avrupa'da atık yönetimi atık yönetiminden kaynak yönetimine doğru federal almanya...
DESCRIPTION
Avrupa'da atık yönetimi Atık yönetiminden kaynak yönetimine doğru Federal Almanya Cumhuriyeti. Gabi Schock DGAW e.V. Başkanı. İçindekiler. 1. AB ve Almanya'daki yasal çerçeve 2. Atık türleri ve atık miktarları 3. Kağıt geri dönüşümü Bilgilendirme ve Öneriler - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Avrupa'da atık yönetimi
Atık yönetiminden kaynak yönetimine doğru Federal Almanya Cumhuriyeti
Gabi SchockDGAW e.V. Başkanı
İçindekiler
1. AB ve Almanya'daki yasal çerçeve
2. Atık türleri ve atık miktarları
3. Kağıt geri dönüşümü
4. Bilgilendirme ve Öneriler
5. Geri dönüşüm alanında gelecekteki gelişmeler
1. AB ve Almanya'daki yasal çerçeve
Siyasi ilkeler
• Sınırlayıcı kurallar
(Tehlikelere karşı önlemler)
• Kirleten öder ilkesi
(Maliyeti kirleten üstlenir)
• Sürdürülebilirlik ilkesi
(Gelecek nesillere ilişkin sorumluluk)
Genel atık yönetimi gereklilikleri
Kaynakların azlığı, nüfus artışı ve dünya çapında atık miktarlarının büyümesi dikkate alındığında sürdürülebilir atık yönetimine ihtiyaç duymaktayız.
Nüfus artışı atık
miktarının artması
Kentleşme karmaşık atık ürünler
ekonomik büyüme Karışımların çeşitliliği
Sürdürülebilir atık yönetimi şunları sağlar:
Hijyen, Sağlık Yaşam kalitesi
Emisyonların minimize edilmesi Çevre koruma (hava, toprak, su)
Geri dönüşüm / Geri kazanım Kaynakların korunması
sonuç
getirileri
İşleyen bir geri dönüşüm ekonomisinin oluşturulması için(Tedarik ve atık yönetimi)
alt yapı, ticari, endüstriyel, kentsel yönlerin yanı sıra
coğrafi ve kültürel etmenler de dikkate alınmalıdır.
Atık mevzuatı
Uluslararası ve AB atık mevzuatı
Uluslararası anlaşmalar (özet)• Tehlikeli Atıkların Sınır Aşırı Taşınması ve Kontrolüne ilişkin
Basel Sözleşmesi (1992 – 170 Devlet + AB üye devletleri)
AB Çerçevesi (özet)• Atık Çerçeve Direktifi, Ambalaj, Elektronik atığı, Ömrünü
Tamamlamış Araç; Pil; Atık Yağ Yönetmelikleri, Tehlikeli Atık, atık yakma, ve çöp alanı düzenlemeleri
• Atık Sevkiyat Yönetmeliği (Bazel Sözleşmesinin Uygulanması)• Atık Önleme ve Geri dönüşüm Stratejisi• Atık yönetimi en iyi uygulamaları
• AB Yönetmeliği
Doğruca
Uyulması ve Üye Devletler tarafından değiştirilmemesi gerekenler
• AB Direktifleri
dolaylı olarak
Uygulanması ve devletlerin iç kanunlarında göre uyarlanması gerekenler
AB Politikasının zorunlu gerekleri
• Atık politikasının temeli olarak Atık hiyerarşisi (2012)
ÖNLEME TEKRAR KULLANIM için hazırlama MALZEME OLARAK KULLANIM VE GÜBREYE DÖNÜŞTÜRME ENERJİ GERİ KAZANIMI ATIK MALZEMELERİN TEKRAR KULLANILMASININ
ÖNLENMESİ
• İşlenmemiş atık için çöp alanına boşaltma yasağı (2020)
• Zorunlu geri dönüşüm hedefleri (2020):
%50 kentsel atık (Kağıt, Plastik, Metal, Cam)%70 inşaat ve yıkım atığı
Avrupa atık yönetim politikası bir kaynak politikası doğrultusunda hareket etmektedir Ticari atık Geri dönüşüm Birliği
hammaddelerin tedarikçisi vatandaşlar / şirketlerdir
