avrupa yatirim bankasi - mustafa Çalışkan · 2018. 12. 28. · avrupa yatirim bankasi ayb nedir?...

AVRUPA YATIRIM BANKASI

EUROPEAN INVESTMENT BANK (EIB)

MUSTAFA ÇALIŞKAN


AYB Nedir? AYB, 1958 yılında Roma Antlaşması ile Avrupa Birliğinin

dengeli büyümesine katkıda bulunacak yatırım projelerini finanse etmek ve kredi sağlamak üzere kurulmuştur. AYB, AB içinde bağımsız, tüzel bir kişiliğe ve mali özerkliğe sahip bir kuruluştur.

Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa Yatırım Fonu'nun en büyük ortağıdır ve onun yönetiminde bulunmaktadır. 1994’te kurulan fonun amacı küçük ve orta ölçekli şirketlere finansman sağlamaktır.

Merkezi Lüksemburg’dadır. AB’nin uzun vadeli krediler veren mali kuruluşu niteliğini taşımaktadır. Yatırım ve kalkınma bankası olması nedeniyle, banka mevduat toplayamaz ve cari hesaplar bulunduramaz. Kâr amacı gütmeyen banka, Avrupa Birliği'nin bütçesinden para almaz.

AYB mali yapısı ile dünyanın önde gelen uluslararası finans

kuruluşları arasında yer almaktadır.


Bankanın idari organları ve yapısı Guvernörler Kurulu Yönetim Kurulu Yönetim Komitesi Denetim Komitesi Bankanın Yapısı


GUVERNÖRLER KURULU Guvernörler Kurulu, Banka’nın hissedarları olarak üye

devletleri temsil eder ve 27 üyeden oluşur.Banka’nın en üst düzey karar alma organı olarak Kurul, kredi politikasıyla ilgili genel ilkeleri belirler, yıllık raporu, yıllık bilançoyu ve kar-zarar hesaplarını onaylar, sermaye artırımlarına karar verir, diğer karar alma organları üyelerini atar.Ayrıca, banka Denetim Komitesi üyeleri de Kurul tarafından atanır. Başkanlık, Yıllık olarak alfabetik sıraya göre atanır.

YÖNETİM KURULU Yönetim Kurulu 25 asil ve 13 yedek üyeden oluşur.Üyeler,

genellikle Maliye, Ekonomi veya Hazine Bakanlıklarından olmak üzere kıdemli devlet memurları ile kamu ve özel sektör bankaları memurlarından oluşur.Yenilenebilir beş yıllık dönem için üye ülkeler tarafından bağımsızlık ve yeterlilikleri şüphe götürmeyen kişiler arasından seçilip aday gösterilir ve Guvernörler Kurulu tarafından atanır.


YÖNETİM KOMİTESİ Yönetim komitesi, bir başkan ve yedi yardımcısından oluşur.

Komite üyeleri, yenilenebilir altı yıllık dönemler için Yönetim Kurulu’nun teklifi ile Guvernörler Kurulu tarafından atanır.Yönetim Komitesi,Banka’nın günlük işlerinin yürütülmesinden sorumludur.

DENETİM KOMİTESİ Denetim Komitesi’nin üç üyesi vardır ve Guvernörler Kurulu

tarafından yenilenebilir üç yıllık dönemler için atanırlar.Banka faaliyetlerinin tam olarak yerine getirilip getirilmediğini araştırır ve mali defterlerinin usulüne uygun bir şekilde tutulup tutulmadığını denetlerler.

BANKA’NIN YAPISI Avrupa Yatırım Bankası personeli, Yönetim Komitesi’nin

yetkisi altından Banka faaliyetlerini yürütür ve Banka Tarafından direkt olarak görevlendirilir.


ÜYE OLMAYAN ÜLKELERLE İLGİLİ FAALİYETLER

AYB, Avrupa Birliğinin işbirliği anlaşmalarının olduğu 150 den fazla ,komşu ülkelerin yanı sıra Afrika-Karayip, Pasifik ülkeleri, Güney Afrika, Asya ve Latin Amerika ülkelerinden ekonomik gelişmeyi sağlayacak yatırımlara kaynak sağlanmaktadır.


BANKA’NIN GELİŞİMİ

AYB 1958 yılında kurulduğunda 1 milyar euro olarak taahhüt edilen sermayesi, 1999 yılında 100 Milyar Euro olmuştur. Üye ülkelerin sermaye dağılımındaki payları ekonomik büyüklüklere göre belirlenmektedir.


