atlas anatomii mięśniowej anatomii... · 2020. 4. 3. · mięsień czworoboczny przyczep...

Atlas anatomii

mięśniowej

MIANOWNICTWO POLSKIE I ANGIELSKIE

FACEBOOK.COM/FIZJOTERAPEUTAMATEUSZSZPAK

TELEFON KONTAKTOWY: 500336622

1

CZĘŚĆ PIERWSZA

Mięśnie tułowia i szyi

2

Źródła

Mianownictwo Polskie:Adam Bochenek, Michał Reichert – Anatomia tom I

Mianownictwo Angielskie:Essential Anatomy 3

Ilustracje:Essential Anatomy 3

Mianownictwo polskie i angielskie w wielu przypadkach nie pokrywa się dokładnie. Celem tego jest przedstawienie że nie ma jednej prawidłowej anatomii a wszystko jest kwestią poglądu osoby badającej.

3

Mięsień Czworoboczny

Przyczep początkowy:- kresa karkowa górna- więzadło karkowe- wyrostki kolczyste wszystkich kręgów piersiowych- więzadło nadkolcowe

Przyczep końcowy:- koniec barkowy obojczyka (cz. zstępująca)- grzebień łopatki (cz. poprzeczna)- grzebnień łopatki (cz. wstępująca)

Unerwienie: nerw dodatkowy (XI)

Unaczynienie: t. poprzeczna szyi, t. nadłopatkowa

5

Trapezius

ORIGIN:

- external occipital protuberance

- ligamentum nuchae

- spinosus procesus C1-Th12 vertebrae and ligamentum supraspinalis

INSERTION:

- the lateral one/third of clavicle (descending)

- medial side of the acromion (transverse)

- the upper crest and tubercle of the scapular

spine (ascending)

NERVE SUPPLY: Accesory nerve (XI)

ARTERIAR SUPPLY: Transverse cervical artery

6

Czynność mięśnia

czworobocznego

Część górna:

- unosi staw ramienny do góry na około 10 cm (wzruszenie

ramionami)

- przy stalonym stawie ramiennym wykonuje wyprost głowy i rotację w kierunku przeciwnym

Część środkowa:

- zbliża łopatki do kręgosłupa

Część dolna:

- opuszcza staw ramienny

- razem z częścią górną obracają łopatkę tak, że kąt górny zbliża się do kręgosłupa. Umożliwia to podniesienie kończyny górnej ponad

poziom.

7

Co warto wiedzieć

Mięsień w obrębie siódmego kręgu szyjnego tworzy ścięgniste pasmo

(biały romb) które jest miejscem kumulacji emocji, najczęściej

towarzyszących doświadczeniom stresowym.

W tym samym miejscu w zespole Cushinga odkłada się tkanka

tłuszczowa oraz dochodzi do powstawania tzw. Wdowiego garbu.

Uważa się również, że u kobiet po menopauzie to miejsce odpowiada

za produkcję i magazynowanie estrogenów.

Jest on unerwiony z nerwu czaszkowego, jako jeden z dwóch mięśni

szkieletowych poza czaszką.

8

Mięsień Najszerszy Grzbietu

Przyczep początkowy:

- wyrostki kolczyste sześciu dolnych kręgów

piersiowych i pięciu kręgów lędźwiowych

- powięź piersiowo – lędźwiowa- powierzchnia zewnętrzna czterech ostatnich

żeber

- kąt dolny łopatki (opcjonalnie)

Przyczep końcowy:

- grzebień guzka mniejszego kości ramiennej

Unerwienie: nerw piersiowo-grzbietowy (C6C8)

Unaczynienie: t. piersiowo-grzbietowa

9

Latissimus Dorsi

ORIGIN:

- inferior angle of the scapula

- the 9th-12th ribs

- the spinous processes of T7-T12 vertebrae- the thoracolumbar fascia

- the posterior one-third of the iliac crest

INSERTION:

- crest of the lesser tuberosity of the humerus

and the intertubercular groove

NERVE SUPPLY: Thoracodorsal nerve (C6-C8)

ARTERIAL SUPPLY: Thoracodorsal artery

10

Czynność mięśnia najszerszego

grzbietu

- Opuszcza podniesione ramie przy ustabilizowanym kręgosłupie

- Cofa wysunięte do przodu ramie

- Rotuje ramie do wewnątrz

- Umożliwia czynność podciągania na drążku- Jest mięśniem wdechowym gdyż przy ustabilizowanym ramieniu

podciąga dolne żebra do góry

- Jest mięśniem wydechowym poprzez opuszczanie dolnych żeber

podczas kaszlu

11

Co warto wiedzieć

Wchodzi w skład powięzi piersiowo lędźwiowej. Jest pośrednikiem w przenoszeniu obciążeń z pośladków i, w zależności od warstwy powięzi, z grupy tylnej mięśni uda oraz z grupy bocznej mięśni uda.

Koordynuje on pracę powięzi i razem z mięśniem pośladkowym wielkim oraz poprzecznym brzucha stanowią podporę stabilizacyjno – ciśnieniową dla lędźwiowego odcinka kręgosłupa.

Więzadło nadkolcowe, które pokryte jest mięśniem zarówno czworobocznym jak i najszerszym grzbietu również wytwarzają w jego obrębie ścięgna które wydają się w niektórych przypadkach być emocjonalnie czynne.

Zdarza się że bywa złączony w jednolitą całość z mięśniem obłym większym (stąd też ich tożsame unerwienie). Niektórzy uważają że to mięsień obły większy odłącza się od mięśnia najszerszego grzbietu tworząc autnonomiczną jednostkę.

12

Mięsień Równoległoboczny


- dolna część więzadła karkowego

- wyrostki kolczyste dwóch ostatnich szyjnych i

czterech górnych piersiowych kręgów

Przyczep końcowy:

- brzeg przyśrodkowy łopatki od grzebienia do kąta

dolnego

Unerwienie: nerw grzbietowy łopatki (C4C5)

Unaczynienie: gałąź głęboka t. poprzecznej szyi

13

Rhomboideus

ORIGIN:

- spinous processes of the vertebrae C6-T4 and

- ligamentum nuchae and supraspinatus

INSERTION:

- medial margin of the scapula inferior to the spine.

NERVE SUPPLY: Dorsal scapular nerve (C4-C5)

ARTERIAL SUPPLY: Dorsal scapular artery,

transverse cervical artery

14


równoległobocznego

- Ściąga łopatkę do góry i do przyśrodka

- Przyciska łopatkę do klatki piersiowej

- Jest antagonistą mięśnia zębatego - przedniego

15

Co warto wiedzieć

W dużej liczbie przypadków mięsień ten jest podzielony przez

szczelinę na równoległoboczny mniejszy (wyżej) i równoległoboczny

mniejszy (niżej). Przez ową szczelinę przedostają się na zewnątrz

naczynia.

16

Dźwigacz łopatki

(levator scapulae)


- guzki tylne wyrostków poprzecznych czterech

ostatnich kręgów szyjnych

Przyczep końcowy:

- górna część brzegu przyśrodkowego łopatki

- kąt górny łopatki

Unerwienie: nerw grzbietowy łopatki (C4C5),

górna część mięśnia otrzymuje gałęzie z poziomu

C3C4

Unaczynienie: t. szyjna wstępująca, kręgowa, poprzeczna szyi

17

Levator scapulae

ORIGIN:

- posterior tuberculus of transverse process of

vertebrae C1-C4.

INSERTION:

- superior angle to the medial border of the

scapula.

NERVE SUPPLY: Dorsal scapular nerve (C4C5);

the upper part of the muscle receives branches

of C3 and C4 spinal nerves

ARTERIAL SUPPLY: Cervical ascendens, vertebral, and transverse cervical arteries

18

Czynność mięśnia dźwigacza

łopatki

- Współpracując z mięśniem czworobocznym pociąga łopatkę ku

górze i do przyśrodka

- Przy ustalonej łopatce wykonuje wyprost i tożstronne zgięcie boczne

w szyjnym odcinku kręgosłupa

19

Co warto wiedzieć

W dobie siedzenia przed komputerem, gdzie ręce i głowę mamy

wysuniętą do przodu, oba przyczepy tego mięśnia drastycznie

sprawiają że jest on zablokowany w rozciągnięciu. Może to

doprowadzać do drętwień kończyn górnych czy bólów głowy.

Samo jego rozluźnienie, bez poprawy stereotypów życiowo –

ruchowych czy bez pracy nad poprawą jego elastyczności, ślizgu czy

wzmocnieniu może dać efekty które będą raczej krótkotrwałe.

Jego nieproporcjonalne napięcie może ograniczać rotację szyjnego odcinka kręgosłupa.

20

Mięsień zębaty tylny górny


- wyrostki kolczyste dwóch ostatnich szyjnych i

dwóch pierwszych piersiowych kręgów

Przyczep końcowy:

- brzeg górny powierzchni zewnętrznej żeber od II

do V

Unerwienie: nerwy międzyżebrowe od I do IV

Unaczynienie: t. międzyżebrowe od I do IV

21

Serratus posterior superior

ORIGIN:

- spinous processes of the vertebrae C7-T3 and

the ligamentum nuchae

INSERTION:

- Superior margin of the 2nd-5th ribs.

NERVE SUPPLY: Branches of the ventral primary

rami of the spinal nerves (T1-T4)

ARTERIAL SUPPLY: Posterior intercostal arteries

(T1-T4)

22

Mięsień zębaty tylny dolny


- wplata się w blaszkę powięzi piersiowo –

lędźwiowej

- od wyrostków kolczystych dwóch ostatnich piersiowych i dwóch pierwszych lędźwiowych

kręgów

Przyczep końcowy:

- brzeg dolny od IX do XII żebra

Unerwienie: nerwy międzyżebrowe od IX do XII

Unaczynienie: t. międzyżebrowe od IX do XII

23

Serratus posteriori inferior

ORIGIN:

- Spinous processes of the vertebrae T11-L2

- the thoracolumbar fascia.

INSERTION:

- lateral inferior margins of the 8th-12th ribs.

NERVE SUPPLY: Branches of the ventral primary

rami of the spinal nerves (T9-T12)

ARTERIAL SUPPLY: Posterior intercostal artery

24

Co warto wiedzieć

Mięsień zębaty tylny górny jest mięśniem wdechowym, mięsień zębaty tylny dolny jest mięśniem wydechowym

Oba te mięśnie są uznawane za uwstecznione, czyli takie, które są nam do niczego nie potrzebne. Jedna z teorii twierdzi że są to anomalie anatomiczne pochodzące z wspólnej warstwy z mięśniami międzyżebrowymi zewnętrznymi. (ze względu na ich głębokość położenia)

Druga teoria głosi że to mięsień zębaty tylny górny ma odpowiadać mięśniom międzyżebrowym zewnętrznym ze względu na jego wdechowy charakter, natomiast zębaty tylny dolny międzyżebrowym wewnętrznym – ponieważ jest mięśniem wydechowym.

25

Mięśnie Płatowate

Płatowaty głowy

- od więzadła karkowego C3C7

- od wyrostków kolczystych i więzadła

nadkolcowego Th1Th2- do wyrostka sutkowatego kości skroniowej

Płatowaty szyi:

- od wyrostków kolczystych i więzadła

nadkolcowego Th3Th5

- do guzków tylnych wyrostków poprzecznych

C2C3

Unerwienie: gałęzie tylne nerwów szyjnych C3C5

Unaczynienie: t. potyliczna, poprzeczna szyi,

kręgowa

26

Splenius

Splenius capitis:ORIGIN: Ligamentum nuchae and the spinous processes of the vertebrae C7-T2INSERTION: Mastoid process and the lateral end of the superior nuchal line.

Splenius cervicis: ORIGIN: Ligamentum nuchae and the spinous processes of the vertebrae C7-T6INSERTION: Posterior tubercles of the transverse processes of the C1-C3 vertebrae.

NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the spinal nerves (C3-C5).

ARTERIAL SUPPLY: Occypital, transversus cervicisand vertebralis arteries

27

Czynność

Płatowaty głowy:

- obustronnie prostuje głowę

- jednostronnie wykonuje tożstronną rotację i obrót twarzy ku górze

Płatowaty szyi:

- obustronnie prostuje odcinej szyjny

- jednostronnie wykonuje tożstronną rotację i obrót kręgosłupa

szyjnego ku górze (tożstronne zgięcie boczne)

28

Co warto wiedzieć

W medycynie klinicznej zdarzało się, że oba z tych mieśni nie

występowały w ludzkim ciele. U małp, oba te mięśnie są ze sobą

połączone przez co nie występuje trójkąt międzypłatowy – jest to

charakterystyczna cecha ludzi w związku z silniejszą składową obrotową na niekorzyść składowej prostującej.

Zwróćcie uwagę jak jest u czworonogów – na przykład psy ze względu

na zupełnie inaczej ułożony kręgosłup muszą dużo więcej siły

poświęcić na utrzymanie głowy w pionie – kosztem rotacji.

U ludzi nie ma takiej potrzeby, a rotacja wspomagana przez mięśnie

płatowate jest elementem wspomagania procesów poznawczych.

