1

Kim jest ten święty? Pojęcie atrybutu – karta pracy dla uczniów i katechetów

Zastanów się i spróbuj odpowiedzieć na pytania:

- Kim są święci?

- Kim jest święty patron?

- Co wiesz o swoim świętym patronie?

- Jak rozpoznać świętego przedstawionego na obrazie, rzeźbie?

- Czym są atrybuty?

Znaki, umożliwiające identyfikację wizerunków poszczególnych świętych nazywamy

atrybutami. Są to przedmioty lub symbole, które czynią określonego świętego łatwiej

rozpoznawalnym. Najczęściej są to przedmioty, które związane były z życiem

lub legendą danej postaci, jej męczeńską śmiercią.

Spośród atrybutów możemy wyróżnić te charakterystyczne dla jednego świętego

lub całej grupy świętych.

ATRYBUTY

Zad. 1. Przyporządkuj atrybuty do konkretnej grupy świętych. W jednej grupie może być

więcej niż jeden atrybut. W wypadku wątpliwości skorzystaj ze słownika pojęć.

indywidualne wspólne

berło

makieta kościoła

czaszka kielich mitra

infuła

pastorał zwój Pudełko na narzędzia

lekarskie korona zbroja

księga

krzyż

2

Grupy świętych: Atrybuty:

Żołnierze

Ewangeliści i prorocy

Męczennicy

Lekarze

Królowie, książęta

Asceci, pokutnicy

Księża

Fundatorzy lub założyciele kościołów lub

klasztorów

Biskupi

Zad. 2. Na poniższym obrazie przedstawiony został święty w stroju charakterystycznym dla

pewnej grupy świętych Kościoła katolickiego. Czy wiesz, jaka to grupa? Które z widocznych

elementów stroju świadczą o przynależności świętego Metodego do tej grupy? Czy wiesz, jak

nazywa się laska, którą święty trzyma w dłoni?

Święty Metody, Andrzej Mniszech, olej na desce, 1862 r., depozyt

Fundacji Zbiorów im. Ciechanowieckich, Muzeum Archidiecezjalne

Kardynała Karola Wojtyły w Krakowie

Odpowiedź:

……………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

3

Zad. 3. Zwróć uwagę na atrybuty, następnie połącz świętych z konkretnymi grupami.

Święty Atanazy Święta Maria Magdalena Święta Katarzyna

Aleksandryjska

Święci

pokutnicy

Święci Ojcowie

Kościoła

Święci

męczennicy

Święty Bazyli Święty Ludwik IX

Święci Książęta

i Królowie

4

Zad. 4. Wróć do zad. 3. Czy wiesz, które z przedmiotów widocznych na obrazach są

atrybutami przedstawionych świętych?

Święci: Atrybuty:

Pokutnicy

Ojcowie Kościoła

Męczennicy

Książęta i Królowie

Zad. 5. Przeczytaj uważnie opisy żywotów świętych, następnie spróbuj dopasować opis

do obrazu, na którym przedstawiony został święty – bohater historii. Czy na podstawie opisów

i przedstawień potrafisz odgadnąć, jakie atrybuty charakteryzują poniższych świętych?

a. Święty ten rozdał cały swój majątek i wyruszył do Rzymu. Po drodze, w jednym

z włoskich miasteczek zastała go epidemia dżumy. Tam w miejscowym szpitalu

opiekował się zarażonymi. Przypisuje mu się wiele cudownych uzdrowień. Na ziemiach

polskich czczony był przede wszystkim jako patron chroniący od zarazy.

W sztukach plastycznych przedstawiany jest, jako młody pielgrzym lub żebrak

w łachmanach, a także w otoczeniu chorych, których uzdrawia.

Ten święty to: …………………………………………………………………………..

(w tym miejscu możesz również wpisać numer fotografii)

b. Święta, która należała do kręgu uczniów Jezusa. Wspominana w Nowym Testamencie

przez wszystkich ewangelistów. W tradycji Kościoła rzymskokatolickiego ukazywano

ją wiernym, jako wzór nawróconej grzesznicy. Pojawia się w Ewangelii

o ukrzyżowaniu Jezusa, była też pierwszą, która przybyła do grobu Jezusa. Według

Ewangelii św. Łukasza była jedną z kobiet wyzwolonych od złych duchów.

