ATIK YAĞLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ VE UYGULAMALARI

HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Esin HAMARATTıbbi ve Özel Atıklar Şube

MüdürlüğüMarmaris, Ekim 2008

21.01.2004 Tarih ve 25353 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Yürürlükten Kaldırılmıştır.Yeni Yönetmelik 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yapılan düzenlemeyle Yönetmelik Avrupa Birliği 75/439 EC Sayılı Atık Yağ Direktifine Tam Uyumlu Hale Getirilmiştir.

YENİ YÖNETMELİKTEKİ ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER

MADDE 4- TANIMLAR

Yakma, Atık Yağların Geri Kazanılması, I. Kategori Atık Yağ, II. Kategori Atık Yağ, III. Kategori Atık Yağ, Ön Lisans, Kota vb. tanımlar yürürlükten kaldırılmıştır.

İşleme, Yetkilendirilmiş Kuruluş vb. tanımlar Yeni Yönetmeliğe eklenmiştir.

MADDE-7 İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜKLERİNİN GÖREVLERİ

Belediyeler ile işbirliği yapılarak, atık yağ taşıyacak lisanslı araçların şehir içi hareketlerini kolaylaştırıcı tedbirlerin alınması hükme bağlanmıştır.

EK-2 Atık Yağ Beyan Formu formatı değiştirilmiş, atık yağların atık kodu ve kategorilerine göre tanımlanması sağlanmıştır.

MADDE-7 İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜKLERİNİN GÖREVLERİ

(Ç) Bendine istinaden, üreticilerden toplanan atık yağ beyan formlarının kontrol edilip eksilikleri giderildikten sonra Bakanlığa gönderilmesi gerekmektedir.

Özellikle; yeni formattaki atık yağ beyan formlarında atık yağ kodu ve atık yağ kategorisine ilişkin bilgilerin doğru olması sağlanmalıdır.

(......) YILINA AİT ATIK YAĞ BEYAN FORMU

3 – Tesisinizden kaynaklanan atık yağların atık kodunu ve miktarını belirtiniz.

Miktarı (Ton/Yıl)Atık Kodu (*)

(*) Söz konusu atık kodları 5/7/2008 tarihli ve 26927 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin EK-IV ünde yer alan Atık Listesinden faydalanılarak doldurulacaktır.

4 – Tesisinizden kaynaklanan atık yağları kategori ve miktarına göre aşağıdaki tabloda belirtiniz.

III. Kategori

II. Kategori

I. Kategori

Miktarı (Ton/Yıl)Atık Yağ kategorisi

MADDE-10 MOTOR YAĞI ÜRETİCİ VE İTHALATÇILARI

Kota uygulaması kaldırılmıştır. Ancak, motor yağı üretici ve ithalatçılarının atık motor yağlarının toplanması, işlenmesi veya bertarafının sağlanması ile ilgili yükümlülükleri devam etmektedir.

MADDE-13 ATIK MOTOR YAĞLARININ TOPLANMASI

Atık motor yağlarının, motor yağı üreticileri veya bunların yetkilendirilmiş kuruluşları tarafından toplanması hükme bağlanmıştır.

Bu maddeye göre; atık motor yağları, motor yağı üreticileri veya bunların yetkilendirilmiş kuruluşları dışındaki gerçek ve tüzel kişiler (işleme ve bertaraf tesisleri ile bunların lisanslı taşıma firmaları vs.) tarafından toplanmayacaktır.

MADDE- 15 ATIK YAĞ ANALİZLERİ

Atık yağ kategori analizleri yetkilendirilmiş kuruluşlar, işleme veya bertaraf tesisleri tarafından yaptırılmış olan atık yağ üreticileri, tekrar bir analiz yaptırmaya gerek olmadan bu analizleri kullanabilirler .

Atık yağ kategorisini etkileyecek koşulların oluşması durumunda atık yağ analizi yenilenerek Bakanlığa bilgi verilmesi zorunludur.

Analizlerin Bakanlıkça yetkilendirilmiş laboratuarlarda yapılması zorunlu hale getirilmiştir. Yetkilendirilmiş laboratuvarlara ilişkin güncel bilgilere

Bakanlığımız Çevre Referans Laboratuvarı internet sitesinden ulaşılabilmektedir.

MADDE-16 ATIK YAĞLARIN TAŞINMASI

Atık yağların taşınması ve taşıma araçlarının lisans almasına ilişkin esaslar 1/1/2010 tarihine kadar Yönetmelik Geçici Madde-2 de yer alan hükümlere göre yürütülecektir.Buna göre; Atık yağ taşıyacak araçlarda bulunması gereken

teknik özellikler Geçici Madde-2 de ayrıntılı olarak tanımlanmıştır.

Mevcut lisanslı araçlar, 1 yıl içinde Geçici Madde-2 de tanımlanan teknik koşullara uyum sağlamak zorundadır.

