Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi

Yayının İngilizcesi BirdLife International tarafından derlenmiştir.

Yayının Türkçe baskısı, Bakü-Tiflis-Boru Hattı Şti. Çevresel Yatırım Programınca desteklenen Yumurtalık Lagünleri Yönetim Planı Projesi kapsamında Doğa Araştırmaları Derneği tarafından bastırılmıştır.

Çeviri: Eylül Dizdaroğlu

Türkçe baskı editörleri: Osman Erdem, İlker Özbahar, Güler Bozok

Katkı sağlayanlar: Itri Levent Erkol, Süreyya İsfendiyaroğlu

Türkçe baskı tasarımı: Güngör Genç

Doğa Araştırmaları Derneği, tüm yaban hayatının doğal yaşama ortamlarında soyları tehdit ve tehlike altında olmaksızın yaşamlarını ve varlıklarını sürdürebildikleri bir Türkiye için çalışır.

Yayının İngilizcesi BirdLife International tarafından derlenmiştir.

Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi

Europe Direct Avrupa Birliği hakkındaki sorularınıza cevap vermek üzere hazırlanmış bir hizmettir

Ücretsiz numara (*):00 800 6 7 8 9 10 11

(*) Bazı telefon operatörleri 00 800’lü numaralara erişime izin vermemektedir veya bu aramalar faturalandırılabilir

Avrupa Komisyonu tarafından basılmıştır.

Bu yayın BirdLife International tarafından hazırlanmıştır.

Bu kitapta belirtilen coğrafik sınırlar ve varlıkların sunumuna ilişkin herhangi bir materyal, herhangi bir ülke, bölge, alan ya da yetkililerinin hukuki durumuyla, sınır ve hudut tahdidine ilişkin Avrupa Birliği ya da BirdLife International’ın görüşlerini yansıtmaz. Bu yayında belirtilen görüşler Avrupa Birliği ya da BirdLife International’ın görüşlerini yansıtmayabilir.

Kaynak: BirdLife International (2015) Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi. Lüksemburg Avrupa Toplulukları Resmi Yayın Ofisi.

Tasarım ve yerleştirme: Imre Sebestyén jr. / UNITgraphics.com

Basım: Pannónia Nyomda

Kapak sayfası fotoğrafı: Denizpapağanı (Fratercula arctica) sayısındaki mevcut düşüşlerin gelecekte de devam etmesi öngörülmesi sebebiyle Avrupa’da Tehlikede (EN) olarak, AB27’de ise Tehdide Açık olarak sınıflandırılmış bir denizkuşudur. © Ondrej Pelánek

Bu yayında kullanılan bütün fotoğraflar orijinal telif hakkı sahibine aittir (Detaylar için resim altı yazılarına bakınız). Fotoğraflar telif sahibinden yazılı izin alınmadan yeniden basılamaz ya da içerik dışında kullanılamaz.

Avrupa Birliği Lüksemburg Yayın Ofisi ya da http://bookshop.europa.eu adresinden temin edilebilir.

Avrupa Komisyonu tarafından basılmıştır.

Avrupa Birliği hakkında bir çok ek bilgi internette mevcuttur. Bu bilgilere Avrupa sunucusu üzerinden erişilebilir. (http://europa.eu).

Katalog verisi yayının sonunda verilmiştir.

ISBN: 978-92-79-47450-7

DOI: 10.2779/975810

© Avrupa Birliği, 2015

Bu yayının eğitim ve diğer kar amacı gütmeyen faaliyetler kapsamında kaynak gösterilmek şartıyla telif hakkı sahibinden yazılı izin alınmaksızın basılmasına izin verilmiştir. Satış ya da kar amaçlı faaliyetler için telif hakkı sahibinin izni olmaksızın üretimi ve yeniden basımı yasaktır.

Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi Konsorsiyumu

iii

İçindekiler

iv

Teşekkür ............................................................................................................................................................. 1Yönetici Özeti ..................................................................................................................................................... 5

1. Arka Plan ...................................................................................................................................................... 61.1 Avrupa Bağlamı ........................................................................................................................................... 61.2 Avrupa’nın Kuşları, Dağılımları ve Tehdit Statüleri ...................................................................................... 61.3 Değerlendirmenin Hedefleri ........................................................................................................................ 9

2. Değerlendirme Metodolojisi ....................................................................................................................... 102.1 Küresel ve Bölgesel Değerlendirme ............................................................................................................ 102.2 Veri Kaynakları ......................................................................................................................................... 102.3 Coğrafi Kapsam ........................................................................................................................................ 112.4 Öncü Değerlendirmeler ............................................................................................................................ 112.5 Popülasyon Büyüklüklerinin ve Eğilimlerinin Ortaya Konması ................................................................. 12

3. Sonuçlar ..................................................................................................................................................... 133.1 Kuşların Tehdit Statüleri ............................................................................................................................ 133.2 Taksonomik Grup Düzeyinde Statüler ...................................................................................................... 193.3 Endemik Tür Zenginliği ............................................................................................................................ 203.4 Avrupa’nın Kuşları Üzerindeki Başlıca Tehditler ........................................................................................ 243.5 Demografik Eğilimler ................................................................................................................................ 253.6 Bilgi Boşlukları .......................................................................................................................................... 26

4. Avrupa ve AB’de Biyoçeşitliliğin Korunması ............................................................................................... 274.1 Avrupa’da Kuş Türlerinin Korunması ......................................................................................................... 274.2 Natura 2000 Ağı ....................................................................................................................................... 284.3 AB’deki Kuşların Koruma Yönetimi ... .............................................................................................. 314.4 AB’deki Koruma Statüleri ve Yok Olma Riski ............................................................................................ 324.5 Koruma Eylemi İçin Önceliklendirme Ve Kırmızı Liste ve Kırmızı Listeler .............................................. 33

5. Öneriler ve Gelecek Çalışmalar ................................................................................................................... 345.1 Politik Öneriler .......................................................................................................................................... 345.2 Proje Çıktılarının Uygulanması ................................................................................................................. 355.3 Gelecek Çalışmalar .................................................................................................................................... 35

Kaynakça .......................................................................................................................................................... 36

Ek 1 .................................................................................................................................................................. 38Ek 2 .................................................................................................................................................................. 59Ek 3 .................................................................................................................................................................. 60

Giriş

Sizlere tehdit altındaki türlerin kapsamlı bir incelemesini sunduğumuz Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi’ni tanıtmaktan mutluluk duyduğumuzu söylemek isterdik, ama mutlu değiliz. Bir kırmızı liste hiç var olmamalı. Bir kırmızı liste ortaya koyma nedenlerimizden biri, içinde yer alan türleri koruyarak ve kurtararak, gelecekte başka kırmızı listelere gerek duymamak.

“Öyleyse bu zahmete neden GİRMELİYİZ?” diye sorabilirsiniz. İşte birkaç neden:

1. Belirgin ekonomik değer. Kuşların tarım zararlılarını kontrol etmesinin, ormancılık sanayisine her yıl milyarlarca dolar kazandırdığı tahmin edilmektedir. Bahçecilik ve çiftçilikle uğraşan kişiler de bundan yararlanır: elma kurdu, fare ve sıçan gibi zararlılar kuşlar tarafından etkin şekilde kontrol edilmektedir. Kuş dışkısı küçük balıkların gereksinim duyduğu fitoplanktonları beslediği için deniz kuşu kolonilerinin iyileştirilmesi balık stoklarını önemli derecede artırır. Kuşların ekonomik sistemin dışında kalmasının yıkıcı etkileri olacaktır.

2. Gizli ekonomik değer. Çoğu kuşu türü saklayıp bulamadıkları kabuklu yemişleri ve tohumları dağılmasıyla ormanların ağaçlandırılmasını sağlar. Ormanların büyümesi bütün karbon tutulması planlarının temel öğelerindendir ve burada kuşlar zorunlu bir rol oynar. Alakarga ve göknar kargası kıdemli birer ormancıdır.

3. İnsanlar üzerindeki psikolojik ve duygusal değeri. “Doğa eksikliği bozukluğunun” olumsuz etkileri ile doğaya maruz kalmanın olumlu etkileri (kan basıncı, kalp ritmi ve beyaz kan hücresi sayımı üzerinde bile) üzerine yapılan çalışmalar arttıkça bu rol de değer kazanabilir. Bunun yanında, kuşların en az 150 milyon yıldır yeryüzünde olduğunu biliyoruz. Bu yüzden kuşlar bizim için umudun ve gizemli olanla bağımızın sembolleri. Kuş seslerinin olmadığı, kuşların uçmadığı, ilkbaharda kuşların geri dönmediği bir dünya düşünün. Şimdi de bunun sonucunda ortaya çıkacak depresyon ve umutsuzluğun sonucunu hesap edin.

Belki de John Donne’nin ünlü öğüdünü yeniden yazma zamanı gelmiştir:

Hiçbir kuş yalnız bir ada değildir; her kuş doğanın bir parçası, ekosistemin bir üyesidir; tek bir tür yok olup gittiğinde insanlık küçülür, tıpkı eskiden büyük bir aileymişçesine, tıpkı kendi arkadaşlarımın her bir sureti gibi; her bir kuş türünün ölümü beni yok ediyor. Çünkü ben dünya doğasının bir parçasıyım. İşte bu yüzden adlarına derlenen bu Kırmızı Listeye hiçbirini yollama; o liste senin için derlenendir.

Önce kuşlar, sonra biz. Dikkatli davranmazsak, bir dahaki sefer Kırmızı Listede biz olacağız. Bunu bir kenara yazın.

BirdLife International Nadir Kuşlar Kulübü Onursal Başkanları

Margaret Atwood

ve Graeme Gibson.

v

vi

Avrupa görülen Duyarlı (VU) statüsündeki 39 kuş türünden 23’ü, Tehdide Açık (NT) statüsündeki 32 kuş türünden 12’si Türkiye’de bulunmaktadır.

(Bu sayfa orijinal metinde bulunmamaktadır. Türkçe versiyonuna eklenmiştir.)

Kelaynak (Geronticus eremita)

© Hikmet Uğurluay

© Metin Cenkçiler

© Kadir Dabak

© Osman Erdem

Balıkbaykuşu (Ketupa zeylonensis)

Bozkır kartalı (Aquila nipalensis)

Kelaynak (Geronticus eremita) kuşları doğada tükenmiştir. Urfa Birecik'te bulunan Kelaynak Üretme İstasyonu'nda kontrol altında varlıklarını sürdürmektedir.

Çöl toygarı (Ammomanes deserti)

Avrupa’da nesli kritik düzeyde tehlikede olan ve Türkiye’de görülen 4 kuş türü bulunmaktadır. Bunlar; Balıkbaykuşu (Ketupa zeylonensis), Bozkır kartalı (Aquila nipalensis), Çöl toygarı (Ammomanes deserti) ve İncegagalı kervançulluğudur (Numenius tenuirostris).

Avrupa’da nesli tehlikede (EN) olan ve Türkiye’de görülen 7 kuş türü bulunmaktadır. Bunlar; Alaca yalıçapkını (Ceryle rudis), Bağırtlak (Pterocles orientalis), Bıyıklı doğan (Falco biarmicus), Çizgili ishakkuşu (Otus brucei), Dikkuyruk (Oxyura leucocephala), Küçük akbaba (Neophron percnopterus), Küçük sakarca (Anser erythropus) kazıdır. İlk altı tür Türkiye’de kuluçkaya yatmaktadır. Sadece küçük sakarca kazı kışın az sayıda ülkemizde görülmektedir.

Üç tarafının denizlerle çevrili oluşu, 0 m’den 5000 m’yi aşan yükselti farklılıkları ve topoğrafik özellikleri, kısa mesafelerde yaşanan iklim değişiklikleri, Türkiye’de farklı ekolojik özelliklere sahip zengin habitatların oluşmasına ve bu habitatlarda ekolojik istekleri farklı, değişik türden zengin bir kuş varlığının yaşamasına olanak sağlamıştır. Batı Palearktik Bölge’deki 4 önemli kuş göç yolundan ikisinin Anadolu üzerinden geçmesi de kuşlar açısından Türkiye’nin önemini daha da artırmaktadır. Türkiye’de bugüne kadar yapılan gözlemler neticesinde 480 kuş türü gözlenmiştir. Sayısal zenginliğin yanı sıra coğrafi konumundan dolayı Türkiye, pek çok kuş türünün varlığını sürdürebilmesi bakımından kilit ülke konumundadır.

Bu yayın kapsamında Türkiye sınırları içerisinde üreyen ve düzenli olarak kışlayan 357 kuş türü (Listesi kitabın sonunda verilmiştir) “Avrupa’nın Kuşları Kırmızı Listesi”nin hazırlanmasında değerlendirilmiştir.

Tüm Avrupa’da olduğu üzere Türkiye’de de avcılık, tuzakla yakalama, zehirlenme, yumurta toplama, doğal olmayan bariyerlere (yüksek gerilim hatları, rüzgar türbinleri, hareket halindeki araçlar vs) çarpma gibi doğrudan türe yönelik tehditler ile yaşam alanlarının bozulması ve kaybı gibi nedenlerle pek çok kuş türünün popülasyonu azalmaktadır. Özellikle 1980’li yılları takiben bu tehditleri önlemek ve/veya yönetmek, türleri ve yaşam ortamlarını korumak ve iyileştirmek için önemli çalışmalar yapılmıştır. Önemli kuş alanlarının, önemli doğa alanlarının ve uluslararası öneme sahip sulak alanların belirlenmesi; yeterli olmasa da bunların bir çoğunun koruma altına alınması ve yönetim planlarının hazırlanması; Çevre Kanunu, Milli Parklar Kanunu ve Kara Avcılığı gibi yasalar ile ve bu yasalara dayanılarak hazırlanan yönetmeliklerin yürürlüğe konması, Bern, Ramsar, CITES ve Biyolojik

Türkçe Baskı için Önsöz ve Teşekkür

Çeşitlilik gibi uluslararası doğa koruma sözleşmelerine Türkiye’nin taraf olması; bunların uygulanmasına ilişkin stratejilerin ve eylem planlarının geliştirilmesi ilk akla gelenler olarak sıralanabilir.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 2013 yılında, 2023 yılına kadar (on yıl içerisinde) korumada öncelikli (nesli tehlikede, nadir veya dar yayılışlı) en az 100 bitki ve hayvan türü için eylem planlarının hazırlanmasını ve uygulanmasını hedef olarak öngörmüştür. Bunlar korumada öncelikli kuş türlerini de kapsamaktadır. Bu yayın, bu hedef kapsamında, öncelikli kuş türlerin belirlenip araştırılması ve izlenmesinde, tür eylem planlarının önceliklendirmesinde, su ve arazi kullanım planlarında korumada öncelikli kuş türlerinin değerlendirilmesinde ve Türkiye’nin Kuşları Kırmızı Listesi’nin hazırlanmasında önemli bir referans olacaktır.

Bu önemli çalışmanın Türkçe baskısını yapmamıza izin veren BirdLife International ve Avrupa Komisyonu’na; bu yayını denetleyen Avrupa Kuşları Kuşları Kırmızı Listesi Konsorsiyumu başta olmak üzere, verilerin sağlanmasından değerlendirilmesine, yayının tasarımından baskısına kadar geçen süreçte emeği geçen herkese Doğa Araştırmaları Derneği olarak sonsuz teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Ayrıca, yayının İngilizce’den Türkçe’ye çevirisini gerçekleştiren Eylül Dizdaroğlu’na, Türkçe yayının editörlüğünü yapan İlker Özbahar ve Güler Bozok’a, Türkçe yayının hazırlanmasına katkılar sağlayan, İtri Levent Erkol ve Süreyya İsfendiyaroğlu’na; yayının orijinal tasarımına uygun olarak Türkçe tasarımını hazırlayan Güngör Genç’e emekleri için çok teşekkür ederim.

Osman Erdem

Doğa Araştırmaları DerneğiYönetim Kurulu Başkanı

vi

Çoğu göçmen olan yabani kuşlar Avrupalıların olağandışı ortak doğal miraslarından birini temsil eder. Kıtamız tahmini üreyen popülasyon sayısının iki milyon çifti aştığı, düzenli olarak varlık gösteren 530’dan fazla kuş türünün yuvasıdır. Afrika’ya göç ederken ya da Avrupa’da kışı geçirmek

üzere Kuzey Kutbu’ndan ve Rusya’dan gelen milyonlarcası da buna eklenir. Yaban hayatımızın çok belirgin ve renkli bir parçası olan kuşlar uzun yıllar boyunca doğal çevremizin sağlığının kilit göstergeleri olarak kullanılmıştır. Bu yüzden de Kuş Direktifi’nin AB çevre yasasının biyoçeşitliliğin korunması sorununun üzerine giden ilk ana kısmı olması rastlantı eseri değildir. Avrupa kuşları Bern Sözleşmesi, Bonn Sözleşmesi ve Afrika-Avrasya Göçmen Su Kuşlarını Koruma Anlaşması (AEWA) kapsamında da korunur. “Biyoçeşitliliğin kaybını ve ekosistem hizmetlerinin bozulmasını azaltma ve mümkün olduğu kadar eski haline getirebilme” konusundaki politik hedefine 2020 yılıyla birlikte ulaşmayı amaçlayan AB Biyoçeşitlilik Stratejisi, AB’deki kuşların durumunda önemli bir iyileştirme yapma hedefini kapsar.

Diğer türler ve habitatlarda olduğu gibi Avrupa’nın kuşlarını koruma hakkındaki bu taahhütlerin yerine getirilmesine yönelik sürecin değerlendirmesini yapabilmek için nitelikli izleme çalışmaları çok önemlidir. Avrupa Birliği içinde Habitat ve Kuş Direktifleri altında kurulmuş düzenli raporlama sistemleri mevcuttur. Avrupa Birliğinin son Çevre Durum Raporu tür ve habitat kaybını durdurma yönündeki önemli gelişmelere vurgu yaparken bir yandan da AB’deki ülkelerde doğanın karşı karşıya kaldığı önemli durumun altını çizmektedir.

IUCN Kırmızı Listeleri türlerin yok olma riskini değerlendirir. Türlerin ve habitatların durumunu değerlendirmek ve kamuoyuna aktarmak için önemli ve tamamlayıcı araçlardan biridir. 2005’ten beri Avrupa Komisyonu kuşlar dışında kalan karasal omurgalı türlerin tamamını kapsayan birçok takson için Kırmızı Listelerin geliştirilmesini finansal yönden desteklemektedir. 2012-2014 yılları arasında BirdLife International’ın öncülük ettiği, Avrupa Kuş Sayım Konseyi (EBCC), Wetlands International, IUCN, BTO, Sovon, RSPB, Çek Ornitoloji Derneği ve BirdLife Avrupa’nın da dâhil olduğu bir kuruldan oluşan ve Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen bir proje bu önemli boşluğu doldurmuştur.

Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi bütün türlerin Avrupa düzeyindeki popülasyon durumuna ilişkin yapılmış olan iki kıymetli değerlendirmenin – Avrupa’nın Kuşları’nın üzerine geliştirilmiştir. AB üye devletleri için bu yeni yayındaki bilgiler ilk defa ve neredeyse tamamen Kuş Direktifi altındaki resmi raporlamaya dayanmaktadır. Bu başarıya, üye devletlerdeki yetkililerle BirdLife partnerleri ve diğer ornitoloji uzmanları arasındaki önemli işbirliğinin sonucunda ulaşılmıştır.

Bu yeni çalışma Avrupa’daki kuş türlerinin yarısından çoğunun güvende olduğunu ve yok olma riski altında olmadığını onaylasa da, Avrupa’da düzenli olarak varlık gösteren yabani kuş türlerinin, 2004’te elde edilen rakamlarla karşılaştırılabilir bir şekilde, %13’ünün tehdit altında olduğunu ortaya çıkarmıştır. Avrupa’daki türlerin %6’sı daha Tehdide Açık hale gelmiştir.

Önceden Düşük Riskli kategorisinde değerlendirilen, ama şimdi Tehdide Açık ya da tehdit altındaki kategorilerden birinde değerlendirilen türler arasında üveyik (Streptopelia turtur), yalıçapkını (Alcedo atthis), poyrazkuşu (Haematopus ostralegus) ve çayır incirkuşu (Anthus pratensis) bulunmaktadır. On yıl önce zor durumda olduğu belirlenen bir çok tür konusunda gelişme kaydedilememiştir. Küçük akbaba (Neophron percnopterus), sarı kamışçın (Acrocephalus paludicola) ve kızkuşu (Vanellus vanellus) buna verilebilecek örnekler arasındadır.

Bütün bunlara karşın, gelecek için umut vadeden önemli gelişmeler de kaydedilmiştir. Özellikle, Natura 2000 ağının bir parçası olan Özel Koruma Alanlarının (Special Protection Area –SPA) tasarlanmasını da içeren, koruma önlemi hedeflerinin odağındaki Kuş Direktifi Ek 1’de listelenen bazı türler için söz konusudur. Örneğin, hala tehdit altında olmasına karşın, İspanyol şah kartalı (Aquila adalberti), Madeira fırtınakuşu (Pretodroma madeira) ve boz şakrak (Pyrrhula murina) türlerinin durumu koruma çalışmaları sayesinde gelişme göstermiştir. Avrupa’da daha önce tehdit altında olduğu düşünülen ve statüsü Düşük Riskli’ye düşen tepeli pelikan (Pelecanus crispus), pasbaş patka (Aythya nyroca) ve toy (Otis tarda) gibi birkaç tür daha mevcuttur. Bu türlerin çoğu AB desteğiyle hazırlanan uluslararası tür eylem planlarının faydasını görmüş ve aynı zamanda AB LIFE programı altındaki fonların önceliği olmuştur.

Bu bilimsel bulgular Avrupa’da kuşların korunmasına yönelik mevzuatların ve politikaların etkinliğini değerlendirmeye yardımcı olacak hayati öneme sahip birer girdidir. Bunlar kuşlar ve yaşadıkları habitatlar için gelecekteki koruma faaliyetlerine zemin teşkil edecektir. Bu bulgular, Avrupa’daki biyoçeşitlilik kaybını 2020 yılıyla birlikte durdurma ve tersine çevirme hedefini gerçekleştirebilmek için, tarımsal amaçlı arazi kullanımı politikaları ve diğer arazi kullanımı politikaları ile bütünleşme sağlanması da dahil olmak üzere daha güçlü koruma çalışmaları yapılması gerektiğini vurgulamaktadır.

Kuşlar doğal mirasımızın önemli ve çok değerli bir parçasıdır. İşte bu yüzden Avrupa vatandaşları, bu büyük hedefi gerçekleştirme konusunda başarılı olmamızı ister.

Micheal O’Briain

Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürlüğü

Doğa Birimi Başkan Yardımcısı

Önsöz

viii

Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi, Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi Konsorsiyumu Yürütme Komitesi tarafından denetlenmiştir:

Ian Burfield (BirdLife International), Craig Hilton-Taylor (IUCN), Paul Donald (RSPB), Richard Gregory (RSPB), David Noble (İngiltere Ornitoloji Vakfı - BTO) ve Avrupa Kuş Sayım Konseyi - EBCC), Ruud Foppen (Sovon Vogelonderzoek Hollanda - EBCC), Petr Vořišek (Çek Ornitoloji Derneği - ČSO ve EBCC) ve Szabolcs Nagy (Wetlands International). Koordinasyon BirdLife International Avrupa ve Orta Asya Bölümü’nden Rob Pople ve Christina Ieronymidou tarafından yürütülmüştür.

BirdLife International Avrupa ve Orta Asya Bölümü’nden Joscelyne Ashpole ve Laura Wright mükemmel destek sağlamış ve türe özgü bilgileri derlemiştir. IUCN Kırmızı Liste kategorileri, ölçütleri ve bölge rehberlerinin uygulanmasında uzman rehberliği, Küresel Tür Sorumlusu Andy Symes tarafından sağlanmıştır. BirdLife International Avrupa ve Orta Asya Bölümü başkanı Ivan Ramirez, raporun yazımını ve dağıtımını koordine etmiştir. Avrupa ve Orta Asya Bölümü’nden Wouter Langhout, Ariel Brunner, Willem Van den Bossche, Marguerite Tarzia vd., Sovon’dan Andre van Kleunen ve Henk Sierdsema, IUCN’den Ana Nieto, Melanie Bilz and Rebecca Miller, ČSO ve EBCC’den Jana Skorpilova, BTO’dan Stuart Newson, Wetlands International’dan Stephan Flink ve Tom Langendoen proje boyunca yardımlarını, teşviklerini ve tavsiyelerini esirgememiştir. Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi’nin 2012 yılında Mikulov, Çek Cumhuriyeti’nde yapılan ilk toplantısına katılan ve bu toplantıyı başarıya ulaştıran herkese ve toplantıya başkanlık ettiği için Bern Sözleşmesi Daimi Kurulu Başkanı Jan Plesnik’e teşekkür ederiz. Avrupa Kuş Sayım Konseyi (EBCC) Yönetimi’ne de hem ilk toplantıdaki yardımları hem de proje sürecindeki desteği için sonsuz teşekkür ederiz.

BirdLife Küresel Bilgi Yönetimi ekibinden Ian May, IUCN’den Ackbar Joolia ve Solertium’dan Carl Scott, IUCN Tür Bilgi Hizmet Aracı’na veri girişi konusunda temel desteği ve yardımı sağlamışlardır. BirdLife International’dan Mark Balman ve Mike Evans, coğrafi bilgi sistemleri ve veri tabanı konusunda yüksek nitelikte destek sağlamıştır. BirdLife Küresel Bilim Takımı’ndan Hannah Wheatley ve Rob Martin ile IUCN’den Jemma

Able, türlerin dağılım haritalarını hazırlamıştır. Alena Klvaňova (ČSO) ve Sarah Harris (BTO), Avrupa’daki bütün kuş türlerinin fotoğraflarının kaynağını bulmaya yardımcı olmuştur. Laura Formoy eleman alma ve insan kaynakları yönetiminde ciddi destek vermiş, Sarah Stokes, Adriana Gawrysiak, Sarah Jones ve Colette Sotrines’in projenin finans yönetimine azımsanmayacak yardımları olmuş, Tracy Spraggon hukuki tavsiyeler vermiştir. Gilly Banks, Beverley Childs, Kandi Lawrence, Irene Lorenzo, Alison Morris ve Sue Patterson da dahil olmak üzere BirdLife’taki çok sayıda meslektaşımız bize destek olmuştur. Avrupa & Orta Asya Yöneticisi Angelo Caserta’ya ve Bilim Başkanı Stuart Butchart’a bu süre boyunca hiç bitmeyen destekleri ve teşvikleri için sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.

Avrupa Komisyonu’na, özellikle de Çevre Genel Müdürlüğü Doğa Birimi’nden Angelika Rubin, Frank Vassen, Micheal O’Briain ve Francoise Lambillotte’e; Avrupa Çevre Ajansı’ndan Carlos De Oliveira Romao’ya; Avrupa Biyolojik Çeşitlilik Odak Merkezi’nden Zelmira Šipkova-Gaudillat, Jerome Bailly Maitre, Doug Evans, Dominique Richard, Marita Arvela, Brian Mac Sharry ve diğerlerine teşekkür ederiz.

Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi değerlendirmeleri ve değerlendirmelerin sonucu olan bu rapor Avrupa Komisyonu hizmet anlaşması çerçevesinde ortaya çıkmıştır (Hizmet anlaşma no: 070307/2011/604476/SER/B3).

Avrupa Birliği (AB) Kırmızı Liste değerlendirmeleri ağırlıklı olarak AB Üye Ülkeleri’nin Avrupa Komisyonu’na 2013-14 yıllarında Kuş Direktifi 12. Madde kapsamında rapor ettiği resmi verilere dayanmaktadır1 . Pan-Avrupa Kırmızı Liste değerlendirmeleri için gereken veri dizilerini tamamlamak amacıyla, benzer veriler BirdLife partnerlerinden ve diğer çoğu Avrupa ülkesindeki diğer uzmanlardan temin edilmiştir. Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi, bizlere zamanlarını, verilerini ve bilgilerini cömertçe veren 50’den fazla ülke ve bölgedeki yüzlerce uzmanın ve binlerce gönüllünün işbirliğine dayanmaktadır. Bu kişilerin heyecanı ve bağlılığı, Avrupa’daki kuşların

Teşekkür

Yunanistan ve Çek Cumhuriyeti’nden alınan 12. Madde verileri, Kuş Direktifi’nin yalnızca Ek 1’inde listelenen üreyen kuşlar için elde edilmiştir. Avrupa Komisyonu’nun da kabulüyle, bu ülkeler için vekil veriler sağlanmış ve kullanılmıştır. Hırvatistan 2013’e kadar AB’ye katılmamıştır, bu yüzden 2008-2012 döneminde 12. Madde kapsamında rapor vermemiştir.

1

1

durum ve eğilimlerinin kapsamlı ve ayrıntılı bir resmini çizmemizi sağlamıştır. AB Üye Ülkeleri’nde 12. Madde raporuna katkıda bulunan herkese uğraşları için genel olarak teşekkür ederiz. Bunun yanı sıra bu rapora dâhil edilen tür verilerini sağlayan ve bunlara katkıda bulunan, adı aşağıda yazılan kişilere ayrıca sonsuz teşekkürlerimizi sunar, isimleri dikkatsizlik sonucu dâhil edilmemiş ya da yanlış yazılmış herkesten özür dileriz.

