atâullah İskenderî - hikmetler kitabı

8/2/2019 Atullah skender - Hikmetler Kitab

1/47

Atullah skender Hikmetler Kitab

evirenlerOrhan ParlakCemil ifti

1


2/47


Sunu

Atullah skender, Hicr 7. yzyln ikinci yarsnda yaam (l. 709), dneminin vesonrasnn en nemli mritlerinden biridir. Kendisi hayatn skenderiye ve Kahirede srdren birazel olmakla birlikte n geni bir corafyaya yaylm, dnceleri birbirinden ok farkl

evreler zerinde etkinlik salamtr. En nemli eseri saylan Hikmetler Kitabndan baka drtkitab daha vardr: Letifl Minen, Et-Tenvir fi skatl-Tedbir, Tacl Arus ve Kamn-Nfs,

Mifthl-Felh veMisbhl-Ervh.

Hakkatler bilgisi olarak tanmlanabilecek olan hikmet, bir yanyla Tanr bilgisine ilikindir.Bir yan da nesnelerin hakkatini, aralarndaki ilikilerin, balantlarn bilgisini ierir. Bu iki yan,sanld gibi tmyle birbirinden ayr ve yabanc deildir. Nesnelerin gereklii kendilik bilgisiile ve giderek Tanr bilgisi ile balantldr. Kendini bilen Rabbini bilir erefli sz ile Bananesnelerin gerekliini gster dilei arasndaki iliki de bu nedenledir. Kendini bilmeninyollarndan biri nesnelerin gerekliinin bilinmesinden gemektedir. Kendini bilmenin sonu iseRabbi bilmektir.

Gerekliin aratrlmas srecinde nesneler dnysna taklp kalmak, bu abay kendi banabir ama edinmek gibi bir yanla dmek de mmkn. Bu yanln yabancs deiliz; byle birsapmann egemenlik kurduu bir dnyda yayoruz nk. Ve hepimiz denize arkasn dnpkpkle oynayan ocuun gafletini simgelemekteyiz. Oysa bize, insana yaraan kpkle oynamakdeil, gereklik denizine ulamaktr.

nsan z bakmndan ar, duru, prl-prl bir su gibidir. Ne re ki giderek bulanm, arlnsafln yitirmitir. Yani bilgiden uzaklam, unutmutur. Budur yanln, sapmann temel nedeni.yleyse yaplmas gereken ona hakkatinin, aslnn hatrlatlmas ve uyarlmasdr. Peygamberler ve

veller bunu yapmlardr hep; yoksa insann yapsna, mayasna yeni bir ey katmamlardr.Hikmetler Kitab da bunu yapmaktadr; akledebilenler, kavrama yeteneini yitirmeyenler ve

kalbi tmyle karartlmayanlar iin. nsana Hakk gstermekte, iret etmektedir. Onu gereklikbilgisine, arnmaya gtrecek yola k tutmaktadr. Soylu konumunu, varlk nedenini, grev veamalarn hatrlatmaktadr.

ou hikmet anlalmaz, bir bl de ok basit hatt gereksiz gibi grlebilir. Bu doaldrama gerekte yle olduklarndan deil, konumumuzun kanlmaz sonucu olduu iin. Belirli biraba harcamadan, artlanmalarmzdan, kafamz dolduran aykr bilgilerden kendimizi kurtarmadanhakkatle, gerek bilgisiyle yz yze gelmemiz, bilgilenmemiz imknszdr. renmenin ilk koulu

istemekse, ikincisi de teslmiyet ve zihni gereksiz fazlalklardan temizlemektir. unu unutmamal:Testi denizden iindeki boluk ve nasibi kadarn alr. Dolu bir testiye kalansa yalnzcanasipsizliidir.

Doruyu en iyi bilen ve szn en gzelini syleyen Allahtr: Hikmeti dilediine verir. Kimehikmet verilmise kukusuz ona oka hayr verilmitir.1

1 Resm sralamaya gre 2. Bakara sresi 269. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Y'til Hkmete men yea'* ve meny'tel Hkmete fekad tiye hayren kesiyr* ve m yezzekker ill ll elbb yni (O) Hikmeti dilediine verir...Kime

Hikmet verilirse, gerekten (ona) pek ok hayr verilmitir... (Bunu) z (vehimden ar) akl sahiplerinden bakas

anlayamaz.

2


3/47


1. Hikmet

Bir kimsenin amellerine gvenmesinin belirtisi, bir gnah iledii zaman yalvarnn eksik

oluudur.

2. Hikmet

inde bulunduun sebepler leminden tecrd lemine gemek isteyiin bu lemden gizli birhonutluk duyduun iindir. Yaadn tecrd leminden sebepler lemine gemek isteyiin iseyksek bir himmet mertebesinden aa dmektir.

3. Hikmet

En ileri ve keskin himmetler bile kaderleri evreleyen surlar delemez.

4. Hikmet

Tedbr almakla uramaktan vazge. Bakasnn Tanrnn- seni iin yerine getirdii ii

kendine ykleme.

5. Hikmet

Sana karlksz olarak verilecei nceden belirlenen ve gvence altna alnan rzk- iinbtn gcnle alarak senden istenilen kulluk grevlerini savsaklaman kalp gznn krlngsterir.

6. Hikmet

Israrla dilediin hlde balarn gecikmesi seni umutsuzlua drmemelidir. nk Allahdularn kabul olunacan sz vermitir. Ancak kabul edecei dilek senin kendin beendiin deil,Onun senin iin beenecei olacaktr. Ve kabul, senin istediin zaman deil, Onun istedii zamanolacaktr.

7. Hikmet

Zaman belirlenmemi bile olsa verilen szn yerine gelmemesi seni kukuya drmesin.3


4/47


nk kuku, basreti yok eder ve srrn nrunu sndrr.

8. Hikmet

Sana kendini bildirmek iin Hakkn ftuht yz gsterince ibdetlerin azl okluu nemlideildir. nk ftuhtn yz gstermesi ancak kendini sana bildirmek iindir. Bilmiyor musun ki,sana kendini bildiren de ihsnda bulunan da Odur. Amel ve ibdetleri ise sen Onun iinyapyorsun. Senin Ona yaptn kulluk nerede, Onun balar nerede?

9. Hikmet

Sliklerin amelleri birbirinden farkldr. Bu durum, hllerin varidlerinin

2

farkllndankaynaklanmaktadr.

10. Hikmet

Ameller birtakm sretlerden olumutur. Bunlarn rhlar ise ilerinde bulunan ihlsnsrrdr.

11. Hikmet

Varln bilinmezlik toprana gm. Topraa gmlmeyen tohum filizlenemez.Filizlenmezse de tam bir sonu vermez.

12. Hikmet

Kalp iin hibir ey kendisiyle tefekkr meydanlarna girilen uzlet3 kadar yararl deildir.

13. Hikmet

Aynasnda varlklarn sretlerini yanstan kalp, hikmet nrlaryla parlayamaz. Eli aya ehvetbukalaryla bal insan Allaha doru nasl gidebilir? Gaflet kirlerinden arnmayan insan lhhuzra varmak dileinde nasl bulunsun? Sama sapan ilerden tvbe edip uzaklamayanlar esrrninceliklerini anlayamazlar.

2

Vsl olan, ulaan.3 Yalnzlk.4


5/47


14. Hikmet

Varlk karanlktr. Bunlar klandran bunlarda Allahn grnmesidir. Kim varl grr deiinde ya da berberinde, evvelinde yada sonunda Allah mhede etmezse, nrlarn kendisini geip gitmi, bilgi gneleri nesnelerin bulutlaryla perdelenmi olur.

15. Hikmet

Varlk karanlktr. Bunlar klandran bunlarda Hakkn grnmesidir. Kim varl grr deiinde ya da berberinde, evvelinde yada sonunda Hakk mhede etmezse, nrlarn kendisini geip gitmi, bilgi gneleri nesnelerin bulutlaryla perdelenmi olur.

16. Hikmet

Sana Hakkn kahrn bildirecek kant; yannda varlklarnn hibir gereklii olmayannesnelerle gzlerini perdeleyerek, seni, kendisini mhede etmekten mahrm etmesidir.

17. Hikmet

Her eyi aa karan Hakktr. Her eyle grnen (zuhr eden) Odur. Her eyde

grnmtr. Ve her ey iin grnen yine Odur. Byleyken bir eyin Onu rtmesi, gizlemesinasl dnlebilir?

18. Hikmet

O, varlklarn ortaya kndan nce vard. Her eyin en ak olan Odur. O, tektir, vahiddirve Onunla birlikte baka hibir ey yoktur. O sana her eyden daha yakndr. Ve O olmasaydhibir ey var olamazd. Bir ey Onu nasl rter, perdeler, gzden saklar?

19. Hikmet

Asl alacak konu udur: Gerekte yok hkmnde olan lemde varlklar nasl ortayakabiliyor? Sonradan ortaya kan varlk kdem4 sfatn tayana/Tanrya kar nasl durabilir?

4 ncesizlik.5


6/47


20. Hikmet

Bir kimse iinde bulunduu vakte gre Allahn verdii ve aklad hlin dnda bir hlisterse bilgisizlikten bir ey terk etmemi demektir.

21. Hikmet

Kulluk grevlerini ileride bulunacak bo bir zamana ertelemek nefsin ahmaklndandr.

22. Hikmet

Cenb- Hakktan, seni iinde bulunduun bir hlden baka bir hle aktarmasn isteme. EerO isteseydi, seni bulunduun hlden karmakszn dier bir hlde de bulundurabilirdi.

