askeri binalar İçin sürdürülebilirlik Ölçütleri

Savunma Bilimleri Dergisi

The Journal of Defense Sciences Kasım/November 2015, Cilt/Volume 14, Sayı/Issue 2, 165-188.

ISSN (Basılı) : 1303-6831 ISSN (Online): 2148-1776

Askerî Binalar İçin Sürdürülebilirlik Ölçütleri

Mustafa YILMAZ1 Serkan YILDIZ

2

Öz

Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu (WCED)

tarafından 1987 yılında yayınlanan Brundtland Raporu ile ilk kez

tanımlanan “Sürdürülebilirlik” kavramı, bugün birçok çalışma ve

uygulamanın merkezinde yer almaktadır. Ekonomik gelişmeyi yadsımayan

ancak doğal yaşamı da tehdit etmeyen çevre ve enerji politikalarının

uluslararası camiada benimsenmesi, devletleri, kurumları, kuruluşları, iş

dünyasını, sivil toplum örgütlerini ve diğer paydaşları bu yönde çalışmalar

yapmaya itmiştir. Doğal kaynakların tüketiminden ve çevre kirliliğinden

önemli ölçüde sorumlu olan inşaat sektöründe, çevre dostu akıllı binalar,

sürdürülebilir çevre politikaları neticesinde doğmuştur. Bugün dünyanın

birçok ülkesinde binalar yeşil bina standartlarına göre inşa edilmektedir.

Bu standartları karşılayan binalar sertifikalandırılmaktadır. Dünya

genelinde ülkelerin yapılarına ve bulundukları coğrafi özelliklere göre

farklılıklar gösteren çeşitli sertifika sistemleri bulunmaktadır. Pek çok

ülkede olduğu gibi Türkiye’de de henüz LEED (Leadership in Energy and

Environmental Design/Enerji ve Çevresel Tasarımda Liderlik) ya da

BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment

Method/Yapı Araştırma Kurumu Çevresel Değerlendirme Yöntemi) gibi

ulusal bir yeşil bina sertifika sistemi bulunmamaktadır. Bu çalışma

kapsamında, askeri binaların performansını belirlemeye yönelik bir

değerlendirme sistemi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilirlik Ölçütleri, Yeşil

Bina, Yeşil Askeri Bina.

1Yazışma Adresi Kara Harp Okulu, İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanlığı,

Ankara, [email protected]. 2Kara Harp Okulu, İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanlığı, Ankara,

[email protected].

Makalenin geliş tarihi: 03.03.2015 Kabul tarihi: 18.08.2015

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

166 | Yılmaz ve Yıldız

Sustainability Criteria for Military Buildings

Abstract

The concept of “Sustainability” first defined by the UN World Commission

on Environment and Development (WCED) in the Brundtland Report

published in 1987 has been at the center of numerous studies and practices.

Adaptation by the international community of the environment and energy

policies which does not threaten natural life while respecting economic

development, have led states, institutions, companies, business world, non-

governmental organizations and other stakeholders to take steps in this

direction. Eco-friendly and smart buildings are the results of sustainable

environment policies in construction sector, which is greatly responsible for

environmental pollution and consumption of natural resources. Today in

many countries of the world, buildings are constructed according to green

buildings standards. Buildings conforming to these standards are

certificated. Throughout the world, there are several certification systems

showing differences in accordance with the structures and geographical

features of different countries. As is the case in many other countries, there

is no national green building certification system in Turkey like LEED

(Leadership in Energy and Environmental Design) or BREEAM (Building

Research Establishment Environmental Assessment Method). In this study,

an evaluation system to determine the performance of the military

constructions has been proposed.

Keywords: Sustainability, Sustainability Criteria, Green Building, Green

Military Buildings.