Andorra: Albert Ruzafa (Doğa Koruma Derneği - ADN), Clara Pladevall (Andorra Dağ ve Kar Araştırmaları Merkezi - CENMA)

Arnavutluk: Taulant Bino (Arnavutluk Kuşları ve Memelileri Koruma Derneği - ASPBM)

Azerbaycan: Elchin Sultanov (Azerbaycan Ornitoloji Derneği - AOS)

Belarus: Nikiforov M.E. (Belarus Kuş Halkalama Merkezi - BBRC, BirdLife Belarus - APB), Pavlushchick T.E. (BBRC, APB), Kozulin A.V. (BBRC, APB), Karlionova N.V. (BBRC, APB), Pinchuk P.V. (BBRC, APB), Samusenko I.E., Bogdanovich I.A. (BBRC, APB), Zhuravliev D.V. (BBRC, APB), Koloskov M.N. ve Yakovets N.N. (BBRC, APB)

Bosna-Hersek: Dražen Kotrošan (Naše Ptice Ornitoloji Derneği), Goran Topić, Ilhan Dervović (Naše Ptice), Branislav Gašić (Sırp Cumhuriyeti Müzesi), Jovica Sjeničić (Biyoçeşitlilik Araştırma ve Koruma Derneği)

Çek Cumhuriyeti: Lucie Šmejdova (Çek Ornitoloji Derneği - CSO), Zdeněk Vermouzek (CSO)

Ermenistan: Luba Balyan (Ermenistan Kuşları Koruma Derneği - ASPB), Mamikon Ghasabyan (ASPB), Tsovinar Hovhannisyan (ASPB), Nshan Margaryan (NAS Zooloji Enstitüsü), Vardges Hakobyan, Shaqro Ghazaryan (Arpi Gölü ÖKA), Artak Sargsyan (Sevan Gölü ÖKA; Sevan Gölü Milli Parkı), Rudik Tatoyan (Tashir IBA), Mikhail Voskanov

Grönland: David Boertmann (Aarhus Üniversitesi), Anthony David Fox (Aarhus Üniversitesi)

Gürcistan: Brecht Verhelst (Bird Conservation Georgia - BCG), Mary Kate Ugrekhelidze (BCG), Zura Javakhishvili (Ilia Eyalet Üniversitesi Zooloji Enstitüsü), Aleksandre Gavashelishvili (Ilia Eyalet Üniversitesi Zooloji Enstitüsü), Aleksandre Abuladze (Ilia Eyalet Üniversitesi Zooloji Enstitüsü)

Hırvatistan: Vlatka Dumbović Mazal (Hırvatistan Doğa Koruma Eyalet Enstitüsü), Krešimir Mikulić, Ivan Budinski (BIOM Derneği), Luka Jurinović, Tibor Mikuška

İsviçre: Verena Keller (İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Hans Schmid (İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Marc Kery İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Peter Knaus (İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Claudia Muller (İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Nikolai Orgland (İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Reto Spaar (İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Bernard Volet (İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Samuel Wechsler(İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Niklaus Zbinden (İsviçre Ornitoloji Enstitüsü), Raffael Aye (SVS/BirdLife İsviçre)

İzlanda: Ellen Magnusdottir (Fuglavernd), Holmfridur Arnardottir (Fuglavernd), Gudmundur A. Gudmundsson (İzlanda Doğa Tarihi Enstitüsü)

Karadağ: Darko Saveljic (Karadağ Kuşları Koruma ve Araştırma Derneği - CZIP), Budimir Rašović, (CZIP)

Kosova: Nexhmedin Ramadani, Myzafer Arifi (NGO “FINCH” for protection of birds)

Lihtenştayn: Georg Willi (Botanisch-Zoologische Gesellschaft - BZG)

Makedonya: Metodija Velevski (Makedonya Doğa Tarihi Müzesi), Ana ve Borce Arsovski (Makedonya Baykuş Vakfı), Emanuel ve Tome Lisicanec (Doğa Koruma Derneği “Aquila”), Bratislav Grubac (Sırbistan Doğa Koruma Enstitüsü), Oliver Avramoski (“Galicica” Milli Parkı), Vlasta Skorpikova (Çek Ornitoloji Derneği - CSO), Vaclav Prasek (CSO), Mojmir Dostal (CSO), Petr Vorisek (CSO), Borut Stumberger, Danka Uzunova (Makedonya Ekoloji Derneği - MES), Ksenija Putilin (MES), Zarko Brajanoski (MES), Elizabeta Dimitrovska (MES), Bobi Delov (MES)

Moldova: Larisa Bogdea (Moldova Bilim Akademisi, Zooloji Enstitüsü - ASM), Nicolai Zubcov (Zooloji Enstitüsü, ASM), Andrei Munteanu (Zooloji Enstitüsü - ASM), Constantin Cojan (Zooloji Enstitüsü - ASM), Vitalie Ajder (Ekoloji ve Coğrafya Enstitüsü - ASM), Serghei Jurminschi (Biotica Ekoloji Derneği), Oleg Mantorov.

Norveç ve Svalbard: Adriaan de Jong (Umea Üniversitesi, İsveç), Agnar Malsnes, Andreas Meyer Winnem (BirdLife Norveç, NOF, Sor-Trondelag şubesi), Arne Follestad (Norveç Doğa Araştırma Derneği - NINA), Arnfinn

2

Torasen (NOF, Hedmark şubesi), Arve Ostlyngen, Atle Ivar Olsen (LRSK Nordland), Bjorn Harald Larsen (LRSK Oppland), Carl Knoff (NOF, Hedmark şubesi), Carsten Lome (Oslo & Akershus Halkalama Grubu), Egil Soglo (Devlet Doğa Denetleme Kurulu - SNO), Frantz Sortland (NOF, Nordland şubesi), Frode Falkenberg (NOF, LRSK Hordaland), Geir Hoitomt (NOF, Oppland şubesi), Georg Bangjord (SNO, NOF, Sor-Trondelag şubesi), Gunnar Gundersen (LRSK Vest- Agder), Gunnar Skjarpe, Hallvard Strom (Norveç Kutup Enstitüsü), Hans Christian Pedersen (NINA), Ingar Jostein Oien (NOF), Ingvar Stenberg (NOF, More og Romsdal şubesi), Jan Eivind Ostnes (Nord-Trondelag Üniversitesi/Hoyskolen i Nord-Trondelag - HiNT), Jan Helge Kjostvedt (LRSK Aust-Agder), Jan Ove Gjershaug (NINA), Jan Ove Sageroy (LRSK Sogn og Fjordane), Jepser Madsen (Aarhus Üniversitesi, Denmark), John Gronning (LRSK Rogaland), John Stenersen (LRSK Nordland), Jon Atle Kalas (NINA), Jon Bekken (LRSK Hedmark; Hedmark Kaymakamlığı Çevre Bölümü/Fylkesmannen i Hedmark, miljovernavdelingen), Jon Luras (NOF, Hedmark şubesi), Jon Opheim (LRSK Oppland), Jon Swenson (NINA), Jostein Sandvik kiş. görüş. (Devlet Doğa Denetleme Kurulu), Karl-Birger Strann (NINA), Karl- Otto Jakobsen (NINA), Kjell Aadne Solbakken (NOF), Kjell Isaksen (Strix Miljoutredning), Kjell R. Mjolsnes (Mangfold/Kartlegging av artsmangfold), Kjetil Hansen (Norveç Yaşam Bilimleri Entitüsü - NMBU), Knut Sigbjorn Olsen (LRSK Vest-Agder), Knut Totland (NOF, Hemne şubesi), Larry Griffin (Ördekler ve Sulak Alanlar Vakfı, Birleşik Krallık), Lars Frelsoy, Lorentz Noteng (SNO), Magne Myklebust (NOF), Magnus Johan Steinvag (Hordaland Kaymakamlığı Çevre Bölümü/ Fylkesmannen i Hordaland, miljovernavdeling), Martin Dagsland, Morten Gunther (Bioforsk Nord, LRSK Finnmark), Morten Helberg Biyolojik Bilimler Bölümü (IBV), Morten Ree, Odd Frydenlund Steen (Buskerud Kaymakamlığı Çevre Bölümü), Oddvar Heggoy (NOF, LRSK Hordaland), Ole Andreas Forseth, Ole Petter Blestad (NOF, Hedmark şubesi), Paul Eric Aspholm (Bioforsk Nord), Per Inge Varnesbranden (LRSK Sor-Trondelag, NOF, Nord-Trondelag şubesi), Per Jan Hagevik (LRSK Hedmark), Per Kristian Slagsvold (LRSK Vestfold), Per Ole Syvertsen (Helgeland Müzesi), Per Willy Boe (NOF, Sor-Trondelag şubesi), Peter Sjolte Ranke (LRSK Ostfold, NOF, Sor-Trondelag şubesi), Preben Clausen (Aarhus, Üniversitesi, Danimarka), Rab Rae (Grampian Halkalama Grubu; NINA), Roald Bengtson (NOF, Aust-Agder şubesi), Roar Solheim (Agder Doğa Tarihi Müzesi ve Botanik Bahçesi), Rolf Terje Kroglund (HiNT), Runar Jacobsson, Runar Jabekk (NOF), Rune Aae (LRSK Ostfold), Rune Solvang (LRSK Telemark),

Simon Rix, Stein Byrkjeland (Hordaland Kaymakamlığı Çevre Bölümü), Steinar Stueflotten (LRSK Buskerud), Steve Baines (LRSK Nordland), Stuart Rae (Grampian Halkalama Grubu, NINA), Svein Dale (NMBU, LRSK Oslo & Akershus), Svein-Hakon Lorentsen (NINA), Sven Rislaa (NOF, Vest-Agder şubesi), T.V. Johnsen, Terje Bohler, Terje Lislevand (Bergen Müzesi), Tom Roger Osteras (NOF, Nord-Trondelag şubesi), Tomas Aarvak (NOF), Tor Audun Olsen (LRSK Vest-Agder), Tore Reinsborg (NOF, Nord-Trondelag şubesi), Torgeir Nygard (NINA), Vidar Selas, O.N. Larsen, Oyvind Wathne Johannesen

Rusya: Alexander Mischenko (Rusya Kuşları Koruma ve Araştırma Derneği), Victor Belik (Birleşik Güney Üniversitesi), Vladimir Morozov (All- Rusya Doğa Koruma Araştırma Enstitüsü), Lyubov Malovichko (Rusya Zirai Eyalet Üniversitesi, Moskova Tarım Akademisi), Yuri Krasnov (Rusya Bilim Akademisi, Murmansk Deniz Araştırmaları Enstitüsü), Vladimir Sarychev (Voronezh Eyalet Üniversitesi “Galichya Gora” Doğa Rezervi), Oleg Borodin (Ulyanovsk Bölgesi Ekoloji Merkezi), Sergei Volkov (Rusya Bilim Akademisi Severtsov Ekoloji ve Evrim Enstitüsü, Moskova) Ekaterina Preobrazhenskaya (Rusya Kuşları Koruma Birliği), Olga Sukhanova (BirdsRussia, Rusya Kuşları Koruma ve Araştırma Derneği)

Sırbistan: Slobodan Puzović (Bayındırlık, Çevre Koruma ve Şehir Planlaması İl Sekreterliği,) Milan Ružić, Sırbistan Kuşları Koruma ve Araştırma Derneği (BSPSS), Marko Šćiban (BSPSS)

Türkiye: Süreyya İsfendiyaroğlu, Engin Yılmaz (Doğa Derneği - DD), Adem Yavuz (Beypazarı Doğa Evi), Arzu Gursoy (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Biyoloji Bölümü), Burak Özkırlı (DD), Can Yeniyurt (DD), Cemil Gezgin (İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu), Cenk Durmuşkahya (İzmir Katip Çelebi Üniversitesi), Dilara Kızıl (Ege Üniversitesi, Seferihisar Doğa Okulu), Dimitar Demerchiev (Bulgaristan Kuşları Koruma Derneği), Emin Yoğurtçuoğlu (birdwatchturkey.com), Emrah Çoban (Kuzeydoğa Derneği), Evrim Tabur (DD), Ferdi Akarsu, Güven Eken (DD; Seferihisar Doğa Okulu), İlker Özbahar (Doğa Araştırmaları Derneği), Kerem Ali Boyla (Kusbank; Türkiye Kuş Atlası), Levent Erkol (Doğa Araştırmaları Derneği), Murat Bozdoğan (İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu; birdwatchturkey.com), Ömer Döndüren (İzmir Kuş Cenneti Koruma ve Geliştirme Birliği), Riyat Gül, Soner Bekir (birdwatchturkey.com), Sühendan Karauz Er (Orman ve Su İşleri Bakanlığı), Tamer Albayrak (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Biyoloji Bölümü), Vedat Beşkardeş (İstanbul Üniversitesi Orman

3

Fakültesi), Zeynel Arslangündoğdu (İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi)

Ukrayna: Yuliya Bondarenko, Ukrayna Kuşları Koruma Derneği (USPB), Olga Yaremchenko (USPB), Igor Gorban (Ivan Franko Lviv Ulusal Üniversitesi), Volodymyr Domashlinets (Ukrayna Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı), Yuriy Kuzmenko (I.I. Schmalhausen Ukrayna Ulusal Bilim Akademisi Zooloji Enstitüsü, Petro Chegorka (Oles Honchar Dnipropetrovsk Ulusal Üniversitesi), Gennadiy Molodan (“Meotyda” Bölge Peyzaj Parkı), Mykhaylo Banik (Vasyl Karazin Kharkiv Ulusal Üniversitesi), Mykhaylo Beskaravayniy (Karadazkiy Doğa Rezervi), Ivan Rusev (I.I. Mechnikov Bilimsel Araştırma ve Vebayla Mücadele Enstitüsü ), Zinoviy Petrovych (“Kinburnska Kosa” Bölge Peyzaj Parkı)

Yunanistan: Thanos Kastritis (Helen Ornitoloji Derneği - HOS), Aris Manolopoulos (HOS), Danae Portolou (HOS), Jakob Fric (HOS), Giorgos Handrinos (HOS), Giorgos Catsadorakis (Prespa’yı Koruma Derneği), Savvas Kazantzidis (Orman Araştırmaları Enstitüsü), Stavros Xirouchakis (Girit Doğa Tarihi Müzesi), Lavrentis Sidiropoulos (HOS), Dora Skartsi (WWF Yunanistan), Tasos Bounas (HOS), Christos Barboutis (HOS), Sergi Herrando (Katalan Ornitoloji Enstitüsü), Filios Akriotis (University of Aegean)

Avrupa Kuşları Kırmızı Listesinin hazırlanması için 40 farklı ülkeden 100’den fazla ornitolog ve paydaş Çek Cumhuriyeti’nin Mikulov kentinde buluştu. Şubat 2012, © BirdLife International

4

Amaç

Avrupa Kırmızı Listesi Avrupa’daki bütün türlerin (memeliler, kuşlar, sürüngenler, iki yaşamlılar, tatlı su balıkları, kelebekler, yusufçuklar, arılar, tıbbi bitkiler ile kınkanatlılar, yumuşakçalar ve damarlı bitkilerin belirli bir grubu) IUCN bölgesel Kırmızı Liste kılavuzlarına göre koruma statülerini gözden geçirme çalışmasıdır. Durumlarını iyileştirmek için yürütülmesi gereken uygun koruma eylemlerinin alınabilmesine yönelik bölgesel düzeyde yok olma tehdidiyle karşı karşıya olan türleri belirler. Bu Kırmızı Liste yayını Avrupa kuşları için elde edilen sonuçları özetlemektedir.

Kapsam

Coğrafi kapsam kıta genelidir. Kuzeybatıda Grönland’dan kuzeydoğuda Urallar’a; güneybatıda Kanarya Adaları’ndan güneydoğuda Kıbrıs ve Kafkasya’yı içine alır. Kırmızı Liste değerlendirmeleri iki farklı bölgesel düzeyde yürütülmüştür. Bunlardan ilki yukarıda tanımlanan coğrafi Avrupa sınırları, ikincisi ise 2008-2012 yılları arasında Kuş Direktifi 12. Madde gereğince rapor veren 27 Avrupa Birliği Üye Ülkesidir2.

Statülerin değerlendirilmesi

Bütün türlerin statüleri IUCN Kırmızı Liste Kategorileri ve Ölçütlerine (Baskı 3.1; IUCN 2012a3) göre değerlendirilmiştir. Bu, yok olma riskini ölçme konusunda dünya çapında en geniş kabul gören sistemdir. Bütün değerlendirmelerde IUCN Kırmızı Liste Kategorileri ve Ölçütleri’nin en son Kullanım Kılavuzu (IUCN 20144) ve en son yayımlanan IUCN Bölgesel ve Ulusal Kırmızı Listesi Uygulama Kılavuzu (Baskı 4.0; IUCN 2012b5) takip edilmiştir. Avrupa Kırmızı Listesi web sitesi ve veri portalından, http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist, http://www.iucnredlist.org/europe ve www.BirdLife.org/datazone adreslerinden bütün değerlendirmelere erişilebilir.

Sonuçlar

Avrupa bölgesinde kuş türlerinin %13’ü tehdit altındadır. Bunların %2’si Kritik (CR), %3’ü Tehlikede (EN), %7’si Duyarlı (VU)’dır. Bunun dışında %6’lık bir kısım ise Tehdide açık (NT)’tır. AB 27 dâhilinde ise kuş türlerinin %18’i tehdit altındadır. Bunların %2’si Kritik (CR), %4’ü Tehlikede (EN) ve %12’si Duyarlı (VU) olarak değerlendirilmiştir. Bunun dışında %6’lık bir dilim ise Tehdide açık (NT)’tır. En yüksek sayıda kuş türünü barındıran ülkeler Rusya ve Türkiye’dir. Rusya ve Doğu Avrupa ile Akdeniz, Karadeniz ve Kafkasya, Kuzeybatı Avrupa’dan daha yüksek bir tür zenginliğine sahiptir. Kafkasya, İber Yarımadası ve Fransa’da tehdit altında olan azımsanmayacak sayıda tür vardır. Baltık Ülkeleri ve Doğu Avrupa’daki bazı bölgelerde de durum aynıdır. Tehdit altında olan başlıca türler, Kuzey ve Kuzeybatı Avrupa’da bulunan deniz kuşlarıdır.

Avrupa’ya endemik ya da neredeyse endemik olan 91 kuş türü, ağırlıklı olarak Ilıman ve Orta Avrupa’da bulunur. Akdeniz’deki ve Makaronezya’daki adalar ile Kafkasya bölgesinde çok sayıda endemik kuş türü bulunur.

“Biyolojik kaynakların kullanımı” ve “tarım ve su ürünleri yetiştiriciliği” Avrupa’da kuş türleri üzerindeki en büyük tehditlerdir. Bunu “iklim değişikliği ve şiddetli hava koşulları”, “kirlilik”, “istilacı ve diğer problemli türler, genler ve hastalıklar” ile “doğal sistemlerin değiştirilmesi” takip etmektedir.

Sonuçlar

Avrupa genelinde çoğu devlet, sivil toplum kuruluşu ve diğer kurumlar yabani kuşları ve yaşadıkları habitatları koruma konusunda artan bir sorumluluk göstermektedir. Bu uğraşlar sayesinde bazı türler iyileşmeye dair işaretler vermektedir. Ancak bu değerlendirmede tehdit altındaki türlerin oranı on yıl önceki değerlendirme ile karşılaştırılabilir düzeydedir. Kuş türleri yasa dışı avlanma, tarım uygulamalarında yapılan değişimler, istilacı ve yabancı türler, habitat kaybı ve bozulması gibi birçok tehdit nedeniyle azalmaya devam etmektedir. Avrupa’nın kuş türlerini yok olmaktan kurtarmak ve Avrupa’daki kuş popülasyonlarını korumak için çok daha fazlasının yapılması gerektiği açıktır.

Yönetici Özeti

2 Hırvatistan Avrupa Birliği’ne 2013’te kabul edildiği için 12. Madde’nin gerektirdiği rapora bu sefer dâhil olmamıştır. Dolayısıyla Hırvatistan’dan gelen veriler AB düzeyindeki değerlendirmelere dâhil edilmemiştir.

3 http://cmsdocs.s3.amazonaws.com/keydocuments/Categories_and_Criteria_en_web%2Bcover%2Bbckcover.pdf

4 http://jr.iucnredlist.org/documents/RedListGuidelines.pdf5 http://cmsdocs.s3.amazonaws.com/keydocuments/Reg_Guidelines_en_

web%2Bcover%2Bbackcover.pdf

5

1. Arka Plan1.1 Avrupa Bağlamı

Dünyanın yedi kıtasından biri olan Avrupa, Avrasya’nın en batı yarımadasını kapsar. Asya’dan doğuda Ural ve Kafkas Dağları, Ural Nehri ve Hazar Denizi ile ayrılmıştır. Kuzeydeki sınırı Kuzey Denizi, batıdaki sınırı Atlantik Okyanusu, güneydeki sınırı ise Akdeniz’dir. Avrupa yaklaşık 10.180.000 kilometre karelik yüzey alanıyla dünyadaki karasal alanın yalnızca %7’sini kaplar ve dünyanın en küçük ikinci kıtasıdır. Ancak buna karşın yaklaşık 742 milyon nüfusuyla, dünyanın Asya ve Afrika’dan sonra, en büyük üçüncü kıtasıdır. Bu sayı dünya nüfusunun yaklaşık %12’sidir.

28 üye ülkenin oluşturduğu ve dünyanın en büyük siyasi ve ekonomik birliği olan Avrupa Birliği (AB), Avrupa’da yer almaktadır. Dünya nüfusunun %7.3’ünü temsil eden ve 500 milyonu aşan toplam nüfusuyla 2012 yılında 16.584 trilyon ABD doları değerindeki nominal gayri safi yurtiçi hasılası (GSYH) ile küresel nominal GSYH’nin %23’ünü gerçekleştirmiştir.

Avrupa 530 kuş türü, 138 yusufçuk ve kızböceği türü (Kalkman vd. 2010), 260 memeli türü (Temple ve Terry 2007, 2009), 151 sürüngen türü (Cox ve Temple 2009), 85 iki yaşamlı türü (Temple ve Cox 2009), 546 tatlı su balığı türü (Kottelat ve Freyhof 2007, Freyhof ve Brooks 2011), yaklaşık 1200 deniz balığı türü (IUCN hazırlanma aşamasında, 2015), 20-25.000 damarlı bitki türü (Euro+Med 2006- 2011) ve 100.000 omurgasız türünü (Fauna Europaea 2004) içeren bir biyoçeşitliliğe sahiptir. Avrupa’nın bitki ve hayvan türleri bakımından özellikle zengin olan Orta Akdeniz Bölgesi küresel biyoçeşitlilik sıcak noktası olarak tanınmaktadır (Mittermeier vd. 2004, Cuttelod vd. 2008).

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) sürekli olarak küresel biyoçeşitlilikte azalma tahmin etmektedir. 21. yüzyılın ortasına doğru biyoyakıt için üretilen tarım ürünlerinin tarımı ve küresel iklim değişikliğinin yol açacağı habitat kaybının, biyoçeşitliliğin azalmasında büyük pay sahibi olması beklenmektedir6. Ortalama tür bolluğuyla ölçülen küresel karasal çeşitlilik 2010’da doğal vejetasyonun destekleyebileceği potansiyel seviyenin yalnızca %68’idir. 2050 yılında “şu andaki durumun

devam etmesi” senaryosuyla yeryüzünde ortalama tür bolluğunun %60’a kadar azalacağı düşünülmektedir. Avrupa’daki ortalama tür bolluğunun ise %24 azalacağı tahmin edilmektedir (2010’daki tahmini %38 oranından yola çıkarak) 7.

AB 2020 Biyoçeşitlilik Stratejisi altı hedeften ve 20 eylemden meydana gelir. Bu hedeflerden ikisi habitatların ve türlerin korunmasına açık bir şekilde vurgu yapar. (Hedef 1 “Kuşlar ve Habitatlar Direktifi’nin Tamamen Uygulanması” ve Hedef 3 “ Tarım ve ormancılığın biyoçeşitliliği sürdürmeye ve yükseltmeye olan etkisini artırmak”). Hedef 1 doğrultusunda ve erişilebilen en yeni verilere göre, Habitatlar Direktifi’nde habitatların yalnızca %16’sı ile türlerin yalnızca %23’ü “İyi” olarak değerlendirilirken, “Kötü” olarak değerlendirilenlerin çoğu iyiye gitmemiş veya durumu daha da kötüleşmiştir ( habitatlar için %42, türler için %33).

Hedef 3 doğrultusunda, Habitatlar Direktifi altında listelenen tarımsal ekosistemlerle ilişkideki habitatlar ve türlerin durumu diğer karasal ve tatlı su ekosistemlerine bağlı olanlardan daha kötüdür ve koruma statülerinde gerçek bir gelişme kaydedilmemiştir. Habitat değerlendirmelerinin %11’i ve tür değerlendirmelerinin %20’si olumludur. Kuş Direktifi’nde bulunan, tarımsal ekosistemlere bağlı kuş türlerinin yarısından daha azı (%48) “Güvenli” bir statüye sahiptir.

Avrupa’daki habitat kaybının hızı endişe vericidir. Avrupa Çevre Ajansı’nın, Avrupa’da çevrenin durumu ve genel görünümüyle ilgili en son sentez raporlarına göre (EEA 2015) “Avrupa’nın doğal sermayesi 7. Çevre Eylemi Programı’nın hedeflerine göre henüz korunmamakta, muhafaza edilmemekte ve geliştirilmemektedir”. İklim değişiminin etkileri biyoçeşitlilik kaybının altında yatan itici güçleri şiddetlendirmektedir 8.

1.2 Avrupa’nın Kuşları, Dağılımları ve Tehdit Statüleri

2014 yılı itibarıyla BirdLife dünya çapında 1373 kuş türünün yok olma tehdidiyle karşı karşıya olduğunu yayınlamıştır (toplam tür sayısının %13’ü, kabaca sekizde

6 “OECD 2050’ye Doğru Çevresel Bakış, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü, Paris, Fransa.

7 http://www.eea.europa.eu/soer-2015/global/ecosystems8 CBD (2010), ‘Biyoçeşitliliğin Küresel Ölçekte Genel Görünümü 3’,

Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Sekreterliği, Montreal, Quebec, Kanada

6

biri)9. Bu türler küçük, parçalanmış ya da küçülmekte olan yayılım alanlarına, zayıf popülasyonlara sahiptir ya da sayıca giderek azalmaktadır. Bunlar arasından 213 türün kritik (CR) seviyede olduğu ve yakın bir gelecekte çok yüksek bir yok olma riskiyle karşı karşıya kalacağı düşünülmektedir. Kuşların Kırmızı Liste Dizini biyocoğrafi olarak yıkılabilir. Sonuçlar türlerin durumunun başlıca ekosistemlerin ve bölgelerin tümünde kötüleştiğini gösterse de bu değişimler dünyanın her yerinde eşit düzeyde meydana gelmemiştir. Pasifik Adaları’na, açık okyanusa ve Asya’daki alçak ormanlara bağlı olan kuşların sayısı özellikle keskin bir düşüş göstermiştir.

Avrupa, iki milyar çifti geçen bir üreme popülasyonuna sahip, 69 farklı familyadan (Tablo 1) 530’dan fazla düzenli olarak yaşayan yabani kuş türünün yuvasıdır. Bunun milyonlarcası daha kıtayı Afrika’ya giderken geçit olarak kullanır; Kuzey Kutbu ve Rusya’dan gelen milyonlarca kuş da kışı Avrupa’da geçirir. Avrupa kuşlarının yaklaşık %17’si endemik ya da neredeyse endemiktir; yani yalnızca Avrupa’da bulunurlar ya da küresel yayılım alanları Avrupa’da yoğunlaşmıştır. Avrupa’ya endemik ya da neredeyse endemik olan kuş türlerinin yarısından fazlası altı familyaya aittir: Columbidae (güvercinler ve kumrular), Procellariidae (denizkırlangıçları ve yelkovanlar) Laridae (martılar ve sumrular), Fringillidae (ispinozgiller),

Muscicapidae (taşkuşları ve sinekkapanlar) ve Sylviidae (ötleğenler, kamışçınlar, mukallitler & benzerleri).

Şu anda Avrupa türlerinin 53’ünün (%10) küresel koruma gerektirdiği düşünülmektedir ve IUCN Kırmızı Listesi’nde Tehdit Altında ya da Tehdide Açık olarak listelenmektedir10. Bunlar ada endemiği olan türlerden, ülkede yaşayan yaygın türlere kadar değişir. Avrupa kuşlarının koruma statüleriyle ilgili en son yapılan değerlendirmelere göre (BirdLife International 2004a), Avrupa’da düzenli olarak bulunan kuş türlerinin %43’ünün koruma statüsü kötü (arzu edilmeyen) durumdadır. ve bu yüzden Avrupa’da Koruma Öncelikli Türler (SPEC) altında sınıflandırılmaktadırlar. Değerlendirilen türlerden 40’ı (%7.6) SPEC 1 (Küresel koruma önceliği olan Avrupa türleri), 45’i (%8.6) SPEC 2 (küresel popülasyonları Avrupa’da yoğunlaşan ve Avrupa’daki koruma statüleri kötü olan türler) ve 141’i (%26.9) SPEC 3 (Avrupa’da yoğunlaşmayan ancak Avrupa’daki koruma statüleri kötü olan türler) olarak sınıflandırılmıştır. Bu üç kategorideki her bir türün yüzdesi, bundan bir önce yapılan değerlendirmeye- 1994 yılında- (Tucker & Heath 1994) göre daha yüksektir (Bu çalışmada türlerin %38’i SPEC 1, 2 ve 3 altında sınıflandırılmıştır). AB düzeyinde 2004 yılında türlerin %48’inin koruma durumu kötüdür (BirdLife International 2004b).

9 http://www.BirdLife.org/datazone/sowb/spotthreatbirds 10 http://bit.ly/1I7sEFE

Büyük boz yelkovan (Calonectris borealis) AB 27’ye endemik bir deniz kuşudur. Ağırlıklı olarak Azorlar’da, Madeira’da (küresel popülasyonunun neredeyse %90’ı) ve Kanarya Ada-ları’nda ürer. Azorlar’daki popülasyonun sayılarında kısa vadede küçük bir düşüş görülme-sine karşın, popülasyonun artmakta olduğu tahmin edilmektedir. Tür bu nedenle Düşük Riskli kategorisinde sınıflandırılmıştır. © J. M. Arcos

Kanarya (Serinus canaria) yayılımı Kanarya Adaları, Madeira ve Azorlar’la sınırlanmış bir Avrupa endemiğidir. Popülasyon eğilimi bilinmese de, türün durumunun kötüye gittiğine yönelik herhangi bir bulgu olmadığı için tür düşük riskli kategorisinde sınıflandırılmıştır. © Ivan Mikšik

7

Tablo 1. Avrupa›daki kuş ailelerinin (familyalarının) çeşitlilik ve endemizm oranı

Sınıf Takım Aile Avrupa AB 27

Türlerin sayısı

Türlerin sayısı

(neredeyse-) endemik türlerin sayısı

(neredeyse-) endemik türlerin sayısı

(neredeyse-) endemik türlerin yüzdesi

(neredeyse-) endemik türlerin yüzdesi

8

1.3 Değerlendirmenin Hedefleri

Avrupa bölgesel değerlendirmesinin üç temel amacı vardır:· AB Kuş Direktifi’nin 12. Maddesi gereğince AB Üye

Ülkeleri tarafından ilk kez bildirilen verilerle sivil toplum kuruluşlarından gelen karşılaştırılabilir verileri ve Avrupa’nın geri kalanında ortak çalışılan diğer uzmanlardan gelen verileri kullanarak Avrupa’daki kuş türlerinin durumunu değerlendirmek.

· Avrupa kuşlarının durumunu bildiren güncel veri dizilerini sağlayarak, bölgesel koruma planlamalarına katkıda bulunmak.

· Başlıca tehditleri belirlemek; bunları hedef alan hafifletici önlemler ve koruma eylemleri önermek.

Değerlendirmenin iki ana ürünü vardır:· Avrupa kuşlarının statüleri üzerinde yazılan bu özet

rapor.· Bu verileri arka plan materyalleri ve yorumlayıcı diğer

materyallerle birleştirerek, bütün Avrupa kuşları için birer tür bilgi formu biçiminde vitrine koyan bir web sitesi ile veri portalı 11 12 13.

Bu raporda sunulan veriler raporun yazıldığı süreçte erişilebilen bilgilere dayanan bir anlık fotoğraf ortaya koymaktadır. Koruma eylemlerinin yerinde gerçekleştirebilmesi için, BirdLife International bu verilerin ilgili karar mercilerine, sivil toplum kuruluşlarına ve bilim insanlarına ulaştırılmasını sağlayacaktır.

