atatürk İlkeleri ve İnkılap tarihi ders notları tüm Üniteler

8/3/2019 Atatrk lkeleri ve nklap Tarihi Ders Notlar Tm niteler

1/29

1

ATATRK LKE VE NKLAPLARI

htilal:Mevcut siyasal dzenin zorla yklmasdr.nkilap(devrim):,htilalle birlikte yklan dzenin yerine yenisinin kurulmasdr.Hem ihtilalin hemde inkilabn iki ortak zellii vardr ZORLAMA ve TOPYEKN DEM (siyasal,askeri,hukuk)

Not:Din ve Ahlak deimez.Evrim:Toplumsal kurumlarn kendiliinden hissedilmeden yava yava deimesidir.Reform(Islahat): Mevcut dzenin belirli kurumlarndaki iyiletirmedir.(mesela: sadece askeri dzeltim iyiletirme)

Hkmet darbesi(askeri darbe): 1913 Bab- Ali Baskn (ittihat ve terakkinin ynetimi ele geirmesi) DEVRMLER1-)Dnyann ilk Bamszlk SavaAmerikan Bamszlk Savadr

- ilk ve en uzun mrl anayasas Amerikan Anayasasdr

- Laikliin yer ald ilk anayasadr.

2-)Fransz htilaliKral , Soylular , Din Adamlar

Burjuvazi, Halk

3-)Rus Devrimi (1917)arlk Rusya => Sovyet Rusya

Halk ve aydn kesim tarafndan benimsenmedii iin baarsz olmutur.

4-)Trk nkilab (devrimi)Ayrntl olarak ileride greceksin .


2/29

2

lk Toplumsal Birlik => Ailelk Siyasal Birlik => Kabile => DevletKabilelerin Devlet olabilmesi iin

- Ortak Dil- Ortak Din- Ortak Dman- Ortak Ekonami ye sahip olmalar gerekir.

Kltr:zeldir.Uygarlk: Geneldir.Devlet: Belli birkltr birikiminesahip toplumlarn ortaya kardklar nemli bir kurumdur.eleri: lke Halk Egemenlik (Siyasal Otorite)

Rnesans:Edebiyat , gzel sanatlar. talyada ortaya kmtr.Reform: Dinde yenilik hareketleriTmar sistemi:Ayan=> Toprak Aas

OSMANLI MPARATORLUUNDAK GELM SREC

III .SELMGeni Kapsaml birreform gerekletirmekistedi adna da NZAM-ICEDD verdi.

- modern bir ordu kurdu

- Batda ilk diplomatiktemsilcilikleri at

II. MAHMUT

SENED TTFAK

Ayan - Padiah

Padiahn otoritesinden ilk keztaviz verdii olay.

VAKA HAYRYE

Yeni eri ocann datlmas

Divan yerine bakanlklarkuruldu.

ABDLHAMTTANZMAT FERMANI

Tm yurttalar kapsar. (Mslmangayrimslman )

ISLAHAT FERMANI

Gayrimslimleri kapsar. Cizyekalkmtr.

Osm nin hukuken batya

almasn balatan ilk gelime

II. ABDLHAMTGen Osmanllarn giriimi ile

I.MERUTYET

Mutlak monari Meruti monari- Padiah - Padiah

- Meclis .. (Ayan + Mebusan )

- Anayasa.. Kanun i Esasi .

. (g hala padiahta)

Bir sonraki sayfa devamdr


3/29

3

OSMANLI RUS SAVAI (1877 1878 )II.Abdlhamit sava bahane ederek I.Merutiyet i kaldrmtr.

Sava Kaybedilmitir ve Sonucu olarak Berlin Antlamas imzalanmtr.

Berlin Antlamas :

- Kars , Ardahan , Batum Rusya ya Braklmtr- Srbistan , Karada , Romanya Bamsz olmulardr- Bosna Hersek ynetimi => Avusturya Macaristan a braklmtr.

STBDAT(BASKI) DNEMDuyun i Umumiye (Genel Borlar daresi)

II. MERUTYETttihat ve Terakkiciler tarafndan yaptrlmtr.

31 MART OLAYI- Rejime kar olanlar (mutlak monari isteyenler)- Hareket Ordusu (ttihat ve Terakki) bastrmtr (komutan :M.Kemal)- Sonu olarak II.Abdlhamit indirilip yerine V.Mehmet Reat getirilmitir.- 1909 Anayasa deiiklii yaplm ve gven meclis e geirilmitir.

TRABLUSGARP SAVAI (talya Osm)- Gnll subaylar M.Kemal ve Enver Paa- Kaybedilmitir sonucu Ui Ant. yaplmtr . Bylelikle Afrika kalan son Osm topraklar da kaybedilmitir.

I. BALKAN SAVAI- Karada- Srbistan OSMANLI- Yunanistan- Bulgaristan (en Karl devlet)ttihat ve Terakkiciler BAB I AL BASKINI NI yapmlardr ve Osm sava kayp etmitir.

LONDRA ANTLAMASI- Midye Enez izgisi (Krklareli ve Edirne Kayp)- Ege Adalar , Bat Trakya kayp- Arnavutluk aradan syrlarak bamszln ilan ediyor.

II. BALKAN SAVAI- Karada- Srbistan- Yunanistan BULGARSTAN (sava kaybetmitir)- Romanya- Osmanl

NOT:Osmanl Islahat hareketlerinin baarszolma nedeni ileri bir toplum modelinin hangi esaslara dayalolduunu kavrayamamtr.


4/29

4

DNCE AKIMLARI Osmanlclk( Gen Osmanllar tarafndan ileri srlmtr) Trklk => Dil alannda balamtr. Fikir babas Ziya Gkalp(kadn haklar konusunda almalar

olmutur) tir. Ulusal bir Burjuvazi yaratlmak istenmitir.

Turanclk(Enver Paa) Adem-i Merkeziyetilik(kiisel giriim ve yerinden ynetimi (liberalizm) savunmutur. (Prens

Sabahattin)

slamclk (mmetilik): II.Abdlhamit

I. DNYA SAVAITLAF DEVLETLER : NGLTERE FRANSA RUSYA - TALYA

TTFAK DEVLETLER : ALMAYA - AVUS.MAC. MP - TALYA - OSMANLI - BULGARSTAN

SAVAIN NEDENLER :I. Hammadde ve PazarpayII. Fransz ihtilaliMilliyetilik akmIII. Almanngiliz rekabetiIV. Almaya Fransa arasndaki Alsan Loren toprak sorunuV. Rusyann Panslavizm politikasnn Avs.Mac.mp unu tehdit etmesiVI. Ar silahlanma

Not: Savan nedenleri arasnda ekonomik durgunluk yoktur.

Not: Alman mp kurulmas devletler aras dengeyi bozmutur.

Not: Avs.Mac.mp , talya ya sava amas nedeniyle cepheler genilemi Kuzey talya ya yaylm dolaysyla savancephe alan genilemitir.

CEPHELER(hemen hemen hepsi ayn anda gelimi olaylardr):

1-) KAFKAS CEPHES (TAARRUZ)

Turan mp. Hayali (ok sayda asker donarak lm ve cephe kapanmak zeredir) Bak petrol yataklar Kars ,Ardahan ,Batum u geri almakBu arada M.Kemal Mu ve Bitlis i kurtarmtr

Rusyada ihtilal oldu (Bolevik htilali )

VE Rusya Osm ile uzlat (cephe kayp edilirken leyhimize bir ant yapld)

Brest-Litowsk Ant.(Osm-Rusya)

Kars ,Ardahan ,Batum u geri alnd. Cephe kendiliinden KAPANDI


5/29

5

2-)KANAL CEPHES (TAARRUZ) :Mslman Araplarn ihaneti ile cephe baarsz olmutur.