Giriş

Endüstri Devrimi’yle başlayan teknolojik gelişmeler, doğa üzerinde

hâkimiyet kurulabileceği fikrini doğurmuştur. II. Dünya Savaşı sonrası

yaşanan nüfus patlamasına köyden kente göç de eklenince kentlerde artan

ihtiyaçların karşılanmasına yönelik hızlı ekonomik gelişim planları

uygulamaya konulmuştur. Doğal çevrenin korunmasını dikkate almayan ve

teknolojiden aldığı güçle doğaya egemen olma anlayışını benimseyen bu

gelişme politikalarının uygulanması ile plansız ve alt yapısız bir kentleşme

süreci başlamıştır. Endüstrileşmeye bağlı olarak kentlerde gelişen bu çarpık

yapılaşma, yeşil alanların giderek azalmasına, kişi başına düşen enerji

ihtiyacının artmasına, doğal kaynakların sınırsızca ve bilinçsizce

tüketilmesine ve fosil kökenli enerji kaynaklarının yoğun kullanılmasına

Savunma Bilimleri Dergisi, Kasım 2015, 14 (2), 165-188. | 167

Ekonomik

Sosyal

Çevresel Yaşayabilir

Eşitlikçi

Sürdürülebilir

Yaşanabilir

neden olmuştur. Sınırsız üretim politikasıyla üretim-tüketim arasında

oluşturulan dengesizlik sonucunda, Endüstri Devrimi’yle yerel ölçekte etkisi

hissedilen sera gazı salımlarının artması, küresel ısınma, ozon tabakasının

aşınması ve biyoçeşitliliğin azalması gibi çevre sorunları küresel boyutlara

ulaşmıştır. Canlıların yaşam temellerini yok etme eksenli ve doğal

kaynakların aşırı tüketimine dayalı mevcut ekonomik kalkınma modeli,

sebep olduğu çevresel sorunlar ile toplumsal refahı ve sosyal yaşamı tehdit

etmeye başlamıştır.

Sürdürülebilirlik kavramı ilk defa 1983 yılında yapılan Birleşmiş

Milletler Genel Kurul Toplantısı’nın sonucunda, Dünya Çevre ve Kalkınma

Komisyonu Başkanı Gro Harlem Brundlandt tarafından açıklanan ve

1987’de yayınlanan “Ortak Geleceğimiz (Our Common Future)” raporunda

gündeme gelmiştir. Brundlandt Raporu olarak da anılan bu raporda,

sürdürülebilir kalkınma “Bugünün gereksinmelerini, gelecek nesilleri kendi

gereksinmelerini karşılama yetisinden yoksun bırakmadan karşılayarak

kalkınma” olarak tanımlanmıştır (WCED, 1987; Sev, 2009). 2005 yılında

yapılan Dünya Sosyal Kalkınma Zirvesi’nde sürdürülebilirliğin üç ayağı

olan ekonomik ihtiyaçlar, çevresel unsurlar ve sosyal eşitlik arasında bir

uzlaşı sağlanması gerektiği vurgulanmıştır (Un, 2005). Bu bakış açısı Şekil

1’de ifade edilmekte ve sürdürülebilirliğin üç boyutunun birbirinden

bağımsız değil, birbirlerini güçlendiren unsurlar olarak ele alınması

gerektiğini savunmaktadır.

Şekil 1. Sürdürülebilirliğin Boyutları (Un, 2005)

Sürdürülebilir Binalar

Sürdürülebilirlik kavramı ilk kullanıldığı 1983’ten bu yana birçok

alanda yaygınlaşmış olup bunlardan biri de inşaat sektörüdür. İnsanlar,

uygarlaşma sürecinde yaşamlarını sürdürebilmek için pek çok binaya ihtiyaç

duyarlar. Bu binaların yapım, işletme, bakım ve yıkım süreçlerinde birçok

çevresel sorun ortaya çıkmaktadır. Büyük miktarda enerji ve doğal kaynak

tüketen binalar, kentlerdeki hava ve su kalitesini etkileyerek iklim


değişikliğine neden olmaktadır (Vyas ve ark., 2014). 2010 yılı verilerine

göre Dünya’daki enerjinin %45’i ve suyun %50’lik bir kısmı binalar

tarafından kullanılmaktadır. Şehirlerdeki hava kirliliğinin %23’ü, sera gazı

üretiminin %50’si, su kirliliğinin %40’ı ve katı atığın %40’ı binaların sebep

olduğu çevre sorunlarıdır (Dixon, 2010). İnşaat sektörünün en belirgin ya da

en ölçülebilir etkisi çevreye olmakla birlikte, sosyo-ekonomik anlamda da

önemli olumsuz etkileri söz konusudur (CIB ve UNEP-IETC, 2002).