11 http://www.iucnredlist.org12 http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/13 www.BirdLife.org/datazone

Sınıf Takım Aile Avrupa AB 27

Türlerin sayısı

Türlerin sayısı

(neredeyse-) endemik türlerin sayısı

(neredeyse-) endemik türlerin sayısı

(neredeyse-) endemik türlerin yüzdesi

(neredeyse-) endemik türlerin yüzdesi

Toplam

9

2.1. Küresel ve Bölgesel Değerlendirme

IUCN Kırmızı Liste Kategorileri ve Ölçütleri bir taksonun göreceli yok olma riskini belirlemek üzere tasarlanmıştır (IUCN 2012a). IUCN Kırmızı Liste Kategorileri (Şekil 1) popülasyon eğilimleri, popülasyon büyüklüğü ve yapısı ile coğrafi yayılıma bağlı nicel bir dizi ölçüte dayanmaktadır. Toplam dokuz kategori vardır. Duyarlı (VU), Tehlikede (EN) ve Kritik (CR) olarak sınıflandırılan türler “tehdit altında” olarak görülür. Bir türün yok olma riski küresel, bölgesel ya da ulusal olarak değerlendirilebilir. Bir türün Küresel Kırmızı Liste’deki ve Bölgesel Kırmızı Liste’deki kategorisi farklı olabilir. Dolayısıyla küresel ölçekte yaygın olan ve Düşük Riskli (LC) kategorisinde sınıflandırılan bir tür belirli bir bölgede yüksek düzeyde tehditle karşı karşıya olabilir ve Tehlikede (EN) kategorisinde değerlendirilebilir (IUCN kategorilerinin açıklamaları için Şekil 1’e bakınız). Belirli bir tür konusunda düşük ya da yüksek tahminlerden kaçınmak için IUCN Kırmızı Liste Kategorileri’nin Bölgesel Düzeyde Uygulama Kılavuzu’na başvurulmalıdır (IUCN 2012b).

Bu çalışma kuş türlerinin AB ülkelerindeki ve Pan-Avrupa’daki tehdit durumlarının bir değerlendirmesidir. Hem AB hem de Avrupa için kullanılan metodolojide IUCN Kırmızı Liste Kategorileri’nin Bölgesel Düzeyde Uygulama Kılavuzu (IUCN 2012b) takip edilmiştir.

2.2 Veri Kaynakları

AB değerlendirmeleri temel olarak AB Kuş Direktifi’nin 12. Maddesi altındaki AB Üye Ülkeleri tarafından bildirilen verilere dayanmaktadır. 12. Madde Üye Ülkelerin Kuş Direktifi’nin ulusal uygulamalarıyla elde edilen gelişmeler üzerine düzenli olarak rapor hazırlamasını ve sunmasını gerektirir. 2011 yılında Avrupa Komisyonu Üye Ülkelerle anlaşarak raporlama prosedürünü ve sıklığını, kuş popülasyonlarının durumu ve eğilimiyle ilgili bilgilerin rapor edilmesini zorunlu kılacak şekilde yeniden düzenlemiştir. Bu sayede Kuş Direktifi 12. Madde altındaki raporlamayı Habitat Direktifi 17. Madde altındaki koruma durumları üzerine yazılan raporlarla aynı hatta koymuştur. 2008-2012

2. Değerlendirme Metodolojisi

Şekil 1. Bölgesel ölçekte IUCN Kırmızı Liste Kategorileri

Yeterli veri

Değerlendirilmiş

Bölgesel Değerlendirme için Uygun

Bütün türler

Tükenmiş (EX)

Kritik (CR)

Tehlikede (EN)

Duyarlı (VU)

Tehdide Açık (NT)Düşük Riskli (LC)

Yetersiz Verili (DD)

Uygulanmadı (NA)

Değerlendirilmemiş (NE)

Tükenme Riski

Tehdit altındaki kategoriler

Doğal Ortamında Tükenmiş (EW)

Bölgesel Olarak Tükenmiş (RE)

10

yıllarını kapsayan 12. Madde raporları 2013-2014’te ibraz edilmiştir. Bu raporlar popülasyonların büyüklüğü ve eğilimleri ile kuş taksonlarının yayılışı hakkında bilgileri içerir. Benzer veriler AB’ye üye olmayan ülkelerden de, Avrupa’daki ulusal kuş gözlem projeleri ve kuruluşlarının (BirdLife International partnerleri ve diğer çoğu kuruluş da dâhil olmak üzere) mevcut verilerine ve uzmanlığına dayanarak toplanmıştır.

2.3 Coğrafi Kapsam

Coğrafi kapsam batıda İzlanda’dan doğuda Urallar’a (Rusya Federasyonu’nun Avrupa kısmı da dâhil olmak üzere), kuzeyde, Kuzey Kutbu’ndan güneyde Akdeniz’e uzanan (bkz. Şekil 2) kıta genelidir. Kanarya Adaları, Madeira ve Azorlar da bu coğrafyaya dâhil edilmiştir. Man Adası ve Manş Adaları için ayrı veriler toplamak mümkün olmamıştır ancak çoğu durumda kuş popülasyonları ve popülasyon eğilimleri Birleşik Krallık ve Fransa toplamı içinde yansıtılacaktır. Bazı istisnalar vardır (Man Adası’nda gökçe delice (Circus cyaneus) ve kırmızıgagalı dağkargası (Pyrrhocorax pyrrhocorax) ; Manş Adaları’nda bazı deniz kuşu türleri ve bahçe tırmaşıkkuşu (Certhia brachydactyla) gibi), ancak bu popülasyonlar değerlendirmeleri etkileyecek kadar büyük değildir.

Kırmızı Liste değerlendirmeleri iki farklı bölgesel seviyede yürütülmüştür:1) Coğrafi Avrupa (Sınırları yukarıda betimlendiği gibi); 2) AB’nin 27 Üye Ülkesini kapsayan alan 14.

2.4 Öncü Değerlendirmeler

Avrupa’da yerli olan her bir kuş türü için aşağıdaki veriler derlenmiştir:· Türün taksonomik sınıflandırması· Coğrafi yayılım alanı ve dağılım haritası· Popülasyon ve popülasyon eğiliminin bilgisi

(popülasyon eğilimi haritaları ve ulusal veri tabloları da dâhil olmak üzere)

· Ekoloji ve habitat tercihleri· Başlıca tehditler· Koruma önlemleri (yürürlükte olan ve gerek duyulan)· Türün kullanılması· Kilit literatür referansları

14 Hırvatistan AB’ye 2013 yılında kabul edildiğinden ötürü, Madde 12’nin gerektirdiği rapora şu an için katılmamıştır. Bu yüzden Hırvatistan’dan gelen veriler AB düzeyindeki değerlendirmeler kapsamında değildir.

Şekil 2. İki alan için bölgesel değerlendirmeler yapılmıştır- Kıta Avrupası ve AB 27

AvrupaEU 27= AB 27

Avrupa türleri değerlendirme sınırları

11

2.5 Popülasyon Büyüklüklerinin ve Eğilimlerinin Ortaya Konması

Her bir taksonun AB genelinde ve Pan-Avrupa’daki kapsamlı popülasyon büyüklüğü ve eğilimlerini ortaya koymak için ulusal veriler bir araya getirilmiştir. Popülasyon büyüklüğünde ülkelerden gelen minimum ve maksimum popülasyon büyüklüğü verileri, genel minimum ve maksimumu hesaplamak üzere toplanmıştır. Bütün Avrupa ülkelerinden aynı popülasyon birimini kullanmaları istenmiştir. Bu popülasyon birimi, üreyen kuşların çoğu için “üreyen çiftler” (olağandışı ya da karmaşık bir üreme biyolojisine veya gizleyici davranışa15* sahip az sayıdaki takson ya da dişi için ses çıkaran veya kavga eden erkekler gibi diğer birimler hariç tutulmuştur) ve kışlayanlar için ise “birey” olarak kullanılmıştır. Popülasyon eğilimlerini belirlemek için tüm ülkelerden gelen veriler bir araya getirilmiş, her ülkeden gelen veriye sahip olduğu popülasyonun büyüklüğü doğrultusunda ağırlık verilmiştir. Bu ağırlıklandırma ülkelerin minimum ve maksimum popülasyon büyüklüğünün geometrik ortalamasının, AB ya da Pan-Avrupa popülasyonu genelindeki eşdeğer toplamın geometrik ortalamasıyla karşılaştırması için dayanak olarak kullanılmıştır. Bu analiz yapılırken, IUCN tarafından çoklu (ulusal) alt popülasyonlardan gelen verilere dayanarak genel eğilimi tahmin etmek üzere özel olarak geliştirilen bir yöntem kullanılmıştır16.

Popülasyon eğiliminin yönünün toplam Avrupa popülasyonunun büyük bir oranı için bilinmeyen olarak rapor edilmesi, eğilim bilgilerinin çelişmesi ya da eğilim büyüklüğünün var olmamasından kaynaklanan popülasyon eğilimi kategorisini kesin biçimde bölüştürmenin mümkün olmadığı durumlarda, popülasyonun Avrupa genelindeki eğilimi “Bilinmiyor” olarak sınıflandırılmıştır. Mümkün olduğunda, herhangi bir eksik verinin yol açabileceği etkiler karşısında popülasyon eğiliminin güvenilirliği makul birer “iyi” ve “kötü” senaryo yardımıyla test edilmiştir. Bu senaryolar rapor edilen diğer popülasyon eğilimi bilgileri, yakın zamanda yazılmış ulusal kırmızı listeler, bilimsel literatür, uzmanların diğer yayınları ve konu hakkındaki danışmanlığı gibi bilgi kaynaklarına dayanarak geliştirilmiştir.

Türlerin çoğuyla ilgili değerlendirmeler üreme dönemi verilerine dayanmaktadır. Az sayıdaki tür için kış verileri

(de) kullanılmıştır. Kış verileri kuşların yalnızca bir alt kümesinden gelmektedir. Bunlar su kuşları, özellikle de göçmen ördekler ve kıyı kuşlarıdır. Çünkü bu grupların popülasyonlarının gözlenebildiği en iyi zaman, bireylerin büyük gruplar halinde bir arada toplandığı kış mevsimidir.

AB ya da Avrupa bölgesinde düzenli olarak üremeyen türlere ilişkin değerlendirmeler yalnızca kış verilerine dayanmaktadır. Her iki mevsimde de görülen ve rapor edilen veri dizileri bölgesel popülasyonu temsil eden türlerle ilgili değerlendirme işlemi, hem üreyen hem de kışlayan popülasyonlarla ilgili veriler üzerinden ayrı ayrı yürütülmüştür. Kışlayan bazı türlerde popülasyon eğilimlerinin arka planında, genellikle hava koşullarındaki yıllık değişimlerle ilişkili demografik etkenler olabilir. Örneğin bazı yıllarda belli bir bölgede kışlayan kuşlar sert hava koşulları nedeniyle başka bir yere gitmek zorunda kalırken, normalde bölgenin dışında kışlayan kuşlar bölgeye akın edebilir. Sonuç olarak değerlendirmeler kural olarak üreme verileri temel alınarak yürütülmüştür. Bu değerlendirmeler sonucunda oluşan statü kategorisi, kış verileri kullanılarak elde edilen kategoriyle aynıdır ya da bu kategoriden daha yüksektir (daha yüksek tehdit altındadır). Avrupa’da yerli olan ya da yerleşik hale gelmiş olan karasal kuş türlerinin ve deniz kuşu türlerinin tümü değerlendirme kapsamına alınmıştır. Avrupa’ya MS 1500 yılından sonra insanlar tarafından getirilen türler değerlendirmeye dâhil edilmemiştir 17. Benzer şekilde, Avrupa’da nadiren rastlanan türler değerlendirmeye alınmamıştır 18. Değerlendirmeler BirdLife International’ın en son taksonomisi (BirdLife International 2014) temel alınarak tür düzeyinde gerçekleştirilmiştir 19. Ülkeler tarafından alt tür düzeyinde ya da göç yolu düzeyinde rapor edilen 20 her bir kuş taksonu için popülasyon büyüklüğü ve popülasyon eğilimi verileri tür düzeyi altında toplanmıştır.

15 http://goo.gl/yZLATv http://www.iucnredlist.org/technical-documents/red-list-documents adresinden erişilebilir.

16 Bazı ülkeler, yerli olmayan bazı türlerin verilerini de rapor etmiştir ancak bunlar değerlendirme kapsamına alınmamıştır. Sülün (Phasianus colchicus) gibi, bölgede hem yerli popülasyonları bulunan hem de bölgeye sonradan getirilen türler söz konusu olduğunda yalnızca yerli popülasyonlar değerlendirmeye alınmıştır.

17 Bazı ülkelerden Amerikan kadife ördek (Melanitta perspicillata), Thayer martısı (Larus thayeri), boz sumru (Onychoprion fuscatus) ve Moğol tarlakuşu (Alauda gulgula) verileri gelse de, bunlar Avrupa’da düzenli olarak bulunan türler olmadığından değerlendirmeye alınmamıştır.

18 http://www.birdlife.org/datazone/info/taxonomy19 12. Madde gereğince raporlama şu şekildedir: Kuş Direktifi Ek 1’de alt

türleri listelenen alt tür ya da diğer alt tür birimleri; uluslararası Tür Eylem Planları, Yönetim Planları ya da Kısa Yönetim Bildirileri hazırlanmış alt türler için; Afrika-Avrasya Göçmen Su Kuşlarını Koruma Sözleşmesi (AEWA) “Göçmen Su Kuşlarının Popülasyon Statüleri” (2009-2012) Tablo 1’in A sütununda listelenen alt türler veya ayrı göç yollarını takip eden popülasyonlar için; 2010 IUCN Kırmızı Listesi’ne göre küresel ölçekte Tehdit Altında ya da Tehdide Açık olarak sınıflandırılan türlerin alt türleri ya da ayrı popülasyonları için.

12

3. Sonuçlar3.1 Kuşların Tehdit Statüleri

Kuşların statüleri iki bölgesel düzeyde değerlendirilmiştir: Coğrafi Avrupa ve AB 27. Coğrafi Avrupa’da kuş türlerinin %13’ü (67 tür) tehdit altındadır. Bunların %2’si (10 tür) Kritik (CR), %3’ü (18 tür) Tehlikede (EN), %7’si (39 tür) Duyarlı (VU)’dır. %6’sı (32 tür) ise Tehdide Açık (NT) olarak değerlendirilmektedir. AB 27 dâhilinde kuş türlerinin %18’i (82 tür) tehdit altındadır. Bunun %2’si (11 tür) Kritik (CR), %4’ü (16 tür) Tehlikede (EN), %12’si (55 tür) Duyarlı (VU) ve %6’sı (26 tür) Tehdide Açık (NT) olarak değerlendirilmektedir (Tablo 2 ve Şekil 3 ile 4 türlerin her bir IUCN Kırmızı Liste Kategorisindeki yüzdesini göstermektedir). Karşılaştıracak olursak tatlı su yumuşakçalarının %59’u, tatlı su balıklarının %40’ı, iki yaşamlıların %23’ü, sürüngenlerin %20’si, memelilerin %17’si, yusufçukların %16’sı, kelebeklerin %9’u ve su bitkilerinin %8’i tehdit altındadır (IUCN 2011). Ek olarak belli türler değerlendirilerek hazırlanmış Avrupa Kırmızı Listeleri, karasal yumuşakçaların %22’si, evcilleştirilmiş bitkilerin atalarının ve akrabalarının %16’sının, odun yiyen kınkanatlıların %15’inin, tıbbi bitkilerin %2’sinin

de tehdit altında olduğunu göstermektedir. (IUCN 2011, Allen vd. 2014).

İki tür küresel olarak tükenmiştir (EX): Kanarya Adası poyrazkuşu (Haematopus meadewaldoi), büyük dalıcımartı (Pinguinus impennis). Dört tür Avrupa düzeyinde Bölgesel Olarak Tükenmiş (RE): Kelaynak (Geronticus eremita), yılanboyun (Anhinga rufa), doğu cılıbıtı (Charadrius asiaticus) ve çöl ötleğeni (Sylvia nana). Bunlar arasında yılanboyun, doğu cılıbıtı ve çöl ötleğeni küresel ölçekte Düşük Riskli (LC), kelaynak ise küresel ölçekte Kritik (CR) kategorisinde listelenir. Yakalı toy (Chlamydotis macqueenii), ince gagalı kervançulluğu (Numenius tenuirostris) ve küçük bıldırcın (Turnix sylvaticus) Avrupa düzeyinde Kritik (CR) ve Muhtemelen Tükenmiş olarak değerlendirilir. Avrupa ve AB 27 düzeyinde Bölgesel Olarak Tükenmiş (RE) , tehdit altında (Kritik, Tehlikede ya da Duyarlı) ve Tehdite Açık (NT) kategorisinde sınıflandırılan türler Tablo 3’te listelenmiştir. Değerlendirilen bütün türlerin listesi Ek 1’dedir.

Şekil 3. Avrupa’daki kuşların IUCN kırmızı liste kategorileri

RECRENVUNTLC

13

Şekil 4. AB 27’deki kuşların IUCN kırmızı liste kategorileri

Tablo 2. Her bir tehdit kategorisindeki kuş türü sayısının özeti

Tablo 3. Avrupa ve AB 27 düzeyinde bölgesel olarak tükenmiş, tehdit altında ya da neredeyse tehdit altında olan kuş türleri. Avrupa ya da AB 27 için neredeyse endemik olan türler yıldız(*) işaretiyle belirtilmiştir.

RECRENVUNTLC

Değerlendirilen türlerin toplam sayısı

Kritik (CR)Tehlikede (EN)Duyarlı (VU)Tehdide Açık (NT)Düşük Riskli (LC)

Tükenmiş (EX)Bölgesel Olarak Tükenmiş (RE)

IUCN Kırmızı Liste Kategorileri Avrupa’daki kuş türlerinin sayısı

2410183932428533

2111165526340451

AB 27’deki kuş türlerinin sayısı

Tehdit altındaki kategoriler

Aile Cins Tür İngilizce ismi Türkçe ismi Kırmızı liste statüsü

Avrupa AB 27Threskiornithidae Geronticus eremita Northern Bald Ibis Kelaynak RE REAnhingidae Anhinga rufa African Darter Yılanboyun RE NECharadriidae Charadrius asiaticus Caspian Plover Doğu cılıbıtı RE NESylviidae Sylvia nana Desert Warbler Çöl ötleğeni RE NE

14

Procellariidae Puffinus mauretanicus Balearic Shearwater Balear yelkovanı CR* CR*Scolopacidae Numenius tenuirostris Slender-billed Curlew İncegagalı kervançulluğu CR CRTurnicidae Turnix sylvaticus Common Buttonquail Endülüs bıldırcınyelvesi CR CREmberizidae Emberiza aureola Yellow-breasted Bunting Söğüt çintesi CR CROtididae Chlamydotis macqueenii Asian Houbara Yakalı toy CR NECharadriidae Vanellus gregarius Sociable Lapwing Sürmeli kızkuşu CR NEStrigidae Ketupa zeylonensis Brown Fish-owl Balık baykuşu CR NEAccipitridae Aquila nipalensis Steppe Eagle Bozkır kartalı CR NEAlaudidae Melanocorypha yeltoniensis Black Lark Kara toygar CR NEAlaudidae Ammomanes deserti Desert Lark Çöl toygarı CR NEAnatidae Anser erythropus Lesser White-fronted Goose Küçük sakarca EN CRAccipitridae Clanga clanga Greater Spotted Eagle Büyük orman kartalı EN CRAnatidae Cygnus columbianus Tundra Swan Küçük kuğu EN ENPteroclidae Pterocles orientalis Black-bellied Sandgrouse Bağırtlak EN ENRallidae Fulica cristata Red-knobbed Coot Tepeli meke EN ENOceanitidae Pelagodroma marina White-faced Storm-petrel Akyüzlü fırtınakırlangıcı EN ENProcellariidae Pterodroma madeira Zino’s Petrel Madeira fırtınakuşu EN* EN*Fringillidae Pyrrhula murina Azores Bullfinch Boz şakrak EN* EN*Anatidae Oxyura leucocephala White-headed Duck Dikkuyruk ördek EN VUProcellariidae Fulmarus glacialis Northern Fulmar Kutup fırtınakuşu EN VUAccipitridae Neophron percnopterus Egyptian Vulture Küçük akbaba EN VUFalconidae Falco biarmicus Lanner Falcon Bıyıklı doğan EN VUAlcidae Fratercula arctica Atlantic Puffin Deniz papağanı EN* NTPteroclidae Syrrhaptes paradoxus Pallas’s Sandgrouse Paçalı bağırtlak EN NELaridae Rhodostethia rosea Ross’s Gull Pembe martı EN NEStrigidae Otus brucei Pallid Scops-owl Çizgili ishakkuşu EN NEAlcedinidae Ceryle rudis Pied Kingfisher Alaca yalıçapkını EN NE

Muscicapidae Oenanthe chrysopygia Red-tailed Wheatear Kızılkuyruklu kuyruk-kakan EN NE

Anatidae Marmaronetta angustirostris Marbled Teal Yaz ördeği VU CRCharadriidae Charadrius leschenaultii Greater Sandplover Büyük cılıbıt VU CR

Glareolidae Glareola nordmanni Black-winged Pratincole Karakanatlı bataklıkkır-langıcı VU CR

Anatidae Somateria mollissima Common Eider Pufla VU ENScolopacidae Limosa limosa Black-tailed Godwit Çamurçulluğu VU ENLaridae Rissa tridactyla Black-legged Kittiwake Karaayaklı martı VU ENPhasianidae Lagopus lagopus Willow Grouse Kartavuğu VU VUAnatidae Clangula hyemalis Long-tailed Duck Telkuyruk VU VUAnatidae Melanitta fusca Velvet Scoter Kadife ördek VU VUAnatidae Aythya ferina Common Pochard Elmabaş patka VU VUAnatidae Aythya marila Greater Scaup Karabaş patka VU VUApodidae Apus affinis Little Swift Küçük ebabil VU VUOtididae Tetrax tetrax Little Bustard Mezgeldek VU VUGaviidae Gavia immer Common Loon Buz dalgıcı VU VUHydrobatidae Hydrobates monteiroi Monteiro’s Storm-petrel Azor fırtınakırlangıcı VU* VU*Procellariidae Pterodroma deserta Desertas Petrel Kap Verde fırtınakuşu VU* VU*Haematopodidae Haematopus ostralegus Eurasian Oystercatcher Poyrazkuşu VU VUCharadriidae Vanellus vanellus Northern Lapwing Kızkuşu VU VUScolopacidae Numenius arquata Eurasian Curlew Kervançulluğu VU VUScolopacidae Calidris ferruginea Curlew Sandpiper Kızıl kumkuşu VU VUAccipitridae Gypaetus barbatus Bearded Vulture Sakallı akbaba VU VUAccipitridae Aquila adalberti Spanish Imperial Eagle İspanyol şah kartalı VU* VU*Alcedinidae Alcedo atthis Common Kingfisher Yalıçapkını VU VUFalconidae Falco cherrug Saker Falcon Ulu doğan VU VU

Aile Cins Tür İngilizce ismi Türkçe ismi Kırmızı liste statüsü

Avrupa AB 27

15

Aile Cins Tür İngilizce ismi Türkçe ismi Kırmızı liste statüsü

Avrupa AB 27Laniidae Lanius excubitor Great Grey Shrike Büyük örümcekkuşu VU VUAlaudidae Chersophilus duponti Dupont’s Lark Dupont toygarı VU VUSylviidae Acrocephalus paludicola Aquatic Warbler Sarı kamışçın VU* VUSittidae Sitta whiteheadi Corsican Nuthatch Korsika sıvacısı VU* VU*Muscicapidae Oenanthe leucura Black Wheatear Kara kuyrukkakan VU VUEmberizidae Emberiza cineracea Cinereous Bunting Boz çinte VU* VUEmberizidae Emberiza rustica Rustic Bunting Akkaşlı çinte VU VUColumbidae Streptopelia turtur European Turtle-dove Üveyik VU NTGaviidae Gavia adamsii Yellow-billed Loon Sarıgagalı dalgıç VU NECharadriidae Vanellus indicus Red-wattled Lapwing Büyük kızkuşu VU NEAccipitridae Accipiter badius Shikra Şikra VU NEAlcedinidae Halcyon smyrnensis White-breasted Kingfisher İzmir yalıçapkını VU NEPasseridae Passer moabiticus Dead Sea Sparrow Küçük serçe VU NEMotacillidae Anthus gustavi Pechora Pipit Peçora incirkuşu VU NEEmberizidae Emberiza leucocephalos Pine Bunting Akbaşlı çinte VU NEAccipitridae Circus macrourus Pallid Harrier Bozkır delicesi NT ENPhasianidae Alectoris graeca Rock Partridge Kaya kekliği NT* VUPhasianidae Lagopus muta Rock Ptarmigan Dağ kartavuğu NT VUAnatidae Mergus serrator Red-breasted Merganser Tarakdiş NT VUPodicipedidae Podiceps auritus Horned Grebe Kulaklı batağan NT VULaridae Larus argentatus European Herring Gull Kuzey gümüş martısı NT* VUFalconidae Falco vespertinus Red-footed Falcon Aladoğan NT VUTurdidae Turdus iliacus Redwing Kızıl ardıç NT VUMotacillidae Anthus pratensis Meadow Pipit Çayır incirkuşu NT* VUAnatidae Branta ruficollis Red-breasted Goose Sibirya kazı NT NTColumbidae Columba junoniae White-tailed Laurel-pigeon Büyük defne güvercini NT* NT*Apodidae Apus caffer White-rumped Swift Aksokumlu ebabil NT NTOtididae Chlamydotis undulata African Houbara Afrika yakalı toyu NT NTProcellariidae Puffinus lherminieri Audubon’s Shearwater Audobon yelkovanı NT NTGlareolidae Cursorius cursor Cream-coloured Courser Çölkoşarı NT NTAccipitridae Aquila fasciata Bonelli’s Eagle Tavşancıl NT NTAccipitridae Milvus milvus Red Kite Kızıl çaylak NT* NT*Picidae Picus sharpei Iberian Green Woodpecker İber yeşil ağaçkakanı NT* NT*Sylviidae Sylvia undata Dartford Warbler Funda ötleğeni NT* NTMuscicapidae Saxicola dacotiae Fuerteventura Stonechat Kanarya Adası taşkuşu NT* NT*Fringillidae Fringilla teydea Blue Chaffinch Mavi ispinoz NT* NT*Phasianidae Alectoris chukar Chukar Kınalı keklik NT LCRallidae Fulica atra Common Coot Sakarmeke NT LCLaridae Hydrocoloeus minutus Little Gull Küçük martı NT LCAlcidae Alca torda Razorbill Usturagaga NT* LCAlcidae Uria aalge Common Murre Alk NT LCAccipitridae Circus cyaneus Hen Harrier Gökçe delice NT LCAnatidae Bucephala islandica Barrow’s Goldeneye İzlanda altıngözü NT NELaridae Larus armenicus Armenian Gull Van Gölü martısı NT* NETimaliidae Turdoides altirostris Iraq Babbler Irak yedikardeşi NT NEMuscicapidae Oenanthe deserti Desert Wheatear Çöl kuyrukkakanı NT NEPrunellidae Prunella montanella Siberian Accentor Sibirya dağbülbülü NT NEScolopacidae Xenus cinereus Terek Sandpiper Terek düdükçünü LC CRStrigidae Bubo scandiacus Snowy Owl Karbaykuşu LC CRAnatidae Polysticta stelleri Steller’s Eider Kara gözlü pufla LC ENScolopacidae Arenaria interpres Ruddy Turnstone Taşçeviren LC ENScolopacidae Calidris pugnax Ruff Dövüşkenkuş LC ENScolopacidae Tringa stagnatilis Marsh Sandpiper Bataklık düdükçünü LC ENStercorariidae Stercorarius parasiticus Arctic Jaeger Korsanmartı LC EN

16

Aile Cins Tür İngilizce ismi Türkçe ismi Kırmızı liste statüsü

Avrupa AB 27Accipitridae Buteo lagopus Rough-legged Buzzard Paçalı şahin LC ENAnatidae Spatula querquedula Garganey Çıkrıkçın LC VUAnatidae Mareca penelope Eurasian Wigeon Fiyu LC VUAnatidae Anas acuta Northern Pintail Kılkuyruk LC VU

Hydrobatidae Hydrobates leucorhous Leach’s Storm-petrel Çatalkuyruklu fırtınakırlangıcı LC VU

Charadriidae Vanellus spinosus Spur-winged Lapwing Mahmuzlu kızkuşu LC VUScolopacidae Gallinago media Great Snipe Büyük suçulluğu LC VUScolopacidae Tringa totanus Common Redshank Kızılbacak LC VUAlcidae Cepphus grylle Black Guillemot Kara alk LC VUFalconidae Falco rusticolus Gyrfalcon Ak sungur LC VUParidae Parus montanus Willow Tit Dağ baştankarası LC VUParidae Parus cinctus Siberian Tit Sibirya baştankarası LC VUAlaudidae Melanocorypha calandra Calandra Lark Boğmaklı toygar LC VUSylviidae Locustella fluviatilis Eurasian River Warbler Ağaç kamışçını LC* VUSylviidae Phylloscopus borealis Arctic Warbler Kuzey çıvgını LC VUTurdidae Turdus pilaris Fieldfare Tarla ardıcı LC VUFringillidae Fringilla montifringilla Brambling Dağ ispinozu LC VUFringillidae Carduelis flavirostris Twite Sarıgagalı ketenkuşu LC VUFringillidae Carpodacus erythrinus Common Rosefinch Çütre LC VUAnatidae Tadorna ferruginea Ruddy Shelduck Angıt LC NTRallidae Zapornia pusilla Baillon’s Crake Küçük suyelvesi LC NTPhalacrocoracidae Phalacrocorax aristotelis European Shag Tepeli karabatak LC* NTScolopacidae Calidris maritima Purple Sandpiper Mor kumkuşu LC NTScolopacidae Actitis hypoleucos Common Sandpiper Dere düdükçünü LC NTScolopacidae Tringa erythropus Spotted Redshank Kara kızılbacak LC NTLaridae Hydroprogne caspia Caspian Tern Hazar sumrusu LC NTAccipitridae Aquila heliaca Eastern Imperial Eagle Şah kartal LC NTAlaudidae Eremophila alpestris Horned Lark Kulaklı toygar LC NTReguliidae Regulus regulus Goldcrest Çalıkuşu LC NTSittidae Sitta krueperi Krueper’s Nuthatch Anadolu sıvacısı LC* NTEmberizidae Calcarius lapponicus Lapland Longspur Mahmuzlu çinte LC NT

17

Tablo 4. Kuşların taksonomik aile sırasına göre Kırmızı Liste Statüleri (Avrupa bölgesel ölçeğinde)

Aile Toplam EX/RE CR EN VU NT LC Tehdit altındaki %

18

3.2 Taksonomik Grup Düzeyinde Statüler

Avrupa’da 69 kuş ailesi vardır ve bunların içinde hem tür sayısı hem de tehdit statüsü bakımından dikkate değer farklılıklar bulunmaktadır. Tablo 4’te görüldüğü gibi, çok az sayıda kuş ailesinin bütün türleri tehdit altında olarak sınıflandırılmaktadır.Bunlar Alcedinidae (yalıçapkınları, 3 tür), Oceanitidae (fırtına kırlangıcı, 1 tür), Turnicidae (küçük bıldırcın 1 tür). Bazı ailelerin örneğin, Corvidae (kargalar ve alakargalar 11 tür), Paridae (baştankaralar 9 tür), Sylvidae (ötleğenler, kamışçınlar, mukallitler 46 tür) hiçbir türü günümüzde tehdit altında değildir. Türlerinin büyük bölümü tehdit altında olarak sınıflandırılan aileler Gaviidae (dalgıçlar 4 tür), Haematopididae (poyrazkuşları 2 tür), Otididae (toy, mezgeldek ve diğerleri 4 tür), Pteroclidae (bağırtlaklar 3 tür) ve Procellaridae’dir (denizkırlangıçları, yelkovanlar ve diğerleri). Avrupa’daki kuş türlerinin habitat ilişkilerine göre yapılan ayrıntılı

Buz dalgıcı (Gavia immer) Avrupa’da Kuzey Kutbu’nda ürer; Avrupa’nın Atlantik kıyısında, Batı Akdeniz kıyısında ve bu kıyıların çevresinde bulunan büyük göllerde kışlar. Kış popülasyonunun birey sayısında tahmin edilen/öngörülen azalma, popülasyon eğilimi ölçütü eşiğinin altında kalmaktadır. Bu nedenle tür Duyarlı (VU) olarak sınıflandırılmıştır. © Petr Podzemny

Aile Toplam EX/RE CR EN VU NT LC Tehdit altındaki %

Toplam

19

analizler (Tucker & Evans 1997, BirdLife International 2004a) bazı ilgi çekici sonuçlar vermektedir. Denizel habitatlarla ilişkisi olan kuşların tehdit altında olan tür oranı diğerlerine kıyasla daha yüksektir (%20). Bu durum, kolonilerde avcılık ve bozulma, hedef dışı avlanma ve denizin kirlenmesi gibi bilinen bazı baskıların bu kuşlar için tehlike oluşturduğunu göstermektedir. Karasal ekosistemlerle ilişkideki aileler arasında da ciddi bir değişkenlik görülmektedir. Otlaklar ve tarım habitatlarıyla ilişkide olan (%23) ve dağlık bozkır habitatlarıyla ilişkide olan kuşlar (%18) tehdit altındaki türlerin en büyük bölümünü oluştururken, ormanlarla ilişkide olan kuşlar en düşük bölümünü oluşturmaktadır (%3).