23. Hikmet

Slikin himmeti, mkefede durmak isteyince hakkat arclar Aradn ileridedir diyeseslenirler. Evrenin d yznn (zhirinin) gzellikleri tecell eder, seni ekerse hakkati de yleseslenir: Bizler ancak birer fitneyiz, sakn kfre dme.5

24. Hikmet

Hakktan isteyiin Hakk iin bir sulamadr. Hakk isteyiin Hakktan habersizliini gsterir.Hakktan baka bir varl istemen Ona kar hyszlk; Ondan baka bir varlktan isteyiin ise

5 Resm sralamaya gre 2. Bakara sresi 102. yet: Bismillahirrahmnirrahm. Vettebe m tetlueytyn al mlkiSleymane, ve m kefere Sleyman ve lakinneeytyne kefer yallimunenNasesshr* ve m nzile alel melekeyniBibbile hrute ve mrut* ve m yallimani min ehadin hatt yekl innem nahn fitnetn fel tekfr*

feyeteallemne minhm m yferrikne bihi beynelmer'i ve zevcihi, ve mahm Bidarryne bihi min ehdin illBiiznillah* ve yeteallemne ma yedurrhm ve la yenfehm* ve lekad lim lemeniterah m leh fiyl hreti minhalak* ve le bi'se ma erv bihi enfsehm* lev knu ya'lemn yniSleymann mlk (Rahmniyetten kaynaklanangc; ku dilini bilmesi, cinler zerinde tasarrufu, rzgara hkmetmesi) hakknda onlar, o (ins ve cinn) eytnlarnokuduklarna (tlsmlara;evhm, hayl rnlerine) tbioldular(Halbuki) Sleyman kfretmemi/kfir olmamtr(mlkyle gfil deil; kudret ve kuvvetin, her trl tesir ve tasarrufun yalnz Allaha ait olduundan emin, mutmain)

Lkin o eytnlar kfir olmulardr; insanlarasihri(nesnelere g isnd etmek) ve Babilde Harut ve Marut adl ikimelek zerine inzl olunan retiyorlard Oysa (o iki melek): Biz yalnzca bir fitneyiz/imtihn vesilesiyiz, sakn(sihir yaparak) kfretmeyin/kfir olmayn, demedike hibir kimseye retmezlerdi(nsanlar da) onlardan (Hrutve Mruttan) kendisi ile erkek kii ile einin arasn aacak eyleri reniyorlard Oysa onlar (sihir renmikiiler) onunla Allahn izni (Bi-iznillah) olmadka hibir kimseye zarar veremezler Onlar kendilerine zararvereni ve fayda vermeyeni reniyorlard Andolsun ki onu (sihri) satn alanlarn hirette (kudret-bilin boyutundamsbet) hibir nasibi olmayacan kati olarak bilmilerdir (Karlnda ) nefslerini/benliklerini sattklar

(zdeletikleri) ey ne ktdrKeke bilselerdi.

6


7/47


Hakktan uzaklndandr.

25. Hikmet

Alp verdiin hibir nefes yoktur ki, o nefeste Hakkn sende gerekletirecei bir kaderiolmasn.

26. Hikmet

Ayarn kalbini terk edip boaltmasn bekleme. Bu bekleyiin bulunduun hl iinde hakknyerine getirmen gereken murkabeye engel olur.

27. Hikmet

Dnyda bulunduun srece sana gelip atan aclar tuhaf karlama. nk dnynnaklad ey ancak hak edilenin ve kanlmaz olann zelliidir.

28. Hikmet

Rabbin ile aradn istek zorlap gecikmez. Nefsin ile aradn ise gereklemez.

29. Hikmet

in banda Allaha ynelmek iin sonunda baarya ulamann belirtisidir.

30. Hikmet

Balangc parlak olann sonu da parlaktr.

31. Hikmet

Gizli srlara emnet edilen, zevhirin6tanklklaryla ortaya kar.

6 Grlenlerin7


8/47


32. Hikmet

Hakk ile delil getirmek ve Hakk zerine delil aratrmak birbirinden ok farkl ve uzakeylerdir. Hakk ile delil getiren Onu yaknen bilmi ve ii kknden hlletmitir. Hakk zerinedelil getirmek ise Ona ulamamann sonucudur. Yoksa O, ne zaman gizlidir ki, eserlerdearatrlsn. Ne zaman uzaklamtr ki, eserler ona eritirebilsin.

33. Hikmet

Varlkl olan kimse varlna gre versin ifdesi Allaha ulaanlar iin, rzk ancak

kendisine yetecek kadar verilmi olan kimse Allahn kendisine verdiinden versin (65/7)

7

de Allahyolunda yryen slikler iindir.

34. Hikmet

Allaha gidenler Ona ynelmenin, nrlaryla hidyet buldular. Yeryzne gelmenin nrlarise Ona ulaanlar iindir. Allaha gidenler nrlar iin; nrlar ise ulaanlar iindir. nk onlaryalnz Allah iindir. Allah de, sonra da onlar daldklar sapklkta brak, oynasnlar (6/91)8.

35. Hikmet

Sana almam gizlileri kurcalayacana, kendi gizli ayplarn aratr. Bu daha hayrldr.

7Resm sralamaya gre 65. Talk sresi 7. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Liynfk z se'atin min se'atih* ve menkudire 'aleyhi rizkuh felyunfk mimm atahllah* l yukellifullah nefsen ill ma atha* seyec'alullah ba'de 'usrinysr yni Sea ( g, zenginlik ) sahibi olan, kendi zenginliinden (imknlarnn bolluuna gre) nafka versin...

Rzk kendisine daraltlm/kslm kimse de Allahn kendisine verdiinden infk etsin (nafkasn versin)... Allahhibir nefse ona verdiinden bakasn mkellef klmaz... Allah bir zorluk-glkten sonra bir kolaylkoluturacaktr (yani muhakkak oluturur).8Resm sralamaya gre 6. Enm sresi 91. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Ve m kaderullahe hakka kadrihi iz klum enzelAllah al beerin min ey'* kul men enzelel Kitabelleziy ce bihi Ms nren ve hden linNsi tec'alunehkaratyse tbduneh ve tuhfne kesiyr* ve ullimtm m lem ta'lemu entm ve l abkm* kulillah smme zerhmfiy havdhim yel'abun yni Allah hi bir beere bir ey inzal etmemitir demekle, Allah hakkyla (gerei gibi)takdir edemediler (tanyamadlar)... De ki: Msnn insanlar iin Nr ve Hd olarak getirdii Kitab kim inzletti?... (Ki) siz Onu katlar hline getirip (O Kitab yazl katlar olarak grp) gsteriyorsunuz, bir ounu da

gizliyorsunuz... Ve ne sizin ne de babalarnzn bilmedii eyler retildi size... Allah de, sonra brak onlar

daldklarnda oynayadursunlar.

8


9/47


36. Hikmet

Hakk perdelenmi deildir. Gremiyorsan, perdelenmi olan sensin demektir. Eer bir eyperdelenmi olsayd, Onu rtm olurdu. Bir eyi rtmek onu kuatmak, kuatmaksa hkim vekhir olmak demektir. Oysa, O, kullar zerinde tek kahhrdr (6/18).9

37. Hikmet

Kulluk grevlerini engelleyen beer niteliklerinden arn ki, Hakkn arsna uymu vehuzruna yaknlam olasn.

38. HikmetHer trl gnhn, gafletin, ehvetin temeli nefisten raz olmak; olmamaksa her ibdetin,

uyankln, iffetin temelidir.

39. Hikmet

Nefsinden honut olmayan bir bilgisizle arkadalk etmen, nefsinden honut olan bir bilginlearkadalk etmenden daha hayrldr. Nefsinden honut olan bilgin nerede, nefsinden honut olmayan

bilgisiz nerede?

40. Hikmet

Kalp gznn Onun sana yaknln, kalp gznn z Onun varl ile seninyokluunu, kalp gznn hakkati ise Onun varln senin ise ne var, ne yok olduunu gsterir.

41. Hikmet

Allah vard, Onunla berber hibir ey yoktu. O, imdi de eskiden olduu gibidir.

9

Resm sralamaya gre 6. Enm sresi 18. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Ve Hvel Kahir fevk badih, ve HvelHakiyml Habyr yni Odur, kullarnn fevkinde (stnde) Kaahir... Odur, Hakiym, Habr.9


10/47


42. Hikmet

Hakktan bakasndan himmet dileme. nk dilekler Kerm olandan bakasna ulaamaz.

43. Hikmet

Hakkn giderebilecei bir ihtiycn iin bakasndan dilekte bulunma. Onun senin iinvermediini bakas nasl verebilir? Kendi ihtiycn gidermekten ciz olan bakasnnkine nasl gyetirebilir?

44. Hikmet

Gzel sfatlarndan dolay zannn gzelletiremiyorsan, senin olan ilikilerinden dolay gzelzanda bulun. nk O sana srekli iyiliklerde bulunmu, nimetler balamtr.

45. Hikmet

alacak olan, insann kendisinden kopmak mmkn olmayandan kamas, buna karlkkendisiyle kalc olmayan istemesidir. Yalnz gzler kr olmaz, lkin gslerde olan kalpler dekrleir (22/46).10

46. Hikmet

Bir varlktan dierine gidip durma. Dolap beygirine dnersin. Onun gittiini sand yerleraslnda az nce getii yerlerdir. Varlktan, onlar yaratana doru yr. Dorusu son var

Rabbinedir (53/42).11

47. Hikmet

Allah Reslnn (s.a.v.) Kim Allah ve resl iin hicret ederse hicreti Allah ve reslnedir.Bir dnyala ya da bir kadna sahip olmak niyetiyle hicret edenin hicreti ise istedii eyedir

10 Resm sralamaya gre 22. Hac sresi 46. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Efelem yesiyr fiyl Ard fetekne lehmkulbn ya'klune bih ev aznn yesmene bih* feinneh l ta'mel ebsr ve lkin ta'mel kulblletiy fiyssudur yni

Arzda hi gezip seyretmediler (ibret almadlar; seyr-i slk yapmadlar) mi ki, onlarla akledecekleri kalpleri yahtkendileri ile iitecekleri kulaklar olsun... nk basarlar ama olmaz, sadrlarn iindeki kalpler ama olur.11 Resm sralamaya gre 53. Necm sresi 42. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Ve enne il Rabbikel mnteh yni Ve

muhakkak ki mnteh (nihyet, en son var) Rabbinedir.

