VRIJEME TRAJANJA TESTA JE 150 MINUTA Za vrijeme testa nije dozvoljena upotreba elektronskih ureaja. Uenik/uenica ne smije na bilo koji nain otkrivati u testu svoj identitet ili se direktno obradati ocjenjivau. Test MORA biti napisan hemijskom olovkom. Test sadri zadatke koji se rjeavaju na jedan od sljededih naina:

zaokruivanjem broja ispred tanog odgovora

pisanjem kratkog odgovora

pisanjem dueg odgovora

pisanjem funkcionalnog teksta Uz test si dobio/dobila list za odgovore za zadatke viestrukog izbora. Potrebno je da na odgovarajude mjesto paljivo prepie svoje odgovore. Zadatak de se vrednovati s 0 (nula) bodova ako je:

odgovor netaan

zaokrueno vie ponuenih odgovora

neitko i nejasno napisan odgovor

rjeenje napisano grafitnom olovkom

Ukoliko pogrijei, prekrii i odgovori ponovo. Kad zavri, provjeri svoje odgovore. Sredno!

AVGUST 2017. GODINE

CRNOGORSKI SRPSKI, BOSANSKI, HRVATSKI JEZIK I KNJIEVNOST

PRAZNA STRANA

4

CVIJEDE OD MAJAKOVSKOG Najdirljivija istorija u ivotu Vladimira Majakovskog dogodila se u Parizu, kada se zaljubio u

Tatjanu Jakovljevu. Oni nijesu imali nita zajedniko. Ruska emigrantkinja, oblikovana, usavravana i vaspitavana

stihovima Pukina i Tjuteva, nije shvatala ni rije od isjeckanih, estokih, pokidanih stihova modernog pjesnika sovjeta ledolomca iz Sovjetskog Saveza. U sutini ona nije shvatala nijednu njegovu rije, ak ni u stvarnom ivotu. Divalj, bijesan, bezrezervan, ivedi zadnjim dahom, on ju je uplaio svojom neobuzdanom stradu. Nije je dirnula ni njegova odanost, nije je fascinirala ni njegova slava. Njeno srce je ostalo netaknuto. I Majakovski se vratio sam u Moskvu. Od ove munjevite i nemogude ljubavi njemu je ostala tajna tuga, a nama udesna pjesma Pismo Tatjani akovljevoj sa rijeima: Uprkos svemu jednom du te dobiti samu ili zajedno s Parizom Njoj je ostalo cvijede. Sav honorar od nastupa u Parizu Vladimir Majakovski je stavio u banku na raun poznate pariske cvjetne firme pod jedinim uslovom da nekoliko puta nedjeljno isporuuju Tatjani akovljevoj buket najljepeg cvijeda hortenzija, ljubiica, rua, orhideja ili hrizantema. Renomirana pariska kompanija dobro je ispunjavala uputstva ekstravagantnog klijenta i od tada, bez obzira na vremenske prilike i godinje doba, iz godine u godinu na vratima Tatjane akovljeve kucao je isporuilac s buketima uz jednu istu frazu: Od Majakovskog.

Majakovski je umro . godine ta vijest ju je zapanjila. Ved se privikla na to da on redovno ulazi u njen ivot, ved se navikla na saznanje da je on negdje tamo i alje joj cvijede. Nijesu se viali, ali injenica da postoji ovjek koji je toliko voli, uticala je na sve to joj se deavalo. Nije ak ni znala kako dalje da ivi bez te bezumne ljubavi, iskazane cvijedem. Meutim, u uputstvima koje je ostavio zaljubljeni pjesnik cvjetnoj kompaniji, nije bilo govora o njegovoj smrti. Sjutradan na njenom pragu pojavio se isporuilac sa prelijepim buketom i istim rijeima: Od Majakovskog. Kae se da je velika ljubav jaa od smrti, ali ne uspijeva svakome da doivi ovu izjavu u stvarnom ivotu. Vladimiru Majakovskom se dalo. vijede su donosili i -e godine kad je umro, i etrdesetih, kada je ved bio zaboravljen. Tokom Drugog svjetskog rata, za vrijeme njemake okupacije Pariza, ona je preivjela samo zato to je prodavala na bulevaru te raskone bukete. Poto je svaki cvijet bio ljubav, bukvalno su je tokom nekoliko godina njegove rijei ljubavi spasile od gladi. Potom su saveznike snage oslobodile Pariz, zatim je zajedno sa svima plakala od srede kada su Rusi uli u Berlin a buketi su joj i dalje stizali. Isporuioci su joj starili pred oima, smjenjivali su ih novi, i jedni i drugi su ved znali da su dio velike legende male, ali bitne. I ved kao parolu, koja im daje propust u vjenost, govorili su, osmjehujudi se osmijehom zavjerenika: Od Majakovskog. vijede od Majakovskog postalo je ved i u Parizu istorija. Da li je istina ili lijepa izmiljotina? ednom, krajem sedamdesetih, sovjetski ininjer Arkadij Rivlin, koji je uo ovu priu u mladosti od svoje majke, bio je u Parizu.

