avm alışveriş piyasası araştırma raporu 2015 - İgd İstanbul gayrimenkul değerleme

6
İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. Cumhuriyet Cad. Pak Apt. No:30/1 Elmadağ - Taksim / İstanbul Tel: 0212.232.93.13 [email protected] / www.igd.com.tr ALIŞVERİŞ MERKEZİ PİYASASI RAPORU TÜRKİYE 2014 TELİF HAKLARI : Tamamıyla İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD)’nin mülkiyetinde olan bu rapordaki bilgiler, referans verilmek kaydı ve izin alınmak sureti ve değişiklik yapılmaması kaydı ile kullanılabilir. İzin ve özel izin ile kullanılan metinler üzerinde kullanıcıların mülkiyet hakkı bulunmamaktadır. Makale veya araştırma kullanımı için lütfen [email protected]’a e-posta gönderiniz ya da 0212.232.93.13 no’lu telefon ile irtibata geçiniz. ÖNEMLİ: İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD), herhangi bir kişi ya da kurumun bu rapora istinat etmesi sonucu kaynaklanabilecek kayıp, zarar ve hasarlardan sorumlu tutulamaz. merkezi yurtdışından ödüller almaya ve büyük bir ilgi görmeye başlamıştır. Son yıllarda, alışveriş merkezi yatırımları büyük şehirlerden Anadolu şehirlerine doğru kaymaya başlamıştır. 2013 yılında yeni AVM açılışlarının %36’ sı İstanbul’da, % 64’ ü Anadolu’da gerçekleşmiştir. AVM’lerin Anadolu’ya yayılması bu şehirlere yalnızca ekonomik açıdan değil, sosyal açıdan da büyük bir canlılık getirmektedir. Mevcut Stok Şu an Türkiye’de 54 şehirde, toplam 337 adet AVM hizmet vermektedir. En yoğun AVM stoğuna sahip olan İstanbul’da 117 adet AVM bulunurken, Ankara’da AVM’lerin sayısı 42’ye, İzmir’de 14’e, Bursa’da 13’e ve Antalya’da 9’a ulaşmıştır. Toplam stoğun %38’ i İstanbul’ da yer almaktadır. 2013 yılında, Türkiye genelinde 20 adet alışveriş merkezi tamamlanmış ve toplamda 4 milyar dolarlık yatırım yapılmıştır. Türkiye’de alışveriş merkezi piyasası 2000’lerin başından bu yana her yıl ortalama yüzde 18 büyüyerek çok hızlı bir gelişim göstermiştir. 1988’ da Galleria ile başlayan ve 2005 yılında sayıları hızla artan alışveriş merkezleri ile AVM sektörüne bugüne kadar 45 milyar dolar yatırım yapılmıştır. Bugün gelinen noktada, alışveriş merkezi yatırımlarında hem yapı, hem de hizmet kalitesi olarak uluslararası seviyeler yakalanmıştır. Geçtiğimiz 10 yıl içerisinde inşa edilen Kanyon, İstinye Park ve Forum İstanbul gibi daha pek çok alışveriş

Upload: igd-istanbul-gayrimenkul-degerleme-fizibilite

Post on 12-Jan-2017

523 views

Category:

Retail


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: AVM Alışveriş Piyasası Araştırma Raporu 2015 - İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş.Cumhuriyet Cad. Pak Apt. No:30/1Elmadağ - Taksim / İstanbulTel: 0212.232.93.13 [email protected] / www.igd.com.tr

ALIŞVERİŞ MERKEZİ PİYASASI RAPORUTÜRKİYE 2014

TELİF HAKLARI : Tamamıyla İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD)’nin mülkiyetinde olan bu rapordaki bilgiler, referans verilmek kaydı ve izin alınmak sureti ve değişiklik yapılmaması kaydı ile kullanılabilir. İzin ve özel izin ile kullanılan metinler üzerinde kullanıcıların mülkiyet hakkı bulunmamaktadır. Makale veya araştırma kullanımı için lütfen [email protected]’a e-posta gönderiniz ya da 0212.232.93.13 no’lu telefon ile irtibata geçiniz. ÖNEMLİ: İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD), herhangi bir kişi ya da kurumun bu rapora istinat etmesi sonucu kaynaklanabilecek kayıp, zarar ve hasarlardan sorumlu tutulamaz.

merkezi yurtdışından ödüller almaya ve büyük bir ilgi görmeye

başlamıştır.