3.3 Türlerin Uzamsal Dağılımı

3.3.1 Tür zenginliği

En çok sayıda kuş türü Rusya ve Türkiye’de bulunmaktadır. Rusya, Baltık ülkeleri ve Doğu Avrupa, Akdeniz, Karadeniz ve Kafkasya bölgeleri, tüm Kuzeybatı Avrupa’ya kıyasla daha yüksek bir tür zenginliği sergiler. Şekil 5

kuş türlerinin Avrupa’daki dağılımını göstermektedir (kullanılan yöntemler için Ek 2’ye bakınız).

3.3.2 Tehdit altındaki türlerin yayılışı

Avrupa’daki türlerin yayılışı (Şekil 6), Tehdit altındaki türler bakımından en yüksek sayıya sahip ülkeler 38 türle Rusya ve 35 türle Türkiye’dir. Bu sayılar, bu ülkelerdeki bütün türlerin yaklaşık %10’unu temsil etmektedir. İspanya, Portekiz (Makaronezya Adaları’yla birlikte) ve Fransa’da da tehdit altındaki türlerin oranı yüksektir (Sırasıyla 26, 22 ve 21 tür). Kafkasya bölgesi de tehdit altındaki türler bakımından yüksek bir sayıya sahiptir. Söz gelimi Azerbaycan’da türlerin %7’si (23 tür), Gürcistan’da ise %6’sı (18 tür) tehdit altındadır. Baltık ülkelerindeki ve Doğu Avrupa’daki bazı bölgelerin tehdit altındaki tür zenginliği daha yüksektir. Örneğin Ukrayna ve Estonya’daki türlerin %7’si tehdit altındadır (Sırasıyla 21 ve 16 tür). Norveç, Birleşik Krallık’ın çeşitli bölgeleri ve İrlanda Cumhuriyeti’nde tehdit altındaki tür sayısı, başta deniz kuşları olmak üzere, yüksektir. İzlanda, Grönland ve Faroe Adaları’ndaki türlerin %10’undan fazlası tehdit altındadır.

Alakarga (Garrulus glandarius) Avrupa’nın çoğu yerinde yerli olarak bulunan yaygın bir orman türüdür. Bu türün popülasyonu çoğu ülkede sabittir veya artmaktadır. Dolayısıyla tür düşük riskli kategorisinde sınıflandırılmıştır. © Jan Veber

Kara ağaçkakan (Dryocopus martius) Avrupa’nın çoğu yerinde yerli olarak bulunan yaygın bir orman kuşudur. Tür, Batı ve Orta Avrupa’daki yayılım alanını genişletmiştir ve çoğu Avrupa ülkesindeki popülasyonu uzun vadede artış göstermiştir. Şu an popülasyon sabittir ve Düşük Riskli kategorisinde sınıflandırılmıştır. © Přemysl Vaněk

Tablo 5. Avrupa’da her bir ülkedeki kuş türü sayısı ile tehdit altındaki türlerin sayısı ve oranı

Ülke Tür sayısı Tehdit altındaki tür sayısı Tehdit altındaki türlerin yüzdesi (%)

270 16 %5.9 113 1 %0.9 271 15 %5.5 223 9 %4.0 308 23 %7.5 232 15 % 6.5 211 12 %5.7 249 10 %4.0

ArnavutlukAndoraErmenistanAvusturyaAzerbaycanBelarusBelçikaBosna-Hersek

20

Ülke Tür sayısı Tehdit altındaki tür sayısı Tehdit altındaki türlerin yüzdesi (%)

BulgaristanHırvatistanKıbrısÇek CumhuriyetiDanimarkaEstonyaFaroe AdalarıFinlandaFransaGürcistanAlmanyaYunanistanGrönlandMacaristanİzlandaİrlanda CumhuriyetiİtalyaKosovaLetonyaLihtenştaynLitvanyaLüksemburgMakedonyaMaltaMoldovaKaradağHollandaNorveçPolonyaPortekizRomanyaRusyaSırbistanSlovakyaSlovenyaİspanyaİsveçİsviçreTürkiyeUkraynaBirleşik Krallık

298 20 %6.7 255 9 %3.5 117 6 %5.1 225 9 %4.0 209 14 %6.7 225 16 %7.176 11 %14.5 248 17 %6.9 301 21 %7.0 297 18 %6.1 266 17 %6.4 270 15 %5.661 7 %11.5 224 10 %4.582 10 %12.2 162 16 %9.9 262 15 %5.7 187 5 %2.7 229 13 %5.7 135 3 %2.2 223 13 %5.8 148 5 %3.4 246 9 %3.726 0 %0.0 204 13 %6.4 241 10 %4.1 211 15 %7.1 255 20 %7.8 246 14 %5.7 252 22 %8.7 269 16 %5.9 402 38 %9.5 270 16 %5.9 226 9 %4.0 238 10 %4.2 306 26 %8.5 263 16 %6.1 217 12 %5.5 357 35 %9.8 293 21 %7.2 247 18 %7.3

21

0 - 14

15 - 44

45 - 81

82 - 112

113 - 136

137 - 156

157 - 176

177 - 220

0 - 1

2 - 4

5 - 8

9 - 11

12 - 14

15 - 19

Şekil 5. Avrupa kuşlarının tür zenginliği

Şekil 6. Avrupa’da tehdit altındaki kuşların dağılımı

Tehdit altındaki kuş zenginliği

Tür zenginliği

22

3.3.3 Endemik Tür Zenginliği

Endemik tür, bu raporun kapsamı için küresel yayılım alanı Avrupa’nın politik sınırları ile sınırlanmış olarak tanımlanmaktadır. Kuşlar diğer taksonların aksine, bu idari sınırlara kapatılmış değildir. Dolayısıyla bu tanım küresel yayılım alanı Avrupa’da yoğunlaşmış olan bütün türleri ele alamayacaktır. Şekil 7, hem endemik hem de neredeyse endemik türlerin günümüzdeki dağılımını ortaya koymaktadır. Neredeyse endemik türler, küresel yayılım alanı Avrupa’da yoğunlaşan türler (%75’inden fazlası) şeklinde tanımlanır.

Avrupa’ya endemik ya da neredeyse endemik olan 91 kuş türü vardır ve bunların yayılışının en zengin olduğu bölgeler Orta ve Merkez Avrupa’da konumlanmıştır. Akdeniz ve Makaronezya adalarında çok sayıda endemik kuş türü vardır. Büyük kaya güvercini, küçük defne güvercini ve büyük defne güvercini (Columba trocaz, C. bollii ve C. junoniae), Kıbrıs kuyrukkakanı ve Kıbrıs ötleğeni (Oenanthe cypriaca ve Sylvia elanothorax) ile Korsika sıvacıkuşu (Sitta whiteheadi) bunlara örnektir. Kafkasya bölgesinde de urkeklik (Tetraogallus caucasicus) ve dağhorozu (Lyrurus mlokosiewiczi) gibi, yayılışı Kafkas dağlarıyla sınırlanmış birkaç endemik ve neredeyse endemik tür bulunmaktadır.

Avrupa’ya endemik ya da neredeyse endemik olan türlerin %10’undan fazlası (10 tür) tehdit altında, %12’den fazlası (11 tür) ise Tehdide Açık’tır. AB 27’ye endemik ya da neredeyse endemik olan türlerin yaklaşık %20’si (7 tür) tehdit altında ve %13’ü (5 tür) tehdide açık’tır.

Küçük defne güvercini (Columba bolli), Kanarya Adaları’na endemik bir türdür. Dağlık bölgelerdeki sık defne ağaçlarında yaşar. Bu tür, geçmişte defne ağaçlarının aşırı tüketimine bağlı olarak ciddi bir azalma göstermiştir ancak koruma çalışmaları ve habitat restorasyon çabaları sayesinde durumu iyileşmektedir. Bu tür için hazırlanmış bir Avrupa Eylem Planı bulunmaktadır ve LIFE fonundan yararlanmıştır. Yakın zamandaki popülasyon eğilimi bilinmese de 1980’lerden beri tutulan uzun vadeli raporlar türün arttığını göstermektedir. Dolayısıyla tür, Düşük Riskli kategorisinde sınıflandırılmıştır. © Jose Juan Hernandez

Şekil 7. Avrupa’da endemik ve neredeyse endemik türlerin dağılımı

0 - 34 - 910 - 1516 - 2021 - 2425 - 31

Endemik ve neredeyse endemik kuş türü zenginliği

23

3.4 Avrupa’nın Kuşları Üzerindeki Başlıca Tehditler

Kuş türleri üzerindeki tehditler değerlendirilirken, IUCN Tehdit Sınıflandırma Tablosu21 takip edilmiştir. Bu hiyerarşik sınıflandırmayı kullanarak kategorilerin açıkça belirlendiğini ve bunları daha önceki çalışmalarla karşılaştırılmanın mümkün olduğundan emin olabiliyoruz. Avrupa’daki kuşlar üzerine kaydedilmiş farklı tehditlerin göreceli önem düzeyine ait özet, Şekil 8’de gösterilmiştir.

“Biyolojik kaynakların kullanımı” ile “tarım ve su ürünleri yetiştiriciliği” Avrupa’da kuş türleri üzerindeki başlıca tehditlerdir. Bunları “iklim değişikliği ve şiddetli hava koşulları”, “kirlilik”, “istilacı ve diğer problemli türler, genler ve hastalıklar” ile “doğal sistem değişiklikleri” takip etmektedir. “Biyolojik kaynakların kullanımı” altında, “karasal kuşların avlanması ve koleksiyonunun yapılması” tehdit altındaki toplam 42 türe etki ederek en büyük tehlikeyi temsil etmektedir. Bu tehdit kategorisi tüm kuşları kapsamakla birlikte, özellikle korunan türlerin (özellikle de yırtıcı kuşlar gibi eziyet edilen türlerin) yasa dışı avcılığıyla ilişkilidir. “Tarım ve su ürünleri yetiştiriciliği” içinde “tek yıllık ve çok yıllık tarım ürünleri” ile ilişkili tehditler 27 tehdit altındaki türü, “hayvancılık” ile ilişkili tehditler ise 13 tehdit altındaki türü etkilemektedir. Tarımsal tehditler altında, yoğun tarıma geçilmesi ve mevcut tarım arazilerinin terk edilmesi, arazi kullanımındaki değişiklikler içinde en önemli olanlarıdır. Bu iki arazi kullanımı değişikliği de ekili arazilerde yaşayan kuş türlerinin sayısında 1970’lerden beri gözlenen çarpıcı düşüşün (Donald vd. 2006, Sirami vd. 2008, Stoate vd. 2009) arkasındaki temel nedendir ve günümüzde de büyük bir tehdit oluşturmaya devam

etmektedir. “Kirliliğin” altındaki kilit tehdit olan tarımsal atıklar, en başta da pestisitler ve herbisitler, tehdit altındaki 20 türü etkilemektedir. Endüstriyel kirlenme, başta petrol akışı olmak üzere, tehdit altındaki 19 denizel kuş türünü etkilemektedir.

İstilacı ve yabancı türler önemlidir. Çünkü, istilacı türler tehdit altındaki 35 türü, yabancı türler ise tehdit altındaki 21 türü etkilemektedir. Örneğin, istilacı türler koloni kuran Balear yelkovanı ve Madeira fırtınakuşu gibi memeli predasyonuna açık deniz kuşları için özellikle tehdit oluşturmaktadır. Yine bir ada endemiği olan ve yaşadığı habitatlar istilacı bitki türleri tarafından tehdit edilen olan boz şakrak kuşu ve bölgeye insanlar tarafından getirilen karabaşlı dikkuyruk ördek ile hibritleşme tehdidi altında olan dikkuyruk ördek istilacı ve yabancı türlerin tehdidine örnek türlerdir.

“Doğal sistem değişiklikleri” temelde hidrolojik şartlardaki değişikler ile arazi kullanımı değişiklikleri gibi ekosistem üzerindeki diğer değişiklikleri ifade etmektedir. Habitat kaybı ve bozulması “iklim değişikliği ve şiddetli hava koşullarıyla” ilişkili başlıca tehditlerde ön plana çıkmaktadır. “Yerleşim ve ticari amaçlı gelişme” konut ve turizm amaçlı gelişmenin bir sonucu olan habitat kaybı ve bozulmasıyla sonuçlanmaktadır. “İnsan işgali ve tacizinin” çoğu örneğini ise rekreasyon amaçlı etkinlikler meydana getirmektedir.

“Enerji üretimi ve madencilik” tehdit kategorisi yenilenebilir enerjiden kaynaklanan tehditlerin çoğunu kapsar. Burada kastedilen, çarpışma durumunda yırtıcılar, pelikanlar, leylekler, turnalar ve deniz kuşları gibi süzülerek uçan kuş türleri üzerinde tehdit oluşturan rüzgar türbinleridir. Bu türler aynı zamanda “ulaşım ve hizmet koridorları” kapsamındaki elektrik direkleri ve gerilim hatlarıyla çarpışma tehlikesi altındadır. Bu tehdit kategorisi yolları, demir yollarını ve bunların sonucu olan habitat parçalanmasını da kapsamaktadır.

Küçük boz yelkovan (Puffinus mauretanicus) Balear Adaları’nda yaşayan uzun ömürlü bir deniz kuşudur. Popülasyonda öngörülen düşüş nedeniyle Kritik olarak sınıflandırılmıştır. Küçük boz yelkovan üzerindeki başlıca tehditler üreme kolonilerine zarar veren kedi, sansar ve misk kedisi gibi bölgeye insanlar tarafından getirilmiş yırtıcılar ve denizlerdeki hedef dışı avlanmadır. © Cabrera Natura

Sarı kamışçın (Acrocephalus paludicola) dünya genelindeki başlıca üreme alanı olan Kuzey, Orta ve Doğu Avrupa’da geçmişte yaygın olan yaz ziyaretçilerinden biridir. Günümüzde daralmış olan yayılım alanı, küçülen popülasyon büyüklüğü ve popülasyonda devam eden düşüş nedeniyle Duyarlı kategorisinde sınıflandırılmıştır. AB 27 içinde de dar yayılım alanı ve düşük popülasyon büyüklüğü nedeniyle Duyarlı kategorisinde sınıflandırılmıştır. Sarı kamışçın üzerindeki en önemli tehditler, üreme alanları olan bataklıkların tarım amacıyla kurutulması ve otlatmada meydana gelen yönetim değişiklikleri sebebiyle yaşanan habitat kaybı ve habitat bozulmasıdır. © Dušan Boucny

20 http://www.iucnredlist.org/technical-documents/classification-schemes/threats-classification-scheme

24

3.5 Demografik Eğilimler

Popülasyon eğilimlerini anlamak ve belgelemek belirli türlerin kırmızı liste kategorilerini değerlendirirken gerekli olacak bilgileri sağlar. Bu sürecin bir parçası olarak, türün hali hazırdaki üreme ve kışlama popülasyon eğilimleri azalan, sabit ya da dalgalanan, artan ya da bilinmeyen şeklinde değerlendirilir.

Avrupa’nın üreyen kuş türlerinin toplam 144’ü (toplam sayının %28’ini temsil eden) azalırken, %29’u (152 tür) sabit ya da dalgalanan, %21’i (112 tür) artan şeklinde değerlendirilmektedir (Şekil 9). Türlerin %22’sinin (114 tür) üreme popülasyonu eğilimleri bilinmemektedir. Kışın değerlendirilen 92 türün %16’sı azalan, %30’u sabit ya da dalgalanan, %35’i artan eğilimlere sahipken, %19’unun popülasyon eğilimi bilinmemektedir (Şekil 10).

Biyolojik kaynakların kullanımı

Tarım ve su ürünleri yetiştiriciliği

İklim değişikliği ve şiddetli hava koşulları

Kirlilik

İstilacı ve diğer problemli türler, genler ve hastalıklar

Ulaşım ve hizmet koridorları

Yerleşim ve ticari amaçlı gelişme

Enerji üretimi ve madencilik

İnsan işgali ve tacizi

Doğal sistemlerin değiştirilmesi

Şekil 8. Avrupa kuşları üzerindeki tehditler*

Türlerin sayısı0 50 100 150 200 250 300 350

Tehdit altında

Tehdit altında değil

* Tek bir türün birden fazla tehditten etkilenebildiğine dikkat ediniz.

Şekil 9. Avrupa kuşlarının üreme popülasyonu eğilimleri Şekil 10. Avrupa kuşlarının kış popülasyonu eğilimleri

Bilinmeyen, %22,1 Bilinmeyen, %19,4Artan, %35,7

Azalan, %15,3

Sabit/Dalgalanan, %29,6

Sabit/Dalgalanan, %29,0Azalan, %27,6

Artan, %21,3

25

3.6 Bilgi Boşlukları

Bütün Avrupa türlerinin değerlendirmesi kural olarak türlerin popülasyon büyüklüğü ve popülasyon eğilimi verilerine dayanmaktadır. Türlerin ve kırmızı liste kategorilerinin çoğu için yapılan popülasyon büyüklüğü azalma ölçütü (bkz. IUCN 2012a) altındaki değerlendirmeler kısa süreli (c. 2001-2012) popülasyon eğilimlerine dayanmaktadır. Çünkü bu süre, üç nesil uzunluğundaki IUCN Kırmızı Liste değerlendirme dönemine en yakın süredir. Daha uzun süre yaşayan türler için uzun süreli eğilimlere (c. 1980-2012) ilişkin bilgiler gereklidir. Popülasyon büyüklüğü ve eğilimine ilişkin değerler ideal durumda her bir ülke tarafından gönderilen sayıların bir araya getirilmesiyle hesaplanmalıdır. Bu da verilerdeki büyük boşluklar olmamasını gerektirir. Popülasyon büyüklüğü tahminleri çok az örnekte eksik olsa da (üreme popülasyonu büyüklüğü tahminlerinin %2’sinde), popülasyon eğilimiyle ilgili raporlar, özellikle de uzun süreli eğilime ilişkin bilgiler, çoğu örnekte eksiktir.

Kısa süreli popülasyon eğilimlerinin %50’sini bilinmeyen olarak raporlayan 13 ülke ve uzun süreli popülasyon eğilimlerinin %50’sini bilinmeyen olarak raporlayan 19 ülke vardır. Kuş izleme çalışmaları çoğu ülkede göreceli olarak yakın zamanda başladığı için uzun süreli verilerin eksik olması anlaşılabilir bir durumdur. Kafkasya, Norveç ve Svalbard (Kuzey Buz Denizi’nde Norveç’e bağlı takımadalar) gibi, kuş popülasyonlarını izleme çalışmalarının zor olduğu ülkelerden gelen veriler genel

olarak eksiktir. Romanya, Hırvatistan, Faroe Adaları ya da Azorlar gibi diğer ülkeler ve bölgeler söz konusu olduğunda ise sorun daha çok kapasite eksikliğiyle ilgili olabilir.

Uzunkuyruklu denizkırlangıcı (Bulweria bulwerii) Azor Adaları, Madeira ve Kanarya Ada-ları’nda üreyen, ağırlıklı olarak deniz türüdür. Türün kalesi olan Madeira’da ve Kanarya Adaları’nda yakın zamandaki popülasyon eğilimi bilinmemektedir. Buna karşın 1980’den beri gözlenen uzun vadedeki popülasyon eğilimi artış göstermekte olduğundan ve türün durumunun kötüye gittiğini ortaya koyan herhangi bir bulgu olmadığı için uzunkuyruklu denizkırlangıcı Düşük Riskli kategorisinde sınıflandırılmıştır. © Ivan Ramirez

Çamurçulluğu (Limosa limosa), popülasyonlarında tarımsal faaliyetlerdeki değişiklikler nedeniyle süregelmekte olan düşüş sebebiyle Avrupa’da Duyarlı, AB 27’de ise Tehlikede olarak sınıflandırılan bir kıyı kuşudur. © Petr Šaj

26

4.1 Avrupa’da Kuş Türlerinin Korunması

Avrupa ülkelerinin ve AB üye ülkelerinin çoğu ilgili uluslararası sözleşmelere taraftır. Bunlar arasında 1979 Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunmasına Yönelik Bern Sözleşmesi, 1997 Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi ve Afrika-Avrasya Göçmen Su Kuşlarını Koruma Sözleşmesi (AEWA) de vardır. Az sayıda Avrupa kuş türünün uluslararası ticareti, Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES) ile düzenlenmektedir.

Bern Sözleşmesi, amacı yabani flora ve fauna ile bunların doğal yaşam alanlarını korumak ve bu hedef doğrultusunda Avrupa’da işbirliğini teşvik eden uluslararası bağlayıcılığı olan yasal bir araçtır. Avrupa ülkelerinin tümünü ve bazı Afrika ülkelerini kapsamına alır. Taraf ülkeler arasındaki işbirliğini artırmayı ve yabani türlerin istismarını (göçmen türler de dâhil olmak üzere) düzenlemeyi hedefler. Sözleşmenin kilit koşulları Zümrüt (Emerald) ağı olarak tanımlanan korunan alanların kurulmasını, üreme ve dinlenme alanlarının korunmasını ve insanların verdiği rahatsızlığın kontrol altına alınmasını, yabani türlerin yakalanmasını, öldürülmesini ve ticaretini içerir. Bern Sözleşmesi şu ana dek, Avrupa’nın tehdit altındaki ya da tehdide açık türleri üzerine uluslararası tür eylem planlarının benimsenmesini teşvik eden hayati bir rol oynamıştır.

Afrika-Avrasya Göçmen Su Kuşlarını Koruma Sözleşmesi 22 (AEWA), Bonn Sözleşmesi himayesi altında geliştirilmiş olan, göçmen su kuşlarının korunmasına yönelik bir antlaşmadır. Diğer zorunlulukların yanısıra, sözleşmeye taraf devletler yakından ilgilenilen bazı türler için (örneğin koruma statüleri kötü olan türler/popülasyonlar) uluslararası tek tür eylem planlarını kabul etmekle yükümlüdür. Bu eylem planları, bütün göç yolu boyunca işbirliğiyle yürütülen bir koruma yaklaşımını sağlama almak için türün ilişkili olduğu bütün yayılım ülkelerini kapsar.

178 devlet, 1973 yılında kabul edilen, Nesli Tehlike Altında Olan  Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme’ye23 (CITES) taraftır. Bu sözleşme ticareti önleyen ya da kontrolünü sağlayan uluslararası bir yasal çerçeve kurarak, canlı türlerini uluslararası ticaretin zararlı etkilerinden korumayı amaçlar. Sözleşmenin Ek 1’inde listelenen türler yok olma tehdidi altında değerlendirilmektedir ve ticaretine izin verilmez. Ek 2’deki türlerin ise ancak kontrollü özel koşullar altında uluslararası ticarete dâhil edilmesine izin verilir. Taraflar Ek 2’deki türler için sürdürülebilir kotalar koymak da dâhil olmak üzere, sözleşmenin zorunluluklarını etkin şekilde yürürlüğe koyacak ulusal yasalar geliştirmekle yükümlüdür. Şu an Ek 1’de 161 kuş türü, Ek 2’de ise 1300’den fazla kuş türü listelenmektedir.

Avrupa Birliği, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi 24 ve dünya liderlerinin önümüzdeki on yıl içinde meydana gelecek küresel biyoçeşitlilik kaybına değinen bir önlem paketini kabul ettiği “Biyoçeşitlilik Strateji Planı” bağlamında yapılan küresel taahhütlere karşılık vermiştir. Bunun sonucunda AB, 2020 yılına kadar biyoçeşitlilik ve ekosistem hizmetlerinin kaybını durdurmak için kendi

4. Avrupa ve AB’de Biyoçeşitliliğin Korunması

Kaşıkçı (Platalea leucorodia) Güney Avrupa’nın çoğu yerinde yaygın bir şekilde üreyen, fakat parçalı dağılım gösteren bir türdür. Geçmişte sulak alanların kurutulması nedeniyle yaşanan habitat kaybının sonucunda birey sayısında ciddi bir düşüş meydana gelmiştir. Afrika- Avrasya Su Kuşu Anlaşması (AEWA) da dâhil olmak üzere türün ve habitatının korunmasına yönelik yapılan uluslararası anlaşmalar ve sözleşmeler sayesinde, kaşıkçının Avrupa’daki yayılım alanında mevcut olan üreme alanlarının büyük bölümü günümüzde koruma altındadır. Tür şu an artmakta olduğu için Düşük Riskli kategorisinde sınıflan-dırılmıştır. Habitatın korunması ve habitat yönetimi Avrupa’da kaşıkçının durumunun iyileşmesinde kritik rol oynamıştır. © Martin Mecnarowski

21 http://www.unep-aewa.org22 http://www.cites.org23 http://www.cbd.int/sp/

27

stratejisini benimsemiştir. Avrupa’nın amacına ulaşmasına yardım edecek altı ana hedef35 ve 20 eylem vardır. Bu strateji, AB liderlerinin 2010 yılında verdiği taahhütlerle aynı eksendedir. Bunların ilki, 2020’nin manşetindeki hedeftir: “2020 yılına kadar AB’deki biyoçeşitlilik ve ekosistem hizmetlerinin kaybını durdurmak ve makul düzeyde onarmak, bu doğrultuda küresel biyoçeşitlilik kaybını bertaraf etmeye AB’nin katkısını artırmak”; ikincisi 2050 vizyonudur: “2050 yılına kadar Avrupa Birliği’nin biyoçeşitliliğini ve bu biyoçeşitliliğin sunduğu ekosistem hizmetlerini -doğal sermayesini- korumak, değer kazandırmak ve hem biyoçeşitliliğin özünde sahip olduğu değer hem de insan sağlığı ve ekonomik refaha olan temel katkısı için uygun şekilde onarmak; bu sayede biyoçeşitlilik kaybının yol açacağı yıkıcı değişimlerden kaçınmak.” AB Biyoçeşitliliği 2020 hedeflerinin şu anki uygulamalarının ayrıntılı bir analizi 2012’de BirdLife International tarafından yayınlanmıştır 26.

4.2 Natura 2000 Ağı

AB doğa koruma politikası iki temel yönetmeliğe dayanmaktadır: 1979 Kuş Direktifi ile 1992 Habitat Direktifi 27. Kuş Direktifi üye ülkelerin tümünü bağlayan yasal bir çerçeve meydana getirir. Amacı AB’deki yabani kuşları, yumurtaları, yuvaları ve yaşam ortamları da dâhil olmak üzere korumaktır. Kuş Direktifi altında AB üye ülkelerinin ekili arazilerde ve kentsel alanlarda yaşayan türler de dâhil olmak üzere bütün yabani kuş türlerinin yeterli alan ve çeşitliliğe sahip yaşam ortamlarına ulaşabileceği durumda olduğunu güvenceye alması gereklidir. Kuş Direktifi Ek 1’deki kuşlar için ve bölgede düzenli olarak bulunan göçmen kuşlar için en önemli alanlar, Özel Koruma Alanı (SPA) olarak tasarlanmalıdır. Bu form, Habitat Direktifi’yle düzenlenen Natura 2000 ağının bir parçasıdır.

Kuş Direktifi hem avlanmasına izin verilen kuşları (Ek 2’de listelenmiştir) hem de av sezonu ve yöntemlerini sınırlandırarak AB’deki kuşların avlanmasını da düzenler.

Habitat Direktifi habitatların korunması, yönünde Avrupa’nın en güçlü aracıdır. Habitat Direktifi Ek 1’de öncelikli habitat tipleri (özel sulak alan tipleri, çayırlıklar, denizel alanlar) Ek 2’de ise öncelikli korunması gereken türler listelenir. Kuş Direktifi’yle beraber, Habitat

Direktifi altındaki önemli alanlar, Natura 2000 ağındaki Özel Koruma Alanlarıyla (SPA) birlikte Korunması Gerekli Alanlar (SAC) olarak tasarlanmalıdır.

Üye ülkelerin her birinin Avrupa için önemli olan alanları belirlemesi istenir ve sürdürülebilir kalkınma stratejisinin bir parçası olan ekonomik ve sosyal etkinliklerle uzun süreli korumayı birleştirecek şekilde bu alanları koruyacak özel yönetim planlarını devreye sokması teşvik edilir. Natura 2000 ağı son 25 yıl içinde büyümüştür ve günümüzde toplam alanı 1.100.000 kilometrekarenin üzerinde olan 27.000’den fazla korunan alanı bünyesinde bulundurmaktadır. Bu alan, AB’nin karasal alanının %18’ini temsil eder 28.

Tehdit altındaki kuş türlerinin çoğu Kuş Direktifi Ekleri’nde ve Bern Sözleşmesi Ekleri’nde listelenmektedir (Tablo 6). Bütün kuş türlerini, bunların Kuş Direktifi Ekleri ve Bern Sözleşmesi Ekleri’ndeki varlığını gösteren bir tablo, Emerald Ağı Ekleri, Göçmen Türler Sözleşmesi Ekleri, Afrika-Avrasya Göçmen Su Kuşlarını Koruma Sözleşmesi (AEWA) ve CITES’deki durumlarıyla birlikte, Ek 1’de bulunabilir.

