aula05
TRANSCRIPT
![Page 1: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/1.jpg)
DESMEMBRANDO UMA SALADA...
![Page 2: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/2.jpg)
Lactuca sativa, Compositae, Origem: Mediterrâneo
![Page 3: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/3.jpg)
Allium cepa, Liliaceae, Origem: Ásia Central
![Page 4: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/4.jpg)
Lycopersicum esculentum, Solanaceae, Origem: América do Sul
![Page 5: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/5.jpg)
Cucumis sativus,Cucurbitaceae, Origem: Ásia Central/Sul
![Page 6: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/6.jpg)
Raphanus sativus, Cruciferae, Origem: Ásia Menor
![Page 7: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/7.jpg)
Olea europea, Oleaceae Origem: Mediterrâneo
![Page 8: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/8.jpg)
Piper nigrum, Piperaceae Origem: Madagascar, Índia
![Page 9: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/9.jpg)
Ocimum basilicum, Labiatae Origem: Europa
![Page 10: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/10.jpg)
Capparis spinosa, Capparaceae Origem: Mediterrâneo
![Page 11: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/11.jpg)
Daucus carota, Umbelliferae Origem: Europa
![Page 12: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/12.jpg)
CÉLULAS E TECIDOS VEGETAIS
Quais as diferenças entre a célula vegetal e
animal??
Basicamente: parede celular; vacúolo;
cloroplastos.
![Page 13: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/13.jpg)
Parede celular: espessura e composição variável
• Celulose
• Hemicelulose e pectina
• Lignina (polímero fenólico, em geral na parede secundária, que dá rigidez e impermeabilidade à água)
• Substância lipídicas - Cutina: entra nos espaços entre as
microfibrilas de celulose da parede da célula epidérmica, tornando-a cutinizada. Posteriormente é depositada externamente e junto com a cera forma a cutícula;
- Suberina: encontrada nas paredes celulares de algumas células, impedindo a passagem de água e de gases;
- ceras : compostos lipídicos de cadeia longa que combinam-se com os anteriores. Lignina
Celulose
![Page 14: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/14.jpg)
Parede celular primária
Lamela média
Parede celular primária
Membrana plasmática
pectina
Hemicelulose e glicanas
Microfibrilas de celulose
• Formada antes e durante o crescimento celular; • Tem celulose, hemicelulose, pectina, enzimas e glicoproteínas. • Pode ter lignina.
![Page 15: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/15.jpg)
Parede celular Secundária • não ocorre em todas as células; • só se desenvolve quando o
crescimento celular cessou.
• Há mais celulose e são ausentes as substâncias pécticas.
• Lignina é comum.
• Apresenta muitas pontoações.
Pontoação areolada Pontoação
Membrana da Pontoação
Lamela média (branco)
Parede primária(azul)
Parede secundária (marrom)
![Page 16: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/16.jpg)
MERISTEMAS
Após o desenvolvimento do embrião ↓
formação de novas células, tecidos e órgãos é restrita ↓
aos MERISTEMAS ↓
tecidos embrionários, sempre jovens. Capazes de divisões sucessivas.
![Page 17: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/17.jpg)
MERISTEMAS
MERISTEMAS → apicais (crescimento primário) ↓
laterais (crescimento secundário) Células que se “auto-perpetuam” = INICIAIS Células-filhas = DERIVADAS
![Page 18: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/18.jpg)
Meristemas Tecidos Primários Primários
Protoderme Epiderme
Meristema apical Meristema Parênquima, fundamental colênquima e
esclerênquima
Procâmbio Xilema e floema primários
![Page 19: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/20.jpg)
Diferenciação celular
Crescimento do corpo vegetal envolve → divisão celular
↓ aumento em tamanho das células
Grupo de células estrutural ou
funcionalmente distintas (diferenciadas) ↓
TECIDOS
![Page 21: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/21.jpg)
SISTEMAS de TECIDOS
Os principais tecidos vegetais encontram-se organizados em unidades maiores, em todo o corpo
da planta:
(1) Sistema de Tecido Fundamental; (2) Sistema de Tecido Vascular; (3) Sistema de Tecido de Revestimento
Podem ser simples (1) ou complexos (2) e (3)
![Page 22: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/22.jpg)
SISTEMAS de TECIDOS
Meristema apical coifa
Folha jovem flor
EPIDERME
folha
Sementes dentro do fruto
cotilédone TECIDOS
FUNDAMENTAIS Sistema caulinar
Sistema radicular
Raiz primária
Raiz lateral Pêlo radicular
TECIDOS VASCULARES
nó internó
Gema lateral
Meristema apical
TECIDOS FUNDAMENTAIS
TECIDOS VASCULARES
Tecido de revestimento
TECIDOS FUNDAMENTAIS
TECIDOS VASCULARES
Meristema apical coifa
nó
![Page 23: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/23.jpg)
(1) Tecido Fundamental 1.1 PARÊNQUIMA
Células parenquimatosas: são vivas na maturidade;
podem se dividir; há espaços intercelulares;
Formam camadas contínuas de tecido no: • córtex do caule e da raiz,
• no mesófilo foliar e • na polpa de frutos.
Atividades relacionadas: fotossíntese; armazenamento; secreção;
cicatrização de feridas; …aerênquima.