Gelecekte sektör ürünlerini "ihale yoluyla temin edecektir" (hammaddelerin güvenceye alınması)
yasal çerçeve birleştirecek ve modernize edecektir
Kaynak ve atık yönetiminde küresel yönetmelik ve normlara doğru eğilim
AB'nin uzun vadeli vizyonu
Almanya’nın Geçmişi
Phase 5Phase 4Phase 3Phase 2 Phase 1
Abfall
Ungeordnete Ablagerung
Geordnete Deponien
Trennung
Behandlung von Sonderabfällen
Verwertung
Energetische Nutzung
Stoffliches Recycling
Abfall als Ressource
Hedefler 1. Aşama: Düzenli bertarafın temin edilmesi (1972) 2 ve 3. Aşama: Çevresel açıdan uygun depolama ve işleme (1986) 4. Aşama: Kentsel atıklar için boşaltma sınırlaması (2005) 4 ve 5. Aşama: Geri dönüşüm ve Kaynak verimliliği
2013
Düzensiz Bertaraf
AtıkDüzenli Çöp Depolama
Özel Atığın İşlenmesi
Enerji Kullanımı
Kaynak olarak Atık
Ayırma
Geridönüşüm
Malzeme Geridönüşümü
1. Aşama 2. Aşama 3. Aşama 4. Aşama 5. Aşama
Politika - atık kanunlarıAlmanya'daki durum (özet):
Federal kanunlar
• Temel Hukuk / Anayasa (yerel yönetimler)• Kanunlar: Federal Emisyon Kontrol Kanunu 1990, Atık Bertaraf Kanunu (1972)
(sıhhi çöp dolumu); Atıkları Önleme ve Bertaraf Kanunu 1986 (önleme ve geri kazanım); Dolaşım Ekonomisi ve Bertaraf Kanunu (1996) (önemli bir işlev olarak aktarma görevi, bertaraf, güvenlik ve ürün yönetimi); Geri Dönüşüm Kanunu 2011 (kaynaklar ve iklim), Çevre Güvenlik Yükümlülüğü Kanunu; Sürücü Mesleki Yeterlilik Kanunu
• Federal Emisyon koruma yönetmelikleri - (17. Federal Emisyon Yönetmeliği: Tehlikeli emisyon sınırları 1990); Geri dönüşüm ve Atık Yönetim Kanunu (atık listesi, tespit, atık yönetimi, Ambalaj 1992, Ömrünü Tamamlamış Araç, Pil, Kanalizasyon Çamuru Direktifi (1992), Atık boşaltma yasaklaması 2001)
• İdari Düzenlemeler (Hava Kalite Kontrolü Teknik Talimatları1986, Tehlikeli Atık Teknik Talimatları 1991, İnsani Atık Teknik Talimatları 1993)
Eyalet Kanunları
Belediye Tüzükleri
Geri Dönüşüm ve Atık Yönetim Kanununa 1996 yılında getirilen değişiklik • AB atık çerçeve direktifinin uyarlanması (AbfRRl–2008/98/EG) Alman kanunlarına• Yeni tanımlar: "Atık olmaktan çıkma topluluğu", "atık ve yan ürün tanımı", "geri kazanma
ile bertaraf arasındaki fark"• Beş seviyeli hiyerarşi: Önleme, tekrar kullanım için hazırlama, geri dönüşüm, enerji
olarak geri kazanım, bertaraf
• Atık önleme programlarının oluşturulması: • Hedef 2012 (devlet/eyaletler için hedef formülasyonu)• Kaynak verimliliğinin geliştirilmesi:• Hedef 2015 (kapsamlı biyolojik atık yakalama)• Hedef 2020 (kentsel atık için %65 geri dönüşüm oranı, %80 inşaat enkaz atığı)• Acil hedef (Geri dönüşüm kutuları / sarı dönüşüm kutusu)• İkili bertaraf sorumluluğunun sağlanması: Toplum + Özel• Katılımcılar için Onay Sürecindeki Bürokrasinin İyileştirilmesi• Atık izlemenin iyileştirilmesi
2. Almanya'da
Atık türleri
Atık miktarı ve
Atık Arzı
Atık türleri ve miktarları
AB Atık Kataloğunda (AAK) 839 atık türü bulunmaktadır
tüm türler altı basamaklı bir sayı ile tanımlanmıştır,
yaklaşık %50'si tehlikeli atıktır ve * işaretini taşımaktadır.
