avrupa bİrlİĞİ’nde sosyal polİtİka ve İstİhdam

AVRUPA BİRLİĞİ’NDE SOSYAL AVRUPA BİRLİĞİ’NDE SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM POLİTİKA VE İSTİHDAM

Avrupa Birliği’nin Sosyal PolitikasıAvrupa Birliği’nin Sosyal PolitikasıSosyal politikalar ve istihdam politikaları gelişimiSosyal politikalar ve istihdam politikaları gelişimiAB’de Çalışanlar Açısından İstihdam PolitikasıAB’de Çalışanlar Açısından İstihdam PolitikasıAB İş Hukuku MevzuatıAB İş Hukuku MevzuatıSosyal şartSosyal şartLizbon zirvesinde saptanan hedeflerLizbon zirvesinde saptanan hedeflerAB’ de sözleşmeli ve yarı zamanlı çalışma durumuAB’ de sözleşmeli ve yarı zamanlı çalışma durumuİşyeri&İşçi güvenliği ve sağlığında AB’nin rolüİşyeri&İşçi güvenliği ve sağlığında AB’nin rolüKadın-Erkek Eşitliği ve Engellilerin DurumuKadın-Erkek Eşitliği ve Engellilerin DurumuAB’de sosyal güvenlik sistemiAB’de sosyal güvenlik sistemiAB’nin işsizlikle mücadelesiAB’nin işsizlikle mücadelesiAvrupa Sosyal FonuAvrupa Sosyal Fonuİşçilerin Serbest Dolaşımıİşçilerin Serbest DolaşımıSosyal politikalar ve istihdam politikaları açısından Türkiye-AB Sosyal politikalar ve istihdam politikaları açısından Türkiye-AB

uyumluluğuuyumluluğuBazı AB ülkelerinde kamu idari ve personel yapılanmasıBazı AB ülkelerinde kamu idari ve personel yapılanmasıHollanda yerel yönetimlerinde Hollanda yerel yönetimlerinde İİnsan nsan KKaynakları aynakları YYönetimiönetimi

AVRUPA BİRLİĞİ’NİN AVRUPA BİRLİĞİ’NİN SOSYAL POLİTİKASISOSYAL POLİTİKASI

• Türkiye’deki sosyal politika mevzuatı Türkiye’deki sosyal politika mevzuatı incelendiğinde, incelendiğinde, yeni “İş Yasası” ile getirilen yeni “İş Yasası” ile getirilen düzenlemelerle düzenlemelerle birlikte, AB mevzuatına önemli birlikte, AB mevzuatına önemli ölçüde uyum ölçüde uyum sağlandığı görülmektedir. sağlandığı görülmektedir.

• Ancak kadın-erkek eşitliği, işyeri sağlığı ve Ancak kadın-erkek eşitliği, işyeri sağlığı ve güvenliği güvenliği gibi bazı konularda uyumsuzluklar gibi bazı konularda uyumsuzluklar bulunmaktadır.bulunmaktadır.

• Türkiye’nin ‘AB Sosyal Politikası’na Türkiye’nin ‘AB Sosyal Politikası’na uyumundaki uyumundaki eksiklikler mevzuat konusundan eksiklikler mevzuat konusundan çok, uygulama çok, uygulama eksikliğinden eksikliğinden kaynaklanmaktadır. kaynaklanmaktadır.

Sosyal Politikalarda AB’nin Yeri ve Sosyal Politikalarda AB’nin Yeri ve RolüRolü

• AB, kadın-erkek eşitliği alanında üye ülke AB, kadın-erkek eşitliği alanında üye ülke mevzuatlarını ve uygulamalarını geliştirmekte mevzuatlarını ve uygulamalarını geliştirmekte ve bu çerçevede “ve bu çerçevede “eşit işe eşit ücreteşit işe eşit ücret” prensibini ” prensibini benimsemektedir.benimsemektedir.

• AB, üye ülkelerde istihdamın artırılması ve AB, üye ülkelerde istihdamın artırılması ve işsizlikle mücadele alanlarında üye ülkeler işsizlikle mücadele alanlarında üye ülkeler arasındaki işbirliğini güçlendirmeyi arasındaki işbirliğini güçlendirmeyi hedeflemektedir.hedeflemektedir.

Bu kapsamda AB, bir Bu kapsamda AB, bir Avrupa İstihdam StratejisiAvrupa İstihdam Stratejisi belirleyerek, üye ülkelerin bu strateji kapsamında belirleyerek, üye ülkelerin bu strateji kapsamında hazırlıklarını, ulusal eylem planlarını ve kat ettikleri hazırlıklarını, ulusal eylem planlarını ve kat ettikleri mesafeleri değerlendirmektedir.mesafeleri değerlendirmektedir.

Sosyal Politikalar ve İstihdam Sosyal Politikalar ve İstihdam Politikalarının GelişimiPolitikalarının Gelişimi

• 1989 yılında kabul edilen Sosyal Sart ile, işçi sağlığı 1989 yılında kabul edilen Sosyal Sart ile, işçi sağlığı ve iş güvenliği alanlarında önemli bir adım ve iş güvenliği alanlarında önemli bir adım atılmıştır.atılmıştır.

• 1997 yılı sonunda toplanan Lüksemburg Konseyi, bir 1997 yılı sonunda toplanan Lüksemburg Konseyi, bir anlamda, ilk AB istihdam zirvesini oluşturmuştur.anlamda, ilk AB istihdam zirvesini oluşturmuştur.

• 2000 yılı Haziran ayında kabul edilen Sosyal Politika 2000 yılı Haziran ayında kabul edilen Sosyal Politika Gündemi ve 2000 yılı Aralık ayındaki Nice Avrupa Gündemi ve 2000 yılı Aralık ayındaki Nice Avrupa Konseyi’nin sağladığı siyasi ortam, 2005 yılına Konseyi’nin sağladığı siyasi ortam, 2005 yılına kadar olan dönemde sosyal alanda alınması kadar olan dönemde sosyal alanda alınması gereken tedbirler için bir yol haritası oluşturmuştur.gereken tedbirler için bir yol haritası oluşturmuştur.

Sosyal Politikalar ve İstihdam Sosyal Politikalar ve İstihdam Politikaları GelişimiPolitikaları Gelişimi

• Lizbon Stratejisi’nin kabul edilmesinden 2005 Lizbon Stratejisi’nin kabul edilmesinden 2005 yılına yılına dek geçen beş yıllık süre içinde öngörülen dek geçen beş yıllık süre içinde öngörülen hedeflere hedeflere ulaşılamadığı gözlemlenmiş ve AB ulaşılamadığı gözlemlenmiş ve AB Komisyonu Komisyonu tarafından 2005-2010 dönemi için yeni tarafından 2005-2010 dönemi için yeni bir “Sosyal bir “Sosyal Gündem” oluşturulmuştur.Gündem” oluşturulmuştur.

• Yeni Sosyal Gündem’de iki öncelik vurgulanmıştır: Yeni Sosyal Gündem’de iki öncelik vurgulanmıştır:

Tam istihdamın gerçekleştirilmesi,Tam istihdamın gerçekleştirilmesi,

Herkese eşit fırsat ilkesiyle daha uyumlu bir toplum Herkese eşit fırsat ilkesiyle daha uyumlu bir toplum yaratılması.yaratılması.

AB’de Çalışanlar Açısından İstihdam AB’de Çalışanlar Açısından İstihdam PolitikasıPolitikası

AB’de çalışma şartları ile ilgili kurallardan bazıları AB’de çalışma şartları ile ilgili kurallardan bazıları şunlardır:şunlardır:

• 15 yaşından küçüklerin çalıştırılması, 18 yaşından küçüklere 15 yaşından küçüklerin çalıştırılması, 18 yaşından küçüklere fazla mesai yaptırılması yasaktır. fazla mesai yaptırılması yasaktır.

• Çalışanlar iki iş günü arasında en az 11 saat dinlenebilmelidir. Çalışanlar iki iş günü arasında en az 11 saat dinlenebilmelidir.

• Çalışanlar ücretleri, izinleri ve ihbar süresi konularında Çalışanlar ücretleri, izinleri ve ihbar süresi konularında sözleşme imzalama hakkına sahiptir. sözleşme imzalama hakkına sahiptir.