10


11/47


szne bak. Anla ve derin-derin dn zerinde.

48. Hikmet

Sz Allah yolunu gstermeyen, hli Allaha ulatrmayan kimse ile arkadalk etme.

49. Hikmet

Hli senden daha kt olan birisiyle arkadalk yaparsan ona kyasla sendeki ktlkleri iyigrmeye balayabilirsin.

50. Hikmet

Zhidin kalbinden doan amel azalmaz, dny isteklisinin kalbinden doan ise oalmaz.

51. Hikmet

Amellerin gzellii, hllerin gzelliinin sonucudur. Hllerin gzellii ise kalplere inenmakmlarn gereklemesinden dolaydr.

52. Hikmet

Allah ile huzr hline ulaamadn gerekesi ile zikirden uzaklama. nk zikirdenuzaklaman zikir iindeki gafletinden daha ktdr. Kald ki, gafletle yaplan zikirden uyankla,uyanklk hlindeki zikirden huzr mertebesindeki zikre, huzr ile yaplan zikirden ayardanuzaklaarak zikretmek hline ykseltilebilirsin. Bu, Allah iin g deildir (14/20).12

53. Hikmet

Kalbin lm belirtisi: Karlan ameller iin zlmemek, ilenilen sulardan dolay pimnlkduymamak.

12

Resm sralamaya gre 14. brhim sresi 20. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Ve m zlike alellahi bi aziyz yniBu, Allaha aziyz (zor, meakktli) deildir.11


12/47


54. Hikmet

lediin suu, Allahn balamas konusundaki zannn sarsacak lde bytme. Rabbini

bilen, keremi yannda hibir gnhn byk olmayacan da bilir.

55. Hikmet

Onun adletiyle karlanca gnhn k olmaz. Fazlna gre byk gnh yoktur.

56. HikmetVarl sence deersiz grlen ve gze batmayan ameller, kabule en yakn olanlardr.

57. Hikmet

Varidi getirmesi, onunla Ona ulaman iindir.

58. Hikmet

Seni ayarn, Ondan bakalarnn elinden ve eserlerin tutsaklndan kurtarmak iin sanavaridler gnderir.

59. Hikmet

Sana varidi getirmesi, seni beden zindnndan karp mhede mertebesine ulatrmakiindir.

60. Hikmet

Nrlar; kalplerin ve esrrn binekleridir.

12


13/47


61. Hikmet

Zulmet nefsin askerleri, nrlar ise kalbin askerleridir. Allah kuluna yardm dilediinde onanrlarn askerlerini gnderir. Zulmet ve ayarn yardmn da ondan keser.

62. Hikmet

Nr iin keif, kalp gz iin hkm, kalp iin ykselmek ve alalmak vardr.

63. Hikmet

Tat ve ibdet seni sevindirmesin. Fakat onlarn, sende ortaya kan Allahn ihsn olmasnedeniyle sevin. De ki, Bunlar, Allahn bol nimetiyle ve rahmetiyledir. Buna sevinsinler. O,onlarn topladklarndan daha hayrldr (10/58).13

64. Hikmet

Allah kendisine doru gidenlerin ve kendisine vsl olanlarn bzsn yaptklar ibdetlerigrmekten ve hllerini mhede etmekten alkoymutur. Nedeni udur: Ona doru gidenler henz

amellerinde doruluu, sdk gerekletirememi; vsl olanlar ise Onu mhedelerinden dolaykendilerini kaybetmilerdir.

65. Hikmet

Alaklk aacnn dallar ancak agzllk ve tamah ekirdeinden boy atar.

66. Hikmet

Hibir ey kuruntularn kadar srklememitir seni.

67. Hikmet

13 Resm sralamaya gre 10. Ynus sresi 58. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Kul bi fadlillahi ve bi Rahmetih fe bi

zlike felyefrah* hve hayrun mimm yecmen yni De ki: Allah fazl ve Onun rahmetiyle, ite onunla sevinipferhlasnlar (hayli, fn, cz eylerle deil)... O, onlarn cemettiklerinden daha hayrldr.13


14/47


Sahip olmak iin iddetle istediin nesnelere tutsak, istemediin eylere kar ise zgrsn.

68. Hikmet

hsn ve nimetleriyle Allaha ynelemeyen kimse snanmann zincirleriyle Ona doru ekilir.

69. Hikmet

Nimetlere kretmeyen onlarn tkenmesi iin uram olur. kreden kimse ise onlarsalam balarla balam olur.

70. Hikmet

Ktlk ilemeye devam ettiin hlde Allahn balarnn kesilmemesi seni korkutmaldr.nk bu, senin iin yava-yava helke yaklamaktr. Biz onlar bilmedikleri yerden yava-yavaazba yaklatracaz (68/44).14

71. Hikmet

Edebe aykr davrann cezs geciktirilince, Eer bu irkin davran olsayd yardnkesilirdi ve Allahn rahmetinden uzaklatrlrdm demesi mrdin bilgisizliindendir. Oysayardm bilinmeyen bir nedenden dolay da kesilebilir. Kald ki yardmn oalmamas bile cezolarak yeter. Bu bile uzaklama belirtisidir. Mrdse durumun farknda deildir. Hatt Allahn seniisteklerinle ba baa brakmas da felket olarak yeterlidir.

72. Hikmet

n yce Allahn bir kulunu evrad makmnda bulundurduunu, uzun sre yardm edip onuo makmda tuttuunu grdn hlde onda riflerin zelliini ve sevgi ehlinin neesinigremeyebilirsin. Bundan dolay mevlsnn ona olan ltfunu sakn kmseme. O, lh tecellolmasayd, o makma eremezdi.

73. Hikmet

14 Resm sralamaya gre 68. Kalem sresi 44. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Fezerniy ve men ykezzib

Bihazelhadiys* senestedrichm min hays l ya'lemun yni (Reslm) artk beni ve bu hadsi (Kurn) yalanlayan(ba-baa) brak... Onlar hi bilmedikleri taraftan tedrici olarak helke gtreceiz14


15/47


Hakk Tel bir ksm insan hizmetinde tutmu, bir ksm insan da muhabbetine tahssetmitir. Onlarn ve bunlarn her birine Rabbinin nimetinden ulatrrz. Rabbinin nimeti kimseye

yasak klnm deildir (17/20).15

74. Hikmet

Kullar her eyi yeteneklerine balamasnlar diye, kimi zaman lh hller birdenbire tecelleder.

75. Hikmet

Her sorulana cevap vereni, her grdn anlatan, her bildiini syleyeni grrsen onunbilgisizliini anla.

76. Hikmet

hiret evi mmin kullar mkfatlandrmak iin yaratlmtr. nk bu dny Allahnonlara vermek istediklerini tayamaz. Hem de onlarn deerini, kalc olmayan dnydamkfatlandrmaktan yce tutmutur.

77. Hikmet

Bir amelin meyveleri abuk grlrse, bu durum onun ilerde, br dnyda da kabulgreceini gsterir.

78. Hikmet

Allah indindeki deerini, dereceni bilmek istiyorsan, seni hangi ite bulundurduuna bak.

79. Hikmet

Allah sana emrine uymay rzk olarak verir, seni dnyya kar tok klarsa zhir ve btn

15 Resm sralamaya gre 17. sr sresi 20. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Kllen nmidd hali ve hali min ataiRabbik* ve m kne atu Rabbike mahzr yni Hepsine, onlara da bunlara da Rabbinin ats (verii, ltfu,

ba)ndan imdd ederiz (ard arda veririz)... Rabbinin ats mahzr (menedilmi ) deildir (Rabbinin veriiengellenemez).15


16/47


nimetlerini sende tamamlam demektir.

80. Hikmet

Allahtan dilediin eylerin en hayrls, Onun senden istediidir.16

81. Hikmet

Yerine getirilmeyen ibdetleri gerekletirmek iin aba harcamamak, buna ramen zntduymak gurur gstergesidir.

82. Hikmet

rif, Hakka iret ettii zaman Onu iretinden kendine daha yakn bulan kimse deildir.uhdunda gizlenmesi ve varlnn yok olmas nedeniyle ireti bile olmayan kimse riftir.

83. Hikmet

rif, Hakka iret ettii zaman Onu iretinden kendine daha yakn bulan kimse deildir.uhdunda gizlenmesi ve varlnn yok olmas nedeniyle ireti bile olmayan kimse riftir.

84. Hikmet

Ric, bir amel ve ibdetle olan dilektir. Yoksa o, ancak bir umuttur.

85. Hikmet

riflerin n yce Allahtan istedikleri udur: Kullukta tam bir doruluk ve rubbiyethaklarn yerine getirmek.

86. Hikmet

16 Hads erf: "Allahmme inni eselke m teselu minni" - Allah'm benden istediin eyi muhakkak Sen'den isterim.16


17/47


Seni kabz17 hlinde brakmamak iin bast18 eyledi. Bast hlinde terk etmemek iin de kabzeyledi. Sonra, kendisinden baka bir eyle ilgilenmemen iin seni bu iki hlden de kard.

87. Hikmet

rifler bast hlinde iken, kabz hlindekinden daha ok korkarlar. nk bast hlinde edepsnrlarn koruyabilenler ok azdr.

88. Hikmet

Nefsin bast hlinden holanaca eyler oktur. Kabz hlinde ise nefsin holanabilecei bir

ey yoktur.

89. Hikmet

Kimi vergiler gerekte mahrm braklman; mahrm braklman da gerekte sana verildiinigsterir.

90. Hikmet

Alkonulmak senin iin anlay kaplarn ayorsa bu mahrmiyet senin iin ihsnn takendisidir.

91. Hikmet

Varlklarn grn (zhir) gaflete gtrr. yzleri (btn) ise ibret vericidir. Nefis

grnteki gaflete, kalp ise iteki ibrete bakar.

92. Hikmet

Kalc olan bir izzetle ereflenmek istersen lml bir izzetle azz olmak isteme.

