Making more from wasteDuurzaamheidsverslag 2012/2013

Making more from wasteDuurzaamheidsverslag 2012/2013

6

20

30

10

26

424 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Inhoud

Van de directie 6

Veilig en duurzaam vooruit

Organisatie en operationeel 10

Een kennismaking met ATM

Milieu 20

Zorg voor het milieu

Kwaliteit en veiligheid 26

Veiligheid staat voorop

Personeel 30

Betrokken en professioneel

Maatschappij 34

Delen in de verantwoordelijkheid

Klant en markt 38

Samenwerken in een dynamisch speelveld

Financiën 42

Een goed fundament voor verdere ontplooiing

Kerncijfers 45

Verslaggegevens 47

GRI referentietabel 48

Organisatieschema ATM Groep 50

Contactgegevens 51

5

Van de directie

Veilig en duurzaam vooruit

6 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Veiligheid

Veiligheid staat voorop bij ATM. Risico’s zijn onderdeel

van ons werk en we proberen die zo veel mogelijk in te

perken. Dat betekent dat we risico’s in kaart brengen

en steeds werken aan technische en organisatorische

verbeteringen om incidenten te voorkomen. Mede

dankzij deze inspanningen hebben zich het afgelopen

boekjaar geen grote ongevallen voorgedaan. De

veiligheidsafdeling is verdubbeld in capaciteit en

de nieuw aangestelde manager veiligheid heeft als

opdracht meegekregen om de transparantie over en

de monitoring van risico’s op een nog hoger niveau

te brengen. In de nabije toekomst willen we een

BRZO-bedrijf worden, waardoor veiligheid meer dan

ooit topprioriteit wordt. De veiligheidscultuur wordt

steeds meer een vanzelfsprekendheid die in de gehele

organisatie verweven is.

Milieu

Een bedrijf dat niet in compliance is met vigerende

milieuwetgeving heeft geen bestaansrecht. Zo simpel

zien we dat. Voldoen aan wet- en regelgeving is voor

ons een absolute voorwaarde. Om te waarborgen

dat dit niet alleen een voorwaarde op papier is, heeft

ATM de afdelingen compliance en operations volledig

gescheiden onder statutair directeuren. Ook het

afgelopen jaar is er binnen de vergunningsvoorschriften

geopereerd. Daarbij zagen we het aantal klachten van

omwonenden, dat herleidbaar was tot ATM, sterk

afnemen ten opzichte van het voorgaande jaar. In

gevallen waarin ATM wel de oorzaak van de klacht

was, hebben we direct maatregelen genomen om

de bron van de klacht weg te nemen. ATM levert een

belangrijke bijdrage aan een opgeruimd milieu door

gevaarlijke afvalstoffen duurzaam te verwerken, zodat

ze geen schade meer kunnen veroorzaken. Voor het

derde achtereenvolgende jaar zijn we erin geslaagd

om het hergebruikpercentage te laten toenemen. In

2012 is maar liefst 95 procent van alle binnenkomende

afvalstoffen hergebruikt of nuttig toegepast.

ATM kan het boekjaar 2012/2013 afsluiten met een tevreden gevoel. Ondanks het uitdagende econo-

mische getij hebben we de aanvoer van afvalstromen op peil kunnen houden. Maar liefst 95 procent

hiervan kon dankzij een duurzaam verwerkingsproces weer nuttig worden ingezet als secundaire

grondstof of brandstof. Het bedrijfsresultaat weerspiegelt een gezonde bedrijfsvoering en biedt een

uitstekend toekomstperspectief.

Operationeel

ATM is actief in vier markten van gevaarlijke

afvalstoffen: water, grond, slib en chemisch

afval. We beschikken over een indrukwekkende

verwerkingscapaciteit en kunnen tegen scherpe

tarieven opereren. Installaties zijn robuust, kwalitatief

hoogstaand en volledig gericht op duurzame

verwerking. Afgelopen jaar hebben we ruim 1,5 Mton

chemisch afval verwerkt. Dit bestond uit 809 kton

vervuilde grond, 679 km3 vervuild water en slib en

36 kton (verpakt) gevaarlijk afval. Aan onze steiger in

het Hollandsch Diep heeft een recordaantal schepen

aangelegd voor reiniging en de afgifte van afvalstoffen.

De komende jaren gaan we uit van een gematigde

groei van ATM. De markt voor grondreiniging

stagneert, evenals de markt voor de pyrolyse-

installatie. Voor deze installaties zullen we ons

7

nadrukkelijk richten op de buitenlandse markt en

op zoek gaan naar kansen in aanpalende markten.

De grootste kansen zien we in de markt voor water-

en slibverwerking, waar we hard werken aan verdere

uitbreiding van de capaciteit en dienstverlening.

Financieel

Met een omzet van ruim 87 miljoen euro heeft

ATM een goed jaar achter de rug. Hiervan komt

zo’n 8 miljoen euro voort uit de onderlinge omzet

tussen ATM en zusteronderneming Reym. Zowel

in de grondverwerking als met de pyrolyse-

installatie noteerden we stabiele cijfers, terwijl

onze wateractiviteiten in lijn met de voorgaande

jaren opnieuw groei realiseerden. De aanzienlijke

hoeveelheden verwerkt afval, in combinatie met

geïntegreerde installaties waardoor de kosten laag zijn,

hebben gezorgd voor een gezond bedrijfsresultaat.

Daarmee kan ATM scherpe tarieven in de markt

zetten en haar sterke marktpositie bestendigen.

Over het geheel genomen zien we het afgelopen

boekjaar als een periode van stabiliteit. De komende

tijd verwachten we, naast groei van de organisatie,

ook groei in rendabiliteit als spin-off van investeringen

in de wateractiviteiten.

Hergebruikspercentage bij ATM Moerdijk in 2012

Nuttigge toepassing (R)

Gezuiverd afvalwater

Definitieve verwijdering (D)

95%

8 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Medewerker

De markt waarin ATM opereert is geen plek

voor eendagsvliegen. Niet alleen veranderende

milieuwetgeving en uitdagende economische

omstandigheden vragen om veel ervaring en

kennis, ook onze klanten zijn gebaat bij continuïteit.

Gelukkig kan ATM bogen op een stabiel, vastberaden

management en uiterst competent personeel. We

werken aan verdere professionalisering van het

personeelsbeleid, zodat we voor de toekomstige

generatie een aantrekkelijke werkgever blijven.

Maatschappij

Een bedrijf dat gevaarlijke afvalstoffen verwerkt, draagt

een belangrijke verantwoordelijkheid ten aanzien

van de directe omgeving. Bij ATM nemen we die

verantwoordelijkheid zeer serieus. We hebben een

transparante relatie met de overheid en handelen

proactief om te voorkomen dat mens of milieu

risico’s op schade lopen. Een concreet voorbeeld

van het afgelopen jaar is de medefinanciering van

het E-noses project in de omgeving Moerdijk,

waarmee veranderingen in luchtkwaliteit gemeten

kunnen worden. Vanuit onze nadrukkelijke wens om

transparantie te bieden aan al onze stakeholders,

publiceren we dit jaar bovendien voor het eerst

onderhavig duurzaamheidsverslag.

Klant

Het opbouwen van een goede relatie met klanten

gaat niet vanzelf. Dat ruim 80 procent van ons

klantenbestand uit vaste klanten bestaat, zien we dan

ook als een compliment voor onze dienstverlening.

Door de jaren heen zijn we er sterk op gericht geweest

om onze klanten hun afvalprobleem uit handen te

nemen. De komende jaren zullen we door onze

Total Care-dienstverlening, een samenwerking binnen

de Shanks-bedrijven, nog meer met onze klanten

meedenken bij het ontzorgen op afvalgebied.

Voor het werken met gevaarlijke afvalstoffen is meer

nodig dan alleen kennis en ervaring. Het vraagt ook

om uiterste concentratie, toewijding en vertrouwen.

De medewerkers van ATM hebben het afgelopen

jaar opnieuw laten zien extra inspanningen te willen

verrichten en vanaf deze plek danken we hen voor

die geweldige inzet.

Namens de directie,

Jonny Kappen, algemeen directeur (links)

Jacques de Jong, directeur compliance

Eerste duurzaamheidsverslagSinds haar oprichting heeft ATM vooral naar

het bevoegd gezag extern gerapporteerd. In

de huidige tijd is een veel grotere groep van

betrokkenen geïnteresseerd in onze prestaties.

Naast overheden willen immers ook klanten,

omwonenden en leveranciers weten wat een

bedrijf als ATM doet aan zorg voor milieu, mens

en maatschappij. Vandaar dat wij voor het jaar

2012/2013 een geïntegreerd duurzaamheids-

verslag uitbrengen. Het eerste waarin we

publiekelijk en transparant laten zien wat onze

prestaties op het gebied van duurzaamheid zijn

geweest en wat onze voornemens voor de toe-

komst zijn. Bij de opstelling van het verslag zijn

de richtlijnen gevolgd van het Global Reporting

Initiative (GRI). Dit is een internationaal erkende

standaard voor duurzaamheidsverslaglegging.

Wij hebben daarbij GRI-niveau C toegepast.

De elementen daarvan zijn terug te vinden op

pagina 48. ATM heeft een gebroken boekjaar

vanwege ons Engelse moederbedrijf Shanks

Group plc. ATM legt om die reden financieel en

sociaal verantwoording af over de periode april

2012 tot en met maart 2013. Voor de milieu-

verantwoording is gekozen om aan te sluiten bij

de rapportageverplichtingen van de overheid

die per kalenderjaar worden opgesteld.

9

Organisatie en operationeel

Een kennismaking met ATM

10 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Vrachtwagens die af en aan rijden, schepen die aanmeren, rokende schoorstenen, opslagtanks en een

indrukwekkend geheel aan gebouwen, leidingen en installaties. Wie van een afstand naar ATM kijkt, ziet

dat beeld. Wie dichterbij komt, ontwaart een bedrijf met lef en creativiteit. Een bedrijf dat veiligheid en

compliance vooropstelt om het gevaarlijke afval dat onze maatschappij voortbrengt op duurzame wijze

te verwerken. Een bedrijf waar medewerkers trots op zijn: Afvalstoffen Terminal Moerdijk.

door de Ondernemingsraad. De OR is daardoor

een belangrijk orgaan binnen het bedrijf, waar alle

onderwerpen die voor het personeel van belang zijn

passeren. De Ondernemingsraad fungeert daarnaast

als denktank. De relatie tussen OR en directie is goed.

De thermische reini-gingsinstallatie (TRI) Midden op het terrein in Moerdijk staat de thermische

reinigingsinstallatie van ATM. Hierin wordt grond

GeschiedenisOp de locatie van ATM in Moerdijk was oorspronkelijk het

afvalverwerkingsbedrijf Uniser gevestigd. Dit bedrijf kreeg aan het

eind van de jaren zeventig te maken met een milieuschandaal en

sloot op last van de overheid de deuren. Het bedrijf Mourik werd

ingeschakeld voor de sanering van tanks die nog op de locatie

in Moerdijk stonden. In diezelfde periode kwam in Lekkerkerk

de eerste grote bodemvervuilingsaffaire van Nederland aan

het licht. Daarop richtte Mourik samen met de Nederlandse

Investeringsbank (NIB) in 1981 Afvalstoffen Terminal Moerdijk

op, met als achterliggende gedachte dat ATM de verontreinigde

grond- en waterstromen uit Lekkerkerk op een verantwoorde

manier kon verwerken. In 1983 startten de eerste grond- en

waterzuiveringsactiviteiten. Vijf jaar later nam het Amerikaanse

bedrijf Waste Management ATM over van Mourik. De NIB had zich

inmiddels uit het bedrijf teruggetrokken. In het decennium daarna

groeide ATM uit tot een duurzame verwerker van grond, water

en gevaarlijk afval. In 2000 trok Waste Management zich terug uit

Europa en werd ATM onderdeel van Shanks Group plc. Sindsdien

is er sterk gefocust op capaciteitsuitbreiding en technologische en

logistieke optimalisatie. Die inspanningen hebben ertoe geleid dat

ATM is uitgegroeid tot een van de succesvolste bedrijven binnen de

Shanks Group en zich met recht een wereldspeler op het gebied

van gevaarlijk afval mag noemen.

