atık yönetim sistemleri için yatırım ve İşletim maliyetleri · atık yönetim sistemleri...
TRANSCRIPT
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve
İşletim Maliyetleri ve Çeşitli Atık Türleri için
Arıtım Fiyatları
Eckart Schultes - GTZ GmbH
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri
/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
İçerik
1. Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
2. Atık Bertaraf Edenler için “Bertaraf Fiyatları”nın Bileşenleri
3. Tehlikeli Atık Arıtımı ve Bertarafının Yatırım Maliyetleri
4. Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
5. Almanya’daTehlikeli Atık Yakma İşlemi için Piyasa Fiyatları
6. Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
7. Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
8. Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi Kavramı
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
1. Bertaraf Edilecek Tehlikeli Atık için Beyan Analizi
2. Tehlikeli Atık Beyan/Bildirimi yani ÇOB tarafından gerçekleştirilecek
olan Tehlikeli Atık Denetim ve Gözetimi için Yönetim Ücreti
3. Atık için Ambalaj Malzemesi (varil, teneke kutu, palet, büyük poşetler,
IBC vb.)
4. Atık Berteraf Tesisinde Muamele Maliyetleri
5. Atık Taşıma Maliyetleri
6. Atık Bertaraf Maliyetleri (Almanya 2002 ve Türkiye 2007)
7. Yakma ve Düzenli Depolama için Fiyat Listesi (Türkiye 2007)
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri Almanya (2002) ve Türkiye’den Örnekler
1. Bertaraf Edilecek Tehlikeli Atık için Beyan Analizi
- herbir atık türü için yapılmak üzere
- atık karakteristikleri (proses, hammadde) değiştiği zaman tekrarlanmak üzere
- HIM‟de atık türü ve bertaraf türüne bağlı olarak 350 – 500 €/Analiz
- Türkiye‟de 1.000 – 2.000 YLT/Analiz
2. Tehlikeli Atık Beyan/Bildirimi için Ücret
örneğin Atık Gözetim ve Denetim Kuruluşu ya da Merci tarafından
- herbir atık türü için yapılmak üzere
- atık karakteristikleri (proses, hammadde) değiştiği zaman tekrarlanmak üzere
- HIM‟de: ~ 190 €/Beyan
- Almanya‟nın Rhineland-Palatinate Eyaleti‟nin Atık Gözetim ve Denetim
Kuruluşu SAM „de bertaraf ücretinin %3’ü
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri Atık için Ambalaj Malzemesi (varil, teneke kutu, palet, büyük poşetler, IBC vb.)
~ 5 € 10 -15 € varil:17-25 €, palet :~ 12 € büyük poşet
1 m³ ~ 12 €
Tek yönlü
muhafaza
örnekleri (geri
dönüşsüz)
Geri dönüşlü
muhafaza
Örnekleri:
IBC ve hacimli
yükler için
konteyner
IBC 450 – 1.000 l: 20 - 40 €/ay 7 – 12 m3: 25 - 30 €/ay
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri Ambalaj Maliyetleri
3. Atık Ambalajlama Maliyetleri (Örnek: varillenmiş atık Almanya 2002)
- herbiri 60 kg atık taşıyan 120 l plastik varillere konulmuş atık
- 16 x 120 l plastik varil, herbiri15 € ~ 250 €/t
- 4 palet, herbiri 12 € ~ 36 €/t
=> Toplam ambalajlama maliyeti~ 280 €/t
4. Atık Berteraf Tesisinde Muamele Maliyetleri (Örnekler: Almanya 2002)
- Tartma, kabul kontrolü ve atığın tanımlanması vb. için servis ücreti herbir
taşıma formu için sabit ücret: ~ 40 €/form
başına
- Palet ve varillerin araçtan boşaltılması: ~ 15 €/unite
- 1000 l‟ye kadar hacimli katı atık konteynerlerinin boşaltılması (IBC): ~ 30 €/unite
- 1000 l‟ye kadar sıvı atık tank konteynerlerinin boşaltılması (IBC): ~ 80 €/unite
- Kamyon/tank temizliği (atıksuyun kimyasal/fiziksel arıtım ile bertarafı): ~ 30 €
- Kamyon/tank temizliği (atıksuyun yakma işlemi ile bertarafı): ~ 80 €
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri Taşıma Maliyetleri