17

Skk18 Ferh.17


18/47


93. Hikmet

Gerek tayy, sende varolan dny mesfelerini amaktr. yle ki, te dnynn sana sendendaha yakn olduunu grrsn.

94. Hikmet

Halkn vermesi mahrmiyet, Hakktan gelen mahrmiyet ise batr, ihsndr.

95. Hikmet

Kendisi ile olan alveriini pein olarak yapan kula, karln veresiye veren Rabbimizinn ne ycedir.

96. Hikmet

Allahn seni kullua ehil saymas, sana dl olarak yeter.

97. Hikmet

tatleri konusunda Allahn onlarn kalplerini amas ve dostluunu gstermesi, kulluktabulunanlara karlk olarak yeter.

98. Hikmet

Bir eyler umarak ya da gelecek cezy defetmek amacyla ibdet eden, Hakk gerek

anlamda bilmiyor demektir. O, bata bulunduu zaman iyiliini, bulunmad zaman da kahrngsteriyordur. Bu demektir ki, O her iki durumda da sana Kendini tantyor; dolaysyla herdurumda da sana ltfu ile yneliyor.

99. Hikmet

Allahn sana olan ban kesmesinden dolay zlmen, bunun Allahtan geldiinibilmediin iindir.

18


19/47


100. Hikmet

Allah sana tat kapsn atn hlde kabul kapsn amayabilir. Buna karlk ilemeni

takdr ettii bir gnh da Ona ulamana neden olabilir.

101. Hikmet

Aalanmay ve alak gnlll douran gnh, bykl ve bbrlenmeyi dourantattan daha hayrldr.

102. Hikmet

ki nimet vardr ki hibir varlk bunlarn dnda kalmamtr: cd ve imdt nimetleri.

103. Hikmet

lk olarak seni yaratmakla (icd), ikinci olarak da varln srdrebilmen iin pe-peeyardm elini uzatmakla (imdt) seni nimetlendirdi.

104. Hikmet

Sendeki yoksulluk ztdir. Sebeplerin gelii sende gizli olan yoksulluu hatrlatmak iindir.

105. Hikmet

Vakitlerin en hayrls, kendisinde yoksulluunun bilincine vardn ve sendeki zillete gerievrildiin vakittir.

106. Hikmet

Seni yarattklarndan uzaklatrd zaman bil ki, sana dostluunun kapsn amak istiyor.

19


20/47


107. Hikmet

stemek iin dilini zdnde sana vermek istiyor demektir.

108. Hikmet

rif, Allaha zorunluluu hibir zaman eksilmeyen, karar da Allahtan bakasylaolmayandr.

109. HikmetOnun eserlerinin nrlar grnen nesneleri, sfatlarnn nrlar ise kalplerdeki srlar

aydnlatt. Bunun iin grnen nesnelerin nrlar batt, kalp ve srlarnkiler batmad. yle bir szsylenmitir: Gndzn gnei geceleyin batar, fakat kalplerin gnei iin batmak diye bir ey

yoktur.

110. Hikmet

Seni belya drenin Allah olduunu bilmen, belnn acsn hafifletir. Kaderlerden sanaynelecek olanlar sana seimlerin en gzelini kazandrmaldr.

111. Hikmet

Allahn balarnn kaderinden ayr olduunu sanmak dnce ksrlndandr.

112. Hikmet

Senin iin yollarn karklndan deil, dnyev istek ve eilimlerin baskn kmasndankorkulur.

113. Hikmet

Beer niteliklerin ortaya kyla velilere zg hakkatin srrn rten ve kulluu ortayakararak Rablnn ululuunu gsteren Allah tesbh ederim.

20


21/47


114. Hikmet

steinin gecikmesi nedeniyle Rabbine itirz edip steim neden gecikti deme. Edebiningecikmesinden dolay nefsine k.

115. Hikmet

Seni zhirde emrine uyan kld, btnda ise kahrna teslimiyetle rzklandrd zaman sanaolan balarn oaltm demektir.

116. Hikmet

Gr sabit olann kurtuluu tam olmamtr.

117. Hikmet

Virdi19 ancak bilgisizler kk grr. Varide20 gelince o, hiret yurdunda da varlnsrdrr. Vird bu dnynn toparlanp gitmesiyle son bulur. yleyse ncelikle zen gsterilmesigereken varlnda halefi olmayandr. Virdi senden isteyen Odur. Varidi ise sen Ondanistemektesin. Senin ondan istediin nerede, Onun senden istedii nerede!

118. Hikmet

mddn gelmesi yetenein gcne, nrlarn douu ise kalplerin arlna gredir.

119. Hikmet

Gfil sabahladnda o gn ne yapacan, akll ise Allahn kendisine ne yaptracandnr.

19

Dzenli bir ekilde gnlk olarak yaplan ders ve zikir demektir.20 Vsl olan, ulaan.21


22/47


120. Hikmet

bid ve zhidler her eyin kendilerini Allahtan alkoyacan sandklar iin bu eylere karyabanclatlar. Eer her eyde Onu grebilselerdi hibir eyden uzaklamalar gerekmezdi.

121. Hikmet

Bu dny yurdunda yapacan i, Ona perde olan evren konusunda dnmendir. brdnyda ise Onun Ztnn yetkinlii sana gsterilecektir.

122. Hikmet

Bu dny yurdunda yapacan i, Ona perde olan evren konusunda dnmendir. brdnyda ise Onun Ztnn yetkinlii sana gsterilecektir.

123. Hikmet

Senin, kendisini grmeden edemeyeceini bildii iin sana kendinden ortaya kan eylerigsterdi.

124. Hikmet

Sende, yapnda usan olduunu bildiinden ibdetleri eit-eit kld. Bz konulardakidknln bildii iin de kimi vakitlerde ibdet etmeyi sana yasaklad. Szgelimi namaz saltnamaz klm olmak iin deil, btn varlnla klasn. Her namaz klan gerek anlamda namazklm olmaz.

125. Hikmet

Namaz kalpler iin gnh kirlerinden temizlenmek ve gayb21 kaplarnn almasdr.

126. Hikmet

Namaz yakarlar mahalli, somluklar madenidir. Onda srlarn alanlar geniler, nrlarn

21 Gizlilik.22


23/47


klar onda doar.

127. Hikmet

Allah sendeki zayfl bildi de namazn saylarn azaltt. Fazlna olan ihtiycn bildiindende namaz konusundaki yardmlarn oaltt.

128. Hikmet

Yaptn amele karlk istersen, senden de o amelde doru olman istenir. Kuku edene isehl esenlikte oluu yeterlidir.

129. Hikmet

Yapm grndn fakat gerekte Allahn yapt-yaptrd bir amele karlk isteme.Amelin kabul edilmesi karlk olarak yeterli deil midir?

130. Hikmet

Fazln senin zerinde grmeyi diledii zaman onu yaratr ve sana nispet eder.

131. Hikmet

Eer seni sana dndrecek olursa ileyecein ktlklerin sonu gelmez. Eer sendecmertliini ortaya karacak olursa vglerin sonu gelmez.

132. Hikmet

Rablnn nitelikleriyle Hakka ait ol. Kulluunun nitelikleriyle de kendini aratr.

133. Hikmet

Yaratlmlara zg olan bir eyi kendininmi gibi gstermeni Allah yasaklamtr. O, btnlemlerin Rabb iken Ona zg bir vasf kendininmi gibi gstermeni nasl mubh klar?

23


24/47


134. Hikmet

Dilekte bulunmak insan iin n deildir. n ancak insann edep gzellii ile rzklanmasdr.

135. Hikmet

Hibir ey seni resizlik kadar istememitir. Zillet ve yoksulluk kadar hibir ey de lhbalarn zerine geliini abuklatrmamtr.

136. Hikmet

Eer sen kt ileri yok edip, gttn dvlar ortadan kaldrdktan sonra Ona ulaacansanyorsan Ona ebediyen ulaamayacaksn demektir. O seni kendine ulatrmak isterse Kendinitelikleriyle seni brr, nimetiyle sarar. Bylece senden Ona gidenle deil, Ondan sana gelenleseni kendine ulatrr.

137. Hikmet

Eer Onun gzel rtsyle rtlmemi olsayd hibir amel kabule yn olmazd.

138. Hikmet

Bakaldrdndan daha ok boyun ediinde Allahn hilmine muhtasn.

139. Hikmet

rtnmek iki eittir: Bir gnahtan rtnmek, dieri gnhta rtnmek. Avm, halk nazarndaderecelerin dmesinden korkarak gnhta rtnmek isterler. Sekinler ise Hakkn nazarndandmekten korkarak gnhtan rtnmek isterler.

140. Hikmet

Sana ikrmda bulunan gerekte sana deil, sendeki Allahn gzel rtsne ikrmda24


25/47


bulunmutur. Dolaysyla hamd seni rtenedir. Sana ikrm edip de teekkr bekleyene deil.

141. Hikmet

Seninle gerek anlamda ancak senin ayplarn bilen sohbet eder ki bu da kerem shibiMevldan bakas olamaz. Sohbet ettiklerinin en hayrls ona senden dnebilecek hibir eyistemeyen ancak seni isteyen Allahtr.

142. Hikmet

Eer kesin bilginin sende dosayd daha gp gitmeden hiretin nasl daha yakn

olduunu, dny gzellikleri stndeki fnilik gneinin nasl tutulduunu grrdn.

143. Hikmet

Onunla birlikte bir varln varoluu seni Ondan perdelemitir. Onunla birlikte birvarolduunu sanmak da yle.

144. Hikmet

Onun olular iindeki zuhru olmasayd o perdeler zerine bak sz konusu bile olmazd.Eer sfatlar dorudan tecell etseydi evrendeki tm olular dalp hilie giderdi.

145. Hikmet

Btn olduu iin her eyi aa kard. Zhir olduu iin de her eyi drp gizledi.

