita srednja škola Ţivinice

16. Kluĉanin Senaid

Suljagić Mersida JU Srednja medicinska škola Tuzla

17. Ĉolo Lutvija JU Gimnazija ''Dr. Mustafa Kamarić'' Graĉanica

18. Ramazan Tunc JU MeĊunarodna srednja škola Tuzla

19. Nasković Predrag JU Mješovita srednja škola Tuzla

20. Hatunić Albina JU Mješovita srednja škola Lukavac

21. Hasić Šefik JU Mješovita srednja škola Graĉanica

22. Demirović Mirza JU Mješovita srednja škola ''Musa Ćazim Ćatić''

Kladanj

REZULTATI KANTONALNOG TAKMIĈENJA IZ EKOLOGIJE SA ZAŠTITOM

ŢIVOTNE SREDINE

Škole uĉesnice: ŠIRA

UĈENIKA

BROJ

BODOVA


Ajna Softić 32 E 19 95


Amela Bajrić 8 E 43 91


Ema Hasukić 4 E 47 91


Emina Hodţić 35 E 16 90


Lejla Begunić 16 E 35 90


Šejla Smajić 19 E 32 90


Dţenita Aljić 38 E 13 88


Maid Oštraković 3 E 48 87

9. JU Mješovita srednja škola Ţivinice 10 E 41 80


13

Murisa Ahmedović


Lejla Memić 12 E 39 79


Alma Begović 24 E 27 76


Alana Mehiĉić 33 E 18 76


Una Šehović 18 E 33 75


Midheta Sioĉić 26 E 25 75


Melisa Imamović 2 E 49 68


Lejla Mešanović 31 E 20 68


Inela Fajić 43 E 8 68


Mahira Mustafić 23 E 28 67


Nerma Haraĉić 5 E 46 66


Azra Sulejmanagić 17 E 34 64


Elmedina Fazlović 1 E 50 60


Elma Saletović 21 E 30 60


Djulka Osmanović 41 E 10 60


Ajla Škrebo 7 E 44 59


Lejla Đuvić 28 E 23 57


Ţeljka Namlić 20 E 31 56


Ajla Aljić 40 E 11 56


Nina Pejić 11 E 40 53


Selma Dervišbegović 27 E 24 52


14


Adna Mehanović 9 E 42 48


Omer Tubić 25 E 26 45


Silvija Vukajlović 29 E 22 43

33. JU Mješovita srednja škola Sapna

Mirela Suljić 36 E 15 41


Jasmina Dţanić 39 E 12 41


Amra Turanović 6 E 45 39


Elma Sakić 42 E 9 32


Adnan Medić 34 E 17 31

38. JU MSŠ ''Musa Ćazim Ćatić'' Kladanj

Anisa Sarajlić 44 E 7 28


Elma Zukanović 37 E 14 27


Mirsada Selmanović 22 E 29 20


Enisa Kalesić 13 E 38 -

REZULTATI KANTONALNOG TAKMIĈENJA IZ GENETIKE S

BIOTEHNOLOGIJOM

Škole uĉesnice: ŠIFRA

UĈENIKA

BROJ

BODOVA


Belkisa Hasanović 10 G 41 97


Azra Vikalo 31 G 20 96


Almina Alispahić 35 G 16 95


Elma Sinanović 39 G 12 94


Daniela Paoĉić 26 G 25 92

6. JU Srednja medicinska škola Tuzla 44 G 7 88,5


15

Azur Mandţukić


Amar Mujkić 37 G 14 83,5


Sabina Omerbegović 17 G 34 81,7


Adila Alić 20 G 31 78,1


Azra Pašalić 19 G 32 77,2


Benjamin Viteškić 41 G 10 74,5


Amina Ibišević 16 G 35 73


Dţenisa Jahić 9 G 42 71


Irma Jahić 3 G 48 70,7


Fatima Delić 32 G 19 70,5


Kovaĉević Šenaj 77 G 83 70


Vildana Selimović 33 G 18 70


Dţenita Đulović 1 G 50 69,7


Senadin Bajraktarević 28 G 23 69,5


Muhamed Jahić 2 G 49 69,2


Marija Skaramuca 21 G 30 69


Irma Husić 23 G 28 68,5


Nejra Muratović 13 G 38 67,5


Martina Derniković 6 G 45 67,3


Almina Huskić 8 G 43 66


Meliha Omerĉić 12 G 39 63,6


16


Lamija Sarić 18 G 33 62,6