Son yıllarda, alışveriş merkezi yatırımları büyük şehirlerden Anadolu

şehirlerine doğru kaymaya başlamıştır. 2013 yılında yeni AVM

açılışlarının %36’ sı İstanbul’da, % 64’ ü Anadolu’da gerçekleşmiştir.

AVM’lerin Anadolu’ya yayılması bu şehirlere yalnızca ekonomik açıdan

değil, sosyal açıdan da büyük bir canlılık getirmektedir.

Mevcut StokŞu an Türkiye’de 54 şehirde, toplam 337 adet AVM hizmet

vermektedir. En yoğun AVM stoğuna sahip olan İstanbul’da 117 adet

AVM bulunurken, Ankara’da AVM’lerin sayısı 42’ye, İzmir’de 14’e,

Bursa’da 13’e ve Antalya’da 9’a ulaşmıştır. Toplam stoğun %38’ i

İstanbul’ da yer almaktadır. 2013 yılında, Türkiye genelinde 20 adet

alışveriş merkezi tamamlanmış ve toplamda 4 milyar dolarlık yatırım

yapılmıştır.

Türkiye’de alışveriş merkezi piyasası 2000’lerin başından bu yana

her yıl ortalama yüzde 18 büyüyerek çok hızlı bir gelişim göstermiştir.

1988’ da Galleria ile başlayan ve 2005 yılında sayıları hızla artan

alışveriş merkezleri ile AVM sektörüne bugüne kadar 45 milyar

dolar yatırım yapılmıştır. Bugün gelinen noktada, alışveriş merkezi

yatırımlarında hem yapı, hem de hizmet kalitesi olarak uluslararası

seviyeler yakalanmıştır. Geçtiğimiz 10 yıl içerisinde inşa edilen

Kanyon, İstinye Park ve Forum İstanbul gibi daha pek çok alışveriş

Page 2: AVM Alışveriş Piyasası Araştırma Raporu 2015 - İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

Türkiye’de faal olan alışveriş merkezlerinin toplam kiralanabilir alanı TKA, 2013 yılı itibariyle 9,64 milyon metrekareye ulaşmıştır. 2012 yılı sonuna göre 2013 yılında mevcut stoğa toplam 830.000 m² kiralanabilir alan eklenmiştir. Toplam kiralanabilir alanda 2012 yılı ile karşılaştırıldığında % 10 oranında, 2011 ile karşılaştırıldığında % 20 oranında artış yaşanmıştır.

TKA: Toplam Kiralanabilir Alan

Toplam Kiralanabilir Alan Miktarı Artışı (m2)Mevcut AVM’lerin kiralanabilir alan açısından büyüklükleri incelendiğinde, yarısının 20 bin metrekareden küçük olduğu görülmektedir. Bu tür AVM’ler çoğunlukla nüfus yoğunluğu az olan il ve ilçelerde bulunmaktadır. Türkiye’de 60 bin metrekareden büyük AVM’ler İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa, Kayseri ve Mersin gibi şehirlerde yer almaktadır.