146. Hikmet

Varlklar hakknda dnmen iin sana izin verdi. Fakat o varlklarn ztlaryla birliktedurmana izin vermedi. Gklerde olana baknz (10/101)22 diyerek sana anlay kaplarn at.Yoksa srf gklerde olan varlklar sana gstermek iin gklere bakn demedi.

22 Resm sralamaya gre 10. Ynus sresi 101. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Kul inzru m za fiys Semvati vel

Ard* ve m tunil ayt vennzru an kavmin la yu'minn yni De ki: Semvatta ve Arzda ne oluyor, birbakn!... O yetler ve uyarmalar imn etmeyen kavme fayda vermez.25


26/47


147. Hikmet

Evren Onun var etmesiyle var, ztnn birliine gre mahvolmutur, yok hkmndedir.

148. Hikmet

nsanlar iyiliin bizzt sende olduunu sandklar iin seni verler. Ama sen kendidurumundaki gerei bildiin iin nefsini knamay srdr.

149. Hikmet

Gerek mmin vlnce, gerekte kendinde olmayan nitelikler yznden vldn bildiiiin Allahtan utanr.

150. Hikmet

nsanlarn en bilgisizi halktaki bir san uruna kendindeki yakn23 bilgiyi terk edendir.

151. Hikmet

Lyk olmadn hlde Allah halkn dilini seni vmek zere boandrrsa sen Allaha lykolduu ekilde hamd et!

152. Hikmet

Zhidler vlnce vgnn halktan geldiini sandklarndan sklrlar. rifler vlnce bununHakktan geldiini bilirler ve ferhlarlar.

153. Hikmet

Sana bir ey verildii zaman ferhlyor, verilmedii zaman ise skntya dyorsan bundan

23 Kesin.26


27/47


ocukluunun srdn ve kulluunda doruluk bulunmadn kar.

154. Hikmet

Bir gnh ilediinde bunun Rabbine doruca yollanmana engel olacan dnerek zlme,umudunu yitirme. nk bu gnh sana takdr edilen son gnh olabilir.

155. Hikmet

Rec24 kaplarnn almasn istediin zaman Allahtan sana gelen nimetleri hatrla. Havf25

kaplarnn almasn istediin zaman ise, senden Ona gidenlere bak.

156. Hikmet

Bast gnnn klarnda elde edemediini kabz gecesinin karanlnda yakalayabilirsin.Fayda asndan hangisi size daha yakn bilemezsiniz (4/11).26

157. Hikmet

Kalpler ve srlar nrlarn dou yerleridir.

158. Hikmet

Gayb haznelerindeki nrlar akmaya balaynca kalplere emnet edilen nrlar kabarpcomaya balar.

24 Umut.25 Korku.26 Resm sralamaya gre 4. Nis sresi 11. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Yusykmllah fiy evldikm lizzekerimisl hazzl nseyeyn* fein knne nisen fevkasneteyni felehnne sls m tereke, ve in knet vahdeten felehen nsf*ve liebeveyhi liklli vahdin minhmessds mimm tereke in kne leh veled* fein lem yekn leh veledn veveriseh ebevh felimmihissls* fein kane leh hvetn feli mmihissds min ba'di vasyyetin yusy bih evdeyn* abkm ve ebnkm* l tedrne eyyhm akrbu lekm nef'* feriydten minellah* innAllahe kne AliymenHakiym yni Allah, evldlarnz hakknda size (yle) vasiyyet ediyor: Erkek iin iki diinin paynn mislidir...Eer (ocuklar) ikinin fevkinde kadnlar iseler, (o zaman) onlar iin (mirs brakan) ne terk etti ise onun teikisidir; eer (ocuk) bir tek(kadn) ise, mirsn yars onundur... Eer (lp) mirs brakann (baba-anas yansra bir de) ocuu varsa, baba-anann her birine mirsn altda biridir; yet hi ocuu (ve kardeleri) yok vebaba-anas kendisine vris olmusa,(bu takdirde) anasna mirsn te biridir (demek ki babasna da kalan teikisi)... Eer (miras brakann) kardeleri varsa, anasnn (miras pay), yapt vasiyyetten ve borcundan sonra

(kalann) altda biridir... Babalarnz ve oullarnz (var)... Bilemezsiniz, onlarn hangisi faydaca size dahayakndr...(Bunlar) Allahtan bir fariza (tyin edilmi, farz)dr... Muhakkak ki Allah Aliymdir, Hakiymdir.27


28/47


159. Hikmet

Bir nr vardr onunla Hakkn eserlerini kefedersin. Bir nr da vardr ki onunla sana Hakknsfatlar bildirilir.

160. Hikmet

Nefisler Hakktan bakalarnn younluu ile perdelenirler. Gnller de bzen nrlarlaperdelenirler.

161. Hikmet

Kalplerin nrlarn zhir rtlerle gizlemesi bunlarn ayaa derek deersizlemelerininlemek ve hret bulmaktan koruyarak deerlerini yceltmek iindir.

162. Hikmet

Yalnzca kendisine delil olan vel kullar iin delil klan ve kendisine ulamasn istediikiiyi onlara ulatran tesbh ederim.

163. Hikmet

O, kimi zaman melekt leminin gizliliklerini sana aar da kullarnn srlarn senden gizler.

164. Hikmet

Kullarn gizli ilerini bilen kimse eer lh merhmetten pay almamsa, onunlaahlklanmamsa, bu bilgisi fitneye ve gnh kendi zerine ekmeye neden olur.

165. Hikmet

Nefsin holanaca eyler yasaklarda ak ve belli, buyruklarda ise gizli ve belirsizdir. Gizliolan illetin giderilmesi ok daha etindir.

28


29/47


166. Hikmet

Riy27 bzen, ibdet ederken halk seni grmese bile yolunu kesebilir.

167. Hikmet

Hakktan sana gelen balar halkn bilmesini istemen kulluunda doruluun yokluunukantlar.

168. Hikmet

Allahn baklar seni kuatyorken halkn baklarn nasl nemseyebilirsin? Halknyneliinin bir yana brak, Hakkn yneliini grmeye al.

169. Hikmet

Hakk bilen her eyde Onu mhede eder. Hakkta yok olan iin her ey yok olur. Onuseven kimse Ona kar hibir eyi seemez.

170. Hikmet

Hakkn olaanst yaknldr Onu senden perdeleyen. Perdelenmi olmas zuhrununiddetinden gzlerden gizlenmesi de nrunun byklndendir.

171. Hikmet

Dularnn nedeni Onun ihsnlar olmasn. Bu, Tanr konusundaki bilginin yetersizliinigsterir. Dularn rubbiyet haklarn yerine getirmek ve kulluunu aklamak iin olsun.

172. Hikmet

27 Gsteri.29


30/47


Nasl olur da sonradan yaplan isteklerin nceden belirlenmi ihsnlarn nedeni olabilir? Ezelhkmler bir takm nedenlere bal olmaktan ok ycedirler.

173. Hikmet

Nasl olur da sonradan yaplan isteklerin nceden belirlenmi ihsnlarn nedeni olabilir? Ezelhkmler bir takm nedenlere bal olmaktan ok ycedirler.

174. Hikmet

Allahn sana olan balar senden, senin ilerinden dolay deildir. Seni balarylakarladnda, gzetmesiyle sana yneldiinde sen neredeydin? Onun ncesizliinde ne amellerinihls ne de hllerin varl sz konusu idi. Orada olan yalnzca lh bir ba ve byk vergiden

baka bir ey deildir.

175. Hikmet

O, kullarn balarn srrnn aklanmasn zleyeceklerini bildii iin Allah rahmetinidilediine tahsis eder (2/105)28 buyurmutur. Onlar babo brakacak olursa kullarn ezelhkmlere gvenerek kulluk grevlerini yerine getirmeyeceklerini bildiinden Dorusu Allahnrahmeti iyi davrananlara yakndr (7/56)29 buyurmutur.

176. Hikmet

Her ey lh irdeye dayanr. O irde ise hibir eye dayanmaz.

177. Hikmet

Edep, kimi zaman ksmetine gvenerek istekte bulunmay terki, kendi sorunlarn bir yanabrakarak Onun zikri ile uramay gerekli klar.

28 Resm sralamaya gre 2. Bakara sresi 105. yet: Bismillahirrahmnirrahm, M yeveddlleziyne kefer minehlilKitabi ve lelmrikiyne en ynezzele aleykm min hayrin min Rabbikm* vAllah yahtassu Birahmetih menyea', vAllah zlfadlil azym yni Ehl-i Kitabtan kfir olanlar ile mrikler, Rabbinizden size bir hayrindirilmesini istemezler...(Ancak) Allah rahmetini dilediine has klar... Allah, ZlFadlilAzymdir.29 Resm sralamaya gre 7. Arf sresi 56. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Ve l tfsid fiyl Ard ba'de slahhved'uh havfen ve tamen, inne rahmetAllahi kariybn minel muhsiniyn yni Islh edildikten sonra Arzda ifsd

yapmayn... Korkarak ve umarak Ona du edin/Onu arn... Muhakkak ki Allah Rahmetimuhsinlere/muhsinlerden (size) yakndr.30


31/47


178. Hikmet

Ancak gaflet edebilecek olana hatrlatlr, ihml edecek olan da uyarlr.

179. Hikmet

Fakrliin gelii mrdlerin bayramdr.

180. Hikmet

Fakrliin artmasyla olacak kazanlar namaz ve oruta bulamayabilirsin.

181. Hikmet

Fakrlik balarn sergileridir. Eer sana balar gelmesini istiyorsan nce fakr vezorunluluk durumunu gerekletir. nk Sadkalar ancak yoksullar iindir (9/60).30

182. Hikmet

Sen beer niteliklerinin gereini gerekletir ki, O da kendi nitelikleriyle senin yardmnayetisin. Sen zilletini gerekletir ki, izzetiyle seni yardmna gelsin. Aczini ortaya koy ki,kudretiyle sana yardm etsin. Zayfln gerekletir ki, O da kuvvetiyle sana yetisin.