BANKA’NIN AVRUPA BİRLİĞİ KOMİSYONU İLE İLİŞKİLERİ Avrupa Komisyonu, Avrupa Yatırım Bankası Yönetim

Kurulu’nda kurumsal düzeyde bir asil ve bir yedek üye tarafından temsil esilir.Bu üyeler, Avrupa Yatırım Bankası’nın ekonomik ilişkiler ve bölgesel politikalar konularında en yakın ilişkiye sahip olduğu Komisyonerler arasından seçilir.

Banka, kredi almak amacıyla başvurusu yapılan her proje için Komisyon’un görüşünü almak zorundadır. Komisyon ile Banka arasında görüş farklılıkları olması durumunda kredinin verilip verilmemesi hususundaki son karar Yönetim Kurulu tarafından alınır. Kredi başvuruları, genellikle doğrudan Banka’ya yapılmaktadır ancak Komisyon veya bir üye ülke hükümeti kanalıyla da yapılabilir.


AYB ‘nin Öncelikli Kredi Şartları Nelerdir?

AYB kredilerinin yüzde 90’ı Avrupa Birliği ülkelerinde

kullanılmaktadır. Trans-Avrupa ulaşım ve telekomünikasyon ağlarının

geliştirilmesine, çevrenin korunmasına, enerji kaynaklarının devamlılığının sağlanmasına, endüstri ve küçük işletmelerin uluslararası düzeyde rekabet gücünün artırılmasına yönelik projelere finansman sağlamaktadır.

Kredilendirilecek projelerin 2872 sayılı Çevre Kanunu’nda ve çevre korumaya ilişkin AB mevzuatında (Türkiye ve AB arasında kararlaştırılmış istisnalar saklı kalmak kaydıyla) belirtilen çevre mevzuatı kriterlerini karşılıyor olması gerekmektedir. Ayrıca Avrupa Yatırım Bankası tarafından istenebilecek çevre ile ilgili diğer kriterlerin kredinin her aşamasında gündeme gelebileceğinin bilinmesi gerekmektedir.


AYB Kredilerinden Kimler Faydalanabilir? Avrupa Birliğinin entegrasyonunu sağlayan kamu ve özel sektör kuruluşları AYB’nin

sağladığı kredi imkanlarından faydalanabilmektedir. Kredi notu “A+” düzeyinde olan veya en az “BBB” kredi derecesine sahip bir mali

kurum tarafından garanti edilen özel sektör kuruluşları AYB kredilerinden faydalanabilmektedir.

AYB teminat koşulunu yerine getirebilmek için proje sahibi Türk özel sektör

kuruluşlarının yabancı banka kredisine, kredi notu yüksek yabancı ortak/yabancı yatırım (projenin, kredi notu “A+” ve üzerinde olan bir yabancı ortağı varsa bu ortak tarafından sağlanacak teminat da AYB tarafından kabul edilecektir) veya büyük ölçekli projeye sahip olması gerekmektedir. AYB kimi zaman projenin kendisini garanti olarak kabul etse de bu sıklıkla görülen bir durum değildir.

Türkiye'deki Toyota Fabrikası'na sağlanan yardım, kredi notu yüksek yabancı ortak için örnek gösterilebilir.

Desteklenecek projelerin sınır-ötesi niteliğine sahip olması tercih edilmekte ve kredi oranı genel olarak projenin toplam yatırım maliyetinin yüzde 50’sini aşmamaktadır.


AYB’nin Kredi Avantajları Nelerdir? AYB finansmanının faydaları:

• Kar gütmeyen bir kuruluş olması nedeniyle, pazardaki kredi faiz oranlarına kıyasla uygun değerlerde finans elde edilir.

• Yüklü meblağlar uzun vadeli kredilerle verilmektedir, • AYB, projenin finansmanında başka kredi kuruluşu yada

bankaların projeye katılımında etken olmaktadır.


AYB’den Doğrudan Yararlanılan (25 milyon EURO’yu geçen krediler) BİREYSEL KREDİLER:

Bireysel krediler, yatırım maliyeti 25 milyon

Euro’dan fazla olan projeler için verilen kredilerdir. Bu krediler için doğrudan AYB’ye başvurmak gerekmektedir. AYB kredileri genel olarak bir projenin % 50’sini kapsamaktadır; ancak AYB kredi açtığı kuruluşa yatırımın geri kalan bölümü için aynı derecede ucuz olmasa da en iyi koşullarda kredi bulunmasına destek olmaktadır.

Kredi vadeleri sanayi projeleri için 10–15 yıl, altyapı projeleri için ise 15–20 yıldır. Faiz oranları kredi vadesine göre sabit olmakta ya da 4–10 yılda bir yenilenebilmektedir.

BİREYSEL KREDİLER • Kredilerin geri ödenmesi yıllık ya da altı aylık

sermaye ve faiz ödemesi şeklinde gerçekleşmektedir.