![Page 24: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/24.jpg)
Microscopia eletrônica de uma folha em corte
Microscopia ótica de um parênquima
![Page 25: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/25.jpg)
Parênquima de reserva (semente)
Grão de amido
![Page 26: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/26.jpg)
Tecido Fundamental
1.2 COLÊNQUIMA : células de colênquima, são vivas na maturidade
Parede celular: é característica distintiva! ↓
brilhantes e espessas
Local de ocorrência: cordões sob a epiderme de caules e pecíolos; margeando as nervuras das folhas (dicotiledôneas);
raro nas raízes.
Paredes primárias não tem lignina → flexíveis ↓
permitem alongamento Serve de sustentação de órgãos maduros e em crescimento
![Page 27: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/27.jpg)
parênquima
colênquima
![Page 28: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/28.jpg)
parênquima
colênquima
![Page 29: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/29.jpg)
Tecido fundamental: ESCLERÊNQUIMA
skleros (gr.) = duro
Função: suporte mecânico Células geralmente mortas na maturidade;
paredes espessadas (lignificadas) →resistência e sustentação
Ocorrência: em todo o corpo vegetal. Há 2 tipos celulares:
FIBRAS e ESCLEREÍDEOS ↓ ↓
em feixes no floema na epiderme, tecido (fibras liberianas) fundamental e
vascular de frutos, caules, folhas, etc.
![Page 30: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/30.jpg)
esclereídeos
Polpa de pera
![Page 31: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/31.jpg)
Yucca - caule
fibras
![Page 32: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/32.jpg)
a)parênquima; b) colênquima ; c) esclerênquima
![Page 33: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/33.jpg)
Tecidos de Condução XILEMA (lenho)
Funções: armazenamento, sustentação e condução. Junto com o floema forma o sistema vascular.
Origem: procâmbio e câmbio vascular
Tipos celulares principais: TRAQUEÍDES e ELEMENTOS DE VASO
• ambos são alongados e com paredes secundárias,
sem protoplasto vivo na maturidade. O floema ainda contém: células parenquimatosas, fibras e
esclereídeos.
![Page 34: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/34.jpg)
traqueíde
Corte longitudinal em caule de Zinnia, mostrando traqueídes e elementos de vaso
![Page 35: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/35.jpg)
traqueíde Elemento de vaso
Placa de perfuração
![Page 36: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/36.jpg)
FLOEMA Principal tecido condutor de “alimento”
É menos duro e persistente que o xilema. Principais células (elementos crivados):
CÉLULAS CRIVADAS e ELEMENTOS DE TUBOS CRIVADOS
↓ ↓ protoplasma VIVO na maturidade
↓ geralmente anucleados, mas associado à células
parenquimáticas especializadas.
![Page 37: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/37.jpg)
célula companheira
Elemento de tubo crivado
![Page 38: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/38.jpg)
Placa crivada
Corte transversal em
caule de Vitis
![Page 39: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/39.jpg)
Tecidos de Revestimento
Epiderme: camada mais externa do corpo primário da planta.
↓ até que o órgão sofra crescimento secundário.
Geralmente → apenas 1 camada de células.
![Page 40: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/40.jpg)
cutícula epiderme
parênquima
Folha de Clivia
![Page 41: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/41.jpg)
Epiderme
Funções: • proteção mecânica; • evitar perda d’água nas partes aéreas (cutícula é cerosa); • trocas gasosas (estômatos) • armazenamento de metabólitos
Tipos celulares: células epidérmicas; estômatos; tricomas, etc.
![Page 42: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/42.jpg)
Epiderme Tradescantia
![Page 43: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/43.jpg)
Célula subsidiária
Células-guarda
Célula epidérmica
Folha: corte paradérmico
![Page 44: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/44.jpg)
Células-guarda cutícula
epiderme
mesófilo
Folha: corte transversal
![Page 45: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/45.jpg)
Pêlos
![Page 46: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/46.jpg)
Crescimento secundário As raízes e caules continuam a crescer em circunferência em
regiões que já não sofrem alongamento.
Comum nas gimnospermas e dicotiledôneas lenhosas Crescimento secundário
↓ Aumento em espessura (circunferência) do corpo da planta.
↓ resulta da atividade dos meristemas laterais:
câmbio vascular e câmbio da casca
![Page 47: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/47.jpg)
Câmbio vascular bainha cilíndrica de células meristemáticas
↓ sua divisão produz floema e xilema secundários
Câmbio vascular
![Page 48: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/48.jpg)
Anéis de crescimento
A atividade periódica do câmbio vascular ↓
anéis de crescimento no xilema (e floema) secundário(s)
gerado pela diferença de densidade do lenho do
início da estação de crescimento e aquele produzido mais tarde
![Page 49: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/50.jpg)
![Page 51: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/51.jpg)
Periderme
Substitui a epiderme nos caules e raízes
Crescimento secundário
felema (ou súber ou cortiça) ↑
Periderme câmbio da casca (ou felogênio) ↓
feloderme
Periderme
![Page 52: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/52.jpg)
felogênio
súber
feloderme
![Page 53: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/53.jpg)
Periderme
células suberosas → paredes internas revestidas por suberina
↓ torna o tecido impermeável à água e aos gases
Na maturidade as células suberosas morrem, mas
as células da feloderma permanecem vivas.
![Page 54: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/54.jpg)
Lenticela
![Page 55: aula05](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062712/55cf9a3c550346d033a0ef37/html5/thumbnails/55.jpg)