axali qartuli literaturis istoria

ilia WavWavaZis saxelobis saerTaSoriso samecniero-kulturul-saganmanaTleblo kavSiri

„sazogadoeba codnis” saswavlo universiteti

s i l a b u s i

sasawavlo kursis dasaxeleba: axali qarTuli literaturis istoria (XIX s.) romantizmis epoqa

safexuri: ბაკალავრიატი

fakulteti: humanitarul mecnierebaTa

specialoba: ქართული ენა და ლიტერატურა

semestri : 5-6

saswavlo weli: 2009-2010

lეqtori: ლეილა ხმალაძე

disciplinis anotacia: axali qarTuli literaturis istoriis Seswavlam bakalavriatis students unda Seuqmnas safuZvliani

warmodgena axali qarTuli literaturis ganviTarebis zogad kanonzomierebebze.

kursis Seswavlam cxadi unda gaxados romantizmis ganviTarebis etapebi XIX s. qarTul mwerlobaSi da is specifikuri

Taviseburebani, romlebic maT ganasxvaveben evropuli literaturis analogiuri mimarTulebebisa da skolebisagan.

unda warmoCndes me-19 saukuneSi axali mxatvruli xedvis gaCena evropeizmis damkvidrebasTan erTad.

kursis Seswavlam students unda misces safuZvliani codna XIX s. calkeuli qarTveli mwerlis, gansakuTrebiT klasikosebis,

Semoqmedebis problematikisa da mxatvruli Taviseburebebis Sesaxeb.

disciplinis statusi: სავალდებულო

disciplinis moculoba: sakontaqto saaTi 120, maT Soris

- leqcia 60 saaTi

- -seminaruli/praqtikuli mecadineobis seminarebi –60 saaTi

damoukidebeli muSaobis saaTi: 130 saaTi

-

sul: 250 saaTi;

ECTS krediti - 10 krediti

disciplinis formatebi: - ლექცია; სემინარი (პრაქტიკული მეცადინეობა)

disciplinis mizani: axali (XIX) qarTuli literaturis istoriis Seswavlam bakalavriatis students unda Seuqmnas safuZvliani warmodgena axali qarTuli literaturis ganviTarebis zogad kanonzomierebebze. unda gamokveTos XIX saukunis qarTuli literaturis ganviTarebis etapebi. studentma unda warmoisaxos XIX s. qarTuli mwerlobis istoria, rogorc erTiani literaturuli procesi, cxadad unda warmoCndes am procesSi calkeuli mwerlis adgili da mniSvneloba.

unda gamoikveTos XIX s. qarTuli mwerlobis ZiriTadi tendenciebi, romlebic mas aaxloeben an ganasxvaveben im drois saerTo literaturuli procesebisagan.

kursis Seswavlam cxadi unda gaxados romantizmis ganviTarebis etapebi XIX s. qarTul mwerlobaSi da is specifikuri Taviseburebani, romlebic maT ganasxvaveben evropuli literaturis analogiuri mimarTulebebisa da skolebisagan.

axali qarTuli literaturis kursma unda Seuqmnas students garkveuli warmodgena XIX s. qarTuli mwerlobis kavSirze Zvel qarTul mwerlobasTan, cxadi gaxados, rom XIX s. qarTuli mwerloba bunebrivi gagrZelebaa da Tvisobrivad axleburi ganviTareba Zveli qarTuli mwerlobis saukeTeso tradiciebisa. unda Seuqmnas students warmodgena axali qarTuli mwerlobis mWidro urTierTobebis Sesaxeb rusul da evropul mwerlobasTan.

unda warmoCndes me-19 saukuneSi axali mxatvruli xedvis gaCena evropeizmis damkvidrebasTan erTad.