• Sermaye geri ödemesi projenin süresine göre

belirlenen ve beş yıla kadar çıkabilen bir dönemden (grace period) sonra başlamaktadır. Bu dönemde yalnızca faiz ödemeleri yapılmaktadır. Libor oranında faiz uygulaması gerçekleştirdiği ve 0,1 gibi bir masraf aldığı için AYB kredilerinin kullanımı avantajlıdır.


AYB’den Aracı Bankalar Kanalıyla Yararlanılan (25 milyon Euro’nun altında olan) KÜRESEL KREDİLER:

Küresel krediler, yatırım miktarı 400.000 Euro ile 25 milyon

Euro arasında olan küçük ve orta ölçekli projelere AYB’nin aracı kurum olarak belirlediği bankalar veya mali kuruluşlar tarafından verilen kredilerdir. AYB’nin işbirliği yaptığı bankalar bu kredileri genellikle KOBİ’lere ve yerel yönetimlere vermektedir. Projelerin değerlendirilmesi ve kredi koşullarının belirlenmesi aracı bankalar tarafından gerçekleştirilir.

Küresel krediler kapsamındaki AYB fonları, Türkiye’deki beş ortak banka aracılığıyla sanayi, hizmet ve turizm sektöründe faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli özel sektör projelerine aktarılmaktadır.

Türkiye’deki beş ortak bankanın arasında, AYB’nin uzun bir dönemden bu yana ortaklık ilişkisi içinde olduğu Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) ile Türkiye Vakıflar Bankası (Vakıfbank)’ın yanı sıra, üç “yeni” ortak banka, bir başka deyişle Türkiye Kalkınma Bankası (TKB), Türkiye Halk Bankası ve TC Ziraat Bankası da bulunuyor.



KÜRESEL KREDİLER • TSKB Aracılığı ile Krediler

AYB Kredisi • İmalat Sanayi • Tarıma Dayalı Sanayi • Turizm • Hizmet Sektörü

AYB Çevre Kredisi • Endüstriyel Kirliliği Azaltmaya Yönelik Yatırımların

Finansmanı Küçük İşletmeler Aracılık Kredisi

• İmalat Sanayi • Turizm • Hizmet Sektörü

KÜRESEL KREDİLER Bireysel kredilerde olduğu gibi küresel kredilerde de yatırım maliyetinin en fazla

%50’si karşılanmaktadır. Kredi vadeleri 5–12 yıl arasındadır (Türkiye’de son dönemde kullandırılan kredilerde vadeler genelde 7 yıl olmuştur).

Faiz oranları aracı bankalar tarafından belirlenmekte olup Türkiye’de finanse edilen projelerde genelde yıllık %4.5 ile 7 oranında faiz uygulanmaktadır.

Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa-Akdeniz Yatırım ve Ortaklık İmkânı (Facility for

Euro-Mediterranean Investment and Partnership -FEMIP) ve Akdeniz Ortaklığı kredi paketleri aracılığıyla Akdeniz Bölgesindeki Ortak Ülkeler (Mediterranean Partner Countries-MPC) ile işbirliğini pekiştirmiştir. Sağlanan daha fazla miktarda mali kaynaklar ile FEMIP, Avrupa Yatırım Bankası’nın bölgeye sağladığı yıllık kredi miktarını giderek 1.5 milyar Euro’dan 2 milyar Euro’ya yükseltmesine olanak sağlamaktadır.

FEMIP, MPC ekonomilerinin liberalizasyonunu sağlamak ve 2010 yılında gerçekleştirilecek AB-MPC Gümrük Birliği sürecinde söz konusu ülkelerin potansiyelini artırmak amacıyla, özel sektör projelerine mali destek temin etmeye öncelik tanımaktadır ve finansmanın oranını yüzde 33’e çıkarmayı hedeflemektedir.


Avrupa Yatırım Bankası KOBİ tanımı: • Çalışan sayısı 500 kişiden az olan ve net sabit

kıymeti 75 milyon $ altında olan işletmeler KOBİ olarak tanınır.

Ayrıca, eğer işletmenin bulunduğu ilin GSMH'sı

Türkiye ortalamasının altında ise, ilde bulunan tüm işletmeler AYB kredilerinden faydalanabilir.

• İşletmenin 1/3 hissesinden fazlası KOBİ tanımına

girmeyen büyük bir firmaya ait olmalı.



AYB Kredisine Başvuru Prosedürü Nedir? Başvuru sahibi, finans talebinde bulunacağı

projeyi açıklayan bir telefon görüşmesi veya e-posta aracılığı ile bankaya başvuruda bulunabilir.Avrupa Birliği Hedefleri çerçevesinde başvuru incelenecektir.