29

Mięsień krzyżowo – grzbietowy

Przyczep początkowy:- grzebień biodrowy- więzadła krzyżowo – biodrowe - powierzchnia grzbietowa kości krzyżowej- wyrostki kolczyste Th11L5

ORIGIN: - Iliac crest- Iliosacralis ligaments- Dorsal part of sacrum- procesus spinalis Th11L5

Cała ta spójna masa mięśniowa dzieli się dalej na dwa pasma:- mięsień biodrowo – żebrowy- mięsień najdłużysz

30

Mięsień biodrowo – żebrowy

Biodrowo – żebrowy lędźwi:- od wspólnej masy mięśniowej do kątów od sześciu do dziewięciu dolnych żeber

Biodrowo – żebrowy klatki piersiowej:- biegnie w przedłużeniu poprzedniego- łączy sześć dolnych żeber z sześcioma górnymi żebrami

Biodrowo – żebrowy szyi:- od wspólnej masy mięśniowej, dostaje wiązki pomocnicze od kątów od szóstego do trzeciego żebra- przyczepia się do guzków tylnych wyrostków porpzecznych C3C6

31

Iliocostalis

Iliocostalis lumbalis:

INSERTION: angles of 6 to 9 lower ribs

Iliocostalis thoracis:

INSERTION: connects 6 lower ribs with 6 upper ribs

Iliocostalis cervicis:

ORIGIN: Gets suport from angles of 3 to 6th ribs

INSERTION: Posterior tuberculi of procesus

transversus C3C6

32

Mięsień najdłuższy

Najdłuższy klatki piersiowej:- od wspólnej masy mięśniowej- od wyrostków poprzecznych Th6Th12- do wyrostków poprzecznych kręgów lędźwiowych oraz do kątów od 12 do 2 żebra (wiązki boczne)- do wyrostków dodatkowych L1L5 i wyrostków poprzecznych Th1Th12

Najdłuższy szyi:- od wyrostków poprzecznych Th1Th6- do guzków tylnych wyrostków poprzecznych C2C5

Najdłuższy głowy:- od wyrostków poprzecznych Th1Th3- do wyrostka sutkowatego kości skroniowej

33

Longissimus

Longissimus thoracis:ORIGIN: Sacrum; the iliac crest; the spinous processes of the lumbar vertebrae; the transverse processes of the lower thoracic vertebraeINSERTION: 2nd to 12th ribs; the costal processes of the lumbar vertebrae; the transverse processes of the thoracic vertebrae.

Longissimus cervicis:ORIGIN: Transverse processes of the upper 4th-5th thoracic vertebrae.INSERTION: Posterior tubercles of the transverse processes of the 2nd-6th cervical vertebrae.

Longissimus capitis:ORIGIN: Transverse processes of the upper 4th-5th thoracic vertebrae and the articular processes of the three lower cervical vertebrae. INSERTION: Posterior margin of the mastoid process.

34

Czynność, unerwienie i

unaczynienie

Mięsień biodrowo – żebrowy:- zgięcie boczne tożstronne kręgosłupa, dzięki przyczepom do żeber

Mięsień najdłuższy:- część skierowana do głowy prostuje głowę, rotuje tożstronnie i wykonuje tożstronne zgięcie boczne

Oba mięśnie:- są przede wszystkim mocnymi prostownikami tułowia- polega na utrzymaniu pionowej postawy ciała

Unerwienie: tylne gałęzie nerwów rdzeniowych C2L5

NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the spinal nerves C2L5

Unaczynienie: t. potyliczna, międzykręgowe, lędźwiowe

ARTERIAL SUPPLY: occypitalis, intervertebralis, lumbalis arteries

35

Co warto wiedzieć

Prostownik sam w sobie jest mięśniem posturalnym. Jego główną

funkcją jest utrzymywanie nas w pionie. Oprócz tego wspomoaga

zarówno wdech jak i wydech.

Ciekawym przypadkiem jest mięsień biodrowo – żebrowy klatki piersiowej który łączy górne sześć żeber z dolną szóstką.

Przy ustabilizowanej górze – podciąga dolne żebra do góry działając

jako mięsień wdechowy.

Przy ustabilizowanym dole – opuszcza górne żebra działając jako

mięsień wydechowy.

Co więcej, podczas chodu, to właśnie prostowniki pomagają nam

podnosić miednicę w trakcie przenoszenia kończyny.Stojąc na prawej noce podczas wykonywania kroku lewą – napinamy

lewy prostownik.

36

Mięsień kolcowy

Kolcowy klatki piersiowej:- od wyrostków kolczystych Th10L3- do wyrostków kolczystych Th2Th8- kręg 9 bywa ominięty (warto to zapamiętać na przyszłość)

Kolcowy szyi: - od wyrostków kolczystych C6Th2- do wyrostków kolczystych C2C4

Kolcowy głowy:- od wyrostków kolczystych C6Th2- do kości potylicznej

Unerwienie: tylne gałęzie nerwów rdzeniowych C2Th10

37

Spinalis

Spinalis thoracis:

ORIGIN: Spinous processes at the inferior

vertebral levels of T10-L3.

INSERTION: Spinous processes at the superior vertebral levels of T2-T8

Spinalis cervicis:

ORIGIN: Spinous processes of the vertebrae C6-

C7.

INSERTION: Spinous processes of the upper

cervical vertebrae.

NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the nerves

C2Th10

38

Czynność, co warto wiedzieć

- przy jednostronnym skurczu wykonuje zgięcie boczne kręgosłupa

- przy obustronnym skurczu wykonuje wyprost kręgosłupa

Jest to bardzo cienki mięsień, przylegający do wyrostków kolczystych z

obu stron. Stanowi część główną układu międzykolcowego. Składa się

on z szeregu złączonych ze sobą metamerycznych mięśni i występuje

najczęściej w obrębie klatki piersiowej. Zdecydowanie rzadziej w

okolicy karkowej natomiast przy głowie tylko jako odmiana.

Mięsień kolcowy głowy występuje stosunkowo rzadko.

39

Mięsień półkolcowy

Półkolcowy klatki piersiowej i szyi:- od wyrostków poprzecznych Th1Th12- do wyrostków poprzecznych C2Th6- górne włókna półkolcowego klatki piersiowej kończą się na wyrostku poprzecznym Th1- górne włókna półkolcowego szyi kończą się na kręgu obrotowym

Półkolcowy głowy:- od wyrostków poprzecznych C4Th6- do łuski kości potylicznej

Unerwienie: gałęzie tylne nerwów rdzeniowych C3Th12 – klatki piersiowej i szyi, gałęzie tylne nerwów rdzeniowych C1C5 – głowy.

40

Semispinalis

Semispinalis capitis:ORIGIN: Transverse and articular processes of the vertebrae C2-T6. INSERTION: Posterior occipital bone below the superior nuchal line.

Semispinalis cervicis:ORIGIN: Transverse processes of the vertebrae T1-T6. INSERTION: Spinous processes of the C2-C5 vertebrae.

Semispinalis thoracis:ORIGIN: Transverse processes of the vertebrae T6-T12. INSERTION: Spinous processes of the C6-T4 vertebrae.

NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the spinal nerves (C1-T12).

41

Czynność

- działając jednostronnie wykonują tożstronne zgięcie boczne

kręgosłupa i przeciwstronną rotację

- działając symetrycznie prostują kręgosłup i ustalają jego pozycję

- półkolcowy głowy działając symetrycznie wpływa na zwiększenie lordozy szyjnej

42

Co warto wiedzieć

Mięsień ten składa się z dość stromo ułożonych włókien które

przeskakują więcej niż cztery kręgi – zwykle sześć lub siedem.

Spoczywa on na mięśniu wielodzielnym.

Mięsień półkolcowy głowy dzieli się na dwie części – przyśrodkową

(węższą) oraz boczną (szerszą). Pierwsza zawiera poprzecznie

biegnącą smugę ścięgnistą stąd jego nazwa – dwubrzuścowy głowy.

Druga natomiast ma dość nieregularne przyczepy w związku z dużymi

przeplataniami stąd jego nazwa – spleciony większy.

43

Mięśnie wielodzielne i skręcające

Wielodzielne: (lewe)- od wspólnej masy mięśniowej prostownika, wyrostków suteczkowatych kręgów lędźwiowych, wyrostków poprzecznych kręgów piersiowych i wyrostkach stawowych kręgów szyjnych- do wyrostków kolczystych C2L5

Skręcające: (prawe)- od tylnych i górnych brzegów wyrostków poprzecznych- do wyrostków kolczystych kręgów wyżej

Unerwienie: gałęzie tylne nerwów rdzeniowych C3S4

Czynność:- obustronnie prostują kręgosłup- jednostronnie wykonują tożstronne zgięcie boczne i przeciwstronną rotację

44

Multifidus, Rotatores

Multifidius: (left)ORIGIN: Sacrum and the transverse processes of the C2-L5 vertebrae. INSERTION: Spinous processes of the vertebrae superior to their origins.

Rotatores: (right)ORIGIN: Articular processes of the cervical vertebrae; the transverse processes of the thoracic vertebrae; the mamillary processes of the lumbar vertebrae. INSERTION: Spinous processes one level above their origin.

NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the spinal nerves (C3-S4).

45

Mięśnie międzykolcowe i

międzypoprzeczne

Międzykolcowe:

- łączą ze sobą wszystkie wyrostki kolcowe w

obrębie lędźwiowego i szyjnego odcinka

kręgosłupa- w szyjnym ze względu na rozdwojony wyrostek

kolczysty są one parzyste

- w piersiowym nie występują

Międzypoprzeczne:

- łączą ze sobą wszystkie wyrostki poprzeczne w

obrębie lędźwiowego i szyjnego odcinka

kręgosłupa

46

Interspinalis, Intertransversus

Interspinalis:

- connects all of spinalis processes in lumbal and

cevvical spine

- in cervical spine because of anatomy of spinalisprocesses, interspinalis muscles are duplicated

- in thoracs rather doesn’t exist

Intertransversus:

- connects all of transverses processes in lumbal

and cervical spine

- due to anatomy, they are also duplicated

47

Czynność, unerwienie, co warto

wiedzieć

Międzykolcowy:- unerwiony z tylnych gałęzi nerwów rdzeniowych C1Th3 i Th11L5- prostuje kręgosłup w odcinku szyjnym i lędźwiowym- ze względu na ustawienie wyrostków kolczystych w piersiowym odcinku kręgosłupa (dachówkowate) nie występuje

Międzypoprzeczny:- unerwiony z tylnych i przednich gałęzi C1C8 i nerwów lędźwiowych L1L5 - wykonuje zgięcie boczne kręgosłupa- ze względu na występowanie guzków przednich i tylnych w C wyróżnia się mięśnie międzypoprzeczny przedni i tylny szyi- w odcinku lędźwiowym występują międzypoprzeczne boczne lędźwi łączące wyrostki żebrowe, oraz międzypoprzeczne przyśrodkowe lędźwi łączące wyrostki dodatkowe z suteczkowatymi.

48

Mięśnie podpotyliczne

Skośny górny głowy:- od wyrostków poprzecznych C1

- do kresy karkowej górnej

Prosty tylny mniejszy głowy:

- od guzka tylnego C1

- do kresy karkowej dolnej

Prosty tylny większy głowy:

- od wyrostka kolczystego C2

- do kresy karkowej dolnej

Skośny dolny głowy:- od wyrostka kolczystego C2

- do wyrostków poprzecznych C1

Prosty boczny głowy:

- od wyrostków poprzecznych C1

- do wyrostka szyjnego kości potylicznej

49

mm. suboccypitalis

Rectus capitis posteriori major:ORIGIN: Posterior tubercle of the axis. INSERTION: Lateral part of the occipital bone below the inferior nuchal line.

Rectus capitis posteriori minor:ORIGIN: Posterior tubercle of the atlasINSERTION: Medial part of the occipital bone below the inferior nuchal line.

Obliqus capitis superior:ORIGIN: Transverse process of the atlas. INSERTION: Occipital bone below the superior nuchal line.

Obliqus capitis inferior:ORIGIN: Spinous process of the axis. INSERTION: Transverse process of the atlas.

Rectus capitis lateralis:ORIGIN: Processes transversus of atlasINSERTION: Jugular proces of occypital bone

50

Czynność i unerwienie

Czynność:- mięśnie proste tylne wraz ze skośnymi pociągają głowę ku tyłowi- mięśnie proste tylne jednej strony razem ze skośnym dolnym głowy jednej strony obraca głowę kierując ją twarzą w stronę przeciwległą- mięsień prosty boczny głowy zginą głowę do boku

Unerwienie:- pierwsze cztery są unerwione przez nerw podpotyliczny- mięśnie skośny dolny głowy i prosty tylny większy głowy mogą otrzymywać również gałęzie z poziomu C2- mięsień prosty boczny głowy jest unerwiony przez gałąź przednią nerwu szyjnego I

51

Co warto wiedzieć

Czynność ruchowa tych mięśni zdecydowanie ustępuje ich czynności

proprioceptywnej. Uważa się, że mięśnie podpotyliczne są bardzo

mocno unerwione, dużo bardziej niż wszystkie inne mięśnie szkieletowe.

Ich unerwienie ma na celu odbieranie bodźców ze środowiska i informowanie naszego systemu o dokładnym ułożeniu głowy.

Jeśli zamkniecie oczy, położycie ręce delikatnie pod potylicą i

poruszacie gałkami ocznymi – będziecie w stanie wyczuć zmieniające

się napięcie tych mięśni.

Może to świadczyć o ich wielkim wpływie na procesy poznawcze

naszego organizmu.

Ponadto uważa się, że mają one również przyczep do opony twardej przez co mogą wpływać na jej napięcie.

52

Piersiowy większy


- przyśrodkowa połowa obojczyka (cz.

obojczykowa)

- powierzchnia boczna mostka i chrząstka żeber prawdziwych (cz. mostkowo – żebrowa)

- mięsień prosty brzucha (cz. Brzuszna)

Przyczep końcowy:

- grzebień guzka większego kości ramiennej

Unerwienie: Nerw piersiowy boczny i

przyśrodkowy (C5Th1)

Unaczynienie: t. piersiowo – barkowa, t.

piersiowa boczna

54

Pectoralis major

ORIGIN: Medial half of the clavicle; the

manubrium; the body of the sternum; the costal

cartilages of ribs 1-6; the anterior layer of the

rectus sheath.