W sztukach plastycznych atrybutami tej świętej są: naczynie zawierające olejek,

naczynie z kadzidłem, korona cierniowa, bicze, diabelskie głowy, gałąź palmowa,

wieniec różany, krzyż, czaszka.

Ta święta to: …………………………………………………………………………..

(w tym miejscu możesz również wpisać numer fotografii)

5

c. Święty, który dokonał przekładu Pisma Świętego z języków oryginalnych, hebrajskiego

i greckiego, na łacinę. Przekład ten, znany jako Wulgata, należy do znaczących tekstów

biblijnych Kościoła Rzymskokatolickiego i jest jego oficjalnym tłumaczeniem.

W sztukach plastycznych przedstawiany jest najczęściej jako pokutujący pustelnik,

półnagi, o wyniszczonym ciele lub ubrany w długą szatę starzec, na ogół

w towarzystwie lwa, na tle skalistego pustkowia lub leśnego krajobrazu.

Ten święty to: …………………………………………………………………………..

(w tym miejscu możesz również wpisać numer fotografii)

d. Pierwszy pustelnik chrześcijański, którego żywot został spisany przez św. Hieronima.

W wieku 15 lat udał się na pustynię. Resztę życia postanowił spędzić w samotności

na modlitwie. Mieszkał w jaskini, żywił się owocami, daktylami i pół bochenkami

chleba, które przynosił mu kruk posłany przez Boga. Ubranie miał zrobione z liści

palmowych. Na pustyni spędził 98 lat.

W sztukach plastycznych jest przedstawiany, jako sędziwy starzec z długą brodą. Ręce

ma uniesione w modlitwie. Często przedstawiany jest z odwiedzającym

go św. Antonim.

Jego atrybutami są: kruk, kruk z chlebem w dziobie, lew, przełamany chleb.

Ten święty to: …………………………………………………………………………..

(w tym miejscu możesz również wpisać numer fotografii)

e. Święta Kościoła Katolickiego i męczennica żyjąca na początku IV wieku, a więc

w czasach panowania cesarza Dioklecjana, jednego z największych prześladowców

wiary chrześcijańskiej. Według tradycji była bogatą i wykształconą chrześcijanką

z Aleksandrii. Poniosła śmierć męczeńską w wieku 18 lat. Skazana na tortury cudem

uniknęła łamania kołem ocalona przez anioła zesłanego przez Boga. Wyrok wykonano

przez ścięcie.

W sztukach plastycznych przedstawiana jest w koronie, z palmą w dłoni i kołem –

niedoszłym narzędziem jej tortur. Atrybutami tej świętej są: anioł, gałązka palmowa,

koło, korona, krzyż, miecz.

Ta święta to: …………………………………………………………………………..

(w tym miejscu możesz również wpisać numer fotografii)

6

FOTOGRAFIA NR 1.

Święty Roch uzdrawiający chorą, Muzeum Archidiecezjalne w Krakowie, depozyt Fundacji

Zbiorów im. Ciechanowieckich.

7

FOTOGRAFIA NR 2.

Święty Paweł Pustelnik, Muzeum Archidiecezjalne w Krakowie.

8

FOTOGRAFIA NR 3.

Ostatnia Komunia św. Hieronima, Muzeum Archidiecezjalne w Krakowie.

9

FOTOGRAFIA NR 4.

Święta Katarzyna Aleksandryjska, Muzeum Archidiecezjalne w Krakowie.

10

FOTOGRAFIA NR 5.

Święta Maria Magdalena pokutująca, Muzeum Archidiecezjalne w Krakowie.

11

Zad. 6. Na podstawie zdobytych informacji spróbuj rozwiązać krzyżówkę.

1. Jak nazywa się roślina wspólna dla wszystkich świętych męczenników?

2. Święta męczennica pochodząca z Aleksandrii, często przedstawiana z kołem,

narzędziem tortur.

3. Święty przedstawiany najczęściej jako pielgrzym uzdrawiający chorych.

4. Święci, dla których wspólnym znakiem rozpoznawczym jest zwój to święci

………………….?

5. Które ze zwierząt symbolizuje Ducha Świętego?

6. Osoby, które z pobudek religijnych wycofały się z życia w społeczeństwie

i zdecydowały się na życie w izolacji poświęcając się modlitwie.

7. Liturgiczne nakrycie głowy charakterystyczne m.in. dla świętych biskupów.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.