3-) ANAKKALE CEPHES (SAVUNMA)

tilaf devletlerinin 1915 ylnda Osmanly saf d brakarak sava bitirmek amacyla yaptklar plan boazlarnele geirilmesidir.

Cephe kazanlmtr

Sonular:

- Savan sresi 2 yl uzamtr- Bulgaristan savaadahil olmutur- arlk Rusya yklmtr.4-) Dier Cepheler

IRAK , FLSTN SURYE , YEMEN , HCAZ

5-) SINIR DII CEPHELER

- Makedonya- Romanya- Galiya

WLSON LKELER- Yenenleryenilenlerden toprak ve sava tazminat alamayacaktr.- Gizli anlamalar yaplmayacaktr.- Sorunlar bar yoluyla grmek adna Milletler Cemiyeti kurulucaktr.

YENLENLERLE YAPILAN ANTLAMALAR Almanya => Versay Avusturya => St.Jermen Maceristan => Trianan Bulgaristan => Nyyi Osmanl => Mondros

SONULARI: mparatorluklar ykld Avs.Mac.mparatorluu paralannca : Yugoslavya , Polonya , Cekostavakya kuruldu

Not: YugoslavyaSrbistan , Karada , Hrvatistan , Slovenya , Bosna Hersek Almanya da ve talya da demokratik olmayan hkmetler kuruldu Savan en nemli sonucu Tm lkelerde Ekonomik Bunalm Balad ABD dahil.


6/29

6

GZL PAYLAIMLAR Rusya : Midye-Enez in Dousu ve Dou Anadolu ngiltere : Irak , rdn , Lbnan Fransa : Akdeniz Sahilleri , ukurova talya : Bat Akdeniz ve Ege

Not: Paris Bar Konferasyonun da zmir Yunanistan a verildi

Not: Arap topraklarnn ngiltere ve Fransa arasnda paylalmasn ngren ant: Sykes-Picket antlamasdr

Not: Paris Bar Osmanlnn Paylalmasyla ilgilideil Osmanlnn Toprak Btnln korumasyla alakaldr.

MONDROS ATEKESOsmanldan Rauf Bey

ngiltere den Amiral Calthorpe

Not: Am.Calthorpe Yunan donanmasnn stanbul a karlmayaca konusunda Trk Heyetine zel garanti vermitir.I. Boazlar ve Tm mstahkem mevkiler igal edilecektir.II. Telgraf hatlar , Demiryollar ttihatlara braklacaktr. Osmanl ordusu terhis edilicektir.III. 7.Madde: Herhangi bir kargaa halinde yenenler diledikleri yerleri igal edebiliceklerdir . ( Atekes

hkmne uymayan madde)

Not:Osm nin paylalmasn ilk kez gndeme getiren antlama 1881 tarihli mparator Antlamasdr.Mondros Atekesinden sonra ilk igal edilen blge MUSUL (ngilizler tarafndan)

Not:Mondros tan sonra kurulan stanbul hkmetlerinin ortak zellii ngiliz koruculuunu benimsemi olmalardr.Not:Trk Halknn gallere Kar Tepkisi Yerel Direni rgtleri Kurmak Olmutur.YARARLI CEMYETLER

Trakya Paa Eli Cemiyeti (yunanllara kar kurulmutur) zmir Reddi lhak Cemiyeti ( yunanllara kar kurulmutur) Trabzon Cemiyeti (Pontusu Rumlara kar kurulmutur) Klikyallar Cemiyeti (Franszlara Kar Kurulmutur)

ZARARLI CEMYETLER Rumlar

- Pontus Rum- Mavri Mira- Etnik-i Eterya

Ermeniler- Hnak- Tanak

Yahudi- Alyans- srailit- Maccabi


7/29

7

TRKLERN KURDUU ZARARLI CEMYETLER Teali slam Wilson Prensipleri Cemiyeti ngiliz Muhipleri Cemiyeti Krt Teali Cemiyetleri Sulh ve Selameti Osmaniye CemiyetiNot:Ulusal kurtulu savann ilk silahl direni blgesi gneyde Franszlara kar Mersin Tarsus Osmaniye yresindeortaya kmtr.

UFAK APLI KONGRELERI. slam htilal Komitas (Rumlara kar kurulan ilk direni)II. Kars slam uras( Ermenilere kar yaplan ilk rgt)III. Nazilli Kongresi ( Kuva-i Milliyenin glendirilmesi ve asker kazandrma karar alnmtr)IV. Alaehir Kongresi ( stanbul a bal yar zerk siyasal kurulu rgtlenmesi)V. Milli Kongre ( Yurdun kurtarlmas iin Osm ninMilletler Cemiyetine (uluslar kurum) alnmasn amalayan

ancak baarsz olan kongredir.)

NEML KONGRELEROlaylarn geliim sreci : Dou Karadenizde Trkler ile pontusuRumlar arasnda yaanan gerilimin tilaflar tarafndandikkat ekmemesi iin Damat Ferit M.Kemal i 9.Ordu Mfettii atam ve ordaki Trkleri silahszlandrmasn ve olasbir durumda Trkleri geri ekmesi grevini vermitir

M. Kemal ilk Olarak Samsun a varmtr.

Havza Genelgesi lk olarak halktan ulusal apta bir miting yapmasn istemitir. M. Kemal in gerek niyetini aa vuran ilk belge Havzadan ,Harbiye nezaretine ektii telgraftr.

Amasya Genelgesi Vatann btnl ve bamszl tehlikededir (gereke) stanbul Hkmeti grevini yapmyor (gereke) Vatann btnln ve milletin bamszln yine milletin azim ve kararll kurtaracaktr.(ama ve

yntem) Sivas ta ulusal bir kongre toplanacaktr.

Not: Genelgeyi dorudan imzalayan Ali Fuat Paa dr.

Genelgeyi nemli klan sebepler :

lk kez ulusal egemenlikten bahsedilmitir. Kurtulu sava ulusa mal edilmitir. Kurtulu savann karar baland yerdir Bir ihtilal bildirgesidir. (nk ulusal egemenlie dayal yeni bir devlet kurmay hedeflemitir.) Amasya dan sonra M. Kemal Grevinden istefa etmitir.

Erzurum Kongresi Blgesel topland Ulusal kararlar alnd Sivil nderlik yolu ald Manda ve himaye ilk kez reddedildi Bir temsil heyeti oluturuldu (blgesel geici hkmet)Not: Bir temsil heyetinin oluturulmas ulusal rgtlenmenin yolunun aldnn bir gstergesidir.


8/29

8

Sivas KongresiNot: Sivas Kongresini engellemek iin D. Ferit Yunanllarla anlaarak makul bir izgide durmalarn salamtr.