INSERTION: Crest of the greater tubercle of the

humerus.

NERVE SUPPLY: Medial and lateral pectoral

nerves; the brachial plexus (C5-T1).

ARTERIAL SUPPLY: Pectoral branch of the

thoracoacromial trunk.

55

Czynność mięśnia piersiowego

większego

- Pociąga łopatkę do przodu

- Przyciąga ramię przyśrodkowo i do przodu

- Obraca ramię do wewnątrz

- Przy ustalonych ramionach mięsień piersiowy jest ważnym mięśniem wdechowym

56

Co warto wiedzieć

Włókna w obrębie jego przyczepu do kości ramiennej tworzą dwie

warstwy nakładając się na siebie.

Warstwa przednia, grubsza, do której dochodzą włókna części

obojczykowej i fragment włókien części mostkowo – żebrowej.Warstwa tylna, cieńsza, do której dochodzą włókna części brzusznej i

fragment włókien części mostkowo – żebrowej. Tworzą one pomiędzy

sobą kieszonkę otwartą ku górze, wypełnioną luźną tkanką łączną i

tłuszczową.

57

Piersiowy mniejszy


- wyrostek kruczy łopatki

Przyczep końcowy:

- powierzchnia przednia końców żeber od

drugiego bądź trzeciego do piątego

Unerwienie: Nerw piersiowy przyśrodkowy i

boczny (C5Th1)

58

Pectoralis minor

ORIGIN: 3rd to 5th ribs.

INSERTION: Coracoid process of the scapula.

NERVE SUPPLY: Medial and lateral pectoral nerves; the brachial plexus (C8, T1).

ARTERIAL SUPPLY: Pectoral branch of the


59

Czynność mięśnia piersiowego

mniejszego

- Obniża obręcz kończyny górnej

- Pociąga obręcz kończyny górnej przyśrodkowo

- Razem z dźwigaczem łopatki i równoległobocznym obraca łopatkę,

obniżając panewkę stawową- Przy stabilnym ramieniu, jest pomocniczym mięśniem wdechowym

60

Co warto wiedzieć

Mięśnień piersiowy mniejszy jest ważny w kontekście zmniejszenia pola

powierzchni przebiegu splotu nerwowego.

Splot wydostaje się z przestrzeni pomiędzy obojczykiem a pierwszym

żebrem, przechodząc pod pachę pośrednio właśnie przez ten mięsień. Sprawia to, że jego napięcie może wpływać na drażnienie splotu i

powodować promieniowania i drętwienia palców.

Mięsień piersiowy mniejszy powstaje z tego samego zawiązka co

mięsień piersiowy większy. Zdarzyć się może w konsekwencji, że jego

przyczep ma miejsce na guzku bądź grzebieniu guzka większego.

61

Podobojczykowy


- powierzchnia górna pierwszego żebra

Przyczep końcowy:

- powierzchnia dolna obojczyka

Unerwienie: nerw podobojczykowy (C5C6)

Unaczynienie: t. podobojczykowa

Czynność:

- pociąga obojczyk ku dołowi

- jego powięź łączy się z żyłą podobojczykową przez co dzięki podniesieniu ramienia zwiększa

jej światło

62

Subclavicularis

ORIGIN: Costal cartilage and the 1st rib.

INSERTION: Acromial end of the clavicle.

NERVE SUPPLY: Subclavian nerve and the upper trunk of the brachial plexus (C5).

ARTERIAL SUPPLY: Clavicular branch of the


63

Zębaty przedni


- zewnętrzna powierzchnia dziewięciu górnych

żeber

- dwa zęby przyczepiają się do żebra drugiego

Przyczep końcowy:

- brzeg przyśrodkowy łopatki

Unerwienie: nerw piersiowy długi (C5C8)

Unaczynienie: t. piersiowa boczna, t. piersiowo -

grzbietowa

64

Serratus anterior

ORIGIN: Superior: the 1st and 2nd ribs;

Intermediate: the 2nd and 3rd ribs; Inferior: the

4th and 9th ribs.

INSERTION: Medial margin of the costal surface

of the scapula.

NERVE SUPPLY: Long thoracic nerve and the

brachial plexus (C5-C7).

ARTERIAL SUPPLY: Lateral thoracic artery.

65

Czynność mięśnia zębatego

przedniego

- Część górna pociąga staw ramienny do przodu

- Część dolna, najsilniejsza, pociąga bark do dołu

- Częśc dolna obraca łopatkę w ten sposób, że kąt dolny przesuwa się

do przodu i do boku a panewka łopatki ku górze- Cały mięsień przyciska łopatkę do klatki piersiowej

- Przy ustalonym ramieniu mięsień zębaty przedni jest pomocniczym

mięśniem wdechowym

66

Co warto wiedzieć

Gdy mięsień zębaty przedni nie działa prawidłowo, albo jest za słaby,

w efekcie mamy odstające łopatki. Można go wzmocnić poprzez

ćwiczenie – wciskanie butelki, piłki czy poduszki na prostych rękach w

ścianę. Mięsień zębaty przedni tworzy również jedną z umownych powierzchni

stawowych dla ruchu łopatki w stawie żebrowo łopatkowym.

Drugim mięśniem jest mięsień podłopatkowy.

67

Mięśnie międzyżebrowe

Zewnętrzne: (lewa strona)- od dolnego brzegu wyżej leżącego żebra, do górnego brzegu niżej leżącego żebra- włókna skierowane „od kręgosłupa”

Wewnętrzne: (prawa strona)- od górnego brzegu niżej leżącego żebra, do dolnego brzegu wyżej leżącego żebra- włókna skierowane „do kręgosłupa”

Czynność:- zewnętrzne = wdechowe- wewnętrzne = wydechowe- przeciwstawiają się różnicom ciśnień pomiędzy klatką piersiową a środowiskiem zewnętrznym

68

Mięśnie międzyżebrowe

ORIGIN: Inferior margin of the superior rib.

INSERTION: Fibers insert medially downward

into the superior margin of the inferior rib.

(external)

ORIGIN: Inferior margin of the superior rib.

INSERTION: Fibers insert laterally downward into

the superior margin of the inferior rib.

(internal)

69

Przepona

Mięśniowi temu poświęciłem cały artykuł, dlatego pozwolę sobie

umieścić tutaj tylko odnośnik.

Jest to trudny do opisania mięsień i na pewno forma jaką jest

prezentacja wcale nie ułatwi zrozumienia jego złożoności.

Artykuł do pobrania z dysku google.

https://drive.google.com/open?id=0B5rF3u3YgonQcWVEdkxwV3JuU2M

70

Skośny zewnętrzny brzucha

Przyczep początkowy:- powierzchnia zewnętrzna od piątego do dwunastego żebra- pięć górnych zębów łączy się z mięśniem zębatym przednim- trzy dolne wiązki z mięśniem najszerszym grzbietu

Przyczep końcowy:- tworzy przednią blaszkę pochewki mięśnia prostego brzucha- więzadło pachwinowe- warga zewnętrzna grzebienia biodrowego

Unerwienie: nerw biodrowo podbrzuszny, biodrowo pachwinowy, nerwy międzyżebrowe

Unaczynienie: dolne tętnice międzyżebrowe

71

External Abdominis Oblique

ORIGIN: Outer surface of the 5th to the 12th

ribs.

INSERTION: Linea alba; the pubic crest and

tubercle; the anterior superior iliac spine and

iliac crest.

NERVE SUPPLY: Intercostal nerves; the

subcostal, iliohypogastric and ilioinguinal nerves.

ARTERIAL SUPPLY: Musculophrenic artery, the

superior epigastric artery, the lumbar arteries,

the superficial circumflex iliac artery, the deep

circumflex iliac artery, the superficial epigastric

artery, the inferior epigastric artery and the superficial external pudendal artery.

72

Czynność mięśnia skośnego

zewnętrznego brzucha

- Skurcz jednostronny prowadzi do tożstronnego zgięcia bocznego i

przeciwstronnej rotacji

- Skurcz obustronny prowadzi do zgięcia kręgosłupa, pociąga klatkę

piersiową do dołu będąc mięśniem wydechowym- Zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej

- Przy ustalonej klatce piersiowej dźwiga on miednicę

73

Skośny wewnętrzny brzucha

Przyczep początkowy:- powierzchnia tylna powięzi piersiowo –lędźwiowej- kresa pośrednia grzebienia biodrowego- na bocznych dwóch trzecich więzadła pachwinowego

Przyczep końcowy:- brzegi dolne dwóch ostatnich żeber- od ósmej do dziesiątej chrząstki żebrowej- wytwarzają rozcięgno pochewki mięśnia prostego brzucha- od dolnej części odchodzą włókna które wraz z włóknami poprzecznego brzucha tworzą u mężczyzn dźwigacz jądra, zaś u kobiet więzadło obłe macicy

Unerwienie: nerw biodrowo podbrzuszny, biodrowo pachwinowy, nerwy międzyżebrowe

Unaczynienie: dolne tętnice międzyżebrowe

74

Internal Abdominis Oblique

ORIGIN: Deep layer of the thoracolumbar fascia; the anterior two-thirds of the iliac crest; the lateral two-thirds of the inguinal ligament; the iliopsoas fascia.

INSERTION: Lower margins of the 9th-12th ribs; the pubic crest; the anterior and posterior layers of the linea alba.

NERVE SUPPLY: Intercostal nerves (T7-T12); the subcostal nerve; the iliohypogastric and ilioinguinal nerves.

ARTERIAL SUPPLY: Musculophrenic artery; the superior epigastric artery; the intercostal arteries; the subcostal artery; the lumbar arteries; the superficial circumflex iliac artery; the deep circumflex artery; the superficial epigastric artery; the inferior epigastric artery; the superficial external pudendal artery.

75

Czynność skośnego wewnętrznego

brzucha

- Obustronny skurcz zgina tułów do przodu

- Pociąga klatkę piersiową ku dołowi zwiększając również ciśnienie w

jamie brzusznej

- Jest mięśniem wydechowym- Jednostronny skurcz wykonuje zgięcie boczne i tożstronną rotację

76

Poprzeczny brzucha

Przyczepy początkowe:- powierzchnia wewnętrzna od siódmej do dwunastej chrząstki żebrowej- powięź piersiowo – lędźwiowa- warga wewnętrzna grzebienia biodrowego- więzadło pachwinowe

Przyczepy końcowe:- kresa półksiężycowata- pochewka mięśnia prostego brzucha- włókna do dźwigacza jądra

Unerwienie: nerw biodrowo podbrzuszny, biodrowo pachwinowy, płciowo udowy

Unaczynienie: tętnica nadbrzuszna dolna

77

Transverse Abdominis

ORIGIN: Inner surface of the 7th-12th cartilages of the ribs; the deep layer of the thoracolumbar fascia; the anterior two-thirds of the iliac crest; the lateral one-third of the inguinal ligament.

INSERTION: Linea alba; the pubic crest; the pecten pubis

NERVE SUPPLY: Intercostal nerves (T7-T12); the iliohypogastric nerve; the ilioinguinal nerve; the subcostal nerve.

ARTERIAL SUPPLY: Musculophrenic artery; the superior epigastric artery; the subcostal artery; the superior circumflex arteries; the deep circumflex arteries; the intercostal arteries; the lumbar arteries.

78

Czynność mięśnia poprzecznego

brzucha

- Zwęża klatkę piersiową zwiększając ciśnienie w jamie brzusznej

- Mięsień wydechowy

- Główny mięsień wytwarzający ciśnienie w jamie brzusznej

79

Prosty brzucha


- powierzchnia przednia od piątej do siódmej

chrząstki żebrowej

- wyrostek mieczykowaty mostka

Przyczep końcowy:

- górna gałąź kości łonowej

- przednia powierzchnia spojenia łonowego

Unerwienie: nerwy międzyżebrowe VI – XII

Unaczynienie: tętnica nadbrzuszna górna i dolna

80

Rectus Abdominis

ORIGIN: Pubis and the pubic symphysis.

INSERTION: Xiphoid process of the sternum and

the costal cartilages of the 5th to 7th ribs.

NERVE SUPPLY: Intercostal nerves (T5 - T12) and

the subcostal nerve.

ARTERIAL SUPPLY: Superior epigastric artery; the

intercostal arteries; the subcostal artery; the

inferior epigastric artery.

81

Czynność mięśnia prostego

brzucha

- Zgięcie tułowia

- Unosi miednicę

- Opuszcza żebra

- Wpływa na statykę zawartości jamy brzusznej i wzmacnia tłocznię brzuszną

82

Czworoboczny lędźwi

Przyczepy

- od wyrostków żebrowych od piątego do

drugiego kręgu lędźwiowego

- do brzegu dolnego dwunastego żebra- od wargi wewnętrznej grzebienia biodrowego i

więzadła biodrowo lędźwiowego

- do wyrostków żebrowych od czwartego do

pierwszego kręgu lędźwiowego i dolnego brzegu

dwunastego żebra

Unerwienie: nerw międzyżebrowy XII

Unaczynienie: tętnica podżebrowa

83

Quadratus Lumborum

ORIGIN: Posterior part of the iliac crest and the

iliolumbar ligament.

INSERTION: 12th rib and the transverse

processes of the vertebrae L1-L4.

NERVE SUPPLY: Subcostal nerve and ventral

primary rami of the spinal nerves (L1-L4, T12).

ARTERIAL SUPPLY: Subcostal artery and the

lumbar arteries.