02AVM PİYASASI RAPORU

Türkiye AVM Haritası

Türkiye’deki En Büyük AVM’lerForum İstanbul AVM İstanbul 175.000 m2

Marmara Forum AVM İstanbul 135.000 m2

İstanbul Cevahir AVM İstanbul 110.000 m2

Ankamall AVM Ankara 107.000 m2

Vialand AVM İstanbul 110.000 m2

Marmara Park İstanbul 94.000 m2

Torium AVM İstanbul 90.000 m2

İstinye Park İstanbul 87.000 m2

Antares AVM ve Yaşam Merkezi Ankara 85.000 m2

Anatolium AVM Bursa 84.000 m2

Kentpark AVM Ankara 80.000 m2

Panora AVM Ankara 80.000 m2

Forum Ankara Outlet AVM Ankara 80.000 m2

Korupark AVM Bursa 74.580 m2

Cepa AVM Ankara 73.000 m2

Forum Mersin AVM Mersin 71.500 m2

Akkoza AVM İstanbul 70.000 m2

Anatolium AVM Ankara 70.000 m2

Meydan AVM Ümraniye İstanbul 70.000 m2

212 AVM İstanbul 70.000 m2

M1 Tepe AVM Adana 69.000 m2

Forum Bornova İzmir 67.000 m2

Zorlu Center İstanbul 66.000 m2

Viaport AVM İstanbul 66.000 m2

Forum Kayseri AVM Kayseri 65.000 m2

Akbatı AVM ve Yaşam Merkezi İstanbul 63.500 m2

Optimum Outlet AVM Adana 61.000 m2

Deposite Outlet AVM İstanbul 60.000 m2

Brandium AVM İstanbul 60.000 m2

Kaynak: IGD

21 >11-205-10 1-40

Page 3: AVM Alışveriş Piyasası Araştırma Raporu 2015 - İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

AVM YoğunluğuŞehirlerde AVM’lerin yoğunluğu, 1000 kişi başına düşen kiralanabilir alan (mağaza alanı) ile ölçülmektedir. 2012 yılında, Türkiye genelinde ortalama AVM yoğunluğu 1000 kişi başına 105 metrekare iken, 2013’de açılan AVM’lerle birlikte 118 metrekareye yükselmiştir. Avrupa ile bir kıyaslama yapıldığında ise, Avrupa Birliği’ ne üye ülkelerin ortalama AVM yoğunluğunun 260 metrekare olduğu düşünüldüğünde, Türkiye’de hala alışveriş merkezi geliştirilmesine ihtiyaç olduğu sonucu çıkarılabilir. Ancak bu ihtiyacın nüfus ve kişi başına düşen milli gelir artışı ile paralel şekilde planlanması gerekmektedir.

2013 yılında AVM’ lere talep yüksek olsa da kredi kartı kullanımlarında yeni yasa ile ortaya çıkan kısıtlamaların, önümüzdeki yıllarda perakende sektörünü olumsuz etkileyebilecektir. Aynı zamanda kur oranlarındaki artışlara bağlı olarak döviz üzerinden ödenen kira bedellerinde oluşacak artışların ile piyasada baskı oluşturması beklenmektedir.

1000 Kişi Başına Ortalama TKA ArtışıYandaki tabloda Türkiye ortalamasının üzerinde bulunan şehirler ve AVM yoğunlukları görülmektedir. Ankara ve İstanbul’da 1000 kişi başına düşen mağaza alanı (TKA) Avrupa ortalamasına yakındır. Halen devam eden inşaatlarla birlikte, bu şehirlerdeki AVM piyasası doygunluk sınırına yaklaşacaktır. Bundan sonraki yıllarda, AVM yatırımlarında daha özellikli projeler geliştirilmesi beklenmektedir ve

diğer yandan Anadolu şehirlerine yoğun yönelme devam etmektedir.