5. Atık Taşıma Maliyetleri (yükleme/boşaltma zamanı ve geri dönüş dahil)
(Almanya ve Türkiye‟den örnekler ve Tunus (2002) için hesaplamalar)
- hacimli katı atık, yarı römorkör ~ 25 t yük(Almanya): ~ 650 €/gün
- hacimli katı atık, damperli konteyner kamyon ~ 6 t yük(Tunus):~ 0,2 €/t*km
- sıvı atık, vakumlu tanker ~ 8 t yük(Tunus): ~ 0,2 €/t*km
- platform kamyon, paletli ~ 5 t load (Tunus): ~ 0,23 €/t*km
- 5 t ve 700 km için ortalama taşıma maliyetleri (Tunus) ~ 700 €/t
Ankara – İZAYDAŞ arası taşıma maliyeti = 700 km ~ 700 €/t
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri Bertaraf Maliyetleri
6. Bertaraf Maliyetleri (Almanya 2002 veTürkiye 2007) [€/t]
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahaları 50 – 140 (İzaydaş: 70 – 120 €/t)
Katılaştırma & Düzenli Depolama 80 - 100
Kimyasal-Fiziksel Arıtım 60 - 450
Tehlikeli Atık Yakma 100 - 1.200
- Sıvı ve kıvamlı atık 100 - 350
- Katı atık 200 - 300
- Varil ve teneke kutular 300 - 1.200 (lab kimyasalları < 5.000)
- Toplam ortalama 200 - 300 (Türkiye: 300 – 500 €/t)
Çimento fırınları, Enerji Santralleri < 150 (Türkiye: 200 – 300 €/t)
Evsel Katı Atık Yakma ~ 100
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri Bertaraf Maliyetleri
1. 7. Yakma ve Düzenli Depolama için Fiyat Listesi (Türkiye 2007)
ATIK TÜRÜ İzaydaş PETKİM Ekolojik Enerji
( YTL/t ) (€/t) ( YTL/t ) (€/t) ( YTL/t ) (€/t)
SIVI ATIKLAR( ÇAmur Oranı < % 10 )
Kalorifik Değer > 36000 kj/kg 70 39,77 70 39,77 -
Kalorifik Değer > 32000 kj/kg 175 99,43 175 99,43 -
Kalorifik Değer > 25000 kj/kg 300 170,45 300 170,45 -
Kalorifik Değer > 18000 kj/kg 330 187,50 330 187,50 -
Kalorifik Değer > 10000 kj/kg 710 403,41 710 403,41 -
Kalorifik Değer < 10000 kj/kg 815 463,07 815 463,07 -
Special Liquid Wastes 980 556,82 - - -
KIVAMLI ATIKLAR( Çamur Oranı %25-75 )
Kalorifik Değer > 18000 kj/kg 600 340,91 600 340,91 550 312,50
Kalorifik Değer > 10000 kj/kg 775 440,34 775 440,34 700 397,73
Kalorifik Değer < 10000 kj/kg 890 505,68 890 505,68 850 482,95
Boya ve Fosfatlama Çamurları 540 306,82 540 306,82 500 284,09
Tarrıtma Çamurları
KATI ATIKLAR( Çamur Oranı > %75 )
Katı Atıklar Kalorifik Değer > 18000 kj/kg 1055 599,43 1055 599,43 1000 568,18
Katı Atıklar Kalorifik Değer > 10000 kj/kg 1370 778,41 1370 778,41 1200 681,82
Katı Atıklar Kalorifik Değer < 10000 kj/kg 1500 852,27 1500 852,27 1300 738,64
Waste car cycle - -
Mastik - -
Kontamine olmuş atıklar(paketler.,bez,üst.,kartuş,toner,vb) 1000 568,18 1000 568,18 900 511,36
İzosiyanat ile kontamine olmuş variller 1610 914,77 - 1600 909,09
Farmostatic wastes (product-same productl) 1370 778,41 - 1250 710,23
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri Bertaraf Maliyetleri
7. Yakma ve Düzenli Depolama için Fiyat Listesi (Türkiye 2007)
ATIK TÜRÜ İzaydaş PETKİM Ekolojik Enerji
( YTL/t ) (€/t) ( YTL/t ) (€/t) ( YTL/t ) (€/t)
FIÇI İLE YAKILACAK ATIKLAR 1610 914,77 - - -
YAKILACAK ATIKLAR İÇİN EKSTRA MASRAFLAR
Halojen ve fosfor için ekstra masraflar
% 1-5 arası 77 43,75 77 43,75 - -
% 10‟a kadar 120 68,18 120 68,18 - -
% 20‟a kadar 320 181,82 320 181,82 - -
% 30‟a kadar 540 306,82 540 306,82 - -
% 40‟a kadar 760 431,82 760 431,82 - -
% 50‟a kadar 955 542,61 955 542,61 - -
Sülfür için ekstra masraflar
% 2-5 arası 165 93,75 165 93,75 - -
% 10‟a kadar 418 237,50 418 237,50 - -TEHLİKELİ ATIK DÜZENLİ DEPOLAMA SAHASI
Tehlikeli Katı Atıklar 200 113,64 - -
İnert endüstriyel atıklar 130 73,86 - -