Arnela Bajrić 29 G 22 62,4


Amela Karić 25 G 26 60,7


Samra Osmanĉićević 24 G 27 58,7


Asja Hadţić 5 G 46 58,6


Admira Kovaĉević 38 G 13 58


Haris Junuzović 43 G 8 57,5


Mersiha Hasanĉević 36 G 15 55


Amina Sejdulahović 4 G 47 54,5

36. JU MSŠ ''Musa Ćazim Ćatić'' Kladanj

Hidić Anesa 87 G 88 51,5


Amra Mešić 88 G 89 44,6


Indira Habibović 22 G 29 43


Ahmed Islamović 42 G 9 42,4


Elma Subašić 7 G 44 42,2


Emina Husanović 27 G 24 41,5


Fatima Karasalihović 34 G 17 37,6


Šejla Oštraković 40 G 11 24


17


18


19


TUZLANSKI KANTON

PEDAGOŠKI ZAVOD TUZLANSKOG

KANTONA - TUZLA

BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERATION OF BOSNIA AND HERZEGOVINA

TUZLA CANTON

PEDAGOGICAL INSTITUTE OF TUZLA

CANTON - TUZLA

TEST IZ BIOLOGIJE ZA KANTONALNO TAKMIĈENJE

UĈENIKA SREDNJIH ŠKOLA TUZLANSKOG KANTONA

ekologija i zaštita životne sredine

Školska 2017/18. godina

Šifra ___________________ Ukupan broj bodova__________

UPUTSTVO ZA TAKMIĈARE Vrijeme predviĊeno za izradu testa je 90 minuta.

Test se ispunjava iskljuĉivo hemijskom olovkom.

Odgovori koji su prepravljani ili na bilo koji drugi naĉin nejasni, neće se uzimati u razmatranje.

14.04.2018.godine


20

I – Zaokruži slovo ispred taĉnog/ih odgovora (može biti jedan, dva ili više taĉnih odgo.)

1. (2) Osnovni biotiĉki (biološki) sistem jeste:

a) jedinka (individua)

b) populacija

c) vrsta

d) biocenoza

2. (2) Kako se naziva uticaj ţivih bića na stanište?

a) reakcija

b) koakcija

c) biom

d) simbioza

3. (2) Idioekologija prouĉava odnose:

a) jedinki i sredine

b) populacija, biocenoza i sredine

c) meĊu ţivim bićima u biocenozi

d) bitopa i biocenoza

4. (2) Barski producenti hrane su:

a) Fitoplankton

b) Ribe

c) Makroskopske zelene biljke

d) Školjke

5. (2) Sekundarni antropogeni ekosistemi su:

a) Tundre

b) Tajge

c) Livade

d) Pašnjaci

6. (2) Higrofite su organizmi koji ţive u:

a) u vodi

b) u sušnim predjelima

c) u vlaţnim podruĉjima

d) u umjereno vlaţnim podruĉjima

7. (2) Konferencija koja je odrţana u Rio de Ţeneiru 1992. godine odnosi se na:

a) Ekološko planiranje

b) Osnove socijalne ekologije

c) Globalne ekološke probleme na Zemlji

d) Profesionalna oboljenja

8. (2) Osnovne karakteristike ekosistema mora kao ţivotne sredine su:

a) Intenzitet i kvalitet svjetlosti ne opada sa dubinom


21

b) Prostranost

c) Nasljenost u horizontalnom i vertikalnom smjeru

d) Usmjereni tok vodene mase

9. (2) Za normalne fiziološke procese u toku jednog dana ĉovjeku je neophodno:

a) 0,05kg kiseonika

b) 5kg kiseonika

c) 0,5 kg kisenika

d) 500g kiseonika

10. (2) Prema saprobnom sistemu III klasu kvaliteta vode odreĊuje stepen saprobnosti:

a) Polisaprobni

b) Oligosaprobni

c) Betamezosaprobni

d) Alfamezosaprobni

11. (2) Fitogeni faktori su:

a) Uticaj virusa na ţiva bića

b) Uticaj ĉovjeka na ţiva bića

c) Uticaj biljaka na ţiva bića

d) Uticaj bakterija na ţiva bića

12. (2) AGENDA 21 je program usvojen u:

a) Ţenevi 1948.godine

b) Štokholmu 1972.godine

c) Rio de Ţeneiru 1992.godine

d) Sarajevu 2002.godine

13. (2) U evropskoj „Crvenoj Knjizi“ registrovan je veliki broj ugroţenih vrsta sisara i on

iznosi:

a) 28 vrsta

b) 60 vrsta

c) 37 vrsta

d) 38 vrsta

14. (2) Pojaĉano krĉenje i uništavanje šuma je:

a) ZagaĊivanje

b) Dispozicija

c) Deforestacija

d) Urbanizacija

15. (2) Osnovni tipovi biocanoza koji su najzastupljeniji u nekoj klimatskoj oblasti su:

a) Tajge

b) Savane

c) Biomi

d) Stepe


22

16. (2) Globalni proces kruţenja najzastupljenijih hemijskih elemenata u ţivoj materiji

naziva se:

a) Globalizacija

b) Biološka produkcija

c) Biogeohemijski ciklus

d) Efekat gasova staklene bašte

17. (2) Prema kom ekološkom pravilu su predstavnici iste vrste, koji ţive u hladnijim

krajevima, krupniji u odnosu na one koji ţive u toplijim krajevima:

a) Alenovo pravilo

b) Bergmanovo pravilo

c) Gloverovo pravilo

d) Mendelovo pravilo

18. (2) Opseg prostorne rasprostranjenosti odreĊene vrste je:

a) Biotop

b) Areal

c) Stanište

d) Ekosistem

19. (2) Najpovoljnije vode za ţivot organizama su vode sa pH vrijednošću od:

a) pH ispod 5

b) pH iznad 9

c) pH od 6,5-7,5

d) pH 7

20. (2) Za homeotermne organizme ne vrijedi:

a) PrilagoĊeni promjeni temperature okoliša od poikilotermnih organizama

b) Posjeduju prilagodbe za regulaciju tjelesne temperature

c) Ptice i sisari

d) Homeotermni organizmi su isto što i mezotermni organizmi

II – Utvrdi koji su od navedenih iskaza taĉni (T) odnosno netaĉni (N), zaokruži

odgovarajuće slovo poslije svakog iskaza.

21. (2) Krĉenje šuma ili uništavanje na drugi naĉin jedan su, od uzroka nestanka mnogih

biljnih i ţivotinjskih vrsta uopće T N

22. (2) Reobionte su vrste koje se privremeno ili sluĉajno sreću u tekućicama. T N

23. (2) Vodni reţim tla je klimatski faktor T N

24. (2) Stepen ugroţenosti biljaka i ţivotinja pod oznakom (R)-smatra se za vrste ĉije

populacije se smanjuju, geografsko rasprostranjenje suţava, dugoroĉan opstanak nije

siguran. T N

25. (2) Najoĉogledniji naĉin praćenja brzine rasta ljudske populacije je vrijeme

duplikacije, odnosno period za koji se broj ljudi udvostruĉi: T N

26. (2) Jezerski ekosistemi sadrţe veće koliĉine organskih materija nego tekuće. T N

27. (2) U lancu ishrane prvo mjesto zauzimaju biljojedi. T N


23

III – Poveži/ukrsti pojmove

28. (5) Na crtu ispred navedenih pojmova dodaj slovo ispred pripadajućih pojmova na

desnoj strani:

_____edafski faktori a) poloţaj prema izvoru svjetla

_____frigofilni organizmi b) hemijski sastav tla

_____fototropizam c) prilagoĊeni niţim temperaturama

_____stepa d) veći dio kormusa je nad vodom

_____emerzne biljke e) kserofitne zeljaste biljke, iz porodice trava

f) najrasprostranjeniji i najproduktivniji ekosistemi na Zemlji

29. (5) Svaki pojam s lijeve strane poveţi s objašnjenjem tog pojma s desne strane

upisivanjem odgovarajućeg broja na praznu crtu ispred:

1) Biosfera _____ osnovni transformator energije na Zemlji

2) Kompeticija _____ negativno djelovanje jednog organizma na drugi

3) Neutralizam _____ odnos u kojem ne postoje meĊusobni uticaj ni

promjene

4) Oligotrofna _____jezera sa ĉistijom i hladnijom vodom, bogatijom

kiseonikom i niţim nivoom organske materije

5) Biom _____tajga

_____organske materije u vodi su obiĉno hemijski inertne

IV. Definiši/dopuni reĉenice

30. (2) Osnovne karakteristike ekoloških faktora su: ________________________ i

___________________________ .

31. (3) Jedna od karakteristika svake biocenoze je i njen kvalitativni sastav. Ĉime je

odreĊen? ____________________________________________________________ .

32. .(3) Osnovni ţivotni i ekološki principi koji su uslov postojanja i manifestovanja

ţivota su:

a) ____________________________

b) ____________________________

c) _______________________________________.

33. (3) Vodni bilans _______________________________________________________.

34. (5) IUCN ili ________________________________________________________ ,

saĉinilo je listu kategorija ugroţenih biljnih i ţivotinjskih vrsta. Navedi kategorije

ugroţenosti: ___________________, ____________________, _________________,

_____________________.

35. (4) Opštu strukturu kopnenih ekosistema ĉine:


24

a) ________________________ ,

b) __________________ ,

c) ___________________,

d) ___________________.

36. (3) Prema nivou adaptacija organizama koji nastanjuju tekućice razlikujemo:

a) ____________________________________________________ ,

b) ____________________________________________________ ,

c) ________________________________________________________ .

37. (4) Odrţivi razvoj je ________________________ prirodnom sredinom na osnovama

uravnoteţenih odnosa izmeĊu ____________________, ____________________ i

_____________________________.

V – Popuni prazna mjesta u tabeli

38. (4) Na slici su brojevima oznaĉene faze rasta populacije, napišite koje su faze:

1._____________________

2._________________________

3.________________________________

4.__________________________________


25

39. (5) Popuni tabelu na osnovu abiotiĉke i biotiĉke integracije:

Fizičko-hemijska integracija

Fiziološka integracija

Ekološka integracija

RJEŠENJE TESTA:

1. A

2. A

3. A

4. A,c

5. C,d

6. C

7. C

8. B,c

9. C,d

10. D

11. C

12. C

13. B

14. C

15. C

16. C

17. B

18. B

19. C

20. D

21. T

22. N

23. N


26

24. N

25. T

26. T

27. N

28. B, c, a, e, d-odozgo prema dole

29. 1,2,3,4,5-odozgo prema dole

30. promjenljivost i skupno/grupno djelovanje.

31. Prisustvom većeg ili manjeg broja vrsta koje ulaze u njen sastav.

32. a) ponaosobna i ukupna jedinstvenost

b) meĊuzavisnost

c) neprekidnost mijenjanja organizama

33. je koliĉinski odnos izmeĊu primljene i transportirane vode. ____.

34. IUCN ili MeĊunarodno društvo za zaštiru resursa.

Je saĉinilo listu kategorija ugroţenih biljnih i ţivotinjskih vrsta. Navedi kategorije

ugroţenosti: izumrle-Ex, ugroţene E, osjetljive V, rijetke R .

35. a) abiotiĉka sredina (biotop)

b) producenti

c) konzumenti

d) reducenti (biocenoza)

36. a) reobionte-vrste najbolje prilagoĊene ţivotu u tekućicama

b) reofile-vrste nešto manje prilagoĊene

c) reoksene-vrste koje se privremeno ili sluĉajno sreću u tekućicama

37. moderan pristup upravljanja, prirodnog, ekonomskog i društvenog sistema.

38. 1. Lag faza

2. Faza logaritamskog rasta

3. Faza usporenog rasta

4. Zasićena populacija


27

39.