Kongre ncesi Yaanan Sorunlar:

M. Kemal in bakan olmasna kar kanlar olmutur. ABD mangas gndeme gelmitir. Padiah a ekilen ballk telgraf Kongrenin siyasetle ilgisinin olmad karar alnmtr.Kararlar:

- Hem toplanmas hemde alnan kararlar Ulusal dr.- Manda ve Himaye Kesin olarak kalkmtr.- Temsil heyeti (UlusaL)- Anadolu ve Rumeli Mdafaai Hukuk Cemiyeti kurulmutur.- Mebusan meclisi almaldr.- stanbul hkmeti ile her trl iliki kesilmitir.

Sonucunda D. Ferit istifa ediyor yerine Ali Rza Bey Sadrazam oluyor.

Amasya Protokolleri

Temsil Heyeti stanbul Hkmeti

M. Kemal Salih Paa

Temsil heyetinin varl Tannmtr.

Mebusan Meclisi Kurulucak

Temsil heyeti Ankara da grev alcak

Misak- Milli nin zellikleri Kurtulu savann izlencesidir.

lkelerin Hkmleri ilk olarak M. Kemal ile Erzurum da atld. Parlamento tarafndan onaylanmtr.

Mebusan Meclisinin Toplanmas (bamszlk kararlar)M. Kemalin istekleri

Kendisinin bakan seilmesi (gereklemedi) Mdafa-i Hukuk grubu -> Felah Vatan (gereklemedi) Misak Milli (gerekleti)

Not:ngilizler stanbul hkmetinin Misak Milliyi kabul ettiini duyunca stanbul u Resmen igal ettiler.


9/29

9

TBMM NN AILMASI (23 NSAN 1920) Temsil heyetinin grevi sona ermitir Kurucu Meclis yeni bir hkmet kurucak Olaan st bir meclistir ( sava meclisi) lk Bakan erif Bey dir

TBMM yi Osmanldan Ayran:- Ulusal olmas- Tek meclis yapsna sahip olmas- Parti yok gruplar var . ARMHC

Not: TTFAT VE TERAKK A.R.M.H.C. HALK FIKRASICUMHURYET HALK PARTSNot: TBMM yi tanyan ilk devlet Sovyet Rusya dr.Not: D. Ferit in Kuva-i Milliye ye kar kurduu rgt Kuva-i nzibatiye dir.

YASAMA YRTME (muvakkat icra heyeti) YARGI GLER BRL

TBMM nin ilk Anayasas1921 Anayasas (Tekilat- Esasiye) en nemli zellii egemenliin kaynanndeitirilmesidir.

lk almalar stanbul hkmeti ile iliki kesildi Dnya Parlamentosuna yazlar gnderildi Rusya ile ilikiler gelitirildi Hiyanet-i Vataniye kanunu karld (Kendisi zerinde bir g tanmadnn gstergesidir)

SEVR ANTLAMASISan Remo Konferans : Tasla belirlendi

Saltanat uras Sevr i mzalad ve Hadi Paa tarafndan onayland

Not: Sevr Ant. s hukuksal adan geersizdir. nk Mebusan meclisi tarafndan onaylanmamtr.

Bunun zerine TBMM bu antlamay imzalayanlar Vatan Haini ilan etti ve antlamay tanmad.

KURTULU SAVAIHazrlk evresi

Dzenli ordu kurulurken;

Posta havaleleri geciktirilmitir. Bankalardaki paralara el koyulmutur. Halka yeni vergiler getirilmitir. Franszlardan bor para alnmtr.

DOU CEPHES Ermenilerle yaplmtr ve kazanlmtr. Gmr Antlamas imzalanmtr. Ermeniler Sevr in geersiz olduunu kabul etmilerdir TBMM nin yapt ilk antlamadr. lk kez TRKYEad gemitir. Dzenli ordunun ilk zaferi douda Ermenilere kardr.Not: Paris Bar Osm nin paylalmas ile ilgili deildir.


10/29

10

GNEY CEPHESFranszlar Kuva-i Milliye

Ankara Antlamas ile cephe kapanacak

BATI CEPHESI. NN SAVAI

smet Paa Dzenli ordu erkez Ethem Ayaklanmas (Kuva-i Seyyare)Ktahya da kanl Kayplar. smet Paa nce Yunanllar durdurdu , Sonrada erkezin syann Bastrd.Savan Sonular

Londra Konferans (TBMM nin varl itilaf devletlerince tannmtr.)Osmanl TBMM

Tevfik Paa sz hakkn vermitir Bekir Sami Bey

Moskova AntlamasSovyet Rusya TBMM

Bolevizm e kar kapitalist devletleri snrndan uzakta tutabilmek amacyla destek vermitir.

1921 Anayasas Kabul Edildi stiklal Mar Anlama devletleri arasndaki ekimeyi gn yzne kard. TBMM nin otoritesi artmtr.

II.NN SAVAI

smet Paa KazandESKEHR KTAHYA SAVAI

Yenildik M. Kemal in emriyle ordu Sakarya nn Dousuna ekildi. Sonu olarak Mustafa Kemal 3 ay bakomutan

Tekalif-i Milliye

Tat Aralarnn %20 si Yiyecek ve giyeceklerin %40 Tm Teknik elemanlar Her trl sahipsiz mal Hepsi orduya verilecektir.


11/29

11

SAKARYA SAVAI

M. KemalKazandk Hatt Mdafaa Yoktur Satt Mdafaa Vardr

Sonular

M. Kemal e Mareallik ve Gazilik Unvan verildi. talyanlar Sessizce Anadolu dan ekildi Fransa ile ANKARA Antlamas imzaland (Fransa Anadolu dan ilk resmi ekilen

devlettir.(Hatay snr d kalmtr) Kafkas Cumhuriyetleri ile Kars Antlamas imzaland ve dou snrlar son eklini ald. Not: ngilizler lml bir bask kurarak Sevr i TBMM ye kabul ettirmeye almas Anadoluhareketinin tam bamszlk ilkesini anlayamadnn bir gstergesidir.

BYK TAARRUZ

Kazandk kesin sonu alnd Ordular lk Hedefiniz Akdeniz leri

MUDANYA ATEKES

smet Paa Dou Trakya 15 gn ierisinde Boaltlacak Bara kadar TBMM 8000 Jandarmasn Dou Trakya da bulundurabilecek Meri in Batsnda bir miktar tilaf Askeri Bulunabilecek stanbul ve Boazlarn zerinde itilaflarn varl kesin Bar a kadar devam edicektir Not: Dou Trakya , stanbul ve Boazlar hkme balanan yerler arasndadr.

SALTANATIN KALDIRILMASI

Osmanl hkmetinin Lozan a katlmasn engellemek iin saltanat kaldrlmtr. (Tevfik Paann baardanpay alma istediine son verildi.)

Abdlmecit Efendi yeni halife seildi Kanun-i Esasi Tarihe kartNot: TBMM nin gznde saltanat daha nce stanbul igali ile zaten bitmitir.

LOZAN BARI ANTLAMASI

smet Paa Katlmtr

Taviz verilmeyecek konular

Ermeni Yurdu Kapitilasyonlar

Snrlar

Suriye snr (Hatay): Hatay yine darda Irak snr (Musul) : zm yok karar yok Bat snr : Yunanistan ,Karada Sava Tazminat olarak vericektir.


12/29

12

Sonular

Kapitilasyonlar kaldrld Duyun-u Umumiye kaldrld Yunanistan Trkiye arasnda nfus deiimine karar verildi Boazlar konusu aleyhimize zldKomisyon ve askersizletirme Yunanistan ege adalarn silahszlandracak Aznlklarn ayrcalklar kaldrldNot: Ege adalarnn ve Bat Trakya nngeri alnamamasnn nedeni buralarn daha nce BalkanSavanda yitirmi olmamzdr.