İstanbul’da, iş merkezlerinin bulunduğu Şişli, Levent bölgesindeki Zorlu AVM (Zincirlikuyu, 60.000 m2), açık hava konseptli Eyüp’ teki Vialand (110.000 m²), Ataşehir’ deki Brandium AVM (60.000 m²) ile Kağıthane bölgesindeki ilk alışveriş merkezi olma özelliğindeki Axis AVM (29.300 m²) 2013 yılındaki başlıca açılışlardır. Ankara’da Next Level (42.000 m² ), Taurus Ankara (50.000 m² ) , Forum Gaziantep (44.500 m² ), Mark Antalya (51.000 m²), Palladium Antakya (40.000 m² ) ve Piazza Şanlıurfa (43.640 m²), Piazza Kahramanmaraş (49.433 m²) ve Piazza Samsun (63.728 m²), 2013 yılında Anadolu’ da gerçekleşen dikkat çeken açılışlardır

03

2013’te açılan AVM’ler AVM Şehir TKA - M²Next Level AVM Ankara 42.000 m2

Taurus Ankara 50.000 m2

Erasta AVM Antalya 45.000 m2

Mark Antalya Antalya 51.000 m2

Forum Gaziantep Gaziantep 44.500 m2

Prime Mall Gaziantep Gaziantep 53.774 m2

Palladium Hatay 40.000 m2

Zorlu Center İstanbul 60.000 m2

Axis AVM İstanbul 29.300 m2

Novada Ataşehir İstanbul 23.000 m2

Platform Merter İstanbul 23.000 m2

Vialand AVM İstanbul 110.000 m2

Brandium İstanbul 60.000 m2

Piazza Şanlıurfa Şanlıurfa 43.670 m2

Piazza Kahramanmaraş K. Maraş 49.433 m2

Avenue Bodrum AVM Muğla 15.000 m2

Piazza Samsun Samsun 63.728 m2

Demirpark AVM Zonguldak 25.685 m2

ANKARA 245 m2

İSTANBUL 245 m2

DENİZLİ 163 m2

KAYSERİ 160 m2

BURSA 142 m2

TRABZON 139 m2

BİLECİK 125 m2

KOCAELİ 121 m2

ESKİŞEHİR 121 m2

KARABÜK 143 m2

SAKARYA 111 m2

TÜRKİYE 118 m2

Kaynak: IGD

2014’te açılması planlanan AVM’ler AVM Şehir TKA - M²Emaar Square İstanbul 150.000 m2

Mall Of İstanbul İstanbul 148.000 m2

Ancora İstanbul 100.000 m2

Via Port Venezia İstanbul 90.000 m2

Akasya Acıbadem İstanbul 86.500 m2

Optimum Küçükyalı İstanbul 75.000 m2

Blue Park AVM Bursa 70.000 m2

Ceylan Karavil Park Diyarbakır 65.500 m2

BYZ Garage AVM Kayseri 65.000 m2

Atlas AVM İstanbul 55.000 m2

Mavibahce İzmir 55.000 m2

Grandia İstanbul 55.000 m2

Forum Diyarbakır Diyarbakır 43.400 m2

Malatya AVM Malatya 53.000 m2

Koru Florya İstanbul 50.000 m2

Forum Adana Adana 45.000 m2

Canpark Ümraniye İstanbul 40.000 m2

Forum Çorum Çorum 31.000 m2

Forum Çanakkale Çanakkale 28.800 m2

Arena AVM Ankara 28.000 m2

Metrogarden Shopping Center İstanbul 26.000 m2

Endülüs Park Rezidans AVM Bursa 26.000 m2

Novada Maslak İstanbul 15.000 m2

Page 4: AVM Alışveriş Piyasası Araştırma Raporu 2015 - İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

04

İstanbul’un şehir merkezi de AVM yatırımları için bir çekim alanı olma özelliğini sürdürmektedir. İş merkezlerinin bulunduğu Maslak’taki Ağaoğlu Maslak 1453 AVM ‘nin (100.000 m²) 2015 yılında, yeni ofi s ve konut projeleri ile dikkat çeken Kağıthane ‘ de konut, ofi s, otel ve alışveriş merkezinden oluşan Skyland karma proje içerisindeki Skyland AVM’ nin (70.000 m²) 2016 yılında açılışları planlanmaktadır.