• Hamile, yeni doğum yapmış veya bebek emziren bayan Hamile, yeni doğum yapmış veya bebek emziren bayan çalışanlar için özel sağlık ve güvenlik önlemleri alınmaktadır.çalışanlar için özel sağlık ve güvenlik önlemleri alınmaktadır.

• Avrupa Birliği’nde doğum izni hem anneye hem babaya verilir. Avrupa Birliği’nde doğum izni hem anneye hem babaya verilir. 14-19 haftadır.14-19 haftadır.

• AB’ye üye iki ülkenin her birinde 150’den fazla çalışanı olan AB’ye üye iki ülkenin her birinde 150’den fazla çalışanı olan veya toplamda bin çalışanı olan işyerlerinde “Avrupa Çalışma veya toplamda bin çalışanı olan işyerlerinde “Avrupa Çalışma Konseyi” kurulması zorunludur. Konseyi” kurulması zorunludur.

• Çalışanlar, işyerlerinde olabilecek kazalar, asbest gibi Çalışanlar, işyerlerinde olabilecek kazalar, asbest gibi kimyasallar ve biyolojik faktörler karşısında belli kurallar ve kimyasallar ve biyolojik faktörler karşısında belli kurallar ve standartlar ile güvence altına alınmaktadırlar. standartlar ile güvence altına alınmaktadırlar.

• Emeklilik yaşı genel olarak 55-59 arasındadır.Emeklilik yaşı genel olarak 55-59 arasındadır.

• Avrupa Birliği’nde işsizler belli bir süre için işsizlik Avrupa Birliği’nde işsizler belli bir süre için işsizlik sigortasından faydalanmaktadır. sigortasından faydalanmaktadır.

• Çalışanlar sendikaya üye olma ve toplu sözleşme yapma Çalışanlar sendikaya üye olma ve toplu sözleşme yapma hakkına sahiptir.hakkına sahiptir.

AB’de Çalışanlar Açısından İstihdam AB’de Çalışanlar Açısından İstihdam PolitikasıPolitikası

AB İş Hukuku MevzuatıAB İş Hukuku Mevzuatı

• Toplu isten çıkarmalar konusu, AB düzeyinde Toplu isten çıkarmalar konusu, AB düzeyinde düzenlenmiştir.düzenlenmiştir.

• İşletmelerin veya işlerin bir bölümünün transferi İşletmelerin veya işlerin bir bölümünün transferi halinde isçi haklarının korunması hususu son haline halinde isçi haklarının korunması hususu son haline kavuşturulmuştur.kavuşturulmuştur.

• İşverenin ödeme güçlüğü içinde olması halinde İşverenin ödeme güçlüğü içinde olması halinde isçilerin haklı taleplerinin ödenmesi garanti edilmiştir.isçilerin haklı taleplerinin ödenmesi garanti edilmiştir.

• Topluluk ölçekli işletmede çalışanları bilgilendirme ve Topluluk ölçekli işletmede çalışanları bilgilendirme ve danışma hizmeti sunma amaçlı bir prosedür tesis danışma hizmeti sunma amaçlı bir prosedür tesis edilmesi öngörülmüştür.edilmesi öngörülmüştür.

AB İş Hukuku MevzuatıAB İş Hukuku Mevzuatı

• Kişilerin ve hizmetlerin serbest dolaşımını Kişilerin ve hizmetlerin serbest dolaşımını aksatabilecek engelleri ve belirsizlikleri ortadan aksatabilecek engelleri ve belirsizlikleri ortadan kaldırmayı amaçlayan hukuki çerçeve kaldırmayı amaçlayan hukuki çerçeve oluşturulmuştur.oluşturulmuştur.

• Sözleşme veya istihdam ilişkisine uygulanacak Sözleşme veya istihdam ilişkisine uygulanacak koşullar hakkında isçileri bilgilendirme koşullar hakkında isçileri bilgilendirme yükümlülüğü getirilmiştir.yükümlülüğü getirilmiştir.

• Çocukların çalıştırılmaları yasaklanmış ve ergenlik Çocukların çalıştırılmaları yasaklanmış ve ergenlik çağındaki çocukların çalışması da çok kesin çağındaki çocukların çalışması da çok kesin kurallara bağlanmıştır.kurallara bağlanmıştır.

Sosyal ŞartSosyal Şart

AB, Aralık 1989’da, isçilere Avrupa Topluluğu tarafından AB, Aralık 1989’da, isçilere Avrupa Topluluğu tarafından garanti edilmesi öngörülen bir dizi sosyal hakkı tanımlayan garanti edilmesi öngörülen bir dizi sosyal hakkı tanımlayan ““İsçilerin Temel Sosyal Haklarına ilişkin Topluluk Şartıİsçilerin Temel Sosyal Haklarına ilişkin Topluluk Şartı” ” nı kabul etmiştir.nı kabul etmiştir.

• ‘‘Sosyal Şart’a göre, sosyal adaletin sağlanması için, iç pazarın Sosyal Şart’a göre, sosyal adaletin sağlanması için, iç pazarın işletmelere yarar sağlamasının yanı sıra kişilerin sosyal işletmelere yarar sağlamasının yanı sıra kişilerin sosyal haklarında da iyileşmelere neden olması gerekmektedir.haklarında da iyileşmelere neden olması gerekmektedir.

• Eylem Planı, isçi sağlığı ve iş güvenliği alanında büyük Eylem Planı, isçi sağlığı ve iş güvenliği alanında büyük ilerlemelere yol açmıştır.ilerlemelere yol açmıştır.

• Kadın - erkek eşitliği konularında Topluluk yetkilerini Kadın - erkek eşitliği konularında Topluluk yetkilerini genişletmiş; temel hakları ve ayırımcılıkla mücadeleyi de genişletmiş; temel hakları ve ayırımcılıkla mücadeleyi de kapsamına almıştır.kapsamına almıştır.

Lizbon Zirvesinde Saptanan HedeflerLizbon Zirvesinde Saptanan Hedefler

• 2010 yılına kadar, daha çok istihdam ve sosyal uyum yoluyla, 2010 yılına kadar, daha çok istihdam ve sosyal uyum yoluyla, dünyada sürdürülebilir ekonomik büyüme kapasitesine sahip dünyada sürdürülebilir ekonomik büyüme kapasitesine sahip en rekabetçi ve en dinamik bilgi ekonomisi olma;en rekabetçi ve en dinamik bilgi ekonomisi olma;

• Kişilere yatırım yapılarak ve ayırımcılıkla mücadele edilerek Kişilere yatırım yapılarak ve ayırımcılıkla mücadele edilerek Avrupa Sosyal Modeli’nin modernize edilmesi ve sürdürülebilir Avrupa Sosyal Modeli’nin modernize edilmesi ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanabilmesi için uygun makro-ekonomik kalkınmanın sağlanabilmesi için uygun makro-ekonomik politikaların uygulanması;politikaların uygulanması;

• Tüm seviyelerde açık işbirliği;Tüm seviyelerde açık işbirliği;

– Bilgi ekonomisine ve bilgi toplumuna geçiş için gerekli hazırlıkların Bilgi ekonomisine ve bilgi toplumuna geçiş için gerekli hazırlıkların yapılması,yapılması,

– Rekabet gücü için gerekli olan ekonomik reformların Rekabet gücü için gerekli olan ekonomik reformların gerçekleştirilmesi,gerçekleştirilmesi,

– Değişen toplumsal ve ekonomik koşullar çerçevesinde dayanışma Değişen toplumsal ve ekonomik koşullar çerçevesinde dayanışma ve sosyal adalete Birlik tarafından önem verilmesi.ve sosyal adalete Birlik tarafından önem verilmesi.

AB İstihdam Politikasının Hedef ve AB İstihdam Politikasının Hedef ve YükümlülükleriYükümlülükleri

İşsizlikle mücadele;İşsizlikle mücadele;

• Uzun dönemli işsizliğin önlenmesi amacıyla atıl işgücünün Uzun dönemli işsizliğin önlenmesi amacıyla atıl işgücünün değerlendirilmesine yönelik önlemlerin alınması,değerlendirilmesine yönelik önlemlerin alınması,

• İş arayanlara, iş arama süresi içerisinde eğitim, iş tecrübesi ve iş İş arayanlara, iş arama süresi içerisinde eğitim, iş tecrübesi ve iş arama yardımı gibi önlemlerle yeni bir başlangıç olanağının arama yardımı gibi önlemlerle yeni bir başlangıç olanağının sunulması,sunulması,

• 2010 yılına kadar uzun süreli işsizlerin %25’inin eğitim, seminer, 2010 yılına kadar uzun süreli işsizlerin %25’inin eğitim, seminer, yeni iş olanağı gibi önlemlerden faydalanmasının sağlanması, yeni iş olanağı gibi önlemlerden faydalanmasının sağlanması,

• İş ve işçi bulma kurumları gibi işgücüyle ilgili kuruluşların İş ve işçi bulma kurumları gibi işgücüyle ilgili kuruluşların modernizasyonu gibi gerekli önlemlerin alınması.modernizasyonu gibi gerekli önlemlerin alınması.