Tepeli pelikan (Pelecanus crispus) Güneydoğu Avrupa’da yerel olarak ürer. Geçtiğimiz yüzyıllarda habitat kaybı ve habitat bozulması nedeniyle türün birey sayısında büyük düşüşler yaşanmıştır. Avrupa’da, özellikle de üreme alanlarının korunmasını ve yönetimini kapsayan Avrupa Tür Eylem Planı’nın ve hedeflenen koruma çalışmalarının en iyi uygulandığı Yunanistan’da, tür dikkate değer bir iyileşme sergilemektedir. Bu sebeple Tepeli pelikan Avrupa’da ve AB 27’de Düşük Riskli kategorisinde sınıflandırılmıştır. © Arjan Haverkamp

24 http://ec.europa.eu/environment/nature/biodiversity/comm2006/2020.htm

25 http://www.BirdLife.org/sites/default/files/attachments/On-the-Road-to-Recovery.pdf

26 Doğal habitatların ve yabani flora ve faunanın korunmasına yönelik Konsey Direktifi 92/43/EEC

27 http://ec.europa.eu/environment/nature/info/pubs/docs/nat2000newsl/nat37_en.pdf

28

Tablo 6. Avrupa’nın tehdit altındaki kuş türleri ve Avrupa’daki yasal koruma

Cins Tür Kuş Direktifi Ekleri

Bern Sözleşmesi Ekleri

Kırmızı Liste StatüsüAvrupa AB 27

29

Alectoris graeca NT VU I; IIA IIILagopus lagopus VU VU IIA1; IIB2; IIIA3 IIILagopus muta NT VU I4; IIA; IIIB IIIOxyura leucocephala EN VU I IICygnus columbianus EN EN I5 II5; IIIAnser erythropus EN CR I IIClangula hyemalis VU VU IIB IIISomateria mollissima VU EN IIB; IIIB IIIPolysticta stelleri LC EN I IIMelanitta fusca VU VU IIB IIIMergus serrator NT VU IIB IIIMarmaronetta angustirostris VU CR I IIAythya ferina VU VU IIA; IIIB IIIAythya marila VU VU IIB; IIIB IIISpatula querquedula LC VU IIA IIIMareca penelope LC VU IIA; IIIB IIIAnas acuta LC VU IIA; IIIB IIIPodiceps auritus NT VU I IIStreptopelia turtur VU NT IIB IIISyrrhaptes paradoxus EN NE IIPterocles orientalis EN EN I IIApus a�nis VU VU IIIFulica cristata EN EN I IITetrax tetrax VU VU I IIChlamydotis macqueenii CR NE IIGavia immer VU VU I IIGavia adamsii VU NE IIPelagodroma marina EN EN I IIIHydrobates monteiroi VU VU IIHydrobates leucorhous LC VU I IIFulmarus glacialis EN VU IIIPterodroma deserta VU VU I IIPterodroma madeira EN EN I IIPu�nus mauretanicus CR CR I IIIHaematopus ostralegus VU VU IIB IIICharadrius leschenaultii VU CR IIVanellus vanellus VU VU IIB IIIVanellus spinosus LC VU I IIVanellus indicus VU NE IIIVanellus gregarius CR NE IIINumenius tenuirostris CR CR I IINumenius arquata VU VU IIB III

Cins Tür Kuş Direktifi Ekleri

Bern Sözleşmesi Ekleri

Kırmızı Liste StatüsüAvrupa AB 27

30

Limosa limosa VU EN IIB IIIArenaria interpres LC EN IICalidris pugnax LC EN I; IIB IIICalidris ferruginea VU VU IIGallinago media LC VU I IIXenus cinereus LC CR I IITringa totanus LC VU IIB IIITringa stagnatilis LC EN IITurnix sylvaticus CR CR I IIGlareola nordmanni VU CR IIRhodostethia rosea EN NE IIIRissa tridactyla VU EN IIILarus argentatus NT VU IIBStercorarius parasiticus LC EN IIIFratercula arctica EN NT IIICepphus grylle LC VU IIIOtus brucei EN NE IIBubo scandiacus LC CR I IIKetupa zeylonensis CR NE IIGypaetus barbatus VU VU I IIINeophron percnopterus EN VU I IIIClanga clanga EN CR I IIIAquila nipalensis CR NE IIIAquila adalberti VU VU I IIICircus macrourus NT EN I IIIAccipiter badius VU NE IIIButeo lagopus LC EN IIIAlcedo atthis VU VU I IICeryle rudis EN NE IIHalcyon smyrnensis VU NE IIFalco vespertinus NT VU I IIFalco biarmicus EN VU I IIFalco cherrug VU VU I IIFalco rusticolus LC VU I IILanius excubitor VU VU IIParus montanus LC VU IIParus cinctus LC VU IIMelanocorypha calandra LC VU I IIMelanocorypha yeltoniensis CR NE IIAmmomanes deserti CR NE IIIChersophilus duponti VU VU I IILocustella �uviatilis LC VU IIAcrocephalus paludicola VU VU I II

4.3 AB’deki Kuşların Koruma Yönetimi

Tür koruma çalışmaları kamusal ve tüzel kaynakların, becerilerin ve kapasitelerin kapsamlı işbirliğini gerektirir. Kuş ve Habitat Direktifleri tehdit altındaki türlerin korunmasına yönelik işbirliğini gerektiren çalışmalar için mükemmel bir çerçeve oluşturur. LIFE programının sağladığı finansal destek, 1992’den beri buna temel oluşturmaktadır. LIFE, bugüne kadar bütçesi toplam 3.4 milyar Pound’u bulan 4000’den fazla projeye eş finansman sağlamıştır. Programın toplam bütçesinin yarısı Kuş ve Habitat Direktiflerinin yürürlüğe konması ve Natura 2000 ağının kurulması için harcanmıştır. Habitat restorasyonu, alanların satın alınması, iletişim ve bilinci artırma, korunan alanlardaki alt yapı tesisleri ve koruma planlaması bunlara verilebilecek örnekler arasındadır.

LIFE proje veri tabanı üzerine yapılan ayrıntılı bir tarama 29, Avrupa Birliği genelinde kuşların korunmasına odaklanan 500’ün üzerinde projeyi göstermektedir. LIFE, Avrupa Birliği içinde ulusal ve uluslararası işbirliğinin en

güçlü kaynağı haline gelmiştir. Yalnızca finansal kaynak sağlamakla kalmaz, pek çok farklı paydaşın tehdit altındaki çok sayıda türün “savunucusu” olmasını sağlayan, derinlemesine bir idari izleme çerçevesi oluşturur.

Habitat Direktifi’nin aksine, Kuş Direktifi öncelikli ve öncelikli olmayan türler arasında ayrım gözetmez. Yine de Ornis Komitesi LIFE programı fonunun amaçları doğrultusunda, Kuş Direktifi’nin Ek 1listesindeki kuş türlerini öncelikli türler olarak kabul etmiştir. Bu listede yer alan türlerle doğrudan ilgili projelerde AB’nin projeye sağladığı eş finansman %60’tan %75’e yükseltilebilmektedir. Bu öncelik listesi küresel ölçekte tehdit altındaki türlerden AB’de düzenli olarak bulunanların tamamını kapsar. LIFE fonu kaynaklarının kullanımına yönelik ayrıntılı bir analiz, fon sağlama konusunda öncelikli türleri hedef alan 348 proje olduğunu göstermektedir.

28 http://ec.europa.eu/environment/life/project/Projects/

1 yalnızca L. l. scoticus ve hibernicus2 yalnızca L. l. lagopus3 yalnızca L. l. lagopus, scoticus ve hibernicus4 yalnızca L. m. pyrenaicus ve helveticus5 yalnızca C. c. bewickii

Cins Tür Kuş Direktifi Ekleri

Bern Sözleşmesi Ekleri

Kırmızı Liste StatüsüAvrupa AB 27

31

Phylloscopus borealis LC VU IISitta whiteheadi VU VU I IITurdus pilaris LC VU IIB IIITurdus iliacus NT VU IIB IIIOenanthe leucura VU VU I IIOenanthe chrysopygia EN NE IIPasser moabiticus VU NE IIIAnthus gustavi VU NE IIAnthus pratensis NT VU IIFringilla montifringilla LC VU IIICarduelis �avirostris LC VU IICarpodacus erythrinus LC VU IIPyrrhula murina EN EN I IIIEmberiza leucocephalos VU NE IIEmberiza cineracea VU VU I IIEmberiza rustica VU VU IIEmberiza aureola CR CR II

Kuşlarla ilgili LIFE projelerinin konuları belirli türler ve habitatlardan “iklim değişikliğine adaptasyon”, “farkındalığın artırılması, katılımcılığın artırılması ve kapasite geliştirme” gibi konulara kadar değişebilmektedir. Tablo 7, AB fonlarının kullanım şekilleri konusunda eksiklikler olduğunu ortaya koymaktadır. Avrupa’nın kuşları üzerindeki başlıca tehditler ele alınsa da (bakınız, Kısım 3.4), bu eşit şekilde yapılmamaktadır. Yasadışı avcılık, yakalama, zehirleme ve tarım uygulamalarından kaynaklanan baskılar göreceli olarak azalmış olsa da, sıraca çok üstte olan iklim değişiminin etkileri ya da orman habitatlarının kaybı ve bozulması gibi sorunların yeteri kadar temsil edilmediği açıktır.

LIFE fonu, koruma odağında olan çok sayıda tür için çok faydalı olmuştur ve gelecek için umut vaat etmektedir. Örneğin sakallı akbaba (Gypaetus barbatus) Avrupa’da hala tehdit altında olsa da, bölgeye yeniden getirme ve çoğu AB tarafından sağlanan fonlarla yürütülen

aktif koruma çalışmaları sayesinde türün Batı ve Orta Avrupa’daki durumu iyiye gitmektedir. Diğer türler hala tehdit altındadır; AB LIFE tarafından finanse edilen koruma çalışmaları sayesinde İspanyol şah kartalı (Aquila adalberti), Zino denizkırlangıcı (Pretodroma madeira) ve boz şakrakın (Pyrrhula murina) da dâhil olduğu bu türlerin statüleri iyileşmiştir.

4.4 AB’deki Koruma Statüleri ve Yok Olma Riski

IUCN Kırmızı Liste Kategorileri ve Ölçütleri iyi bilinmekte ve bunlara çoğunlukla saygı gösterilmektedir. Bu kategoriler yok olma riski yüksek olan türlere dikkat çeker. Bu da koruma önceliklerinin bildirilmesinin pek çok yolundan biridir. Bu görüş Kuş Direktifi’yle bağlantılıdır (örneğin, Kısım 4) ve türlerin öncelik sırasına konmasına yardımcı olur (örneğin Tür Eylem Planları için, LIFE fonu için, vb.).

AB’nin 2020 biyoçeşitlilik stratejisi kapsamındaki kuşlar için koyulan Hedef 1 şu şekilde ifade edilmektedir: “2020 yılıyla birlikte Kuş Direktifi kapsamında değerlendirilen türlerin %50’sinden fazlası güvenli ve iyileşmiş statülere sahip olacaktır.” IUCN Kırmızı Liste Kriterleri’ne göre bölgesel düzeyde Kritik, Tehlikede ve Duyarlı olan kuşlar, AB’de tehdit altında olarak değerlendirilmektedir. Ancak IUCN Kırmızı Liste Kriterleri’ne göre tehdit altında olmayan ya da Tehdide Açık olan türlerin “güvenli ve iyileşmiş statülere sahip olması” şart değildir. IUCN Kırmızı Liste Kriterleri çerçevesinde Düşük Riskli olarak sınıflandırılan çoğu kuş türünün sayısında, arazi kullanımındaki değişimler ve yasa dışı avcılık gibi tehditlerin sonucunda, azımsanmayacak bir düşüş meydana gelmiştir (bkz. Bölüm 3.4). Dolayısıyla bu türler güvende ya da iyileşmekte olarak görülemez.

Boz şakrak (Pyrrhyla murin), Sao Miguel Adası ve Azorlar’da çok küçük bir yayılışa sahip olan AB 27’ye endemik bir türdür. İstilacı bitki türlerinin yayılması nedeniyle türün habi-tat kalitesinin giderek azaldığı düşünülmekte, bu yüzden tür Tehlikede olarak sınıflandı-rılmaktadır. AB LIFE proje fonu sayesinde hazırlanan Özel Koruma Sahası (SPA) yönetim planı kapsamında istilacı bitki türlerinin temizlenmesi ve yerli türlerin yeniden dikilmesi boz şakrağın yararına olmuştur. © Mark Putney

Tablo 7. Kuşları ve yaşam ortamlarını korumayı amaçlayan LIFE projeleri

Kuş türleriHabitatlarHabitatlar ve kuş türleriİstilacı türlerFarkındalık yaratma, paydaşların katılımı ya da kapasite artırımıYüksek doğal değeri olan tarım arazileriEkolojik uyumlulukOrman yönetimiİklim değişikliği adaptasyonu

Kuşların korunmasıyla ilgili LIFE projeleri Proje sayısı511348267261742315111432

ToplamFon önceliği olan türlerle ilgili olanKonu

32

Avrupa’daki kuş türlerinin koruma statülerine yönelik önceki değerlendirmelerde (Tucker & Heath 1994, BirdLife International 2004a, BirdLife International 2004b), Avrupa’da korunması konusunda endişe duyulan türleri belirlemek için ek ölçütlere başvurulmuştur. Bu türler IUCN Kırmızı Liste Kriterleri’ni tetiklemese de ya da bunlara yaklaşmasa da, tükenmişlerdir ya da uzun vadede azalmaktadırlar. Bu nedenle AB’nin Biyoçeşitlilik Stratejisinin Hedef 1’inin gelişmesine katkıda bulundukları düşünülemez. Bu nedenle 12. Madde gereğince yapılan hali hazırdaki değerlendirme çerçevesinde güvenli, iyileşmiş, azalan ya da tükenmiş türleri belirlemek için benzer ek ölçütler kullanılacak, bu sayede hedefe yönelik gelişmeler değerlendirilebilecektir.

4.5 Koruma Eylemleri için Önceliklendirme ve Kırmızı Listeler

Yok olma riskinin değerlendirilmesi ve koruma önceliklerinin belirlenmesi birbiriyle ilişkili ama farklı iki uygulamadır. IUCN Kırmızı Liste Kategorileri gibi yok olma riski değerlendirmeleri, genellikle koruma önceliklerinin belirlenmesinden önce yapılır. Kırmızı Liste kategorilendirmesinin amacı bir türün yok olma olasılığının göreceli tahminini üretmektir. Öte yandan

koruma önceliklerini koymak da doğal olarak yok olma riski değerlendirmesini kapsar ancak çoğu zaman risk değerlendirmesinin yanısıra bazı taksonlar söz konusu olduğunda ekolojik, filogenetik, tarihi ya da kültürel tercihler gibi diğer etkenleri, fonların ya da personelin, maliyet açısından etkinliği ve tehdit altındaki taksonların korunması için yasal çerçevelerin ulaşılabilirliği gibi konuları da dikkate alır. Bölgesel risk tehdidi bağlamında bir dizi ek bilgi parçası koruma önceliklerini kurmak için çok değerlidir. Örneğin yalnızca bölgenin koşullarını değil, taksonun küresel statüsünü ve bölge popülasyonunun küresel popülasyona oranını dikkate almak önemlidir. Koruma önceliklerini oluştururken kullanılan bu üç değişkene (diğer faktörlerle birlikte) yönelik kararların nasıl alınacağı bölgesel yönetimlerin karar vermesi gereken bir konudur.

Kızkuşu (Vanellus vanellus) tarım uygulamalarında yapılan değişiklikler nedeniyle sürmekte olan popülasyon düşüşü yüzünden Avrupa ve AB 27’de Duyarlı kategorisinde sınıflandırılan bir kıyı kuşudur. © Ivan Dudáček

33

5.1 Politik Öneriler

Avrupa’daki çoğu devlet, sivil toplum kuruluşu ve diğer topluluklar yabani kuşlara ve yaşam ortamlarını koruma konusunda büyük çabalar göstermektedir. Bunun sonucunda son 30 yıl içinde bazı kuş türleri yok olmanın eşiğinden dönmüştür (Deinet vd. 2013). Geniş yayılım gösteren ve eskiden yaygın olan türlerin, özellikle de tarım arazilerine bağlı olanların sayısındaki azımsanmayacak düşüş hesaba katıldığında, yok oluşların devam etmesini önlemek ve popülasyonları iyi durumda tutmak için hala yapılması gereken çok şey olduğu açıktır.

BirdLife International, bir dizi kilit öneri takdirde Avrupa kuşlarının uzun vadede korunmasının geniş çapta güçleneceğine inanmaktadır. Bu önerilerden bazıları aşağıda özetlenmektedir.

5.1.1 Tür koruma

· Tehdit altındaki türlerin korunması için fon güvencesi sağlamak

· Göçmen kuşlar üzerindeki tehditlerle göç yolu düzeyinde mücadele edildiğini güvenceye almak. Bu mücadele, Avrupa bölgesinin dışında kalan kışlama alanlarında hedeflenen koruma çalışmalarının hızlandırılmasını gerektirmektedir.

· Yasal avcılığın sürdürülebilirliğini ve Afrika-Avrasya Göçmen Su Kuşlarını Koruma Antlaşması’nın (AEWA), Bern Sözleşmesi’nin ve ilgili durumlarda AB Kuş Direktifi’nin yasal çerçevesinde yürütülmesini güvenceye almak.

· Ulusal mevzuatların güçlendirilmesi ve uygulamasını iyileştirerek kuşların yasa dışı öldürülmesi (örneğin yırtıcı kuşların zehirlenmesi) mücadele etmek.

· Enerji altyapılarının doğayla uyum içinde geliştirilmesini, kuşlar ve yaşam ortamları üzerinde olumsuz etki yaratmamasını sağlamak.

5.1.2 Habitatların korunması

· Korunan alanların, alan koruma uygulamalarının tasarlanması ve alan yönetimlerinin geliştirilmesiyle,

önemli kuş ve biyoçeşitlilik alanlarının 30 koruma düzeyini artırmak.

· Ulusal ve uluslararası öneme sahip mevcut korunan alanların (özellikle Natura 2000 ve Emerald alanları) ağlarının yanı sıra yüksek doğal değer taşıyan tarım arazilerinin ve kuşların korunması için önemli olan diğer alanlara yönelik korumayı ve restorasyon çalışmalarını güçlendirmek için politikalar arası işbirliğini geliştirmek.

· Tarım politikalarının, örneğin AB Ortak Tarım Politikası’nın, teşvik ve zorunluluklar aracılığıyla tarım arazilerindeki biyoçeşitliliği koruduğunu güvenceye almak.

· Sürdürülebilir orman yönetimi ve ekolojik yönden uyumlu ağaçlandırma politikalarını geliştirmek.

· Uzun süreli belli hedefler koyarak ve yeterli fon kaynaklarını paylaştırarak Tarım-Çevre Programlarının (AES) işlevselliğini artırmak. Bunun için, kuşlara yönelik yapılanlar da dâhil olmak üzere, mekansal ölçekte ve tarım ekosistemlerinde kuş biyoçeşitliliğini besleyecek önlem hedefleri geliştirmek.

· Tarım-Çevre Programları’nın (AES) içerisinde kuş dostu önlemleri “desteleri” ortaya koymak. Bu, yerel arazilerde yiyecek bulmalarına, yuva yapmalarına ve kullanacakları diğer kaynaklara destek sağlayarak gerçekleştirilebilir.

5.1.3 Denizel politikalar

· Avlanma sınırlarının kesin bilimsel temeller üzerine kurulmasını ve maksimum sürdürülebilir seviyede en yüksek verimi alırken, avlanan türlerin popülasyonunun yeniden toparlamasına ve yakalanan türlerin kendini toparlamasına yetecek miktardan daha fazla avlanmamasına dikkat etmek.

· Kapsamlı bir deniz koruma alanı ağı kurmak ve uygun şekilde sürdürmek.

· Hafifletici önlemler ve daha iyi balıkçılık yöntemlerinin tertiplenmesiyle balıkçılıkta deniz kuşlarının da avlanması durumunu ortadan kaldırmak.

5.1.4 İstilacı yabancı türler

· İstilacı yabancı türlerin erken fark edilmesini ve uygunsa hızla yok edilmesini güvenceye almak. Yaygın olarak var olan istilacı yabancı türlerin etkilerini azaltmak ve daha fazla yayılmalarını engellemek.

5. Öneriler ve Gelecek Çalışmalar

29 http://www.BirdLife.org/worldwide/programmes/important-bird-andbiodiversity-areas-ibas

34

5.1.5 Bilgi esasları

· Avrupa Birliği’nin “Tarım arazilerinde yaşayan kuşların popülasyon eğilimleri”30 gibi tarım-çevre göstergelerini desteklemeyi sürdürmek ve daha fazla uzun süreli izleme planlarının hazırlanmasını teşvik etmek.

· Tehdit altındaki türler hakkında güdümlü araştırmalara destek olmak (Örnek: Üzerindeki tehditler hakkında bilgi eksikliği bulunan deniz ördekleri)

5.2 Proje Çıktılarının Uygulanması

Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi Avrupa türlerinin durumlarını değerlendirme yönündeki daha geniş bir girişimin parçasıdır. Karar mercilerine, politika üreticilerine, kaynak yöneticilerine, çevre planlamacılarına ve sivil toplum kuruluşlarına kilit kaynaklar sağlar. Her bir kuş türü hakkında popülasyon, ekoloji, habitatlar ve tehditlere ilişkin büyük miktarda veri toplanmıştır. Bu verilere IUCN Kırmızı Listesi web sayfasından (www.iucnredlist.org/initiatives/europe), Avrupa Komisyonu web sayfasından ((http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/) ve makalelerin yayınlandığı dergilerden (bu raporun sonunda bulunan Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi’ne bakınız) ücretsiz olarak ulaşılabilmektedir.

Bu projenin sonuçları, öncelikli türlerin belirlenip araştırma ve izleme programlarına dâhil edilmesi ve politikaların canlandırılması için kullanılabilir.

5.3 Gelecek Çalışmalar

Kırmızı Listeler, türlere ait yeni bilgilere ve durumlara göre yeniden değerlendirildikçe zamanla evrilecek olan dinamik bir araçtır. Özellikle tehdit altında, tehdide yakın, ve yetersiz veri kategorisindeki türlerle ilgili yerel, bölgesel ve uluslararası düzeyde yapılacak olan araştırma, izleme ve koruma çalışmalarını canlandırmayı ve desteklemeyi hedefler.

Avrupa Kırmızı Listesi’ndeki kuş verilerini derleme sürecinde, bazı bilgi eksikliklerinin mevcut olduğu tespit edilmiştir. Avrupa’da türlerin yayılışı ve statüleri hakkındaki erişilebilir verilerin niteliğinde ciddi coğrafi, jeopolitik ve taksonomik sapmalar vardır. Bazı ülkelerin kuş popülasyonlarını düzenli izleme çalışmaları konusunda kapasite ve büyük olasılıkla ödenek eksikliği çektiği açıktır. Bu sorunlara karşın Avrupa Kırmızı Listesi Avrupa’daki kuşların 1994’ten bu yana yapılan üçüncü değerlendirmesidir. Periyodik değerlendirmeler türlerin durumlarındaki değişimleri izlemeye olanak tanıyan bir Kırmızı Liste Dizini ortaya koymak için kullanılabilir (Butchart vd. 2004, 2005, 2006, 2007). Önceden yapılmış olan iki değerlendirmenin karşılaştırmasına dayanan Avrupa Kuşları Kırmızı Liste Dizini (Tucker & Heath 1994, BirdLife International 2004a), 2010 yılıyla birlikte Avrupa’daki biyoçeşitlilik kaybını durdurmaya yönelik izleme çalışmalarının (EEA 2007) en temel göstergelerinden biri olarak benimsenmiştir. Bu Avrupa Kırmızı Listesi’nin Kırmızı Liste Dizini’ndeki üçüncü verilerini meydana getireceği tahmin edilmektedir. Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi aynı zamanda, önceki değerlendirmelerde (Tucker & Heath 1994, BirdLife International 2004a) geliştirilen metodolojiyi takip ederek, Avrupa’da öncelik verilmesi gereken kuş türlerinin belirlenmesi için de bir temel oluşturacaktır.

30 http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Agrienvironmental_indicator_-_population_trends_of_farmland_birds

35

Allen, D.J., Bilz, M., Leaman, D.J., Miller, R.M., Timoshyna, A. and Window, J. 2014. European Red List of Medicinal Plants. Luxembourg: Publications Office of the European Union.

BirdLife International 2004a. Birds in Europe: population estimates, trends, and conservation status. Cambridge, UK: BirdLife International.

BirdLife International 2004b Birds in the European Union: a status assessment. Wageningen, The Netherlands BirdLife International.

BirdLife International 2014. The BirdLife checklist of the birds of the world: Version 7. Downloaded from http://www.BirdLife.org/datazone/userfiles/file/Species/Taxonomy/BirdLife_Checklist_Version_70.zip [.xls zipped 1 MB].

Butchart, S.H.M, Stattersfield, A.J., Bennun, L.A., Shutes, S.M., Akcakaya, H.R., et al.. 2004. Measuring global trends in the status of biodiversity: Red List Indices for birds. PLoS Biology 2: e383.

Butchart, S.H.M., Stattersfield, A.J., Baillie, J.E.M., Bennun, L.A., Stuart, S.N., et al.. 2005. Using Red List Indices to measure progress towards the 2010 target and beyond. Philosophical Transactions of the Royal Society of London B 360: 255–268.

Butchart, S.H.M., Akcakaya, H.R., Kennedy, E., HiltonTaylor, C. 2006. Biodiversity indicators based on trends in conservation status: strengths of the IUCN Red List Index. Conservation Biology 20: 579–581.

Butchart, S.H.M., Akcakaya, H.R., Chanson, J., Baillie, J.E.M., Collen, B., et al.. 2007. Improvements to the Red List Index. PLoS ONE 2(1): e140. doi:10.1371/journal.pone.0000140.

Cox, N.A. and Temple, H.J. 2009. European Red List of Reptiles. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.

Cuttelod, A., Garcia, N., Abdul Malak, D., Temple, H. and Katariya, V. 2008. The Mediterranean: a biodiversity hotspot under threat. In: Vie, J.-C., Hilton-Taylor, C. and Stuart, S.N. (eds). The 2008 Review of the IUCN Red List of Threatened Species. Gland, Switzerland: IUCN.

Deinet, S., Ieronymidou, C., McRae, L., Burfield, I.J., Foppen, R.P., Collen, B. and Bohm, M. (2013) Wildlife comeback in Europe: The recovery of selected mammal and bird species. Final report to Rewilding Europe by ZSL, BirdLife International and the European Bird Census Council. London, UK: ZSL.

Donald, P.F., Sanderson, F.J., Burfield, I.J. & van Bommel, F.P.J. 2006. Further evidence of continentwide impacts of agricultural intensification on European

farmland birds, 1990-2000. Agriculture, Ecosystems & Environment 116: 189–196.

EEA 2007. Halting the loss of biodiversity by 2010: proposal for a first set of indicators to monitor progress in Europe. EEA Technical Report NO. 11/2007.

EEA 2015. The European environment — state and outlook 2015: synthesis report. European Environment Agency, Copenhagen.

Euro+Med. 2006-2011. Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Accessed on 12 August 2014: http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/

Fauna Europaea 2004. Web Service 2004. Fauna Europaea version 1.1. Available at www.faunaeur.org

Freyhof, J. and Brooks, E. 2011. European Red List of Freshwater Fishes. Luxembourg: Publications Office of the European Union.

IUCN 2011. European species under threat. Overview of European Red Lists results.

IUCN 2012a. IUCN Red List Categories and Criteria: Version 3.1. Second edition. Gland, Switzerland and Cambridge, UK: IUCN.

IUCN 2012b. Guidelines for Application of IUCN Red List Criteria at Regional and National Levels. Version 4.0. IUCN Species Survival Commission. Gland: IUCN.

IUCN 2014. Guidelines for Using the IUCN Red List Categories and Criteria. Version 11. Prepared by the Standards and Petitions Subcommittee. Downloadable from http://www.iucnredlist.org/documents/RedListGuidelines.pdf.

IUCN in prep. 2015. European Red List of Marine Fishes. Luxembourg: Publication Office of the European Union.

Kalkman, V.J., Boudot, J.-P., Bernard, R., Conze, K.-J., De Knijf, G., Dyatlova, E., Ferreira, S., Jović, M., Ott, J., Riservato, E., and Sahlen, G. 2010. European Red List of Dragonflies. Luxembourg: Publications Office of the European Union.

Kottelat, M. and Freyhof, J. 2007. Handbook of European freshwater fishes. Cornol, Switzerland: Kottelat, and Berlin, Germany: Freyhof.

Mittermeier, R.A., Robles Gil, P., Hoffmann, M., Pilgrim, J., Brooks, T., Mittermeier, C.G., Lamoreux, J. and Fonseca, G.A.B. 2004. Hotspots Revisited: Earth’s Biologically Richest and Most Endangered

Sirami, C., Brotons, L., Burfield, I., Fonderflick, J. & Martin, J.-L. 2008. Is land abandonment having an impact on biodiversity? A meta-analytical approach to bird distribution changes in the north-western Mediterranean. Biological Conservation 141: 450– 459.

Kaynakça

36

Stoate, C., Baldi, A., Beja, P., Boatman, N.D., Herzon, I., van Doorn, A., de Snoo, G.R., Rakosy, L. & Ramwell, C. 2009. Ecological impacts of early 21st century agricultural change in Europe: a review. Journal of Environmental Management 91: 22–46.

Temple, H.J. and Terry, A. 2007. The status and distribution of European mammals. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.

Temple, H.J. and Cox, N.A. 2009. European Red List of Amphibians. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.

Tucker, G.M., Evans, M.I., 1997. Habitats for Birds in Europe: A Conservation Strategy for the Wider Environment. BirdLife International, Cambridge, UK.

Tucker, G.M. and Heath, M.F. 1994. Birds in Europe: their conservation status. Cambridge, UK: BirdLife International.

37

Ek 1

.Av

rupa

’dak

i büt

ün k

uş tü

rlerin

in k

ırmızı

list

e st

atül

eri

ve u

lusl

arar

ası y

asal

ara,

söz

leşm

eler

e ve

anl

aşm

alar

a gö

re k

orum

a st

atül

eri

Kış

ver

ilerin

e da

yana

n de

ğerle

ndirm

eler

“K” i

le if

ade

edilm

iştir

.

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a C

.c. co

turn

ix

* ya

lnızc

a P.

p. it

alica

ve

hisp

anien

sis

* ya

lnızc

a L.

l. sc

oticu

s ve

hib

erni

cus .

**

yaln

ızca

L. l.

lago

pus.