Tüketici Profi liTüketici eğilimleri ile ilgili araştırmalara göre AVM’ler sadece alışveriş için değil, eğlenmek ve sosyalleşmek ihtiyaçlarına da hizmet etmektedir. Özellikle çalışan kesimler için AVM’ler, haftasonları aileleriyle birlikte vakit geçirebildikleri mekanlar haline gelmiştir. Her ay, ülkedeki alışveriş merkezleri on binlerce kişi tarafından ziyaret edilmektedir.

Alışveriş merkezlerinde geçirilen zamanın artmasıyla birlikte tüketici harcamaları da artmaktadır. Tabii ki bu gelişmelerde hane halkı gelirinin artmasının da rolü vardır. 2004 yılında hanehalkı başına ortalama perakende harcaması 452 lira iken, 2012 yılında 1039 liraya yükselmiştir. Diğer taraftan 2013 yılında AVM’ lere talep yüksek olsa da kredi kartı kullanımlarında yeni yasa ile ortaya çıkan kısıtlamaların harcamalarda kısıtlamalara sebep olması beklenmektedir.

Kiralar2008’de yaşanan global krizin ardından alışveriş merkezlerinde kiralar yükselme trendine girmiş, ancak ard arda açılan alışveriş merkezleri yüzünden kira artışları sınırlı seviyelerde kalmıştır. 2013’ de İstanbul’ un merkezi bölgelerinde yer alan alışveriş merkezlerinde dükkan kiraları ayılık ortalama 80-85 €/m² iken, Ankara’ dan benzer bir alışveriş merkezinde bu rakam 50 €/ m²’ ye kadar inmektedir. Anadolu şehirlerinde alışveriş merkezlerinde aylık ortalama kira 40-50 €/m2 civarlarındadır. 2011’in sonlarına doğru döviz kurlarında yaşanan artış AVM kiracılarını zor durumda bırakmıştır. Kira ödemelerinde zaman zaman ortaya çıkan bu tür sıkıntıları gidermek için bazı AVM’ler döviz kurunu sabitleme yöntemine başvurmaktadır. Aynı zamanda 2013 yılının ikinci yarısında kur oranlarındaki artışlara bağlı olarak döviz üzerinden ödenen kira bedellerinde oluşacak artışların piyasada baskı oluşturması beklenmektedir.

Gelecek Stok Tüm Türkiye’de, hali hazırda planlanma aşamasında olan veya inşaatı devam eden, 73 civarında AVM projesi bulunmaktadır. Bunların toplam brüt kiralanabilir alanı 2,6 milyon m²’ dir. 2014 yılında 7 milyar dolarlık yatırımla 35 yeni AVM’ nin açılışı planlanmakta olup, AVM’ lere önümüzdeki yıllarda da hem yatırımcı hem de tüketici talepleri devam edecektir. Bu projelerin tamamlanmasıyla, 2014 yılının sonunda Türkiye’deki toplam AVM sayısının 372, 1000 kişi başına düşen TKA’nın ise 2016 yılı sonunda 150 metrekare olması öngörülmektedir. Günümüzde büyük konut projelerinin içerisinde 15.000 ile 125.000 metrekare arasında değişen alışveriş merkezleri planlanmaktadır. Bunlar da hesaba katıldığında 2014’te, Türkiye’deki toplam kiralanabilir AVM alanı yaklaşık 10,7 milyon metrekareye yükselmesi beklenmektedir.

Devam eden projelerAnadolu yakasında Üsküdar ve Ataşehir’ de lüks konut projeleri ile karma projeler içerisinde plananan AVM’ ler dikkat çekmektedir. 150.000 m² kiralanabilir alana sahip Emaar Square ve 86.500 m² kiralanabilir alana sahip Akasya AVM 2014 yılında pazara eklenecektir. 90.000 m² kiralanabilir alana sahip catwalk konsepti ile tanıtımı yapılan Metropol İstanbul’ un 2016 yılında açılışı planlanmıştır.