Yeni istihdam yaratma ve girişimcilik:Yeni istihdam yaratma ve girişimcilik:

Üye devletler, girişimcilik, yenilikçilik ve yatırım Üye devletler, girişimcilik, yenilikçilik ve yatırım kapasitesini destekleyerek yeni istihdam olanakları kapasitesini destekleyerek yeni istihdam olanakları yaratmaya çalışmalıdırlar.yaratmaya çalışmalıdırlar.

Alınacak önlemlerAlınacak önlemler::• Özellikle KOBİ’ lerin girişimciliğini teşvik etmek Özellikle KOBİ’ lerin girişimciliğini teşvik etmek

amacıyla bürokratik işlemlerin basitleştirilmesi, amacıyla bürokratik işlemlerin basitleştirilmesi,

• Girişimcilik ve yöneticilik eğitimlerini destekleyerek Girişimcilik ve yöneticilik eğitimlerini destekleyerek girişimciliğin iyi bir kariyer opsiyonu olarak girişimciliğin iyi bir kariyer opsiyonu olarak desteklenmesi sağlanmalıdır. desteklenmesi sağlanmalıdır.


İnsan kaynağının geliştirilmesi ve hayat boyu eğitimİnsan kaynağının geliştirilmesi ve hayat boyu eğitim ;;

Üye devletler, eğitim ve staj sistemlerinin geliştirilerek Üye devletler, eğitim ve staj sistemlerinin geliştirilerek hayat boyu eğitimin desteklenmesini sağlamalıdırlar.hayat boyu eğitimin desteklenmesini sağlamalıdırlar.

2010 yılına kadar hedeflenen:2010 yılına kadar hedeflenen:• AB çapında 22 yaşındaki gençlerin %85’inin lise AB çapında 22 yaşındaki gençlerin %85’inin lise

mezunu olmasının sağlanması, mezunu olmasının sağlanması,

• Yetişkin işgücünün (25-64 yaş arası) en az %12.5’unun Yetişkin işgücünün (25-64 yaş arası) en az %12.5’unun hayat boyu eğitime katılmasının sağlanmasıdır.hayat boyu eğitime katılmasının sağlanmasıdır.


İşgücünün serbest dolaşımının desteklenmesi:İşgücünün serbest dolaşımının desteklenmesi:

• Çalışma şartları ile ilgili çeşitlilik ve özel hayatla kariyer Çalışma şartları ile ilgili çeşitlilik ve özel hayatla kariyer arasındaki dengenin sağlanması, arasındaki dengenin sağlanması,

• Düşük kalifiye işgücüne eğitim olanaklarının sağlanması, Düşük kalifiye işgücüne eğitim olanaklarının sağlanması,

• İşyerinde kaza oranlarını düşürecek güvenlik önlemlerin İşyerinde kaza oranlarını düşürecek güvenlik önlemlerin alınması, alınması,

• Kalifikasyonların ve yeteneklerin karşılıklı tanınması, sosyal Kalifikasyonların ve yeteneklerin karşılıklı tanınması, sosyal sigorta ve emeklilik haklarının geçerliliği ve vergi teşvikiyle sigorta ve emeklilik haklarının geçerliliği ve vergi teşvikiyle işgücü göçünün desteklenmesi, işgücü göçünün desteklenmesi,

• İstihdam ve eğitim olanaklarının Avrupa çapında şeffaflığının İstihdam ve eğitim olanaklarının Avrupa çapında şeffaflığının sağlanması.sağlanması.


İşgücünün artırılması ve aktif yaşlanma:İşgücünün artırılması ve aktif yaşlanma:

• Çalışma koşullarının, işyerinde sağlık ve güvenliğin, Çalışma koşullarının, işyerinde sağlık ve güvenliğin, sürekli eğitimin sağlanması ile erken emekliliğin sürekli eğitimin sağlanması ile erken emekliliğin önlenmesi, işverenin yaşlı işgücünü istihdam önlenmesi, işverenin yaşlı işgücünü istihdam etmesinin teşvik edilmesi, etmesinin teşvik edilmesi,

• 2010 yılına kadar emeklilik yaşının 5 yıl kadar 2010 yılına kadar emeklilik yaşının 5 yıl kadar artırılması (2001 yılı itibarıyla 59.1). artırılması (2001 yılı itibarıyla 59.1).

Kadın-erkek eşitliği:Kadın-erkek eşitliği:

Üye devletler, 2010 yılına kadar istihdam edilen Üye devletler, 2010 yılına kadar istihdam edilen kadın-erkek sayısı ve ücretler arasındaki eşitsizliği kadın-erkek sayısı ve ücretler arasındaki eşitsizliği azaltmakla yükümlüdürler.azaltmakla yükümlüdürler.


İş yaşamında dezavantajlı kişilere karşı İş yaşamında dezavantajlı kişilere karşı ayrımcılıkla mücadele:ayrımcılıkla mücadele:

• Üye devletler eğitimini tamamlamamış, düşük Üye devletler eğitimini tamamlamamış, düşük kalifiye, özürlü, göçmen ve etnik azınlığa mensup kalifiye, özürlü, göçmen ve etnik azınlığa mensup kişilerin işgücüne katılımını sağlamak amacıyla kişilerin işgücüne katılımını sağlamak amacıyla gerekli önlemleri almalıdırlar. gerekli önlemleri almalıdırlar.

Hedeflenen:Hedeflenen:

• 2010 yılına kadar, eğitimini tamamlamamış kişilerin 2010 yılına kadar, eğitimini tamamlamamış kişilerin en fazla %10 olması,en fazla %10 olması,

• Tüm AB ülkeleri çapında özürlülerin işsizlik Tüm AB ülkeleri çapında özürlülerin işsizlik oranlarının önemli bir ölçüde düşürülmesi, oranlarının önemli bir ölçüde düşürülmesi,

• Tüm üye ülkelerde üye ve üye olmayan ülke Tüm üye ülkelerde üye ve üye olmayan ülke vatandaşları arasındaki işsizlik oranı farklarının vatandaşları arasındaki işsizlik oranı farklarının önemli ölçüde azaltılması.önemli ölçüde azaltılması.


Ücretlerde teşvik sistemiyle iş ortamının Ücretlerde teşvik sistemiyle iş ortamının cazibesinin artırılması:cazibesinin artırılması:

Üye devletler mali teşvikler aracılığıyla kadın ve Üye devletler mali teşvikler aracılığıyla kadın ve erkeklerin iş arama, işe girme ve işte uzun süre erkeklerin iş arama, işe girme ve işte uzun süre çalışmalarını teşvik etmelidirler. çalışmalarını teşvik etmelidirler.

Bu amaçla vergi ve yan ödeneklerin yeniden Bu amaçla vergi ve yan ödeneklerin yeniden düzenlenerek, kadınların, düşük kalifiye düzenlenerek, kadınların, düşük kalifiye çalışanların, yaşlıların ve özürlülerin işgücüne çalışanların, yaşlıların ve özürlülerin işgücüne katılımlarının teşvik edilmesi gereklidir.katılımlarının teşvik edilmesi gereklidir.


Kayıtsız İşgücünün kayıt altına alınması:Kayıtsız İşgücünün kayıt altına alınması:

• Üye devletler kayıtsız işgücünün kayıt altına alınması Üye devletler kayıtsız işgücünün kayıt altına alınması için gerekli tedbirleri alacaklardır.için gerekli tedbirleri alacaklardır.

İstihdamda bölgesel farklılıkların azaltılması:İstihdamda bölgesel farklılıkların azaltılması:

• Özel sektörün çalışma koşullarının geri kalmış Özel sektörün çalışma koşullarının geri kalmış bölgelerde yatırımı teşvik edecek şekilde bölgelerde yatırımı teşvik edecek şekilde düzenlenmesi, düzenlenmesi,

• Geri kalmış bölgelerde altyapı yatırımı kadar insan Geri kalmış bölgelerde altyapı yatırımı kadar insan kaynağı ve bilgiye yatırım yapılması. kaynağı ve bilgiye yatırım yapılması.