CUMHURYETN LANI (1923)Hkmet yelerinin tek tek meclisten seilmeleri ekim aynda bir hkmet bunalmna sebep oldu . Bu

sorun Cumhuriyetin ilan ile zlmtr.

Bylece kabine sistemine girilmi ve hkmetin kurulma ekli deimitir.

9 Eyll 1923Halk Fkras CumhurbakanM. Kemal Babakansmet Paa Meclis Bakan Fethi BeyHalifelik kaldrlmtr. (3 Mart 1924) ( Cumhuriyet rejimi ile badamad iin)

I. Halk FkrasII. Terakki Perver Cumhuriyet Fkras (1924)

Kurucular : K. Karabekir , Ali Fuat , Rauf , Refet , Adnan BeylerdirParti Evrim i savunmuturLiberal Ekonomiyi savunmulardr.

eyh Sait Ayaklanmas eriat yanls Cumhuriyet ve Laiklie kar bir isyandr lke iinde T.Perver Cumhuriyet Fkras lke Dnda ngilizler destek olmulardr.

smet Paa Takrir-i Skun(1925-1929) Kanunu ile syan Bastrmtr. (nemli devrimler yaplmtr)

Not: M. Kemal i siyaset d brakmak isteyenlerin plan yeni bir seim yasas hazrlamakt

ANAYASALAR 1876 AnayasasI. Merutiyet (Gen Osmanllar) 1909 AnayasasII. Merutiyet (ttihat ve Terakki) 1921 AnayasasTekilat- Esasiye

Kurucu bir anayasadr. Olaan st bir anayasadr. Gler birlii ilkesini benimsemitir. Meclis stnl sz konusudur. Yarg yetkisi hkme balanmamtr.Not:Yrtme gcnn parlamento iinden karak hkmete serbestlik parlamentoya denetim hakkveren sisteme Parlamenter Sistem denir.


13/29

13

1924 Anayasas Trk Tarihinin en uzun mrl anayasasdr. Meclis stnl hala devam etmektedir. Cumhurbakan meclisten gelen yasay bir kere geri evirebilir. Kuruculuk niteliine son veren anayasadr. TBMM yi olaan st yetkilere sahip meclis olmaktan karmtr. Yurttalara geni bir dil ve vicdan zgrl salayan ilk anayasadr. (1928 de devletin dini

islamdr ibaresi anayasadan karlmtr) zgrlklerin hangi lde snrlandrlaca belirlenmemitir.

1961 Anayasas Bu anayasa Askeri darbe sonucu yrrle giren bir anayasa olarak kabul edilmemektedir.

Nedeni ise kurucu meclis tarafndan hazrlanp halk oyuna sunulmutur. Tam olarak gler ayrl gereklemitir. Yarg bamsz mahkemelere braklmtr. Ayrca anayasa mahkemesi kurulmutur. iye grev toplu szleme gibi haklarn verildii anayasadr. En liberal en zgrlk anayasadr Cumhurbakanna meclisi datma hakk verilmitir. Meclis iki kanatldr.

MLLET MECLS CUMHURYET SENATOSU 40 yan doldurmu olmak Yksek renim grm olmak

1982 Anayasas1. Askeri darbe sonucu olumu bir anayasadr2. Milli gvenlik konseyi ulus adna ynetim hakkn kullanmtr.3. Kurucu meclis iki kanatldr

DANIMA MECLS MLL GVENLK KONSEY4. Bugnk anayasa hazrlanrken 1961 anayasas temel alnmtr.5. Cumhuriyet senatosu kaldrlm ve tek meclis geleneine geri dnlmtr.6. Temel hak ve zgrlkler detayl bir ekilde elden geirilmitir.7. En kat anayasadr.

TC NN POLTKASI1925 1929 (Takrir-i Skun) Yllar arasnda gerekleen inklaplar

apka kanunu (25 kasm 1925) Tekke ,Trbe ve Zaviyelerin kapatlmas (30 kasm 1925) Uluslar aras takvim ve saatin kabul (1 Ocak 1926 ) Medeni Kanunun hazrlanp yrrle girmesi (17 ubat 1926) Anayasada deiiklik yaplarak laiklie gidiin salanmas (10 Nisan 1928) Uluslar aras rakamlarn kabul (20 Mays 1928) Harf inklab (1 Kasm 1928)

1930 1938 Yllar arasnda Gerekleen nklaplar

Kadnlara belediye seimlerinde seme ve seilme hakk tannmas (3 Nisan 1930) Uluslar aras llerin kabul (26 Mart 1931) Trk Tarih Kurumunun kurulmas (12 Nisan 1931) Trk dil kurumunun Kurulmas ( 12 Temmuz 1932) niversite Reformu (1 Austos 1933) Soyad Kanunu ( 21 Haziran 1934) Din adamlarnn klk kyafetlerinin dzenlenmesi (3 Aralk 1934)(kadnlara dokunulmam) Kadnlara milletvekili seme ve seilme hakknn tannmas (5 Aralk 1934) Anayasaya alt LKENN girmesi (5 ubat 1937)


14/29

14

Serbest Cumhuriyet Fkras (1930)

M. Kemal Fethi Okyar dan istemitir.Partinin kurulma nedenleri

Dnya ekonomik bunalm ok Partili Siyasal Hayata geilmek istenmesi

CHP Serbest Cum. Fk. (rejim kartlarnn toplanmas zerine kapatld)

Devleti Ekonomi Liberal Ekonomi

Ahali Cum . Fkras

Kapatld

Menemen Olay

Sonular

Genlik , Halk ve Devrimci kadro arasnda daha salam balar kuruldu Trk adalamas hakknda ynlara ynelik eitici etkinliklerde bulunuldu Devrimler karsndaki tehlikenin henz gemediini gsterdiinden yneticileri daha dikkatli

olmaya zen gstermesini salad ok partili siyasal hayata bir sre daha geilemeyecei anlald

Bursa Olay (1933)

Ezann Trke okunmasna bir tepkidir.

Tunceli (Dersim) Olaylar

Devletin yol ,okul ,kpr gibi imar faaliyetleri toprak aalarnn karlarn zedelemitir ve bu nedenleisyanlar ortaya kmtr.

Not: 1937 ylnda Babakan nn nn kat devletilik politikas yznden M. Kemal ile aras ald vegrevinden ayrld yerine Celal Bayar geti.

Not: M. Kemal 1937 ylnda kendine ait iftlikleri ulusa balamtr.

NN (MLL EF) DNEM (1938 1950 )

II. Dnya savana katlmama gerekemiz teknolojik yetersizlik Ktlk artt Savaa katlanlara satlan Krom madeni sayesinde lkede dvizstou olutu Toprak reformu kanunu karld ancak baarsz oldu Krsal kesime retmen yetitirmek ve eitimi halka yaymak adna ky enstitleri ald. Dou Bat klasikleri Trkeye evrildi Tiyatro Klasik mzik geliti Teknik retim artt Yeni yksek eitim kurumlar ald 1945 de Milli Kalknma , 1946 da Demokrat parti , 1948 de Millet Partisi ald 1946 Seimlerinde ak oy gizli saym yaplmtr. CHP kazanmtr. 1950 Seimlerinde gizli oy ak saym yaplm ve Demokrat Parti seimi kazanmtr.