İstanbul, bugün yaklaşık 4 milyon metrekareye yaklaşan mağaza alanı ile AVM piyasasında başı çekmektedir. Önümüzdeki 2 yıl içerisinde, İstanbul’ da inşaatı devam eden 1,5 milyon m² kiralanabilir alana sahip toplam 20 AVM’nin daha açılarak sektöre dahil olması beklenmektedir.

AVM PİYASASI RAPORU

Hanehalkı Başına Aylık Ortalama Parakende Harcaması (TL)

Kaynak: TÜİK

Multi DevelopmentForum Adana 2014 45.000 m2

Forum Çorum 2014 31.000 m2

Forum Çanakkale 2015 28.800 m2

Forum Diyarbakır 2015 43.400 m2

Forum Elazığ 2015 26.300 m2

TurkmallSymbol Kocaeli 2015 62.000 m2

Uniq İstanbul 2014 15.000 m2

AVM MFI PartnersAtlas AVM 2014 55.000 m2

Canpark Ümraniye AVM 2014 40.000 m2

Skyland Alışveriş Merkezi 2015 70.000 m2

Page 5: AVM Alışveriş Piyasası Araştırma Raporu 2015 - İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

05

Alışveriş CaddeleriTürkiye alışveriş caddeleri açısından çok zengin bir ülke değildir. Bu, şehir merkezlerinde bu tür caddelerin önceden planlanmamasından kaynaklanmaktadır. Var olan caddelerin de bir çoğu otopark imkanı, güvenlik vb gibi modern alışveriş koşullarını sağlayabilecek niteliklerde değildir ve bu caddelerdeki sınırlı arz ve talebe bağlı olarak kira bedelleri oldukça yüksektir Bu sebeplerle alışveriş caddeleri perakendeciler açısından çok fazla ciro getiren yerler haline gelememiştir. İstanbul’ da Anadolu yakasında Bağdat Caddesi, Beyoğlu’ nda İstiklal Caddesi ile Nişantaşı’ nda Abdi İpekçi Caddesi, Valikonağı Caddesi alışveriş caddeleri olarak öne çıkmaktadır ve karlılık açısından AVM’ lerle yarışacak düzeydedir. Bağdat Caddesi, Abdi İpekçi Caddesi, Valikonağı Caddesi’ nde birincil kira bedelleri 150-180 €/m² seviyelerinde gerçekleşmektedir.

Diğer yandan, caddelerin AVM’lere göre avantajları bulunmaktadır. Açık havada bulunma ve şehir içinde dolaşma zevki insanların AVM’ler yerine caddeleri tercih etme nedenleri arasındadır. Yatırımcılar bu eksikliği, alışveriş merkezi projelerine sokak veya meydan özelliğinde açık alanlar ve dışa açılan dükkanlar ekleyerek gidermeye başlamışladır. İstanbul’da İstinye Park, Viaport Pendik, ArenaPark (Küçükçekmece), Ümraniye Meydan AVM, Vialand üstü açık alışveriş merkezi konseptinin uygulandığı başarılı örnekler arasındadır.

2014 Öngörüleri ve Yeni TrendlerGerçekleştirilmekte olan projeler ve nüfus/gelir artışı oranları dikkate alındığında özellikle İstanbul ve Ankara’da AVM piyasasında bir doygunluk noktasına doğru gelinmektedir. Perakende sektöründeki büyüme, büyümek isteyen zincir mağazaların yeni yer arayışları, alışveriş caddelerinde arzın düşük olması nedeniyle kiraların AVM’ lere göre çok yüksek olması, son 15 yılda AVM’ lere talep oldukça artmıştır ve bunun sonucu olarak AVM yatırımları hızla devam etmektedir.

Önümüzdeki yıllarda AVM projelerinin başarılı olması için tüketici isteklerinin, trendlerin ve taleplerin ve AVM ölçeğinin, marka çeşitliliğinin detaylı bir şekilde analiz edilmesi ve farklılaşmaya gidilmesi büyük bir önem arz etmektedir. Yatırımcılar tarafından mimari öğelerin yanı sıra tema ve konsept açısından farklılıklar ile farklı tüketici gruplarına hitap etmek hedefl enmektedir.