Evsel atıklarla karıştırılabilecek endüstriyel atıklar 150 85,23 - -
Sanayi kaynaklı evsel atıkları 35 19,89 - -
Surface deponie 220 125,00 - -
ÖZEL PROSESLER
Floresan Lambalar 380 215,91 - -
Aküler 380 215,91 - -
Piller 380 215,91 - -
Pressure cup 1240 704,55 - -
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için “Bertaraf Fiyatları”nın Bileşenleri
1. Sermaye maliyetleri(yatırım maliyetlerinin finansmanı)
2. Return on Own Capital (getiri??)
3. Personel Giderleri
4. Değişken maaliyetler
5. Sabit işletme maliyetleri
6. Yönetim/Satış maliyetleri
________________________
7. Toplam maliyet[€] = ∑ (1 - 6)
8. Ton başına ortalama maliyet [€/t] = Toplam maliyet[€] / Toplam girdi [t]
Ortalama maliyet, tesiste bertaraf edilen değişik atıkların maliyetlerinin ortalamasının alınması
ile bulunur.
9. Ton başına özel maliyetler [€/t], çeşitli değişken arıtma/bertaraf meliayetlerine bağlı
olarak bazı atık türleri için farklı olabilir.
10. Bertaraf satış fiyatı [€/t] = Özel maliyetler [€/t] + “Piyasa Marjini”
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Arıtım/Bertaraf Tesislerinin Yatırım Maliyetleri
3.1 Tehlikeli Atık Bertaraf Merkezi
3.2 Fizikokimyasal Arıtım ve Stabilizasyon
3.3 Düzenli depolama
3.4 Yakma
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım MaliyetiÖrnek:Tunus, Jradou Merkezi (2007)
Jradou Merkezi
Toplam kapasite: 70.000 t/yıl
Toplam yatırım maliyeti: 16.5 Mio. €
KfW tarafından eşfinansman
Uygulama 9.2005-12.2007
Fizikokimyasal Arıtım: 17.500 t/yıl
Stabilizasyon/Katılaştırma: 19.500 t/yıl
Düzenli depolama: 29.000 t/yıl
Özel atıklar için düzenli depolama bölümü: 1.500 t/yıl
Yakma için atık depolama: 1.500 t/yıl
Değerlendirme için atık depolama : 1.000 t/yıl
Jradou, TunusEndüstriyel tehlikeli atıklar için atık bertaraf merkeziToplam kapasite: 70.000 t/yıl
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Entegre Tehlikeli Atık Tesisi
Fizikokimyasal Arıtım + Katılaştırma + Ara Depolama + Düzenli Depolama
(Örnek: Tunus, Jradou Merkezi, 2007)
Yıl başına toplam kapasite: 70.000 t/yıl
Fizikokimyasal arıtım: 17.500 t/yıl
Stabilizasyon/Katılaştırma: 19.500 t/yıl
Düzenli depolama(toplam kapasite~ 1.400.000 t) 29.000 t/yıl
Özel atıklar için düzenli depolama bölümü: 1.500 t/yıl
Yakma için atık depolama : 1.500 t/yıl
Değerlendirme için atık depolama: 1.000 t/yıl
Proses ekipmanı için yatırım (mühendislik işleri dışında) ~ 5 Mio. €
Toplam yatırım maliyeti 16,5 Mio. €
Yakma (genişletme için maliyet tahmini)
Yakılacak her tür atık için döner fırın teknolojisi
Katı, kıvamlı, sıvı, hacimli ve varil içindeki atıklar
Hacimli atıkların en az 5 gün ara depolanması
Yıl başına toplam kapasite: 30.000 t/yıl
Toplam Yatırım Maliyeti (genişletme için maliyet tahmini) ~ 30 Mio. €
Ana Yatırım Toplamı ~ 47 Mio. €
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası
Örnek: HIM Billigheim, Almanya Örnek: Tunus, IRST (2003)
IRST
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası
(25.000 t/a)
IRST ile birlikte (Toplama, Ara Depolama, Nakil)
Tesisleri
ve Katılaştırma Tesisi ile birlikte
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası Örnek:Tunus, IRST (2003)
Yıl başına düzenli depolanacak atık t/yıl 25.000
Toplam Atık Kapasitesi (20 yıllık işletim süresi) t 500.000
Toplam Atık Hacmi m³ 335.000
Toplam Düzenli Depolama Alanı m² 33.000
Sızıntı Suyu Buharlaştırma Havuzu Yüzey Alanı m² 5.000
Nihai Yüzey Kapatma ve yeşillendirme harici Toplam Yatırım Maliyetleri € ~ 5 Mio.