15/29

15

DEMOKRAT PART DNEM (1950 1960)

Babakan Adnan Menderestir. Bu dnemin en belirgin zellii Trk devriminin bir btn olarak benimsenmemesidir. Atatrk koruma kanunu karlmtr. Ky enstitleri ve halk evleri kapatlmtr. Anayasann dili sadeletirilmitir. Ezann Arapa okunmas serbest braklmtr. Muhalefeti sindirmek iin tahkikat komisyonu kuruldu Oy toplama uruna gereksiz fabrikalar ald Baz kiileri memnun etmek iin devrimden taviz verildi.

TC NN DI POLTKASIAntlama (itilaf) devletleri I.Dnya sava sonrasnda Avusturyallarn yaad baz topraklar talyanlara

verdiler. Yeni kurulan ekoslovakya da pek ok Avusturyal yayordu ,Avusturya Trolleri talyanlara verilmitizerinde Macarlarn yaad topraklar Romanya ya verdiler. Yeni kurulan Polonya ya pek ok Alman topran

verdiler.

ATATRKN DI SYASETTE TEMEL AMACI1. Osm nin Uluslar aras varlnn silinmesi ve yerine Trk devletinin tannmas2. Yurdun dmandan kurtarlmas iin yrtlen savaa mmkn olduu kadar d destek salamak3. Zafere ulanca bir bar ortamnn kurulmas ve yaatlmas

LOZANDAN DOAN SORUNLAR VE ZMLER1. MUSUL SORUNU (1926) : Musul un Irak a braklmas karar Uluslar Kurumunda alnd2. TRK YUNAN SORUNU: sorun zlecek

Dei tokuun Nedenleri: Rumlarn kurtulu sava srasnda yunanllar desteklemi olmas Rumlarn Trkiye de kalmalar durumunda srekli bir tedirginlik yaayacaklar Rumlarn Kurtulu savandaki insanlk d tutumlarnn unutulmayacak olmas Yunanistan n Rumlar ileride kkrtabilecei dncesi

3. MONTR BOAZLAR SZLEMEStalya ve Almanya nn saldrgan politikas zerine ngilizler Trkleri yanda olarak kazanabilmek iin

imzalamtr ve leyhimize sonulanmtr

Buna gre;

Bir savata Trkiye tarafszsa sava gemileri boazdan geemeyecek Trkiye savaa girerse veya tehlikeyi hissederse boazlar diledii gibi kapatp aabilecek Ticaret gemileri boazdan her zaman geebilecek Savata ve barta Karadeniz e kys olmayan devletlerin bu denize geirecek gemileri eitli

byklk ve yk miktar bakmndan snrlandrlmtr.

4. HATAY SORUNU VE ZMHatay n Trkiye ye katlmasn salayan gelimeler;

Franszlarn Suriye deki Mandasn brakmak istemesi ngiltere nin Trkiye leyhine arabuluculuk yapmas Hatay parlamentosunu oluturulacak seimlerin Franszlar tarafndan yrtlmemesi Hatay parlamentosundan Trkiye ile birleme karar kmas

Milletler cemiyetine yelik (1932)


16/29

16

BALKAN ANTANTI (1934) Trkiye , Yunanistan , Yugoslavya , Romanya Almanya ve talya tehlikesine kar yaplmtr Romanyann Almanya ya yanamasndan sonra antant dalmtr.

SADABAT PAKTI (1937) talya ve Almanya tehlikesine kar Trkiye , ran , Irak , Afganistan II.Dnya savann balamasyla dalmtr.

II. DNYA SAVAI (1939 1945)

Nedenleri;

talya da iktidara gelen Musollini Habeistan igal ederek Akdeniz de hak iddia etmesi ngiltere ve Fransann ar ekonomik koullar I. Dnya Sava sonunda kurduklar dzenden dn

verebilecek bir konuma getirmesi

Japonya nnin ve Kore zerinde hak iddia ederek pasifikteki ABD karlarn tehdit etmesi Almaya da kurulan Faist rejimin Avusturya ve ekoslavakyay igal etmesi

Not: Savan temel nedeni Versay ant. ile saptanan Avrupa siyasal yapsnn gereki olmamasdr.

Almanya ve Rusya anlaarak Polonya y igale baladlar. ngiltere ve Fransa nn Rusya ya sava amamasnnnedeni Rusyann kazanlmak istenmesidir.

1950 1995 ARASI DI SYASETAvrupa Konseyi : Avrupa devletleri insan hak ve zgrlklerini korumak iin 1949da bu rgt kurmulardr. Trkiyede bu tarihte ye olmutur.

Nato (Kuzey Atlantik Savunma Pakt) : II.Dnya Savandan sonra genileme eylemi gsteren Rusya ya kar batldevletler tarafndan kurulmutur. 1952 de Trkiye de dahil olmutur.


17/29

17

NTE 16NKLABIN TEMEL ZELLKLERKltrn eleri;

a. Ekonomik e : insann yaamn daha ileriye gtrebilmesi iin gerekli eylerin retilmesidir. Yeme,me, Barnma gibi

b. Devlet Hukuk esi : nsanlararas ilikileri dzenleyen , dzeni kuran devlettir. Devlet bu dzenihukuk kurallaryla salar

c. Ahlak ve Din esi : Darwin e gre insan dier canllardan ayran en nemli fark ahlaktr.d. Bilim ve Sanat esi : nsanlarnyzlerce yl ayn deerlere saplanp kalmalarn engelleyen edir.

Kapal Kltr : Ulam olanakszl nedeniyle baz kltrler dier kltrlerle ilikiye giremezler. r:Amazon Ormanlar

Kltrler Aras Etkileim ;

a. nsanlar zellikle ekonomik zorluklar nedeniyle baka kltrlerle etkileime girerler.b. nsanlar sava ve g gibi nedenler ile kendi isteklerinin dnda birbirleriyle etkileime geerlerNot: bir kltrn baka bir kltr zerideki etkisi gizli bir uyumaya baldr. Yani yeni eleri benimseyenkltrn kabul konusundaki iradesine baldr.

Kltr Deimeleri;

Kltrn deimesindeki en nemli etken etkileimdir.

Not : Kltrleri deerlendirirken ele alnacak temel lt insana verilen deerdir.

Devrim Yntemleri ;

Devrimdeki zorlama esi inandrma ve ikna etme yol ile yaplmaldr.

Konulacak yeni kltrn elerini saptamak Toplumun tm saflarnn kazanlmas iin inandrma yoluna gitmek Deien llerin ne lde deitiini, yerletiini saptamak iin denetim yapmak.


18/29

18

NTE 17TRK NKLABINI ETKLEYEN AKIMLAR

AYDINLANMA AIBat uygarl srasyla ,Mezopotamya , Msr , in , Hint , Roma ve slam uygarlklarnn katklar ile bu

gnlere gelmitir.

slamiyet : slamdnyasnda bir sorunun zm Kuran Kerimde veya Hadislerde yoksa sorun dininkurallarna bal kalmak koulu ile akl yoluyla zlebiliyordu. Buna itihat ad verilir

Not: bn-i Rt inantan nce akl gelir diyerek akln nemini vurgulamtr. Batllar kendisine Avarroesdemitir

Batda akla verilen nemin gelimesi ile beraber rasyonelizm ortaya kmtr. Roger Bacon ilk kez akl vegzlem yoluyla gereklere ulalabileceini belirtmitir.