Hedeflerin DeğerlendirilmesiHedeflerin Değerlendirilmesi

Lizbon Zirvesi ile saptanan hedeflere ne ölçüde ulaşılabildiğine Lizbon Zirvesi ile saptanan hedeflere ne ölçüde ulaşılabildiğine ilişkin olarak 2004 yılında KOK Raporu adı altında dönem ilişkin olarak 2004 yılında KOK Raporu adı altında dönem değerlendirilmesi yapılmıştır.değerlendirilmesi yapılmıştır.

Raporda geçen beş yıllık süreçte çok kısıtlı ilerleme Raporda geçen beş yıllık süreçte çok kısıtlı ilerleme kaydedilebildiği belirtilerek, bundan sonra kaydedilebildiği belirtilerek, bundan sonra büyüme ve büyüme ve istihdamistihdam odaklı bir stratejinin izlenmesi gereğinin altı odaklı bir stratejinin izlenmesi gereğinin altı çizilmiştir.çizilmiştir.

AB Komisyonu tarafından yapılan değerlendirmelerde ise 3 AB Komisyonu tarafından yapılan değerlendirmelerde ise 3 öncelik belirlenmiştir:öncelik belirlenmiştir:

Büyüme ve istihdam için OrtaklıkBüyüme ve istihdam için Ortaklık Ulusal siyasi öncelikUlusal siyasi öncelik Belge kirliliğinin engellenmesi ve sadece bir tane Lizbon Belge kirliliğinin engellenmesi ve sadece bir tane Lizbon

Raporu oluşturulmasıRaporu oluşturulması

İşçilerin İş Sözleşmesi ile İlgili Olarak İşçilerin İş Sözleşmesi ile İlgili Olarak BilgilendirilmesiBilgilendirilmesi

AB mevzuatı, işverenin iş sözleşmesi veya iş AB mevzuatı, işverenin iş sözleşmesi veya iş ilişkisi hakkında işçileri bilgilendirme ilişkisi hakkında işçileri bilgilendirme yükümlülüğünü vurgulamakta ve hak ihlallerine yükümlülüğünü vurgulamakta ve hak ihlallerine karşı işçilere güvence vermektedir.karşı işçilere güvence vermektedir.

AB mevzuatına göre işverenin, yazılı olarak işçileri AB mevzuatına göre işverenin, yazılı olarak işçileri en çok iki ay içinde bilgilendirmesi gereken en çok iki ay içinde bilgilendirmesi gereken konular: işyeri, iş tanımı, işe başlama tarihi, konular: işyeri, iş tanımı, işe başlama tarihi, ücretli izin, ücret, çalışma süresi, ihbar süresiücretli izin, ücret, çalışma süresi, ihbar süresi

AB İş Hukukunda Sözleşmeli ÇalışmaAB İş Hukukunda Sözleşmeli Çalışma

AB, sözleşmeli çalışanlar ile tam süreli çalışanlar AB, sözleşmeli çalışanlar ile tam süreli çalışanlar arasında herhangi bir ayırımcılık yapılmaması, iş arasında herhangi bir ayırımcılık yapılmaması, iş sözleşmelerinin sürekli yenilenmesi yoluyla tam sözleşmelerinin sürekli yenilenmesi yoluyla tam süreli istihdamın engellenmemesi ve sözleşmeli süreli istihdamın engellenmemesi ve sözleşmeli çalışma koşullarının iyileştirilmesini çalışma koşullarının iyileştirilmesini amaçlamaktadır.amaçlamaktadır.

AB’de Yarı Zamanlı (part-time) AB’de Yarı Zamanlı (part-time) Çalışanların HaklarıÇalışanların Hakları

• İşveren ve işçiye sağladığı esneklik nedeniyle İşveren ve işçiye sağladığı esneklik nedeniyle tercih edilen yarı zamanlı çalışma, kadınların tercih edilen yarı zamanlı çalışma, kadınların istihdam piyasasında daha fazla yer almalarını da istihdam piyasasında daha fazla yer almalarını da sağlaması açısından önemlidir.sağlaması açısından önemlidir.

• Çalışanlara tanınan temel sosyal haklar, herkese Çalışanlara tanınan temel sosyal haklar, herkese uygulanabilir minimum standartlar içerdiği için AB uygulanabilir minimum standartlar içerdiği için AB iş hukukuna göre, yarı zamanlı çalışan işçiler ile iş hukukuna göre, yarı zamanlı çalışan işçiler ile tam zamanlı çalışan işçiler arasında ayırımcılık tam zamanlı çalışan işçiler arasında ayırımcılık yapılamaz. yapılamaz.

İşyeri, İşçi Güvenliği ve İşyeri, İşçi Güvenliği ve Sağlığında AB’nin RolüSağlığında AB’nin Rolü

• AB’de işverenler; işçilerin sağlık ve güvenliği ile ilgili AB’de işverenler; işçilerin sağlık ve güvenliği ile ilgili riskleri ve bu çerçevede iş aletlerinin seçimini, riskleri ve bu çerçevede iş aletlerinin seçimini, kullanılan kimyasal maddeleri veya hazırlıkları ve iş kullanılan kimyasal maddeleri veya hazırlıkları ve iş yerlerinin donanım bakımından uygunluğunu yerlerinin donanım bakımından uygunluğunu değerlendirmek; ilk yardım ve yangın gibi değerlendirmek; ilk yardım ve yangın gibi hususlarda gereken önlemleri almak; işçileri hususlarda gereken önlemleri almak; işçileri mesleki güvenlik ve sağlık konularında mesleki güvenlik ve sağlık konularında bilgilendirmekle yükümlüdürler.bilgilendirmekle yükümlüdürler.

• 2007-2012 arasında, güvenliğe ilişkin yeni 2007-2012 arasında, güvenliğe ilişkin yeni tehditlerin ele alınacağı ve bunların asgari düzeyde tehditlerin ele alınacağı ve bunların asgari düzeyde tutularak “tutularak “az kaza- çok verimlilikaz kaza- çok verimlilik” ilkesinin yerine ” ilkesinin yerine getirilmesine yönelik bir strateji planı yürütülmesine getirilmesine yönelik bir strateji planı yürütülmesine karar verilmiştir.karar verilmiştir.

Kadın-Erkek Eşitliği ve Kadın-Erkek Eşitliği ve Engellilerin DurumuEngellilerin Durumu

• AB, kadınlarla erkekler arasında muamele eşitliğinin AB, kadınlarla erkekler arasında muamele eşitliğinin uygulanması hükmünü kabul etmiştir.uygulanması hükmünü kabul etmiştir.

• Kadın ve erkeğin aynı işveren için çalışması Kadın ve erkeğin aynı işveren için çalışması koşuluyla, kadının, aynı işi yapan erkekle aynı ücreti koşuluyla, kadının, aynı işi yapan erkekle aynı ücreti alması gerektiği belirtilmiştir.alması gerektiği belirtilmiştir.

• AB’de hamile kadınların doğum öncesi ve/veya AB’de hamile kadınların doğum öncesi ve/veya doğum sonrası en az 14 hafta kesintisiz doğum izni doğum sonrası en az 14 hafta kesintisiz doğum izni kullanabileceği, anne ya da babanın çocuk 8 yasına kullanabileceği, anne ya da babanın çocuk 8 yasına gelene kadar üçer aylık “gelene kadar üçer aylık “ebeveyn izniebeveyn izni” alabileceği ” alabileceği ve hamileliğin başlangıcından doğum izninin bitişine ve hamileliğin başlangıcından doğum izninin bitişine kadar işten çıkarmaya karşı koruma sağlandığı kadar işten çıkarmaya karşı koruma sağlandığı hükme bağlanmıştır hükme bağlanmıştır ((Avrupa Birliği, 76/206 sayılı Direktif).