Almanya'da atık oluşumu(tehlikeli atık dahil)
Atık işleme tesislerinden gelen atık
İnşaat ve Hafriyat atığı (yol yapımı dahil)
Diğer Atık (özellikle üretim ve ticaret kaynaklı)3
Yer altı kaynaklarının çıkarılması ve işlenmesinden kaynaklanan atık; 01 gem. EAV dahilindeki tüm atıklar4
Kentsel atık
Atık işleme tesislerinden gelen atık hariç net atık girişi; ilk olarak 2006 yılında atığın bileşeni olarak toplanmaya başlamıştırAtık işleme tesislerinden gelen atık (EAV 1908), insan tüketimine (EAV 1909) ve endüstriyel kullanıma (EAV 1909) yönelik suyun hazırlanmasından, toprak ve yer altı suyunun ıslağından (EAV 1913) kaynaklanan atıklar hariç
2008’e kadar: Üretim ve ticaretten kaynaklanan atık2008’e kadar: Madencilik kalıntıları, tehlikeli olmayan atık
Federal Almanya Cumhuriyetinde 1950'den 1990'a evsel atık gelişimi
KSP = Seramik, Taş, PorselenH.G.T. = hidrolik bağlantılı taban malzemesi PPK=Kağıt, karton, mukavva
Atık-(HM)-terkibi, ton olarak değişim
Metal
Cam
Organik
Kül
2009 yılında Almanya'da kentsel atık terkibi
Bahçe ve Yeşil Alan biyolojik bozunabilir
Diğer atık Yeşil atık kutusundan gelen atı
Yığma atık
Toplam
Belediye tarafından toplanan evsel atık, tehlikesiz endüstriyel
atık
Diğer ayrı toplanmış atık
Cam
Kağıt, Karton, Mukavva
Karışık Ambalaj / Plastik
Metal, Ahşap, Tekstil
2008 yılında artık atıktan daha fazla geri dönüştürülebilir atık
Kalıntı AtıkKalıntı Atık Kalıntı Atık
Bio-atık Kağıt
Cam
Bio-atık
Cam KağıtAmbalaj
Bio-atık
Cam KağıtAmbalaj
Atık oluşumu şunlara bağlıdır:
Nüfusun Artması
Yapıların yaşlanması
Yerleşim yapısı
Yaşam Tarzı
Topografi / İklim
Ekonomi ve Refah
Önemli atık akışlarının geri kazanım oranları (yüzde olarak)
İnşaat ve hafriyat atığıÜretim ve ticaret atığıEvsel atıkTehlikeli AtıkAtık girişi (net)
Atık Yönetimindeki farklı tesislerin sayıları
Biyolojik işleme tesisi
Ayıklama tesisi Isıl geri kazanım tesisi
Mekanik-biyolojik atık işleme tesisi
Çöp Alanlarına Depolama 20082005 – işlenmemiş atıkların çöp alanlarına boşaltılması yasaklanmıştır
Depolama (Sınıf 2) Evsel Atık için
Depolama (Sınıf 0) Tepkimeye girmeyen
atıklar için
Ticari kaynaklı atık akışının dökümü (yüzde olarak)
GSYİH, enflasyon ayarlaması yapılmış Evsel atıkToplam atık girişi
2005 yılında çöp alanlarına işlenmemiş atıkların boşaltılmasının yasaklanması iklimin korunmasına önemli bir katkı sağlamıştır
Yükl
eme
Boşa
ltma
İklime Hasar Verenlerin SonuçAtık Yönetiminde İyileşme CO2 Bilançosunda Azalma
2005 yılından bu yana çöp alanı atıklarının azalmasıyla birlikte iklim gazı emisyonu neredeyse sıfıra indi
İklim gazı emisyonu milyon ton CO2 Eşdeğeri Her yıl atılan evsel çöpe bağlı Toplam İklim Gazı Emisyonu
4. Almanya'da kağıt geri dönüşümü
Eski kağıdın atık durumunu kazanması ne zaman başlar?
gazete ve dergi gibi karışmamış ticari ürünler asla atık haline gelmez.