Rnesans(yeniden dou)

Avrupa da bilim , sanat edebiyat alannda ortaya kan yenilik hareketlerine denir.

Reform

Din alannda balayan yenilik hareketleridir. Bu olay sonucunda din adamlarnn her ie karmalar veynetime mdaheleleri engellenmitir. Yeni mezhepler ortaya kmtr.

Aydnlanma anda Devlet le lgili u Grler Ortaya kmtr ;

Hkmdarn devlet gcn tanrdan ald inancnn bo bir inan olduu Hkmdarn gcn halk ile birlikte paylamas gerektii Yneticilerin btn yurttalara eit davranmas gerektiiNot: Kle hakkndan bahsedilmez.

NSAN HAKLARI VE ZGRLKLERLiberalizm Akmlar : Aydnlanma a ile birlikte eitlie ve insan haklarna dayanan bir sistem ortaya

kt buna Liberalizm denir.

Ekonomik Liberalizm : Kurucusu Adem Smith dir. Ekonomik etkinliklerin bireye braklmasn savundubylece ekonomik liberalizm ortaya kt (ngiltere)

Sosyal Liberalizm : Bu sistemde demokratik btn haklarn yurttalara verilmesi sz konusudur. lk zaferKuzey ABD dedir.

Sanayi devrimi sonrasnda Emperyalizm ve buna karlk Sosyalizm ortaya kmtr.Sosyalizm de temel hedef retilen mallarn adaletli bir ekilde datlmasn salamaktr. Bu sisteme gre

retim aralar devletin elinde olmaldr.

Karl Marx a gre ; Dnyann btn iileri birleerek ihtilal yapma ve ynetimi ele geirme aamasnageldiler . Marx a gre kurulacak geici bir Proleterya Diktatrl ile bunun sonucunda ilk sosyalist htilallerFransa da ortaya kmtr.Ancak Marx n istedii esas sosyalist ihtilal Rusya da Lenin nderliinde ortayakmtr.

Sosyalistler ile sosyal demokrasiyi savununlar arasndaki temel fark; ynetime geme konusunda

sosyalistlerin ihtilalcilii , Sosyala demokratlarn ise halkn oyuna uymay kabul etmesidir.


19/29

19

NTE 18DEMOKRATK HUKUK DEVLETHukukun Nitelii

Bir toplumda yaayan insanlar arasndaki ilikileri salayan, dzenleyen ve devlet tarafndan koyulankurallara hukuk kurallar denir.

Pozitif Hukuk

Bir devlette belirli bir zamanda yrrlkte olan bir baka deile uygulanan hukuk kurallarna pozitifhukuk denir.

Doal HukukBir hukuk dncesi veya lksnden kaynaklanan duygularn ve akln dourduu hukuk anlayna

doal hukuk denir.

Yasaya Bal DevletYasaya bal devletin genel zellii yasalarn genel ve herkesi balayc olmasdr.

Hukuka Bal Devletnl dnr John J. Russo ounluun her zaman hakl olduu formln ortaya atarak yasalarn

ancak bu yolla yaplmas gerektiini savunmutur.

NSAN HAKLARI Birinci Dnya Sava sonrasnda faist ynetimler kurulmutu ve kinci Dnya Sava srerken

ngiltere ve ABD ortak bir bildiri yaynlayarak sava sonu dzendeinsan haklarn dikkate alnacan bildirdiler.Bu bildiriye ATLANTK BLDRS denir.

kinci Dnya Sava sonunda 1948 de Birlemi Milletler nsan Haklar Evrensel Bildirisini kabulettiler. Bu bildiriyi 48 devlet onaylad .

Onaylamayanlar : SSBC , ekoslavakya, Beyaz Rusya , Polonya , Suudi Arabistan, Gney Afrika, Ukraynave Yugoslavya bu bildiriyi imzalamak konusunda ekimser kalmlardr.

1949 ylnda kurulan Avrupa Konseyi 1950 ylnda Avrupa nsan Haklar ve zgrlkleriniKorumaya Dair Szlemeyi imzaladlar. Buna gre konseye ye devletlerin vatandalar kendi lkelerini davaedebileceklerdi.

BELL BALI NSAN HAKLARI1. Yaama hakk2. nsan Bedeninin dokunulmazl3. Eitlik4. nsan Kiiliini diledii gibi gelitirme hakk

DEMOKRATK HUKUK DEVLET Demokratik hukuk devletinin ileyebilmesi iin temel art yarg bamszldr. Demokrasi ve insan haklar da gereklidir.


20/29

20

NTE 19TRK HUKUK SSTEMNN KURULMASI

Bir devletin baarl olmas iin nce hukuk sisteminin deitirilmesi gerekiyor.

Hukuk inklab ilk olarak devletin kurulmas ile balam ve 1937 ye kadar yaplan inklaplar devletindayand temel ilkelerle birletirildi.

Devletin Temel Yapsn Kuran nklaplar;

Ulusal egemenlik ilkesine gei (Amasya Tamimi) Ulusal egemenlik ilkesinin pekitirilmesi (TBMM nin almasyla ulusal egemenlik uygulanm ancak

daha sonra yaplanlar ile pekitirilmitir.) Saltanatn kaldrlmas (1 Kasm 1922) Cumhuriyetin ilan Ulusal cemiyetlerin birletirilmesi (Sivas Kongresi)Devletin Din Kurumlarndan Arndrlmas ;

Halifeliin kaldrlmas (1924)(cumhuriyetin alanndan sonra kaldrlmtr) Tevhid-i Tedrisat Kanunu

retimin birletirilmesi Milli eitim esaslar belirlenmitir.

eriye ve evkaf n kaldrlmas (yerine Diyanet ileri ba. le Vakflar genel md. kuruldu) Tekke, Zaviye ve Trbelerin kapatlmas (1925) Trk medeni kanunun kabul (1926) Devletin dini islamdr ibaresinin anayasadan kaldrlmas (1928) Laiklik ilkesinin Anayasaya eklenmesi (1937)

Temel Yasalarn YaplmasOsm Hukuk Sisteminin Yaps

Dinin etkisi ok fazlayd Bir hukuk birlii yoktu Kadn erkek eitsizlii vard Kuran ve Hadiste yazl su ve cezalarn dna kmak yasakt Ticaret kanunlar modern ekonomik yaama uygun deildi slam hukuk kurallar sistemli bir metin halinde dzenlenmemitiMedeni Kanun

Osmde slam medeni kanunu olan mecelle yrrlkteydizellikleri

1. Hanefi hukuk kurallarnagre dzenlenmiti2. Eya Kii ilikilerine ok az yer veriyordu3. Laik deildi4. Bor ilikileri dzenlenmemiti

Bunun sonucunda svire medeni kanunu 1926 ylnda kabul edildi

Alnma nedenleri;

Aklc ve Pratik bir yapya sahip olmas Batda yrrle girmi son medeni kanun olmas Yargca geni yetkiler vermesi


21/29

21

NTE 20TRK ETM SSTEMNN KURULMASI

Osmanl Eitim Sistemi

Osmde eitimin temeli olan medreseler devletin dnda kendiliinden gelimiti ve vakflarabalyd

Devlete bal tek eitim kurumu (devlet adam yetitiren) Enderun mektebiydi Osm. lk eitim bakanl Tanzimat dneminde kurulmutur. Osmnin ilk niversitesi Darl Finun durOsmanl Eitim Sisteminin Geri Kalma Nedenleri; Batda balayan bilimsel gelimelere kaplarn kapatmas Din etkisinin fazla olmas Devletin medreseleri denetleme yetkisinin olmamas

Not: 3 Mart 1924 ylnda Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eitim ve retim birletirilmi ve Tm okullarMEB e balanmtr.