Nihai Yüzey Kapatma ve yeşillendirme (23 yıl sonra) € ~ 2,5 Mio.
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası Örnek: HIM Biebesheim, Almanya, 1988 - 1999
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası Örnek: HIM Biebesheim, Almanya, 1988 - 1999
1 Katı atık depolama kutuları 11 Elektrostatik çöktürücü (elektro filtre)
2 Katı atık besleme seviyesi 12 Çekiş artırıcı havalandırma
3 Katı atıklar için çift kapılı baca 13 1. Baca gazı ısı kaydırıcı eşanjör
4 Döner yataklı fırın 14 Baca gazı soğutma
5 İkincil yanma odası 15 Baca gazı yıkama kulesi (asidik ve kostik)
6 Cürüf boşaltımı ve soğutucu 16 2. Baca gazı ısı kaydırıcı eşanjör
7 Isı gerikazanım buhar jeneratörü 17 Bag house filter (kireç/aktif karbon katkısı)
8 Buhar kazanı uçucu kül boşaltımı 18 Çekiş artırıcı havalandırma
9 Baca gazı Sprey kurutucu (scrubber bleed evaporator) 19 Baca
10 Kurutulmuş tuz ve toz boşaltımı 20 Katkı silosu
21 Acil durum baca gazı boşaltım (güvenlik çıkışı)
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası Örnek: HIM Biebesheim, Almanya, 1988 - 1999
Atık türleri: Katı hacimli, variller, sıvı atıklar, kıvamlı atıklar, özel atıklar
Kapasite: 100.000 t/yıl
Tampon kapasitesi: 5 gün
Ambar 6 Döner Yataklı Fırın+ İkincil yakma
Oda 13
Buhar kazanı 8
27
Sprey kurutucu 3
Elektrostatik Filtre 2
Baca gazı yıkama kulesi 10
Bag House Filter 18
33
Baca+ Acil durum güvenlik çıkışı 4
El. Güç kaynağı 12
Tank Farm 11
Varil Depolama 4
Altyapı 9
Toplam yatırım maliyeti [€ Mio.] 100
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
1. Sermaye maliyetleri(yatırım maliyetlerinin finansmanı)
2. Return on Own Capital (getiri)
3. Personel giderleri
4. Değişken maliyetler
5. Sabit işletim maliyetleri
6. Yönetim/Satış maliyetleri ________________________
7. Toplam maliyet [€] = ∑ (1 - 6)
8. Ton başına ortalama maliyet [€/t] = Toplam maliyet[€] / Toplam girdi [t]
Ortalama maliyet, tesiste bertaraf edilen değişik atıkların maliyetlerinin ortalamasının alınması
ile bulunur.
9. Ton başına özel maliyetler [€/t] çeşitli değişken arıtma/bertaraf meliayetlerine bağlı
olarak bazı atık türleri için farklı olabilir.