OrganisatieAandeelhouder

Afvalstoffen Terminal Moerdijk (ATM) is een besloten

vennootschap waarvan alle aandelen in handen zijn van

Shanks Hazardous Waste B.V, dat op haar beurt weer

onderdeel uitmaakt van het Engelse beursgenoteerde

bedrijf Shanks Group plc. Tot de Shanks Group behoort

een grote groep bedrijven die gespecialiseerd is in

milieuactiviteiten. Sinds 1 juli 2012 vormt ATM samen

met zusterbedrijf Reym de Hazardous Waste-divisie

binnen Shanks. Andere Shanks-divisies zijn Organics,

Solid Waste en Shanks UK.

Vestigingen

De ATM-groep bestaat uit vijf vestigingen, waarvan

Afvalstoffen Terminal Moerdijk BV in Moerdijk het

hoofd kantoor en de belangrijkste productiesite vormt.

Een tweede productiesite van de ATM-groep bevindt

zich in Steenbergen bij Jaartsveld Groen en Milieu BV.

Daarnaast zijn ATM Entsorgung Deutschland GmbH

in Mönchengladbach, Ocean Combustion Service NV

in Merksem en ATM España verkoopkantoren in resp.

Duitsland, België en Spanje. Verder zijn er agenten voor

ATM actief in uiteenlopende Europese regio’s en landen.

Bestuur

De leiding bij ATM is in handen van de statutaire

directie, die het afgelopen boekjaar bestond uit

vier leden. Op 1 april 2013 is de statutaire directie

uitgebreid, deze bestaat sindsdien uit de twee leden

van de Hazardous Waste-divisiedirectie en drie ATM-

directeuren. Deze directieleden vormen samen met

de milieumanager, veiligheidsmanager, controller en

P&O-manager het managementteam van ATM.

Medezeggenschap

Onze medewerkers vallen niet onder een bedrijfs-cao,

maar worden voor 100 procent vertegenwoordigd

11

naverbrander verbrand, waarna de rookgassen

in stoffilters en gaswassers worden gereinigd. De

gereinigde grond kan als zand of bouwstof worden

toegepast in de wegenbouw en grondwerken.

Eventueel resterend puin of grind wordt uitgezeefd en

apart opgevangen en kan ook als bouwstof worden

hergebruikt. In het afgelopen boekjaar heeft de TRI

809 kton afvalstoffen thermisch gereinigd.

Historie TRI

Zo’n dertig jaar geleden beschikte ATM over een

grondreiniger met een capaciteit van ongeveer

60 kton per jaar. De aanvoer van grond leek in die

jaren onuitputtelijk. Storingen legden de installatie

indertijd regelmatig stil, wat uiteraard ten koste ging

van het resultaat. Tegelijkertijd werd de milieuwet-

en regelgeving stringenter, terwijl de vraag naar

grondreiniging sterk bleef. Deze ontwikkelingen gaven

een impuls voor een jarenlang optimalisatieproces

van de TRI, dat we combineerden met een heldere

groeistrategie. We investeerden in nieuwe technieken,

pasten de installatie aan en zorgden voor logistieke

debottlenecking. Componenten die aan vervanging toe

waren, plaatsten we steevast driemaal zo groot terug

om op termijn de capaciteit te vergroten. Die strategie

wierp vruchten af. De huidige installatie bestaat uit een

verwerkt die door industriële of bedrijfsactiviteiten

verontreinigd is. Denk bijvoorbeeld aan terreinen van

voormalige gasfabrieken, stortplaatsen, tankstations

of tankopslagplaatsen. Andere stromen die de

TRI onder andere kan verwerken zijn teerhoudend

asfalt granulaat (TAG), verontreinigd puin, straalgrit,

zeefzand, RKGV (riool-, kolken-, gemalen- en

veegzand) en gerijpte baggerspecie.

In de TRI wordt de vervuiling door verhitting uit de grond

gebrand. De verontreinigingen en verbrandingsgassen

worden uit de draaitrommel gezogen en in een

Hoeveelheid verwerkte afvalstoffen in de TRI

0

400

800

1.200

1998 2001 2004 2007 2010 2013

kton

12 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Jaartsveld 1

Tot de ATM Groep behoort ook Jaartsveld

Groen en Milieu met één vestiging in

Steenbergen. De reiniging van grond vormt

de voornaamste activiteit. Vervuilde grond

afkomstig van bodemsaneringen, RKG-

zand (riool-, kolken- en gemalenzand) en

veegzand worden gereinigd door middel van

mineraalscheidings- en flotatietechnieken.

Door deze bewerking blijft een grote schone

fractie over en een kleine vervuilde restfractie.

De schone fractie is daarmee geschikt gemaakt

voor hergebruik. Daarnaast beschikt Jaartsveld

over een grondbank waar partijen grond

tijdelijk kunnen worden opgeslagen en daarna

hergebruikt.

Ook binnen Jaartsveld draait een management-

systeem voor bedrijfsprocessen van ATM

voor de milieu-, arbo- en kwaliteitsaspecten.

Het managementsysteem voor milieu is

gecertificeerd volgens NEN-EN-ISO 14001.

Daarnaast beschikt Jaartsveld over BRL7510-

en BRL9335-certificaten. In 2012 zijn er

controlebezoeken geweest van de Regionale

Milieudienst en het Waterschap. Hierbij zijn

geen ernstige tekortkomingen geconstateerd of

sancties opgelegd. Wel zijn afspraken gemaakt

over door te voeren verbeteringen. In 2012

werd 93 kton grond en zandachtige materialen

voor reiniging ingenomen, bijna 9 procent

minder dan het jaar ervoor. De grondbank

behandelde 18 procent meer materiaal dan

in 2011 en kwam daarmee op een totaal van

48 kton. In 2012 werd ruim 92 kton materiaal

direct afgezet voor nuttige toepassing. Het

grootste deel daarvan (54 kton) is toegepast

voor de aanleg van de A4 in West-Brabant.

1 De hier weergegeven cijfers van Jaartsveld hebben

betrekking op het kalenderjaar 2012 (zie voor

verdere uitleg Scope en periode, pagina 47).

draaitrommel met een lengte van 53 meter en

een doorsnee van 4 meter en kan op jaarbasis

1 Mton vervuilde grond verwerken. Het is daarmee

de grootste thermische reinigingsinstallatie in Europa.

Dankzij technisch vernuft en het stellen van de juiste

prioriteiten, voldoen we aan alle wet- en regelgeving en

komen standstills nog maar amper voor. Zo heeft ATM

zich kunnen ontwikkelen tot onbetwist marktleider in

de verwerking van verontreinigde grond.

De pyrolyse-installatieVoor de verwerking van verpakt chemisch afval staat

op het ATM-terrein in Moerdijk de pyrolyse-installatie

(de ‘Pyro’). Hierin kan verfgerelateerd afval worden

verwerkt, zoals oplosmiddelen, verfresten en –blikken,

kwasten of poetsdoeken. Ook oliehoudend en

organisch verpakt afval zoals inkt, hars, lijm en kit

kunnen in de Pyro terecht, evenals allerlei soorten

klein chemisch afval (kca) en oliehoudende steekvaste

afvalstoffen in bulk. Een voorbeeld van deze laatste

stroom is de resterende ‘koek’ van onze SOVI-

installatie. De laatste tijd komen ook veel over-de-

datumproducten uit de farmaceutische industrie voor

verwerking naar deze installatie. De Pyro heeft in

2012/2013 in totaal 36 kton afvalstoffen verwerkt.

Centraal punt van de installatie vormen twee liggende,

stationaire trommels. Een transportworm vervoert de

geshredderde afvalstoffen hierdoorheen. In de trommel

wordt het materiaal verhit naar 250 °C tot 500 °C.

Doordat amper zuurstof wordt toegelaten, vindt er

geen volledige verbranding van het materiaal plaats,

maar wordt het deels omgezet in een brandbaar

gas. Het gas wordt met een leiding naar de TRI

gebracht, waar het als brandstof dient. De Pyro

veroorzaakt zodoende dus zelf geen emissies naar de

buitenlucht. De residuen bestaan uit metaalschroot en

‘pyroslakken’. Het schroot wordt hergebruikt en de

slakken worden afgevoerd voor verdere verwerking.

Het hergebruikpercentage van de Pyro ligt daarmee

boven de 50 procent.

Historie ‘Pyro’

Begin jaren negentig kwam de gescheiden inzameling

van klein chemisch afval in Nederland goed van

de grond en ontstond er al snel een tekort aan

verwerkingscapaciteit. Op een terrein in Vlissingen

13

stapelden zich vaten met kca op, in afwachting van

verwerking. ATM zag hierin een kans en ging op het

verzoek van de overheid in om verwerkingscapaciteit

bij te bouwen. Het ging daarbij vooral om de

verwerking van verfafval dat destijds het grootste deel

uitmaakte van de kca-stroom. Zo verrees op het

ATM-terrein in 1995 de verfbehandelingsinstallatie (VBI).

Hierin werden verfblikken en kwasten versnipperd

en vervolgens gewassen met oplosmiddelen

(solventen). De groei van deze activiteit en de hierdoor

toenemende behoefte aan solventen maakten

het proces echter onrendabel en bovendien geen

duurzame oplossing op termijn. Daarbij was het een

proces waaraan behoorlijk wat veiligheidsrisico’s waren

verbonden. Na twee jaar hebben we de VBI gesloten

en is de huidige pyrolyse-installatie gebouwd, mede

ingegeven door onze ervaringen met het droogproces

van slib (zie ook Eigenwijze manier van opereren,

pagina 17).

Afvalwater- en slibverwerkingDe waterzuiveringskant van ATM bestaat in

hoofdzaak uit drie fases. De slibontvangst en

verwerkingsinstallatie (SOVI) en de flocculatie/

Hoeveelheid verwerkte afvalstoffen in de PYRO

0

20

40

60

1998 2001 2004 2007 2010 2013

kton

14 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

flotatiefase vormen daarbij een voorscheiding voor de

feitelijke waterzuivering in de membraanbioreactoren

(MBR’s). De samenstelling van de vervuilde afvalwater-

of slibstroom bepaalt in welke voorscheidingsfase de

behandeling start. Is de hoeveelheid vaste deeltjes

in het water groot, dan gaat de stroom eerst de

SOVI in. Bij een meer waterige stroom start het

zuiveringsproces in de flocculatie- en flotatie-unit (FFU).

Afvalwater kan vrijkomen bij de reiniging van tank-

schepen, landtanks, rioleringen en installaties, maar

kan ook afkomstig zijn van productieprocessen bij

de (chemische) industrie of bij raffinaderijen. Als gevolg

daarvan kennen de vervuilingen die in het afvalwater

voorkomen een grote diversiteit. Slibben (al dan niet

olie houdend) komen bijvoorbeeld vrij bij het schoon-

maken van putten en tanks. Met name bij stops op raf-

inaderijen kunnen in korte periode grote hoeveelheden

slib vrijkomen. De aanvoer van afvalwater vindt plaats

via de weg of over het water, terwijl slibstromen alleen

via de weg naar ATM worden vervoerd.