***y

alnı

zca

L. l.

lago

pus,

scotic

us v

e hi

bern

icus

Phas

iani

dae

Cot

urni

x co

turn

ixLC

LCII

BII

III

*

Tetra

ogal

lus c

auca

sicus

LCN

EY

III

Tetra

ogal

lus c

aspi

usLC

NE

III

I

Alec

toris

gra

eca

NT

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

dV

UA2

abcd

+3bc

d+4a

bcd

YI;

IIA

III

I

Alec

toris

chuk

arN

TA2

abcd

+3bc

d+4a

bcd

LCII

BII

I

Alec

toris

bar

bara

LCLC

I; II

B; II

IAII

II

Alec

toris

rufa

LCLC

YY

IIA;

IIIA

III

Amm

oper

dix

grise

ogul

aris

LCN

EII

I

Fran

colin

us fr

anco

linus

LCLC

IIB

III

Phas

ianu

s col

chicu

sLC

LCII

A; II

IAII

I

Perd

ix p

erdi

xLC

LCI*

; IIA

; III

AII

II*

Bona

sa b

onas

iaLC

LCI;

IIB

III

I

Lago

pus l

agop

usV

UA2

abcd

+3bc

d+4a

bcd

VU

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

dII

A*; I

IB**

; II

IA**

*II

I

38

*yal

nızc

a L.

m. p

yren

aicu

s ve

helv

eticu

s*y

alnı

zca

T. u

. can

tabr

icus.

** d

iğer

hep

si*y

alnı

zca

T. t.

tetri

x. *

* ya

lnızc

a T.

t. b

ritan

nicu

s

*yal

nızc

a C

. c. b

ewick

ii.

** d

iğer

hep

si

* ya

lnızc

a A.

a.

flavi

rostr

is. *

* ya

lnızc

a A.

a.

abl

ifron

s

Lago

pus m

uta

NT

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

dV

UA2

abcd

+3bc

d+4a

bcd

I*; I

IA; I

IIB

III

I*

Tetra

o ur

ogal

lus

LCLC

I; II

B; II

IBII

*; II

I**

I

Lyru

rus t

etrix

LCLC

I*; I

IB;

IIIB

**II

II*

Lyru

rus m

loko

siew

iczi

LCN

EY

III

Ana

tida

e

Oxy

ura

leuco

ceph

ala

ENC

1V

UD

1I

III

I; II

YII

Cygn

us o

lor

LCLC

IIB

III

IIY

Cygn

us cy

gnus

LCLC

III

III

Y

Cygn

us co

lum

bian

usEN

WA4

abcd

eEN

WA4

abcd

eI*

II*;

III*

*I*

IIY

Bran

ta b

erni

claLC

LC W

IIB

III

IIY

Bran

ta le

ucop

sisLC

LCY

III

III

Y

Bran

ta ru

colli

sN

T W

B2ab

(iii,v

)N

T W

B2a+

b(iii

,v)

III

II;

IIY

II

Bran

ta ca

nade

nsis

LCN

EII

AII

II

Anser

caer

ulesc

ens

LCN

EII

I

Anser

ans

erLC

LCII

A; II

IBII

III

Y

Anser

faba

lisLC

LCII

AII

III

Y

Anser

bra

chyr

hync

hus

LCLC

WY

IIB

III

IIY

Anser

alb

ifron

sLC

LC W

I*; I

IB;

IIIB

**II

II*

IIY

Anser

eryt

hrop

usEN

C1

CR

DI

III

I; II

Y

Cla

ngul

a hy

emal

isV

U W

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

VU

WA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deII

BII

III

Y

Som

ater

ia sp

ecta

bilis

LCN

EII

IIY

Som

ater

ia m

ollis

sima

VU

A4ab

cde

ENA4

abcd

eII

B; II

IBII

III

Y

Polys

ticta

stell

eri

LC W

EN W

C1

III

II;

IIY

Mela

nitta

fusca

VU

WA2

abcd

eV

U W

A2ab

cde

IIB

III

IIY

Mela

nitta

nig

raLC

LCII

B; II

IBII

III

Y

Buce

phal

a cla

ngul

aLC

LCII

BII

III

Y

Buce

phal

a isl

andi

caN

TD

2N

EII

I

Mer

gellu

s alb

ellus

LCLC

III

III

Y

Mer

gus m

erga

nser

LCLC

IIB

III

IIY

39

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* P.

g. g

riseg

ena

* ya

lnızc

a P.

n. ca

spicu

s. **

diğ

er h

epsi

* ya

lnızc

a C

. p. a

zoric

a

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste (A

B 27

)Av

rupa

’ya

ende

mik

(n

ered

eyse

en

dem

ik)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Mer

gus s

erra

tor

NT

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

VU

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

IIB

III

IIY

Hist

rioni

cus h

istrio

nicu

sLC

NE

III

Tado

rna

tado

rna

LCLC

IIII

Y

Tado

rna

ferru

gine

aLC

NT

D1

III

III

YM

arm

aron

etta

an

gusti

rostr

isV

UC

1; D

1C

RC

2a(ii

)I

III

I; II

Y

Net

ta ru

naLC

LCII

BII

III

Y

Ayth

ya fe

rina

VU

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

dV

UA2

abcd

+3bc

d+4a

bcd

IIA;

IIIB

III

IIY

Ayth

ya n

yroc

aLC

LCI

III

II;

IIY

Ayth

ya fu

ligul

aLC

LCII

A; II

IBII

III

Y

Ayth

ya m

arila

VU

WA2

abcd

eV

UA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deII

B; II

IBII

III

Y

Spat

ula

quer

qued

ula

LCV

UA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deII

AII

III

Y

Spat

ula

clype

ata

LCLC

IIA;

IIIB

III

IIY

Mar

eca

strep

era

LCLC

IIA

III

IIY

Mar

eca

pene

lope

LCV

UA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deII

A; II

IBII

III

Y

Anas

pla

tyrh

ynch

osLC

LCII

A; II

IAII

III

Y

Anas

acu

taLC

VU

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

IIA;

IIIB

III

IIY

Anas

crec

caLC

LCII

A; II

IBII

III

Y

Podi

cipe

dida

e

Tach

ybap

tus r

uco

llis

LCLC

IIY

Podi

ceps

gris

egen

aLC

LCII

II*

Y

Podi

ceps

crist

atus

LCLC

III

Y

Podi

ceps

aur

itus

NT

A2ab

ce+3

bce+

4abc

eV

UA2

abce

+3bc

e+4a

bce;

C1

III

III

Y

Podi

ceps

nig

ricol

lisLC

LCII

*; II

I**

Y

Phoe

nico

pter

idae

Phoe

nico

pter

us ro

seus

LCLC

III

Y

Col

umbi

dae

Col

umba

livi

aLC

LCII

AII

I

Col

umba

oen

asLC

LCY

IIB

III

Col

umba

pal

umbu

sLC

LCY

I*; I

IA; I

IIA

I*

Col

umba

troc

azLC

LCY

YI

III

I

Col

umba

bol

liiLC

LCY

YI

III

40

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a Ba

tı Av

rasy

a/Af

rika

popü

lasy

onu

* ya

lnızc

a Z.

p.

inte

rmed

ia

* ya

lnızc

a S.

t. tu

rtur

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste (A

B 27

)Av

rupa

’ya

ende

mik

(n

ered

eyse

en

dem

ik)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Col

umba

juno

niae

NT

B1ab

(iii)+

2ab(

iii)

NT

B1ab

(iii)+

2ab(

iii)

YY

III

I

Stre

ptop

elia

turt

urV

UA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deN

TA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deII

BII

III

*

Stre

ptop

elia

deca

octo

LCLC

IIB

III

Spilo

pelia

sene

galen

sisLC

NE

III

Pter

oclid

ae

Syrr

hapt

es pa

rado

xus

END

NE

II

Pter

ocles

orie

ntal

isEN

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

dEN

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

dI

III

Pter

ocles

alch

ata

LCLC

III

I

Cap

rim

ulgi

dae

Cap

rimul

gus r

uco

llis

LCLC

II

Cap

rimul

gus e

urop

aeus

LCLC

III

I

Apo

dida

e

Tach

ymar

ptis

melb

aLC

LCII

Apus

caer

NT

D1

NT

D1

III

I

Apus

ani

sV

UC

1V

UD

III

Apus

uni

colo

rLC

LCY

YII

Apus

pal

lidus

LCLC

II

Apus

apu

sLC

LCII

I

Cuc

ulid

ae

Cla

mat

or g

land

ariu

sLC

LCII

Cuc

ulus

cano

rus

LCLC

III

Cuc

ulus

satu

ratu

sLC

NE

III

Ral

lidae

Rallu

s aqu

aticu

sLC

LCII

BII

IY

Cre

x cr

exLC

LCI

III

IIY

Porz

ana

porz

ana

LCLC

III

III

Y

Zapo

rnia

par

vaLC

LCI

III

II*

Y

Zapo

rnia

pus

illa

LCN

TD

1I

III

II*

Y

Porp

hyrio

por

phyr

ioLC

LCI

III

Gal

linul

a ch

loro

pus

LCLC

IIB

III

Y

Fulic

a cr

istat

aEN

DEN

DI

III

Y

41

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a F.

a. a

tra

(Akd

eniz

ve K

arad

eniz

popü

lasy

onla

rı)

* ya

lnızc

a K

uzey

batı

Avru

pa p

opül

asyo

nlar

ı

* ya

lnızc

a K

uzey

batı

Afrik

a po

püla

syon

ları

* ya

lnızc

a Ba

tı Pa

lear

ktik

po

püla

syon

ları

* ya

lnızc

a Ba

tı Pa

lear

ktik

po

püla

syon

ları

* ya

lnızc

a G

. a. a

rctic

a

Fulic

a at

raN

TA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deLC

IIA;

IIIB

III

II*

Y

Gru

idae

Anth

ropo

ides

virg

oLC

NE

IIII

YII

Gru

s gru

sLC

LCI

III

IIY

II

Oti

dida

e

Tetra

x te

trax

VU

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

dV

UA2

abcd

+3bc

d+4a

bcd

III

III

Otis

tard

aLC

LCI

III

I; II

II

Chl

amyd

otis

undu

lata

NT

D1

NT

D1

III

II*

I

Chl

amyd

otis

mac

quee

nii

CR

(PE)

C2a

(i, ii

); D

NE

IIII

I

Gav

iidae

Gav

ia st

ellat

aLC

LCI

III

II*

Y

Gav

ia a

rctic

aLC

LCI

III

II*

Y

Gav

ia im

mer

VU

WA4

abce

; C1

VU

WA4

abce

; C1

III

III

*Y

Gav

ia a

dam

siiV

U W

D1

NE

III

II*

Y

Oce

anit

idae

Pela

godr

oma

mar

ina

ENB2

ab(ii

i,v)

ENB2

ab(ii

i,v)

III

II

Hyd

roba

tida

e

Hyd

roba

tes p

elagi

cus

LCLC

YY

III

I

Hyd

roba

tes c

astro

LCLC

III

I

Hyd

roba

tes m

onte

iroi

VU

D1+

2V

UD

1+2

YY

II

Hyd

roba

tes l

euco

rhou

sLC

VU

B2ab

(v)

III

I

Proc

ella

riid

ae

Fulm

arus

gla

cialis

ENA4

abcd

eV

UA4

abcd

eII

I

Pter

odro

ma

deser

taV

UD

1+2

VU

D1+

2Y

YI

III

Pter

odro

ma

mad

eira

END

END

YY

III

I

Cal

onec

tris d

iom

edea

LCLC

YY

III

I

Cal

onec

tris b

orea

lisLC

LCY

YII

I

Punu

s pu

nus

LCLC

YY

II

42

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Punu

s yelk

ouan

LCLC

YY

III

I

Punu

s mau

reta

nicu

sC

RA4

bcde

CR

A4bc

deY

YI

III

II

Punu

s lhe

rmin

ieri

NT

B2ab

(v);

C1+

2a(i)

NT

B2ab

(v);

C1+

2a(i)

III

I

Bulw

eria

bul

wer

iiLC

LCI

III

Cic

oniid

ae

Cico

nia

nigr

aLC

LCI

III

IIY

II

Cico

nia

cicon

iaLC

LCY

III

III

Y

resk

iorn

ithi

dae

Plat

alea

leuc

orod

iaLC

LCI

III

IIY

II

Ger

ontic

us er

emita

RE

RE

III;

IIY

I

Pleg

adis

falci

nellu

sLC

LCI

III

IIY

Ard

eida

e

Bota

urus

stell

aris

LCLC

III

III

*Y

Ixob

rych

us m

inut

usLC

LCI

III

II*

Y

Nyc

ticor

ax n

yctic

orax

LCLC

III

IY

Arde

ola

rallo

ides

LCLC

III

IY

Bubu

lcus i

bis

LCLC

IIY

Arde

a cin

erea

LCLC

III

Y

Arde

a pu

rpur

eaLC

LCI

III

II*

Y

Arde

a al

baLC

LCI

III

II*

Y

Egre

tta g

arze

ttaLC

LCI

III

Y

Pele

cani

dae

Pelec

anus

crisp

usLC

LCI

III

I; II

YI

Pelec

anus

ono

crot

alus

LCLC

III

II*

; II*

Y

Sulid

ae

Mor

us b

assa

nus

LCLC

YII

IY

Phal

acro

cora

cida

e

43

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a B.

s. st

ellar

is (B

atı P

alea

rktik

po

püla

syon

ları)

* ya

lnızc

a I.

m. m

inut

us

(Bat

ı Pal

eark

tik

popü

lasy

onla

rı)

* ya

lnızc

a A.

p. p

urpu

rea

(Bat

ı Pal

eark

tik’te

üre

yen

popü

lasy

onla

r)

* ya

lnızc

a A.

a. a

lba

(Bat

ı Pal

eark

tik

popü

lasy

onla

rı)

* ya

lnızc

a Ba

tı Pa

lear

ktik

po

püla

syon

ları

* ya

lnızc

a P.

a.

desm

arest

ii. *

* ya

lnızc

a Ak

deni

z pop

ülas

yonu

. **

*diğ

er h

epsi

Micr

ocar

bo p

ygm

aeus

LCLC

III

III

Y

Phal

acro

cora

x ar

istot

elis

LCN

TA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deY

I*II

**; I

II**

*I*

Phal

acro

cora

x ca

rbo

LCLC

III

Y

Anh

ingi

dae

Anhi

nga

rufa

RE

NE

III

Bur

hini

dae

Burh

inus

oed

icnem

usLC

LCI

III

II

Hae

mat

opod

idae

Hae

mat

opus

m

eade

wal

doi

RE

RE

III

Hae

mat

opus

ostr

aleg

usV

UA2

abc+

3bc+

4abc

VU

A2ab

c+3b

c+4a

bcII

BII

IY

Rec

urvi

rost

rida

e

Recu

rviro

stra

avos

etta

LCLC

III

III

YH

iman

topu

s hi

man

topu

sLC

LCI

III

IIY

Cha

radr

iidae

Pluv

ialis

squa

taro

laLC

LC W

IIB

III

IIY

Pluv

ialis

apr

icaria

LCLC

I; II

B; II

IBII

II

IIY

Eudr

omia

s mor

inell

usLC

LCI

III

IIY

Cha

radr

ius h

iatic

ula

LCLC

IIII

Y

Cha

radr

ius d

ubiu

sLC

LCII

IIY

Cha

radr

ius

alex

andr

inus

LCLC

III

III

Y

Cha

radr

ius

lesch

enau

ltii

VU

C1

CR

WD

III

IIY

Cha

radr

ius a

siatic

usR

EN

EII

II

IIY

Vane

llus v

anell

usV

UA2

abce

+3bc

e+4a

bce

VU

A2ab

ce+3

bce+

4abc

eII

BII

III

Y

Vane

llus s

pino

sus

LCV

UD

III

III

Y

Vane

llus i

ndicu

sV

UD

NE

III

Vane

llus g

rega

rius

CR

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

d;

C1+

2a(i,

ii); D

NE

III

II;

IIY

Vane

llus l

eucu

rus

LCN

EII

III

Y

Scol

opac

idae

44

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a C

. a. s

chin

zii

Num

eniu

s pha

eopu

sLC

LCII

BII

III

Y

Num

eniu

s ten

uiro

stris

CR

(PE)

WC

1+2a

(i); D

CR

(PE)

WC

1+2a

(i); D

III

II;

IIY

I

Num

eniu

s arq

uata

VU

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

VU

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

IIB

III

IIY

Lim

osa

lapp

onica

LCLC

I; II

BII

II

IIY

Lim

osa

limos

aV

UA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deEN

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

IIB

III

IIY

Aren

aria

inte

rpre

sLC

ENA2

abc+

3bc+

4abc

IIII

Y

Cal

idris

canu

tus

LCLC

WII

BII

III

Y

Cal

idris

pug

nax

LCEN

A2ab

c+3b

c+4a

bcI;

IIB

III

III

Y

Cal

idris

falci

nellu

sLC

LCII

IIY

Cal

idris

ferr

ugin

eaV

U W

D1

VU

WD

1II

IIY

Cal

idris

tem

min

ckii

LCLC

IIII

Y

Cal

idris

alb

aLC

LC W

IIII

Y

Cal

idris

alp

ina

LCLC

I*II

I*II

Y

Cal

idris

mar

itim

aLC

NT

WA2

abc+

3bc+

4abc

; C1

IIII

Y

Cal

idris

bai

rdii

LCD

1N

EII

I

Cal

idris

min

uta

LCLC

WII

IIY

Scol

opax

rusti

cola

LCLC

IIA;

IIIB

III

Y

Gal

linag

o ste

nura

LCN

EII

IY

Gal

linag

o m

edia

LCV

UC

1I

III

IIY

Gal

linag

o ga

llina

goLC

LCII

A; II

IBII

III

Y

Lym

nocr

ypte

s min

imus

LCLC

IIA;

IIIB

III

IIY

Phal

arop

us lo

batu

sLC

LCI

III

IIY

Phal

arop

us fu

licar

ius

LCD

1N

EII

III

Y

Xenu

s cin

ereu

sLC

CR

C1+

2a(i)

; DI

III

IIY

Actit

is hy

poleu

cos

LCN

TA2

abc+

3bc+

4abc

IIII

Y

Trin

ga o

chro

pus

LCLC

IIII

Y

Trin

ga er

ythr

opus

LCN

TA2

abc+

3bc+

4abc

IIB

III

IIY

Trin

ga n

ebul

aria

LCLC

IIB

III

IIY

Trin

ga to

tanu

sLC

VU

A2ab

c+3b

c+4a

bcII

BII

III

Y

Trin

ga g

lare

ola

LCLC

III

III

Y

Trin

ga st

agna

tilis

LCEN

DII

IIY

Turn

icid

ae

45

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Turn

ix sy

lvat

icus

CR

(PE)

DC

RD

III

I

Gla

reol

idae

Cur

soriu

s cur

sor

NT

D1

NT

D1

III

I

Gla

reol

a pr

atin

cola

LCLC

III

III

Y

Gla

reol

a no

rdm

anni

VU

A2ab

ce+3

bce+

4abc

eC

RC

2a(i)

; DII

III

Y

Lari

dae

Hyd

roco

loeu

s min

utus

NT

A4ab

ceLC

III

IY

Rhod

oste

thia

rosea

END

NE

III

Xem

a sa

bini

LCN

EII

Y

Pago

phila

ebur

nea

LCN

EII

I

Rissa

trid

acty

laV

UA4

abcd

ENA4

abcd

III

Y

Laru

s gen

eiLC

LCI

III

IIY

Laru

s rid

ibun

dus

LCLC

IIB

III

Y

Laru

s ich

thya

etus

LCN

EII

III

*Y

Laru

s mela

noce

phal

usLC

LCY

III

III

Y

Laru

s aud

ouin

iiLC

LCY

YI

III

I; II

Y

Laru

s can

usLC

LCII

BII

IY

Laru

s fus

cus

LCLC

IIB

Y

Laru

s arg

enta

tus

NT

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

VU

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

YII

BY

Laru

s arm

enicu

sN

TB2

ab(ii

i,v)

NE

YII

III

Y

Laru

s mich

ahell

isLC

LCY

III

Laru

s cac

hinn

ans

LCLC

IIB

III

Y

Laru

s gla

ucoi

des

LCN

EII

IY

Laru

s hyp

erbo

reus

LCN

EII

IY

Laru

s mar

inus

LCLC

IIB

Y

Ster

nula

alb

ifron

sLC

LCI

III

IIY

Gelo

cheli

don

nilo

tica

LCLC

III

III

*Y

Hyd

ropr

ogne

casp

iaLC

NT

C1

III

III

*Y

Chl

idon

ias h

ybrid

aLC

LCI

III

Y

46

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a Ba

tı Av

rasy

a ve

Afri

ka p

opül

asyo

nu

* ya

lnızc

a G

. n. n

ilotic

a (B

atı A

vras

ya v

e Af

rika

popü

lasy

onu)

* Ba

tı Av

rasy

a ve

Afri

ka

popü

lasy

onu

Chl

idon

ias l

euco

pter

usLC

LCII

III

*Y

Chl

idon

ias n

iger

LCLC

III

III

*Y

Ster

na d

ouga

llii

LCLC

III

III

*Y

Ster

na h

irund

oLC

LCI

III

II*

Y

Ster

na p

arad

isaea

LCLC

III

III

*Y

alas

seus s

andv

icens

isLC

LCI

III

II*

Y

Ster

cora

riid

ae

Ster

cora

rius l

ongi

caud

usLC

LCII

IY

Ster

cora

rius p

aras

iticu

sLC

ENA2

abc+

3bc+

4abc

III

Ster

cora

rius p

omar

inus

LCN

EII

I

Cat

hara

cta sk

uaLC

LCY

III

Y

Alc

idae

Frat

ercu

la a

rctic

aEN

A4ab

cde

NT

A4ab

cde

YII

IY

Cep

phus

gry

lleLC

VU

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

III

Y

Alca

tord

aN

TA4

abcd

eLC

YII

IY

Ping

uinu

s im

penn

isR

ER

EII

I

Alle

alle

LCN

EII

IY

Uria

lom

via

LCN

EII

IY

Uria

aal

geN

TA4

abcd

eLC

I*II

II*

Y

Tyto

nida

e

Tyto

alb

aLC

LCII

II

Stri

gida

e

Surn

ia u

lula

LCLC

III

III

Gla

ucid

ium

pas

serin

umLC

LCI

III

II

Athe

ne n

octu

aLC

LCII

II

Aego

lius f

uner

eus

LCLC

III

III

Otu

s sco

psLC

LCII

II

Otu

s bru

cei

ENC

2a(i)

; DN

EII

II

47

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* Ba

tı Av

rasy

a ve

Afri

ka

popü

lasy

onu

* ya

lnızc

a C

. n. n

iger

* ya

lnızc

a U

. a. i

beric

us

* ya

lnızc

a At

lant

ik

popü

lasy

onu

* ya

lnızc

a S.

h. h

irund

o (B

atı P

alea

rktik

’te ü

reye

n po

püla

syon

lar)

* ya

lnızc

a At

lant

ik

popü

lasy

onla

rı*

yaln

ızca

T. s.

sa

ndvi

cens

is

Asio

otu

sLC

LCII

II

Asio

am

meu

sLC

LCI

III

II

Strix

alu

coLC

LCII

II

Strix

ura

lensis

LCLC

III

III

Strix

neb

ulos

aLC

LCI

III

II

Bubo

scan

diac

usLC

CR

DI

III

II

Bubo

bub

oLC

LCI

III

II

Ketu

pa z

eylo

nens

isC

RC

2a(i)

NE

III

II

Pand

ioni

dae

Pand

ion

halia

etus

LCLC

III

II

IIII

Acc

ipit

rida

e

Elan

us ca

erul

eus

LCLC

III

II

II

Pern

is ap

ivor

usLC

LCY

III

II

IIII

Gyp

aetu

s bar

batu

sV

UC

1+2a

(i)V

UD

1I

III

III

Neo

phro

n pe

rcno

pter

usEN

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

VU

A2ab

cde

III

II

I; II

II

Circ

aetu

s gal

licus

LCLC

III

II

IIII

Gyp

s ful

vus

LCLC

III

II

IIII

Aegy

pius

mon

achu

sLC

LCI

III

III

II

Cla

nga

pom

arin

aLC

LCY

III

II

IIII

Cla

nga

clang

aEN

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

; C

1C

RC

1; D

III

II

I; II

II

Aqui

la n

ipal

ensis

CR

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

dN

EII

II

IIII

Aqui

la a

dalb

erti

VU

D1

VU

D1

YY

III

II

I; II

I

Aqui

la h

eliac

aLC

NT

D1

III

II

I; II

I

Aqui

la ch

rysa

etos

LCLC

III

II

IIII

Aqui

la fa

sciat

aN

TA2

abcd

eN

TA2

abcd

eI

III

III

II

Hier

aaet

us p

enna

tus

LCLC

III

II

IIII

Circ

us a

erug

inos

usLC

LCI

III

III

II

Circ

us cy

aneu

sN

TA4

abcd

LCI

III

III

II

Circ

us m

acro

urus

NT

D1

END

III

II

IIII

Circ

us p

ygar

gus

LCLC

III

II

IIII

Accip

iter b

adiu

sV

UD

NE

III

IIII

Accip

iter b

revi

pes

LCLC

III

II

IIII

48

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Accip

iter n

isus

LCLC

I*II

II*

IIII

Accip

iter g

entil

isLC

LCI*

III

I*II

II

Hal

iaee

tus a

lbici

llaLC

LCI

III

II;

III

Milv

us m

ilvus

NT

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

NT

A2ab

cde+

3bcd

e+4a

bcde

YY

III

II

IIII

Milv

us m

igra

nsLC

LCI

III

III

II

Bute

o la

gopu

sLC

ENA2

abcd

III

IIII

Bute

o bu

teo

LCLC

III

IIII

Bute

o ru

nus

LCLC

III

II

IIII

Upu

pida

e

Upu

pa ep

ops

LCLC

II

Mer

opid

ae

Mer

ops p

ersic

usLC

NE

III

Mer

ops a

pias

ter

LCLC

IIII

Cor

aciid

ae

Cor

acia

s gar

rulu

sLC

LCI

III

I; II

Alc

edin

idae

Alce

do a

tthis

VU

A2ab

ce+3

bce+

4abc

eV

UA2

abce

+3bc

e+4a

bce

III

I

Cer

yle ru

dis

ENC

2a(i)

; DN

EII

Hal

cyon

smyr

nens

isV

UC

1; D

1N

EII

I

Pici

dae

Jynx

torq

uilla

LCLC

II

Picu

s can

usLC

LCI

III

Picu

s viri

dis

LCLC

YII

Picu

s sha

rpei

NT

A2ab

c+3b

c+4a

bcN

TA2

abc+

3bc+

4abc

YY

II

Dry

ocop

us m

artiu

sLC

LCI

III

Pico

ides

trida

ctylu

sLC

LCI

III

Leio

picu

s med

ius

LCLC

YI

III

Dry

obat

es m

inor

LCLC

II

Den

droc

opos

leuc

otos

LCLC

III

I

Den

droc

opos

syria

cus

LCLC

III

I

Den

droc

opos

maj

orLC

LCI*

III*

Falc

onid

ae

49

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a A.

n. g

rant

i

* ya

lnızc

a A.

g. a

rrig

onii

* ya

lnızc

a D

. m.

cana

riens

is ve

than

neri

* M

oğol

istan

po

püla

syon

ları

hariç

Falco

nau

man

niLC

LCI

III

I; II

II

Falco

tinn

uncu

lus

LCLC

IIII

II

Falco

vesp

ertin

usN

TA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

deV

UA2

abcd

e+3b

cde+

4abc

de;

C1

III

II;

IIII

Falco

eleo

nora

eLC

LCY

YI

III

IIII

Falco

colu

mba

rius

LCLC

III

III

II

Falco

subb

uteo

LCLC

IIII

II

Falco

bia

rmicu

sEN

C1

VU

D1

III

III

II

Falco

cher

rug

VU

D1

VU

D1

III

II*

; II

II

Falco

rusti

colu

sLC

VU

D1

III

III

I

Falco

per

egrin

usLC

LCI

III

III

Lani

idae

Lani

us co

llurio

LCLC

III

I

Lani

us m

inor

LCLC

III

I

Lani

us ex

cubi

tor

VU

A2ab

c+3b

c+4a

bcV

UA2

abc+

3bc+

4abc

II

Lani

us se

nato

rLC

LCII

Lani

us n

ubicu

sLC

LCI

III

Ori

olid

ae

Orio

lus o

riolu

sLC

LCII

Cor

vida

e

Peris

oreu

s inf

austu

sLC

LCII

Gar

rulu

s gla

ndar

ius

LCLC

IIB

Cyan

opica

cyan

usLC

LCII

Pica

pica

LCLC

IIB

Nuc

ifrag

a ca

ryoc

atac

tes

LCLC

II

Pyrr

hoco

rax

pyrr

hoco

rax

LCLC

III

I

Pyrr

hoco

rax

grac

ulus

LCLC

II

Cor

vus m

oned

ula

LCLC

IIB

Cor

vus f

rugi

legus

LCLC

IIB

Cor

vus c

oron

eLC

LCII

B

Cor

vus c

orax

LCLC

III

50

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a P.

a. cy

prio

tes

Bom

byci

llida

e

Bom

bycil

la g

arru

lus

LCLC

II

Pari

dae

Paru

s pal

ustri

sLC

LCII

Paru

s lug

ubris

LCLC

YII

Paru

s mon

tanu

sLC

VU

A2ab

c+3b

c+4a

bcII

Paru

s cin

ctus

LCV

UA2

abc+

3bc+

4abc

II

Paru

s ate

rLC

LCI*

III*

Paru

s cris

tatu

sLC

LCY

II

Paru

s maj

orLC

LCII

Paru

s cae

ruleu

sLC

LCY

II

Paru

s cya

nus

LCN

EII

Rem

izid

ae

Rem

iz p

endu

linus

LCLC

III

Hir

undi

nida

e

Ripa

ria ri

paria

LCLC

II

Hiru

ndo

rupe

stris

LCLC

II

Hiru

ndo

rusti

caLC

LCII

Hiru

ndo

daur

icaLC

LCII

Deli

chon

urb

icum

LCLC

II

Aeg

itha

lidae

Aegi

thal

os ca

udat

usLC

LCII

I

Ala

udid

ae

Mela

noco

ryph

a ca

land

raLC

VU

A2ab

c+3b

c+4a

bcI

III

Mela

noco

ryph

a bi

mac

ulat

aLC

NE

II

Mela

noco

ryph

a leu

copt

era

LCN

EII

Mela

noco

ryph

a ye

ltoni

ensis

CR

A2ab

c+3b

c+4a

bc; C

1N

EII

I

Amm

oman

es de

serti

CR

C2a

(ii)

NE

III

Cal

andr

ella

brac

hyda

ctyla

LCLC

III

I

Cal

andr

ella

rufes

cens

LCLC

II

51

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Che

rsoph

ilus d

upon

tiV

UC

1V

UC

1I

III

Gal

erid

a cr

istat

aLC

LCII

I

Gal

erid

a th

ekla

eLC

LCI

III

Lullu

la a

rbor

eaLC

LCY

III

II

Alau

da a

rven

sisLC

LCII

BII

I

Erem

ophi

la a

lpest

risLC

NT

C1

II

Cis

tico

lidae

Cist

icola

junc

idis

LCLC

III

Prin

ia g

racil

isLC

NE

III

Pycn

onot

idae

Pycn

onot

us x

anth

opyg

osLC

NE

III

Sylv

iidae

Cet

tia ce

ttiLC

LCII

II

Locu

stella

lanc

eola

taLC

NE

IIII

Locu

stella

nae

via

LCLC

IIII

Locu

stella

uv

iatil

isLC

VU

A2ab

c+3b

c+4a

bcY

IIII

Locu

stella

lusci

nioi

des

LCLC

IIII

Acro

ceph

alus

m

elano

pogo

nLC

LCI

III

II

Acro

ceph

alus

pal

udico

laV

UA2

abc+

3bc+

4abc

VU

B1ab

(i,ii,

iii,iv

,v);