Sektörün sebep olduğu sorunları uygulamalarda yapılan değişikliklerle

önemli ölçülerde azaltmak mümkündür.

Bina kaynaklı çevresel ve sosyal sorunların çözümünde ilkeleri

stratejileri ve yöntemleri belirleyerek konuya sistematik bir yaklaşım getiren

“sürdürülebilir mimarlık” kavramı öne çıkmaktadır.

Sürdürülebilir mimarlık, ihtiyaç duyulan binaların yapım, kullanım

ve yok edilme süreçlerinde doğaya verilen zararın en aza indirgendiği,

ekolojik dengenin gözetildiği, malzemenin, suyun ve enerjinin etkin olarak

kullanıldığı faaliyetler bütünü olarak tanımlanmaktadır. Sürdürülebilir

binalarla, kullanıcıların sağlığı ve konforu korunurken yapım ve kullanım

aşamalarında doğal kaynakların varlığının ve geleceğinin tehlikeye

atılmaması ve yıkımından sonra da diğer binalar için kaynak oluşturması ya

da doğaya zarar vermeyecek şekilde atık oluşturması hedeflenmektedir

(Gür, 2007).

Enerji, su ve malzeme binaya girdi oluşturan temel kaynaklardır.

Enerji, su ve malzemenin korunumu, sürdürülebilir mimarlık ilkelerinden

biri olup mimari tasarımı yönlendirir. Binalara girdi oluşturan

yenilenemeyen kaynakların azaltılması veya binadan çıkan atıkların

denetlenmesiyle enerji, su ve malzemenin korunumu sağlanabilir (Kim ve

Rigdon, 1998). Yapım aşamasının yanında, hizmet, bakım-onarım ve yok

edilme süreçlerinde oluşan atıkların yönetimi de önemli oranda kaynak

kullanımını gerektirmektedir. Tüm bu binalarla insan refahı hedeflendiği de

göz önünde bulundurularak sürdürülebilir mimarlık “Kaynakların

Korunumu”, ”Yaşam Döngüsü Tasarımı” ve “İnsan İçin Tasarım” başlıkları

altında ilkeleştirilmiş, bu ilkeleri gerçekleştirmeye yönelik belirlenen

stratejiler ve yöntemler Tablo 1, 2 ve 3’te ifade edilmiştir.


Tablo-1: “Kaynakların Korunumu” İlkesi, (Kim ve Ridgon, 1998; Gültekin,

2007; Sev, 2009)

İlkeler Stratejiler Yöntemler K

ayn

akla

rın

Koru

nu

mu

En

erji

nin

Ko

run

um

u

Enerji Etkin Kentsel Tasarım

Enerji Etkin Mimari Tasarım

Alternatif Enerji Kaynaklarının Kullanımı

Gömülü Enerjisi Düşük Malzeme Kullanımı

Doğal Aydınlatma

Enerji Tasarruflu Malzeme Seçimi

Enerji Etkin Ekipman Kullanımı

Suyun

Korunumu

Suyun Geri Dönüşümü ve Yeniden Kullanımı

Su Tüketiminin Azaltılması

Mal

zem

enin

Ko

run

um

u Yeniden Fonksiyon Kazandırma

Malzeme Korunumu Sağlayan Mimari Tasarım

Uygun Malzeme Seçimi-Geri Dönüştürülmüş Malzeme

Kullanımı

Tablo-2: “Yaşam Döngüsü” İlkesi, (Kim ve Ridgon, 1998; Gültekin, 2007;

Sev, 2009)

İlkeler Stratejiler Yöntemler

Yaş

am D

ön

gü

sü

Yap

ım

Ön

cesi

Ev

re Arazi Seçimi

Sürdürülebilir - Esnek Bina Tasarımı

Malzeme Seçimi

Yap

ım

Ev

resi

Mevcut Bitki Örtüsü ve Hayvanların Korunması

Şantiye İşlerinin Çevreye Etkisinin Azaltması

Atık Yönetimi

Enerji Etkin Ekipman Kullanımı

İşçi Sağlığının Korunması

Yap

ım

So

nra

sı

Ev

re

Yeni Kullanımlara Adapte Edilmesi

Malzemelerin Yeniden Kullanımı

Malzemelerin Geri Dönüştürülmesi

Arazi ve Altyapının Yeniden Kullanması


Tablo-3: “İnsan için” İlkesi, (Kim ve Ridgon, 1998; Gültekin, 2007; Sev,

2009)