.

saswavlo kursis Seswavlis winapirobebi: students mosmenili unda hqondes Zveli qarTuli literaturis istoriis kursi

swavlebis mosalodneli Sedegebi (kompetencia): humanitaruli fakultetis filologiis mimarTulebis bakalavriatis kursdamTavrebuls gavlili eqneba axali qarTuli literaturis istoriis sruli kursi. miecema saTanado Teoriuli codna, raTa flobdes axali

qarTuli literaturis istoriis kursis momijnave disciplinebis _ Zveli qarTuli literaturis istoriis, uaxlesi qarTuli literaturis istoriis, literaturis kritikis, Teoriis, teqstologiis da a. S. meTodebs da SeeZleba maTi momarjveba, urTierTkavSirebis naTelyofa. mas eqneba pedagogiuri da praqtikuli muSaobis Cvevebi, SeeZleba pedagogiuri moRvaweoba, konsultireba axali qarTuli literaturis istoriis sakiTxebSi.

swavlebis meToduri uzrunvelyofa: ლექცია-სემინარებზე გამოყენებული იქნება უახლესი სამეცნიერო ლიტერატურა და უპირატესობა მიეცემა ტესტურ შემოწმებას.

Ddisciplinis Seswavlis winapirobebi: სტუდენტს მოსმენილი უნდა ჰქონდეს ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორიის კურსი.

Sefasebis sistema:

ECTS

Sefaseba

Sefasebis

asquliani skala

Sefasebis aRwera

A

A 91-100

friadi: saswavlo kursis yvela komponenti zedmiwevniT aris Sesrulebuli. studenti avlens sagnis Rrma codnas, erudirebulia, gaaCnia gamorCeuli logikuri da damoukidebeli msjelobis unari.

B 81-90

Zalian kargi: saswavlo kursis yvela komponentis moTxovna kargad aris Sesrulebuli (mcire xarvezebiT). studenti avlens sagnis karg codnas, logikurad da damoukideblad msjelobs.

C 71-80

kargi: saswavlo kursis yvela komponentis moTxovna ZiriTadad Sesrulebulia. studenti avlens sagnis sakmaod karg codnas, umniSvnelo Secdomebs uSvebs damoukideblad msjelobisas.

saSualo: saswavlo kursis moTxovnebis Sesrulebis xarisxi damakmayofilebelia (mniSvnelovani xarvezebiT).

D 61-70 studenti avlens sagnis saSualo codnas, SezRudulia Sesabamisi Tematikis irgvliv damoukideblad msjelobisas.

E 51-60

damakmayofilebeli: saswavlo kursis moTxovnebi Sesrulebulia minimalurad. studenti avlens sagnis codnas sakmaod SezRudul farglebSi. damoukideblad msjelobisas uSvebs bevr uzustobas.

FX 41-50

aradamakmayofilebeli: saswavlo kursis moTxovnebi Sesrulebulia minimalurad. studenti ver avlens sagnis Teoriul codnas, praqtikulad ver msjelobs sagnis sakiTxebis Sesaxeb.

F 0-40

sruliad aradamakmayofilebeli: miuxedavad gamocdaze daSvebisa (dagrovili aqvs 31 qula) studentma kreditis miRebisTvis Tavidan unda gaiaros saswavlo programa.

SeniSvna: 1. FX: SeuZlia Caabaros gamocda xelmeored an pirdapir aiRos sagani ganmeorebiT

2. F: sagani unda aiRos ganmeorebiT;

3. sagnis ganmeorebiT aRebis SemTxvevaSi studenti ixdis am sagnis kreditebis Sesabamis swavlis safasurs.

Aadministraciuli SeniSvnebi: - students ekrZaleba:

_ sxvis mier Sesrulebuli davalebis gamoyeneba;

_ mecadineobaze dagvianeba;

_ mecadineobis mimdinareobisas xelisSemSleli laparaki, xmauri da

sxva;

_ mecadineobisas mobiluri telefoniT sargebloba:

_ studentis Sefaseba dauSvebelia mxolod semestruli,an mxolod

gamocdis Sedegis mixedviT;

_ leqcia-praqtikuli mecadineobebis 1/3 moculobis gacdenisa da/an

semestruli 11-ze naklebi qulis dagrovebis SemTxvevaSi

saboloo gamocdaze ar daiSveba;