Türkiye için 1988’den beri değişime uğrayan AVM’ler için değişim elbette bitmedi ve birçok değişim daha değişen yeni dünya düzeni, yeni yönetmelikler ve tüketici alışkanlıkları ile sürmeye devam edecek.Mağaza Vitrin Tasarımları: Tüketiciler camlar arkasından mağazalardan sıkıldı mı? Koridor boyunca yürüyen camları reklam afi şleri ve promosyon yazıları ile esasında çok da sıcak hava sunmayan mağazaların tasarımlarında değişiklikler bekleniyor ve önümüzdeki dönemlerde perakendeciler ile AVM geliştiricileri bu konu üzerine eğileceklerdir.

Mağaza Karması: Mağaza karmasında, belirlenen kiralar ve lokasyonun gerektirdiği gelirler sebebiyle benzer tip AVM’lerde, benzer tipte hatta aynı markaları görmek hem perakendecileri yönetilmesi zor büyümeye iterken hem de müşteriler için benzer görüntüler alışverişi tetikleyici olmaktan çıkarıyor. Beklenen kira getirisi aynı oranda tutularak daha çekici mağaza karması yaratılabilir. Yeni dönemde, önceki dönemlerde de olduğu gibi geliştiriciler müşterileri AVM’lerine çekmeye çalışırken bu durumu da irdeyeleceklerdir.

Sigara Yasağı: Yeme-içme alanlarında sigara yasağına göre çözüm üreten yarı/açık AVM’lerin yanında kapalı alanda yemek alanı olan AVM’ler hala bu sorunu çözemedi. Ciddi ölçüde müşteri kaybı yaratan bu durum, kiraların düşmesine de sebep olacaktır. Bu durumu çözmeyen AVM’ler önümüzdeki dönemde problem yaşamamak için buna çözüm arayışında olacaklardır. Yeni tasarımlarda artık bu konu gayet başarılı şekilde çözülüyor.

Değişime İmkan Veren Tasarımlar: AVM yatırımcısının en büyük korkusudur projenin tutup tutmayacağı. Bu korku pek de yersiz değildir. Mimari tasarımda hacimlerin büyük olması ve ölçek hataları müşterileri memnuniyetsiz edeceği gibi projenin büyüklüğü ya da oluşturulan alanlar kiracıları ilerideki zamanda memnun etmeyebilir. Bir diğer durum ise AVM’nin tamamen başarısız olması durumu. Bu iki durum her zaman projenin gizli ajandasında bulunmalıdır. Geri dönüşü mümkün projeler yapmak mümkün mü? Büyük ölçüde mümkündür. Mimari tasarımın dönüştürülebilir yapıda olması dönüşümü daha az zararla sağlayacaktır. 2013 yılında ardı ardına kapanan AVM’ler bunu yatırımcılara düşündürmelidir.

Caddeye Rakip AVM: Caddeye rakip AVM konseptinde, mağaza karması önemli olduğu gibi lokasyon içerisinde AVM’nin sokak dokusuna daha yakın olması ve mümkünse mimari olarak çok çok ayrışmaması yapaylığı ortadan kaldırabilir ve bu sayede caddelere rakip olunabilir. Otopark imkanı ve marka çeşitliliği arayan müşteriler sokak dokusu içerisinde alışverişlerini yapacaklardır. Kimi projelerde bu konsept denense de daha cesur projeler olduğu görülüyor.