84


czworobocznego lędźwi

- Zgięcie boczne tułowia

- Skurcz obustronny obniża dwunaste żebra, jest mięśniem

wydechowym

- Jego napięcie stabilizuje lędźwiowy odcinek kręgosłupa

85

Pochewka mięśnia prostego

brzucha

Składa się ona z dwóch blaszek ścięgnistych – przedniej i tylnej które bezpośrednio pokrywają powierzchnię mięśnia prostego brzucha.

Blaszka przednia pokrywa całą przednią powierzchnię mięśnia prostego. U góry blaszka przednia jest cienka i jest miejscem przyczepu dla brzusznej części mięśnia piersiowego większego, ku dołowi staje się grubsza.W górnych dwóch trzecich składa się z włókien mięśnia skośnego wewnętrznego i zewnętrznego, w dolnej jednej trzeciej jest zbudowana z połączonych ścięgien mięśnia skośnego wewnętrznego, zewnętrznego i poprzecznego.

Blaszka tylna jest znacznie krótsza, kończy się na wysokości pępka. Składa się ona z włókien mięśnia skośnego wewnętrznego oraz poprzecznego brzucha.

86

Szeroki szyi


- tkanka podskórna okolicy podobojczykowej

- na wysokości drugiego bądź trzeciego żebra

Przyczep końcowy:

- powięź przyuszna i żwaczowa

- łączy się z obniżaczem kącika ust i

obniżaczem wargi dolnej

Unerwienie: gałąź nerwu twarzowego (VII)

Unaczynienie: tętnica twarzowa

87

Platysma

ORIGIN: Inferior border of the mandible and

the parotid fascia.

INSERTION: Pectoral fascia overlying the

pectoralis major and deltoid muscles.

NERVE SUPPLY: Cervical branch of the facial

nerve (VII).

ARTERIAL SUPPLY: Facial artery.

88

Czynność mięśnia szerokiego szyi,

co warto wiedzieć

- Unosi skórę szyi wraz z tkanką podskórną

- Zmniejsza ciśnienie powietrza na żyłę szyjną zewnętrzną i ułatwia

krwioobieg

- Umożliwiaj on wyrażenie na twarzy strachu, wściekłości czy przerażenia

- w późnej starości przednie brzegi mięśni obu stron wytwarzają wysokie

fałdy podłużne

89

Mostkowo – obojczykowo - sutkowy


- głowa przyśrodkowa rozpoczyna się na

powierzchni przedniej rękojeści mostka

- głowa boczna rozpoczyna się na powierzchni górnej końca mostkowego obojczyka

Przyczep końcowy:

- Wyrostek sytkowaty

- Boczny odcinek kresy karkowej górnej

Unerwienie: nerw dodatkowy (XI), gałąź C2

Unaczynienie: gałęzie mostkowo –obojczykowo – sutkowe tętnicy szyjnej

90

Sternoclaviculomastoid

ORIGIN: Sternal head: the anterior surface of

the manubrium; Clavicular head: the medial

third of the clavicle.

INSERTION: Mastoid process and the lateral

part of the superior nuchal line.

NERVE SUPPLY: Spinal accessory nerve (CN XI)

with sensory supply from C2 and C3.

ARTERIAL SUPPLY: Sternocleidomastoid branch

of the occipital artery.

91

Czynność mięśnia mostkowo –

obojczykowo - sutkowego

- Zgina głowę do boku i obraca w stronę przeciwną unosząc twarz ku

górze w działaniu jednostronnym

- W działaniu dwustronnym pociąga głowę do przodu

- Przy ustalonej głowie podnosi mostek do przodu pełniąc rolę mięśnia wdechowego

92

Co warto wiedzieć

Mięsień mostkowo obojczykowo sutkowy, gdy nieprawidłowo napięty

bądź przeciążony, może powodować bóle głowy, barku, karku, czy

stawu skroniowo – żuchwowego.

Ma on w swoim obrębie trzy punkty spustowe: na górze, mniej więcej w połowie, i na dole.

Jego napięcie może ustawiać kość skroniową w ten sposób że

zmniejszone będzie światło dla przewodu słuchowego co może

doprowadzić do szumów usznych.

93

Mięśnie podgnykowe

Mostkowo - gnykowy:- od powierzchni tylnej rękojeści mostka- do trzonu kości gnykowej

Łopatkowo – gnykowy:- od części bocznej górnego brzegu łopatki i podstawy wyrostka kruczego- dotrzonu kości gnykowej

Mostkowo – tarczowy:- od powierzchni tylnej rękojeści mostka i chrząstki pierwszego żebra- do kresy skośnej chrząstki tarczowej

Tarczowo – gnykowy:- od kresy skośnej chrząstki tarczowej- do trzonu i rogów większych kości gnykowej

94

Infrahyoideus

SternohyoidORIGIN: Posterior surfaces of the manubrium and the sternal end of the clavicle. INSERTION: Lower border of the hyoid bone, medial to the omohyoid insertion.

Scapulohynoid:ORIGIN: Upper border of the scapula medial to the scapular notchINSERTION: Lower border of the hyoid bone lateral to the sternohyoid.

Sternothyroid:ORIGIN: Posterior surface of the manubrium below the origin of the sternohyoid. INSERTION: Oblique line of the thyroid cartilage.

Thyrohynoid:ORIGIN: Oblique line of the thyroid cartilage. INSERTION: Lower border of the hyoid bone.

95

Czynność mięśni podgnykowych

- Wspólne działanie mięśni polega głównie na ustaleniu kości gnykowej

- Staje się ona wtedy punktem podpory w pracy mięśni języka lub przy

obniżaniu żychwy

- Działanie tych mięśni na mostek i żebra jest nieznaczne

96

Suprahyoideus

Dwubrzuścowy:

- od wcięcia sutkowatego kości skroniowej

(brzusiec tylny)

- przechodzi w ścięgno pośrednie- ścięgno pośrednie dochodzi do trzonów i

nasady rogów większych kości gnykowej

- brzusiec przedni rozpoczyna się ścięgnem

pośrednim i przyczepia się do dołu

dwubrzuścowego żuchwy

Czynność:- przy ustalonej kości gnykowej opuszcza

żuchwę.

- podnosi kość gnykową przy ustalonej żuchwie

97

Nadgnykowe

Digastricus:

ORIGIN: Digastric fossa of the mandible.

INSERTION: Intermediate tendon on the minor

cornu of the hyoid bone. (anterior)

ORIGIN: Mastoid notch of the temporal bone.

INSERTION: Intermediate tendon on the minor

cornu of the hyoid bone. (posterior)

98

Mięśnie nadgnykowe

Rylcowo – gnykowy:

- od wyrostka rylcowatego koścy skroniowej

- do trzonu i rogów większych kości gnykowej

Żuchwowo – gnykowy:

- od kresy żuchwowo – gnykowej żuchwy

- do powierzchni przedniej kości gnykowej

Brudkowo – gnykowy:

- od kolca bródkowego żuchwy

- do trzonu kości gnykowej

99

Mięśnie nadgnykowe

Stylohyoid:ORIGIN: Posterior styloid process of the temporal bone. INSERTION: Body of the hyoid bone.

Mylohyoid:ORIGIN: Mylohyoid line of the mandible. INSERTION: Midline raphe and body of the hyoid bone.

Geniohyloid:ORIGIN: Mylohyoid line of the mandible. INSERTION: Midline raphe and body of the hyoid bone.

100

Czynność mięśni nadgnykowych

- Przy ustalonej kości gnykowej opuszczają żuchwę umożliwiając

trawienie

- Przy ustabilizowanej żuchwie unoszą i wysuwają do przodu kość

gnykową

101

Mięśnie pochyłe

Przedni:- od guzków przednich wyrostków poprzecznych od trzeciego do szóstego kręgu szyjnego- do guzka mięśnia pochyłego przedniego na pierwszmżebrze

Środkowy:- od wyrostków poprzecznych pierwszego do szóstego kręgu szyjnego- do pierwszego żebra, do tyłu od bruzdy tętnicy podobojczykowej

Tylny:- od guzków tylnych wyrostków poprzecznych piątego i szóstego kręgu szyjnego- do do bocznej powierzchni drugiego żebra

Najmniejszy: (40% populacji)- od wyrostków poprzecznych szóstego i siódmego kręgu szyjnego- do powierzchni bocznej pierwszego żebra i osklepka opłucnej

102

Scalenii

Anterior:

ORIGIN: Anterior tubercles of the transverse

processes of the vertebrae C3-C6. INSERTION: Scalene tubercle at the 1st rib.

Middle:

ORIGIN: Posterior tubercles of the transverse

processes of the vertebrae C2-C7.

INSERTION: Upper surface of the 1st rib behind the

subclavian artery.

Posterior:

ORIGIN: Posterior tubercles of the transverse

processes of the vertebrae C5-C7. INSERTION: Lateral surface of the 2nd rib.

103

Unerwienie, unaczynienie,

czynność, co warto wiedzieć

Unerwienie: gałązki splotu szyjnego i ramiennego C4C8

NERVE SUPPLY: cervical branches C4C8

Unaczynienie: gałęzie tętnicy podobojczykowej

ARTERIAR SUPPLY: subclavical artery

Czynność:

- mięśnie wdechowe

- wykonują zgięcie boczne w odcinku szyjnym kręgosłupa

- unoszą pierwsze i drugie żebro

Pomiędzy pochyłym przednim i środkowym wychodzi z szyi splot ramienny. Nieprawidłowe napięcie tych mięśni może prowadzić do

drażnienia splotu i mrowienia palców kończyny górnej.

104

Przedkręgowe

Prosty przedni głowy:- od wyrostka poprzecznego kręgu szczytowego- do części podstawnej kości potylicznej

Długi głowy:- od guzków przednich wyrostków poprzecznych od trzeciego do szóstego kręgu szyjnego- do podstawy kości potylicznej

Długi szyi:- od trzonu drugiego do czwartego kręgu szyjnego do trzonów siódmego szyjnego i pierwszego piersiowego- od guzków przednich wyrostków poprzecznych od szóstego do trzeciego kręgu szyjnego do guzka przedniego kręgu szczytowego- od trzonów trzeciego do pierwszego kręgu piersiowego do guzków przednich wyrostków poprzecznych od siódmego do piątego kręgu szyjnego

105

Prevertebral

Longus coli:

ORIGIN: Anterior tubercles and the surfaces of

the transverse processes of vertebrae C3-T3.

INSERTION: Anterior tubercle of the transverse process of vertebrae C5-6; the anterior arch of the

atlas; the anterior surface of the C2-C4 vertebral

bodies.

Longus capitis:

ORIGIN: Tendinous slips to the anterior tubercles

of the transverse processes of the 3rd-6th cervical

vertebrae. INSERTION: Inferior surface of the basilar part of

the occipital bone.

106

Unaczynienie, unerwienie,

czynność

Unerwienie: gałązki splotu szyjnego i ramiennego C1C6

NERVE SUPPLY: cervical plexus C1C6

Unaczynienie: tętnica kręgowa

ARTERIAL SUPPLY: Deep cervical artery.

Czynność:

- zgięcie głowy, zgięcie boczne głowy

- ruchy rotacyjne głowy

107

Kości kończyny górnej

Kości kończyny górnej

• Wśród kości kończyny górnej wyróżniamy:

– kości obręczy

• obojczyk

• łopatka

– kości kończyny górnej wolnej

• kość ramienna

• kości przedramienia

• kości ręki kości nadgarstka

kości śródręcza

kości palców

Kości kończyny górnej (prawa)

widok od przodu widok od tyłu

przedramię

k. łokciowa

k. promieniowa

ramię

ręka

kk. nadgarstka

łopatka

obojczyk

k. łokciowa

k. promieniowa

k. ramienna

kk. śródręcza

kk. palców

obręcz barkowa

Kości kończyny górnej (prawa)

widok od przodu widok od strony bocznej widok od tyłu

kości przedramienia

k. łokciowa

k. promieniowa

k. ramienna

kk. ręki

kk. nadgarstka

łopatka

obojczyk

k. łokciowa

k. promieniowa

k. ramienna

k. łokciowa

k. promieniowa

kości obręczy barkowej

Kości obręczy kończyny górnej

• Obręcz kończyny górnej tworzą następujące kości:

– Obojczyk

• połączony z mostkiem stawem mostkowo-obojczykowym

– Łopatka

• połączona z obojczykiem stawem barkowo-obojczykowym

• przyłączona do klatki piersiowej i kręgosłupa pośredniopoprzez mięśnie

Kości obręczy kończyny górnej

widok od góry

grzebień łopatki

wyrostki kolczyste kręgów

żebra

rękojeść mostkatrzon

mostka

koniec barkowy

obojczyka

wyrostek barkowy

łopatki

wyrostek kruczy łopatki

trzon obojczyka

koniec mostkowy obojczyka

dół nadgrzebieniowy

łopatki

Obojczyk

widok od dołu

widok od góry

trzon obojczyka

powierzchnia stawowa mostkowa

koniec mostkowy

koniec barkowy

koniec mostkowy

powierzchnia stawowa mostkowa

wycisk więzadłażebrowo-obojczykowego

guzek stożkowatykresa

czworoboczna

powierzchnia stawowa barkowa

trzon obojczyka

koniec barkowy

guzek stożkowaty

Łopatka

widok od tyłu

żebra

brzeg przyśrodkowy

obojczyk

kręgi piersiowe

łopatka

wcięcie łopatki

brzeg górny

kąt górny

dół nad-grzebieniowy

grzebień łopatki

wyrostek kruczy

kąt dolny

wyrostek barkowy

brzeg boczny

dół pod-grzebieniowy

guzek pod-panewkowy

kąt boczny

powierzchnia grzbietowa

Łopatka

widok od przodu

żebra

obojczyk

łopatka

mostek

brzeg przyśrodkowy

wcięcie łopatki

brzeg górny

kąt górny

dół pod-łopatkowy

wyrostek kruczy

kąt dolny

wyrostek barkowy

brzeg boczny

guzek pod-panewkowy

kąt bocznypowierzchnia żebrowa

powierzchnia stawowa barkowa

wydrążenie panewkowe

szyjka łopatki

kresy żebrowe

Łopatka

widok od strony bocznej

kręgi piersiowe

obojczyk

łopatka

żebra

kąt górny

wyrostek kruczy

kąt dolny

wyrostek barkowy

brzeg boczny

guzek pod-panewkowykąt boczny

wydrążenie panewkowe

grzebień łopatki

guzek nad-panewkowy

Kości kończyny górnej wolnej

• Wśród kości kończyny górnej wolnej wyróżniamy:

– kość ramienna

• połączona nasadą bliższą z łopatką, a nasadą dalszą z kośćmi przedramienia

– kości przedramienia

• promieniowa i łokciowa

• leżą równoległe, promieniowa od strony bocznej, łokciowa od strony przyśrodkowej

• połączone ze sobą nasadami bliższymi i dalszymi oraz poprzez błonę międzykostną - trzonami

• nasadami bliższymi połączone są również z kością ramienną,a nasadami dalszymi z szeregiem bliższym kości nadgarstka

Kość ramienna i łopatka

kość ramiennawidok od dołu

kość ramiennawidok od góry

widok od strony górno-przedniej

głowa kości ramiennej

guzek mniejszy

guzek większy

wcięcie łopatki

brzeg górny

nadkłykiećprzyśrodkowy

wyrostek kruczy

guzek mniejszy

kłykieć przyśrodkowy


bloczek kościramiennej

szyjka łopatki

grzebień łopatki

dół nad-grzebieniowy

wyrostek barkowy

powierzchniastawowa barkowa

głowa kościramiennej

guzek większy

trzon kości ramiennej

nadkłykiećboczny

główka kościramiennej

kąt górny

główkak. ramiennej

kłykieć boczny

bloczekk. ramiennej kłykieć

przyśrodkowynadkłykieć

boczny

Kość ramienna

widok od tyłuwidok od przodu

bruzda międzyguzkowa

szyjkachirurgiczna

guzowatość naramienna

bruzda nerwu łokciowego



główka k. ramiennej

nadkłykiećboczny

dół promieniowy

kłykieć boczny

trzon

grzebień guzka większego

szyjkaanatomiczna

guzek większy

szyjkaanatomiczna

trzon

guzowatość naramienna

głowa

głowa

guzek mniejszy

szyjka chirurgiczna

grzebień guzka mniejszego

dół wyrostkałokciowego

nadkłykiećboczny

kłykieć boczny

dółdziobiasty

guzek większy

bloczekk. ramiennej



bloczekk. ramiennej

Kości przedramienia(prawe)

widok od dołu

widok od góry

widok od przodu

szyjkak. promieniowej

guzowatośćk. promieniowej

szyjkak. łokciowej

wyrostek rylcowaty przyśrodkowy

głowak. promieniowej

dołek głowyk. promieniowej

trzon k. promieniowej

wyrostek rylcowaty boczny

wcięcie łokciowe k. promieniowej

wcięcie bloczkowe

głowa k. łokciowej

trzon k. łokciowej

dołek głowyk. promieniowej

guzowatośćk. łokciowej

wyrostek łokciowy

guzek tylnywcięcie łokciowek. promieniowej

głowak. łokciowej

obwód stawowy głowy k. promien.

wcięcie promieniowek. łokciowej

wyrostek łokciowy

wyrostek dziobiasty

wcięcie bloczkowe

pow. stawowa nadgarstkowa

obwód stawowy głowy k. łokciowej

obwód stawowy głowy k. łokciowej


widok od tyłu

Kość promieniowa

widok od przodu





głowak. promieniowejgłowa

k. promieniowej

dołek głowy

obwód stawowy głowy


trzon

guzek grzbietowy

wcięcie łokciowe

trzon


wcięcie łokciowe


pow. stawowa nadgarstkowa

Kość łokciowa

widok od tyłuwidok od przodu

wcięcie promieniowe

wyrostek rylcowaty przyśrodkowy

wyrostek dziobiasty

guzowatośćk. łokciowej

głowak. łokciowej

wyrostek łokciowy

głowa k. łokciowej

trzon

wyrostek rylcowaty

przyśrodkowy


trzon

wcięcie bloczkowe

wyrostek łokciowy

wcięcie promieniowewyrostek

dziobiasty

Kości ręki

• Wśród kości ręki wyróżniamy:

– kości nadgarstka

• 8 kości leży w dwóch szeregach

• szereg bliższy (4 kości) połączony jest z kośćmi przedramienia i z szeregiem dalszym (4 kości)

– kości śródręcza (I - V)

• kości śródręcza połączone są z szeregiem dalszym kości nadgarstka i paliczkami bliższymi palców

– kości palców

• paliczki bliższe

• paliczki środkowe

• paliczki dalsze

Kości ręki (od strony dłoniowej)

lewaprawa

haczykowata

czworoboczna większa

łódeczkowata

grochowata

trójgraniasta

księżycowata

łokciowa

główkowata

czworoboczna mniejsza

główkowata

łódeczkowata



I kośćśródręcza V kość

śródręcza

promieniowapromieniowa

paliczki bliższe

paliczki środkowe

paliczki dalsze

I kośćśródręcza

Kości ręki (od strony grzbietowej)

lewaprawa

główkowata

trójgraniasta

księżycowata



łódeczkowata

promieniowa

haczykowata

V kośćśródręcza

trójgraniasta

księżycowata

haczykowata

V kośćśródręcza

I kośćśródręcza

łokciowałokciowa

paliczki bliższe

paliczki środkowepaliczki dalsze

KOŚCI OBRĘCZY BIODROWEJ

KOŚCI OBRĘCZY BIODROWEJ

KOŚĆ MIEDNICZA - powstaje ze zrośnięcia 3 kości pierwotnie oddzielonych od siebie warstwą chrząstki

(u dorosłych chrząstka kostnieje)

część górna – kość biodrowa

część skierowana ku górze i przodowi – kość łonowa

część zwrócona ku dołowi i tyłowi – kość kulszowa

https://3.bp.blogspot.com/-8XcXoS3Ch0A/WcYyz2Um1aI/AAAAAAAAKn0/HHMPjXa7MKkjG8x84j5CDYc6dAUG3ygjgCLcBGAs/s1600/kosc-miednicza.jpg

http://pinterest.com/pin/create/button/?url=https://www.opiekunowie.eu/2017/09/sciaga-z-anatomii-kosci-konczyny-dolnej.html&media=https://3.bp.blogspot.com/-8XcXoS3Ch0A/WcYyz2Um1aI/AAAAAAAAKn0/HHMPjXa7MKkjG8x84j5CDYc6dAUG3ygjgCLcBGAs/s1600/kosc-miednicza.jpg&description=

Kość biodrowa składa się z:

trzonu i talerza biodrowego

talerz kości biodrowej ma kształt spłaszczonej litery S

wyróżniamy na nim powierzchnię:

o zewnętrzną: pośladkową

o wewnętrzną: krzyżowo – miedniczą

w talerzu biodrowym wyróżniamy:

o kolec biodrowy przedni górny

o grzebień biodrowy

o dół biodrowy

o kolec biodrowy tylny górny

trzon tworzy 2/5 panewki biodrowej

Miednica jako całość utworzona jest z:

2 kości miedniczych

kości krzyżowej

kości guzicznej

KOŚCI KOŃCZYNY DOLNEJ WOLNEJ

KOŚĆ UDOWA

https://4.bp.blogspot.com/-nkbhqKw_4ww/WcYwStnuoMI/AAAAAAAAKnM/9GJZ1Y_fxbU8fS2VyvCQke9qFdtzw9C-ACLcBGAs/s1600/kosc-udowa.jpg

kość długa – koniec bliższy, trzon, koniec dalszy

na końcu bliższym:

o kulista głowa, łączy się z trzonem szyjki udowej

o szyjka

o krętarz większy - między szyją a trzonem kości udowej

o krętarz mniejszy (położony bardziej dośrodkowo)

o kresa międzykrętarzowa

na trzonie:

o powierzchnie (przednia, boczna, przyśrodkowa)

o guzowatość pośladkowa

o otwory odżywcze

koniec dalszy:

o nadkłykieć boczny

o nadkłykieć przyśrodkowy

o powierzchnia rzepkowa

o kłykieć boczny

o kłykieć przyśrodkowy

RZEPKA powierzchnia:

o przednia

o stawowa

o podstawa

o wierzchołek

http://pinterest.com/pin/create/button/?url=https://www.opiekunowie.eu/2017/09/sciaga-z-anatomii-kosci-konczyny-dolnej.html&media=https://4.bp.blogspot.com/-nkbhqKw_4ww/WcYwStnuoMI/AAAAAAAAKnM/9GJZ1Y_fxbU8fS2VyvCQke9qFdtzw9C-ACLcBGAs/s1600/kosc-udowa.jpg&description=

KOŚCI GOLENI (PODUDZIA):

KOŚĆ PISZCZELOWA charakterystyczna – trójkątna

kość długa

koniec bliższy:

o kłykieć boczny

o kłykieć przyśrodkowy

o łączą się z kłykciami kości udowej

o poniżej kłykci wyczuwalna jest przez skórę wyniosłość – guzowatość piszczeli

o na tylno – bocznej stronie kłykcia bocznego znajduje się powierzchnia stawowa dla

połączenia z głową strzałki

koniec dalszy:

https://4.bp.blogspot.com/-15ivF9W2tzU/WcYwuNKWC4I/AAAAAAAAKnQ/-iMekQhy8980JoeXt67X5ls_TMg0JOOjgCLcBGAs/s1600/podudzie-wiezadla-kosci.jpg

http://pinterest.com/pin/create/button/?url=https://www.opiekunowie.eu/2017/09/sciaga-z-anatomii-kosci-konczyny-dolnej.html&media=https://4.bp.blogspot.com/-15ivF9W2tzU/WcYwuNKWC4I/AAAAAAAAKnQ/-iMekQhy8980JoeXt67X5ls_TMg0JOOjgCLcBGAs/s1600/podudzie-wiezadla-kosci.jpg&description=

o kostka przyśrodkowa

o powierzchnia stawowa (staw skokowy)

KOŚĆ STRZAŁKOWA głowa

na końcu dalszym:

o kostka przyśrodkowa (kształtem przypomina główkę żmii)

KOŚCI STOPY

kości stępu

o jest ich 7:

piętowa

skokowa

https://2.bp.blogspot.com/-W3b5Ynzvayg/WcYw9ESrE-I/AAAAAAAAKnU/Og7C4g0nke0kIb0r96QR-SzKsWH7jy_HACLcBGAs/s1600/kosci-stopy.jpg

http://pinterest.com/pin/create/button/?url=https://www.opiekunowie.eu/2017/09/sciaga-z-anatomii-kosci-konczyny-dolnej.html&media=https://2.bp.blogspot.com/-W3b5Ynzvayg/WcYw9ESrE-I/AAAAAAAAKnU/Og7C4g0nke0kIb0r96QR-SzKsWH7jy_HACLcBGAs/s1600/kosci-stopy.jpg&description=

łódkowata

sześcienna

klinowata boczna

klinowata pośrednia

klinowata przyśrodkowa

kości śródstopia

o jest ich 5

od strony przyśrodkowej oznaczamy je kolejno liczbami I, II, III, IV, V

paliczki

o jest ich 14:

paluch ma 2

reszta po 3

wszystkich kości w stopie jest 26

Ilustracje pochodzą z książki Zborowski A. "Atlas anatomii człowieka"

Wojciech Glac – układ mięśniowy 1


UKŁAD MIĘŚNIOWY (systema musculorum)

Miologia – nauka o mięśniach (mięsień - musculus)

Mięśnie rozwijają się ze różnych listków płodowych:

- mezodermy – większość

- mezenchymy – mm gładkie

- ektodermy – mm. gładkie gruczołów potowych oraz zwieracz i rozwieracz źrenicy

U człowieka występują 3 rodzaje włókien mięśniowych, które tworzą 3 typy mięśni:

1. Mięśnie poprzecznie prążkowane:

- wchodzą w skład narządów ruchu

- skurcz jest szybki

- skurcz przeważnie zależny od woli

2. Mięśnie gładkie:

- wchodzą w skład ścian naczyń i narządów wewnętrznych

- skurcz jest powolny i długotrwały

- skurcz niezależny od woli

3. Mięsień sercowy:

- zbudowany jest z sieci włókien mięśniowych poprzecznie prążkowanych, o

specyficznej budowie

- czynność mięśnia sercowego jest automatyczna, niezależna od woli

Budowa mięśnia poprzecznie prążkowanego

Miocyt (włókienko mięśniowe) o długości średnio 4-5 cm (ale i do kilkunastu cm) i średnicy

10-150 µm, otoczony sarkolemmą, wypełniony włókienkami kurczliwymi – miofibryllami, z

licznymi jądrami, mitochondriami i sarkoplazmą. Miofibrylle (wykazujące poprzeczne

prążkowanie) zbudowane są z miofilamentów.

Stosunek ilości sarkoplazmy do liczby miofibrylli jest podstawą rozróżniania włókien

mięśniowych białych (mało sarkoplazmy) i czerwonych (dużo sarkoplazmy); włókna białe

szybko się kurczą i męczą, czerwone – wolniej i nie są tak podatne na zmęczenie.