İlkeler Stratejiler Yöntemler İn

san

İçi

n

Do

ğal

Ort

amla

rın

Ko

run

um

u Topoğrafik Yapının Korunması

Yeraltı ve Yerüstü Su Seviyelerinin Korunması

Mevcut Bitki Örtüsü ve Hayvan Türlerinin Korunması

Kentsel

Tasarım ve

Alan

Planlaması

Kirliliğin Azaltılması

Karma İşlevli Gelişmeyi Destekleme

Toplu Taşıma ve Yaya Ulaşımını Destekleme

İnsa

n

Ko

nfo

ru i

çin

Tas

arım

Isısal, Görsel ve İşitsel Konfor

Doğal Aydınlatma ve Dış Mekânla Görsel Bağlantı

Doğal Havalandırma

Zehirli Olmayan Malzeme Kullanımı

Kullanıcı İhtiyaçlarının Dikkate Alınması

Dünyada Sürdürülebilir Bina Değerlendirme Sistemleri

Günümüzde yukarıda sıralanan ilkeler doğrultusunda inşa edilen

binalar sürdürülebilir veya yeşil binalar olarak adlandırılmaktadır. Yeşil

binalar, binaların çevre ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini

ortadan kaldırmak için tasarlanan (Vyas ve ark, 2014), var olduğu sürece

çevreye olan etkisinin en az olduğu binalardır (Patel ve Chugan, 2013).

Hindistan Yeşil Bina Konseyi, yeşil binaları: “Geleneksel binalara kıyasla

daha az su tüketen, optimum seviyede enerji kullanan, doğal kaynakları

koruyan, daha az atık üreten ve canlı sağlığını korunmasını sağlayan

binalar” olarak tanımlamaktadır (IGBC,2012). Yeşil binalar doğal ışık ve iç

mekân hava kalitesiyle kullanıcıların sağlığını, konforunu, üretkenliğini

korur ve geliştirir. Yapımı ve kullanımı sırasında doğal kaynakların

tüketimine duyarlıdır ve çevre kirliliğine neden olmaz. Yıkımından sonra

diğer binalar için kaynak oluşturur ya da çevreye zarar vermeden doğadaki

yerine geri döner (Çapkın, 2010).

Yeşil binalar, sürdürülebilir arazi planlaması, gömülü enerjisi düşük

malzeme kullanımı, su ve enerji tasarrufu, iç ortam kalitesi, kullanıcılara

sağlıklı ve konforlu bir ortam sunması ve atık kontrolü gibi konularda

belirlenen standartları sağlamak zorundadır (Erten, 2011). Bu standartları

karşılayan binalar dünya genelinde ülkelerin yapılarına ve bulundukları

coğrafi özelliklere göre farklılıklar gösteren çeşitli değerlendirme


sistemlerince sertifikalandırılmaktadır. Bu sistemlerden en yaygın

kullanılanlar LEED (Leadership in Energy and Environmental

Design/Enerji ve Çevresel Tasarımda Liderlik) ve BREEAM (Building

Research Establishment Environmental Assessment Method/Yapı Araştırma

Kurumu Çevresel Değerlendirme Yöntemi)’dir. Günümüzde yaygın

kullanımlı değerlendirme sistemlerini revizyona tâbî tutarak kendilerine

uygun hâle getiren ülkeler olduğu gibi kendine özgü değerlendirme sistemi

olmadığı için birden çok değerlendirme sistemini mevcut hâliyle kullanan

ülkeler de bulunmaktadır. 1990 yılında İngiltere’deki Yapı Araştırma

Kurumu (Building Research Establishment-BRE) tarafından geliştirilen

BREEAM, çevresel ölçütlere dayanılarak değerlendirme yapılan

sistemlerinin ilk örneğidir. BREEAM’in Avrupa performans ölçütleri ve

dağılım oranları Şekil-2’de görülmektedir. Güncellenen en son

versiyonunda otel ve küçük konaklama birimleri; müze ve kütüphane gibi

kamu binaları; sinema, spor salonu, bilgi merkezi gibi sosyal alanlar ve tren,

otobüs terminali gibi ulaşım binalarına yönelik değerlendirme sistemlerine

de yer verilmiştir (Odaman, 2012).