_ gamocdis Sefasebisas 20-ze naklebi qulis miRebis SemTxvevaSi

studenti valdebulia gamocda Caabaros ganmeorebiT;

savaldebulo literatura:

axali qarTuli literaturis istoria, II, 2004;

k. abaSiZe, etiudebi XIX saukunis qarTuli literaturis Sesaxeb, 1970;

g. asaTiani, `vefxistyaosnidan~ `baxtrionamde~, 1975;

a. gawerelia, rCeuli nawerebi, I, 1962; II, 1965;

i. evgeniZe, qarTuli romantizmis sakiTxebi, 1982;

i. evgeniZe, narkvevebi qarTuli literaturis istoridan I, 2000; II, 2003;

m. zandukeli, Txzulebani xuT tomad, 1972-1989;

p. ingoroyva, axali qarTuli literaturis fuZemdeblebi, 1975;

gr. kiknaZe, literaturis Teoriisa da istoriis sakiTxebi, 1978;

T. kikaCeiSvili, poetikuri narkvevebi, I, 1970; II, 1986;

v. kotetiSvili, qarTuli literaturis istoria (XIX s.), 1959;

d. laSqaraZe, evropeizmis problema qarTul literaturaSi, 1977;

l. minaSvili, literaturuli narkvevebi da werilebi, 2003;

qarTuli literaturis istoria, III, 1969; IV, 1974;

g. qiqoZe, rCeuli nawerebi, I, 1963; II, 1964; III, 1965;

s. Ciqovani, rCeuli werilebi, 1963;

T. Cxenkeli, mSvenieri mZlevari, 1989;

T. WilaZe, werilebi, 1978;

j. WumburiZe, qarTuli prozis istoriidan, 2001;

s. xuciSvili, literaturul-kritikuli narkvevebi, 1969

Ddamxmare literatura:

axali qarTuli literatura (XIX s.), qrestomaTia, I, 1979;

axali qarTuli literatura (XIX s.), qrestomaTia, II, 1993;

n. baraTaSvili, Txzulebani, 1968; 1972;

r. erisTavi, Txzulebani, leqsebi, poemebi, 1974;

gr. orbeliani, TxzulebaTa sruli krebuli, 1959;

v. orbeliani, leqsebi, sruli krebuli, 1928;

s. razmaZe, leqsebi, 1990;

qarTveli romantikosebi literaturisa da xelovnebis Sesaxeb, 1980;

qarTuli literaturuli kritikis istoriisaTvis, qrestomaTia, I, 1954; II, 1966;

codnis Sefasebis formebi da kriteriumebi:

1. daswreba - maqsimaluri 10 qula2. aqtivoba - maqsimaluri 20 qula3. Sualeduri Sefasebebi - maqsimaluri 30 qula 4. Sefasebebis komponentebis jami - maqsimaluri 60 qula5. saboloo CaTvla/gamocda - maqsimaluri 40 qula.

SeniSvna: yvela komponentis maqsimaluri maCveneblebis jami unda Seadgendes 100 qulas.

disciplinis gegma

#

leqciis Tematika sT.

ra

od.

seminaruli da praqtikuli mecadineobis kalendaruli

gegma

sT.

raod.

SeniSvna

1-2

3-4

Sesavali. saqarTvelos istoriuli ganviTarebis mTavari Taviseburebani XIX saukuneSi. literaturuli procesis saerTo daxasiaTeba. Zveli da axali qarTuli literaturis urTierToba. XIX saukunis qarTuli literaturis periodizacia.

qarTul-rusuli da qarTul-evropuli literaturuli urTierTobani XIX saukuneSi. XIX saukunis qarTuli mwerlobis progresuli tradiciebi da Tanamedrove qarTuli literatura. XIX saukunis qarTuli literaturis Seswavlis istoria. qarTuli literatura XIX saukunis 20-ian _ 40-ian wlebSi.

saqarTvelos socialur-ekonomikuri mdgomareoba me-18 saukunis damlevs. politikur-kulturuli viTareba. saqarTvelos aneqsia ruseTis mier. am faqtis istoriuli Sefaseba. mefis mTavrobis koloniuri politika saqarTveloSi. saxalxo ajanyebani. 1832 wlis SeTqmuleba.