ATOM

Fizičko-hemijska integracija

MOLEKULA

ĆELIJA

Fiziološka integracija

JEDINKA

Ekološka integracija

POPULACIJA

→BIOCENOZA

→EKOSISTEM

→BIOM

→BISFERA

Abiotiĉki sistem Biotiĉki sistem


28


TUZLANSKI KANTON

PEDAGOŠKI ZAVOD TUZLANSKOG

KANTONA - TUZLA

BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERATION OF BOSNIA AND HERZEGOVINA

TUZLA CANTON

PEDAGOGICAL INSTITUTE OF TUZLA

CANTON - TUZLA

TEST IZ BIOLOGIJE ZA KANTONALNO TAKMIĈENJE

UĈENIKA SREDNJIH ŠKOLA TUZLANSKOG KANTONA

GENETIKE SA BIOTEHNOLOGIJOM

Školska 2017/18. godina

Šifra ___________________ Ukupan broj bodova__________

UPUTSTVO ZA TAKMIĈARE Vrijeme predviĊeno za izradu testa je 90 minuta.

Test se ispunjava iskljuĉivo hemijskom olovkom.

Odgovori koji su prepravljani ili na bilo koji drugi naĉin nejasni, neće se uzimati u razmatranje.

14.04.2018.godine


29

I – Zaokruži slovo ispred taĉnog odgovora

1. (2) Delecije su:

a) razmjena dijelova nehomologih hromozoma

b) razmjena dijelova homologih hromozoma

c) promjene u broju hromozoma

d) gubljenje pojedinih dijelova hromozoma

2. (2) Replikacija DNK-a se dešava u:

a) G1fazi

b) M fazi

c) S fazi

d) G2 fazi

3. (2) Promjene u redoslijedu gena u hromozomu nazivaju se:

a) translokacije

b) delecije

c) inverzije

d) duplikacije

4. (2) RNK-a moţe da bude nosilac nasljednih informacija kod:

a) Protozoa

b) Bakterija

c) Virusa

d) Svih navedenih organizama

5. (2) Koje bolesti se nasljeĊuju autosomalno:

a) Srpasta anemija

b) Mišićna distrofija

c) Hemofilija

d) Ciroza jetre

6. (2) Hijazme se uoĉavaju u:

a) Diplotenu

b) Zigotenu

c) Leptotenu

d) Anafazi

7. (2) Fenotip organizma predstavlja:

a) Njegov genotip

b) Neke naslijeĊene osobine

c) Cjelokupnu nasljednu uputu

d) Skup svih njegovih osobina


30

8. (2) Mutacijama gena nastaju:

a) Novi oblici gena (aleli)

b) Novi oblici genoma

c) Novi oblici hromozoma

d) Novi oblici ćelija

9. (2) Antikodon je:

a) je triplet koji se nalazi tRNK

b) je triplet koji nastaje trnskripcijom DNK

c) je triplet komplementarnom kodu

d) je triplet koji se nalazi na ribozomu

10. (2) Centromera ima funkciju:

a) Kinetike hromozoma

b) Razgradnje ćelijske opne

c) Direktne diobe jedra

d) Mitoze

11. (2) Kod razliĉitih bioloških vrsta genetiĉki kod je:

a) Razliĉit

b) Specifiĉan za vrstu

c) Univerzalan

d) Promjenljiv

12. (2) Razmjena dijelova nehomologih hromozoma je:

a) Duplikacija

b) Translokacija

c) Delecija

d) Inverzija

13. (2) U sastav DNK-a ulaze azotne baze:

a) Adenin, uracil, citozin, guanin

b) Uracil, citozin, guanin, timin

c) Citozin, timin, adenin, guanin

d) Uracil, adenin, timin, adenin

14. (2) Koja se od navedenih metoda koristi za ispitivanje nasljednih svojstava u velikim

grupama ljudi:

a) Genealoška

b) Citogenetiĉka

c) Populaciono-statistiĉka

d) Metoda blizanca


31

15. (2) Gen je:

a) Segment DNA koji nosi informaciju za sintezu proteina

b) Set homologih hromozoma

c) Segmenti iRNK-a koji se sastoji od egzona i introna koji nose informaciju za

sintezu proteina

d) Molekul u sklopu DNA-a

16. (2) Tokom metafaze mitoze:

a) formiraju se dve ćerke ćelije sa 2n hromozoma

b) hromozomi se postavljaju u ekvatorsku ravan

c) hromatide svakog hromozoma se razdvajaju

d) dolazi do citokineze

17. (2) Osoba sa kariotipom 47 XXY ima:

a) Daunov sindrom

b) Tarnerov sindrom

c) Klinefelterov sindrom

d) sindrom maĉjeg plaĉa

18. (2) Sindrom maĉijeg plaĉa nastaje usljed:

a) Delecije kratkog kraka hromozoma 5

b) Duplikacije kratkog kraka hromozoma 5

c) Delecije kratkog kraka hromozoma 4

d) Duplikacije dugog kraka hromozoma 4

19. (2) Novi oblici gena, alali nastaju:

a) PrevoĊenjem genske upute

b) Prepisivanjem genske upute

c) Mutiranjem

d) Ĉitanjem

20. (2) Šta je taĉno u vezi sa iRNK-a?