183. Hikmet

stikmet shibi, istikmetinde kemle ermemi olsa bile, kermetle rzklanabilir.

184. Hikmet

Hakkn seni bir hlde kim klmasnn ireti, senin iin o durumda sonularn ortayakmasdr.

30 Resm sralamaya gre 9. Tevbe sresi 60. yet: Bismillahirrahmnirrahm, nnemes sadkat lilfkraivelmesakiyni vel amiliyne aleyh vel mellefeti kulbhm ve fiyrrikbi vel arimiyne ve fiy sebiylillhi vebnissebiyl* feriydaten minAllah* vAllah Aliymun Hakiym yni Sadkalar Allahtan bir farz olarak ancak fakirler,

miskinler, sadakalar zerine miller ( sadka ileri ile ilgili alanlar), kalpleri altrlp sndrlacak olanlar,kleler, borlular, Allah yolunda (harcama) ve yolun olu (yolcular) iindir... Allah Aliymdir,Hakiymdir31


32/47


185. Hikmet

Kendi iyiliklerinden sz edip duranlar yapm olduklar bir hat susturuverir. Oysa Allahnbalarndan sz edenleri hi hat susturamaz.

186. Hikmet

Hikmet shiplerinin nrlar szlerinden nde yrr. Aydnlatma nerede olursa sz de orayatanr.

187. Hikmet

Sylenen her sz iinden kt kalbin kln zerinde tar.

188. Hikmet

Kime hakkatlere zg sz syleme izni verilirse szleri halkn gnllerince anlalr,iretleri aklanr.

189. Hikmet

Aklanmasna izin verilmeyen hakkatlerin nrlar tutulmu biimde ortaya kar.

190. Hikmet

Erenlerin szleri ya bir vecdin cokunluu ya da bir mrde ngrlen yolun doruluunugstermek iindir. Birincisi sliklerin, ikincisi temkn ehli muhakkklerin hlleridir.

191. Hikmet

Szler dinleyenler ailesinin gdsdr. Yiyebildiinden bakas senin deildir.

32


33/47


192. Hikmet

Bir makmdan sz eden kii o makm uzaktan gren birisi olabilecei gibi o makmaulam birisi de olabilir. Bunu ancak basret shipleri ayrt edebilir.

193. Hikmet

Slikin kendi varidlerinden sz etmesi doru deildir. nk, onlarn kalpteki etkileri azalrve Rabbi ile aralarnda olan itenliini zedeler.

194. Hikmet

Sakn, halktan bir ey almak iin elini uzatma. Eer verenin gerekte halk deil Mevlnolduunu gryorsan o zaman bilginin uygun grd lde alabilirsin.

195. Hikmet

rif, ou zaman, Allahn kendisine yeterli olduunu bildii iin, ihtiycn Ona bileamaktan utanr. Bu ihtiycn halka bildirmekten dolay Hakktan nasl utanmasn?

196. Hikmet

Yapacan iki iten hangisini yapacana karar veremezsen nefsine ar geleni se. nkancak hak olan nefse ar gelir.

197. Hikmet

Nfile ibdetlerle uraman buna karlk zerine vcip olanlar yapmakta tembellikgstermen nefsin isteklerine uymann gstergelerindendir.

198. Hikmet

Allah ibdetler iin belli vakitler tespit etti. leride yaparm dncesinin seni ibdetten33


34/47


alkoymamas iin de seme nasbini sana brakarak vakti geniletti.

199. Hikmet

Kullarn ibdetlerinde yava davranacaklarn bildii iin kendine ibdeti vcip kld ve onlarzorunluluk zincirleriyle kendisine yneltti. Zincirlerle cennete yneltilen toplulua Rabbin hayretetti.

200. Hikmet

O, grnte kendisine kulluu gerekli kld ise de, gerekte gerekli kld, yalnzca

kullarnn cennete girmeleridir.

201. Hikmet

Kim ehvetine dkn birini, Allahn onu bu ehvet ve gafletinden karp kurtaracanaaarsa Onun kudretine acz isnt etmi olur. Allah her eyin stnde bir kudret shibidir(18/45).31

202. Hikmet

Sana balarn deerini bildirmek iin karanlklar da gelebilir.

203. Hikmet

Nimetlerin deerini varlklarnda bilmeyen yokluklarnda anlar.

204. Hikmet

Nimetlerin pe-pee gelileri, krn yerine getiremeyecein endiesiyle seni dehetedrmesin. Nefsini kr iin gsz grmekle deerini drm olursun.

31 Resm sralamaya gre 18. Kehf sresi 45. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Vadrib lehm meselel haytid dnykemin enzelnah mines Semi fahtelet bhi nebtl Ard feasbeh heiymen tezruhrriyh* ve knAllah al kllieyin muktedir yni (Reslm) onlara dny haytnn mislini ver Semdan indirdiimiz bir su gibidir ki,

onunla Arzn nebt birbirine kart Derken rzgarn savurduu p krnts hline geldi Allah her eyemuktedirdir34


35/47


205. Hikmet

Dnyev zevklerin kalpte yerlemesi giderilmesi g dertlerdendir.

206. Hikmet

ehveti kalpten meclsiz brakacak bir korku -cell tecellsi- ile dayanlmaz bir evkten-ceml tecellsi- baka bir ey karamaz.

207. Hikmet

inde irk bulunan ibdeti sevmedii gibi, iinde Kendisinden bakas iin yer ayrlan kalpide sevmez. Byle bir ibdeti kabul etmedii gibi, byle bir kalbe de ynelmez.

208. Hikmet

Kimi zaman sana doru aan nrlar kalbini varlk sretleriyle dopdolu grnce geri dnpgiderler. Kalbini bu putlardan temizle ki, bilgi ve srlarla doldurabilesin.

209. Hikmet

lhi balar gecikmezler. Gecikme ancak senin Ona ynelmende sz konusudur.

210. Hikmet

Vakitlere bal kimi lh haklarn kazs mmkndr. Bizzt vakitlerin haklarnn kazs isemmkn deildir. nk gelip geen her bir vakitte, Allahn senin zerinde yeni bir hakk ve

pekitirilmi bir buyruu vardr. Sen Allahn bu vakitteki hakkn yerine getiremezken diervakitlerin hakkn nasl yerine getirebilirsin?

211. Hikmet

35


36/47


mrnden geen ksmn bir bedeli olmayaca gibi geen mrnden elde edebildiin eylerinde bir deeri yoktur.

212. Hikmet

Bir eyi seven onun tutsa olmu demektir. Allah, kulunun Kendisinden bakasna tutsakolmasn istemez.

213. Hikmet

Buyruklarna boyun eiin Ona bir yarar salamaz, bakaldrn ise bir zarar vermez.

Bununla birlikte sana bz eyleri buyurmas ve bz eyleri yasaklamas, bunlardan dolay sanadnecek olan yararlar iindir.

214. Hikmet

Kiinin ynelmesi Onun ululuunu artrmaz, yz evirmesi de ululuunu eksiltmez.

215. Hikmet

Vuslat, Allaha kavumak deil, Onun bilgisine ulamak demektir. Rabbimiz bir eyinKendisine ya da Kendisinin bir eye ulamas durumundan mnezzehtir.

216. Hikmet

Ona yaknlaman, Onun sana olan yaknlnn bilincine varmandr. Yoksa sen nerede,

Onun sana yaknl nerede?

217. Hikmet

Hakkatler, tecell annda, toplu olarak gelirler. Kalpte korunup ezberlendikten sonraanlamlar aa kavuur. Biz onu okuttuumuz zaman onun okunmasn dinle. Sonra sanaaklamak bize der (75/18-19).32

32Resm sralamaya gre 75. Kymet sresi: Bismillahirrahmnirrahm,

18. Feiz kare'nah fetteb Kur'neh yni Onu okuduumuzda, Onun Kurnna (okumasna) tbi ol!19. Smme inne 'aleyn beyneh yni Sonra, muhakkak ki Onun beyn (mnnn kelimeler ile aa karlmas)36


37/47


218. Hikmet

lhi varidler geldii zaman sendeki alkanlklar ykp yok ederler. Dorusu hkmdrlabir ehre girdikleri zaman orasn bozarlar, onurlu kimselerini aalk yaparlar (27/34).33

219. Hikmet

Varidler Kahhar olan Hakktan geldii iin dokunduu eyleri yok ederler. Gerei btlnbana arparz ve onun beynini paralar; bylece btl ortandan kalkar (21/18).34

219. Hikmet

Hakk bir eyle perdelenmi olamaz. nk O, perde olacak eyde bile ak, mevct vehazrdr.

220. Hikmet

Kendisinde huzr bulamadn bir ibdetin kabul konusunda tasalanma. Karln peinenalamadn ibdetler de kabul grebilir.

221. Hikmet

Sonularn bilmediin bir varidi sakn vp durma. Buluttan beklenen sonu yamur deilmeyvelerin olgunlamasdr.

222. Hikmet

da bizim zerimizedir.33 Resm sralamaya gre 27. Neml sresi 34. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Kalet innel mlke iz dehlu karyetenefsedh ve celu ezzete ehlih ezilleten, ve kezlike yeflun yni (Sebe melikesi) dedi ki: Muhakkak ki meliklerbir karyeye (ehre, lkeye) girdikleri vakit, onu ifsd ederler ve onun ehlinin azzlerini zeliller klarlar... Bylece

yaparlar (snnetleri budur)34 Resm sralamaya gre 21. Enbiy sresi 18. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Bel nakzif bil Hakk alel btlifeyedmeuh feiz hve zhikn, ve lekml veyl mimm tasfn yni Bilkis biz, Hakk ( gerei; vahyi, kefi

delilleri ) btln ( gerek olmayan, vehmi dnce ve inanlarn ) zerine indiririz de onun diman (beynini)paralar... Bir de bakarsn ki o can ekierek lr/yok olup gider... Vasflamalarnz dolaysyla veyl olsun size!37


38/47


lh varidlerin nrlarn saa sola sap srlarn akladktan sonra bunlarn srekliliinibekleme. nk n yce Allahn hibir ihtiyc yoktur. Sen ise srekli Ona muhtasn.