C1

YI

III

I; II

Acro

ceph

alus

sch

oeno

baen

usLC

LCII

II

Acro

ceph

alus

agr

icola

LCLC

IIII

Acro

ceph

alus

scirp

aceu

sLC

LCII

IIAc

roce

phal

us

dum

etor

umLC

LCII

II

Acro

ceph

alus

pal

ustri

sLC

LCY

IIII

Acro

ceph

alus

ar

undi

nace

usLC

LCII

II

Hip

pola

is ca

ligat

aLC

LCD

1II

II

Hip

pola

is ra

ma

LCN

EII

II

Hip

pola

is pa

llida

LCLC

IIII

Hip

pola

is op

aca

LCLC

IIII

Hip

pola

is la

ngui

daLC

NE

IIII

52

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Hip

pola

is ol

ivet

orum

LCLC

YI

III

II

Hip

pola

is po

lyglo

ttaLC

LCY

YII

II

Hip

pola

is ict

erin

aLC

LCY

IIII

Phyll

osco

pus t

roch

ilus

LCLC

IIII

Phyll

osco

pus c

ollyb

itaLC

LCII

II

Phyll

osco

pus c

anar

iensis

LCLC

YY

IIII

Phyll

osco

pus i

beric

usLC

LCY

YII

II

Phyll

osco

pus s

indi

anus

LCN

EII

II

Phyll

osco

pus b

onell

iLC

LCY

IIII

Phyll

osco

pus s

ibila

trix

LCLC

YII

II

Phyll

osco

pus i

norn

atus

LCN

EII

II

Phyll

osco

pus b

orea

lisLC

VU

C1

IIII

Phyll

osco

pus t

roch

iloid

esLC

LCII

II

Sylv

ia a

trica

pilla

LCLC

YII

II

Sylv

ia b

orin

LCLC

YII

II

Sylv

ia co

mm

unis

LCLC

IIII

Sylv

ia cu

rruc

aLC

LCII

II

Sylv

ia n

ana

RE

NE

IIII

Sylv

ia n

isoria

LCLC

III

III

Sylv

ia h

orte

nsis

LCLC

IIII

Sylv

ia ru

eppe

lliLC

LCY

III

III

Sylv

ia m

elano

ceph

ala

LCLC

IIII

Sylv

ia m

elano

thor

axLC

LCY

YI

III

II

Sylv

ia ca

ntill

ans

LCLC

YY

IIII

Sylv

ia m

ysta

cea

LCN

EII

II

Sylv

ia co

nspi

cilla

taLC

LCII

II

Sylv

ia u

ndat

aN

TA2

abc+

3bc+

4abc

NT

A2ab

c+3b

c+4a

bcY

III

III

Sylv

ia sa

rda

LCLC

YY

III

III

Tim

aliid

ae

Turd

oide

s alti

rostr

isN

TD

NE

III

Panu

rus b

iarm

icus

LCLC

II

53

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Reg

uliid

ae

Regu

lus r

egul

usLC

NT

A2ab

c+3b

c+4a

bcII

Regu

lus i

gnica

pilla

LCLC

YY

II

Regu

lus m

adeir

ensis

LCLC

II

Trog

lody

tida

e

Trog

lody

tes t

rogl

odyt

esLC

LCI*

III*

Sitt

idae

Sitta

euro

paea

LCLC

II

Sitta

whi

tehe

adi

VU

C1+

2a(ii

)V

UC

1+2a

(ii)

YY

III

I

Sitta

kru

eper

iLC

NT

D1

YI

III

Sitta

neu

may

erLC

LCY

II

Sitta

teph

rono

taLC

NE

II

Tich

odro

ma

mur

aria

LCLC

II

Cer

thiid

ae

Cer

thia

fam

iliar

isLC

LCII

Cer

thia

bra

chyd

acty

laLC

LCY

YI*

III*

Stur

nida

e

Stur

nus r

oseu

sLC

LCII

Stur

nus v

ulga

risLC

LCII

B

Stur

nus u

nico

lor

LCLC

II

Turd

idae

Zoot

hera

dau

ma

LCN

EII

I

Turd

us to

rqua

tus

LCLC

YII

Turd

us m

erul

aLC

LCII

BII

I

Turd

us ru

colli

sLC

NE

III

Turd

us p

ilaris

LCV

UA2

abc+

3bc+

4abc

IIB

III

Turd

us il

iacu

sN

TA2

abc+

3bc+

4abc

VU

A2ab

c+3b

c+4a

bcII

BII

I

Turd

us p

hilo

melo

sLC

LCII

BII

I

Turd

us v

isciv

orus

LCLC

IIB

III

Mus

cica

pida

e

Erith

acus

rube

cula

LCLC

YII

II

54

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a T.

t.

frida

riens

is

* ya

lnızc

a C

. b.

doro

thea

e

Lusci

nia

lusci

nia

LCLC

IIII

Lusci

nia

meg

arhy

ncho

sLC

LCII

II

Lusci

nia

calli

ope

LCN

EII

II

Lusci

nia

svec

icaLC

LCI

III

II

Tarsi

ger c

yanu

rus

LCLC

D1

IIII

Iran

ia g

uttu

ralis

LCN

EII

II

Eryt

hrop

ygia

gal

acto

tes

LCLC

IIII

Phoe

nicu

rus o

chru

ros

LCLC

IIII

Phoe

nicu

rus

phoe

nicu

rus

LCLC

IIII

Phoe

nicu

rus

eryt

hrog

astr

usLC

NE

IIII

Saxi

cola

rube

traLC

LCY

IIII

Saxi

cola

dac

otia

eN

TB1

ab(ii

,iii);

C2a

(ii)

NT

B1ab

(ii,ii

i); C

2a(ii

)Y

YI

III

II

Saxi

cola

torq

uatu

sLC

LCII

II

Oen

anth

e leu

cura

VU

A2ab

c+3b

c+4a

bcV

UA2

abc+

3bc+

4abc

III

III

Oen

anth

e oen

anth

eLC

LCII

II

Oen

anth

e ns

chii

LCN

EII

II

Oen

anth

e hisp

anica

LCLC

IIII

Oen

anth

e ples

chan

kaLC

LCI

III

II

Oen

anth

e cyp

riaca

LCLC

YY

III

III

Oen

anth

e xa

ntho

prym

naLC

NE

IIII

Oen

anth

e chr

ysop

ygia

END

NE

IIII

Oen

anth

e dese

rti

NT

D1

NE

IIII

Oen

anth

e isa

belli

naLC

LCII

II

Mon

ticol

a sa

xatil

isLC

LCII

II

Mon

ticol

a so

litar

ius

LCLC

IIII

Mus

cicap

a str

iata

LCLC

IIII

Fice

dula

hyp

oleu

caLC

LCY

IIII

Fice

dula

alb

icolli

sLC

LCY

III

III

Fice

dula

sem

itorq

uata

LCLC

YI

III

II

Fice

dula

par

vaLC

LCI

III

II

55

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Cin

clid

ae

Cin

clus c

inclu

sLC

LCII

Pass

erid

ae

Passe

r dom

esticu

sLC

LC

Passe

r hisp

anio

lensis

LCLC

III

Passe

r moa

bitic

usV

UC

1N

EII

I

Passe

r mon

tanu

sLC

LCII

I

Petro

nia

xant

hoco

llis

LCN

EII

I

Petro

nia

petro

nia

LCLC

II

Petro

nia

brac

hyda

ctyla

LCN

EII

I

Mon

tifrin

gilla

niv

alis

LCLC

II

Prun

ellid

ae

Prun

ella

colla

risLC

LCII

Prun

ella

mon

tane

llaN

TD

1N

EII

Prun

ella

ocul

aris

LCN

EII

Prun

ella

atro

gula

risLC

NE

II

Prun

ella

mod

ular

isLC

LCY

II

Mot

acill

idae

Mot

acill

a al

baLC

LCII

Mot

acill

a cit

reol

aLC

LCD

1II

Mot

acill

a av

aLC

LCII

Mot

acill

a cin

erea

LCLC

II

Anth

us ca

mpe

stris

LCLC

III

I

Anth

us b

erth

elotii

LCLC

YY

II

Anth

us tr

ivia

lisLC

LCII

Anth

us h

odgs

oni

LCN

EII

Anth

us g

usta

viV

UD

NE

II

Anth

us p

rate

nsis

NT

A2ab

c+3b

c+4a

bcV

UA2

abc+

3bc+

4abc

YII

Anth

us ce

rvin

usLC

LCII

Anth

us p

etro

sus

LCLC

YII

Anth

us sp

inol

etta

LCLC

II

56

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

* ya

lnızc

a F.

c. o

mbr

iosa

Frin

gilli

dae

Frin

gilla

coele

bsLC

LCI*

III

I*

Frin

gilla

teyd

eaN

TD

2N

TD

2Y

YI

III

Frin

gilla

mon

tifrin

gilla

LCV

UA2

abc+

3bc+

4abc

III

Serin

us p

usill

usLC

NE

II

Serin

us se

rinus

LCLC

YY

II

Serin

us ca

naria

LCLC

YY

III

Car

dueli

s chl

oris

LCLC

YII

Car

dueli

s spi

nus

LCLC

II

Car

dueli

s car

dueli

sLC

LCII

Car

dueli

s citr

inell

aLC

LCY

YII

Car

dueli

s cor

sican

aLC

LCY

YII

I

Car

dueli

s am

mea

LCLC

II

Car

dueli

s av

irostr

isLC

VU

A2ab

c+3b

c+4a

bcII

Car

dueli

s can

nabi

naLC

LCII

I

Rhod

opec

hys s

angu

ineu

sLC

NE

III

Erem

opsa

ltria

m

ongo

licus

LCD

1N

EII

I

Rhod

opec

hys o

bsol

etus

LCN

EII

I

Buca

nete

s gith

agin

eus

LCLC

III

I

Car

poda

cus e

ryth

rinus

LCV

UA2

abc+

3bc+

4abc

II

Car

poda

cus r

ubici

llaLC

NE

III

Pini

cola

enuc

leato

rLC

LCII

Loxi

a py

tyop

sitta

cus

LCLC

YII

Loxi

a sco

tica

LCLC

YY

III

I

Loxi

a cu

rviro

stra

LCLC

II

Loxi

a leu

copt

era

LCLC

II

Pyrr

hula

pyr

rhul

aLC

LCII

I

Pyrr

hula

mur

ina

ENB1

ab(ii

i)+2a

b(iii

)EN

B1ab

(iii)+

2ab(

iii)

YY

III

II

Coc

coth

raus

tes

cocc

othr

auste

sLC

LCII

57

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Embe

rizi

dae

Mili

aria

cala

ndra

LCLC

III

Embe

riza

citrin

ella

LCLC

II

Embe

riza

leuco

ceph

alos

VU

DN

EII

Embe

riza

cirlu

sLC

LCY

II

Embe

riza

ciaLC

LCII

Embe

riza

buch

anan

iLC

NE

III

Embe

riza

ciner

acea

VU

C1

VU

D1

YI

III

Embe

riza

hort

ulan

aLC

LCI

III

I

Embe

riza

caesi

aLC

LCY

III

I

Embe

riza

pusil

laLC

LCII

Embe

riza

rusti

caV

UA2

abcd

+3bc

d+4a

bcd

VU

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

dII

Embe

riza

aure

ola

CR

A2ab

cd+3

bcd+

4abc

d; C

1C

RA2

abcd

+3bc

d+4a

bcd;

C1

III

Embe

riza

mela

noce

phal

aLC

LCII

Embe

riza

brun

iceps

LCN

EII

I

Embe

riza

palla

siLC

NE

III

Embe

riza

schoe

niclu

sLC

LCII

Cal

cariu

s lap

poni

cus

LCN

TA2

abc+

3bc+

4abc

II

Plec

troph

enax

niv

alis

LCLC

II

58

Taks

onom

iIU

CN

Kırm

ızı

Liste

Kat

egor

isi

(Avr

upa)

IUC

N

Kırm

ızı L

iste

(AB

27)

Avru

pa’y

a en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

AB 2

7’ye

en

dem

ik

(ner

edey

se

ende

mik

)?

Kuş

D

irekt

ifi

Ekle

ri

Bern

Sö

zleşm

esi

Ekle

ri

Emer

ald

Ağı E

kler

iBo

nn

Ekle

riC

ITES

Ek

leri

Not

lar

AEW

AIU

CN

Kırm

ızı L

iste

Ölç

ütü

(Avr

upa)

IUC

N K

ırmızı

Li

ste Ö

lçüt

ü (A

B 27

)

Veriler jeodezik aralıklı bir küresel grid sistemi kullanılarak analiz edilmiştir. Bu sistem bir ikosahedronla tanımlanmıştır ve Snyder Eşit Alan (ISEA) Projeksiyonu kullanılarak küreye yansıtılmıştır(S39). Bu, şekli ve alanı (~2,500 km2) kürenin her tarafında aynı olan ayrı birimlerden (hücrelerden) oluşan altıgen bir gride karşılık gelir. Bunlar yaygın olarak kullanılan dikdörtgen gridlere kıyasla ekolojik uygulamalarda daha elverişlidir (S40).

Her bir türün yayılım alanı analiz edilmek üzere altıgen gridlere dönüştürülmüştür. Kıyı hücreleri kıyı çizgisine tutturulmuştur. Tür zenginliği modelleri (Şekil 5) her bir

Ek 2. Mekânsal analizlerde kullanılan metodoloji

hücredeki (kıyılarda yayılım gösteren türler için hücre bölümü) tür sayısı hesaplanarak haritalanmıştır. Tehdit altındaki tür zenginliği modelleri (Şekil 6) her bir hücre ya da hücre bölümünde bulunan tehdit altındaki (Avrupa bölgesel düzeyinde CR, EN ve VU kategorileri) tür sayısı hesaplanarak haritalanmıştır. Endemik ve neredeyse endemik tür zenginliği modelleri her bir hücrede (kıyılarda yayılım gösteren türler için hücre bölümü) bulunan, bu projede tanımlandığı üzere coğrafi Avrupa’ya endemik ya da neredeyse endemik olarak işaretlenen türlerin sayısı hesaplanarak haritalanmıştır (Şekil 7).

59

Ek 3.Örnek tür özeti ve dağılım haritası

Tür özeti, dağılım haritası da dâhil olmak üzere bu değerlendirme boyunca her bir tür için toplanan bilgilerin tümünü vermektedir.Bütün özetleri ve dağılım haritalarını Avrupa Kırmızı Listesi web sitesinden ve http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist ve http://www.iucnredlist.org/europe veri portalından arayabilir ve indirebilirsiniz.

Milvus milvus – (Linnaeus, 1758)ANIMALIA – CHORDATA – AVES – ACCIPITRIFORMES – ACCIPITRIDAE

Yaygın Adı: Kızıl Çaylak

Kırmızı Liste DeğerlendirmesiKırmızı Liste Statüsü

NT – Tehdide Açık, (IUCN baskı 3.1)

Değerlendirme Bilgisi

Yayınlandığı yıl:

Değerlendirilme tarihi:

Değerlendiren(ler):

Gözden geçiren(ler):

Derleyen(ler):

Katkıda bulunan(lar): Avrupa Birliği (AB 27) Kırmızı Liste değerlendirmeleri kural olarak bütün AB Üye Ülkelerinin Kuş Direktifi 12. Madde gereğince 2013-2014 yılında Avrupa Komisyonu’na rapor ettiği resmi verilere dayanmaktadır. Avrupa Kırmızı Liste değerlendirmeleri için diğer Avrupa ülkeleri ve bölgelerinin çoğundaki BirdLife partnerlerinden ve ortak çalışılan uzmanlardan gelen benzer verilerden yararlanılmıştır. Daha fazla bilgi için bkz. BirdLife International (2015).

20152014-12-01BirdLife InternationalSymes, A.Ashpole, J., Burfield, I., Ieronymidou, C., Pople, R., & Wright, L.

Değerlendirme Gerçekçesi

Yayılım Alanının Tanımı

Dağılım

Bu tür, kısmen hızlı sayılabilecek popülasyon düşüşüne bağlı olarak hem Avrupa hem de Av 27 ölçeğinde Tehdide Açık olarak listelenmektedir. Güney Avrupa’da gerçekleşmekte olan hızlı düşüşe karşın popülasyonun türün devamlılığını sağlayabileceği kuzeydeki yayılım alanlarında artış göstermesi durumunda, tür gelecekte listeden çıkarılabilir.

Milvus milvus Batı Palearktik bölgeye endemik bir türdür, küresel yayılım alanının %95’ini Avrupa kapsamaktadır (Carter 2007, Mammen 2007). Doğuda İspanya ve Portekiz’den orta Avrupa ve Ukrayna’ya, kuzeyde İsveç’in güneyi ve Letonya ve Birleşik Krallık’tan güneyde İtalya’nın güneyine kadar üremektedir. Popülasyonlar batıda üreme alanları içinde, güneyde geçmişte izole olan alanlarda ve doğuda Türkiye’nin doğusunda kışlamaktadır.

60

Bulunma Durumu

Bulunduğu Ülkeler

Bulunduğu Ülkeler

Yerli:Arnavutluk, Andora, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Fransa, Almanya, Cebelitarık, Macaristan, İrlanda, İtalya, Kosova, Latvia, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti, Karadağ, Hollanda, Polonya, Portekiz, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Türkiye, Ukrayna, Birleşik Krallık

Muhtemelen tükenmiş:Yunanistan, Moldova, Romanya

Rastlantısal: Ermenistan, Kıbrıs, Estonya, Finlandiya, Gürcistan, İzlanda, Malta, Norveç

PopülasyonAvrupa popülasyondaki erişkin birey sayısının 50.400-66.800 olduğu, bunun 48.000-63.700’ünün (popülasyonun %95’i) AB 27 içinde bulunduğu tahmin edilmektedir. Ulusal popülasyon büyüklüğü ve eğilimine ilişkin ayrıntılı bilgi için ek maddelere bakınız (aşağıdaki linke bakınız).

Popülasyon eğilimiPopülasyonun genel olarak hem Avrupa hem de AB 27 düzeyinde kısmen hızlı sayılabilecek bir hızla azaldığı tahmin edilmektedir (üç nesilde %30’a yaklaşan bir hızla). Kızıl çaylak avlanmaya bağlı olarak 1970’lere kadar küresel bir azalma göstermiş olsa da popülasyonların çoğu 1970-1990 arasında iyileşmiş ya da sabit hale gelmiştir (Mionnet 2007) ve toplam birey sayısı Avrupa’da 1970’ten 1990’a kadar büyük olasılıkla sabit kalmıştır (Tucker & Heath 1994). 1990’dan bu yana çekirdek üreme alanları olan İspanya, Fransa ve Almanya’da kaydedilen düşüş, Birleşik Krallık, İspanya, Polonya ve İsviçre gibi ülkelerdeki artışlar sayesinde kısmen dengelenmiştir. Geçtiğimiz üç nesilde (34.5 yıl) popülasyon %25 oranında düşmüştür. Bu üç nesilde artan düşüşün nedeni büyük olasılıkla kısa vadede İberya’daki sayıların düşmeye devam etmesidir. Ancak Kuzeybatı Avrupa’da günümüzdeki popülasyon eğilimi sürdüğü takdirde bu düşüş oranı uzun vadede azalabilir, hatta popülasyon artışı görülebilir. Dolayısıyla üç nesil boyunca kısmen hızlı sayılabilecek bir düşüş şu an için sürmektedir ve ileride yeniden değerlendirilecektir.

Habitatlar ve EkolojiKızıl çaylak tarım arazileri, otlaklar ve fundalıklarla karışık geniş yapraklı ağaçların olduğu açık alanlarda ve ormanlarda ürer. Kışın ağaçsız tarım arazilerinde, boş arazilerde, makilerde ve sulak alanlarda da bulunur. Geçmişte şehirlerde leşçil olarak bulunan tür, günümüzde de kasaba ve şehir kıyılarını ziyaret etmeye devam eder.Yumurtalar mart ve mayıs ayları arasında bırakılır. Yuva, içinde genellikle bez parçaları ve plastik de bulunan, yün ile doldurulmuş çubuklardan yapılmış bir platform şeklindedir. Ormanlarda, korularda ya da bir ağaç kümesinin içinde ağaç dallarının çatal şeklini aldığı kollar arasına ya da dalın geniş tarafına yapılır (iğne yapraklı ya da geniş yapraklı). Normalde her çiftin birden fazla yuvası olur; her yıl aynı yuvayı kullanabilecekleri gibi değiştirerek de kullanabilirler. Kuluçkadaki yavru sayısı birden dörde kadar olabilir ancak normalde iki, bazen üçtür. Çok çeşitli yiyeceklerle beslenebilirler, ancak çoğunlukla leşlerle ve küçük/orta büyüklükte memeliler ve kuşlarla beslenirler. Sürüngenler, iki yaşamlılar ve omurgasızlar daha önemsiz avlardır. Kuzeydoğu Avrupa’daki kuşların çoğu genellikle Fransa ve İberya’da kışlayan göçmenlerdir ancak bazıları Afrika’ya kadar gidebilir (Orta ve Christie 2013).Göçmenler, üreme alanlarında ağustos ve kasım ayları arasında ayrılarak güneye gider ve şubat-nisan ayları arasında geri döner (Snow ve Perrins 1998). Kuşlar göç sırasında süzülerek uçarlar. Göç sırasında genellikle tek başına ya da çifler halinde görülse de bazen küçük sürüler (büyük olasılıkla aile grupları) oluşturabilir (Ferguson-Lees ve Christie 2001).

61

Tür üstündeki en geçerli tehdit, çiftlik ve av hayvanlarının avcılarını (tilkileri, kurtları, kargagilleri vb.) öldürmek için yapılan yasadışı doğrudan zehirleme ile pestisitlerden zehirlenmeyle gerçekleşen dolaylı zehirlenme ve tarla faresinden kaynaklanan salgın hastalıkları kontrol etmek amacıyla tarım arazilerine dökülen rodentisitlerle zehirlenmiş kemiricilerin tüketilmesiyle gerçekleşen ikincil zehirlenmedir. Sonuncusu, şiddetli popülasyon düşüşlerinin görüldüğü Fransa ve İspanya’daki kışlama alanlarında özellikle büyük bir tehdittir (A. Aebischer in litt. 2009); İspanya’da kışlayan popülasyonlarda hızlı düşüşlerle zehirlenme arasında güçlü bir bağıntı vardır (Carter 2007). İspanya hükümeti Ağustos 2007 ile Nisan 2008 arasında yaygın bir tarla faresi hastalığıyla mücadele etmek için 1500 tonun üzerindeki rodentisit uygulanmış yemi 500.000 hektarlık tarım arazisine bırakmıştır. Bunun uygulandığı alanlarda ikincil zehirlenme nedeniyle ölen kızıl çaylaklara ait kayıtlar gelmiştir (J. Vinuela in litt. 2009). Yasadışı zehirleme İskoçya’nın kuzeyindeki türler üzerinde de ciddi bir tehdittir. 1989-2006 yılları arasında ölü bulunan kuşların %40’ı zehirlenerek öldürülmüştür (Smart et al. 2010). Fransa’da otlakların tahıl ekilen arazilere dönüştürülmesiyle birlikte popülasyonlar aynı hızla yok olmuştur (P. Tourret in litt. 2009). Otlayan çiftlik hayvanlarının ve tarımın azalmasının yol açtığı kimyasal kirlilik, arazilerin homojenleşmesi ve ekolojik yoksullaşma da türleri tehdit etmektedir (Knott et al. 2009). Rüzgar türbinleri gelecek için ciddi bir potansiyel tehdittir (Duchamp 2003, Mammen et al. 2009, P. Tourret in litt. 2009). Rüzgar santrallerinin türler üzerinde oluşturduğu tehdit düzeyini değerlendirmek için daha fazla çalışma yapılması gereklidir. Daha düşük önemdeki diğer tehditler arasında elektrik hatlarından çarpılmalar ve çarpışmalar (Mionnet 2007, P. Tourret in litt. 2009), avlanma ve tuzakla yakalanma Mionnet 2007, P. Tourret in litt. 2009), otoyol ölümleri, ormanların kesilmesi, yumurtaların toplanması (yerel düzeyde) ve genellikle daha başarılı olan kara çaylakla (Milvus migrans) rekabet Ferguson-Lees et al. 2001, Cardiel in litt. 2000, Mammen 2007, Cardiel and Vinuela 2007) vardır. Fransa ve İspanya’daki popülasyon düşüşünden çıkarsanan diğer bir etken çöplüklerin sayısındaki azalmadır (Mionnet 2007, Cardiel and Vinuela 2007).

Habitat (1. Seviye) Habitat (2. Seviye) Önem düzeyi BulunmaYapay/Karasal Ekilebilir arazi Uygun YerliYapay/Karasal Mera Uygun YerliYapay/Karasal Kentsel alan Uygun ÜremeYapay/Karasal Kentsel alan Uygun Üreme dışıOrman Ilıman Birincil ÜremeOrman Ilıman Birincil Üreme dışıOtlak Ilıman Uygun ÜremeOtlak Ilıman Uygun Üreme dışıFundalık Akdeniz tipi maki vejetasyonu Birincil ÜremeFundalık Akdeniz tipi maki vejetasyonu Birincil Üreme dışıYükseklik 0-800 m Rastlantısal yükseklik limiti (maksimum) 2500 m

Habitatlar & Yükseklik

Tehditler

62

Tehditler & Etkileri

Tehdit (seviye 1) Tehdit (seviye 2) Etki ve Baskılar

Tarım & su ürünleri yetiştiriciliği

Tek yıllık & çok yıllık odun dışı ürünler/

tarımsal-endüstriyel çiftçilik

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki Devam ediyor

Azınlık(<50%) Yavaş, ciddi azalma Düşük etki

BaskıEkosistem bozulması

Tarım & su ürünleri yetiştiriciliği

Hayvancılık / tarımsal-endüstriyel otlatma ya da

çiftçilik

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki Devam ediyor

Azınlık(<50%) Yavaş, ciddi azalma Düşük etki

BaskıEkosistem bozulması

Biyolojik kaynakların kullanımı

Avcılık & karasal hayvanların tuzakla yakalanması / Kasti

kullanma (hedef türdür)

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki Devam ediyor

Azınlık(<50%)

İhmal edilebilir azalma Düşük etki

BaskıDüşen üreme başarısı, türlerin ölümü

Biyolojik kaynakların kullanımı

Avcılık & karasal hayvanların tuzakla yakalanması / Kasti

kullanma

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki Devam ediyor

Çoğunluk(50 -90%) Yavaş, ciddi azalma Orta etki

BaskıTürlerin ölümü

Biyolojik kaynakların kullanımı

Ağaç kesme & kütük toplama

Kasti olmayan etkiler: (geniş kapsamda)

[hasat]

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki Devam ediyor

Çoğunluk(50 -90%) Yavaş, ciddi azalma Orta etki

BaskıEkosistem bozulması, Ekosistem dönüşümü

Enerji üretimi &madencilik

Yenilenebilir enerji

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki Devam ediyor

Azınlık(<50%)

İhmal edilebilir azalma Düşük etki

BaskıTürlerin ölümü

İstilacı ve diğer problemli türler, genler

& hastalıklar

Problemli yerli türler/ hastalıklar

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki

Devam ediyor Çoğunluk (50-90%) Bilinmiyor Bilinmiyor

BaskıRekabet

Kirlilik

Tarım & ormancılık atıkları/ herbisitler ve

pestisitler

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki Devam ediyor Çoğunluk (50-90%) Yavaş, ciddi azalma Orta etki

BaskıTürlerin ölümü

Ulaşım / hizmet koridorları

Yollar & demiryolları

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki

Devam ediyor Çoğunluk (50-90%) İhmal edilebilir

azalma Düşük etki

BaskıTürlerin ölümü

Ulaşım / hizmet koridorları

Elektrik & hizmet hatları

Zaman Kapsam Önem derecesi Etki Devam ediyor Çoğunluk (50-90%) İhmal edilebilir

azalma Düşük etki

BaskıTürlerin ölümü

63

Amaç Kullanıldığı öncelikli form

Kullanıldığı yaşam dönemi

Kaynak Ölçek Düzey Zaman

Ev hayvanı Tamamı Erişkinler ve gençler Yabani ortam Uluslararası Zor Yakın zamandaSpor Tamamı Erişkinler ve gençler Yabani ortam Geçim amaçlı, Ulusal Zor Yakın zamandaSpor Tamamı Yumurtalar Yabani ortam Geçim amaçlı, Ulusal Zor Yakın zamanda

Kullanım

Koruma

Kaynakça

Sürmekte Olan Koruma Eylemleri

Tür Bonn Ek II, CITES Ek II, Bern Sözleşmesi Ek II ve Kuş Direktifi Ek I’de listelenmiştir. Tür 1989’dan sonra Birleşik Krallık’ta yeniden yerleştirildiği alanlar da dahil olmak üzere yayılım alanının büyük bölümünde gerçekleştirilen yakın izleme çalışmalarının ve hedefe yönelik koruma eylemlerinin odak noktasıdır (English Nature 1995, RSPB 2007). 2007’den bu yana Toskana ve Marche (İtalya) ile İrlanda Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda’da kızıl çaylakların bu bölgelere yeniden yerleştirilmesini amaçlayan başka projeler de vardır. İrlanda Cumhuriyeti’ndeki ilk üreme girişimi 2009’da kaydedilmiştir. 2009’da bir AB tür eylem planı yayınlanmıştır (Knott vd. 2009). Almanya, Fransa, Balear Adaları ve Danimarka’da ulusal tür eylem planları ve Portekiz’de bir ulusal eylem planı taslağı mevcuttur. Almanya’da rüzgâr türbinlerinin kızıl çaylaklar üzerindeki etkilerini detaylı olarak incelemeyi amaçlayan araştırmalar yürütülmektedir.

Popülasyon eğilimlerinin ve üreme veriminin izlenmesi ile yeniden yerleştirme projelerinin sürdürülmesi. Özellikle Fransa ve İspanya’da pestisitlerin kullanımının düzenlenmesi. Yasaların getirdiği yaptırımlarla, cezalarla ve bilincin artırılmasıyla hayvanlara yapılan eziyetin azaltılması. Arazi kullanımı uygulamalarının değiştirilmesinin yaratacağı etkiler üzerine daha çok araştırma yapılması. Hem AB’deki hem de ulusal düzeydeki tarım politikalarında değişiklik yapmak için lobi oluşturulması. Uygun ağaçlık alanların ve ormanların alanının koruma statüleriyle artırılması. Habitatı korumak ve yapılan eziyetleri önlemek için arazi sahipleriyle birlikte çalışılması. Destek amaçlı besleme çalışmalarının besine erişiminin düşük olduğu alanlara doğru genişletilmesinin değerlendirilmesi. Hayvansal yan ürünlerle ilgili uluslararası yasaların, leşle beslenen canlıların gereksinimlerini dikkate almasının güvencesinin sağlanması. Besleme istasyonlarının sağlık düzenlemeleriyle uyumlu olduğuna yönelik kontrollerin teşvik edilmesi.