AYB yetkililerinin ilk incelemesinin ardından projenin teknik, ekonomik ve finansal değeri değerlendirilmektedir.

AYB’nin yılda 10 kez toplanan yönetim kurulu, projenin kredi alıp alamayacağı kararını vermektedir.

Banka tarafından verilen bir kredi ömrü boyunca banka görevlileri tarafından izlenmektedir.

AYB’nin Türkiye’ye Sağladığı Kredi Olanakları Nelerdir?

• AYB, Türkiye’ye katılım öncesi kredi kolaylığı (pre-accession facility) ile doğrudan yararlanılan krediler kapsamında,

• Toplam 250 milyon Euro’luk küresel kredi aracılığıyla, uzun

vadeli kredi sağlama hedefini sürdürürken, Türkiye’deki banka ortaklık ağını da yaygınlaştırarak ülke çapında faaliyet gösteren KOBİ’lere daha geniş bir biçimde ulaşmak istemektedir.

• Avrupa Yatırım Bankası, bugüne kadar Türkiye’de, aralarında otomotiv sektörünü ilgilendiren iki Doğrudan Yabancı Yatırım projesinin de bulunduğu, ülke ekonomisi için kilit öneme haiz projelere 2.5 milyar Euro destek sağlamıştır.



AYB’nin 2000-2006 tarihleri arasında Türkiye’ye açık olan Mali Yardımları: • AYB, 2000–2003 döneminde Türkiye dahil 13 aday ülkeye altyapılarının AB

standartlarına uyumlu hale getirilmesi, rekabet gücünün arttırılması, taşımacılık, enerji, telekomünikasyon, çevre konularındaki Trans-Avrupa şebekelerinin aday ülkeleri kapsayacak şekilde genişletilmesi amacıyla 8,5 milyar Euro tutarında bir bütçe ayırmıştır. Bu bütçeden Türkiye’ye düşen pay yılda yaklaşık 200–300 milyon Euro arasında olmuştur.

(2000-2006) Avrupa Birliği Yatırım Bankası Türkiye Mali Yardımları* BÜTÇE MİKTAR

(Milyon Euro)

KREDİ

AYB'NİN YENİ KREDİ MEKANİZMASI

450 Komisyon 3 yıllık bir dönemde Gümrük Birliğinin güçlendirilmesi ve derinleştirilmesi için € 450 milyonluk bir kredi paketi önerdi. Teklif, Aralık 2000'de onaylandı.

AYB'NİN KATILIM ÖNCESİ OLANAKLARI

8.5 Türkiye'nin (proje tekliflerinin niteliğine göre) bütün aday ülkeleri kapsayan 3.5 yıl için 8.5 milyar Euro toplamındaki AYB katılım öncesi krediler fırsatından yararlanması mümkün olacaktır.

*http://www.abhaber.com/belgeler/blg_00054.asp


AYB’DEN SAĞLANAN KREDİLERDEN FAYDALANAN ÖZEL SEKTÖR KURULUŞLARI

Örnek Olarak; ADEL A.Ş AEG ETİ A.Ş CONTASAN A.Ş DEVA HOLDİNG A.Ş EMİSTAS A.Ş FAKO İLAÇLARI A.Ş KALEPORSOLEN ELEKTROTEKNİK SANAYİ A.Ş PAŞABAHÇE CAM A.Ş PINAR SÜT A.Ş TEKFEN ENDÜSTRİ A.Ş YILDIRIM TARIM MAKİNALARI A.Ş


AYB’DEN SAĞLANAN KREDİLERDEN FAYDALANAN KAMU KURUMLARI ÖRNEK OLARAK ;

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ MARMARAY PROJESİ

ESKİŞEHİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ HAFİF RAYLI SİSTEM PROJESİ

ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANALİZASYON ŞEBEKESİ VE ATIK SU İŞLEME İNSAATI

ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANALİZASYON ŞEBEKESİ İNSAATI


AYB Temas Noktası: European Investment Bank 100, boulevard Konrad Adenauer L-2950 Luxembourg Tel: +(352) 43 79 1 Fax: +(352) 43 77 04 E-mail: [email protected] Web Sitesi: www.eib.org

mailto:[email protected]

http://www.eib.org/


AYB ‘nin Türkiye’deki başvuru adresleri:

Alain Terraillon Türkiye AYB Temsilcisi İstanbul ofisi +90-212 3197604 +90-533 9604960 [email protected]

mailto:[email protected]

TEŞEKKÜRLER

MUSTAFA ÇALIŞKAN

avrupa yatirim bankasi - mustafa Çalışkan · 2018. 12. 28. · avrupa yatirim bankasi ayb nedir?...

Documents