Engellilere Yönelik UygulamalarEngellilere Yönelik Uygulamalar

• Engellilerin işe girişi, çalışma koşulları, terfisi, mesleki Engellilerin işe girişi, çalışma koşulları, terfisi, mesleki eğitimi ve meslek kuruluşlarına üyeliğinde herhangi bir eğitimi ve meslek kuruluşlarına üyeliğinde herhangi bir ayırımcılık uygulanamaz;ayırımcılık uygulanamaz;

• Engellilerle ilgili tedbirlerin, işverenin mali kaynakları Engellilerle ilgili tedbirlerin, işverenin mali kaynakları kapsamında makul olmayan bir külfet getirmesi kapsamında makul olmayan bir külfet getirmesi halinde, işverenler, ilgili üye ülkenin engellilerle ilgili halinde, işverenler, ilgili üye ülkenin engellilerle ilgili politikası çerçevesinde desteklenmek durumundadır;politikası çerçevesinde desteklenmek durumundadır;

• Engelli kişilerin çalışma hayatına katılımını artırmaya Engelli kişilerin çalışma hayatına katılımını artırmaya yönelik üye ülke düzenlemeleri, her üye ülkenin yönelik üye ülke düzenlemeleri, her üye ülkenin İstihdama İlişkin Ulusal Faaliyet Programıİstihdama İlişkin Ulusal Faaliyet Programı tarafından belirlenmekte ve söz konusu programda, tarafından belirlenmekte ve söz konusu programda, üye ülkelerin bu alanda kaydettiği ilerlemelere de yer üye ülkelerin bu alanda kaydettiği ilerlemelere de yer verilmektedir.verilmektedir.

AB’de Sosyal Güvenlik SistemiAB’de Sosyal Güvenlik Sistemi

• Avrupa Birliği’nde sosyal güvenlik sistemleri, üye Avrupa Birliği’nde sosyal güvenlik sistemleri, üye ülkelerin yetki alanına girmekte olup, kapsamlı bir ülkelerin yetki alanına girmekte olup, kapsamlı bir sosyal güvenlik mevzuatı yoktur.sosyal güvenlik mevzuatı yoktur.

• Ancak Birlik, kişilerin serbest dolaşımının önündeki Ancak Birlik, kişilerin serbest dolaşımının önündeki engellerin kaldırılması ve Tek Pazarın etkin engellerin kaldırılması ve Tek Pazarın etkin isleyişinin sağlanması amacıyla, üye ülke sosyal isleyişinin sağlanması amacıyla, üye ülke sosyal güvenlik mevzuatlarının koordinasyonunu güvenlik mevzuatlarının koordinasyonunu sağlamayı hedeflemiştirsağlamayı hedeflemiştir

• Birlik; çalışma hayatının her alanında ırk, etnik Birlik; çalışma hayatının her alanında ırk, etnik köken, din veya inanç, engelli olma, yas ve cinsel köken, din veya inanç, engelli olma, yas ve cinsel tercih gözetilmeden eşit muamele ilkesinin tercih gözetilmeden eşit muamele ilkesinin uygulanmasının gerektiğini ifade etmiştir.uygulanmasının gerektiğini ifade etmiştir.

AB’nin İşsizlikle MücadelesiAB’nin İşsizlikle Mücadelesi

Avrupa İstihdam Stratejisi kapsamında issizlikle mücadelede Avrupa İstihdam Stratejisi kapsamında issizlikle mücadelede ““hedeflere göre yönetimhedeflere göre yönetim” yaklaşımı benimsenmiştir. ” yaklaşımı benimsenmiştir.

Avrupa Sosyal Fonu özellikle AB vatandaşlarının istihdam Avrupa Sosyal Fonu özellikle AB vatandaşlarının istihdam edilme potansiyellerini artırmaya yönelik projelere mali destek edilme potansiyellerini artırmaya yönelik projelere mali destek sağlayarak bu alandaki mücadeleyi güçlendirmektedir.sağlayarak bu alandaki mücadeleyi güçlendirmektedir.

• 1997 Lüksemburg İstihdam Zirvesi toplanmış ve Avrupa 1997 Lüksemburg İstihdam Zirvesi toplanmış ve Avrupa İstihdam Stratejisi kabul edilmiştir.İstihdam Stratejisi kabul edilmiştir.

• İstihdam politikalarının koordinasyonunun işbirliği ve İstihdam politikalarının koordinasyonunun işbirliği ve yakınlaşma süreciyle gerçekleşeceği, istihdamın sürekli olarak yakınlaşma süreciyle gerçekleşeceği, istihdamın sürekli olarak artırılması (2010 yılı itibariyle %70’e çıkartılması) ve işsizlikle artırılması (2010 yılı itibariyle %70’e çıkartılması) ve işsizlikle etkin bir şekilde mücadele edilmesi benimsenmiştir.etkin bir şekilde mücadele edilmesi benimsenmiştir.

Avrupa Sosyal Fonu (ESF)Avrupa Sosyal Fonu (ESF)

Avrupa Sosyal Fonu (ESF) istihdam politikasındaki Avrupa Sosyal Fonu (ESF) istihdam politikasındaki amaçları gerçekleştirmekte kullanılan en temel mali amaçları gerçekleştirmekte kullanılan en temel mali araçtır.araçtır.

• ESF, özellikle kişilerin “ESF, özellikle kişilerin “istihdam edilebilirliğiniistihdam edilebilirliğini” artırıcı ” artırıcı programlara Birlik düzeyinde mali destekte programlara Birlik düzeyinde mali destekte bulunmaktadır.bulunmaktadır.

• ESF aynı zamanda, Avrupa’daki geri kalmış bölgelerde ESF aynı zamanda, Avrupa’daki geri kalmış bölgelerde uzun vadeli stratejik programlara da destek vermektedir.uzun vadeli stratejik programlara da destek vermektedir.

• Fon, belirli bir coğrafi bölge ya da sektörde faaliyet Fon, belirli bir coğrafi bölge ya da sektörde faaliyet gösteren kamu kurumlarının, STK’ ların, sosyal ortakların gösteren kamu kurumlarının, STK’ ların, sosyal ortakların ve KOBİ’ lerin oluşturduğu; mevzuat ve uygulamalarda ve KOBİ’ lerin oluşturduğu; mevzuat ve uygulamalarda saptamış oldukları ayırımcılıkları ve eşitsizlikleri gidermek saptamış oldukları ayırımcılıkları ve eşitsizlikleri gidermek yönünde stratejiler geliştiren “yönünde stratejiler geliştiren “Kalkınma OrtaklıklarıKalkınma Ortaklıkları”na ”na mali destek sağlamaktadır.mali destek sağlamaktadır.

ASF’ nin dört temel hedefi:ASF’ nin dört temel hedefi:

• İstihdam oranının artırılması, İstihdam oranının artırılması, • Girişimciliğe destek verilmesi, Girişimciliğe destek verilmesi, • İşgücünün iş koşullarına ve teknolojideki İşgücünün iş koşullarına ve teknolojideki

değişimlere uyum sağlayabilme yeteneğinin değişimlere uyum sağlayabilme yeteneğinin güçlendirilmesi, güçlendirilmesi,

• Fırsat eşitliğinin korunması. Fırsat eşitliğinin korunması.

Avrupa Sosyal Fonu (ESF)Avrupa Sosyal Fonu (ESF)

İşçilerin Serbest İşçilerin Serbest DolaşımıDolaşımı

• AB genelinde istihdamın artırılması, işgücü talebinin AB genelinde istihdamın artırılması, işgücü talebinin ve arzının uyumlaştırılması, işçilerin çalışma ve ve arzının uyumlaştırılması, işçilerin çalışma ve yasama koşullarının iyileştirilmesi ve İç Pazarın yasama koşullarının iyileştirilmesi ve İç Pazarın işleyişinin tamamlanması için “işleyişinin tamamlanması için “işçilerin serbest işçilerin serbest dolaşımıdolaşımı” büyük önem arz etmektedir.” büyük önem arz etmektedir.

• Tüzük aynı zamanda, bir üye ülke vatandaşının bir Tüzük aynı zamanda, bir üye ülke vatandaşının bir başka üye ülkede istihdam edilmesi durumunda, başka üye ülkede istihdam edilmesi durumunda, istihdam edildiği üye ülkenin vatandaşlarıyla eşit istihdam edildiği üye ülkenin vatandaşlarıyla eşit muameleye tabi tutulacağını belirtmektedir.muameleye tabi tutulacağını belirtmektedir.