BirdLife International (2015) European Red List of Birds. Luxembourg: Publications Office of the European Union.Cardiel, I.; Vinuela, J. 2007. The Red Kite in Spain: distribution, recent population trends, and current threats.Carter, N. 2007. The Red Kite. 2nd edition. Arlequin Press.Duchamp, M. 2003. Birds and windfarms.English Nature. 1995. Return of the red kite: The red kite reintroduction project in England.Ferguson-Lees, J.; Christie, D. A. 2001. Raptors of the world. Christopher Helm, London.Knott, J, P. Newbery, and B. Barov. 2009. Action plan for the red kite Milvus milvus in the European Union. BirdLife International

for the European Union.Mammen, U. 2007. Der Rotmilan als prioritare Art des Vogelschutzes in Deutschland und Mitteleuropa.Mammen, U., Mammen, K., Kratzsch, L. andr Resetaritz, A. 2009. Interactions of Red Kites and wind farms in Germany: results

of radio telemetry and field observations. In: David, F. (ed.), Red Kite International symposium, pp. 100-105. Montbéliard, France.

Mionnet, A. 2007. Red Kite in France: distribution, population development, threats.Orta, J. & Christie, D.A. (2013). Red Kite (Milvus milvus). In: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E.

(eds.) (2013). Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions, Barcelona. (retrieved from http://www.hbw.com/node/52977 on 20 January 2015).

RSPB (2007) Birds of prey in the U.K.: on a wing and a prayer. RSPB, Sandy.Smart, J.; Amar, A.; Sim, I. M. W.; Etheridge, B.; Cameron, D.; Christie, G.; Wilson, J. D. 2010. Illegal killing slows population

recovery of a re-introduced raptor of high conservation concern - the Red Kite Milvus milvus. Biological Conservation 143(5): 1278-1286.

Snow, D. W.; Perrins, C. M. 1998. The Birds of the Western Palearctic vol. 1: Non-Passerines. Oxford University Press, Oxford.

Önerilen Koruma Önlemleri

64

Amaç Kullanıldığı öncelikli form

Kullanıldığı yaşam dönemi

Kaynak Ölçek Düzey Zaman

Ev hayvanı Tamamı Erişkinler ve gençler Yabani ortam Uluslararası Zor Yakın zamandaSpor Tamamı Erişkinler ve gençler Yabani ortam Geçim amaçlı, Ulusal Zor Yakın zamandaSpor Tamamı Yumurtalar Yabani ortam Geçim amaçlı, Ulusal Zor Yakın zamanda

Yayılım alanıMevcut (üreme)

Mevcut (üreme yok)

Mevcut (yerli)

Alıntı

A v r u p a B ö l g e s e l D e ğ e r l e n d i r m e s i

Kaynaklar:Kaynaklar:

65

IUCN Tehdit Altındaki Türler Kırmızı Listesi – Bölgesel DeğerlendirmelerAvrupa• TheStatusandDistributionofEuropeanMammals. Compiled by Helen J. Temple and Andrew Terry, 2007• EuropeanRedListofReptiles. Compiled by Neil Cox and Helen J. Temple, 2009• EuropeanRedListofAmphibians. Compiled by Helen J. Temple and Neil Cox, 2009• EuropeanRedListofDragonflies. Compiled by Vincent J. Kalkman, Jean-Pierre Boudot, R. Bernard, Klaus-Jurgen

Conze, Geert De Knijf, Elena Dyatlova, Sonia Ferreira, Miloš Jović, Jurgen Ott, Elisa Riservato and Goran Sahlen, 2010

• EuropeanRedListofSaproxylicBeetles. Compiled by Ana Nieto and Keith Alexander, 2010• EuropeanRedListofButterflies. Compiled by Chris van Swaay, Sue Collins, Annabelle Cuttelod, Dirk Maes,

Miguel Lopez Munguira, Martina Šašić, Josef Settele, Theo Verstrael, Rudi Verovnik, Martin Warren, Martin Wiemers and Irma Wynhoff, 2010

• EuropeanRedListofNon-marineMolluscs. Annabelle Cuttelod, Eike Neubert and Mary Seddon, 2011• EuropeanRedListofFreshwaterFishes. Jorg Freyhof and Emma Brooks, 2011• EuropeanRedListofVascularPlants. Melanie Bilz, Shelagh P. Kell, Nigel Maxted and Richard V. Lansdown, 2011• EuropeanRedListofMedicinalPlants. David J. Allen, Melanie Bilz, Rebecca Miller, Jemma Window and

Anastasiya Timoshyna, 2014• EuropeanRedListofBees.Nieto, A., Roberts, S.P.M., Kemp, J., Rasmont, P., Kuhlmann, M., Garcia Criado, M.,

Biesmeijer, J.C., Bogusch, P., Dathe, H.H., De la Rua, P., De Meulemeester, T., Dehon, M., Dewulf, A., Ortiz-Sanchez, F.J., Lhomme, P., Pauly, A., Potts, S.G., Praz, C., Quaranta, M., Radchenko, V.G., Scheuchl, E., Smit, J., Straka, J., Terzo, M., Tomozii, B., Window, J. and Michez, D. 2014.

Diğer Bölgeler

• TheStatusandDistributionofFreshwaterBiodiversityinEasternAfrica. Compiled by William R.T. Darwall, Kevin G. Smith, Thomas Lowe, Jean-Christophe Vie, 2005

• TheStatusandDistributionofFreshwaterFishEndemictotheMediterraneanBasin. Compiled by Kevin G. Smith and William R.T. Darwall, 2006

• TheStatusandDistributionofReptilesandAmphibiansoftheMediterraneanBasin. Compiled by Neil Cox, Janice Chanson and Simon Stuart, 2006

• OverviewoftheCartilaginousFishes(Chondrichthyans)intheMediterraneanSea. Compiled by Rachel D. Cavanagh and Claudine Gibson, 2007

• TheStatusandDistributionofDragonfliesoftheMediterraneanBasin. Compiled by Elisa Riservato, Jean-Pierre Boudot, Sonia Ferreira, Miloš Jović, Vincent J. Kalkman, Wolfgang Schneider, Boudjema Samraoui and Annabelle Cuttelod, 2009

• TheStatusandDistributionofMediterraneanMammals. Compiled by Helen J. Temple and Annabelle Cuttelod, 2009

• TheStatusandDistributionofFreshwaterBiodiversityinSouthernAfrica. Compiled by William R.T. Darwall, Kevin G. Smith, Denis Tweddle and Paul Skelton, 2009

• TheStatusandDistributionofFreshwaterBiodiversityinWesternAfrica. Compiled by Kevin Smith, Mame D. Diop and Mamadou Niane, 2009

• TheStatusandDistributionofFreshwaterBiodiversityinNorthernAfrica. Compiled by Nieves Garcia, Annabelle Cuttelod and Dania Abdul Malak, 2010

• TheStatusandDistributionofFreshwaterBiodiversityintheEasternHimalaya. Compiled by David Allen, Sanjay Molur and B.A. Daniel, 2010

• OverviewoftheConservationStatusoftheMarineFishesoftheMediterraneanSea. Compiled by Dania Abdul Malak, Suzanne R. Livingstone, David Pollard, Beth A. Polidoro, Annabelle Cuttelod, Michel Bariche, Murat Bilecenoglu, Kent E. Carpenter, Bruce B. Collette, Patrice Francour, Menachem Goren, Mohamed Hichem

66

Kara, Enric Massuti, Costas Papaconstantinou and Leonardo Tunesi, 2011• TheStatusandDistributionofFreshwaterBiodiversityinCentralAfrica. Compiled by Emma G.E. Brooks, David

Allen and William R.T. Darwall, 2011• ThediversityoflifeinAfricanfreshwaters;Underwater,underthreat.Ananalysisofthestatusanddistribution

offreshwater species throughout mainland Africa. Edited by William Darwall, Kevin Smith, David Allen, Robert Holland, Ian Harrison and Emma Brooks, 2011

• TheStatusandDistributionofFreshwaterBiodiversityintheWesternGhats,India. Sanjay Molur, Kevin G. Smith, B.A. Daniel and William Darwall, 2011

• TheStatusandDistributionofFreshwaterBiodiversityinIndo-Burma. David Allen, Kevin G. Smith, and William Darwall, 2012

67

IUCN- Türleri Yaşatma KomisyonuTürleri Yaşatma Komisyonu (SSC) sayıları yaklaşık 10.000’e varan dünyanın her yerinden uzmanın üyeliğiyle, IUCN’nin altı gönüllü komisyonunun en büyüğüdür. Dünya üzerinde baskı yaratan en büyük krizlerden biri olan biyoçeşitlilik kaybı nedeniyle çoğu türdeki birey sayısı kritik seviyede azaldığı için SSC çalışmalarını ve uzmanlığını, pozitif ve bilinçli eylemler aracılığıyla doğa korumaya aktarmaktadır. Bu, SSC’nin değer biçilemeyecek “elektrik santralini” kuran, gönüllü uzmanların oluşturduğu bilimsel temelli ağın gücü sayesinde başarılmaktadır.www.iucn.org/ssc

IUCN- Küresel Tür ProgramıIUCN Küresel Tür Programı IUCN Türleri Yaşatma Komisyonu ve bağımsız uzman gruplarının etkinliklerini desteklemekle birlikte küresel tür koruma girişimlerini de yürütür. IUCN Sekreterliğinin bütünleyici bir parçasıdır ve İsviçre’deki uluslararası genel merkezden yönetilmektedir. Küresel Tür Programı Türlerin Ticareti ve Kullanımı, IUCN Kırmızı Listesi, Tatlısu Biyoçeşitlilik Birimi ve İklim Değişikliği Birimi (Bunların tümü Cambridge, Birleşik Krallıkta’dır), Biyoçeşitlilik Değerlendirme Birimi (Washington DC, ABD) ve Denizel Biyoçeşitlilik Birimi’ni (Old Dominion Üniversitesi, Norfolk VA, ABD) de kapsayan birkaç teknik birimi de içermektedir.www.iucn.org/species

IUCN- Avrupa Birliği TemsilciliğiIUCN Avrupa Birliği Temsilciliği Brüksel’de bulunmaktadır. Kuruma küresel hizmetleri ve IUCN- üyeleri, ulusal komiteleri, bilimsel komisyonları ve küresel sekreterlik- için gerekli bağlantıları sağlayan, Brüksel’deki bölgesel yönetim merkezleriyle, AB enstitülerini, kamuyu ve bireysel aktörleri birbirine kenetleyen genel merkez burasıdır. IUCN AB Ofisi AB doğa politikalarının, ortaklıklarının, ağ oluşturma çalışmalarının, kararlara etki etmek ve AB kurumlarının doğa koruma bilincini artırmaya odak noktasıdır. IUCN AB Ofisi Küresel Tür Programı’nın çalışanlarıyla birlikte, yukarıda söz edilen işlere kendini adayan çalışanlara da ev sahipliği yapmaktadır.www.iucn.org/europe

AB YAYINLARINA ULAŞMAK İÇİN:Ücretsiz yayınlar:• AB Kitabevi (http://bookshop.europa.eu);• Avrupa Komisyonu’nun temsilcilikleri ya da delegelikleri.http://ec.europa.eu adresinden bunların iletişim detaylarına ulaşabilir ya da +352 2929-42758 numarasına faks çekebilirsiniz.

Ücretli yayınlar:• AB Kitabevi (http://bookshop.europa.eu);• Ücretli abonelikler (AB resmi dergisi, Court of Justice ve Avrupa Komisyonu tarafından basılan süreli yayınlar) satış acentelerimizden sipariş edilebilir.http://ec.europa.eu adresinden bunların iletişim detaylarına ulaşabilir ya da +352 2929-42758 numarasına faks çekebilirsiniz.

Türkçe adı Bilimsel adı Bulunduğu Sezon

Avrupa kırmızı liste durumu Türkçe adı Bilimsel adı Bulunduğu

SezonAvrupa kırmızı liste durumu

Ada dogani Falco eleonorae Ü Çalıkuşu Regulus regulus ÜAda martısı Larus audouinii Ü K Çam baştankarası Parus ater ÜAğaç İncirkuşu Anthus trivialis Ü Çamur çulluğu Limosa limosa K VUAğaç serçesi Passer montanus Ü Çamurcun Anas crecca Ü KAk çaylak Elanus caeruleus Ü Çaprazgaga Loxia curvirostra ÜAk kanatli sumru Chlidonias leucopterus Ü Çayır taşkuşu Saxicola rubetra ÜAk kumkuşu Calidris alba K Çekirge kamışçını Locustella naevia ÜAk mukallit Hippolais pallida Ü Çeltikçi Plegadis falcinellus ÜAk pelikan Pelecanus onocrotalus Ü K Çıkrıkçın Anas querquedula ÜAkça cılıbıt Charadrius alexandrinus Ü K Çıtkuşu Troglodytes troglodytes ÜAkdeniz martısı Larus melanocephalus Ü K Çıvgın Phylloscopus collybita ÜAkgerdanlı ötleğen Sylvia communis Ü Çil keklik Perdix perdix ÜAkgözlü ötleğen Sylvia hortensis Ü Çizgili ishakkuşu Otus brucei Ü ENAkkarınlı ebabil Tachymarptis melba Ü Çizgili ötleğen Sylvia nisoria ÜAkkuyruklu kartal Haliaeetus albicilla Ü VU Çizgili sinekkapan Muscicapa striata ÜAkkuyruksallayan Motacilla alba Ü Çobanaldatan Caprimulgus europaeus ÜAksırtlı ağaçkakan Dendrocopos leucotos Ü Çol koşarı Cursorius cursor Ü NTAksırtlı kuyrukkakan Oenanthe finschii Ü Çorak toygarı Calandrella brachydactyla ÜAkyanaklı baştankara Parus lugubris Ü Çöl kuyrukkakanı Oenanthe deserti Ü NTAla sığırcık Sturnus roseus Ü Çöl serçesi Petronia brachydactyla ÜAlaca ağaçkakan Dendrocopos syriacus Ü Çöl toygarı Ammomanes deserti Ü CRAlaca balıkçıl Ardeola ralloides Ü Çulhakuşu Remiz pendulinus ÜAlaca baykuş Strix aluco Ü Çulluk Scolopax rusticola Ü KAlaca kuyrukkakan Oenanthe pleschanka Ü Çütre Carpodacus erythrinus ÜAlaca Sinekkapan Ficedula semitorquata Ü Dağ incirkuşu Anthus spinoletta ÜAlaca yalıçapkını Ceryle rudis Ü EN Dağ kuyruksallayanı Motacilla cinerea ÜAlakarga Garrulus glandarius Ü Dağ mukalliti Hippolais languida ÜAlamecek Rhodopechys sanguineus Ü Dağbülbülü Prunella modularis ÜAltın yağmurcun Pluvialis apricaria K Dağhorozu Tetrao mlokosiewiczi ÜAltıngöz Bucephala clangula K Delice dogan Falco subbuteo ÜAnadolu sıvacısı Sitta krueperi Ü Dere düdükcünü Actitis hypoleucos Ü KAngıt Tadorna ferruginea Ü K Derekuşu Cinclus cinclus ÜArapbülbülü Pycnonotus xanthopygos Ü Dikkuyruk Oxyura leucocephala Ü K ENArı şahini Pernis apivorus Ü Dikkuyruklu ötleğen Prinia gracilis ÜArıkuşu Merops apiaster Ü Doğu alameceği Eremopsaltria mongolicus ÜAtmaca Accipiter nisus Ü Doğu kamışçını Acrocephalus agricola ÜBağırtlak Pterocles orientalis Ü EN Doğu kirazkuşu Emberiza buchanani ÜBahçe çintesi Emberiza cirlus Ü Döüğüşkenkuş Philomachus pugnax KBahçe tırmaşıkkuşu Certhia brachydactyla Ü Duvar Tırmaşıkkuşu Tichodroma muraria ÜBahri Podiceps cristatus Ü K Ebabil Apus apus Ü VUBalaban Botaurus stellaris Ü K NT Ekin kargası Corvus frugilegus ÜBalık kartalı Pandion haliaetus Ü Elmabaş patka Aythya ferina Ü K VUBalıkbaykuşu Ketupa zeylonensis Ü CR Erguvani balıkçıl Ardea purpurea ÜBataklık çintesi Emberiza schoeniclus Ü Ev kırlangıcı Delichon urbicum ÜBataklık düdükçünü Tringa stagnatilis K Fiyu Anas penelope KBataklık kamışçını Locustella luscinioides Ü Flamingo Phoenicopterus roseus Ü KBataklık yelvesi Porzana porzana Ü Florya Carduelis chloris ÜBataklıkkırlangıcı Glareola pratincola Ü K Gece balıkçılı Nycticorax nycticorax ÜBenekli suyelvesi Porzana parva Ü Gok dogan Falco peregrinus ÜBıldırcın Coturnix coturnix Ü Gökardıç Monticola solitarius ÜBıldırcın klavuzu Crex crex Ü Gökce güvercin Columba oenas ÜBıyıklı baştankara Panurus biarmicus Ü Gökkuzgun Coracias garrulus ÜBıyıklı dogan Falco biarmicus Ü EN Gri balıkçıl Ardea cinerea Ü KBıyıklı kamışçın Acrocephalus melanopogon Ü Guguk Cuculus canorus ÜBıyıklı ötleğen Sylvia cantillans Ü Gülen sumru Sterna nilotica ÜBıyıklı sumru Chlidonias hybrida Ü Gümüş martı Larus michahellis Ü KBoğmaklı ardıç Turdus torquatus Ü Gümüş yağmurcun Pluvialis squatarola KBoğmaklı toygar Melanocorypha calandra Ü Halkalı cılıbıt Charadrius hiaticula KBoyunçeviren Jynx torquilla Ü Halkalı kucuk cılıbıt Charadrius dubius ÜBoz alamecek Rhodopechys obsoletus Ü Hazar martısı Larus cachinnans KBoz çıvgın Phylloscopus bonelli Ü Hazar sumrusu Sterna caspia ÜBoz ebabil Apus pallidus Ü Irak yedikardeşi Turdoides altirostris Ü NTBoz kirazkuşu Emberiza cineracea cineracea Ü VU İbibik Upupa epops ÜBoz kirazkuşu Emberiza cineracea semenowi Ü İncegagalı kervançulluğu Numenius tenuirostris K CRBoz kuyrukkakan Oenanthe isabellina Ü İncegagalı martı Larus genei Ü KBoz ötleğen Sylvia borin Ü İshakkuşu Otus scops ÜBoz yelkovan Calonectris diomedea Ü İspinoz Fringilla coelebs ÜBozkaz Anser anser Ü K İzmir yalıçapkını Halcyon smyrnensis Ü KBozkır kartalı Aquila nipalensis Ü CR Kadife ördek Melanitta fusca fusca Ü K VUBozkır ötleğeni Sylvia conspicillata Ü Kafkas çıvgını Phylloscopus sindianus ÜBozkır toygarı Calandrella rufescens Ü Kamış bülbülü Cettia cetti ÜBozkir delicesi Circus macrourus Ü NT Kar serçesi Montifringilla nivalis ÜBozördek Anas strepera Ü K Kara ağaçkakan Dryocopus martius ÜBuğdaycıl Luscinia svecica Ü Kara akbaba Aegypius monachus ÜBülbül Luscinia megarhynchos Ü Kara ayaklı martı Rissa tridactyla K VUBüyük akbalıkçıl Casmerodius albus Ü K Kara çaylak Milvus migrans ÜBüyük baştankara Parus major Ü Kara iskete Serinus pusillus ÜBüyük cılıbıt Charadrius leschenaultii Ü VU Kara kızılbacak Tringa erythropus KBüyük dağbülbülü Prunella collaris Ü Kara kızılkuyruk Phoenicurus ochruros ÜBüyük kamışçın Acrocephalus arundinaceus Ü Kara leylek Ciconia nigra ÜBüyük karabaş martı Larus ichthyaetus K Kara ördek Melanitta nigra nigra KBüyük kayasıvacısı Sitta tephronota Ü Kara sumru Chlidonias niger ÜBüyük kızkuşu Vanellus indicus Ü VU Karaalınlı örümcekkuşu Lanius minor ÜBüyük kumkuşu Calidris canutus K Karabaş martı Larus ridibundus Ü KBüyük tarakdiş Mergus merganser K Karabaş patka Aythya marila K VUCayir delicesi Circus pygargus Ü Karabaşlı çinte Emberiza melanocephala ÜÇakir Accipiter gentilis Ü Karabaşlı iskete Carduelis spinus ÜÇalı bülbülü Erythropygia galactotes Ü Karabaşlı ötleğen Sylvia atricapilla ÜÇalı kamışçını Acrocephalus palustris Ü Karabatak Phalacrocorax carbo sinensis Ü K

Bu çalışmada değerlendirilen Türkiye kuş türleri listesi

Türkçe adı Bilimsel adı Bulunduğu Sezon

Avrupa kırmızı liste durumu Türkçe adı Bilimsel adı Bulunduğu

SezonAvrupa kırmızı liste durumu

Karabogazlı ötleğen Sylvia rueppelli Ü Mavi baştankara Parus caeruleus ÜKaraboyunlu batağan Podiceps nigricollis Ü K Mezgeldek Tetrax tetrax Ü VUKaragagalı sumru Sterna sandvicensis Ü K Orman ağaçkakanı Dendrocopos major ÜKaragerdanlı dalgıç Gavia arctica K Orman çıvgını Phylloscopus sibilatrix ÜKarakanatlı bataklıkkırlangıcı Glareola nordmanni Ü VU Orman tırmaşıkkuşu Certhia familiaris ÜKarakarınlı kumkuşu Calidris alpina K Orman toygarı Lullula arborea ÜKarakulaklı kuyrukkakan Oenanthe hispanica Ü Ortanca ağaçkakan Dendrocopos medius ÜKarasırtlı martı Larus fuscus fuscus K Ökse ardıcı Turdus viscivorus ÜKaratavuk Turdus merula Ü Öter ardıç Turdus philomelos ÜKaşıkçı Platalea leucorodia Ü K Ötücü kuğu Cygnus cygnus KKaşıkgaga Anas clypeata Ü K Paçalı baykuş Aegolius funereus ÜKaya çintesi Emberiza cia Ü Pasbaş patka Aythya nyroca Ü KKaya güvercini Columba livia Ü Peçeli baykus Tyto alba ÜKaya kartali Aquila chrysaetos Ü Pembe göğüslü ötleğen Sylvia mystacea ÜKaya kırlangıcı Hirundo rupestris Ü Poyrazkuşu Haematopus ostralegus Ü VUKaya serçesi Petronia petronia Ü Pufla Somateria mollissima K VUKaya Sıvacısı Sitta neumayer Ü Puhu Bubo bubo ÜKayın baştankarası Parus palustris Ü Sahin Buteo buteo ÜKelaynak Geronticus eremita Ü RE Saka Carduelis carduelis ÜKerkenez Falco tinnunculus Ü Sakallı akbaba Gypaetus barbatus Ü VUKervan çulluğu Numenius arquata K VU Sakarca Anser albifrons albifrons KKetenkuşu Carduelis cannabina Ü Sakarmeke Fulica atra Ü K NTKılıçgaga Recurvirostra avosetta Ü K Saksağan Pica pica ÜKılkuyruk Anas acuta Ü K Sarı çinte Emberiza citrinella ÜKılkuyruklu bağirtlak Pterocles alchata Ü Sarı gagalı dağkargası Pyrrhocorax graculus ÜKınalı keklik Alectoris chukar Ü NT Sarı kuyruksallayan Motacilla flava ÜKındıra kamışçını Acrocephalus schoenobaenus Ü Sarı mukallit Hippolais icterina ÜKır Baykuşu Asio flammeus Ü Sarıasma Oriolus oriolus ÜKır incirkuşu Anthus campestris Ü Sarıbaşlı kuyruksallayan Motacilla citreola ÜKırlangıç Hirundo rustica Ü Sarıboğazlı serçe Petronia xanthocollis ÜKırmızı gagalı dağkargası Pyrrhocorax pyrrhocorax Ü Sarıgagalı ketenkuşu Carduelis flavirostris ÜKızıl akbaba Gyps fulvus Ü K Saz delicesi Circus aeruginosus ÜKızıl kırlangıç Hirundo daurica Ü Saz horozu Porphyrio porphyrio ÜKızıl kirakuşu Emberiza caesia Ü Saz kamışçını Acrocephalus scirpaceus ÜKızıl şahin Buteo rufinus Ü Serçe Passer domesticus ÜKızılbacak Tringa totanus Ü K Sığır balıkçılı Bubulcus ibis Ü KKızılbaşlı örümcekkuşu Lanius senator Ü K Sığırcık Sturnus vulgaris ÜKızılboyunlu batağan Podiceps grisegena Ü K Sıvacı Sitta europaea ÜKızılca kuyrukkakan Oenanthe xanthoprymna Ü Sibirya kazı Branta ruficollis KKızılenseli doğan Falco pelegrinoides Ü Söğüt serçesi Passer hispaniolensis all others ÜKızılgerdan Erithacus rubecula Ü Su çulluğu Gallinago gallinago Ü KKızılgerdanlı dalgıç Gavia stellata K Su klavuzu Rallus aquaticus ÜKızılkuyruk Phoenicurus phoenicurus Ü Su tavuğu Gallinula chloropus ÜKızılsırtlı örümcekkuşu Lanius collurio Ü Sumru Sterna hirundo ÜKızkuşu Vanellus vanellus Ü K VU Suna Tadorna tadorna Ü KKirazkuşu Emberiza hortulana Ü Sülün Phasianus colchicus ÜKocabaş Coccothraustes coccothraustes Ü Sürmeli çalıkuşu Regulus ignicapillus ÜKocagöz Burhinus oedicnemus Ü Sürmeli dağbülbülü Prunella ocularis ÜKucuk kerkenez Falco naumanni Ü Sütlabi Mergellus albellus KKucuk orman kartali Aquila pomarina Ü Şah kartal Aquila heliaca ÜKuğu Cygnus olor Ü K Şakrak Pyrrhula pyrrhula ÜKukumav Athene noctua Ü Tahtalı Columba palumbus ÜKulaklı batağan Podiceps auritus K NT Tarakdiş Mergus serrator K NTKulaklı orman baykuşu Asio otus Ü Tarla çintesi Miliaria calandra ÜKulaklı toygar Eremophila alpestris Ü Tarla kazı Anser fabalis rossicus KKum kekliği Ammoperdix griseogularis Ü Tarla kuşu Alauda arvensis ÜKumkırlangıcı Riparia riparia Ü Taş bülbülü Irania gutturalis ÜKumru Streptopelia decaocto Ü Taşçeviren Arenaria interpres KKuyrukkakan Oenanthe oenanthe Ü Taşkızılı Monticola saxatilis ÜKuzgun Corvus corax Ü Taşkuşu Saxicola torquatus ÜKücük akbalıkcıl Egretta garzetta Ü K Tavşancıl Aquila fasciatus Ü NTKüçük ağaçkakan Dendrocopos minor Ü Telkuyruk Clangula hyemalis K VUKüçük akbaba Neophron percnopterus Ü EN Telli turna Grus virgo ÜKüçük akgerdanlı öteleğen Sylvia curruca Ü Tepeli guguk Clamator glandarius ÜKüçük alamecek Bucanetes githagineus Ü Tepeli karabatak Phalacrocorax aristotelis desmarestii Ü KKüçük balaban Ixobrychus minutus Ü Tepeli patka Aythya fuligula Ü KKüçük batağan Tachybaptus ruficollis Ü K Tepeli pelikan Pelecanus crispus Ü KKüçük boğmaklı toygar Melanocorypha bimaculata Ü Tepeli toygar Galerida cristata ÜKüçük ebabil Apus affinis Ü Toy Otis tarda ÜKüçük gümüş martı Larus canus K Turaç Francolinus francolinus ÜKüçük iskete Serinus serinus Ü Turna Grus grus ÜKüçük karabatak Phalacrocorax pygmeus Ü K Ulu doğan Falco cherrug Ü VUKüçük karga Corvus monedula Ü Urkeklik Tetraogallus caspius ÜKüçük kartal Hieraaetus pennatus Ü Uzunbacak Himantopus himantopus ÜKüçük kuğu Cygnus columbianus bewickii K Uzunkuyruklu baştankara Aegithalos caudatus ÜKüçük kumkuşu Calidris minuta K Üveyik Streptopelia turtur Ü VUKüçük kumru Streptopelia senegalensis Ü Vangölü Martısı Larus armenicus B W NTKüçük martı Larus minutus K NT Yalıçapkını Alcedo atthis Ü VUKüçük sakarca Anser erythropus K EN Yaz atmacası Accipiter brevipes ÜKüçük serçe Passer moabiticus Ü VU Yaz ördeği Marmaronetta angustirostris Ü VUKüçük sinekkapan Ficedula parva Ü Yelkovan Puffinus yelkouan ÜKüçük suçulluğu Lymnocryptes minimus K Yelpazekuyruk Cisticola juncidis ÜKüçük sumru Sterna albifrons Ü Yeşil ağaçkakan Picus viridis ÜKüçük suyelvesi Porzana pusilla Ü Yeşil arıkuşu Merops persicus ÜKüçük yeşil ağaçkakan Picus canus Ü Yeşil çıvgın Phylloscopus trochiloides nitidus ÜLeş kargası Corvus corone cornix Ü Yeşil düdükçün Tringa ochropus KLeylek Ciconia ciconia Ü Yeşilbacak Tringa nebularia KMacar ördeği Netta rufina Ü K Yeşilbaş Anas platyrhynchos Ü KMahmuzlu kızkuşu Vanellus spinosus Ü Yılan kartalı Circaetus gallicus ÜMaskeli örümcekkuşu Lanius nubicus Ü Zeytin mukalliti Hippolais olivetorum ÜMaskeli ötleğen Sylvia melanocephala Ü

Avrupa Kırmızı Listesi, IUCN Bölgesel Liste rehberine göre Avrupa’daki türlerin koruma durumlarının bir değerlendirilmesidir. Bölgesel düzeyde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya

olan türleri belirleyerek bunların durumunu iyileştirmek için uygun koruma önlemlerinin yerine getirilmesini amaçlar.

Bu yayın Avrupa’daki 533 yerli kuş türüne ilişkin sonuçları özetlemektedir. Avrupa düzeyinde türlerin yaklaşık %13’ü arazi kullanımı uygulamalarındaki değişiklikler, istilacı ve yabancı

türler, kuşların yasa dışı avlanması gibi nedenlerle yok olma tehdidiyle karşı karşıyadır.

Avrupa Kırmızı Listesi BirdLife International tarafından, Avrupa Komisyonu ile yapılan hizmet sözleşmesinin ürünü olarak derlenmiştir. http://ec.europa.eu/environment/nature/

conservation/species/redlist/ ve http://www.iucnredlist.org/europe adreslerinden listeye erişilebilir.

KH-0

1-15

-258

-EN

-N