Atık Yağ Taşıyan Araçlarda Bulunacak Ekipmanlar

• 10 yaş sınırı, emme hortumu, santrifüj pompa, filtre, sayaç vb.

MADDE-20 ATIK YAĞ RAFİNASYON VE REJENERASYON TESİSLERİ

Atık yağ rafinasyon ve rejenerasyon tesislerinde, Yönetmelik EK-1’e göre I.kategori atık endüstriyel yağlar ve atık motor yağları ile PCB, toplam halojen ve klorür parametreleri II. kategori sınırlarını aşmayan II. kategori atık endüstriyel yağlar işlenebilir.

Rafinasyon ve rejenerasyon tesislerinin ISO 14001 veya eşdeğeri çevre yönetim sistemine sahip olması gerekmektedir.

TEKİRDAĞİSTANBULMARDİNADANA

1111

1

1

KİLİS

2

GAZİANTEP

TOPLAM 22 FİRMA

BALIKESİR

VANOSMANİYEKOCAELİ

344

111

KONYAİZMİRANKARA

LİSANSLI ATIK YAĞ RAFİNASYON VE REJENERASYON TESİSLERİ (Ekim, 2008)

MADDE -21 ATIK YAĞLARIN ENERJİ GERİ KAZANIMI AMACIYLA KULLANIMI

Geri kazanıma uygun olmayan II. kategori atık yağlar ile I. ve II. kategori atık yağların geri kazanım işlemleri sonucunda ürün kalitesi tutturulamayan atık yağlar, enerji geri kazanımı amacıyla mevcut yakıta ilave edilerek kullanılabilir.

12111

DENİZLİBALIKESİR

EDİRNEKIRKLARELİHATAYAYDINKAYSERİ

13111

TOPLAM 29 FİRMA11

ORDUKOCAELİKARSNİĞDEMUĞLA

11141

ADANAMARDİNBURSAİZMİRMERSİN

12111

KONYAANKARAİSTANBULÇANAKKALEBOLU

LİSANSLI İLAVE YAKIT TESİSLERİ (Mayıs, 2008)

MADDE -26 KAYIT TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Atık yağ üreticileri, yetkilendirilmiş kuruluşlar, yağ üreticileri, işleme ve bertaraf tesisleri, atık kodlarını esas alarak atık yağlara ilişkin işlemler hakkında kayıt tutmakla yükümlüdür.

Kayıt altına alınan belgeler 5 yıl süre ile muhafaza edilecektir.

ATIK MADENİ YAĞLARIN KONTROL VE İZLEME SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASI PROJESİ

Tübitak Marmara Araştırma Merkezi tarafından yürütülen proje 15.03.2008 tarihinde başlamıştır. Proje süresi 3 yıldır.

Proje kapsamında illerde yürütülecek çalışmalarda görev alacak teknik personel listesi oluşturulmuştur.

Proje kapsamında, madeni yağ sektörü durum analizi, kullanım alanlarına göre atık yağ kategorilerinin belirlenmesi, geri kazanım tesislerinin incelenmesi, alt yapı ihtiyaçlarının belirlenmesi, veri tabanı destekli izleme sisteminin oluşturulması gibi çalışmalar yer almaktadır.

ATIK YAĞ YÖNETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Atık Yağ Üreticilerinin Kayıt Altına Alınamaması Atık yağ beyan formlarında istenen kayıt

seviyesine ulaşılamamıştır. 2007 yılında illerden gelen atık yağ beyan formu

2200 adettir. 2004 yılından itibaren beyan yoluyla kayıt altına alınan atık yağ miktarı 25.000 ton civarındadır. Bu miktar Türkiye’de oluşan atık yağın % 10 unu temsil etmektedir.

ATIK YAĞ YÖNETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Geri Kazanım ve Bertaraf Tesislerinin Denetimi Geri kazanım işlemleri sonucu oluşan her türlü

atığın tespiti ve kontrol altına alınmasında sorunlar yaşanmaktadır.

Geri kazanım firmaları tarafından Bakanlığımıza beyan edilen geri kazanım sonrası oluşan atıklara ilişkin bilgiler çoğu zaman gerçeği yansıtmamaktadır.

ATIK YAĞ YÖNETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

F-B OİL OSMANİYEENGİN GERİ KAZANIM ANKARA

CAN KİMYA ADANA

Farklı geri kazanım üniteleri ve yöntemleri (destilasyon, vakum, kil, asit vb.) nedeniyle geri kazanım sonrası çıkan atık miktarları değişmektedir. Ortalama verimlilik % 55.