10. Bertaraf satış fiyatı [€/t] = Özel maliyetler [€/t] + “Pazar Marjini”
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Tipik Tasarım Verisi
Girdi 100.000 t/yıl (İzaydaş ~ 35.000 t/yr)
Isıl kapasite 2 x 20 - 22 MWth
Atık türleri Hacimli katı atıklarVarillerSıvı atıklarMacunlarÖzel atıklar
Tampon kapasitesi 5 gün
Yatırım maliyeti (2007) 50 Mio. €
Özel yatırım maliyeti 2007 (50 Mio. € / 100.000 t/yıl): ~ 500 €/t/yıl
Özel yatırım maliyeti HIM Biebesheim 1988/99: ~ 1.700 €/t/yıl
Özel yatırım maliyeti İZAYDAŞ Izmit: ~ 2.500 €/t/yıl ?
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
Sermaye maliyeti
%70 dış finansman 35 € Mio.
%30 iç finansman 15 € Mio.
Amortisman süresi 15 Yıl
Hesaplanmış amortisman 3.3 € Mio.
Hesaplanmış faiz oranı 6%
Hesaplanmış faiz 1.1 € Mio.
Toplam sermaye maliyeti 4.4 € Mio.
Return on Own Capital
vergilerden önce % 15 2.2 € Mio.
(Türkiye’de~ vergilerden önce %25 3,7 € Mio.)
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
Personel [Ma]
İşletme (5 vardiya) 45
Bakım 10
Kabul/Tasnif 10
Laboratuvar (İşletim ve atıklar için) 10
Kantar/Teslimat planlaması 3
Yönetim/Dokümantasyon/İzinler 7
Toplam personel 85
Personel giderleri
85 Ma x 0,06 € Mio./Ma = 5.1 € Mio.
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
Değişken İşletim Maliyetleri [t/yıl] [€/t] [€ Mio./yıl]
Cürüf 25.000 35 0.9
Uçucu kül, tuzlar 7.500 112 0.8
Kimyasallar 0.3
Toplam değişken giderler 2.0
Sabit İşletim Maliyetleri
Personel 5.1
Enerji 0,2
Sermaye Maliyetleri 4.4
Bakım 1.5
Laboratuvar 0,3
Diğer masraflar (sigorta, iş istasyonu maliyetleri vb.) 1,0
Toplam Sabit İşletim Maliyeti 12.5
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
[€ Mio./yıl] [€/t]
Değişken İşletim Maliyeti 2.0 20
Sabit İşletim Maliyeti 12.5 125
Yönetim/Satış maliyetleri 1.5 15
Return on Own Capital 2.2 22
Toplam maliyet = Ciro 18.2
Ortalama Bertaraf Fiyatı (değişik atık türleri için ortalama alınmış)
= toplam maliyet(18,2 Mio. €/yıl) / girdi (100.000 t/yıl) = 182 €/t
= (Ortalama) En Düşük Fiyat Sınırı
Bertaraf Satış Fiyatı= En Düşük Fiyat Sınırı+ “Piyasa Marjini”
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Almanya’da Tehlikeli Atık Yakma İşleminin Piyasa Fiyatları
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
0
200
300
400
500
600
700
800
[€/t]
100
Biebesheim’de bulunan HIM Tehlikeli Atık Yakma Fırını için ortalama bertaraf fiyatları
1995 öncesi:
Bertaraf Kapasitesi Yetersiz
1995‟ten günümüze:
Kapasite fazlalığı: “Struggle for
Waste”
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not: Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Temel fiyatlar içeriği 1% halojen, 1% fosfat, 2% sülfür ve 10% çamur olanları içermektedir
Birim €
Sıvı Atıkların Temel Fiyatları:
Kalorifik değer > 36.000 kJ/kg t 90
Kalorifik değer > 32.000 kJ/kg t 220
Kalorifik değer > 25.000 kJ/kg t 380
Kalorifik değer > 18.000 kJ/kg t 430
Kalorifik değer > 11.000 kJ/kg t 720
Kalorifik değer < 11.000 kJ/kg t 840
Sıvı Atıkların Ek Ücreti:
Çamur içeriği 10 -25% t 50
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not: Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Temel fiyatlar 1% halojen, 1% fosfat, 2% sülfür ve 10% çamur içeriğini içermektedir
Birim €
Kıvamlı Atık, Katı Atık ve Varillenmiş Atıkların Temel Fiyatları:
Kıvamlı Atık t 800
Katı Atık t 960
Katı Atık, yoğunluk < 0,7 t/cbm t 1.060
Katı Atık, yoğunluk < 0,5 t/cbm t 1.250
Varillenmiş Atık t 1.100
Varillenmiş Atık , yoğunluk < 0,5 t/cbm t 1.400
Kıvamlı Atık, Katı Atık ve Varillenmiş Atıkların Ek Ücretleri
Kalorifik değer > 18.000 kJ/kg t 290