• SOVI

Zanderig slib kan niet zomaar worden opgeslagen in

afwachting van verwerking, maar moet met een pomp

in beweging worden gehouden. Dit om te voorkomen

dat het zand naar de bodem van de opslagtank

zakt en daar verstoppingen veroorzaakt. Vanuit de

opslag wordt het slib in de SOVI-installatie geleid,

deze bestaat uit meerdere decanters. Een decanter

is een soort draaiende trommel, die door middel

van centrifugeren de verschillende stoffen van elkaar

scheidt. Het zware sediment zakt naar onderen, de

aanwezige olie-elementen komen bovenop te liggen,

en daartussen bevindt zich het water. Deze drie

stromen kunnen we apart uit de decanter naar hun

volgende verwerkingsstap leiden. Voor het sediment

is dat een gang naar de pyrolyse-installatie, water

gaat door naar de FFU en de olie wordt als brandstof

ingezet in de TRI. In totaal beschikt de SOVI-installatie

over vijf decanters.

• Flocculatie en flotatie-unit (FFU)

In de FFU komt vervuild afvalwater in een soort grote

bak terecht. Aan het water worden coagulanten

en flocculanten toegevoegd die zorgen voor de

vlokvorming van elementen die niet zijn opgelost in het

water, zoals kleine olie-elementjes en zwevende, vaste

deeltjes zoals zware metalen. Vervolgens injecteren

we luchtbelletjes in het water waaraan de vlokken zich

hechten en gaan drijven, zodat we ze kunnen afromen.

• Biologische reinigingsinstallatie

Na flocculatie zitten er nog opgeloste componenten

van organische aard in het afvalwater. Deze moeten

biologisch verwerkt worden. ATM beschikt hiervoor

over vier reactoren die samen een inhoud van 7.600

m3 hebben. In de reactoren is een soort slib aanwezig

dat bestaat uit bacteriën. Met toevoeging van zuivere

zuurstof kunnen deze bacteriën de afvalstoffen uit het

water opnemen en omzetten in water, koolzuurgas en

stikstof. Met behulp van membraanfiltering wordt het

schone water uit de reactor geleid, terwijl de bacteriën

achterblijven in de reactor. Het gereinigde water kan na

analyse worden geloosd op het reguliere riool.

15

In totaal is afgelopen boekjaar 679 km3 aan

afvalstromen in de slib- en waterverwerking bij ATM

verwerkt. De drie installaties zorgden voor een

hergebruik (inclusief nuttige toepassing) van deze

stromen van maar liefst 98,7 procent.

Historie afvalwater- en slibverwerking

De groeidiamant van ATM. Dat is de slib- en

afvalwaterverwerking vandaag de dag. In het verleden

is dat weleens anders geweest. In de beginjaren

van het bedrijf bestond de waterverwerking uit het

afromen van olie, het laten bezinken van vervuilingen,

en vervolgens het afpompen van schoon water.

Tijdens de opbouw en uitbouw van de TRI werd deze

waterzuiveringsinstallatie in beperkte mate uitgebreid

tot zo’n 100.000 m3 per jaar. Er kwam een filterpers,

een kleine flotatie-unit en een standaardreactor bij.

Maar de activiteit was voor ATM zeer verliesgevend en

werd slechts overeind gehouden door de inkomsten uit

de TRI. Ondertussen trok de markt voor slibverwerking

aan, waar we zeer succesvol op wisten te anticiperen.

Kern van dat succes was het afwijken van de

‘standaard’ vorm van waterzuivering en het inslaan

van technisch alternatieve wegen. Zo gebruiken we

geen filterpers, maar decanters voor de slibverwerking

en laten we bacteriën in de reactor niet bezinken,

maar filteren we het water door een membraan. Het

zijn slechts twee voorbeelden van een schijnbaar

onuitputtelijke lijst met oplossingen die in eigen huis

ontwikkeld zijn. De huidige installatie draait nu zo’n

tien jaar volgens dit proces en heeft van de slib- en

Hoeveelheid verwerkt afvalwater- en slib

0

250

500

750

1998 2001 2004 2007 2010 2013

kton

16 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

afvalwaterverwerking de meest renderende tak van

ATM gemaakt. Afgelopen jaar is de vergunde capaciteit

uitgebreid naar 876.000 m3 per jaar, waar dat zeven

jaar eerder nog 300.000 m3 was. De bouw van een

nieuwe reactor, de vergroting van de opslagcapaciteit

en de Hazardous Waste-locatie aan de Theemsweg in

Rotterdam die in het voorjaar van 2015 operationeel zal

zijn, zullen die groei nog een extra impuls geven.

SteigeractiviteitenAan de noordzijde van ons terrein beschikken we

over een T-vormige steiger in het Hollandsch Diep,

een drukke binnenvaartroute tussen de havens van

Antwerpen en Rotterdam. Daar kunnen schepen

met een diepgang tot 7,5 meter aanleggen. In totaal

beschikken we over vier aanlegplaatsen, maar bij

extreme drukte – en wanneer de veiligheidssituatie dat

toelaat – kunnen we zeven schepen tegelijk bedienen.

Voor de ontvangst en verwerking van

scheepsafvalstoffen is ATM aangewezen als

havenontvangstinstallatie (HOI). Schepen kunnen bij

ons (oliehoudende) afvalstoffen, afvalwater, chemische

residuen en vaste afvalstoffen afgeven. Vaak zijn dit

schepen van inzamelbedrijven, die de materialen bij

zeeschepen in Rotterdam hebben ingezameld en voor

verwerking bij ons afleveren.

Afgegeven afvalwater komt via de afvoerleidingen in

een van de vele opslagtanks terecht en wordt dan

verder verwerkt in de waterzuiveringsinstallatie. Vaste

afvalstoffen gaan voor verwerking naar de pyrolyse-

installatie. Aan de steiger biedt ATM ook dienstverlening

voor het reinigen van ruimen en tanks. Met warm

en koud water en onder hoge druk worden deze

schoongemaakt. Verder kunnen schepen gebruikmaken

van diensten als stoom- en (warm)waterlevering, het

legen van slibtanks, flushen of het inert maken van de

tanklaadruimte met behulp van stikstof.

Historie steigeractiviteiten

Al vanaf de jaren tachtig biedt ATM steigeractiviteiten

aan en is het bedrijf officieel aangewezen als

havenontvangstinstallatie. De laatste jaren groeien de

activiteiten sterk. In het boekjaar 2012/2013 is een

recordaantal schepen aan onze steiger aangemeerd.

Eigenwijze manier van opererenEngineering bij een gespecialiseerd

afvalverwerkings bedrijf als ATM is een vak apart.

Problemen of storingen aan onze installaties ver-

eisen vaak specialistische kennis en maatwerk.

In plaats van het inhuren van externe kennis,

hebben we er bij ATM voor gekozen om een

eigen engineeringteam te vormen. Kennis van de

hele plant kan binnen dit team gedeeld worden.

Het engineeringteam bestaat uit een mecha-

nische dienst, elektriciens en programmeurs.

Uitgangspunt bij engineering is dat de installaties

ontworpen moeten zijn voor de moeilijkste

omstandigheden. Bijvoorbeeld: wanneer een

groot stuk ijzer onverhoopt met verontreinigde

grond mee de TRI ingaat en daar transport-

problemen veroorzaakt, wordt de installatie

aangepast, zodat dat stuk in de toekomst geen

technische problemen meer veroorzaakt. Op

deze wijze ontstaan robuuste installaties die een

brede variatie aan materialen kunnen verwerken

en waarmee ATM tegelijkertijd haar markt ver-

breedt. ‘Nee’ verkopen komt bij ons binnen de

vergunde activiteiten dan ook nauwelijks voor.

17

18 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

De kracht van ATM

Het delen van expertise heeft een gunstige invloed gehad op de

ontwikkeling van de ATM-installaties. Een probleem bij de ene

installatie konden we oplossen dankzij de kennis en ervaring

opgedaan tijdens het optimaliseren van een andere installatie.

Deze vorm van kruisbestuiving staat voor ons symbool voor de

kracht van ATM. Twee voorbeelden.

• De SOVI maakte vroeger gebruik van een filterpers met een doek van metalen gaas

om met stoom en hoge temperaturen olie uit slib te halen. Een probleem met deze pers

was echter dat er vaak zogenoemde SOVI-koek aan de metalen platen bleef hangen.

Ondertussen waren we bezig met de ontwikkeling van de verfbehandelingsinstallatie,

waar we decanters gebruikten om verf uit oplosmiddelen te halen. Door die ervaring

kwamen we op het idee om de filterpers bij de waterzuivering ook te vervangen door

decanters. Een unicum in Nederland op dat moment en het werkt ook nog eens voor-

treffelijk. Nu staan er vijf decanters bij onze SOVI en kunnen we bijna al het slib uit

Nederland verwerken.

• Nog een voorbeeld. Bij de decanters van de slibverwerking blijven reststoffen

(SOVI-koek) over. Hiervoor was moeilijk een afzetmarkt te vinden, omdat er nog te veel

olieachtige elementen in zaten. We kwamen toen op het idee om de koek in een warme,

dubbelwandige buis te transporteren met een schroeflint. Bij dit droogproces komen

damp en gassen vrij. Die vervoerden we naar de TRI waar ze als brandstof werden

ingezet. Een prima oplossing die ons veel energie bespaarde. Later hebben we dit

droogproces met schroeflint gekopieerd naar de pyrolyse-installatie voor de verwerking

van geshredderd verfafval. Die installatie is toen zo groot gebouwd dat hierin ook de

SOVI-koek verwerkt kon worden, waardoor we de drooginstallatie bij de waterkant niet

meer nodig hadden.

19

Milieu

Zorg voor het milieu

20 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Ingenomen afvalstoffen per kalenderjaar

Op een bedrijf als ATM is veel en complexe wet- en regelgeving van toepassing. Hieraan voldoen is

topprioriteit voor ons bedrijf. ATM levert een bijdrage aan het milieu door het onschadelijk maken

van gevaarlijke afvalstoffen. Voor het derde achtereenvolgende jaar zijn we erin geslaagd om het

hergebruik percentage te laten toenemen.

Volledige naleving/borging

Compliance gaat bij ATM vóór het resultaat.

Volledige naleving van de eisen die vergunningen

en wet- en regelgeving aan ons stellen, is daarom

de dragende pijler onder ons milieubeleid. Om dat

te kunnen borgen, zijn het afgelopen boekjaar de

afdelingen Compliance en Operations volledig van

elkaar gescheiden onder statutaire directeuren. In

Moerdijk verwerken we een grote verscheidenheid

aan gevaarlijke afvalstromen, zowel vast als vloeibaar,

via verschillende processen. Hierdoor hebben we te

maken met veel aspecten van de milieuwetgeving: van

emissies naar de lucht tot de import van afvalstoffen,

en van de eisen voor vloeistofdichte vloeren tot

Europese regels voor milieuverslaglegging. Direct

zijn er ongeveer 1500 voorschriften op ons bedrijf

van toepassing. Indirect zijn er nog zo’n vijfduizend

voorschriften waaraan moet worden voldaan. De

vergunningen die van toepassing zijn op ATM worden

afgegeven door de provincie Noord-Brabant.

Overlegstructuren

Overlegstructuren binnen ATM zijn redelijk informeel.

We hanteren wat wel een ‘opendeurpolitiek’ wordt

genoemd, met korte lijnen naar de divisiedirectie. In

een omgeving waarin zowel de (milieu)wetgeving als

de technische organisatie complex is, wordt deze

overlegvorm als prettig en snel ervaren.

Milieu-managementsystemen en innovatie

Milieuwetgeving wordt steeds stringenter.