• Komisyon, bir başka üye ülkede iş arayan işçilerin Komisyon, bir başka üye ülkede iş arayan işçilerin bilgiye erişimini kolaylaştırmak ve ülkeler arası arz bilgiye erişimini kolaylaştırmak ve ülkeler arası arz ve talebi karşılayabilmek için 1993 yılında, Avrupa ve talebi karşılayabilmek için 1993 yılında, Avrupa İstihdam Hizmetleri Ağı’nı (EURES) kurmuşturİstihdam Hizmetleri Ağı’nı (EURES) kurmuştur

Sosyal Politikalar ve İstihdam Sosyal Politikalar ve İstihdam Politikalar Açısından Türkiye-AB Politikalar Açısından Türkiye-AB Uyumluluğu Uyumluluğu

İsçilerin serbest dolaşımı kapsamında;İsçilerin serbest dolaşımı kapsamında;

• Türk mevzuatı, yabancıların istihdamına sınırlı Türk mevzuatı, yabancıların istihdamına sınırlı olarak izin vermekte; istihdam edilen yabancılar olarak izin vermekte; istihdam edilen yabancılar ile Türkler arasında istihdam koşulları bakımından ile Türkler arasında istihdam koşulları bakımından ayırımcı hükümler içermemektedir.ayırımcı hükümler içermemektedir.

• Mevzuatta ikamet iznine ilişkin düzenlemeler ve Mevzuatta ikamet iznine ilişkin düzenlemeler ve yabancı işçinin ailesinin sosyal güvenlik hakları yabancı işçinin ailesinin sosyal güvenlik hakları AB mevzuatı ile uyumlu değildir.AB mevzuatı ile uyumlu değildir.

AB İş Hukuku kapsamında;AB İş Hukuku kapsamında;

• Yeni İş Yasası ile, toplu işten çıkarmalar alanında işçi Yeni İş Yasası ile, toplu işten çıkarmalar alanında işçi temsilcilerinin bilgilendirilmesi ve danışma süreci konularında temsilcilerinin bilgilendirilmesi ve danışma süreci konularında tam uyum sağlanmış; toplu işten çıkarmanın tanımı da AB tam uyum sağlanmış; toplu işten çıkarmanın tanımı da AB mevzuatına uygun olarak düzenlenmiştir.mevzuatına uygun olarak düzenlenmiştir.

• Belirli süreli çalışma ve kısmi zamanlı çalışma da yeni İş Belirli süreli çalışma ve kısmi zamanlı çalışma da yeni İş Kanunu ile yasal bir zemine oturtularak ve bu tip işlerde Kanunu ile yasal bir zemine oturtularak ve bu tip işlerde çalışan kişilerin eşit muamele göreceği belirtilerek AB ile bu çalışan kişilerin eşit muamele göreceği belirtilerek AB ile bu alanda da mevzuat uyumu sağlanmıştır.alanda da mevzuat uyumu sağlanmıştır.

• AB’de yapılan düzenlemelerle çalışma süresi fazla mesai AB’de yapılan düzenlemelerle çalışma süresi fazla mesai süresi de dahil olmak üzere haftada 48 saat ile süresi de dahil olmak üzere haftada 48 saat ile sınırlandırılmıştır. Her isçinin 24 saatlik sürede 11 saat sınırlandırılmıştır. Her isçinin 24 saatlik sürede 11 saat aralıksız dinlenme hakkı öngörülmüş ve her isçiye yılda en az aralıksız dinlenme hakkı öngörülmüş ve her isçiye yılda en az 4 hafta ücretli izin hakkı tanınmıştır.4 hafta ücretli izin hakkı tanınmıştır.

Sosyal Politikalar ve İstihdam Sosyal Politikalar ve İstihdam Politikalar Açısından Türkiye-AB Politikalar Açısından Türkiye-AB

Uyumluluğu Uyumluluğu

• Türk İş Kanunu, iş süresini haftada en çok 45 saat, Türk İş Kanunu, iş süresini haftada en çok 45 saat, fazla mesai süresini de günde 3 saati geçemeyecek fazla mesai süresini de günde 3 saati geçemeyecek şekilde belirlemiştir.şekilde belirlemiştir.

• Türk mevzuatı aynı zamanda, yılda 270 saat fazla Türk mevzuatı aynı zamanda, yılda 270 saat fazla mesaiye izin vermektedir. AB mevzuatına göre ise mesaiye izin vermektedir. AB mevzuatına göre ise yılda en fazla 156 saat fazla çalışma yapılması yılda en fazla 156 saat fazla çalışma yapılması gerekmektedir.gerekmektedir.

• Türkiye’de ücretli izin hakkına sahip olmak için en az Türkiye’de ücretli izin hakkına sahip olmak için en az bir yıl bir işyerinde çalışmış olmak gerekirken, AB’de bir yıl bir işyerinde çalışmış olmak gerekirken, AB’de her çalışana yılda en az 4 hafta ücretli izin hakkı her çalışana yılda en az 4 hafta ücretli izin hakkı tanınmıştır.tanınmıştır.




UyumluluğuUyumluluğu

İş sağlığı ve güvenliği alanında;İş sağlığı ve güvenliği alanında;

• Uyumsuz olan en önemli iki husustan biri; Uyumsuz olan en önemli iki husustan biri; Türkiye’de 50 işçiden az işçi çalıştıran küçük ve orta Türkiye’de 50 işçiden az işçi çalıştıran küçük ve orta boy isletmelerde, işverenin iş sağlığı ve güvenliği boy isletmelerde, işverenin iş sağlığı ve güvenliği alanında koruyucu ve önleyici hizmetleri sağlamak alanında koruyucu ve önleyici hizmetleri sağlamak üzere eleman görevlendirme veya dışarıdan üzere eleman görevlendirme veya dışarıdan sağlama yükümlülüğünün düzenlenmemiş olmasıdır.sağlama yükümlülüğünün düzenlenmemiş olmasıdır.

• İkinci önemli husus ise, Türk mevzuatında devlet İkinci önemli husus ise, Türk mevzuatında devlet memuru tanımının çok geniş tutulması ve bu memuru tanımının çok geniş tutulması ve bu nedenle AB ülkelerinde işçilerin yaptıkları bazı işlerin nedenle AB ülkelerinde işçilerin yaptıkları bazı işlerin Türkiye’de devlet memurları tarafından yapılmasıdır. Türkiye’de devlet memurları tarafından yapılmasıdır. (zabıta ve itfaiye memurları)(zabıta ve itfaiye memurları)

Sosyal güvenlik sistemlerinin eşgüdümü Sosyal güvenlik sistemlerinin eşgüdümü kapsamında;kapsamında;

• AB’deki uygulamanın aksine, Türkiye’de oturma ve AB’deki uygulamanın aksine, Türkiye’de oturma ve çalışma izni almış tüm yabancılar ‘İşçilerin Sosyal çalışma izni almış tüm yabancılar ‘İşçilerin Sosyal Güvenlik Haklarını Düzenleyen Kanun’un kapsamı Güvenlik Haklarını Düzenleyen Kanun’un kapsamı dışındadır.dışındadır.

• Türkiye’de sigortalı çalışan erkeğin sigortalı Türkiye’de sigortalı çalışan erkeğin sigortalı olmayan eşi ve sigortalı çalışan kadın analık olmayan eşi ve sigortalı çalışan kadın analık yardımından yararlanmada farklı muamele yardımından yararlanmada farklı muamele görmektedir.görmektedir.




UyumluluğuUyumluluğu

Kadın-erkek eşitliği alanında Kadın-erkek eşitliği alanında ;;• Türkiye’de toplumun geneli, kadının çalışmasına ve Türkiye’de toplumun geneli, kadının çalışmasına ve

kadın emeğine “kadın emeğine “ikincilikincil” ve “” ve “yedekyedek” gözüyle ” gözüyle bakmakta; işyerlerinde çalışanlar arasında kadın-bakmakta; işyerlerinde çalışanlar arasında kadın-erkek farkı gözetilmektedir.erkek farkı gözetilmektedir.

• Uygulamadaki eşitsizliklerin en önemli Uygulamadaki eşitsizliklerin en önemli nedenlerinden biri; Türkiye’de cinsiyete dayalı nedenlerinden biri; Türkiye’de cinsiyete dayalı ayırımcılık hallerinde kanıt yükümlülüğüne ilişkin ayırımcılık hallerinde kanıt yükümlülüğüne ilişkin direktife karşılık gelen Türk mevzuatının direktife karşılık gelen Türk mevzuatının bulunmamasıdır.bulunmamasıdır.