Amerikan Yeşil Binalar Konseyi (United States Green Building

Council-USGBC) tarafından 1998 yılında uygulamaya geçirilen LEED

programında temel olarak hedeflenen, inşaat sektöründeki kişi ve

kuruluşları, yapıların çevreye olabilecek olası etkileri konusunda

bilgilendirmek ve bu etkileri minimize etmektir. LEED’in performans

ölçütleri ve dağılım oranları Şekil-3’te görülmektedir. Farklı yapı tiplerinin

değerlendirilmesi amacıyla yeni binalar (ticari ve kurumsal binalar), mevcut

binaların işletim ve bakımları, okullar, sağlık binaları, konutlar ve yerleşim

birimleri için geliştirilmiş LEED ölçütleri bulunmaktadır. Birleşik Devletler

dışındaki ülke ve bölgelerden de proje başvurusu yapılabilen sistem, yeni

yerleşim ve yeniden düzenlenen mevcut yerleşim planlarının çevresel

performansını ölçmek ve değerlendirmek amacıyla kullanılmaktadır

(Leed,2009).

Yeşil bina yapımını teşvik etmek için 1988 yılında kurulan Dünya

Yeşil Bina Konseyi’nin (World Green Building Council-WGBC) 2007

yılında 26 olan üye ülke sayısı 2013 yılında 98 olmuştur. Bugün WGBC’ye

kayıtlı 140 binden fazla yeşil bina ve 27 binden fazla üye şirket

bulunmaktadır (WGBC, 2013). Yeşil binalar günümüz dünyasında önemli

bir ekonomik sektör hâline gelmektedir. Yatırım projeksiyonlarına yönelik

araştırmalara göre, yeşil binaların 2050 yılına kadar 1 trilyon dolarlık bir

sektör hâline geleceği ve yeşil binaların sayısının artmasına bağlı olarak tüm


dünyadaki binalarda tüketilen enerjinin 1/3 oranında azalacağı tahmin

edilmektedir (UNEP, 2011).

Şekil-2: BREEAM Europe Performans Kategorileri ve Dağılım Oranları

(Çedbik, 2011)

1

10

11

33

13

16

16

6 4

Bütünleştirici Süreç

Sürdürülebilir Araziler

Su Verimliliği

Enerji ve Atmosfer

Malzeme ve Kaynaklar

Yerleşim ve Ulaşım

İç Mekan Kalitesi

İnovasyon

Bölgesel Öncelik

Şekil-3: LEED v4 Yeni Binalar Değerlendirme Ölçütleri (Url-1, 2015)


Türkiye’de Sürdürülebilir Binalarla İlgili Çalışmalar

Bugün dünyanın birçok ülkesinde yapılan binalarda yeşil bina

standartları dikkate alınmaya çalışılmaktadır. Avrupa Birliği’ne (AB) üye

ülke olmak isteyen Türkiye’de de dünyadaki bu gelişmeler yakından takip

edilmiş ve 2009 yılında “Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği (Url-2,

2009)” yayınlanmıştır. Bu yönetmelikte, yenilenebilir enerji kaynaklarının

incelenmesi, enerji verimliliğinin artırılması, otomasyon sistemlerinin

kurulması ve gün ışığından yararlanılması gibi hususlara yer verilmiştir

(Çakmanus ve ark., 2010).