Ayıklama işlemi sonrasında, şu durumda atık olmaktan çıkan kağıt statüsünü kazanır: kağıt dışı bileşen içeriği %1,5'ten az ise EN 643 uyarınca ayıklanmış kaliteli bir malzeme
- zararlı katkı maddelerinden arındırılmış - yağ veya benzer sıvılar ile görülür bir şekilde kirlenmemiş
2012 Yılında Atık Kağıt Pazarı - Almanya
• Kağıt, Kart. Muk. Üretimi: 22.6 milyon ton (-%0,5)
• Atık kağıt kullanımı: 16.17 milyon ton (+%0,6)
• Atık kağıt ithalatı: 3.6 milyon ton
• Atık kağıt ihracatı: 2.17 milyon ton
Kağıt geri dönüşümü
Almanya son birkaç yıldır geri kazanılmış kağıt net ithalatçısıdır
Yani, Avrupa'dan ve dünyanın her tarafından büyük miktarda atık kağıt almaktadır
Beklenti: Bölge dahilinde ne kadar çok atık kağıt kullanılırsa trafik ve çevre üzerindeki etkiyi o kadar azaltabiliriz
Almanya'da 2002 yılında tespit edilen atık sonrası kağıt menşe oranları
Kaynak: bvse
İşleme
Özel Evsel
Ticari (Endüstriyel, KOBİ)
Doğu Almanya'da atık kağıt fiyat artışı 20
02
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
50
70
90
110
130
150
170
190
210
230
Atık kağıt fiyat artışı - göreli
1.02.1.041.11%
1.02 = Karışık kağıt ve karton (ayıklanmış), ortalama %40 Gazete ve Dergi1.04 = market atığı ve oluklu karton, en az %70 oranında oluklu karton ve kalanı mukavva veya ambalaj kağıdı1.11 = Mürekkep giderme için ayıklanmış özel evsel kağıt, en az %40 gazete ve %40 dergi, maks. %1,5mürekkebi giderilemeyen kağıt ve karton
Kağıt toplama sistematiği
Kabul noktaları
Vatandaşların gazeteleri/dergileri
toplama noktalarına getirmesi
Kağıt fabrikasına taşıma
Yeni Kağıt
Kentsel toplama
Yollara konulan geri dönüşüm kutuları
İşleme merkezine nakliye
Ayıklama tesisine taşıma
Evsel atığın ayıklanmasıAtık Bertarafı
Kağıt fabrikasına veya yurt dışına nakliye
Yeni Kağıt
Basın araçları ile boşaltma
Kamyon kasasında aktarma
Yurt dışı Konteyner
Kaynak: Stora Enso
Vatandaşlar normalde toplama
sistemlerini kullanmakta veya malzemeyi el arabaları ve
bisiklet yoluyla götürmektedir En yakın kağıt fabrikalarına
nakliye
Toplama turları: Enerji tüketimi İşleme merkezine nakliye: Enerji
tüketimi Aktarma: Enerji tüketimi Ayıklama tesisi
yüksek enerji tüketimi, yüksek yatırım ve bakım ihtiyacı
Atık bertarafı: Enerji harcaması Kağıt fabrikasına veya limana nakliye
Kabul noktaları sistemi Kentsel toplama sistemi
Kaynak: Stora Enso
kesinlikle karışmamış malzemeler!
ilgili yurttaşların çevresel bilinci ve
alma sırasında kontrol sayesinde
Derecelendirilemeyen tonlarca kaliteli içerik bulunmaktadır
Ayıklama tesislerinde ayıklama sağlığı sınırlıdır ve ayırma kalitesi iyi değildir
Atık Kağıtların ayıklanmasında
kirlilik tehlikesi
Kabul noktaları sistemi Kentsel toplama sistemi
Kaynak: Stora Enso
• Yanlış atık = atık toplama işinde (atığın ayrı toplanması durumunda) yanlış atıkların toplanan atık içine toplanması, örneğin atık kağıt kutusuna plastik ambalajların atılması için kullanılan terimdir
• Yanlış atık = özellikle kentsel alanlarda ve toplu yerleşimin yüksek olduğu alanlarda yüksek geri dönüşüm potansiyeline sahip atık içinde %50'lere varan oranda artık atık oluşmaktadır
Atık kağıttaki katışıksızlık oranı her bir toplama sistemine
göre farklılık göstermektedir:
Yabancı Madde Sistemi
• Toplama Yığın: < 1,0%
• Depo konteyneri: %2,5
• Tekli atık kutusu: %3,5
• Çoklu atık kutusu: %13,0
Kaynak: bvse
4. Bilgilendirme ve Öneriler
atık danışmanlığının ana amacı = atık önleme,
yani atıkların ortaya çıkmamasını sağlama.