Etkinlikler: Sokak mimarisinde mümkün olan ve belediyelerin halkı memnun etmek için yaptığı etkinlikler günümüzde AVM’ler içerisinde de yapılmaya başlandı. Ancak artık palyaçolu ya da çekilişli, yüzü çok da sıcak olmayan ve de samimi olmayan etkinlikler yerine daha samimi ve çekim sağlayacak yaratıcı etkinlikler ile müşteriler AVM’lere çekilebilir. Bu noktada AVM yönetimlerinin bu etkinlikleri çok daha profesyonel kurumlar ve kişilerle organize etmesi gerekiyor. Bu düşünce ile hareket edilecek AVM’lerde bu etkinlikler kapsamında perakendeci mağazaları zor durumda bırakmayacak ve etkinlikten maksimum istifadeyi sağlayacak şekilde tasarımların yapılması gerekiyor.

Page 6: AVM Alışveriş Piyasası Araştırma Raporu 2015 - İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş.Cumhuriyet Cad. Pak Apt. No:30/1Elmadağ - Taksim / İstanbulTel: 0212.232.93.13 [email protected] / www.igd.com.tr

TELİF HAKLARI : Tamamıyla İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD)’nin mülkiyetinde olan bu rapordaki bilgiler, referans verilmek kaydı ve izin alınmak sureti ve değişiklik yapılmaması kaydı ile kullanılabilir. İzin ve özel izin ile kullanılan metinler üzerinde kullanıcıların mülkiyet hakkı bulunmamaktadır. Makale veya araştırma kullanımı için lütfen [email protected]’a e-posta gönderiniz ya da 0212.232.93.13 no’lu telefon ile irtibata geçiniz. ÖNEMLİ: İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD), herhangi bir kişi ya da kurumun bu rapora istinat etmesi sonucu kaynaklanabilecek kayıp, zarar ve hasarlardan sorumlu tutulamaz.

AVM PİYASASI RAPORU

İSTANBUL/245İSTANBUL/245TEKİRDAĞ/99TEKİRDAĞ/99EDİRNE/19EDİRNE/19

KOCAELİ/121KOCAELİ/121

ZONGULDAK/50ZONGULDAK/50KASTAMONU/27KASTAMONU/27

SAMSUN/15SAMSUN/15

TOKAT/7TOKAT/7SAKARYA/111SAKARYA/111 BOLU/27BOLU/27

KARABÜK/114KARABÜK/114

ÇANKIRI/83ÇANKIRI/83

ESKİŞEHİR/121ESKİŞEHİR/121

AFYONKARAHİSAR/57AFYONKARAHİSAR/57

ANKARA/245ANKARA/245

BURSA/133BURSA/133

BALIKESİR/65BALIKESİR/65

KÜTAHYA/86KÜTAHYA/86

AYDIN/79AYDIN/79

MUĞLA/42MUĞLA/42

BİLECİK/125BİLECİK/125

KAYSERİ/160KAYSERİ/160

SİVAS/10SİVAS/10ERZİNCAN/66ERZİNCAN/66

ERZURUM/42ERZURUM/42

ELAZIĞ/16ELAZIĞ/16NEVŞEHİR/87NEVŞEHİR/87

AKSARAY/63AKSARAY/63MALATYA/89MALATYA/89

KAHRAMANMARAŞ/16KAHRAMANMARAŞ/16

DİYARBAKIR/36DİYARBAKIR/36

BİTLİS/30BİTLİS/30

GAZİANTEP/88GAZİANTEP/88URFA/13URFA/13

HATAY/28HATAY/28

ADANA/96ADANA/96

OSMANİYE/42OSMANİYE/42

TRABZON/131TRABZON/131GİRESUN/33GİRESUN/33

ARTVİN/48ARTVİN/48

DENİZLİ/163DENİZLİ/163

ANTALYA/73ANTALYA/73

MERSİN/66MERSİN/66

ISPARTA/67ISPARTA/67KONYA/52KONYA/52

KARAMAN/48KARAMAN/48

İZMİR/105İZMİR/105UŞAK/21UŞAK/21

Türkiye AVM Yoğunluk Haritası

50 >30-4910-29 1-90

*İl başına düşen, 1000 kişiye düşen AVM alanı (m2)