ATM besteedt, door toepassing van milieu-

managementsystemen en technische maatregelen bij

alle aspecten van de bedrijfsvoering, de noodzakelijke

zorg aan het milieu. Vaak doen we nog meer dan wat

door de wetgever van ons gevraagd wordt. Om te

blijven voldoen aan alle normen en voorwaarden, ligt

een sterke focus op technische innovatie. Zo hebben

we afgelopen jaar stappen genomen op het gebied van

kwikverwijdering uit rookgassen. We werken continu

aan verbeteringen om verantwoorde oplossingen

te kunnen bieden voor alle soorten afval. Op onze

installaties zijn programmable logic controllers (PLC’s)

geïnstalleerd, die parameters als temperatuur of druk

voortdurend meten en terugkoppelen. Eventuele

afwijkingen van de opgegeven grenswaarden kunnen

met dit systeem gelijk door de operators worden

gesignaleerd, zodat accuraat gehandeld kan worden.

Ingenomen afvalstoffen

Na het piekjaar 2011, is in 2012 minder afval bij ATM

aangevoerd. Zowel de aanvoer van verontreinigde

grond als van afvalwater nam af. De teruggang in

grond is al enige tijd geleden ingezet en gaan we keren

door internationaal meer markten aan te boren. Wat

afvalwater betreft verwachten we juist een omgekeerde

ontwikkeling. Dat in 2012 toch minder is ingenomen,

komt door de piek in aanvoer van afvalwater in het

jaar ervoor als gevolg van de brand bij Chemie-Pack.

Vanzelfsprekend is er door de afgenomen inname ook

minder afgevoerd. In verhouding nam vooral de afzet

van verontreinigde grond af, terwijl juist de hoeveelheid

gereinigd water iets toenam.

Hergebruik van afvalstoffen

In 2012 is ATM erin geslaagd om 95 procent van

de binnenkomende afvalstoffen gereed te maken

0%

25%

50%

75%

100%

20121.555 kton

20111.755 kton

20101.642 kton

Verfafvalstoffen

Afvalstoffen voordoorvoer

Afvalstoffen voorhulpstof toepassing

Verontreinigdegrond/bouwstoffen

Afvalwater

21

voor een nuttige toepassing. Het percentage is

daarmee voor het derde achtereenvolgende jaar

toegenomen. Ons doel is om de technologie te blijven

optimaliseren, waardoor afvalstoffen maximaal kunnen

worden hergebruikt als bouwstof of ingezet worden

voor energieopwekking. Dit streven naar maximaal

hergebruik hebben we met 95 procent in 2012 zeker

waargemaakt.

Ontgassingsinstallatie

Voor schepen uit de haven van Rotterdam is de

omgeving van Moerdijk de eerste mogelijkheid om

tijdens het varen te mogen ontluchten. Deze schepen

kunnen hun dampen nu nog nergens aanbieden aan

een landinstallatie, waardoor de stof in de omgeving

terechtkomt. Door onder meer geurklachten is dit

ontgassen van schepen in de buitenlucht de laatste

jaren steeds meer in opspraak gekomen. Zo heeft de

gemeente Moerdijk het voornemen om samen met

de provincie Noord-Brabant een lokaal verbod op

het ontgassen van varende schepen af te kondigen.

Dit vanwege de verhoogde concentraties benzeen

die soms worden gemeten. ATM is daarom bezig

met de ontwikkeling van een extra dienstverlening

waarbij schepen onder een gesloten systeem kunnen

ontgassen, waarna het gas gecontroleerd wordt

verbrand. De verwachting is dat deze installatie

halverwege 2013 operationeel zal zijn.

Vooraf goedgekeurde instelling

Sinds 2010 heeft ATM de status van ‘vooraf

goedgekeurde inrichting’ (VGI). Deze status

wordt door de bevoegde autoriteit gegeven aan

verwerkingsinrichtingen die strikt conform wet- en

regelgeving opereren. Met de VGI-status kunnen

afvalstoffen uit het buitenland administratief

eenvoudiger worden geïmporteerd. In 2011 heeft ATM

gevraagd de status uit te breiden en daarmee is begin

2012 ingestemd.

Energieverbruik

De verwerking van afvalstoffen is bij ATM de grootste

bron van energie. De installaties zijn zo ontwikkeld

dat brandbare afvalstoffen die vrijkomen in het ene

proces als energieleverancier worden gebruikt in een

ander proces. Oliehoudende reststromen van de

waterzuiveringsinstallatie worden als brandstof ingezet

in de TRI, evenals de gassen die afkomstig zijn van

de Pyro. Ruim 80 procent van het energieverbruik van

ATM komt van deze substituut-brandstoffen. Daardoor

hoeft minder dan een vijfde van de energiebehoefte uit

externe fossiele bronnen betrokken te worden.

Aandachtspunt bij ATM is het verbruik van aardgas

en elektriciteit zo veel mogelijk te beperken. Sinds

2004 loopt een programma om het verbruik van deze

energiebronnen te reduceren dat tot goede resultaten

Afgevoerde herbruikbare producten en afvalstoffen

per kalenderjaar

0%

25%

50%

75%

100%

20121.478 kton

20111.696 kton

20101.725 kton

Bedrijfsafval

Reststoffen pyrolyse

Vaste en vloeibareafvalstoffen

Afvalwater enfilterkoek

Gereinigde grond enbouwstoffen

Gereinigd water

in % 2012 2011 2010

Hergebruik 95 91 89

Gerealiseerd hergebruikpercentage

22 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Lucht

De voorschriften voor luchtemissies zijn gebaseerd

op internationale normen die in nationale wetgeving,

zoals het Besluit verbranden afvalstoffen (Bva), zijn

vastgelegd. Uit alle metingen blijkt dat de emissies

voldoen aan het Bva. Op basis van de meetresultaten

van 2011 is het afgelopen jaar extra aandacht

besteed aan de verwijdering van kwik. Zo is onder

meer het rendement extra verhoogd waarmee kwik

uit rookgassen wordt verwijderd. Het bevoegd

Energieverbruik in terajoule (TJ) in 2012

24

452

2.079

Ingekocht aardgas

Ingekochte elektriciteit

Verbrandingsubstituutbrandstoffen

24

452

2.079

Ingekocht aardgas

Ingekochte elektriciteit

Verbrandingsubstituutbrandstoffen

in 1.000 m3 2012 2011 2010

Oppervlaktewater 3.836 4.878 3.142

Leidingwater 123 126 130

Inname afvalwater 613 670 628

in 1.000 m3 2012 2011 2010

Oppervlaktewater

(lozing Hollandsch Diep)

koelwater 2.918 3.936 2.278

hemelwater gebouwen 10 17 10

diversen 26 53 53

Bevochtiging afvalstoffen diversen 178 210 207

Overige afvoer verdamping/luchtemissie 697 740 686

Riolering gezuiverd afvalwater 743 720 666

Wateronttrekking en -inname per kalenderjaar

Waterafvoer naar bestemming en kwaliteit per kalenderjaar

heeft geleid. Via Shanks Nederland is per 1 januari

2013 centraal een contract afgesloten met een nieuwe

stroomleverancier, met als optie om groene stroom

af te nemen. Als ATM participeren we binnen de

vereniging Bedrijvenkring Industrieterrein Moerijk (BIM)

in een werkgroep die de mogelijkheid onderzoekt om

eventuele restwarmte onderling tussen bedrijven uit te

kunnen wisselen.

Watergebruik

Water dat bij ATM wordt ingenomen, kent verschillende

bronnen. Het overgrote deel van het water wordt

gebruikt voor de koeling van de processen. Een

relatief klein deel wordt in de processen zelf gebruikt.

De onttrekking van het oppervlakte- of leidingwater

heeft geen uitdroging tot gevolg of andere significante

negatieve effecten op het milieu. Naast schoon water

wordt ook afvalwater ingenomen als inputmateriaal

voor het reinigingsproces.

Al het ingenomen water wordt uiteindelijk ook weer

afgevoerd. Het meeste water dat wordt afgevoerd,

betreft koelwater en wordt terug geleid naar het

Hollandsch Diep. De riolering is een tweede belangrijk

afvoerkanaal. Hierop wordt het gezuiverde afvalwater,

dat afkomstig is van de eigen afvalwaterzuivering

(awzi), geloosd. ATM monitort zowel de lozing op het

oppervlaktewater als op het riool. Het afgelopen jaar

is slechts vier keer een verhoging ten opzichte van de

norm geconstateerd. Drie daarvan konden worden

herleid tot een fout in de monstername of analyse.

Met betrekking tot de vierde verhoging – waarin de

verhouding chemisch zuurstofverbruik en stikstof

(CZV/N) werd bepaald – loopt een onderzoek naar

de optimalisatie van deze verhouding.

23

Luchtemissies belangrijkste componenten per kalenderjaar.

Componenten met emissiewaarden die beneden het te rapporteren niveau

liggen, zijn niet opgenomen of staan opgenomen met (<).

in ton 2012 2011 2010

NOx 158 200 217

CO 54 69 64

SO2 < 20 60 48

Stof < 5 5 < 5

CO2 256.565 289.302 284.938

gezag heeft ter verificatie hiervan controlemetingen

uitgevoerd. Vastgesteld is dat de emissies in 2012

onder de norm zijn gebleven. De directe CO2-emissies

van ATM ontstaan vooral bij de verbranding van

brandbaar afval en gas.

Transport en logistiek

De logistieke inrichting van het terrein in Moerdijk

is een langjarig aandachtspunt. We willen alle

transportbewegingen veilig, milieuvriendelijk en

economisch zo voordelig mogelijk uitvoeren. De

integratie van onze verwerkingsprocessen is vanuit

die gedachte tot stand gekomen en levert al jaren

voordeel op. Ook de transportband voor gereinigde

grond naar het naastgelegen terrein van Martens en

Van Oord is een goed voorbeeld. Verbetering is naar

onze mening echter altijd mogelijk. Zo zijn we het

afgelopen jaar van start gegaan met de bouw van een

loods voor vervuilde grond naast de TRI. De loods zal

het aantal grondgerelateerde transportbewegingen

drastisch terugbrengen, wat enerzijds de milieudruk

van het proces omlaag brengt en anderzijds de

logistieke kosten.

Behalve enkele shovels en andere terreinwagens

beheert ATM geen transportvoertuigen. De aan- en

afvoer van materiaal vindt volledig door derden plaats.

Milieu-incidenten

In 2012 zijn door ATM 29 keer potentiële milieu-

incidenten gemeld bij het bevoegd gezag. Een milieu-

incident is een voorval waarbij het mogelijk is dat de

omgeving hinder ondervindt. Uit onderzoek van de

incidenten is gebleken dat geen van de incidenten een

significante milieu-impact heeft gehad. Ten opzichte

van 2011 is het aantal toegenomen met een kwart.

Geholpen door softwareoptimalisatie heeft ATM de

drempel voor het melden van dergelijke incidenten

kunnen verlagen. Alle voorvallen worden gerapporteerd

en waar mogelijk worden maatregelen genomen om

herhaling te voorkomen.

24 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Bodem

Ten aanzien van de bodembescherming hebben

zich geen relevante ontwikkelingen voorgedaan.

Vloeistofdichte en -kerende voorzieningen worden

overeenkomstig inspectieschema gekeurd en daar

waar nodig hersteld. De jaarlijkse grondwater-

monitoring laat een stabiel beeld zien. Uitzondering is

het zuidoostelijke terreingedeelte, waar het grondwater

verontreinigd is door bluswater afkomstig van de

bestrijding van de brand bij Chemie-Pack.

Biodiversiteit

Het dichtstbijzijnde beschermde natuurgebied is het

Hollandsch Diep. Evenals het Hollandsch Diep is ook

de Biesbosch aangemerkt als Natura 2000-gebied.