a) Nastaje prepisivanjem DNK u citoplazmi

b) Nastaje translacijom sa DNK

c) Nastaje transkripcijom tRNK

d) Nastaje transkripcijom DNK u jedru

II–Utvrdi koji su od navedenih iskaza taĉni (T) odnosno netaĉni (N), zaokruži

odgovarajuće slovo poslije svakog iskaza.

21. (1) Somatske ćelije imaju haploidan broj hromozoma. T N

22. (1) Daunov sindrom je nasljedno oboljenje koje se ubraja u genopatije. T N

23. (1) Reparacija je proces prepisivanja genetiĉkog koda. T N

24. (1) Gen se ubacuje u vektor za kloniranje, najĉešće plazmid. T N

25. (1) Bioreaktor je vještaĉka ţivotna sredina. T N


32

III-Definiši/Dopuni reĉenice

26. (2) Šta je transkripcija i u kojem dijelu ćelije se ona odvija? ___________________

___________________________________________________________________ .

27. (3) Hromozomska garnitura je ____________________________________________

i moţe biti ________________________ i _____________________. Razlika izmeĊu

njih je u _____________________________________________________________ .

28. (4) Kariotip je _________________________________________________________

Kariogram je__________________________________________________________

Homozigot je__________________________________________________________

Heterozigot je _________________________________________________________

29. (3) Hromozomsko inţenjerstvo obuhvata: __________________________________,

________________________________ i __________________________________ .

30. (2) Bioreaktor je:______________________________________________________

31. (4) Kod je ___________baza u molekuli ________ i predstavlja šifru za odreĊenu

_______________________ u sintezi _________________.

III-Poveži pojmove

32. (2,5) Poveţi po jedan pojam sa desne strane samo sa po jednim pojmom sa lijeve

strane, upisivanjem odgovarajućeg rednog broja na praznu crtu.

1. Introni _____ replikacija DNA

2. Histoni _____ mRNA

3. Ribosom _____ pre mRNA

4. DNA polimeraza _____ centromer

5. START kodon _____ centrosom

_____ metionin

_____ nukleosom

33. (2,5) Poveţi po jedan pojam sa desne strane samo sa po jednim pojmom sa lijeve

strane, upisivanjem odgovarajućeg rednog broja na praznu crtu.

1. Paretenogeneza _____diferencirane ćelije postaju nediferencirane

2. Plazmid _____ugradnja nukleotida u postojeću DNA

3. Insercija _____proteinski omotaĉ virusne ĉestice

4. Kapsida _____razvitak embrija bez oplodnje

5. Totipotentnost _____kloniranje gena

_____proteini DNA eukariota

_____“majĉinski uĉinak“


33

34. (5) U faktore koji mogu izmjeniti genetiĉku strukturu populacije, tj.promjeniti njenu

genetiĉku ravnoteţu, spadaju:

a) Genetiĉka sluĉajnost 1) a, b, c

b) Mutacije 2) a, b, d

c) Selekcija 3) a, c, d

d) Migracije d) a, b, c, d

IV-Riješi zadatke

35. (4) Ako muškarac krvne grupe AB oţeni ţenu krvne grupe A, koje se krvne grupe

mogu oĉekivati kod djece ovog muškarca i ţene?

36. (5) Muškarac koji ima jedno Barrovo tijelo je stupio u brak sa ţenom koja ima dva

Barrova tijela. Napiši sve moguće kombinacije gameta i potomaka koje mogu

formirati navedene osobe?