2011 yılında yayınlanan “İklim Değişikliği Eylem Planı 2011- 2023

(Url-3, 2011)” ile çevrenin korunumu ve enerji tasarrufu konularındaki

irade, devlet politikalarına yansımıştır. Bu planda, 2023 yılına kadar en az

bir milyon binada ısı yalıtımı yapılması, yenilenebilir enerji kullanımının

arttırılması, kamuya ait bina ve tesislerde enerji tüketiminin %10 - %20

arasında azaltılması ve 2017’ye kadar tüm binalara Enerji Kimlik Belgesi

verilmesi gibi hedefler belirlenmiştir (ÇŞB, 2012). Ayrıca 2012 yılında

yayınlanan “Enerji Verimliliği Strateji Belgesi 2012 – 2023 (Url-4, 2012)”

ile de 2023’te Türkiye’nin Gayri Sâfi Millî Hâsıla (GSMH) başına tüketilen

enerji miktarının en az %20 azaltılması hedeflenmiştir. Belgede verilen

stratejik hedeflerden bir diğeri de 2010 yılındaki bina stokunun en az dörtte

birinin 2023 yılına kadar sürdürülebilir bina haline getirilmesidir (Çamlıbel,

2012).

Türkiye’deki sürdürülebilirlik çalışmalarını Sivil Toplum Kuruluşları

(STK) da desteklemektedir. Bu kapsamda, Türkiye Sanayiciler ve

İşadamları Derneği (TÜSİAD) ile İnşaat Malzemeleri Sanayicileri Derneği

(İMSAD) tarafından ”İnşaat Sektöründe Sürdürülebilirlik Raporu”

hazırlatılmıştır (Url-5, 2012). Bu raporda, binaların daha az enerji tüketimi

ve daha az CO2 salımı ile sürdürülebilir olmalarının önemi vurgulanmıştır.

Söz konusu raporda ayrıca, yapı malzemelerinin üretiminde büyük oranda

enerji tüketildiği ifade edilerek Türkiye’de yeni dönemde inşaat sektörünün

üretim odaklı değil teknoloji odaklı olması gerektiği ifade edilmiştir

(Candemir ve ark., 2012).

Dünyadaki pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de henüz LEED

ya da BREEAM gibi ulusal bir yeşil bina sertifika sistemi bulunmamaktadır.

Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği (ÇEDBİK) tarafından ülke koşullarına

uygun bir değerlendirme sistemi oluşturma çalışmaları sürdürülmektedir.

Türkiye’de özellikle şirket binaları, alışveriş merkezleri, üniversite

yerleşkeleri ve konutlar gibi özel sektöre ait binalar yeşil binalara öncülük


etmektedir. Bu yayının hazırlandığı tarih itibarıyla 137 bina sertifika alarak

yeşil bina niteliği kazanmıştır (Url-6, 2015). Türkiye’de, özel sektöre ait

sertifikalı yeşil bina sayısının düşük olmasının nedeni LEED ve

BREEAM’in Türkiye’ye uygun olmamasından ziyade bu konuda bilinç

düzeyinin düşüklüğüne bağlı olarak henüz pazarda çevreye duyarlı ürünlere

yeterli talebin olmamasıdır.

Türkiye’de halkın bilinç düzeyine bağlı olarak henüz çevreye duyarlı

ürünlere yeterli talep olmamasına rağmen devletin uyguladığı politikalarla

son yıllarda çevre duyarlılığı konusunda umut verici ancak yetersiz bir

bilinçlenme kıpırdanışları sezilmektedir. Sürdürülebilirlik Akademisi’nin

1,487 kişi üzerinde yapmış olduğu ankette, katılımcıların %71’i yeşil/çevre

dostu ürünlerin alınması gerektiğini belirtirken bu ürünleri sıklıkla alanların

oranın %19 olduğu tespit edilmiştir. Aradaki %52’lik kesim çevre dostu

ürünlerin tüketilmesi gerektiğini konusunda bilinçli olduğu halde, pahalı

buldukları için çevre dostu ürün almadıklarını ifade etmiştir (Url-7, 2011).

Yeşil binaların ilk yapım maliyetlerinin geleneksel binalara göre yüksek

olduğu kuşkusuzdur. Ancak geleneksel binalara göre %5 – %10 arasında

değişen oranlarda ilave maliyeti olan yeşil binalar (Bilgici, 2014) bu şekilde

tasarlanması ve işletilmesi durumunda, kendini 1 – 15 yıl gibi bir sürede

amorti edebilmektedir (Tayman, 2014).