XIX saukunis pirveli aTeuli wlebis sazogadoebriv-kulturuli cxovreba. qarTuli presa (`qarTuli gazeTi~, `tfilisis uwyebani~, `saliteraturoni nawilni tfilisis uwyebaTani~). s. dodaSvilis roli qarTuli presis ganviTarebis saqmeSi.

aleqsandre WavWavaZe. biografia. aRorZinebis xanis qarTuli poezia da al. WavWavaZis Semoqmedeba. rusul-evropuli literatura da al.

4

4

2 სემინარი, 2 პრაქტიკული


4

4

5-6

WavWavaZis Semoqmedebis ZiriTadi motivebi: patriotizmi (ìsmineT msmenno~, ùwyalo senman~, `visac gsurT~, èha, Cemo ocnebav~, `vah, droni, droni~, `pyrobilisagan TanapyrobilTa mimarT~, `saqarTvelos mokle istoriuli narkvevi 1901-dan 1831 wlamde~). siyvaruli (`saxe Seni~, `siyvarulsa Sevupyrivar~, `siyvarulo, Zalsa Sensa~, `sZgers glax guli~, ùwyalo siyvarulo~); socialuri usamarTlobis dagmoba (`vah, sofelsa amas~, `kvlav marad am Cems survilsa~); sicocxlis warmavalobiT gamowveuli sevda (`gogCa~, `sxvadasxva droisaTvis kacisa~); buneba (`gogCa~, `kavkasia~); Targmanebi. al. WavWavaZis poetika. i. WavWavaZe da a. wereTeli al. WavWavaZis Sesaxeb.

grigol orbeliani, biografia. patriotizmi gr. orbelianis SemoqmedebaSi (`sadRegrZelo~, ìaralis~, `Tamaris saxe beTaniis eklesiaSi~, àRsareba~, `he, iveriav~, `misi saxeli kicxviTa~, `mgzavroba...~). sevdisa da uimedobis gamoxatuleba (`hoi, sofelo...~, òdes oxvriT magondebis...~, `Cems das efemias~, `davberdi~).

buneba gr. orbelianis SemoqmdebaSi (`sadRegrZelo~, `saRamo gamosalmebisa~).

siyvaruli (`sadRegrZelo~, `Rame~, `n-s~).

aSuRur-yaraCoxuli motivi gr. orbelianis poeziaSi (muxambazi _ `nu masmev Rvinos~, muxambazi _ `suliT erTno~, `dimitri onikaSvilis dardebi~, `muxambazi _ gind meZinos~, `saaTnovas mibaZva~).

socialuri motivi (`muSa boqulaZe~).

4 2 სემინარი, 2 პრაქტიკული 4

7-8

grigol orbeliani `TaobaTa brZolis~ periodSi (`pasuxi SvilTa~, `droebis~ aTi wlis iubile~, g. wereTlis `mgzavris wignebis~ ganxilva~).

gr. orbelianis mxatvrul-prozauli nawarmoebebi da piradi werilebi, Targmanebi. gr. orbelianis poeziis ena da stili.

gr. orbeliani qarTul saliteraturo kritikaSi.

nikoloz baraTaSvili .biografia. n. baraTaSvili da misi Tanamedrove rusul-evropuli mwerloba. nikoloz

baraTaSvilis Semoqmedebis ZiriTadi motivebi. erovnuli sakiTxi (`bedi qarTlisa~, `saflavi mefis

iraklis~, `sumbuli da mwiri~).

zogadsakacobrio cxovrebiT ukmayofileba. martoobis gancda da sevda (`suli oboli~, `vpove taZari~, `sulo boroto~, `xma idumali~). bunebis grZnoba (`SemoRameba mTawmindazed~, `Cinari~). siyvaruli (`rad hyvedri kacsa~, `SeviSrob cremlsa~, `miyvars Tvalebi~, `Tavadis WavWavaZis asuls ekaterinas~, `madli Sens gamCens~).