Tatjana akovljeva jo je bila iva i sa zadovoljstvom je primila svog zemljaka. Dugo su priali o svemu i svaemu uz aj i kolae. U tom udobnom domu cvijede je bilo svuda kao poast legendi, bilo mu je neprijatno da pita sijedu carsku damu o svojoj romansi iz mladosti: mislio je da je to neprikladno. Ali u jednom trenutku, ipak nije izdrao, pitao je da li je istina to to priaju da ju je cvijede od Majakovskog spasilo tokom rata. e li to lijepa bajka? Da li je mogude da toliko godina Pijte aj, pijte aj. urite li negdje?, rekla je Tatjana.

I u tom trenutku na vratima se ulo zvono Nikada u svom ivotu nije vidio tako raskoan buket iza kojeg se jedva vidio isporuilac, buket zlatnih japanskih hrizantema, koje su liile na klastere sunca. A iza tog ogromnog blistavog buketa uo se glas isporuioca koji je izgovorio: Od Majakovskog.

(Prireeno prema izvoru CdM, objavljeno 23. 03. 2017)

Na osnovu teksta Cvijee od Majakovskog odgovori na pitanja 1, 2, 3, 4 i 5.

5

1.

3.

4.

2.

Po emu su se razlikovali Majakovski i Tatjana Jakovljeva?

...

...

...

2 boda

Na koji nain je Majakovski pokazao ljubav prema Tatjani Jakovljevoj?

...

...

...

2 boda

Zato se u tekstu kae da je Majakovski ekstravagantni klijent?

1. Zbog svoje neobuzdane strasti prema Tatjani.

2. er je Tatjani napisao: ednom du te dobiti samu ili zajedno s Parizom.

3. Zato to je sav honorar od nastupa u Parizu potroio na cvijede za Tatjanu.

Zaokrui broj ispred tanog odgovora i rjeenje prenesi na list za odgovore. 1 bod

Zaokrui DA ako smatra da je konstatacija tana, odnosno NE ako smatra da nije tana i obrazloi odgovor.

KONSTATACIJA DA NE OBRAZLOENJE ODGOVORA

Zbog neuzvradene ljubavi Majakovski se sam i tuan vratio u Moskvu.

DA NE

Ljubav Majakovskog spasila je Tatjanu u vrijeme Drugog svjetskog rata.

DA NE

Arkadij Rivlin, prijatelj Majakovskog, posjetio je Tatjanu Jakovljevu.

DA NE

2 boda

6

5.

6.

Na pitanje Arkadija Rivlina da li je pria o cvijedu koje stie od Majakovskog lijepa bajka, Tatjana je kazala: Pijte aj, pijte aj. urite li negdje? Objasni zato je tako odgovorila.

... .

... ......................................

1 bod

Blaen bio dan, mjesec i doba,

Godina i mjesto i predjel i vrijeme, Kad su moje usne zadrhtale nijeme, A njene me oi svezale ko roba.

I blaena nek je prva moja patnja S kojom me bjee ljubav izmuila, I luk i strijela, to me oborila, I rane to srcu mom postae pratnja.

I blaeni nek su krici udnje velje, S kojima sam zvao drage ime isto, Te obilne suze, uzdasi i elje,

Ko i bijeli papir na kojemu sada Stiem sebi slavu; i misao mi, isto, to je samo njena, to njoj samo spada.

A) Ko je autor stihova?

1. arl Bodler

2. Franesko Petrarka

3. Aleksandar Sergejevi Pukin

Zaokrui broj ispred tanog odgovora i rjeenje prenesi na list za odgovore.