Każdy mięsień szkieletowy zbudowany jest z szeregu pęczków włókien mięśniowych, jak

wiadomo z fizjologii jednostka motoryczna mięśnia to neuron + włókna mięśniowe, które



unerwia, może to być od 10-200 włókien, zależnie od stopnia specjalizacji mięśnia.

Budowa mięśnia gładkiego

Wrzecionowate miocyty gładkie, o średnicy 5-10 µm i różnej długości (w ścianach naczyń

krwionośnych ok. 20 µm, w ścianie macicy w okresie ciąży ich długość może wynosić

600 µm). Będą omawiane wraz z budową poszczególnych narządów.

Budowa mięśnia sercowego

Zbliżona do mięśnia poprzecznie prążkowanego, zaś czynnościowo i unerwieniem – do

mm. gładkich. Będzie omawiany przy budowie serca.

Do mięśni poprzecznie prążkowanych zaliczamy:

- mięśnie szkieletowe, które mają początek i przyczep do kości

- mięśnie wyrazowe (skórne lub mimiczne), mające przynajmniej jeden przyczep do skóry

W każdym mięśniu poprzecznie prążkowanym można wyróżnić:

- początek (origo) - część mięśnia mniej ruchomą

- ścięgno początkowe (tendo initialis)

- brzusiec (venter)

- ścięgno końcowe (tendo terminalis)

- przyczep (insertio) - część mięśnia bardziej ruchomą.

Ścięgno jest częścią mięśnia, zbudowaną z tkanki włóknistej zwartej, a brzusiec – z tkanki

mięśniowej. Ścięgno płaskie nosi nazwę rozcięgna (aponeurosi).

Tkanka łączna na powierzchni mięśnia wytwarza omięsną (perimysium), a między włóknami

mięśniowymi znajduje się omięsna wewnętrzna (perimysium internum).

W zależności od kształtu wyróżniamy mięśnie:

- długie

- krótkie

- płaskie

- okrężne – zwieracze



W zależności od przebiegu włókien w mięśniu mówimy o mięśniach:

- wrzecionowatych

- pierzastych

- półpierzastych

W zależności od liczby ścięgien początkowych mówimy o mięśniach:

- 1-głowych

- 2-głowych

- 3-głowych

- 4-głowych

W zależności od ilości stawów, w których działa mięsień wyróżniamy mięśnie:

- 1-stawowe

- 2-stawowe

- wielostawowe

Mięśnie współdziałające ze sobą nazywamy synergistycznymi, a wykonujące przeciwstawną

czynność - antagonistycznymi.

Narządami pomocniczymi mięśnia są:

- powięzie – błony łącznotkankowe otaczające mięsień lub grupę mięśni

- pochewki ścięgien i kaletki maziowe – woreczki z mazią chroniące ścięgna

Mięśnie szkieletowe są w większości parzyste, spośród 184 mm. szkieletowych tylko 2 są

nieparzyste: m. szeroki szyi (platysma) i przepona (diaphragma).



MIĘŚNIE GŁOWY (musculi capitis)

Mięśnie głowy dzielimy na:

- wyrazowe (mimiczne)

- żwaczowe (żuciowe)

- mięśnie narządów głowy (np. język, mm. przełyku, mm. gałki ocznej)

Mięśnie wyrazowe (mimiczne):

- przytwierdzają się przynajmniej jednym końcem do skóry

- występują przeważnie w postaci mięśni krótkich lub okrężnych, otaczających otwory

twarzy

- działają głównie na skórę twarzy, pozwalają wyrazić chwilowe stany psychiczne

- unerwiane przez nerw twarzowy

Do mięśni wyrazowych zaliczamy:

- mm. sklepienia czaszki

- mm. szpary powiekowej

- mm. szpary ustnej

- mm. nozdrzy (np. m. podłużny nosa – m. procerus nasi, który marszczy skórę u nasady

nosa w poziome fałdy – wyrażając stan walki)

1. Mięśnie sklepienia czaszki:

- m. potyliczny (musculus occipitalis) i m. czołowy (m. frontalis) – połączone

rozcięgnem tworzącym czepiec ścięgnisty (galea aponeurotica) luźno związany z

okostną - tzw. skalp indiański. Łącznie stanowią m. naczaszny (m. epicranius).

- m. czołowy – unosi brwi i wywołuje powstanie poprzecznych bruzd falistych

(zmarszczek na czole), jego część nazywana marszczycielem gładyszki tworzy

między brwiami pionowe bruzdy.

- m. potyliczny – utrwala położenie czepca ścięgnistego. Rzadko kto potrafi samym

skurczem m. potylicznego przesunąć ku tyłowi czepiec ścięgnisty.

- mm. uszne lub małżowinowe (mm. auriculares): przedni (anterior), górny (superior) i

tylny (posterior), u człowieka są w zaniku, a u zwierząt służą do nastawiania ucha w

kierunku odpowiednim do źródła dźwięku.



2. Mięśnie szpary powiekowej:

- m. okrężny oka (m. orbicularis oculi) – składa się z części oczodołowej (pars

orbitalis), powiekowej (pars palpebralis), łzowej (pars lacrimalis) i rzęskowej (pars

ciliaris). Spokojne zamykanie powiek wywołane jest skurczem cz. powiekowej,

zaciskanie powiek – cz. oczodołowej, a wypływanie łez zależy od łzowej części mięśnia

okrężnego oka.

- m. marszczący brwi (m. corrugator supercilli) – sięga od części nosowej kości

czołowej do skóry nad brwiami, kurcząc się powoduje zbliżenie do siebie łuków

brwiowych i powstanie pionowych fałdów skórnych (zmarszczek) nad nosem.

3. Mięśnie szpary ustnej:

- m. okrężny ust (m. orbicularis oris) – stanowi rusztowanie dla warg, zapewnia

wszystkie ruchy ust, co umożliwia niezależne pobudzenie różnych partii tego mięśnia.

Charakterystyczna dla człowieka jest rynienka (wyżłobienie – philtrum) między nosem

a czerwienią wargową. Nie posiada żadnych przyczepów do kości.

- m. dźwigacz wargi górnej (m. levator labii superioris) – unosi wargę górną

odsłaniając siekacze górne.

- m. obniżający wargę dolną (m. depressor labii inferioris) – powoduje obniżenie i

wywinięcie dolnej wargi.

- m. śmiechowy (m. risorius) – podciąga kąt ust do boku i powoduje dołek w policzku.

Wbrew pozorom nie jest to najważniejszy mięsień śmiechu, a raczej słaby. W

przeszłości wysuwano tezę, że jest on wyłączną cechą rasy białej i świadczy o jej

wyższości.

- m. jarzmowy większy (m. zygomaticus major) – pociąga kąt ust ku górze i do boku

(ukazują się w ten sposób górne zęby), jest silnym, właściwym mięśniem śmiechu,

zwłaszcza u dzieci.

- m. jarzmowy mniejszy (m. zygomaticus minor) – funkcja podobna do poprzedniego.

- m. dźwigacz kąta ust (m. levator anguli oris) – unosi kąciki ust.

- m. policzkowy (m. buccinator) – określany jako m. trębacza, jako jedyny z mm.

mimicznych otoczony jest powięzią. Oddziela ona mięsień od poduszeczki policzkowej

(ciało tłuszczowe, szczególnie rozwinięte u dzieci, co nadaje ich twarzy pucołowaty

wygląd. Poduszeczka nigdy, nawet w wygłodzeniu nie zanika całkowicie). Jego rola to

podsuwanie pokarmu pod zęby, w czasie dmuchania zwiększa ciśnienie w jamie ustnej.



Ponadto, jest czynny przy powściągliwym, ironicznym uśmiechu – stanowi główny

mięsień śmiechu u dorosłych.

- m. obniżający kąt ust (m. depressor anguli oris) – opuszcza kąciki ust (wygląd

pochmurny twarzy).

- m. bródkowy (m. mentalis) – podnosi uwypuklenie bródki, nadaje twarzy wygląd

nadąsany, może tworzyć dołek w bródce, jego działanie widoczne jest przed płaczem u

dzieci.

Mięśnie układu żuchwowego (żwaczowe):

Mięśnie żuchwowe lub żucia są mięśniami unoszącymi lub przesuwającymi żuchwę,

przyczepy znajdują się zawsze z jednej strony na żuchwie, a z drugiej na czaszce. Te które ją

opuszczają zaliczymy natomiast do mm. szyjnych. Mm. żuchwowe unerwiane są przez

gałązkę nerwu trójdzielnego – nerw żuchwowy.

- m. żwacz (m. masseter) – zaczyna się na dolnej krawędzi łuku jarzmowego, a kończy na

zewnętrznej powierzchni kąta żuchwy. Unosi żuchwę i pozwala wysuwać ją do przodu.

- m. skroniowy (m. temporalis) – u góry o wachlarzowatym przebiegu, unosi i cofa do tyłu

żuchwę zaciskając zęby.

- m. skrzydłowy boczny i przyśrodkowy (m. pterygoideus lateralis et medialis) –

wykonują ruchy boczne żuchwy przy jednostronnym pobudzeniu.



MIĘŚNIE SZYI (musculi colli)

Mięśnie szyi dzielimy na:

- powierzchowne

- środkowe (m. nadgnykowe i m. podgnykowe) – połączone z kością gnykową

- głębokie – posiadają przyczepy początkowe na kręgosłupie

Mięśnie powierzchowne (unerwiane przez splot szyjny, nerw twarzowy i dodatkowy):

- m. szeroki szyi (platysma) – mięsień płaski, zaczyna się na krawędzi żuchwy, a kończy w

skórze klatki piersiowej, na wysokości I lub II żebra. M. szeroki szyi napina i podciąga ku

górze skórę szyi przy uniesieniu głowy, rozluźniony po opuszczeniu głowy powoduje

pofałdowania skóry szyi, stąd łączony jest czynnościowo i anatomicznie z mm.

mimicznymi twarzy.

- mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy (m. sternocleidomastoideus) – zaczyna się

dwiema głowami (na mostku i obojczyku), a kończy na wyrostku sutkowatym. Skurcz

jednostronny powoduje pochylenie głowy w tę samą stronę i obrót w przeciwną, skurcz

obustronny powoduje zwrócenie twarzy ku górze, w pozycji leżącej skurcz powoduje

podciągnięcie głowy do przodu, a przy ustalonej głowie – unosi mostek (działa wówczas

jako pomocniczy mięsień wdechowy).

Mięśnie nadgnykowe (mm. suprahyoidei):

- przebiegają między kością gnykową a żuchwą i podstawą czaszki

- unerwiane przez nerw językowo-gardłowy, podjęzykowy, nerw trójdzielny i twarzowy

- wyróżniamy mm.: dwubrzuścowy, rylcowo-gnykowy, żuchwowo-gnykowy i bródkowo-

gnykowy

Mięśnie podgnykowe (mm. infrahyoidei):

- przebiegają pomiędzy kośćmi obręczy kończyny górnej a kością gnykową

- unerwiane przez splot szyjny

- wyróżniamy mm.: łopatkowo-gnykowy, mostkowo-gnykowy, tarczowo-gnykowy,

mostkowo-tarczowy i dźwigacz tarczycy



Mięśnie głębokie:

- m. długi szyi i głowy (m. longus capitis et colli) – wyściela dobrzuszną powierzchnię

szyjnego odcinka kręgosłupa, część głowowa kończy się na k. potylicznej, część szyjna

sięga do kręgów piersiowych. Ten mięsień pochyla głowę ku przodowi.

- m. pochyły (m. scalenus) – tworzą go 3 mięśnie: przedni (anterior), środkowy (medius) i

tylny (posterior). Przy skurczu jednostronnym pochylają głowę w bok, a przy

obustronnym – do przodu. Powodują uniesienie żeber działając również jako silne mięśnie

wdechowe.

- m. prosty głowy (m. rectus capitis) – biegnie od kręgu szczytowego (atlas) do potylicy,

zgina głowę.



MIĘŚNIE GRZBIETU (musculi dorsi)

Mięśnie grzbietu dzielimy na:

- powierzchowne – unerwiane przez gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych, zanik budowy

metamerycznej, rozpoczynają się na kręgosłupie ale związane ze szkieletem kończyny

górnej

- głębokie – unerwiane przez gałęzie grzbietowe nerwów rdzeniowych, zachowały

częściową metameryczność, związane z kręgosłupem

- podpotyliczne

Przebieg mięśni grzbietu można porównać do olinowania masztu na żaglowcu. Zapewniają

one kręgosłupowi stabilność, a równocześnie umożliwiają wykonywanie ruchów w stawach

kręgosłupa i obręczy kończyny górnej.

Mięśnie powierzchowne:

- m. czworoboczny (kapturowy) (m. trapezius) – najpłyciej pod skórą; dwa mięśnie tworzą

romb, sięgający od potylicy do ostatniego kręgu piersiowego. Może kurczyć się w całości

– wtedy powoduje przesunięcie barków ku górze, prostowanie szyi i zbliżenie łopatek do

kręgosłupa (postawa “na baczność”) lub częściowo - wtedy podnosi lub obniża łopatkę,

przechyla głowę w tył, przegina kręgosłup w bok.

- m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi) – płaski i cienki, obniża podniesione ramię,

podciąga je ku tyłowi i środka i obraca do wewnątrz, przy ustalonej kończynie w czasie

podciągania na drążku podciąga tułów ku górze, natomiast przy ustalonej kończynie

opuszczonej uciska na żebra pełniąc rolę mięśnia wydechowego jako tzw. „mięsień

kaszlu”.

- m. równoległoboczny większy i mniejszy (m. rhomboideus major et minor) – przykryty

przez mięsień kapturowy, ma skośny przebieg, podciąga łopatkę ku górze i ku linii

przyśrodkowej.