223. Hikmet

Onun gayrnn kalc olmasn isteyiin Onu bulamadn gsterir. Fnliklerinin sonucuolarak Onun dndakileri yitirdiin zaman yabanclaman da Ona ulamam olduunun kantdr.

224. Hikmet

Grnleri baka-baka da olsa nimetler yalnzca Onun mhedesi ve yaknl ile eldeedilir. Grnleri deiik olsa bile azplar da Onun senden perdelenmesinden dolaydr. yleyse

azbn nedeni perdenin varl, nimetlerin kayna ise Onun Kerim olan yznn mhedesidir.

225. Hikmet

Kalplerde bulunan endie ve hznn kayna hakkati ak olarak grmekten alkonulmaktr.

226. Hikmet

Allahn sana, isynna neden olabilecek lde deil de ancak yetecek lde rzk vermesi,senin zerindeki nimetini tamamladn gsterir.

227. Hikmet

Varlklarnda sevindiin eyler az olsun; yokluklarnda zldn eyler de az olur.

228. Hikmet

Hibir zaman grevden alnmamay istiyorsan senin iin srekli olmayan hibir grevistlenme. O grevin balangc seni kkrtsa da sonular sakndrmaktadr. Zhiri seni arsa da

btn yasaklamaktadr.

229. Hikmet

38


39/47


Seni dnyy terke yneltmek iin dnyy hastalklar mahalli, aclar kayna yapt.

230. Hikmet

Soyut tlerden ders almayacan bildii iin dnyy terk etmeni kolaylatrmak zeresana sknt ve bely tattrd.

231. Hikmet

Hayrl bilgi, nrlar gste yaylan ve kendisiyle kalp zerindeki rtnn ald bilgidir.

232. Hikmet

Bilginin hayrls Allaha kar sayg ile korku uyandrandr.

233. Hikmet

Bilgi, Allah saygs ve korkusu ile berberse senin yannda, deilse karndadr.

234. Hikmet

nsanlarn sana ynelmeyileri ya da seni ktleme biimindeki ynelileri seni incitirsesendeki Allah bilgisine bavur, onunla yetin. Eer Onun bilgisinden nasibine deni yetersiz

buluyorsan, bu yetersizliin yznden ortaya kabilecek msibet halkn ktlemesinden doacakdertten daha beterdir.

235. Hikmet

Halkn eliyle sana eziyet ettirmesi onlarla durup kalmaman iindir. Seni her eydentiksindirmek istiyor ki, hibir ey seni Ondan alkoymasn.

236. Hikmet

eytnn senden gfil olmadn bildiin lde varln kudreti elinde olan Allahtan gfil39


40/47


olma.

237. Hikmet

Senin kendisine doru ilerlemen iin eytn sana dman etti. Ve nefsi zerine kkrtt ki,yneliin kendisine srekli olsun.

238. Hikmet

Kendisinin alak gnlln ispata alan kimse gerekte tam bir kibirlidir. nk tevzyksek bir dereceden aa initir. Bu yzden nefsine tevz nispet ettiin anda kibirli saylrsn.

239. Hikmet

Kendisini yapt iin zerinde gren kimse mtevz deildir. Alak gnll insan kendisiniyapt iin altnda grendir.

240. Hikmet

Gerek tevz Onun byklnn mhedesinden ve sfatlarn tecellsinden doandr.

241. Hikmet

Seni baya niteliklerinden ancak ilh sfatlarn mhedesi kurtarr.

242. Hikmet

Mminin Allah zikir ve vg ile uramas kendisini nefsine deer vermekten alkoyar.Allahn haklar ile uramas da nefsinin holanaca eyleri hatrlamasn engeller.

243. Hikmet

40


41/47


Sevdiinden bir karlk bekleyen ve bir ama iin seven kimse gerek muhib 35 nk muhibher eyini senin uruna harcayandr, senden bir eyler bekleyen deil.

244. Hikmet

Nefsin meydanlar olmasayd sliklerin seyir ve sulku gereklemezdi. nk byle birdurumda Onunla senin aranda bir mesfe olmayacakt ki, yolculuunla bir mesfe alm olsun.Yine seninle Onun arasnda bir ayrlk bulunmayacakt ki, vusltnla bir aralk yok edilmi olsun.

245. Hikmet

Yaratlmlar arasndaki deerinin yceliini bildirmek iin seni mlk lemi ile melekt lemi

arasnda bir ara lem (berzh) kld. Sen bir incisin. lemler seni koruyan sedeflerdir.

246. Hikmet

Evren seni ancak bedensel olarak kuatabilir. Yoksa ruhniyetin asndan evren seni iinealamaz.

247. Hikmet

Varlklara taklp kalan, kendisine gaybn meydanlar almayan kimse ztnn heykeli ilekuatlm, evresi iine hapsedilmitir.

248. Hikmet

Yaratcsn mhede edemediin srece varlklara baml ve muhtasn. Onu mhede

ettikten sonra ise onlar sana baml ve muhtatr.

249. Hikmet

Vellere zg hakkatlerin ortaya kndan dolay beer niteliklerin yok olmas gerekmez.Hussiyet gndz gneinin douu gibidir: Ufuktan doduu hlde ufuktan deildir. Kimi zamanOnun sfatlarnn gneleri senin varlnn gecesi zerine doar, kimi zaman da onlar sendenekilir ve sen kendi snrlarna, niteliklerine dndrlrsn. yleyse gne ne sendendir, ne deseninle ilgisi vardr. Fakat senin zerine gelmitir.35 Hub kknden, muhabbet sevgi- duyan, seven.

41


42/47


250. Hikmet

Eserlerinin varl ile isimlerinin varlna, isimlerinin varl ile sfatlarnn gereklemesine,sfatlarnn gereklemesi ile ztnn varlna delil gstermemitir. nk sfatlarn kendi balarnavarolmalar mmkn deildir. Cezbe ehline ztnn kemlini aar, sonra sfatlarnn mhedesineevirir. Daha sonra da isimleriyle ilgilendirmeye dndrr. Nihyet onlar eserlerinin mhedesineyneltir. Sliklerin36 durumu ise bunun tersidir. nk sliklerin nihyeti meczblarn37

bidyetidir38. Sliklerin balanglar da meczblarn son noktalardr. Bu, iki cmlenin ayn anlamtamalar demek deildir. Biri iner, dieri de karken yolda karlam olabilirler.

251. Hikmet

simlerin nrlar, iinde bulunduumuz dnyda aa kar. Kalplerin nrlar ile srlarndeerleri de ancak melekt leminin gaybnda (hirette) bilinir.

252. Hikmet

Buyruklara ba emenin karln hemen bulmak hatlarn cezsn ise tehirli olarak ekmekOnun Slihlere bir mutusudur.

253. Hikmet

Sana sadka olarak vermi olduu bir amel iin nasl karlk bekleyebilirsin? Yine sanaOnun hediye ettii dorulua karlk dllendirilmeni nasl isteyebilirsin?

254. Hikmet

Bir topluluk vardr, nrlar zikirlerini gemitir. Bir topluluk vardr, nrlar zikirleri denktir.Bir topluluk da vardr, nrlar da zikirleri de yoktur. Bylelerinden Allaha snrz.

36 Sluk edenler.37

Cezbeye kaplm.38 ptid, balama, balang.42


43/47


255. Hikmet

Bir kimse kalbinin nrlanmas iin zikreder, zkir olur. Bir kimse de nce kalbini nrlandrrsonra zikreder, zkir olur. Zikri ile nru eit olann zikri ile hidyet bulunur, nruna da uyulur, yolalnr.

256. Hikmet

Zikrin ortaya k ancak Btn tefekkr ve mhedeye baldr.

257. Hikmet

Senin tankln istemeden nce sana Kendini gsterdi (tecell etti). Onun ilhlngrnler lemi dile getirdi. Kalpler ve srlar ise Onun birliini gerekletirdi.

258. Hikmet

Sana kermet ikrm etti. Seni, kendisini zikredenlerden eyledi: Eer Onun baolmasayd zerine zikrinin gereklemesine ehil olamazdn. Seni, kendisiyle zikredilen kld:Kendisini sana nispet ederek bu durumu gerekletirdi. Nihyet seni yannda zikretmekle zerindekinimetini tamamlad.

259. Hikmet

Nice mrler vardr ki, zaman uzun, deeri ksa; nice mrler vardr ki, zaman ksa deerioktur.

260. Hikmet

mr bereketlendiren kimse ksa bir zaman iinde Allahn yle himmetlerini mhede ederki bunlar ne szle anlatlabilir, ne de iretler onlara ulaabilir.

261. Hikmet

En umutsuz durum ileri bitirdikten sonra da olsa Ona ynelmemek ve engeller azaldktansonra Ona doru gitmemektir.

43


44/47


262. Hikmet

Tefekkr kalbin ayar39 meydanlarnda gezintisidir.263. Hikmet

Tefekkr iki eittir: Tasdik ve imn tefekkr, uhd ve ayn tefekkr. Birincisi itibr ehli,ikincisi mhede ve basret ehli olanlar iindir.

264. Hikmet

Balang sonularn tecell yeridir. Kimin balangc Allah ile olursa sonucu da Onunla olur.

265. Hikmet

Uraman gereken i sevdiin ve kendisine kotuun itir. Kanacan i ise, nefsin zerindeetkili olandr.

266. Hikmet

Allahn kendisini istediini iyice bilen kimse Ona kar isteini gerekletirmi demektir.Btn ilerin Allahn kudret elinde olduunu bilen kimse Ona tevekkl ederek kendisinitoparlam olur.

267. Hikmet

Kukusuz varlk binsnn direkleri yklacak ve gzellikleri soyulup alnacaktr.

268. Hikmet

Akll kimse geici eylerle deil, kalc olan eylerle sevinir. nk daha kalc olann nruparlar, mutular zuhr eder.