örneğin ambalaj tüketimini azaltarak
örneğin tekrar kullanılabilir ambalajlarla veya biyolojik olarak
bozunabilir malzemelerden yapılan ambalajlarla değiştirerek
diğer amaçlar:
• atık ayırmanın iyileştirilmesi, yani ıskartaların azaltılması
• Atık ve geri dönüşüm fırsatları hakkında eğitim (örneğin atık işlemenin öğretildiği eğitsel faaliyetler yoluyla)
• Çevre dostu bertaraf hakkında tavsiye (çoğunlukla maliyet tasarrufu ile birlikte)
Anaokullarında ve okullarda atık danışmanlığı
Almanya'daki pek çok belediye ana okullara ve
okullara atık eğitimi sunarak:
oyun yoluyla atık ayırmanın öğretilmesini sağlamaktadır Eğitim ve Bilgilendirme (örneğin gübre nasıl yapılır?) Atığın doğru işlenmesi ve atık izleme hakkında geziler, tiyatro oyunları Kullanılabilecek eğitim ve bilgilendirme malzemeleri
Şirketlerde Atık Danışmanlığı
Belediyeler ve çeşitli özel danışmanlar atık ile ilgili danışmanlık sunmaktadır
Danışmanlık konuları şunlardır:
Mevcut kanunlar ve düzenlemeler hakkında bilgilendirme
Muhtemel geliştirilebilecek alanların ve tasarrufların tespiti (örn.
uygun bertaraf ve atık yönetimi yoluyla)
Çalışanların eğitilmesi
Danışmanlık oturumları (Sektör bilgisi, Bölgesel atık ve fiyatlar)
3. Geri dönüşüm alanında gelecekteki gelişmeler
Temel hususlar
• bazı hammaddeler dünya çapında giderek tükenmektedir
• Bu nedenle değerleri artmakta, çok küçük miktarlarda kullanılan hammaddelerin bile geri dönüştürülebilmesi gerekmektedir bu nedenle bu maddelerin geri kazanılmasına veya geri dönüştürülebilir hale getirilmesine yönelik yöntemler geliştirilmelidir.
• Hangi hammaddeler tükeniyor?
• Bu hammaddeler hangi ürünlerde kullanılıyor?
Ürün Tasarımı
Daha az değerli başka ikame hammaddeler kullanılarak aynı işlevlerin elde edilmesi
gelecekte her şey geri dönüştürülemeyecek, nadir kaynakların yerini geri dönüştürülebilir maddelerin almasına yönelik araştırmalar yarar sağlayacak
Bayreuth'taki Bionik Üniversitesi'nden Dr. Scheibel, doğadan ilham alarak
geri dönüşümlü üretime yönelik araştırmalar yapmaktadır
Ürün Tasarımı
Örn. elektronik aletlerde kolayca geri dönüşümü sağlayacak elemanların kullanılması
- Montaj tekniğinin geliştirilmesi: geri dönüştürülebilir malzemelere, geri dönüşüm için sökülmesi amacıyla erişimin kolaylaştırılması
- Geri dönüştürülmüş veya geri dönüştürülebilir malzeme kullanımını teşvik edecek maliyet azaltma çalışmaları
Geri dönüşüm seçenekleriAvrupa'daki atık kaynakları
AB 27 Üye devletlerinde çöp alanlarına boşaltılan veya önemli bir enerji sağlamaksızın yakılan büyük miktarlarda ikincil hammadde bulunmaktadır
Plastik ve EBS ile ilgili 17 seçili cüruf akışı üzerinde araştırma yapılmıştır: - Bu akışların sadece %55'ine tekabül eden 675 milyon tonu ikincil hammadde
olarak geri dönüştürülmekte veya enerji üretiminde yakıt olarak kullanılmaktadır.