- m. dźwigacz łopatki (m. levator scapulae) – podobnie jak poprzedni podciąga łopatkę ku

górze i ku linii przyśrodkowej.

- m. zębaty grzbietowy (m. serratus dorsalis) – płaskie i cienkie, zachowały budowę

metameryczną w odróżnieniu od innych mm. grzbietowych, więc przez wielu anatomów

zaliczany jest do mm. głębokich (albo pośrednich). Ze względu na swoje przyczepy są



nazywane kolcowo-żebrowymi. Składa się z dwóch mięśni: tylny górny (posterior

superior) lub doczaszkowy (cranialis), który unosi żebra w górę wspomagając wdech, i

tylny dolny (posterior inferior) lub doogonowy (caudalis), który obniża ostatnie żebra – co

mogłoby wskazywać na jego rolę przy wydechu – jednak jest mięśniem wdechowym.

Mięśnie głębokie:

Ze względu na wspólną czynność (utrzymywanie pionowej postawy ciała) otrzymały nazwę

m. prostownika grzbietu (m. erector spinae / trunci). Jednak ze względu na różny kierunek i

przyczep mięśni wyróżnia się kilka ich układów:

1. Mięśnie płatowate:

- m. płatowaty głowy i szyi (m. splenius capitis et cervicis) – początek na wyrostkach

kolczystych kr. piersiowych i szyjnych, koniec na kr. szyjnych i k. potylicznej. Przy

jednostronnym skurczu obracają i pochylają głowę w swoją stronę, przy obustronnym

natomiast pochylają głowę do tyłu.

2. Mięśnie długie grzbietu (rozpoczynają się w dolnym odcinku kręgosłupa wspólną masą

mięśniową, przyczep końcowy w górnej części kręgosłupa):

- m. biodrowo-żebrowy (m. iliocostalis)

- m. najdłuższy (m. longissimus)

- m. kolcowy (m. spinalis)

3. Mięsień poprzeczno-kolcowy (m. transversospinalis), na którego składają się mięśnie

łączące w różnych kombinacjach wyrostki poprzeczne z kolczystymi:

- m. półkolcowy (m. semispinalis)

- m. wielodzielny (m. multifidus)

- mm. skręcające (mm. rotatores)

4. Mięśnie krótkie grzbietu – łączą sąsiadujące kręgi:

- mm. międzykolcowe (mm. interspinalis)

- mm. międzypoprzeczne (mm. intertransversarii)

Mięśnie podpotyliczne (prostują i obracają głowę):

- m. prosty głowy (m. rectus capitis)

- m. skośny głowy (m. obliguus capitis)



MIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ (musculi thoracis)

Mięśnie klatki piersiowej dzielimy na:

- powierzchowne

- głębokie

Mięśnie powierzchowne (unerwiane przez gałązki nerwu piersiowego):

- m. piersiowy większy (m. pectoralis major) – składa się z 3 części: obojczykowej,

mostkowej i brzusznej, przy czym poszczególne jego części mogą działać antagonistycznie

(część obojczykowa ustala k. ramieniową a brzuszna opuszcza ją). Jako całość przywodzi

opuszczone ramię ku przodowi lub obniżą, gdy ramię jest podniesione. Przy ustalonym

ramieniu (np. przy trzymaniu się poręczy w tramwaju) unosi żebra działając jako

pomocniczy mięsień wdechowy.

- m. piersiowy mniejszy (m. pectoralis minor) – leży pod poprzednim i unosi żebra –

mięsień wdechowy.

- m. zębaty przedni (m. serratus anterior) – przykrywa przednią i boczną powierzchnię

klatki piersiowej. Odwodzi kończynę ponad poziom, dociska łopatkę do klatki piersiowej,

a przy ustalonej łopatce działa jako silny mięsień wdechowy.

- m. podobojczykowy (m. subclavius) – ustala obojczyk.

Mięśnie głębokie (unerwiane przez nerwy międzyżebrowe):

- mm. międzyżebrowe zewnętrzne (mm. intercostales externi) – mięśnie wdechowe, mają

przebieg dolnozbieżny.

- mm. międzyżebrowe wewnętrzne (mm. intercostales interni) – pomocnicze mięśnie

wydechowe (?), mają przebieg górnozbieżny.

- mm. międzyżebrowe najgłębsze (mm. intercostales intimi)

- mm. podżebrowe (mm. subcostales) – obejmują dwie przestrzenie międzyżebrowe.

- m. poprzeczny klatki piersiowej (m. transversus thoracis) – mięsień wdechowy.

Przepona (diaphragma):

- stanowi najważniejszy mięsień wdechowy

- oddziela jamę klatki piersiowej od jamy brzucha

- wyróżnia się 3 jej części: lędźwiową (pars lumbalis), żebrową (pars costalis) i mostkową

(pars sternalis), które łączą się w tzw. ośrodku ścięgnistym (błona w kształcie listka



koniczyny)

- ma kształt kopuły, która w czasie skurczu spłaszcza się i obniża, zwiększając objętość

klatki piersiowej. Prowadzi to do zmniejszenia ciśnienia w klatce piersiowej i wessania

powietrza do płuc – następuje wdech. W czasie rozkurczu uwypukla się powodując

wypchnięcie powietrza z płuc – następuje wydech

- działa antagonistycznie do mięśni powłok brzusznych, jest jednak ważnym mięśniem

tłoczni brzusznej

- przebita licznymi otworami, przez które przechodzą naczynia, przełyk, nerwy

- z pochodzenia jest mięśniem szkieletowym, jednak jej czynności są jak najbardziej

trzewne, a nasz wpływ na jej czynność ograniczony - oddech można wstrzymać najwyżej

na 2 min.

- unerwiana przez nerw przeponowy i część nerwów międzyżebrowych



MIĘŚNIE BRZUCHA (musculi abdominis)

Mięśnie brzucha dzielimy na:

- podłużne

- poprzeczne i skośne

Mięśnie obu tych grup krzyżują się pionowo, poprzecznie i ukośnie – zapewnia to ścianom

brzucha sprężystość i kurczliwość. W linii środkowej brzucha mięśnie powłok brzusznych

zrastają się w tzw. kresie lub smudze białej (linea alba). W połowie smugi znajduje się

pępek (umbilicus), który jest śladem po płodowym połączeniu ściany jamy brzusznej z

łożyskiem.

Mięśnie podłużne:

- m. prosty brzucha (m. rectus abdominis) – płaski brzusiec sięgający od mostka do

k. łonowej, na przebiegu którego występują 3-4 smugi ścięgniste (intersectines tendineae).

Należy do zespołu mięśni wydechowych, bo przyczynia się do opuszczenia żeber.

Wchodzi w skład tłoczni brzusznej (prelum abdominale). Tym terminem określa się

mięśnie, których równoczesne skurcze przyczyniają się do przesuwania treści pokarmowej

w jelitach, działa ponadto przy przesuwaniu się moczu i kału, a także wymiotach, kaszlu i

czkawce. U kobiet dodatkowo tłocznia brzuszna jest istotna przy porodzie. W położeniu

leżącym na grzbiecie przy ustaleniu kończyn dolnych unosi klatkę piersiową (tułów) do

pozycji siedzącej, natomiast przy ustaleniu klatki piersiowej unosi miednicę i nogi.

- m. piramidowy (m. pyramidalis) – biegnie od spojenia łonowego do smugi białej. Jest

mięśniem ulegającym redukcji. Napina smugę białą i tym samym ścianę przednią brzucha.

- m. czworoboczny lędźwi (m. quadratus lumborum) – stanowi tylną ścianę brzucha,

wypełniając przestrzeń między klatką piersiową a miednicą. Bierze udział w utrzymaniu

postawy – ustala kręgosłup.

Mięśnie poprzeczne i skośne:

- m. poprzeczny brzucha (m. transversus abdominis) – najważniejszy mięsień omówionej

tłoczni brzusznej, leży najgłębiej. Jest pomocniczym mięśniem wydechowym. Cechuje go

poprzeczny przebieg wiązek mięśniowych. Zaczyna się na powięzi lędźwiowo-

grzbietowej, grzebieniu biodrowym oraz wewnętrznej powierzchni dolnych 6 żeber, a

kończy na kresie białej. Zgina tułów przy obustronnym skurczu lub w bok przy



jednostronnym. U mężczyzn część jego włókien przyłącza się do powrózka nasiennego i

razem z wiązką włókien m. skośnego wewnętrznego brzucha tworzy m. dźwigacz jądra (m.

cremaster).

- m. skośny zewnętrzny i wewnętrzny brzucha (m. obliquus externus et internus

abdominis) – przebieg skośny z góry od środka w dół (zewnętrzny) i z dołu do środka i do

góry (wewnętrzny). Część włókien tworzy odnogę m. dźwigacza jądra (m. cremaster).

Obustronny skurcz powoduje zgięcie tułowia do przodu, a jednostronny zgięcie tułowia w

bok i obrót.

MIĘŚNIE GŁĘBOKIE MIEDNICY

Ujście miednicy małej zamyka się kroczem. Jest to swoisty utwór mięśniowo powięziowy,

nazywany przeponą moczowo-odbytniczą. Krocze od przodu jest przebite cewką moczową, a

z tyłu odbytnicą. Cała okolica krocza u człowieka u człowieka jest szczególnie ważna, gdyż z

powodu wyprostowanej postawy ciężar trzewi przypada na nią, a nie na umięśnioną ścianę

brzuszną. Zawiera liczne mięśnie np.: m. zwieracz i dźwigacz odbytu, mięśnie poprzeczne

krocza (powierzchowny i głęboki) oraz zwieracz cewki moczowej.



MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ (musculi membri superioris)

Mięśnie kończyny górnej dzielimy na:

- obręczy kończyny górnej

- mięśnie ramienia

- mięśnie przedramienia

- mięśnie ręki

Mięśnie obręczy kończyny górnej:

- m. naramienny (m. deltoideus) – biegnie od łopatki do kości ramieniowej, zaokrągla

kształt barku. Bierze udział w prawie wszystkich ruchach stawu barkowego dzięki dużej

autonomii skurczów poszczególnych partii mięśnia.

- m. nadgrzebieniowy (m. supraspinatus) – odwodzi ramię do poziomu.

- m. podgrzebieniowy (m. infraspinatus) – odwraca ramię na zewnątrz i przywodzi do

tułowia, dlatego bywa nazywany mięśniem szwaczek.

- m. obły większy i mniejszy (m. teres major et minor) – obracają ramię do wewnątrz i

podciąga ku tyłowi jednocześnie prostując, dlatego bywają (zwłaszcza większy) nazywany

mięśniem uczonych.

- m. podłopatkowy (m. subscapularis) – obraca ramię do środka.

Mięśnie ramienia:

1. Mięśnie grupy przedniej – zginacze (musculi flexores) (unerwiane przez nerw

mięśniowo-skórny):

- m. dwugłowy ramienia (m. biceps brachii) – mięsień dwustawowy, biegnie od łopatki

do k. promieniowej i częściowo do k. łokciowej. Składa się z głowy długiej (caput

longum) i krótkiej (caput breve). Przy ustalonej łopatce odwodzi ramię – unosi do

przodu, przy ustalonym ramieniu i odwróconym przedramieniu zgina staw łokciowy

(„gest Kozakiewicza”), przy nawróconym przedramieniu najpierw go obraca, a

następnie zgina w stawie łokciowym, przy zwisie czyli ustalonym przedramieniu

również zgina przedramię zbliżając do siebie kości przedramienia i ramienną. Przy

noszeniu ciężkich rzeczy kurczy się nie wykonując jednak ruchu, przez co stabilizuje

stawy (zapobiega ich zwichnięciu).

- m. ramienny (m. brachialis) – leży pod poprzednim, mięsień jednostawowy, biegnie



od k. ramiennej do łokciowej, zgina rękę w łokciu.

- m. kruczo-ramienny (m. coracobrachialis) – zgina staw ramienny (unosi do przodu).

2. Mięśnie grupy tylnej – prostowniki (musculi extensores) (unerwiane przez nerw

promieniowy):

- m. trójgłowy ramienia (m. triceps brachii) – składa się z głowy długiej (caput

longum), bocznej (caput laterale) i przyśrodkowej (caput mediale), biegnie od łopatki

(głowa długa) i k. ramiennej (pozostałe głowy) do k. łokciowej. Jest silnym

prostownikiem stawu łokciowego, ponadto głowa druga prostuje staw ramienny i

przywodzi ramię.

- m. łokciowy (m. anconeus) – mały o trójkątnym kształcie, prostuje staw łokciowy.

Stosunek siły zginaczy i prostowników wynosi 1,6 : 1,0, dlatego przy swobodnie zwisającej

ręce jest ona lekko zgięta w łokciu.

Mięśnie przedramienia:

1. Mięśnie grupy przedniej – zginacze (unerwiane przez nerw łokciowy i pośrodkowy):

- m. nawrotny obły (m. pronator teres) – nawraca przedramię i zgina staw łokciowy

(warstwa powierzchniowa).

- m. nawrotny czworoboczny (m. pronator quadratus) – nawraca przedramię (warstwa

głęboka).

- m. zginacz promieniowy nadgarstka (m. flexor carpi radialis) – zgina staw

promieniowo-nadgarstkowy, przy wyprostowanym stawie łokciowym i nadgarstku

nawraca przedramię, pociąga rękę w stronę promieniową (warstwa powierzchniowa).

- m. zginacz łokciowy nadgarstka (m. flexor carpi ulnaris) – zgina rękę w stawie

promieniowo-nadgarstkowym, pociąga rękę w stronę łokciową, jego porażenie utrudnia

grę na skrzypcach (warstwa powierzchniowa).