Door de ligging van ATM zijn onze activiteiten op dat

gebied van geen of verwaarloosbare invloed. Het effect

van emissies naar lucht en water hebben eveneens

geen of een verwaarloosbaar effect. Dit geldt ook voor

de onttrekking van oppervlaktewater.

Naleving milieuwetgeving

Door de Regionale Milieudienst (RMD) zijn in

2012 negen controles uitgevoerd waarvan een

onaangekondigd. Geen enkel bezoek heeft tot een

handhavingsactie geleid. Wel zijn ze aanleiding

geweest voor een aantal verbetertrajecten.

Naar aanleiding van een niet goed functionerende

veiligheidsklep op een tank zijn alle relevante tanks

voorzien van drukopnemers die tot actie aanzetten,

zodat er niet onnodig ontlucht wordt. Daarnaast was

in 2012 het bevoegd gezag van mening dat de wijze

van scheepsreiniging niet vergund zou zijn. Inmiddels

is dit standpunt herzien. ATM heeft desondanks een

plan van aanpak ingediend waarmee aan de wensen

tegemoet wordt gekomen.

In oktober 2012 heeft de provincie Noord-Brabant

een voornemen tot het opleggen van een last

onder dwangsom kenbaar gemaakt. Het betrof

een twaalftal punten waarover al langere tijd

interpretatieverschillen bestonden tussen de RMD en

ATM. Besloten is om hierover via deze ‘procedure’

duidelijkheid te scheppen. In mei 2013 ontving

ATM een tussenbrief waarin wordt gesteld dat in

acht van de gevallen geen sprake (meer) is van een

overtreding. Voor de overige vier punten wordt het

advies van de brandweer afgewacht.

Het Waterschap Brabantse Delta (WBD) controleert

maandelijks en daarbij werd twee keer een afwijking

geconstateerd. In 2012 heeft Rijkswaterstaat

(RWS) geen controles bij ATM uitgevoerd. Wel is er

gecorrespondeerd naar aanleiding van drie spills op

het Hollandsch Diep. In alle gevallen zijn correctieve

en preventieve maatregelen genomen.

Afgehandelde milieujuridische zaken

In februari 2012 heeft de rechtbank Breda ATM een

boete van ruim 7 miljoen euro opgelegd voor het

behalen van winst door het overtreden van milieuregels

eind jaren negentig. Daarnaast maakte ATM door

een eerdere uitspraak van de rechtbank Den Bosch

aanspraak op een schadevergoeding van 6,7 miljoen

euro van de provincie Noord-Brabant voor het niet

vergunnen van de pyrolyse-installatie in 2002.

25

Kwaliteit en veiligheid

Veiligheid staat voorop

26 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Risico’s zijn inherent aan de activiteiten van ATM. We minimaliseren die risico’s door constante monitoring

en technische en organisatorische verbeteringen. Een nieuwe afdeling, speciaal gericht op veiligheid,

brengt ATM op een nog hoger niveau. Dat de kwaliteit is geborgd blijkt uit de behaalde certificeringen.

Ook het laboratorium speelt een belangrijke rol in de bewaking van de kwaliteit van onze processen.

VeiligheidMeer aandacht voor veiligheid

ATM benadert veiligheid als een integraal onderdeel

van de processen. Personele en arbo-veiligheid,

milieu- en omgevingsveiligheid kunnen niet los

van elkaar worden gezien. Om dit geïntegreerde

veiligheidsbeleid verder te institutionaliseren en op

een hoger plan te brengen, hebben we het afgelopen

boekjaar de veiligheidsafdeling uitgebreid en versterkt.

In april 2012 is een manager veiligheid aangesteld. De

afdeling is bovendien in een jaar tijd met twee mensen

uitgebreid tot vier medewerkers. Er zijn een hogere

veiligheidskundige en een expert op het gebied van

integrale veiligheid aangesteld.

Veiligheidscultuur

Het personeel heeft een eigen verantwoordelijkheid

voor de veiligheid op het werk. ATM streeft een

veiligheidscultuur na, waarin veilig handelen door

onze medewerkers volkomen is verinnerlijkt, die een

automatisme is en niet opgelegd hoeft te worden.

Via een langetermijnproject werkt ATM eraan om de

veiligheidscultuur op een hoger niveau te brengen.

Behalve met voorlichting, opleiding, instructies en

sancties, doen we dat door duidelijk te laten zien wat

er gebeurt met risicomeldingen. Alle meldingen die

binnenkomen, worden binnen een week besproken

in het operationeel overleg. Dat kan variëren van

een kapot lampje in de heftruck tot een ongeval met

verzuim. Incidenten en risicomeldingen worden serieus

opgepakt en uit bijna elke melding volgt een plan van

aanpak voor een oplossing.

Meldingen risico’s en ongevallen

Om risico’s goed in kaart te kunnen brengen, zijn we

afhankelijk van meldingen vanaf de werkvloer. Het

afgelopen jaar heeft ATM het gemakkelijker gemaakt

voor het personeel om een melding te doen, via een

volledig geautomatiseerd systeem. Risicomeldingen

kunnen gaan over bijna-ongevallen en signalering

van een onveilige situatie of een onveilige handeling.

Aan de hand van deze input kunnen preventieve

maatregelen worden genomen om de veiligheid te

verbeteren. In het verleden is gebleken dat bij alle

Aantal meldingen door het personeel uit het RAS

in het boekjaar 2012/2013, verdeeld naar categorie

20

46

36 56

9

39

5

Ongevallen

Risicomelding

Materiële schade

Milieu-incidenten

Brand

Klachten

Audit

2012/2013

Bijna-ongevallen 11

Signalering onveilige situatie 27

Signalering onveilige handeling 8

Totaal 46

2012/2013

Ongeval met verzuim 6

Ongeval zonder verzuim EHBO 8

Ongeval zonder verzuim medical treatment care (MTC) 6

Ongeval zonder verzuim restricted work case (RWC) 0

Totaal 20

Aantal risicomeldingen uit het RAS

Aantal meldingen van ongevallen uit het RAS.

27

ongevallen vooraf al aanwijzingen waren te vinden

in het Rapportage Afwijkingen Systeem (RAS), het

Shanks-brede afwijkingenregistratiesysteem. In dat

systeem worden bijvoorbeeld ook arbo-klachten en

meldingen van milieu-incidenten, materiële schades

en verbetervoorstellen opgenomen.

Veiligheidsprotocol

Het afgelopen boekjaar is het veiligheidsprotocol

voor nieuwe medewerkers vernieuwd. Elke

nieuwe werknemer krijgt een veiligheidsintake en

een op maat gesneden opleidingsplan met veel

aandacht voor veiligheid. Daarnaast wordt een

risicoanalyse opgesteld voor elke functie. Behalve het

aangescherpte regime voor nieuwe medewerkers,

gaat ATM ook werken aan veiligheidsverhogende

maatregelen voor tijdelijk ingehuurd personeel.

Hoewel we hiervoor al zelf onze verantwoordelijkheid

nemen, wordt deze door de veranderde ziektewet nog

nadrukkelijker bij ATM gelegd.

BRZO-traject

ATM zit tegen de zogenaamde BRZO-grens aan

voor de hoeveelheid gevaarlijke en brandbare stoffen

die conform de vigerende vergunning mag worden

opgeslagen. We hebben ten aanzien hiervan onze

verantwoordelijkheid genomen door vrijwillig onder

het regime van het BRZO (Besluit risico’s zware

ongevallen) te gaan vallen. Het BRZO integreert

wet- en regelgeving op het gebied van veiligheid.

Belangrijkste uitdaging daarbij is dat we het arbo-

managementsysteem van interne veiligheid moeten

uitbreiden met de veiligheidswaarborging in de

omgeving. Het afgelopen jaar is een traject gestart

dat de aantoonbaarheid van borgingen verbetert en

de transparantie van procedures vergroot. Daarvoor

moeten risico’s op onze locaties en daarbuiten in kaart

worden gebracht. De vergunningsaanvraag wordt in

de loop van 2013 ingediend en eind 2014 wil ATM

de controles doorlopen. Maar ook daarna blijven we

continu verbeteren om ongevallen te voorkomen en

risico’s af te dekken. Die inspanning is inherent aan

de BRZO-systematiek.

Afvalvolgsysteem

Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kunnen stoffen

die de pyrolyse-installatie ingaan soms met elkaar

reageren of ontbranden. We weten van wie we

het afval afnemen, maar de precieze herkomst is

soms moeilijk te achterhalen. Dit omdat de stoffen

afkomstig zijn van depots, waar ingezameld afval

samenkomt. Daarom hebben we het afgelopen jaar

een afvalvolgsysteem geïnstalleerd, waarmee afval

kan worden herleid tot de ontdoener.

Verkeersplan

Zwaar verkeer zoals shovels, tractoren en

vrachtwagens kunnen een gevaar vormen voor

voetgangers. Het afgelopen jaar hebben we een nieuw

verkeersplan gemaakt om mens en machine beter uit

elkaar te houden. Bepaalde gebieden zijn verboden

verklaard voor voetgangers en de verkeersregels op

het terrein zijn aangescherpt.

Brandweer

ATM beschikt al decennia over een eigen brandweer.

Deze is volgens ons noodzakelijk om risico’s tot een

minimum te kunnen beperken. Bovendien is een eigen

bedrijfsbrandweer vereist voor het BRZO-traject waar

ATM mee bezig is. Op en rond het terrein ligt een

28 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

compleet blusleidingnetwerk met op diverse plaatsen

hydranten om de blusslangen op aan te sluiten. Ook

neemt ATM deel aan de unieke brandweerzorg voor het

industrieterrein Moerdijk in de vorm van een publiek-private

samenwerking. De brandweerkazerne, met een ploeg

van gespecialiseerde brandweerlieden, biedt 24-uurs

brandweerzorg die is toegespitst op de risico’s en aard

van de bedrijven in het industriegebied. In september 2013

werd de kazerne officieel in gebruik genomen.

KwaliteitExterne audits

Borging van het beleid vindt onder meer plaats

via externe audits van de gecertificeerde

managementsystemen. We zijn gecertificeerd volgens

de milieunorm ISO 14001 en de arbo-norm OSHAS

18001. Voor het bewerken van grond zijn onze

processen gecertificeerd volgens BRL 7500, protocol

7510, BRL 9335 en protocol 9335-2. Verder hebben

we de doelstelling om ook het kwaliteitscertificaat

ISO 9001 te behalen.

Laboratorium

ATM heeft een eigen, goed uitgerust laboratorium

dat een onmisbaar onderdeel van de bedrijfsvoering

is. Monsters van aangeleverde partijen worden

geanalyseerd bij binnenkomst van het afval, op basis

van gegevens van de klant en volgens een afgesproken

controleregime. Ook tijdens het verwerkingsproces

worden monsters genomen en onderzocht. Daarbij

koppelt het laboratorium de resultaten terug naar de

afdeling operations, om waar nodig de processen bij

te sturen. Ook op emissies, lozingen van water en

afvoer van grond worden analyses uitgevoerd. Op deze

manier monitoren we of we aan de strenge normen

voldoen die vanuit de milieuwetgeving op ons van

toepassing zijn. Elk jaar voert het laboratorium tussen

de 25.000 en 30.000 analyses uit. Het laboratorium is

uniek, omdat er een breed scala aan expertises onder

één dak vertegenwoordigd is. Voor elke afvalstroom

en voor elke installatie zijn immers eigen, specifieke

analyses nodig.

Onze analisten hebben allen een laboratoriumopleiding

gevolgd en dienen ook intern een opleiding van een jaar

te volgen. Het laboratorium werkt volgens genormeerde

methodes. Soms zijn die echter niet toereikend voor

de grote diversiteit aan analyses. Inmiddels heeft

ons laboratorium veel ervaring opgedaan met het

aanpassen van bestaande methodes of, als dat nodig

is, het ontwikkelen van eigen methodes. De kwaliteit

van het laboratoriumwerk is gewaarborgd door het

gebruik van NEN- en ISO-normen, de ingestelde

procedures en vaste voorschriften.