• Gerek AB, gerek Türkiye, mevzuatlarında “Gerek AB, gerek Türkiye, mevzuatlarında “eşit ise eşit ise eşit ücreteşit ücret” ilkesini kabul etmişler ve cinsiyete ” ilkesini kabul etmişler ve cinsiyete dayalı ücret ayırımcılığına itiraz eden işçiye, hizmet dayalı ücret ayırımcılığına itiraz eden işçiye, hizmet akdinin feshedilmesine karşı koruma sağlamışlardır.akdinin feshedilmesine karşı koruma sağlamışlardır.

AB Komisyonu 2004 AB Komisyonu 2004 İlerleme Raporu Sonuç İlerleme Raporu Sonuç

BildirisiBildirisi

• Türkiye’nin mevzuatını AB müktesebatıyla Türkiye’nin mevzuatını AB müktesebatıyla uyumlaştırma süreci olumlu bir şekilde uyumlaştırma süreci olumlu bir şekilde başlamıştır , ancak henüz tamamlanmamıştır.başlamıştır , ancak henüz tamamlanmamıştır.

• Türkiye, özellikle iş hukuku, cinsiyet eşitliği, Türkiye, özellikle iş hukuku, cinsiyet eşitliği,

ayrımcılıkla mücadele, sosyal diyalog ve sosyal ayrımcılıkla mücadele, sosyal diyalog ve sosyal koruma konularındaki çabalarını koruma konularındaki çabalarını yoğunlaştırmalıdır. yoğunlaştırmalıdır.

• Türkiye, Avrupa İstihdam Stratejisi ile uyumlu bir Türkiye, Avrupa İstihdam Stratejisi ile uyumlu bir ulusal istihdam stratejisi geliştirme yönündeki ulusal istihdam stratejisi geliştirme yönündeki çabalarını sürdürmeli ve sosyal içermenin çabalarını sürdürmeli ve sosyal içermenin desteklenmesi bir öncelik olarak kabul edilmelidir. desteklenmesi bir öncelik olarak kabul edilmelidir.

AB Komisyonu 2005 AB Komisyonu 2005 İlerleme Raporu Sonuç İlerleme Raporu Sonuç

BildirisiBildirisi• İstihdam yasası ve işyerinde sağlık ve güvenlik İstihdam yasası ve işyerinde sağlık ve güvenlik

alanlarında bazı yasal değişiklikler yapılmıştır ancak alanlarında bazı yasal değişiklikler yapılmıştır ancak çabalar daha ileri götürülmelidir.çabalar daha ileri götürülmelidir.

• Sosyal diyalog, cinsiyet eşitliği ve ayrımcılıkla Sosyal diyalog, cinsiyet eşitliği ve ayrımcılıkla mücadele alanlarında ise hiç hukuki ilerleme olmamış mücadele alanlarında ise hiç hukuki ilerleme olmamış veya çok az hukuki ilerleme kaydedilmiştir. veya çok az hukuki ilerleme kaydedilmiştir.

• Türk makamları, İstihdam Politikası Önceliklerine Türk makamları, İstihdam Politikası Önceliklerine İlişkin Ortak Değerlendirme Kağıdı (JAP) ve Ortak İlişkin Ortak Değerlendirme Kağıdı (JAP) ve Ortak İçerme Değerlendirmesi (JIM) üzerinde çalışmaya İçerme Değerlendirmesi (JIM) üzerinde çalışmaya başlamış ve ilerleme kaydetmiştir. başlamış ve ilerleme kaydetmiştir.

• Türkiye cinsiyet eşitliğini ve ayrımcılıkla mücadeleyi Türkiye cinsiyet eşitliğini ve ayrımcılıkla mücadeleyi acilen iyileştirmeli ve mevcut sınırlamaları kaldırarak acilen iyileştirmeli ve mevcut sınırlamaları kaldırarak tam sendikal haklar tesis etmelidir. tam sendikal haklar tesis etmelidir.

• Hepsinden öte, bu fasılda yer alan hususlara ilişkin Hepsinden öte, bu fasılda yer alan hususlara ilişkin Türkiye’nin temel güçlüğü AB mevzuatının sahada Türkiye’nin temel güçlüğü AB mevzuatının sahada tam olarak uygulanmasına ve uygulatılmasına tam olarak uygulanmasına ve uygulatılmasına ilişkindir.ilişkindir.

BAZI AB ÜLKELERİNDE BAZI AB ÜLKELERİNDE KAMUKAMU

İDARİ VE PERSONEL İDARİ VE PERSONEL

YAPILANMASIYAPILANMASI

İNGİLTERE DE KAMU İDARİ İNGİLTERE DE KAMU İDARİ YAPISIYAPISI

ÜNİTER DEVLET (ANAYASAL ÜNİTER DEVLET (ANAYASAL MONARŞİ) SİSTEMİMONARŞİ) SİSTEMİ

MERKEZİ YÖNETİMMERKEZİ YÖNETİMYEREL YÖNETİMYEREL YÖNETİM

-COUNTY-COUNTY-DİSTRİCT-DİSTRİCT-PARİSH-PARİSH

İNGİLTERE DE PERSONEL YAPISIİNGİLTERE DE PERSONEL YAPISI

İngiltere de kamu görevlileri ile ilgili 4 ilke vardır. İngiltere de kamu görevlileri ile ilgili 4 ilke vardır.

Süreklilik (sürekli bir kadro işgal edilmesi), Süreklilik (sürekli bir kadro işgal edilmesi), Tekdüzelik (merkezi işe alma, tekdüze sorumluluk), Tekdüzelik (merkezi işe alma, tekdüze sorumluluk), Anonimlik (sorumluluğun ilgili bakanda toplanması), Anonimlik (sorumluluğun ilgili bakanda toplanması), Tarafsızlık (siyasi olarak tarafsızlık)tır. Tarafsızlık (siyasi olarak tarafsızlık)tır.

Buna göre de 2 tip kamu çalışanı vardır.Buna göre de 2 tip kamu çalışanı vardır.

• Civil servantsCivil servants (Kamu personeli =Tahtın memurları olarak kamu gücünü kullanan, kadro karşılığı (Kamu personeli =Tahtın memurları olarak kamu gücünü kullanan, kadro karşılığı çalışan ve maaşını kamu personel ödeneğinden alanlar)çalışan ve maaşını kamu personel ödeneğinden alanlar)

• Diğer kamu görevlileriDiğer kamu görevlileri– Ordu ve adalet Ordu ve adalet (Bakanlar, hakimler, silahlı kuvvetler personeli)(Bakanlar, hakimler, silahlı kuvvetler personeli)– Mahalli memurlar Mahalli memurlar (Yerel yönetimlerde çalışan personel)(Yerel yönetimlerde çalışan personel)– Kamu Teşebbüsü memurları Kamu Teşebbüsü memurları (Posta idaresi, ulusal sağlık teşkilatı vs…de (Posta idaresi, ulusal sağlık teşkilatı vs…de

çalışan personelçalışan personel))

ALMANYA DA KAMU İDARİ ALMANYA DA KAMU İDARİ YAPISIYAPISIFederal devlet sistemiFederal devlet sistemi

1-Federal devlet1-Federal devlet

2-Eyaletler 2-Eyaletler – ilçeler ilçeler (Birden çok belediyenin bir araya gelerek (Birden çok belediyenin bir araya gelerek

oluşturduğu tüzel kişilik)oluşturduğu tüzel kişilik)

– Belediyeler Belediyeler

ALMANYA’DA PERSONEL YAPISIALMANYA’DA PERSONEL YAPISI

• KADROLU MEMURLARKADROLU MEMURLAR((Hükümetteki idari görevlerde çalışanlar)Hükümetteki idari görevlerde çalışanlar)

• SÖZLEŞMELİ PERSONEL SÖZLEŞMELİ PERSONEL (uzmanlık gerektiren alanlarda çalışanlar)(uzmanlık gerektiren alanlarda çalışanlar)

• İŞÇİLER İŞÇİLER (Bedensel işlerde çalışanlar)(Bedensel işlerde çalışanlar)

FRANSA DA KAMU İDARİ YAPISIFRANSA DA KAMU İDARİ YAPISIÜNİTER SİSTEMÜNİTER SİSTEMMERKEZİ YÖNETİMMERKEZİ YÖNETİMYEREL YÖNETİMLERYEREL YÖNETİMLER

-BÖLGE YEREL YÖNETİMLERİ-BÖLGE YEREL YÖNETİMLERİ-İLLER-İLLER-KOMÜNLER (BELEDİYELER)-KOMÜNLER (BELEDİYELER)

FRANSA DA PERSONEL YAPISIFRANSA DA PERSONEL YAPISI

• MEMURLAR MEMURLAR (Kamu personel rejimine bağlı (Kamu personel rejimine bağlı çalışanlar)çalışanlar)

• KİT PERSONELİ KİT PERSONELİ (Ticari, endüstriyel vb. (Ticari, endüstriyel vb. nitelikteki kuruluşlarda ve özel hukuk rejimine bağlı nitelikteki kuruluşlarda ve özel hukuk rejimine bağlı olarak çalışanlar)olarak çalışanlar)

HOLLANDA YEREL YÖNETİMLERİNDE İNSAN

KAYNAKLARI UYGULAMALARI

HOLLANDA

Hollanda’da devlet teşkilatı, 1600’ün üzerinde kamu kurum ve organizasyonlarından oluşmaktadır. Bu kapsamda 13 bakanlık, 12 il yönetimi, 467 belediye, bağımsız idari otoriteler (polis idaresi, ticaret odaları gibi) ve KİK’ler bulunmaktadır. Bu kamu kurumlarında yaklaşık 800.000 memur istihdam edilmektedir.