GERİ KAZANIM SÜRECİNDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR VE ÖNERİLEN BERTARAF YÖNTEMLERİ

Tehlikeli Atık Yakma ve Çimento Fabrikalarında Ek Yakıt

% 25’e kadar asit katran

Asit Destilasyonu

Tehlikeli Atık Yakma% 0,5-1 dip çamuru

% 1-4 dip çamuru

Destilasyon

Tehlikeli Atık Yakma ve Çimento Fabrikalarında Ek Yakıt

% 0,5-1 atık kil% 5-15 atık kil

Bitiş sürecinde kil/ bentonit filtresi

Önerilen Bertaraf Yöntemi

Atık End. YağAtık Motor YağıGeri Kazanım Yöntemi

Uygulanan geri kazanım tekniğine bağlı olarak geri kazanım tesisinin ürettiği atığın miktarı ve türü değişiklik gösterir.

ATIK YAĞ YÖNETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Atık yağ yakan tesislerin yakma sistemlerinin kontrolünde sıkıntılar yaşanmaktadır. Farklı fırın ve baca ünitelerine bağlı olarak havaya verilen emisyonlarda farklılıklar olabilmektedir.

ÇİMENTO FABRİKASIFIRIN UZUNLUĞU 50-65 M.

ATIK YAĞ YÖNETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

DEMİR ÇELİK HADDEHANESİ

Tav Fırını (Pay-Metal), Hatay

FIRIN

BACA

FIRIN UZUNLUĞU 22 M.

ATIK YAĞ YÖNETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Baca Gazı Ölçüm Cihazı (Pay-Metal), Hatay

Sürekli ölçüm cihazları ile anlık olarak CO, CO2, SO2, NO, O2 ölçümleri yapılabilmektedir

ATIK YAĞ YÖNETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Atık Yağ Taşıyan Araçların Lisanslandırılması Atık yağ taşıyan araç ve firmaların

lisanslandırılmasında 2005/11 sayılı Tehlikeli Atık Taşınımı Hakkında Genelgeye ve Yönetmeliğe uygun belgeleme yapılmalıdır. Firma Lisans kodlarında AY harfleri bulunmalı,

taşınacak atık yağ kodları Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği EK-7 Listesinden verilmelidir.

Taşıma lisanslarında, atık kod numaraları yerine sadece tehlikeli özellik kodlarının (H) kullanılması taşıyıcı araçların sınıflandırılmasında sorunlar oluşturmaktadır.

Ulusal Atık Taşıma Formlarının Doldurulması Formların üretici bölümünde atık kod

numaralarının, adres ve miktar bilgilerinin yanlış beyan edilmesi, atık yağ envanter çalışmalarını aksatmaktadır.

Taşıyıcı bölümünde, firma bilgilerinin eksikliği taşımanın kontrol edilmesini güçleştirmektedir.

Atığın üreticiden çıkış tarihi ile bertarafçıya teslimi arasında çok uzun süreler olması, taşımanın yasal olup olmadığı yönünde tereddüt oluşturmaktadır.

ATIK YAĞ YÖNETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

ATIK YAĞ TOPLAMA BİLGİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

TÜRKİYE GENELİNDE YILDA YAKLAŞIK 250.000 TON ATIK YAĞ OLUŞMAKTADIR.

2007 YILINDA BAKANLIK TARAFINDAN KAYIT ALTINA ALINABİLEN ATIK YAĞ MİKTARI YAKLAŞIK 50.000 TON DUR. İLAVE YAKIT TESİSLERİ =17.000 TON GERİ KAZANIM TESİSLERİ = 19.000 TON İZAYDAŞ VE DİĞER (İLLEGAL) =14 .000 TON

200.000 TON ATIK YAĞ KAYIT DIŞIDIR. KAYIT ALTINA ALINAMAYAN ATIK YAĞLAR;

ISINMA VE ENERJİ AMACIYLA YAKILMAKTADIR. LİSANSSIZ TESİSLERDE BASİT İŞLEMLERLE

TEMİZLENEREK DOĞRUDAN AKARYAKITA KARIŞTIRILMAKTADIR.

ÜLKE GENELİNDE ETKİN BİR ATIK YAĞ YÖNETİMİ SAĞLANMASI İÇİN

DAHA ÇOK SAYIDA ATIK YAĞ ÜRETİCİSİNE ULAŞILMASI VE ÜRETİCİLERİN ATIK YAĞLARINI DOĞRU TANIMLAMALARININ VE YÖNETMELİĞE UYGUN OLARAK BERTARAF ETMELERİNİN SAĞLANMASI GEREKMEKTEDİR.

EN BÜYÜK ATIK YAĞ ÜRETİCİSİ DURUMUNDAKİ KAMU KURUM VE KURULUŞLARININ; ATIK YAĞLARININ MEVZUATA UYGUN OLARAK BERTARAFINI SAĞLAMALARI GEREKMEKTEDİR.

ATIK YAĞIN İLLEGAL KULLANIMLARINA OLAN TALEBİN YASAL YAPTIRIMLARLA ENGELENMESİ ÖNEM TAŞIMAKTADIR.

LİSANSLI ATIK YAĞ GERİ KAZANIM VE BERTARAF TESİSLERİNE

İLİŞKİN BİLGİLEREwww.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr

İnternet adresinden ulaşabilirsiniz.