29

Personeel

Betrokken en professioneel

30 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Het personeel van ATM onderscheidt zich door betrokkenheid en vakbekwaamheid met oog voor veiligheid.

ATM investeert in goed werkgeverschap waarin onze mensen centraal staan. We werken aan een verdere

professionalisering van het personeelsbeleid, zodat we ook voor een toekomstige generatie een aan-

trekkelijke werkgever blijven.

Personeelsbeleid

Prioriteit voor de afdeling personeelszaken was het

afgelopen boekjaar de verdere professionalisering

van het personeelsbeleid. Onderwerpen waarover

stilzwijgende afspraken gelden, kunnen daarmee in

de toekomst beter worden geborgd. We werken aan

een centraal beheer van certificeringen en opleidingen

en een nieuwe inrichting van de personeelsdossiers.

Ook is er een start gemaakt met het invoeren van een

nieuw model voor het functiegebouw.

Instroom en groei

ATM is in 1981 ontstaan. Veel mensen die toen

bij ons bedrijf in dienst traden, zijn nu nog steeds

medewerker. We waarderen hun betrokkenheid en

loyaliteit, maar met een stijgende gemiddelde leeftijd

in combinatie met het belastende werk is vergrijzing

een onderwerp om aan te pakken. We hebben

daarom een leeftijdsbewust personeelsbeleid en

kijken hoe we jongeren kunnen laten instromen in

de organisatie. Voor hogere functies zoekt ATM bij

voorkeur binnen de eigen organisatie naar geschikte

kandidaten. Onze medewerkers maken op die

manier een lang traject door waarin ze het bedrijf

leren kennen en eventueel kunnen doorstromen naar

andere functies.

eenheid 2013/2012 2012/2011 2011/2010

Aantal medewerkers absoluut 203 189 180

Operationeel % 75,9 77,2 76,3

Vrouwelijke medewerkers % 18,2 18,0 17,2

Parttime medewerkers % 11,8 12,2 12,5

Verloop % 4,4 5,8 6,1

Ziekteverzuim % 4,75 5,88 4,78

Werkzaam in Nederland % 97,0 97,4 97,2

Personeel

Leeftijdsopbouw medewerkers per 1 april van het boekjaar

Dienstjaaropbouw medewerkers per 1 april van het boekjaar

0%

25%

50%

75%

100%

2010/2009 2011/2010 2012/2011 2013/2012

> 60

55- 59

45 – 54

35 – 44

25 - 34

< 25

0%

25%

50%

75%

100%

2010/2009 2011/2010 2012/2011 2013/2012

> 30

25 – 29

20 – 24

15 – 19

10 – 14

5 – 9

0 – 4

31

Ziekteverzuim

Het afgelopen jaar daalde het ziekteverzuim met ruim

1 procent tot onder onze doelstelling voor 2014 van

5 procent. We proberen het verzuim te beïnvloeden

door direct aandacht te geven aan de medewerker.

Samen met de betreffende leidinggevende en de

medewerker kijken we naar de mogelijkheden voor

werkhervatting. Daarnaast kennen we bij ATM ook een

bonus-malusregeling voor arbeidsongeschiktheid. Is

een medewerker een kalenderjaar niet ziek geweest,

dan ontvangt deze twee vakantiedagen als bonus.

Wordt de medewerker onverhoopt wel ziek, dan wordt

de eerste ziektedag als vakantiedag ingehouden.

Opleidingen

ATM besteedt jaarlijks ruim 360 uur aan opleidingen

voor haar personeel. Speerpunt daarin is veiligheid.

Door cursussen ruimhartig beschikbaar te stellen,

investeert ATM in de vakbekwaamheid en het

veiligheidsbesef van haar medewerkers. Er zijn

opleidingen op het gebied van bijvoorbeeld

werkveiligheid, heftruckwerk, adembescherming,

brandbestrijding, hoog werk en EHBO. ATM heeft

een eigen brandweerorganisatie met hoogwaardige

expertise en ADR-(wegvervoer) en ADNR-

(scheepvaart) opleidingen. We werken eraan om de

toetsing van al deze kennis naar een hoger niveau

te tillen, een professionaliseringsslag waar ATM de

komende jaren mee bezig zal zijn.

Arbeidsvoorwaarden

ATM doet er alles aan om een goede werkgever te zijn.

Zeker omdat we in een markt actief zijn waarin veel

van mensen wordt gevraagd. Dat betekent dat waar

dat kan fiscale mogelijkheden worden benut voor onze

werknemers, zoals de mogelijkheid om vakantiedagen

te kopen of verkopen. Onze overwerktarieven zijn

meer dan marktconform en een deel van het personeel

heeft een 10 procent arbeidsomstandighedentoeslag.

Ook zijn er productie- en milieubonussen en een

winstuitkering. De verplichting van een nieuwe fiscale

werkkostenregeling gaat per 1 januari 2015 in. ATM

heeft deze regeling al ingesteld en loopt daarmee

in % 2013/2012 2012/2011 2011/2010

Kort verzuim 0,79 0,98 1,05

Middellang verzuim 1,62 2,54 0,98

Lang verzuim 2,34 2,36 2,75

Totaal in 4,75 5,88 4,78

Gemiddeld ziekteverzuim per boekjaar

Brandweertraining bedrijfsbrandweer ATM

32 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

voorop. ATM is niet gebonden aan een bedrijfs-cao.

Alle medewerkers worden via de Ondernemingsraad

vertegenwoordigd in de arbo-commissie.

Externe inhuur

Een beperkt aantal contractors ondersteunt ons

met personeel. Het ging daarbij de afgelopen jaren

uitsluitend om operationele functies.

Discriminatie en klokkenluidersregeling

Vanuit moederbedrijf Shanks Group plc zijn

protocollen tegen discriminatie en seksuele intimidatie

ingesteld. Binnen het Shanks-concern bestaat

een klokkenluidersregeling die ook voor ATM van

toepassing is. De vertrouwenspersoon binnen ATM

kreeg het afgelopen boekjaar geen meldingen.

Stageplaatsen

Naast afvalverwerker is ATM ook een kweekvijver

voor aankomende professionals. We werken

samen met diverse onderwijsinstellingen in de regio

voor het aanbieden van stageplaatsen. Met veel

verschillende disciplines onder één dak is het een

toegankelijk en aantrekkelijk leerbedrijf. We hopen

MBO’ers, HBO’ers en WO’ers te inspireren en te laten

groeien, wat voor beide partijen een win-winsituatie

is. Het afgelopen boekjaar hebben we een zestal

stagiaires uit verschillende opleidingen begeleid.

Zo hadden we een derdejaars VMBO’er voor een

snuffelstage, twee MBO’ers vanuit de opleiding Analist

in het Laboratorium en drie HBO-studenten van de

opleidingen Communicatie, Integrale Veiligheid en

Bedrijfseconomie.

33

Maatschappij

Delen in de verantwoordelijkheid

34 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Als verwerker van gevaarlijke afvalstoffen levert ATM een belangrijke bijdrage aan een betere

leefomgeving. We zorgen immers voor de duurzame verwerking van schadelijke stoffen die de

maatschappij produceert. Tegelijkertijd dragen we met onze activiteiten een belangrijke

verantwoordelijkheid voor onze directe omgeving.

Verantwoordelijkheid

Om te voorkomen dat mens of milieu kans lopen

op schade door onze bedrijfsactiviteiten, handelen

we proactief en transparant. Een voorbeeld is de

medefinanciering van het E-noses project. Hierbij

wordt een netwerk van meetstations opgezet dat in de

omgeving van Moerdijk veranderingen in luchtkwaliteit

moet signaleren. Ook hebben we afgelopen jaar

preventief geïnvesteerd in extra beveiliging op ons

tankenpark. We zijn verder bezig met het bouwen

van een installatie waarmee schepen in een gesloten

systeem aan onze steiger kunnen ontgassen, in plaats

van dat schadelijke gassen in de buitenlucht terecht

komen. Zo draagt ATM een steentje bij aan een

opgeruimde wereld.

Netwerken

Om recente ontwikkelingen te delen en gezamenlijk

een stem te hebben, zijn we lid van verschillende

brancheorganisaties. Dit zijn de Vereniging

Afvalbedrijven (VA), de Vereniging Logistiek

Management (VLM), de Nederlandse Vereniging van

Procesmatige Grondbewerkingsbedrijven (NVPG,

waar we tevens een voorzitter voor leveren), de Febem

(België) en Euroshore (de Europese branchevereniging

voor maritieme bedrijven). Daarnaast was onze

Hazardous Waste-directeur in 2012 voorzitter van

de Stichting Industrieel Reinigen. Lokaal participeren

we in de Bedrijvenkring Industrieterrein Moerdijk

(BIM), zorgen we voor medefinanciering van

de regionale brandweer en zijn we actief in een

communicatieplatform met buurtbewoners.

Social investments

ATM is zich bewust van haar omgeving en wil een

bijdrage leveren aan initiatieven die het social leven in

deze omgeving aangenamer maken. Daarom worden

sociale initiatieven in de omgeving financieel, zonder

evenredige tegenprestatie, gesteund waarmee ATM

haar lokale betrokkenheid en goodwill toont.

Imago

ATM streeft naar een positief milieu-imago dat recht

doet aan al haar maatschappelijke inspanningen.

We hebben daarom een openhuisinstelling, wat

betekent dat we zo transparant mogelijk zijn voor

overheden, klanten, buurbedrijven en burgers.

We nemen deel aan diverse lokale werkgroepen en

35

initiatieven. We verspreiden ons informatiemagazine

ATMosfeer onder de omliggende dorpskernen en

andere relaties. Bij eventuele geurklachten steken

we veel tijd en capaciteit in onderzoek naar de

bron, oorzaak en oplossing. Vanuit onze wens

om transparant te zijn naar al onze stakeholders,

publiceren we dit jaar bovendien voor het eerst een

duurzaamheidsverslag.

Relatie met overheid

Onze relatie met de overheid is open en

professioneel. Dankzij nadrukkelijke wederzijdse

inspanningen hebben we veelvuldige en soepele

contacten met vergunningverleners en handhavers

op provinciaal niveau.

Stakeholders

Een uiteenlopende groep mensen heeft belang bij het

welzijn van ATM en vice versa. Als directe stakeholders

ziet ATM de medewerkers en de aandeelhouder

Shanks Group plc. Externe stakeholders zijn onze

klanten en leveranciers, direct omwonenden, de

overheid en verder alle belangstellenden die zich op

andere wijze betrokken voelen bij onze organisatie.

Klachten

Voor ATM is iedere klacht er één te veel. Vandaar dat

iedere melding wordt geregistreerd en onderzocht.

De meeste meldingen zijn geurklachten. In 12 procent

van de klachten was een operationele storing of een

bepaalde activiteit bij ATM de oorzaak van de klacht. In

al deze gevallen zijn maatregelen genomen om de bron

van de klacht weg te nemen en te voorkomen dat deze

zich in de toekomst nogmaals kan voordoen. In 2012

kon bij 79 procent van de meldingen geen oorzaak

bij ATM achterhaald worden, terwijl bij 7 procent een

oorzaak buiten ATM kon worden aangewezen. De

toename van het aantal klachtdagen in 2012, het aantal

dagen waarop in een jaar klachten binnenkomen, komt

volledig voor rekening van de categorie waarbij geen

oorzaak bij ATM achterhaald kon worden.