269. Hikmet

39 Gayr.44


45/47


Akll kii bu dnydan yz eviren ve ona arkasn dnendir. Bu dnyy ne bir yurt ne birbarnak kabul edendir. Tersine, orada himmetini Allaha doru ynelten, Ondan yardm dileyerekOna doru yryendir.

270. Hikmet

Onun azim binei hibir yerde karar klmadan mukaddes huzrun nnde ns yaygsna dizknceye kadar yryn srdrr. Buras mfeteh, mvcehe40, mclese41, muhdese42,mhede ve mtalaa yeridir. O mukaddes huzr kalplerin yuvalar ve ancak onun skn

bulacaklar barnaklardr.

271. HikmetBunlar haklarn semsna ya da hazlarn zeminine izin ile, temkin ve yakn ile indikleri

zaman, haklara gaflet ve edep d bir durumla inmedikleri gibi hazlara da ehvet ve kardncesiyle inmezler. Tersine buralara Allah ile, Allah iin, Allahtan ve Allaha doru gitmekiin hareket etmilerdir.

272. Hikmet

De ki, Rabbim beni girdirecein yere dorulukla girdir ve karacan yerden doruluklakar (17/80).43Ta ki, girdirdiin zaman greceim ey senin gcn ve kuvvetin olsun. kardnzaman ise teslimiyetimin ve boyun eiimin btnyle sana olduu anlalsn.

273. Hikmet

Bana katndan yardm edici bir g ver (17/80). Ki, bana benimle yardm etsin. Nefsimigrmeye yaramakla birlikte duygu dairesinde beni fn klsn.

274. Hikmet

Kalp gz Allahn nimetlerinde esiz olduunu gryorsa, eratn gerei olarak o nimetlere

40 Yzleme, yz yze gelme.41 Clstan, berberce birlikte oturma.42 Gnlk konumalar.43 Resm sralamaya gre 17. sr sresi 80. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Ve kur Rabb edhlniy mdhle sdkn veahricniy muhrce sdkn vec'al liy min lednke sultnen nasyr yni Rabbim girdiim yere (vahdete) sdk zere

girdir ve (tafsil iin) ktm yerden sdk ile kart... Ve bana lednnden nasyr (zafere erdirici) bir sultn (kudret-kuvvet-hccet; fetih, bek) kl (olutur).45


46/47


kretmelidir.

Bu konuda insanlar blktr: Birinci blk tmyle gaflete batm, duygular krelmi vekalpleri kararmtr. Bunlar ihsn yaratklardan bilir, lemlerin Rabbi tarafndan geldiinigrmezler. Bu grmezlikleri inan asndan ak irke, yaratklara isnttan dolay ise gizli irke

dmlerdir.

kinci blk bir hakkat shibidir. Hakk mhede ile yaratklardan, sebeplerin yaratcsngrmekle de sebeplerden fn olmulardr. te bunlar hakkate ynelmilerdir. Hakkatin parltszerlerinde apak grlr. Tarkata girmiler ve yolun sonuna varmlardr. Eserleri yok olmu venrlara gark olmulardr. Bunlarn sekri sahvna, cemi farkna, fens beksna, gaybeti huzruna

baattr.

nc blk daha yetkindir. Bunlar itike, sahv gyb olduka huzrlar artar. Ne cemifarkna, ne de fark cemine perde olur. Fens beksndan alkoymaz, beks da fensndan. Her payshibine payn verir, her hak shibinin hakkn yerine getirir.

275. Hikmet

uhd ile olan gz aydnl mehdun bilinmesi lsndedir. Selm, Ona olsun, Allahreslnn marifeti baka birisinin bilgisiyle e deildir. Dolaysyla gz aydnl da yle.

276. HikmetBiz deriz ki, Peygamberin namazlarnda hudu ile olan gz aydnl mhede edilenin,

Allahn cell yn ile ilgilidir. nk O, namazla deil, namazda szyle buna iret etmitir,salt ve selm Ona olsun. nk Onun gzleri Rabbinden baka bir varlkla aydnlanamaz. Nasloluyor da bir taraftan makm gsterip dier taraftan yle emrediyor.: Allaha sanki Onu

gryormuasna ibdet et. Onu grrken Onunla birlikte bir bakasn mhede etmekimknszdr.

Birisi yle syleyebilir: Gz aydnl namazla olabilir. nk o Allahn bir ihsndr.Allahn nimetlerinden biri olduu da aktr. Kul onunla nasl ferhlamaz, o nasl gz nru olmaz.

nk Hakk Tel yle buyurmutur: De ki, Bunlar Allahn bol nimetiyle ve rahmetiyledir,buna sevinsinler (10/58).44 yi bilesin ki, bu hitbn srrn bilen iin yet, sorunun cevabna iretetmektedir. Bu yette sevinsinler buyrulmutur. Y Muhammed sen sevin denilmemitir. Ynionlara de ki Allahn ihsn ve keremi ile sevinsinler. Senin sevincin ise kerem shibi ile olsun.

Nitekim bir baka bir yette yle buyrulmaktadr: Allah de, sonra da onlar daldklar sapklktabrak, oynasnlar (6/91).45

44 Resm sralamaya gre 10. Ynus sresi 58. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Kul bi fadlillahi ve bi Rahmetih fe bizlike felyefrah* hve hayrun mimm yecmen yni De ki: Allah fazl ve Onun rahmetiyle, ite onunla sevinip

ferhlasnlar (hayli, fn, cz eylerle deil)... O (ilhi zellikler ile hsl olan yaam), onlarn cemettiklerindendaha hayrldr.45

Resm sralamaya gre 6. Enm sresi 91. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Ve m kaderullahe hakka kadrih iz klum enzelAllahu al beerin min ey'* kul men enzelel Kitabelleziy ce bihi Ms Nren ve hden linNsi tec'aluneh46


47/47


277. Hikmet

Nimetlerin gelii konusunda da insanlar blktr. Bir bl nimetlere sevinir. Bu

sevinleri nimeti yaratana ve onlar balayana kar deil, o nimetlerden yararlandklar iindir.Bunlar gfillerdir. Allahn: Kendilerine hatrlatlan unuttuklarnda onlara her eyin kapsnatk; kendilerine verilene sevinince anszn onlar yakaladk da umutsuz kalverdiler (6/44)46sz

bunun iindir. Bir bl de gnderenden bir minnet ve eritirenden de bir nimet grmeklesevinirler. Allahn De ki, Bunlar Allahn bol nimeti ve rahmetiyledir. Buna sevinsinler. O,onlarn topladklarndan daha hayrldr (10/58)47 yeti de bunlar iindir. Dier blk ise Allah ilesevinirler. Nimetlerin ne zhir yararlar ne btn vergileri kendilerini ilgilendirmez. lgileriyalnzca Allaha yneliktir. Ondan bakasn grmezler. Allah de, sonra da onlar daldklarsapklkta brak, oyalansnlar (6/91)48yeti de bunlar zerinedir.

278. Hikmet

n yce Allah, Davta yle vahyetti: Y Davd, doru kullarma syle benimlesevinsinler, benim zikrimle nimetlensinler.

279. Hikmet

n yce Allah, bizi-sizi honutluuyla sevindirsin. Bizi Kendisini bilenlerden eylesin.Gfillerden etmesin. Bizi nimet ve keremiyle takv shibi kimselerin yollarna iletsin.

karatyse tbduneh ve tuhfne kesiyr* ve ullimtm m lem ta'lem entm ve l abkm* kulillah smme zerhmfiy havdhim yel'abun yni Allah hi bir beere bir ey inzl etmemitir demekle, Allah hakkyla (gerei gibi)takdir edemediler (tanyamadlar)... De ki: Msnn insanlar iin Nr ve Hd olarak getirdii Kitab (ilmi) kiminzl etti?. (Ki) siz Onu katlar hline getirip (O Kitab yazl katlar olarak grp) gsteriyorsunuz, bir ounuda gizliyorsunuz... Ve ne sizin ne de babalarnzn bilmedii eyler retildi size... Allah de, sonra brak onlardaldklarnda oynayadursunlar.46 Resm sralamaya gre 6. Enm sresi 44. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Felemm nes m zkkir bihi fetahnaleyhim ebvbe klli ey'* hatt iz ferih bi m ut ehaznhm bateten feizahm mublisn yni Ne zaman kikendilerine hatrlatlan eyi unuttular, onlara her eyin (okluun, greselliin ) kaplarn atk... Nihyet(kendilerine) verilenler ile ferahlayp mardklarnda, onlar anszn yakaladk... Birdenbire mitsiz kalverdiler.47 Resm sralamaya gre 10. Ynus sresi 58. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Kul bi fadlillahi ve bi Rahmetih fe bizlike felyefrah* hve hayrun mimm yecmen yni De ki: Allah fazl ve Onun rahmetiyle, ite onunla sevinip

ferhlasnlar (hayli, fn, cz eylerle deil)... O (ilhi zellikler ile hsl olan yaam), onlarn cemettiklerindendaha hayrldr.48 Resm sralamaya gre 6. Enm sresi 91. yet: Bismillahirrahmnirrahm, Ve m kaderullahe hakka kadrih iz klum enzelAllahu al beerin min ey'* kul men enzelel Kitabelleziy ce bihi Ms Nren ve hden linNsi tec'alunehkaratyse tbduneh ve tuhfne kesiyr* ve ullimtm m lem ta'lem entm ve l abkm* kulillah smme zerhmfiy havdhim yel'abun yni Allah hi bir beere bir ey inzl etmemitir demekle, Allah hakkyla (gerei gibi)takdir edemediler (tanyamadlar)... De ki: Msnn insanlar iin Nr ve Hd olarak getirdii Kitab (ilmi) kiminzl etti?. (Ki) siz Onu katlar hline getirip (O Kitab yazl katlar olarak grp) gsteriyorsunuz, bir ounu

atâullah İskenderî - hikmetler kitabı

Documents