adamianis arsebobis azrisa da movaleobis problema (`merani~, `fiqrni mtkvris piras~, `ar ukiJino, satrfoo~).

n. baraTaSvilis piradi werilebi da maTi literaturuli mniSvneloba. realisturi tendenciebi n. baraTaSvilis SemoqmedebaSi (`Rame yabaxzed~, `bedi qarTlisa~, `saflavi mefis iraklis~).

4

4


4

4

9-10

11-12

13-14

n. baraTaSvili da XIX saukunis qarTuli poezia. n. baraTaSvilis poeziis ena. i. WavWavaZe, a. wereTeli da vaJa-fSavela n. baraTaSvilis poeziis Sesaxeb. n. baraTaSvilis mniSvneloba axali qarTuli poeziis ganviTarebaSi.

vaxtang orbeliani.biografia. patritizmi v. orbelianis poeziaSi (`gamosalmeba~, `wigni

mowerili ruseTidan~, `galia~, `mogoneba~, àris adgili~, `gankiTxva~, ìmedi~). saqarTvelos warsuli

v. orbelianis poeziaSi (`Zveli dmanisi~, òri Senoba~, `jvari vazisa~, òri sizmari~). realisturi tendenciebi (`samSoblo qveynis pasuxi~, `kaci is

aris~, `xma samSoblo qveynisa~). buneba v. orbelianis poeziaSi. brZola muxambazuri poeziis

winaaRmdeg; v. orbelianis Sexeduleba poetis daniSnulebis Sesaxeb (`poets~). v. orbelianis

poeziis forma.

6. solomon razmaZe. biografia. s. razmaZis lirikis motivebi: patriotizmi (`mamuls~, `daTvi da cxvari~,

`vina valia~). satrfialo (`dianas mejlisi~, `Sen gferobs~, ùsamarTloa marTala buneba~, `vardi~).

sevda (`sofels~, ìlxine, wvimav~). s. razmaZis mTargmnelobiTi moRvaweoba (fonvizinis,

mickeviCis, puSkinis nawarmoebTa Targmanebi).

7. mixeil TumaniSvili. biografia. mixeil TumaniSvilis saliteraturo wre gimnaziaSi. m.

4

4



kolokviumi

4

4

TumaniSvili da rusuli poezia. mix. TumaniSvilis lirkis motivebi: martooba da sevda (èlegia~, `salamuri~,

ùdabno~, `Conguri~); buneba (`mogoneba~, `tirifi~, `Rame~); siyvaruli (`fiala~, `viT

mogzauri~); m. TumaniSvilis Targmanebi. literaturul-kritikuli werlebi.

15-16

17-18

19-20

aleqsandre orbeliani. biografia. patriotuli motivi al. orbelianis SemoqmedebaSi; al. orbelianis poezia;

al. orbelianis mxatvruli proza (ùmanko sisxli~, àspinZis omi~); al. orbelianis piesebi (`daviT

aRmaSenebeli~, `batoniSvil iraklis pirveli dro~); literaturul-kritikuli werilebi.

grigol rCeuliSvili. biografia. gr. rCeuliSvilis leqsebis romantikuli xasiaTi (àmaoeba~,

`mesalme, Cemo Tvalis sinaTlev~, àx, mTvarev, mTvarev~, `dilis xmazed~, `nuTu turfav~); istoriuli

Tema gr. rCeuliSvilis prozaSi (`qvrivis limonebi~, ànuka batoniSvili~, `Tamar batoniSvili~);

Targmanebi. gr. rCeuliSvilis prozis romantikuli gmirebi. gr. rCeuliSvilis moTxrobebis mniSvneloba

qarTuli istoriuli prozis ganviTarebaSi.

qarTuli literatura XIX saukunis 50-ian wlebSi. saqarTvelos socialur-ekonomikuri mdgomareoba 50-ian wlebSi. feodalur-batonymuri meurneobis rRvevis procesi da savaWro kapitalis ganviTareba. wodebrivi diferenciacia. batonsa da ymas Soris urTierTobis gamwvaveba.