Kalorifik değer > 10.000 kJ/kg t 400
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not: Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Tüm Atık Türleri için Sabit Ücretler Dışındaki Ek Ücretler Birim €
Halojen ve fosfat içeriği için ek ücretler:
10%‟a kadar t 120
20%‟ye kadar t 310
30%‟a kadar t 520
İsteğe göre 30%‟dan fazla t
Sülfür içeriği için ek ücretler:
2% - 5% t 170
10%‟a kadar t 410
İsteğe göre 10%‟dan fazla t
Tuz içeriği için ek ücretler:
%5 muhteviyat başına t 60
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not: Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Bütün ek ücretleri içeren sabit ücretler Birim €
Kıvamlı Atık, Katı Atık ve Varillenmiş Atık:
Boya/vernik atık ve çamurları ve matbaa mürekkebi çamuru t 430
Tarım ilaçları t 1.250
Teneke kutulardaki sıvı atıklar < 30 l t 2.100
Laboratuvar kimyasalları t 5.000
Bulaşıcı hastalık taşıyan atıklar, gövde parçaları ve organlar, hücreye
zehirli/sitostatik ilaçlart 800
Tarihi geçmiş ilaçlar t 430
Püskürteçler t 900
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not: Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Yağ Su Karışımları (kimyasal olarak ayrılabilir) Birim €
Çamur içeriği < 2% t 60
Çamur içeriği < 10% t 85
Çamur içeriği < 20% t 150
Çamur içeriği < 30% t 220
Fotokimyasallar t 190
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not: Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Yağ/Su Ayırıcılarının İçeriği, Kum Ayırıcılarının Atıkları Birim €
Çamur içeriği < 5% t 70
Çamur içeriği < 15% t 90
Çamur içeriği < 30% t 120
Çamur içeriği < 50% t 290
Çamur içeriği > 50% t 450
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not: Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
İnorganik Maddelerle Kirlenmiş Atık Su Birim €
Atık Su ph 6-9 t 60
Atık Su ph 2-6 ve 9-12,5 t 75
Asidik ve Bazik Çözeltiler < 5% t 95
Asidik ve Bazik Çözeltiler < 20% t 160
Asidik ve Bazik Çözeltiler < 30% t 200
Asidik ve Bazik Çözeltiler > 30% Harcama başına t
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not: Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
İnorganik Maddelerle Kirlenmiş Atık Suların Ek Ücretleri Birim €
Siyanür, Kromat ve Nitritin Detoksifikasyonu için Ek Ücretler:
< 100 mg/l t 25
< 500 mg/l t 40
< 1 g/l t 70
< 10 g/l t 120
> 10 mg/l harcama başına t
Sülfat Arıtımı için Ek Ücretler:
> 1,5 g/l t 40
> 3 g/l t 60
> 10 g/l t 80
> 20 g/l t 170
> 50 g/l harcama başına t
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not: Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
İnorganik Maddelerle Kirlenmiş Atık Suların Ek Ücretleri Birim €
Nötralize edilmiş Çamur için Ek Ücretler:
< 10% t 60
< 25% t 130
< 50% t 200
< 75% t 280
> 75% t 370
Organik Çözücülerin Arıtımı için Ek Ücretler (halojenli çözücüler dahil):
> 1 mg/l t 30
> 10 mg/l t 40
> 20 mg/l t 90
50 mg/l – 100 mg/l t 170
> 50 mg/l harcama başına t
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi KavramıTunus Örneği (2002)
A, B ve C Atık Kategorilerinin Tanımları (olası değişkenlikleri dikkate
alarak):
A Sadece “düşük harcamalı” arıtım gerektiren inorganik atıklar: Yüksek
konsantrasyonlu asidik ve bazik çözeltiler yerine yumaklaşma/çökeltme ve filtrasyon ile
nötralizasyon gerektiren sulu çamur, boya ve vernikli atıksular vb.
B Organik madde içeren atıklar: Yağ-su karışımları, yağ/su ayırıcı içerikleri, kum
ayırıcılardan çıkan atıkların ki bu atıkların sulu çözeltileri yüzen yağ fazı ve katı
maddelerin ayrılmasından sonra yumaklaştırma ve çökeltme yöntemi ile arıtılır
(dekantör).