- m. dłoniowy długi (m. palmaris longus) – zgina rękę (warstwa powierzchniowa).

- m. zginacz powierzchowny palców (m. flexor digitorum superficialis) – zgina staw

promieniowo-nadgarstkowy, stawy śródręczno-paliczkowe, a zwłaszcza stawy

międzypaliczkowe bliższe – jednocześnie lub wybiórczo, co zależy od pracy

konkretnych prostowników (warstwa powierzchniowa).

- m. zginacz głęboki palców (m. flexor digitorum profundus) – działa jak poprzedni oraz

dodatkowo zgina stawy międzypaliczkowe dalsze (warstwa głęboka).



- m. zginacz długi kciuka (m. flexor pollicis longus) (kciuk – pollex) – zgina staw

międzypaliczkowy kciuka (warstwa głęboka).

2. Mięśnie grupy tylnej – prostowniki (unerwiane przez nerw promieniowy):

- m. ramienno-promieniowy (m. brachioradialis) – rozciąga się od k. ramiennej do k.

promieniowej, zgina staw łokciowy w położeniu pośrednim między nawróceniem a

odwróceniem przedramienia, zarówno przy położeniu odwróconym, jak i nawróconym

kurcząc się ustawia przedramię w położeniu pośrednim. Zaliczany jest do zginaczy

(grupa boczna).

- m. odwracacz przedramienia (m. supinator) – odwraca przedramię (grupa boczna).

- m. prostownik łokciowy nadgarstka (m. extensor carpi ulnaris) – prostuje rękę i

odwodzi w stronę łokciową (warstwa powierzchniowa).

- m. prostownik promieniowy długi i krótki nadgarstka (m. extensor carpi radialis longus

et brevis) – prostują rękę (grupa boczna).

- m. prostownik palców (m. extensor digitorum) – prostuje palce i odwodzi je od palca

środkowego, ruchy palców przy działaniu tego mięśnia są pierwotnie jednoczesne,

jednakże przy ćwiczeniu (np. gry na fortepianie) działają autonomicznie, przy zgiętym

nadgarstku działa na wszystkie stawy palców, przy zgięciu grzbietowym tylko na stawy

śródręczno-paliczkowe (warstwa powierzchniowa).

- m. prostownik palca małego (m. extensor digiti minimi) – umożliwia niezależność

ruchów palca małego (warstwa powierzchniowa).

- m. prostownik wskaziciela (m. extensor indicis) – prostuje palec wskazujący i

przywodzi go do palca środkowego (autonomia).

- m. prostownik długi kciuka (m. extensor pollicis longus) – przywodzi kciuk i prostuje

jego stawy, gdy działa ścięgno tworzy tzw. „tabakierkę anatomiczną” (warstwa

głęboka).

- m. prostownik krótki kciuka (m. extensor pollicis brevis) – prostuje kciuk w stawie

śródręczno-paliczkowym (warstwa głęboka).

- m. odwodziciel długi kciuka (m. abductor pollicis longus) – odwodzi kciuk (warstwa

głęboka).



Mięśnie przedramienia tworzą zespoły czynnościowe, które obok zginaczy i prostowników

można podzielić z jednej strony na:

- mm. nawracacze (mm. pronatores) – krzyżują kości przedramienia i kierują dłoń ku

tyłowi lub w dół

- mm. odwracacze (mm. supinatores) – ustawiają równolegle kości przedramienia i kierują

dłoń ku przodowi lub do góry

a z drugiej strony na:

- mm. przywodziciele (mm. adductores)

- mm. odwodziciele (mm. abductores)

Mięśnie ręki (ręka – manus):

Ręka jest narządem chwytnym, którego najważniejszą cechą jest przeciwstawność kciuka.

Taki typ ręki występuje u wszystkich naczelnych, jednak rozwój kciuka u większości jest

uwsteczniony (do zupełnego zaniku), a np. u małp szerokonosych jest ograniczona

przeciwstawność kciuka. Tak więc u innych naczelnych można mówić o raczej czepnej niż

chwytnej ręce. Po wewnętrznej stronie dłoni widać poduszkę mięsną (kłęb - thenar),

charakterystyczną dla ludzkiej dłoni i związaną z rozwojem kciuka. Przy małym palcu też jest

poduszka, mniejsza (kłębik - hypothenar). W związku z tym wyróżnia się:

1. Mięśnie kłębu (kciuka):

- m. zginacz krótki kciuka (m. flexor pollicis brevis) – zgina paliczek bliższy i prostuje

dalszy, ustawia też k. śródręcza pierwszą w położeniu opozycji (przeciwstawienia), w

wyniku czego opuszka kciuka skierowana jest ku stronie dłoniowej pozostałych palców.

- m. odwodziciel krótki kciuka (m. abductor pollicis brevis) – odwodzi kciuk.

- m. przeciwstawiacz kciuka (m. opponens pollicis) – przeciwstawia kciuk innym

palcom.

- m. przywodziciel kciuka (m. adductor pollicis) – największy i najsilniejszy m. kłębu,

przywodzi i zgina kciuk.

2. Mięśnie kłębika (małego palca):

- m. odwodziciel palca małego (m. abductor digiti minimi) – odwodzi palec mały i zgina

go w stawie śródręczno-paliczkowym oraz prostuje w stawach międzypaliczkowych.

- m. zginacz krótki palca małego (m. flexor digiti minimi brevis) – zgina palec w stawie

śródręczno-paliczkowym.

- m. przeciwstawiacz palca małego (m. opponens digiti minimi) – przeciwstawia palec.



- m. mięsień dłoniowy krótki (m. palmaris brevis) – m. skórny (m. wyrazowy), napina

poprzecznie rozcięgno dłoniowe (marszczy skórę nad kłębikiem).

3. Mięśnie środkowe ręki:

- 4 mm. glistowate (mm. lumbricales) – zginają palce w stawach śródręczno-

paliczkowych i prostują w stawach międzypaliczkowych.

- 3 mm. międzykostne dłoniowe (mm. interossei palmares) – przywodzą palce do palca

środkowego.

- 4 mm. międzykostne grzbietowe (mm. interossei dorsales) – odwodzą palce od palca

środkowego.

Na grzbietowej stronie nadgarstka przestrzeń między ścięgnami długiego i krótkiego

prostownika kciuka nazywana jest anatomiczną tabakierką (przy wyprostowanym kciuku).



MIĘŚNIE KOŃCZYNY DOLNEJ (musculi membri inferioris)

Mięśnie kończyny górnej dzielimy na:

- mięśnie obręczy kończyny dolnej

- mięśnie uda

- mięśnie goleni

- mięśnie stopy

Cechami wybitnie ludzkimi w budowie kończyny dolnej jest rozrost mm. pośladkowych,

mm. przywodzicieli uda, m. czworogłowego uda i m. trójgłowego łydki.

Mięśnie obręczy kończyny dolnej:

- m. gruszkowaty (m. piriformis) – obraca kość udową (obraca udo na zewnątrz).

- m. zasłaniacz wewnętrzny i zewnętrzny (m. obturator internus et externus) – funkcja jak

poprzedni.

- mm. bliźniacze (mm. gemelli) – funkcja jak poprzedni. Wyróżniamy m. bliźniaczy przedni

(m. gemellus superior) i tylny (m. gemellus inferior).

- m. czworoboczny uda (m. quadratus femoris) – odwraca udo na zewnątrz i przywodzi.

- m. biodrowo-lędźwiowy (m. iliopsoas) – w jego skład wchodzą m. biodrowy (m. iliacus)

i m. lędźwiowy (m. psoas), które łączą się wspólnym ścięgnem. Jest najsilniejszym

zginaczem stawu biodrowego – zgina udo w stawie biodrowym i obraca na zewnątrz,

unosi również tułów z pozycji leżącej do siedzącej. Leży wewnątrz miednicy.

- m. pośladkowy wielki (m. gluteus maximus) – silny mięsień związany z pionową postawą

ciał, jego główną funkcją jest prostowanie stawu biodrowego, górne włókna odwodzą

kończynę, dolne zaś przywodzą.

- m. pośladkowy średni (m. gluteus medius) – odwodziciel uda, przy staniu na jednej nodze

umożliwia ustalenie środka ciężkości. W niego dostaje się zastrzyki w tyłek.

- m. pośladkowy mały (m. gluteus minimus) – odwodzi kończynę, część tylna prostuje staw

biodrowy, przednia obraca udo do wewnątrz, a tylna na zewnątrz.

- m. naprężacz powięzi szerokiej (m. tensor fasciae latae) – odwodzi staw biodrowy.



Mięśnie uda:

1. Grupa przednia (unerwiana przez nerw udowy):

- m. czworogłowy uda (m. quadriceps femoris) – składa się z 4 mięśni (głów): m. prosty

uda (m. rectus femoris), m. obszerny pośredni (m. vastus intermedius), m. obszerny

przyśrodkowy (m. vastus medialis), m. obszerny boczny (m. vastus lateralis). Jako

całość prostuje nogę w kolanie, m. prosty uda dodatkowo uczestniczy w zginaniu stawu

biodrowego. U człowieka to jeden z najsilniejszych mięśni. Dzięki niemu jako jedyni

wśród ssaków potrafimy skrajnie prostować staw kolanowy.

- m. krawiecki (m. sartorius) – najdłuższy mięsień u człowieka (?), schodzi spiralnie od

kości biodrowej do guzowatości piszczeli. Jest słabym mięśniem – pełni rolę

pomocniczą w zgięciu stawu biodrowego i kolanowego, obraca ponadto udo na

zewnątrz i przywodzi.

2. Grupa tylna (unerwiana przez nerw kulszowy):

- m. dwugłowy uda (m. biceps femoris) – zgina staw kolanowy, przy zgiętym stawie

kolanowym obraca goleń na zewnątrz.

- m. półścięgnisty (m. semitendinosus) – zgina staw kolanowy i prostuje biodrowy, przy

zgiętym kolanie obraca goleń do wewnątrz.

- m. półbłoniasty (m. semimembranosus) – działa jak poprzedni lecz znacznie silniej.

3. Grupa przyśrodkowa (unerwiana są przez nerw zasłonowy):

- m. grzebieniowy (m. pectineus) – przywodzi i zgina udo oraz obraca je na zewnątrz.

- m. przywodziciel długi i krótki (m. adductor longus et brevis) – przywodzą udo, zginają

staw biodrowy i obracają na zewnątrz.

- m. przywodziciel wielki (m. adductor magnus) – przywodzi udo, prostuje staw

biodrowy i obraca do wewnątrz.

Mięśnie podudzia - goleni (unerwione przez nerw strzałkowy i kulszowy):

1. Grupa przednia – prostowniki stopy (prostują dogrzbietowo stopę):

- m. piszczelowy przedni (m. tibialis anterior) – silny prostownik stopy, obraca stopę.

- m. prostownik długi palucha (m. extensor hallucis longus) – prostuje paluch i stopę.

- m. prostownik długi palców (m. extensor digitorum longus) – prostuje nawraca i

odwodzi stopę oraz prostuje palce.



2. Grupa boczna – mięśnie strzałkowe:

- m. strzałkowy długi i krótki (m. peroneus longus et brevis) – zgina stopę (podwieszenie

sklepienia stopy) oraz nawraca i odwodzi stopę unosząc boczny jej brzeg (pronacja).

3. Grupa tylna – zginacze stopy (zginają dopodeszwowo stopę i unoszą piętę):

- m. trójgłowy łydki (m. triceps surae) – składa się z m. brzuchatego (m.

gastrocnemius) o 2 głowach: przyśrodkowej (caput mediale) i bocznej (caput laterale)

oraz m. płaszczkowatego (m. soleus), które kończą się na ścięgnie Achillesa

(tendo Achillis / calcaneus). Jest silnym zginaczem stopy, najważniejszym mięśniem

odrywającym piętę od ziemi – pozwalającym stanąć na palcach i chodzić.

- m. piszczelowy tylny (m. tibialis posterior) – silnie przywodzi i odwraca stopę unosząc

przyśrodkowy jej brzeg (supinacja), słabo zgina stopę.

- m. podeszwowy (m. plentaris) – słaby mięsień, napina torebkę stawu kolanowego.

- m. podkolanowy (m. poputeus) – słaby mięsień, nieznaczny udział w zginaniu stawu

kolanowego.

- m. zginacz długi palców (m. flexor digitorum longus) – zgina stopę i palce oraz odwraca

i przywodzi stopę.

- m. zginacz długi palucha (m. flexor hallucis longus) – zgina paluch.

Mięśnie stopy (unerwiane przez gałązki nerwu podeszwowego):

1. Mięśnie grzbietu stopy:

- m. prostownik krótki palucha (m. extensor hallucis brevis) – prostuje i odwodzi paluch.

- m. prostownik krótki palców (m. extensor digitorum brevis) – prostuje palce.

2. Mięśnie podeszwy:

- m. odwodziciel palucha (m. abductor hallucis)

- m. przywodziciel palucha (m. adductor hallucis)

- m. zginacz palucha (m. flexor hallucis)

- m. odwodziciel palca małego (m. abductor digiti minimi)

- m. zginacz palca małego (m. flexor digiti minimi)

- m. zginacz krótki palców (m. flexor digitorum brevis)

- m. czworoboczny podeszwy (m. quadratus plantae) – zgina palce.

- mm. glistowate (mm. lumbricales) – przywodzą palce do palucha

- mm. międzykostne podeszwowe i grzbietowe (mm. interossei plantares et dorsales) –

zginają palce.

atlas anatomii mięśniowej anatomii... · 2020. 4. 3. · mięsień czworoboczny przyczep...

Documents