37. (5) Ako se ĉovjek sa smeĊim oĉima oţeni sa ţenom plavih oĉiju i njihovo ĉetvoro djece

ima smeĊe oĉi,

a) Moţemo li biti sigurni da je taj ĉovjek homozigot ili heterozigot za navedeno

svojstvo? _____________________________________________________________

b) Šta je vjerovatnije od ove dvije mogućnosti? _________________________________

c) Ako imamo podatak da peto dijete ima plave oĉi da li će nam to moţda dati odgovor?

_____________________________________________________________________


34

VI-POPUNI TABELE

38. (4) Navedeni su neki od genetiĉkih poremećaje. Popuni tabelu!

DELECIJA

SUPSTITUCIJA

POLIPLOIDIJA

Genska mutacija dodavanja jedne ekstra nukleotidne baze u strukturu

DNK

39. (4) Na slici se nalaze vrste hromozoma, na liniji/sterlici ispod oznaĉite koji su:

A B C D

40. (5) Na skici oznaĉi slovima A, B i C: hromozom, centromeru i nit diobnog vretena.

a) Koja faza mitoze je predstavljena na skici?__________________________

_______________________________________________________________

b) Skiciraj (u praznom polju) fazu mitoze koja slijedi nakon faze na slici!


35

RJEŠENJA:

1. D

2. C

3. C

4. C

5. A

6. A

7. D

8. A

9. A

10. A

11. C

12. B

13. C

14. C

15. A

16. B

17. C

18. A

19. C

20. D

21. N

22. N

23. N

24. T

25. T

26. Transkripcija je proces prepisivanja informacije sadržane u DNA u obliku

komplementarnog lanca m-RNA, a odvija se u jedru ćelije.

27. skup hromozoma jedne ćelije, diploidna i haploidna. tome što se haploidna javlja

u polnim ćelijama, a diploidna u tjelesnim ćelijama.

28. Kariotip je ukupnost hromozoma koja karakteriše 1 vrstu.

Kariogram je skup hromozoma jedne ćelija poredanih po obliku i veliĉini.


36

Homozigot je alalni par gena koga ĉine jednaki aleli.

Heterozigot je alalni par gena koga ĉine razliĉiti alali.

29. transfer hromozomskih fragmenata, transfer pojedinaĉnih hromozoma i gradnju

vještaĉkih hromozoma.

30. Bioreaktor je biološki proizvodni ureĊaj.

31. Triplet, DNA, aminokiselinu, proteina.

32. Rješenje: 4,3,1,/,/,5,2

33. Rješenje.5,3,4,1,2,/,/

34. d) a, b, c, d

35. Rješenje: 2a) P: AB x AA 2b) P: AB x AO

G: A,B x A,A G: A,B x A,O

F1: AA (50%), AB (50%) F1: A (50%), B(25%) i AB (25%)

36. Rješenje:

P: XXX x XXY

G: X, XX x XX, Y, XY, X

P: XXX, XY, XXY, XX, XXXX, XXY, XXXY, XXX

37. RJEŠENJE:

a) P: ♂ Aa x ♀ aa P: ♂ AA x ♀ aa

G: A a a a G: A A a a

F1: Aa Aa aa aa F1: Aa Aa Aa Aa

50% 50% 100% smeĊe oĉi

b) Ne možemo biti sigurni da li je taj ĉovjek homozigot ili heterozigot za dato

svojstvo.

Po ovim podacima vjerovatnija je mogućnost da je homozigot.

c) Podatak da peto dijete ima plave oĉi nam definitivno daje odgovor da je

ĉovjek za dato svojstvo heterozigot.

38.

DELECIJA Gubitak dijela hromozoma

SUPSTITUCIJA Pogrešno sparivanje baza u toku replikacije DNK

POLIPLOIDIJA Povećan broj hromozomskih garnitura

INSERCIJA Genska mutacija dodavanja jedne ekstra nukleotidne baze u strukturu

DNK(A-T-T)


37

39. A-telocentriĉni hromozom,

B-akrocentriĉni hromozom,

C-submetacentriĉni hromozom,

D-metacentriĉni hromozom.

40. RJEŠENJE:

a) Metafaza.

b) U ekvatorijalnoj ravni.

Anafaza

b i l t e n 2017/2018. - gim.ba · xv - kantonalno takmiČenje uČenika srednjih Škola iz...

Documents