C “Yüksek harcamalı” arıtma gerektiren ağırlıklı olarak inorganik atıklar:
- Nötralize etmeden önce seyreltme gerektiren yüksek konsantrasyonlu asidik
çözeltiler, (reaction temperature),
-Yüksek kireç içerikli çamur üreten sülfürik ve fosforik asit
- Genellikle yükseltgenme-indirgenme reaksiyonları gibi zaman alan teknikler ile
arıtılan kompleks yapıcı, siyanür, kromat, nitrit ve AOX (aktif karbon ihtiyacı) içeren
atıklar.
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi KavramıTunus Örneği (2002)
Atık Kategorisi
Bertaraf Fiyatı (€/t)
Fiyat Seviyesi 1 Fiyat Seviyesi 2 Fiyat Seviyesi 3
A İnorganik Atıklar
“Düşük Harcamalı”50 % 100 % 150 %
B Organik Madde İçeren Atıklar 80 % 100 % 120 %
C İnorganik Atıklar
“Yüksek Harcamalı”40 % 100 % 160 %
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemine Önerilen Fiyat Seviyeleri
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi KavramıTunus Örneği (2002)
Atık Kategorisi
İnorganik Atıklar
“Düşük harcamalı"
A
Organik madde içeren
atıklar
B
İnorganik Atıklar
“Yüksek harcamalı"
C
Toplam
CPT Atığının oranı % 50 20 30
Atık miktarı t/a 8.625 3.450 5.175 17.250
HCl 30% t/a 700 30 40 770
Ca(OH)2 t/a 500 10 30 540
FeCl2 t/a 120 60 420 600
FeCl3 t/a 50 20 150 220
NaOCl t/a 90 90
NaHSO3 t/a 40 40
Na2S t/a 20 130 150
Yumaklaştırıcılar t/a 70 80 40 190
Düzenli depolanabilecek katı maddeler (Süzme çamuru)
CPT atık girdisi % 31 22 16
Katı madde miktarı t/a 2.700 750 850 4.300
Atık sular
Atık suların miktarı t/a 7.385 2.840 5.265 15.490
Doğrudan boşaltıma giden kısım t/a 4.085 2.840 3.875 10.800
Buharlaştırma havuzuna
giden kısım t/a 3.300 0 1.390 4.690
Arıtma Maliyet Hesabı için baz alınan temel
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi KavramıTunus Örneği (2002)
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Önerilen Fiyat Seviyeleri
Kategori/
Örnek TanımFiyat€/t
Örnek Eşdeğer KaynaklarFiyat
Seviyesi
A 1Düşük seviyede inorganikle kontamine olmuş atıksu, ph 4-9, yalnız nötralizasyon/filtrasyon
50 % Asalamura, yüzey kaplama, elektrikle
kaplama, fotokimya, baskı
A 2Orta seviyede kontamine olmuş asidik ve kostik çözeltiler, yalnız nötralizasyon/filtrasyon
100 % Asalamura, yüzey kaplama, elektrikle
kaplama, baskı
A 3Yüksek seviyede kontamine olmuş asidik ve kostik çözeltiler, yalnız nötralizasyon/filtrasyon
150 % Asalamura, yüzey kaplama, elektrikle
kaplama, kimya endüstrisi
B 1 Yağ-su karışımları, çamur içeriği < 5% 80 % Bmetal işleme, araba servisi, yağ tankı, petrokimya endüstrisi
B 2 Yağ-su karışımları, çamur içeriği < 25% 100 % Bmetal işleme, araba servisi, yağ tankı, petrokimya endüstrisi
B 3 Yağ-su karışımları, çamur içeriği < 25% 120 % Bmetal işleme, araba servisi, yağ tankı, petrokimya endüstrisi
C 1Kimyasal arıtım gerektiren düşük seviyede inorganikle kontamine olmuş atıksu
40 % Cyüzey kaplama, elektrikle kaplama, kimya
endüstrisi, deri işleme
C 2Kimyasal arıtım gerektiren orta seviyede
inorganikle kontamine olmuş atıksu100 % C
yüzey kaplama, elektrikle kaplama, kimya
endüstrisi, deri işleme
C 3Kimyasal arıtım gerektiren yüksek seviyede
inorganikle kontamine olmuş atıksu160 % C
yüzey kaplama, elektrikle kaplama, kimya
endüstrisi
İlginize teşekkürler!