Not: 1926 ylnda karlan Maarif Tekilat kanun ile eitim ve retimin esaslarn belirlemitir.

Harf nkilab ; Arap harflerinin zor okunmas Arap alfabesindeki sesli harf saysnn Trke iin yeterli olmamas nsz harf saysnn gereksiz derecede fazla olmas Arap alfabesinin Trkenin ses ve kelime yapsna uygun olmamasLatin alfabesinin kabulndenhemen sonra halka okuma ve yazma retmek iin Millet Mektepleri

almtr.

1933 ylnda ilk niversitestanbul niversitesidir.(yabanc bilim adamlarnn katksyla)


22/29


23/29

23

NTE 22TOPLUM YAAYIININ YENDEN DZENLENMES

SOYADI KANUNU (1934) Soyad kanunundan nce kii adnn korunmas ile ilgili olarak ilk dzenleme medeni kanun ile

gereklemitir. Kii hukuk dzeni iinde belirginlemesini salayan e kiinin soyad tamasdr. Soyad kanunu ile kiilerin ayrcalk durumlarn bildiren unvanlar kaldrlmtr.

KILIK KIYAFET DZENLEMES Bu alanda ilk dzenlemeyi yapan II.Mahmut devlet memurlarna sark giymeyi yasaklam ve yerine

Fes, Pantolon, Ceket, Sakal tra getirmitir. Atatrkn bu alanda yapt ilk alma 1925 apka Kanunudur.

Klk Kyafet nklab 1934 ylnda tamamlanmtr. (kiilerin dinsel mabet ve ayinler dnda dinselkyafet ile gezmelerini yasaklamtr.) Din ile klk kyafet arasnda hibir ilikinin olmadnn anlalmas laikliin salanmas iin

gerekliydi.

Dinsel simge olmu kyafetlere sonverilmitir. Kadnlarn klk ve kyafetlerine karlmamtr.

TAKVM VE LLERDE YAPILAN DEKLKLEROsmanlda Hicri ve Rumi(maliye ile ilgili) olmak zere ikili takvim esast. Yeni dzende Miladi Takvim

(1926) e geilmitir.

1931 ylnda Metrik Sistem de yaplan dzenlemeler mevcuttur.

1928 ylnda Uluslar Aras Rakamlar kabul edilmitir.

SALIK ALANINDAlk salk bakanl TBMM nin almasndan bir ay sonra kurulmutur (1920)


24/29

24

NTE 23ATATRKLK DEOLOJS

deoloji:Kurucusu veya kurucular tarafndan belirlenip ortaya konulan ve uzun saylabilecek bir gelimesonucu beliren kendi iinde tutarl dnceler btnne denir.

Sert deoloji:Sosyalist, Dinsel deoloji

Yumuak deoloji: Demokrasi

Demokrasi bir ideolojimidir ?

Demokrasiyi bir ideoloji saymayanlara gre demokrasi bir rejimdir. Oysa insan haklarna, ulusalegemenlie ve temsil esasna dayand iin mkemmel bir ideoloji tabana oturmaktadr.

Atatrklk bir ideolojimidir ?

Bizzat Atatrk tarafndan oluturulmu birideolojidir.

Atatrk deolojisinin Dayand Temel lkeler ;

Franszdevriminden Atatrk n ald dnceler Ayrcalkl toplum modeline son vermitir Egemenlik ulusa ait olmaldr nsanlar vazgeilemez hak ve zgrlklere sahip olmaldr Devlet ynetimine din kartrlmamaldr

Aydnlanma ann ilkelerinin Osm ye giriinin yava olmasnn nedenleri;

Eitim alanndaki almalarn yetersiz olmas Geleneksel devlet dzeninin deimeyeceinin dnlmesi Devletin tanrsal nitelikte bulunduu yargsnn kesin olmas Devletin ekonomik adan durgunluk dneminde olmas Atatrk lkelerinin Temelinde;

1. Rasyonalizm (aklclk)2. Pragmatizm (yararclk, faydaclk)3. Pozitivizm (olguculuk)4. Karma Ekonomi

Not:Atatrk Fransz ihtilalinden ald dnceleri Trk toplum bnyesine uygun halegetirerek uygulamtr.

Not:Atatrk ideolojisinin zerinde kurulu iki ilke, Aklclk (Laiklik) ve Ulusuluk(milliyetilik) tur.


25/29

25

NTE 24CUMHURYETLKHUKUKSAL VE SYASAL NTEL

Monari: Tek kii egemenlii Oligari: Belirli grup ya da zmre Demokrasi: Tm halk kapsar

CUMHURYETLK VE DEMOKRAS

Yneticilerin seimle baa geldii sistemdir.

Not:Her cumhuriyet demokratik deildir.1. Dorudan Demokrasi:En ideal biimidir. Vatanda hibir arac olmadan ynetim dorudan mdahele

eder. (antik yunan kongreleri)

2. Temsili Demokrasi:Vatanda zgr iradesi ile belli bir dnem iin temsilciler seerler ve butemsilciler aracl ile ynetime katlrlar.

3. Yar Dorudan Demokrasi:Bu sistemde temsilcilerin kabul ettii baz yasalar halk oyuna sunulurATATRKN ULUSAL EGEMENLK DNCELER1. Egemenlik insanlarn iradelerini gerekletirmek iin kullanmak zorunda olduklar bir aratr2. nsanlar egemenlii dorudan doruya kullanmaldrlar3. Her insan egemenlie eit artlarda sahip olmaldr.4. Egemenlik bakalarna devir edilemez5. Egemenlik ulusun btnne aittir. Blnmez ve paralanamaz.ATATRKN DEMOKRAS LE LGL GRLER1. Demokrasi btn bireylerin ayn siyasal haklara sahip olmasdr.2. Demokrasi insanlarn egemenlie katlmasdr3. Demokrasi ekonomik bir geim kayna deildir.4. Demokrasi eitlik iindir.Not: Demokrasi zorlayc bir toplumsal dayanma deildir.


26/29

26

NTE 25MLLYETLKMLLET KAVRAMI ZERNE ETL GRLER

1.

Milleti Belli Irka Dayandran Gr:Bu gre gre milletin ayn rktan olmas bir millet olmak iinyeterlidir.

2. Milleti Belli Bir Dine Dayandran Gr:Fakat bu gr yeterli deildir. rnein samuraylar farkldini inanlara sahipti

3. Milleti Belli Bir Dile Dayandran Gr:Ayn dili konumamalarna kar millet olan topluluklarvardr. rnek olarak svire ve Gney Afrika

Ulusun eleri

a) Dil birliib) Din birliic) Irk birliid) Tarih ve Kltr birlii

ULUSULUK GRNN TRKLERDE GELMMilliyetilik Trkiyede ilk kez ttihat ve Terakki zamannda dil alannda balamtr. II. Merutiyet

Dneminde etkili olmutur.