Askerî Binalarda Sürdürülebilirlik

Türkiye’de Askerî Binalar

Türkiye’de İstatistik Kurumu’nun 2000 yılı verilerine göre kamuya

ait 270 binin üzerinde bina bulunmaktadır (TÜİK, 2000). Söz konusu

binaların önemli bir kısmı Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) kullanımındadır.

TSK bünyesinde, lojmandan er pavyonuna, karargâhlardan harekât

merkezlerine, hastanelerden okullara uzanan değişik tipte ve kullanım

amaçlı, ülkenin en ücra köşelerinden Ankara ve İstanbul gibi büyük

şehirlerin en merkezî yerlerine kadar bütün ülke coğrafyasına dağılmış

binalar bulunmaktadır. Söz konusu binalar diğer kamu binalarında da

olduğu gibi yoğun kullanımın, dolayısıyla yoğun doğal kaynak tüketiminin

(enerji ve su gibi) gerçekleştiği binalardır. TSK’nın ihtiyaçları

doğrultusunda her yıl yeni binalar inşa etmek veya kullanımdaki binaları

yenilemek üzere yatırımlar yaptığı göz önüne alındığında bu yatırımların

yeşil binalara yönlendirilmesinin ne derece önemli olduğu ortaya

çıkmaktadır. Yeşil askerî binaların, kaynak tasarrufu sağlanması, çevrenin


korunması gibi faydalarının yanında, toplumda yeşil bina bilincinin

yaygınlaşmasını sağlama gibi önemli bir potansiyeli bulunmaktadır.

Askerî Binaların Sürdürülebilirlik Kapsamında Değerlendirilmesi

Coğrafi özellikler, iklimsel farklılıklar, enerji üretim ve tüketim

oranlarındaki değişiklikler, malzeme özelikleri ve kullanım oranları,

kültürel, sosyal farklılıklar ve hukukî süreçler göz önüne alındığında

ülkelere özgü bir değerlendirme sisteminin gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Bazı ülkeler için enerjinin, malzemenin ve su kaynaklarının korunması ön

plana çıkarken bazı ülkeler de sera gazı salımlarının azaltılması, ekolojik

dengenin korunması gibi konular ön plana çıkmaktadır. LEED ve BREEAM

gibi dünya genelinde kabul gören değerlendirme sistemleri incelendiğinde

ölçütlerinin kendi içlerinde sabit tutulduğu ancak ülkelere/bölgelere ve bina

cinslerine/kullanım amaçlarına göre puanlama sisteminin değişiklik

gösterdiği gözlenmektedir.