4

4

4




4

4

4

21-22

23-24

sazogadoebriv-kulturuli cxovreba saqarTveloSi XIX saukunis 50-ian wlebSi. Jurnali `ciskari~. qarTuli Teatris daarseba. qarTuli Teatris roli originaluri dramaturgiis ganviTarebasa da nacionaluri kulturis zrdis saqmeSi.

realizmis warmoSobis xelSemwyobi socialur-politikuri pirobebi CvenSi. realizmis ZiriTadi stiluri niSnebi, misi ganviTarebis safexurebi qarTul literaturaSi. qarTuli realizmis Taviseburebebi da TviTmyofadoba.

giorgi erisTavi. biografia. g. erisTavis leqsebi. Targmanebi. realizmis elementebi g. erisTavis poeziaSi. poema `osuri moTxroba, anu zare da yanimaT~. realizmi g. erisTavis komediebSi.

memamuleTa saxeebi; Zveli da axali Taoba, CarC vaWarTa saxeebi. moxeleTa saxeebi (`SeSlili~,

`gayra~, `dava~, `Zunwi~). istoriuli Tema (`yvaryvare aTabagi~). g. erisTavis komediebis

mxatvruli mxare _ komizmis xerxebi, ena, monologi, dialogi. g. erisTavis adgili qarTuli kulturisa da

literaturis ganviTarebaSi.

zurab antonovi. biografia. z. antonovis komediebi (`me minda kneina gavxde~, `mzis dabneleba

saqarTveloSi~, `mogzauroba literatorTa~, `qmari xuTi colisa~, qorwili xevsurTa~). g. erisTavi da z.

antonovi. z. antonovis nawarmoebTa ena, kompozicia, dialogi.

4

4

4



4

4

25-26

27-28

29-30

lavrenti ardaziani. biografia. l. ardazianis moTxrobebi _ `solomon isakiC mejRanuaSvili~,

`morCili~; CarC-vaWrebis cxovrebis asaxva (`solomon mejRanuaSvili~); liberaluri Tavadoba da misi gaidealeba (aleqsandre raindaZe). l. ardazianis

Sexeduleba batonisa da ymis urTierTobaze; l. ardazianis satiruli scenebi (`mogzauroba tfilisis

trotuarzed~); l. ardazianis kritikuli da publicisturi werilebi.

daniel WonqaZe. biografia. `suramis cixe~ rogorc batonymobis winaaRmdeg mimarTuli pirveli mxatvruli nawarmoebi qarTul literaturaSi.

batonymuri urTierToba `suramis cixis~ mixdviT. mebrZol glexTa saxeebi. d. WonqaZis socialuri

ideebi. d. WonqaZe da misi Tanamedrove sazogadoeba. `suramis cixis~ kompozicia, ena.

rafiel erisTavi. biografia. r. erisTavis Semoqmedebis periodebi. patriotuli motivi r.

erisTavis SemoqmedebaSi (`samSoblo xevsurisa~, `deda ena~, `netav ras stiri, dedilo~, `aspinZis

omi~); 60-iani wlebis moRvaweTa gavlena r. erisTavis Semoqmedebaze. socialuri motivi r.

erisTavis SemoqmedebaSi; qarTveli glexi batonymobis dros da `gaTavisuflebis~ Semdeg (`mTxovneli msajulisadmi~, `Tinias mamiTadi~, `suraTi~, `Tandilas dardi~, `samziTvo~, `sesias

4

4




4

4

4

fiqrebi~, `beruas Civili~); r. erisTavis dramatuli Txzulebani. r. erisTavis proza.

r. erisTavis Targmanebi; r. erisTavi _ sabavSvo mwerali; r. erisTavi da xalxuri poezia.

axali qartuli literaturis istoria

Documents