2012 2011

Aantal klachten 174 176

Aantal klachtendagen 44 33

ATM aanwijsbaar als bron 23 131

Klachten van omwonenden aan ATM per kalenderjaar

36 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

37

Klant en markt

Samenwerken in een dynamisch speelveld

38 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Met opdrachten vanuit Latijns-Amerika, Azië en Afrika is de markt voor ATM met recht wereldwijd te

noemen. Maar de meeste handel drijven we met landen binnen Europa. Onze relatie met klanten is

bijzonder: veel van onze opdrachtgevers kunnen namelijk tevens concurrent zijn of juist samen-

werkingspartner. Dat vergt een open relatie waarin vertrouwen centraal staat.

KlantKlantprofiel

De klanten van ATM variëren naar gelang de vraag

aan ons bedrijf. Zo zijn leveranciers van slibben

voornamelijk industriële reinigers, raffinaderijen of

inzamelaars. Voor de verwerking van afvalwater

kloppen schepen bij ons aan, maar ook inzamelaars

en bedrijven uit de (petro)chemische industrie. Klanten

voor de pyrolyse-installatie zijn vooral ondernemingen

die kca bij huishoudens en bedrijven inzamelen

en producenten in de (petro)chemische industrie.

Hoewel opdrachten voor grondreiniging vaak van

bodemsaneringsbedrijven komen, hebben we

daarvoor ook weleens direct met (lokale) overheden

te maken. Vooral voor incidentenmanagement zijn

overheden vaak opdrachtgever.

Klantrelaties

Contracten kunnen variëren in prijs, tijdsduur of

afgesproken volume. Toch bestaat zo’n 80 procent

van ons klantenbestand uit vaste klanten. Dit houdt

niet zozeer in dat zij een jarenlange overeenkomst met

ATM hebben, maar eerder dat zij zich dankzij positieve

ervaringen voor afzonderlijke projecten telkens weer tot

ATM richten.

Opvallend aan het klantenbestand van ATM is

dat veel van onze opdrachtgevers op sommige

projecten onze concurrenten zijn en bij weer andere

(grote) opdrachten een samenwerkingspartner. Dat

levert soms een spanningsveld op en maakt het

onderhouden van klantrelaties een ronduit uitdagend

proces, waarin transparantie een groot goed is.

Bijzonder zijn ook de klantrelaties met andere Shanks-

ondernemingen, waarvan die met Reym de meest

prominente is. Voor externe klanten kunnen de

voordelen die deze onderlinge Shanks-relaties bieden

doorslaggevend zijn bij het gunnen van opdrachten.

Klantgerichtheid

Klanten kennen ATM als een opdrachtnemer die

zelden ‘nee’ zegt. Tijdens het laatst gehouden

klanttevredenheidsonderzoek kwam dat duidelijk

naar voren als een van de pluspunten. Ook de goede

bereikbaarheid wordt als prettig ervaren. We zijn bezig

met de ontwikkeling van een nieuwe strategie ten

aanzien van klantbenadering. Belangrijke pijler daarin

wordt het samen met de klant zoeken naar de meest

duurzame oplossing voor een project. Maar ook

volledige ontzorging van klanten, bijvoorbeeld binnen

de Total Care-dienstverlening, zal een prominente rol

krijgen. Zo kan de samenwerking met Reym voor onze

klanten een logistieke winst betekenen.

Total Care

In de markt is er een toenemende behoefte aan een

totale projectaanpak, met één aanspreekpunt en een

integraal projectplan, waarin alle in te zetten middelen op

elkaar zijn afgestemd. Total Care is hierop ons antwoord.

Met een uitgebreid dienstenpakket bieden we grotere

industriële ondernemingen een totaaloplossing voor

de inzameling en verwerking van gevaarlijk afval en

daarmee samenhangend niet-gevaarlijk afval. De partners

waar ATM binnen Shanks mee samenwerkt, zijn Reym

(reiniging) en de Van Vliet Groep (transport).

De afdeling marketing en sales houdt zich bezig met de

nationale en internationale handel. Er werken ongeveer twintig mensen, van wie het merendeel in Moerdijk.

Maar ATM beschikt ook over verkoopkantoren in België, Duitsland en Spanje, van waaruit we de Europese

markt goed kunnen bedienen. Naast onze eigen mensen maken we tevens gebruik van agenten.

39

MarktenGrondmarkt

De markt voor verontreinigde grond is een

internationale. Binnen Europa zijn bijvoorbeeld nog

veel oude stortplaatsen en fabrieksterreinen die

gesaneerd moeten worden. Afgelopen jaar kwamen

belangrijke grondverwerkingsopdrachten voor de TRI

vanuit Frankrijk en Italië. In Nederland is de grondmarkt

krimpende; na de wijziging van de Wet bodemkwaliteit

hoeft er minder gesaneerd te worden. Daarnaast

zorgt de noodzaak tot bezuinigingen ervoor dat veel

overheden nieuwe grondsaneringsprojecten uit- of

afstellen. De export van teerhoudend asfaltgranulaat

(TAG) blijft ons een doorn in het oog. In het buitenland

wordt deze stroom namelijk veelal op een minder

milieuvriendelijke wijze hergebruikt. Verder zien

we op de nationale markt de concurrentie voor de

thermische reiniging van grond licht toenemen. In een

krimpende markt heeft dit een daling van de prijzen

tot gevolg gehad.

Toch blijft de marktpositie van de TRI zonder meer

sterk. Dit heeft onder meer te maken met de grote

verwerkingscapaciteit, de sterke internationale

marktgerichtheid en de bijzondere geïntegreerde

processen op het terrein van ATM. Belangrijk pluspunt

is verder de 24/7-mentaliteit: klanten kunnen altijd bij

ons terecht, ook voor bijvoorbeeld incidenten. Tot slot

is de mogelijkheid om afvalstoffen per schip aan te

leveren vanuit logistiek oogpunt een grote pre. Om de

risico’s in deze markt te spreiden, blijven we zeer actief

in het buitenland zoeken naar contracten voor de TRI.

Voor de toekomst verwachten we bijvoorbeeld dat de

Belgische en Franse markt nog verder aantrekken en

kijken we naar mogelijkheden in Scandinavië en Oost-

Europa. Ook houden we oog voor eventuele andere

stromen waar de TRI een goede oplossing voor zou

kunnen bieden.

Verpakt afval

De markt voor de pyrolyse-installatie is Europees, met

een sterke focus op het Verenigd Koninkrijk, Ierland en

Nederland. Andere ons omringende landen beschikken

in voldoende mate over eigen verwerkingscapaciteit,

die vanuit logistiek oogpunt vaak de voorkeur geniet.

Wel zien we nog mogelijkheden op de Zuid-Europese

markt en halen we af en toe opdrachten vanuit de

wereldmarkt binnen, zoals afgelopen jaar vanuit

Ecuador en Israël.

Door veranderde wetgeving mogen veel

verfgerelateerde afvalstoffen, in tegenstelling tot

vroeger, tegenwoordig ook in gewone roosterovens

worden verbrand. Als gevolg hiervan is de concurrentie

op de verwerking van deze afvalstroom sterk

gegroeid. We zijn ons voor de pyrolyse-installatie

dan ook meer gaan concentreren op overig kca en

chemische afvalstoffen. Over-de-datumproducten

uit de farmaceutische industrie zijn een voorbeeld

daarvan. Absolute pluspunten van de Pyro zijn, net

als bij de TRI, het kunnen accepteren van aanzienlijke

hoeveelheden afval tegen scherpe prijzen.

Herkomst geïmporteerde grond (in kton)

57

4

19

43 155

9

0,7 3 19 België

Denemarken

Duitsland

Frankrijk

Italië

Noorwegen

Overig Europa

Verenigd Koninkrijk

Zwitserland

40 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Slib- en afvalwaterverwerking

De markt voor industriële waterzuivering en

slibverwerking is voornamelijk nationaal. Op een

aantal grote industriële bedrijven na die over een

eigen waterzuivering beschikken, is er in Nederland

amper industriële waterzuiveringscapaciteit. De positie

van ATM hierin is dus zonder meer sterk. En waar

onze concurrenten vooral licht vervuilde stromen

kunnen verwerken, kan ATM een aanzienlijk breed

spectrum aan (zwaar) verontreinigd water verwerken.

Bovendien is onze capaciteit hierin weer een sterke

kracht. Om te kunnen voldoen aan de groeiende vraag

vanuit de markt, werken we aan verdere uitbreiding

van de wateropslag en -verwerkingsinstallatie. Ook

internationaal willen we meer gaan betekenen.Uit

België en Noord-Frankrijk bestaat vanuit de grote

industriële bedrijven al veel belangstelling. Nog dit jaar

zal de sales-afdeling uitgebreid worden om deze markt

intensief te gaan bewerken.

Scheepsreiniging/HOI

De markt voor scheepsreiniging biedt goede

perspectieven. Al een aantal jaren zien we een

groei in het aantal schepen dat aan onze haven-

ontvangstinstallatie aanlegt. Bij de havenontvangst-

voorziening spelen we met een nieuwe installatie

in op veranderende wetgeving ten aanzien van het

ontgassen van schepen. Ook zijn we met betrokken

partijen in overleg over de uitbreiding van de steiger.

Afzet van producten en reststoffen

In tegenstelling tot de import van afvalstromen,

exporteert ATM zelf maar weinig producten

en reststoffen. Het overgrote deel vindt een

eindbestemming op de nationale markt. Zo heeft

ATM voor gereinigde grond een langjarig contact

afgesloten met het naast ATM gelegen grond-, weg-

en waterbouwbedrijf Martens en Van Oord. Het is een

bijzondere samenwerking: om transportbewegingen

te minimaliseren is een 72 meter lange transportband

gerealiseerd. Over deze band wordt de gereinigde

grond vanaf de TRI vervoerd naar de loods van

Martens en Van Oord. De grond wordt vervolgens

toegepast in onder meer wegenbouwprojecten.

De reststoffen uit de pyrolyse-installatie gaan voor

verdere verwerking naar draaitrommelovens of

cementovens. Mogelijk lukt het om de kwaliteit

van de residuen door technische aanpassingen

van het proces in de toekomst te verbeteren. De

reststoffen kunnen daardoor een hoogwaardigere

eindbestemming krijgen.

Gereinigd water wordt – na strenge kwaliteits-

controles – geloosd op het riool, waarna het naar

de communale waterzuiveringsinstallatie gaat.

41

Financiën

Een goed fundament voor verdere ontplooiing

42 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

ATM heeft een goed jaar achter de rug. Onze jarenlange ervaring, de technologische finetuning van

installaties en positieve bijdrage aan milieu en maatschappij, hebben tot gevolg dat klanten zich tot ons

blijven richten. Zo is ondanks de economische tegenwind de hoeveelheid afvalstoffen slechts gering

gedaald. Daardoor kijken we met tevredenheid terug op het financiële resultaat van onze activiteiten.

Omzet

ATM is een Europese speler met een wereldmarkt.

Dat blijkt wel uit het feit dat zo’n 40 procent van de

omzet afkomstig is van geïmporteerde afvalstromen.

De omzet over het boekjaar 2012/2013 kwam neer

op 87 miljoen euro, een daling van 6,3 procent ten

opzichte van het voorgaande jaar. Reden hiervoor

is een lichte daling van tarieven in de markt. Ook

zagen we het aanbod van vervuilde grond afnemen

ten opzichte van het voorgaande boekjaar. Echter,

dankzij een aantal specialistische opdrachten die we

tegen een gunstige prijs konden uitvoeren, hebben we

deze daling grotendeels kunnen compenseren. Een

voorbeeld daarvan is de sanering van een grote partij

kalkhoudend zuiveringsslib uit Italië. Daarnaast laat

de waterkant over de afgelopen jaren een omzetgroei

zien. De omzet van de pyrolyseinstallatie blijft over de

jaren heen redelijk stabiel.