Hollanda’da belediyeler, merkezi yönetim ve il yönetiminden sonra en küçük yönetim kademesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplam 467 adet belediye mevcuttur.

Tüm kamu kurumlarında kurumun personel politikası ve işe alma yöntemleri merkezi hükümetin genel politikasına aykırı olmamak kaydıyla bizzat o kurumun personel birimleri tarafından geliştirilmekte ve uygulanmaktadır.

HOLLANDA YEREL YÖNETİMLERİ İNSAN KAYNAKLARI UYGULAMALARI

Çocuk sahibi ailelerin, çocuklarına ve evlerine daha fazla vakit ayırabilmelerini sağlamak ve kadınları işgücüne dahil etmek amacıyla “part-time” çalışma yöntemi kamu yönetiminde de oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Kamu kurumlarında çalışanların kılık kıyafetleriyle ilgili genel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu konuda büyük ölçüde bir serbestlik gözlemlenmektedir.

Sicil konusunda “açık sistem” benimsenmektedir. Her bir çalışan kendi sicilinden haberdardır. Siciline karşı itiraz hakkı mevcuttur.

Pozisyonların görev tanımları yapılmıştır. Her çalışan hangi görevlerden sorumlu olduğunu tam olarak bilir. Kişilere, görev tanımlarında yer verilen görev ve sorumlulukları, hizmet süreleri, çalışma saatleri ve eğitimleri esas alınarak aylık ödenir.

HOLLANDA YEREL YÖNETİMLERİ İNSAN KAYNAKLARI UYGULAMALARI

“İnsan Kaynakları Yönetimi” kavramının, hem kamu hem de özel sektörde çok önemli olduğu Hollanda’da her bir kurum, kendi insan gücü planlamasını yapmaktan ve insan kaynakları politikasını oluşturmaktan sorumludur.

Dikkat çekici bir husus, kurumlarda bir merkezi insan kaynakları birimi bulunması, bunun yanında ayrıca her bir departmanda, o departmanın insan kaynakları biriminin (müdürlük seviyesinde) oluşturulmuş olmasıdır.

Kurumun insan gücü yapısının analiz edilmesi, daha sonra mevcut teşkilat yapısı ve görevlerin analiz edilerek bir karşılaştırma yapılması ve bu tablodan yola çıkarak, kurumun geleceği ve insan kaynakları politikası hakkında yıllık, beş yıllık, on yıllık perspektifler belirlenmesi; verimlilik, karlılık, iyi hizmet sunma gibi yönetim ilkelerini yerine getirebilme açısından önemli ve faydalı bir yöntem olarak benimsenmekte ve uygulanmaktadır.

HAARLEM BELEDİYESİ

Haarlem Belediyesi’nde tamamı memurlardan oluşmak üzere toplam 2.166 personel çalışmaktadır.

Haarlem Belediyesi “Geniş Kapsamlı Personel Yönetimi” adlı bir proje uygulamaktadır. Bu proje aynı zamanda Haarlem Belediyesi’nin personel politikasını özetlemektedir.

HAARLEM BELEDİYESİ PERSONEL POLİTİKASI

1. Vatandaş odaklı hizmet

2. Esnek ve girişimci olma

3. Sonuç almaya yönelik olma

4. Birlik oluşturma

5. İçte işbirliği ve iletişim

6. Çok yönlü yönetim tarafından yönlendirilme (Yönetimin her alandan haberdar olma ilkesi)

GENİŞ KAPSAMLI PERSONEL YÖNETİMİ PROJESİ

Bu proje kapsamında;

2166 adet personel için öngörülmüş olan 1100 hizmet sınıfı 32 adede indirilerek büyük oranda sadeleştirilmiştir. Bu 32 hizmet sınıfı 3 ana grup altında toplanmıştır. Yönetim Grubu, Yönetim ve Uzmanlık Grubu, Uygulayıcılar Grubu.

Her bir çalışan için memurun yürütmesi gereken görev ve hizmetlerin tanımlandığı “bireysel yıllık plan” hazırlanmıştır.

Her bir hizmet biriminde çalışan her bir memur için hazırlanan bireysel planların toplamı o hizmet birimi için “yıllık çalışma planını” oluşturur.

Personel politikasının yürütülmesinde kullanılan terminolojinin tüm çalışanlar tarafından anlaşılmasını mümkün kılabilmek ve sistemin açık bir şekilde işleyebilmesini temin edebilmek maksadıyla bir “personel sözlüğü” hazırlanmıştır.

Yürütülen görevlerin değerlendirilmesine dönük olarak “iş gidişatı görüşmeleri” adı altında yönetici ile personel arasında değerlendirme toplantıları yapılmaktadır. Bunlara “yıllık söyleşiler”de denebilir.

GENİŞ KAPSAMLI PERSONEL YÖNETİMİ PROJESİ

Haarlem Belediyesi’nde, hizmet içi eğitime çok büyük önem verilmektedir. Hangi personele ne tür bir eğitim verileceği konusu her yıl yapılan “İş Gidişatı Görüşmeleri” sonucunda belirlenmektedir. Bu kapsamda, her birim kendi personelinin ihtiyaç duyduğu eğitim konusunu Belediye bünyesindeki “Eğitim Merkezi” ne bildirir. Bu bildirimler ile, eğitim merkezi eğitim programını hazırlayarak, bir sonraki yıl içerisinde ihtiyaç duyan personele gerekli eğitimin verilmesini sağlar.

Eğitim Merkezinden faydalanma ücrete tabidir. Eğitime katılım ücretinin %75’ini eğitim merkezi, %25’ini ise memurun görev yaptığı “Sektör” karşılamaktadır. Eğitim Merkezi kar amaçlı bir kurum değildir. Merkezin yıllık bütçesi 100.000 Euro’dur. Bu merkezin hizmetlerinden sadece Haarlem Belediyesi çalışanları faydalanabilir.

TÜRK KAMU YÖNETİMİNE UYARLAMASI

Türk kamu yönetim sisteminde, bir insan kaynakları politikasının oluşturulması ve bu politikanın kurumlar bazında yaygınlaştırılması çok büyük önem arz etmektedir.

Kamu kurumlarının yönetimi ile özel sektör kurumlarının yönetiminde büyük ölçüde geçişmeler ve benzerlikler oluşmaya başlamıştır. Bu yüzden kamu kurumları “insan gücü planlama”, “insan kaynakları yönetimi”, gibi kavramlar esasında hizmet içi eğitime ağırlık vermelidir. Bu sebeple, kurum bütçesine yük getirmeksizin, mümkünse AB fonlarının kullanılması suretiyle, eğitim desteği alınmasının yolları araştırılmalıdır.

Sicil ve disiplin sistemi gözden geçirilmeli ve modern yönetim anlayışına uygun olarak yeniden düzenlenmelidir. Sicil sisteminde açıklık ilkesi benimsenmelidir.

Yaşadığımız çağ, “bilişim çağı” olarak adlandırılmaktadır. Bilgi en önemli sermaye konumundadır. Bilgiye sahip olan aynı zamanda gücün de sahibidir. Bu sebeple, kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan tüm çalışanların hizmet içi eğitime tabi tutulması kaçınılmazdır.

avrupa bİrlİĞİ’nde sosyal polİtİka ve İstİhdam

Documents