Malzeme döngüsündeki maddelerin daha da azaltılmasına ilişkin koşullar:- Daha sıkı atık mevzuatı (örn. geri dönüşüm oranları hakkında)- Çöp boşaltma yasaklamaları- İkincil hammadde kullanımına yönelik ekonomi araçları ve teşvikler- Ayrışık toplama sistemlerinin geliştirilmesi ve genişletilmesi- Atığın önlenmesine yönelik ekonomi teşvikleri- Güçlü ürün yönetimi
Atık yönetiminden kaynak mevzuatına doğru
Kaynak: EUWID, 29.09.2009 – „Europäischer Sekundärrohstoffatlas 2006“, Prognos
Geri dönüşüm Seçenekleri
Geridönüştürülebilir malzemeler için geçici depolama alanının oluşturulması
Atıktan ürünün (maddenin) üretildiği geri kazanım merkezlerinin oluşturulması
Pratik Demontaj kontrollü malzeme akışı, geliştirme yardımı: teknoloji de kullanılabilir hale getirilmelidir
- Sanayi ülkelerinde hammaddelerin geri dönüşümü - Geri kazanım
Ekolojik bilanço: şu ana kadar dikkate alınmayan kriterler de geri dönüşüm bakımından dikkate alınmalıdır
Elektrikli (elektronik) aletlerin geri dönüşümü için gerekenler:
Bellek çipi (teknik veriler: Kullanım ömrü, üretici, satıcı ve kullanım amacı bilgileri dahil üretim verileri)- kusurlar hakkında ön uyarı- Malzemelerin sınıflandırılması
Aletler, sabit telefon /cep telefonu kullanılarak sorgulanabilir (çalışma süreleri, alıcı bilgileri, önceki sahip, değiştirilen parçalar vb.)
Geçmeli ve delikli parçaların kullanımı (kolay onarım) Geridönüşüme uygun, eş boyutlar
- Örneğin farklı üreticilerin yapı gruplarının kullanılması- İşlevsel açıdan eşdeğer parçalar ile değiştirilebilirlik
Gelecekte kaynak geri dönüşümü2030 yılı için vizyon, elektrikli aletler örneğinin kullanılması
Gelecekte kaynak geri dönüşümü2030 yılı için vizyon, elektrikli aletler örneğinin kullanılması
Yeni yasal çerçeve:
Müşteriler için fatura
Üreticiye geridönüştürülmüş parça kullanımı için sübvansiyon ödenmesi
Geri dönüştürülmüş ürünler veya parçalar için pazar garantisi
Emtia toplama, işleme ve emtia ticaretine yönelik firma kuruluşlarının desteklenmesi
Bir geri dönüştürülmüş emtia borsasının kurulması
Geri dönüştürülmüş malzemelerin uluslararası ticareti
- Güney Avrupa ve Gelişmekte Olan Ülkelerin dahil edilmesi
Geçiş aşamasındaki önlemler:
Metallerin daha az kırpılması ve eritilmesi
Eski çöp alanlarının yeni bir hammadde kaynağı olarak açılması
Bertaraf masrafları dahil maliyetin belirlenmesi
2030 yolunda ilk başarılar:
Geridönüşüme yönelik evler dışında, çöp satıcılarının ortaya çıkması
Hammadde tüketimi olmaksızın geri dönüştürülebilir malzemeler yoluyla sık tüketilen cihazlarda sürekli teknik yenilik
Gelecekte kaynak geri dönüşümü2030 yılı için vizyon, elektrikli aletler örneğinin kullanılması
Yetkin bir ortak, DGAW
DGAW, geri dönüşüm kutuları, geri dönüşüm oranları ve kentsel toplama gibi güncel konular hakkında yürütülen tartışmalara etkili bir şekilde dahil olmaktadır ve ulusal seviyede, Avrupa'da ve giderek büyüyen bir uluslararası seviyede gelişen bilgi, deneyim, eğitim ve iletişim platformu haline gelmiştir.
DGAW, farklı bir hammadde ekonomisi için sektör ile politika arasında iletişimi sağlamaktadır ve arzu edildiği takdirde teknik uzmanlık bilgisi ve yenilikçilik bakımından da aracılık sunabilmektedir.
… ve sorularınız!
Gabi Schock
Deutsche Gesellschaft für Abfallwirtschaft e.V.