Kosten

Het vaste kostenniveau bij ATM ligt behoorlijk hoog en

legt daarmee extra druk op het realiseren van omzet.

Het halen van het break-evenpoint is essentieel,

waarbij het contracteren van voldoende afvalstoffen

cruciaal is.

De grootste kostenposten bij ATM bestaan uit

onderhouds-, afvoer- en personeelskosten. Zo

besteden we ruim een miljoen euro per maand aan

het onderhoud van de installaties. Deze kosten laten

over de tijd heen een stijgende lijn zien. Immers, hoe

meer productie, hoe meer slijtage. Eenmaal per jaar

is er een grote onderhoudsstop. De installaties liggen

dan zo’n tien dagen stil, zodat alles gereviseerd kan

worden. Verder hebben ook de tarieven voor de afzet

van restproducten en de energierekening significante

invloed op het resultaat.

Investeringen

Investeringen zijn van groot belang voor de continuïteit

van ATM en hebben als belangrijkste doel ATM te

laten groeien in de bestaande activiteiten. We kijken

naar geavanceerdere technieken en mogelijkheden

om meer doorzet te bewerkstelligen. Het afgelopen

boekjaar hebben we voor 9,5 miljoen euro

geïnvesteerd. Een belangrijke investering is de nieuwe

opslagloods voor vervuilde grond, die de logistieke

bewegingen met grond in sterke mate terug zullen

brengen. Daarmee is niet alleen directe milieuwinst te

behalen, ook zullen de logistieke kosten omlaag gaan.

Andere investeringen betreffen invoerbunkers voor de

Omzetverdeling naar activiteit (in miljoen euro)

35,8

12,1

34,9

4,2

Grondreiniging

Pyrolyse

Wateractiviteiten

Overig

Productievolume ATM afgelopen vijf jaar

0

500

1.000

1.500

2.000

2008/'09 2009/'10 2010/'11 2011/'12 2012/'13

ThermischeGrondreiniging

Pyro

Water/slib

Totaal

kton

43

TRI, de kwikwasser, nieuwe losplaatsen voor slib en de

vervanging van de tankopslag. De komende jaren zien

we groeimogelijkheden in de wateractiviteiten. Daarom

investeren we onder meer in het uitbreiden van de

waterzuiveringscapaciteit, extra opslagcapaciteit

in tanks en zijn we bezig met voorbereidende

werkzaamheden voor de uitbreiding van de steiger.

Het budget dat we hebben gereserveerd in 2013/2014

voor deze investeringen bedraagt 12,6 miljoen euro.

Planning en controlstructuur

Startpunt van de planning- en controlcyclus bij ATM is

een vijfjarenplan. Parallel daaraan loopt een budgetcyclus

waarin we de gerealiseerde cijfers vergelijken met

de beschikbaar gestelde budgets. Verder stellen we

driemaal per jaar een uitgebreide kwartaalprognose

op rond onder meer de te verwachten hoeveelheden,

prijzen en kosten. Over het afgelopen boekjaar zijn

de cijfers niet sterk afgeweken van deze prognoses,

waarmee we de kansen en bedreigingen voor ATM

dus redelijk nauwkeurig hebben weten in te schatten.

Schoon water

Water

Metaal

Slak

GasSchone grond

Biologische reiniging / MBR

Slib

beha

ndel

ing

/ SO

VI

Fysisch chemische reiniging / FFU

SchredderBew

erking

Thermische reiniging / TRI

Afvalwater

Verp

akte a

fvalstoffen

Olie / op

losm

idd

elen

Verontreinigde grond

Opgeruimdewereld

Ver

on

tre

inig

d s

lib Pyrolyse - installatie

Sedi

men

t

Olie

Wat

er

Schema geïntegreerde processen

44 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Kerncijfers ATM

Financieel

Eenheid 2013-2014

budget

2012-2013 2011-2012 2010-2011 2009-2010

Bruto-omzet EUR’000 85.500 87.021 92.912 87.046 72.331

Contributiemarge EUR’000 59.300 62.798 66.138 59.093 51.337

Bedrijfsresultaat (EBITA) index 127 146 177 91 82

Geïnvesteerd vermogen index 177 148 112 127 101

Operationele kasstroom EUR’000 7.900 7.351 23.277 7.221 8.818

Omlooptijd debiteuren dagen 70 65 71 74 71

Investeringen EUR’000 12.600 9.533 9.934 12.838 5.706

Sociaal

Eenheid 2012-2013 2011-2012 2010-2011

Aantal medewerkers fte 194,4 184,5 176,8

Gemiddelde leeftijd jaar 44 50 50

Verloop % 4,4 5,8 6,1

Ziekteverzuim % 4,75 5,88 4,78

Milieu

Eenheid 2012-2013 2011-2012 2010-2011

Ingenomen afvalstoffen kton 1.555 1.755 1.642

Afzet herbruikbare stoffen kton 1.478 1.696 1.725

Hergebruik % 95 91 89

Energie efficiëntie index (EEI) % 71,3 64,9 64,5

CO2-emissie kton 257 289 285

45

46 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Verslaggegevens

Duurzaamheidsverslag

ATM heeft tot nu toe haar externe verslaglegging

vooral gericht op het bevoegd gezag. We hechten

echter waarde aan een open en heldere communicatie

met zowel klanten, omwonenden, leveranciers als

overheden. Duurzaamheid raakt daarbij steeds

meer ingeburgerd. Vandaar dat we er dit jaar voor

hebben gekozen om voor het eerst een geïntegreerd

duurzaamheidsverslag te maken, waarin we onze

stakeholders transparant informeren over de

ontwikkelingen en prestaties van ATM.

Bij het opstellen van het verslag zijn de richtlijnen

gevolgd van de erkende internationale standaard voor

duurzaamheidsverslaglegging, het Global Reporting

Initiative (GRI) niveau C. In het vervolg zullen jaarlijks

de prestaties van ATM in een duurzaamheidsverslag

worden weergegeven. Het voorliggende verslag

is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de

directie en is tot stand gekomen door interviews

met directieleden, het managementteam en andere

betrokkenen. De gepresenteerde gegevens zijn

afkomstig van de managementinformatiesystemen

zoals die bij ATM worden gebruikt en sluiten aan bij

de rapportages, zowel intern als extern.

Scope en periode

Het duurzaamheidsverslag rapporteert over financiële,

sociale en milieuactiviteiten en resultaten van de

ATM Groep. De groep bestaat uit de bedrijven ATM

BV, Jaartsveld Groen en Milieu BV, ATM Entsorgung

Deutschland GmbH (Duitsland) en Ocean Combustion

Service NV (België). De verslagperiode is van 1 april

2012 tot en met 31 maart 2013. Dit gebroken boekjaar

loopt gelijk met dat van het Engelse moederbedrijf

Shanks Group plc.

Uitzondering hierop vormt de verslaglegging van

de milieuprestaties van ATM. Hierin is uitsluitend

de vestiging Moerdijk in ogenschouw genomen.

De activiteiten die op deze locatie plaatsvinden,

hebben verreweg de meeste (potentiële) milieueffecten

in verhouding tot de andere productievestiging, die

van Jaartsveld Groen en Milieu in Steenbergen.

Beide vestigingen rapporteren apart aan het

bevoegd gezag. Van samenvoegen van de gegevens

tot één rapportage is afgezien. Verder is voor de

milieuprestaties om redenen van transparantie en

eenduidigheid aangesloten bij de rapportage zoals die

ook aan het bevoegd gezag plaatsvindt. In afwijking

van de rest van het verslag worden de milieuprestaties

daarom per kalenderjaar gerapporteerd.

47

Indicator Verslaggevingselementen volgens GRI Pagina

Profiel 

1.1-1.2 Visie, ambitie en strategie 7-9

2.1 Naam van organisatie 11

2.2 Voornaamste producten en diensten 11-17

2.3 Operationele structuur 50

2.4 Locaties 11

2.6 Rechtsvorm 11

2.7 Afzetmarkten 7-8 + 44

2.8 Omvang van de organisatie 45

2.9 Significante veranderingen 7-9

Verslagparameters

3.1-3.3 Verslagprofiel 9 + 47

3.4 Contactgegevens 51

3.5-3.12 Reikwijdte en afbakening 47

 Bestuursstructuur en managementsystemen

4.1-4.3 Bestuursstructuur 11

4.4 Medezeggenschap 11

4.8 Missie economische, milieu en sociale prestaties 7-9

4.13 Lidmaatschappen 35

4.14–4.15 Stakeholders 36

Economische prestatie-indicatoren

EC1 Directe economische waarden 43 + 45

Milieuprestatie-indicatoren

EN1-2 Ingezamelde en verwerkte materialen 21 + 45

EN3 Energieverbruik 23

EN6 Initiatieven voor energiebesparing 22

EN8 Waterverbruik 23

EN11-12 Biodiversiteit 25

EN16-17 Uitstoot van broeikasgassen 24

EN18 Initiatieven ter verlaging van de emissie broeikasgassen en realisatie 23 + 24

EN19-20 Significantie luchtemissies 24

EN21 Waterafvoer 23

EN22 Afvalafvoer 22

EN28 Naleving milieuwet- en regelgeving 25

GRI referentietabel

48 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Indicator Verslaggevingselementen volgens GRI Paginanummer

Sociale prestatie-indicatoren

LA1-2 Werkgelegenheid 31

LA4-5 Arbeidsvoorwaarden 32

LA6-9 Gezondheid en veiligheid 27 + 32

LA10 Opleiding per medewerker 32

Maatschappelijke prestatie-indicatoren

SO1 Invloed lokale gemeenschap 35

SO5 Publiek beleid 35

SO8 Naleving wet- en regelgeving 25 + 36

ColofonSamenstelling

ATM BV.

Jacques de Jong, Directeur Compliance

Sanne Wagemakers, Communicatie

Concept, teksten en eindredactie

Noordhoek Media en Management Utrecht

Vormgeving en opmaak

doorendoor ontwerp

Fotografie

Beeldbank ATM

Lauran van Hal, LaShoot

Drukwerk en afwerking

Klomp Reproka

49

Communicatie

Organisatieschema ATM Groep per 1 oktober 2013

Personeel & Organisatie Financiën en Automatisering

Secretariaat en Receptie

Directie

Sales en Marketing

GmbH

Spanje

OCS

TRI

Pyro Pyro

Water / SOVI Water / SOVI

Jaartsveld Jaartsveld

TRI LaboratoriumKwaliteit,

Veiligheid en Milieu

Operatie en Onderhoud

Customer relations en Salessupport

Elektrotechnische Dienst

Engineering en inkoop

Compliance

50 ATM Duurzaamheidsverslag 2012/2013

Management Team

Jonny Kappen Algemeen directeur

Aad van Marrewijk Financieel directeur

Rinus van ’t Westenende Directeur operatie en onderhoud

Fred Muller Directeur sales en marketing

Jacques de Jong Directeur compliance

Oskar van den Berg Manager milieu

Teus Brand Manager veiligheid

Jac Roovers Controller

Els Schuijlenburg Manager personeelszaken

Contactgegevens

Vlasweg 12

4782 PW Moerdijk

Postbus 30

4780 AA Moerdijk

Havennummer 152

T +31 (0)168 38 92 89

F +31 (0)168 38 92 70

E info@atmmoerdijk.nl

I www.atmmoerdijk.nl

KvK 20047604

VIHB NB501809XXHB

Afvalstoffen Terminal Moerdijk BV

51

Afvalstoffen Terminal

Moerdijk BV

Vlasweg 12

4782 PW Moerdijk

Postbus 30

4780 AA Moerdijk

Havennummer 152

T +31 (0)168 38 92 89

F +31 (0)168 38 92 70

E info@atmmoerdijk.nl

www.atmmoerdijk.nl