Not:Ulusun nitelii ve ulus kavram zerine ilk kez zgn dnceler reten Ziya Gkalp tir.Ziya Gkalp e gre; Trkiyeyi oluturan eler arasnda dil, din ve rk vardr. Fakat bunlar tek bana

yeterli deildir. Ona gre asl olan manevi elerdir: Kltr, Tarih ve Kader Birlii

Atatrk e Gre Trk Ulusu; Zengin bir hatra mirasna sahip bulunan, beraber yaamak konusunda ortak arzu ve rzada samimi

olan ve sahip olunan mirasn korunmasnda iradeleri ortak olan, insanlarn birlemesinden meydana gelentopluma millet (ulus) denir.

Vicdani istekleri ile Trk toplumunun ortak deerleri ile balanan Atatrk tarafndan Trk kabuledilmitir.

Ulusuluk Kavram inde; Bilinli Bireycilik Bireyin ycelmesi ile ulusunda ycelecei inanc Bir ulusa ait olma duygusu Bireyin haklarnn en iyi biimde korunacana inanmas


27/29

27

NTE 26HALKILIK VE DEVLETLKAtatrkn Halkl;

1. Yeni kurulan Trk devleti belli zmreye veya belirli bir karlara sahip insanlara deil dorudandoruya hakla dayanr2. Halk arasndaki farkllklar sadece meslekler ile snrldr.

3. Halklkta temel esas halkn mutluluunun yine halka salanmasdrDevletiliin Grevleri;

lkeyi savunmak Adaleti salamak Asayii srdrmek

Devletilik le lgili Yaplan nklaplar;

Aar vergisinin kartlmas Yabanc iletmelerin satn alnmas Demir yollarnn yaplmas Para Kredi ilerinin dzenlenmesi

NTE 27LAKLK

Laik devletin en belirgin zellii din ve vicdan zgrlnn snrlarn geni tutmasdr.

Amerikan anayasas Laikliin hukuksal adan biimini ald ilk anayasadr.

Laiklikle lgili nklaplar;

1. Medeni Kanunun Kabul (1926)2. Halifeliin kaldrlmas3. Tevhid-i Tedrisat Kanunu4. eriye bakanlnn kaldrlmas1926 da kabul edilen Trk medeni kanunu laiklik iin temel saylabilecek maddesi rt yanaulaan

ocuun dinini semekte zgr olmasdr.

Atatrkn Laiklikle lgili Grleri;

Atatrk dine kar deildir. Din bir vicdan iidir. Din ve devlet ayrl yani laiklik demokrasi iin geerlidir. Atatrk dinin siyasal bir smr arac olarak kullanlmasna kardr.


28/29

28

NTE 28NKLAPILIK (DEVRMCLK) nkilaplk Atatrk ilkelerinin deitirilmesinde ve srdrlmesinde temel olan ilkedir. Atatrk Trk inklabnihtilal den ayrmaya alm ve kargaa dzensizlik evresini kaldrarak

dzenlemeye gemitir.

Trk nklabnn Nitelikleri; Devrime temel olan deerler evrenseldir. Evrensel deerler Trk ulusunun bnyesine uydurulmutur. Bireye insan olma onuru salanmtr. Akla ve insan sevgisine dayanr.

Trk nklab Gerekletirilirken zlenecek Yollar; Olaylar ve olgulardan yararlanmak Her evreyi zaman geldiinde uygulamak Ulusun duygu ve dnceleri zerinde ilemek Adm adm ilerleyerek amaca ulamakNot: Olaylarn akna gre hareket etmek sz konusu deildir.

Trk nklab Nasl Korunur; nklap onu yapanlar ve yrtenler tarafndan srekli gelitirilmeli ve kkletirilmelidir. nklabn getirdikleri tm kesimlere anlatlmal, nklaba kar kanlar aydnlatlmaldr. nklab korumak iin gerekirse devrime, tepki gsterenlere ise gerekirse sert bir ekilde tepki

verilmelidir.

NTE 29ATATRKLE KARI ELETRLER VE YANITLARI

Kiiliine Kar Eletirenler;Bu konuda eletiri yapan grup Atatrknzel yaamn ve ailesi ile ilgili uydurmalarla nderi Trk

halknn gznden drmeye almlardr.

Atatrkle Ynelik likiler;Sistemi tmyle ret edenler;Trk devrimini tmyle reddeden gruptur.

kinci Cumhuriyeti zellikleri;

Kemalizm ve demokrasinin badamayacan savunurlar.(ortak zellik) Demokrasiden vazgeilemeyeceine inanmlardr. Gayet iyi ve salam bir eitim almlardr. Bugnk olumsuzluklarn nedeni olarak Atatrkn kurmu olduu Cumhuriyeti gsterirler.Ayrca ikinci cumhuriyetilerin devrime kar eletirileri de youndur. Bunlara gre Atatrkn kurduu

cumhuriyetle yalnz kendi karlarn dnen bir avu brokrat yetimitir.

Ayrca Atatrk n yeniliklerini silahl kuvvetlere dayanarak yaptn savunmulardr.


29/29

29

NTE 30GENEL DEERLENDRME

TRK NKILABININ NTEL Trk inklab ile kurtulu sava bir btndr. Trk inklab 1919 (Amasya tamimi) 1938 yllarn kapsar lkeler birbirinden ayrlamaz bir btndr. Cumhuriyetilik ve milliyetiliin doal sonucu

halklktr. Halklkta devletilik ilkesiyle btn halindedir. Atatrk ilkelerine esas olan inklaplarn salam, tutarl ve kalc nitelikte olmasnn temel nedeni

evrensel deerlerin tarihi gereklerle uyumasdr.zellikleri;

Paralanmaya kar rgtlenilmitir. Bamszlk mcadelesine nem verilmitir. Devlet rgtlerine ncelik verilmitir. Baka uluslar rnek alnmtr.

Sonular; Ulusal bir devlet kurulmutur. Ulusal bir tarih bilinci gelitirilmitir. KT ler yaygnlatrlmtr. Trk Dilinin z benliine kavumasna allmtr.

KALKINMA VE TRK NKILABI1. EKONOMK KALKINMA;

Kapitlasyonlarn kaldrlmas ile beraber btn sektrlerde byk bir gelime yaanmtr.

2. ETM VE KLTR KALKINMASI;Ksa zamanda okul ve renci saysnda byk art olmutur. Kltr alannda atlmlar gereklemitir.Pek ok kitaplk ve mze kurulmutur. Tiyatro says artmtr. Sanat olaylar kk kentlere kadar yaylmtr.

TRK NKILABININ DNYADAK ETKLERAtatrkn yapt devrim Asya ve Afrikaltoplumlar zerinde byk etkiler brakmtr. zellikle

Cezayirliler Trk inklabn rnek almlardr. Franszlara kar bamszlk sava vermilerdir.

Trk devriminin ve Ulusal kurtulu savann btn dnyada yank uyandrmasnn temel nedeni tutsakuluslara rnek tekil etmesidir.

Batllar ise zellikle Trk devriminde meydana gelen kkl deiikliklerden zellikle u alanlar takipetmilerdir;

Kadn Haklar Hukuk Eitim

Bunun sonucunda batllarn dou toplumlarna kar bak da deimitir.

SON

atatürk İlkeleri ve İnkılap tarihi ders notları tüm Üniteler

Documents