1 bod

B) Kojoj epohi pripada autor navedenih stihova?

... ......................................

1 bod

Na osnovu teksta Blaen bio dan, mjesec i doba odgovori na pitanja 6, 7, 8, 9 i 10.

7

10.

8.

7.

9.

Ovakav raspored strofa u pjesmi zove se:

1. kancona

2. madrigal

3. sonet

Zaokrui broj ispred tanog odgovora i rjeenje prenesi na list za odgovore. 1 bod

Kako se zovu vrste strofa u ovoj pjesmi?

1. 2.

1 bod

Prepoznaj stilsku figuru u stihu:

1. Blaen bio dan, mjesec i doba

2. A njene me oi svezale ko roba

2 boda

Iz etvrte strofe prepii opkoraenje.

... .....

1 bod

8

13.

11.

12.

REMBRANT BESKRAJNO ISKUSTVO

Podiudi glavu, mladid se nakratko okrede u stranu. Njegova kovrdava, leprava kosa pada po elu i vratu. Njene usne malo su otvorene, obrve podignute. Pokretom svoje lice unosi u zrak svjetlosti, koji pada sa lijeve strane njegovog ramena. Iznad njegove bijele kragne, obraz i vrh nosa su za trenutak obasjani. Pogled iz sjenke susrede se sa posmatraevim, ne zastaje na njemu, kao da je postao svjestan neega, kao da neto trai. Iskreni izraz lica izgleda izgubljen u mislima, predat svijetu oko sebe. Iako veoma malog formata, slika otkriva vrlo efektnu igru svjetlosti i tamnih elemenata. Nanoenje boja je promjenljivo, briljivo umekano vidljivim prelazima, uporedo sa spontanim potezima kiicom, grebanjem mrljama i takama. (Michael Bockemhl, REMBRANT (1606 1669), Misija otkrivene forme, TASCHEN, Podgorica, 2007)

Navedeni tekst je: . interpretacija (tumaenje) slike

2. komentar knjievog teksta

3. novinski komentar

Zaokrui broj ispred tanog odgovora i rjeenje prenesi na list za odgovore. 1 bod

Kojim funkcionalnim stilom je napisan navedeni tekst?

1. publicistikim

2. knjievno-umjetnikim

3. nauno-popularnim

Zaokrui broj ispred tanog odgovora i rjeenje prenesi na list za odgovore. 1 bod

Kako se u likovnoj i knjievnoj umjetnosti naziva dati opis?

...

1 bod

Proitaj sljedei odlomak i uradi pitanja 11, 12, 13 i 14.

9

15.

16.

14.

Prepii iz teksta reenice koje se odnose na koridene slikarske tehnike.

...

...

...

...

2 boda

Pokretom svoje lice unosi u zrak svjetlosti.

Odredi pade podvuenih rijei u reenici.

pokretom

lice zrak svjetlosti

2 boda

Glagolski prilog sadanji zamijeni uslovnom reenicom.

utedi, nede im pomodi.

... .....

1 bod

10

17.

18.

Sve do pre tri dana na tom poirokom minderluku, sa kojega je ved nestalo dueka i prostirke a ostale samo gole daske, leao je ili ak sedeo fra Petar i priao. I sada dok gleda njegov grob u snegu, mladid u stvari misli na njegova prianja. I sve bi hteo, i po tredi i po etvrti put, da kae kako je lepo umeo da pria. Ali to se ne moe kazati.

Posljednjih nedelja mnogo i esto je priao o svom nekadanjem boravku u arigradu. To je bilo davno. Zbog svojih tekih i zamrenih poslova fratri su poslali u Stambol fra Tadiju Ostojida, eksdefinitora, eksgvardijana (Sav bijae od nekih eksova ), oveka spora i dostojanstvena i zaljubljenog u tu svoju sporost i svoje dostojanstvo. Taj je znao da govori turski (sporo i dostojanstveno), ali ne i da ita i pie. Stoga su mu za pratioca dali fra Petra kao oveka veta turskom pismu. Nepunu godinu dana su ostali u arigradu, potroili su sve to su poneli, jo se zaduili, i nita svrili nisu. Sve zbog nezgode koja je zadesila fra Petra ni kriva ni duna, ludim sticajem okolnosti, u mutnom vremenu kad vlast prestane da razaznaje pravog od krivog.

A) Napii naziv djela iz kojeg je uzet dati odlomak. ...

1 bod

B) Ko je autor djela?

...

1 bod

A) Zaokrui broj ispred konstatacije koja se odnosi na ovo djelo.

1. knjievnost apsurda

2. prstenasta kompozicija djela

3. pikarski roman

1 bod

B) Obrazloi odgovor. ...

...

...

2 boda

Proitaj sljedei odlomak i uradi pitanja 17, 18, 19, 20 i 21.

11

21.

22.

23.

20.

19.

Obrati panju na prvi pasus. to se to ne moe kazati?.

... .. ... .....

1 bod

Ko je govorio sporo i dostojanstveno?

1. Fra Petar

2. Fra Tadija Ostojid

3. Mladid koji je htio da kae kako je lepo umeo da pria.

Zaokrui broj ispred tanog odgovora i rjeenje prenesi na list za odgovore.

1 bod

Zato je fra Petar poslat u Stambol?

... 1 bod

Objasni izraz ni kriv ni duan.

... ...

1 bod

Napii slovima brojeve:

17

21. 600 1911

2 boda

12

25.

26.

24. A) Podvuci tano napisanu rije.

odetati otetati oetati 1 bod B) Napii superlativ rijei SPOR.

... 1 bod

A) Upii zareze gdje je to potrebno.

Sjutra du ako se probudim rano otputovati na more.

1 bod B) Objasni upotrebu zareza u datom primjeru. ...

1 bod Na osnovu odlomka iz djela napii naziv djela i njegovog autora.

Kakvo sam ja svjetlo? ime sam prosvijetljen? Znanjem? Viom poukom? istim srcem? Pravim putem? Nesumnjanjem? Sve je dolo u pitanje, i sada sam samo Ahmed, ni ejh, ni Nurudin. Sve spada s mene, kao haljina, kao oklop, i ostaje ono to je bilo prije svega, gola koa i go ovjek. ...

1 bod ilama za kamen Za siv podlovdenski kamen opak na samom spoju visova uvis i visova naopake. Izubijano, skrutnuto korijenje isprepleti i zakopaj, Pokui prste, raskljuni i zakljuni kao make.

...

1 bod O Stambole, zemaljsko veselje, kupo meda, goro od edera, banjo slatka ljudskoga ivota,

e se vile u erbet kupaju... ... 1 bod

13

28.

29.

27.

Pored naziva knjievnog djela napii knjievnu vrstu kojoj pripada.

Lelejska gora

Antigona Ilijada

2 boda

Podvuci ime pisca koji pripada realizmu.

Franesko Petrarka, Onore de Balzak, Sofokle, Dord Gordon Bajron

1 bod

Zaokrui broj ispred pojma koji se odnosi na romantizam i rjeenje prenesi na list za odgovore.

1. objektivnost

2. mistinost

3. racionalizam

1 bod

14

30.

Proitaj tekst pa napii molbu.

Ivan Rajkovi je sedamnaestogodinji mladi koji ivi u Nikiu, u Cvjetnoj ulici broj 17. Uenik

je IV razreda Gimnazije Stojan Cerovi. Zavrio je Muziku kolu Dara okorilo odsjek

klavir. Ovaj mladi veoma je svestran, to pokazuju brojne nagrade iz oblasti nauke,

umjetnosti i sporta. Prije pet mjeseci, poto se ukazala potreba za violonistom, poeo je da

svira violinu na molbu profesora muzike Andrije Baovia koji je dirigent orkestra Zahumlje.

Od tada mu je violina postala ljubav i htio bi da bude violinista. Zbog toga bi, uz preporuke i

podrku svog profesora, elio da upie Muziku akademiju u Kotoru (Trg pjesnika 7).

Koristei podatke iz teksta, napii molbu za upis na Muziku akademiju u Kotoru. Predstavi se

da si Ivan/Ivana Rajkovi i da zavrava 4. razred srednje kole.

Potuj formu molbe.

Vodi rauna o pravopisnoj i gramatikoj normi.

10 bodova

15

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

..........

KONCEPT MOLBE

16

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

KONCEPT MOLBE

17

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

KONCEPT MOLBE

18

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

MOLBA

19

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

MOLBA

20

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

MOLBA

21

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

MOLBA

22

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

MOLBA