Bu çalışma kapsamında, Türkiye koşullarında askerî binaların

performans ölçütlerine ve bu ölçütlerin puanlamalarına yönelik bir

değerlendirme yapılmıştır. Ölçütlerin seçiminde sürdürülebilir mimari

ilkeleri (Kim ve Ridgon, 1998; Gültekin, 2007; Sev, 2009) ile LEED ve

BREEAM gibi dünya genelinde yaygınlaşan sistemlerin belirlediği

parametreler esas alınarak askerî kışlalardaki binalarla ilişkilendirilebilecek

şekilde bazıları elenmiş, bazıları birleştirilmiş ve ilave edilmesi uygun

görünenler de eklenerek bir değerlendirme seti oluşturulmuştur. Söz konusu

bu set, Kibert’in sürdürülebilir yapım modelinde (Kibert, 2005) binanın her

evresinde korunmasını öngördüğü kaynak (ekosistem, arazi, malzeme, su,

enerji) başlıkları ile insan sağlığı altında toplanmıştır. Ankete konu ölçütler

mümkün olduğunca anlaşılabilir şekilde ifade edilerek katılımcılar

tarafından karşılaştırılabilir hale getirilmiştir. Ankette Analitik Hiyerarşi

Proses (AHP) faktörlerinin ikili karşılaştırmasında kullanılan skala/ölçekte

“Eşit önemde”, “Biraz daha önemli”, “Oldukça önemli”, “Çok önemli”,

“Son derece önemli” kelimeleriyle sözel olarak değerlendirme yapılması ve

bu değerlendirmelere karşılık gelen sırasıyla 1, 3, 5, 7 ve 9 rakamlarının

yazılması istenmiştir (Saaty, 1999). Karşılaştırma sırasında bu beş adet

temel puanlara karşılık gelmeyen ve uzlaşma gerektiren durumlarda 2, 4, 6

ve 8 gibi ara değerlerin de kullanabileceği belirtilmiştir. Eğer ikili

karşılaştırma sırasında satırdaki faaliyet, sütundaki faaliyetten daha az tercih

ediliyorsa yani sütundaki ölçüt, satırdaki ölçütten daha önemli ise iki taraflı

uygun sayılar olan 1/3, 1/5, 1/7 ve 1/9 ifadelerinin matristeki yerlerine

yazılması istenmiştir (Tekeş, 2002).


Kara Harp Okulu İnşaat Mühendisliği Bölümünde öğrenim görmekte

olan son sınıf Harbiyeliler inşaat sektöründe sürdürülebilirlik ve yeşil

binalar konularında “Yapı İşletmesi ve Şantiye Tekniği” dersi kapsamında

bilgilendirilmiştir. Diğer taraftan en az 4 yıldır bir kışla içinde askerî

ortamda ve askerî binalarda yaşamakta olan Harbiyelilerin söz konusu

ölçütlerin karşılaştırılması ve puanlamasında bilgi birikimleri ve

deneyimleri ile yeterli belirleyiciliğe sahip oldukları kabul edilmiştir. Grup

içinde beyin fırtınası yapılması, fikirlerin paylaşılması ve tartışılmasını

müteakip fikir birliğine varılarak grup adına tek bir karşılaştırma sonucunun

ankete yansıtılması pratikte mümkün olamamaktadır (Saaty, 1995). Bu

çalışmada Tablo-4’teki örneğe benzer karşılaştırma matrisleri 47 Harbiyeli

tarafından ayrı ayrı doldurulmuştur. Karar vericilerin eşit öneme sahip

olduğu bu durumda bireysel yargıların geometrik ortalamasından

oluşturulan matris, grup kararı olarak alınmıştır (Ramanathan ve Ganesh,

1994).

Tablo-4: Ölçütlerin Karşılaştırıldığı AHP Matrisi

Ölçütler A B C Ç D E

Ekosistemin Korunması A 1

Arazinin Korunması B 1

Malzemenin Korunması C 1

Suyun Korunması Ç 1

Enerjinin Korunması D 1

İnsan Sağlığının Korunması E 1

Kara Harp Okulu’nda İnşaat Mühendisliği Bölümünde öğrenim

görmekte olan son sınıf 47 Harbiyeliye konu hakkında bilgilendirme

yapılarak gerçekleştirilen anket neticesinde elde edilen askerî kışlalardaki

yeşil bina ölçütlerinin ağırlıkları Tablo-5’te verilmiştir. Kararların tutarlığı

konusunda yapılan hesaplamalar neticesinde (Saaty, 1990) “Geçerlilik

Oranı= 0,027 (CR ˂0,10)” olarak bulunmuştur. Arazi ve suyun korunması

konularında LEED ile yakın ağırlık değerleri elde edilirken enerji ve

malzeme korunumu konusunda farklı değerler elde edilmiştir. LEED

bünyesinde ekosistemin korunmasına bakılmazken LEED değerlendirme

sistemindeki iç ortam kalitesine karşılık, önerilen sistemde insan sağlığının

korunmasına yer verilmiştir. Yenilik ölçütü ise enerji, su, malzeme

korunumu gibi ilgili alanlara dağıtılmıştır.


Tablo-5: Ölçütlerin Ağırlıkları

Ölçütler Puan

Ekosistemin Korunması 10

Arazinin Korunması 30

Malzemenin Korunması 33

Suyun Korunması 7

Enerjinin Korunması 12

İnsan Sağlığının Korunması 8

TOPLAM 100

Tablo-6’daki ekosistemin korunmasına ilişkin alt ölçütlere ait

kararların tutarlığı konusunda yapılan hesaplamalar neticesinde “Geçerlilik

Oranı= 0,006 (CR ˂0,10)” olarak bulunmuştur. LEED sürdürülebilir araziler

için 10 puan verirken BREEAM alan kullanımı ve ekoloji için toplam 9

puan ayırmıştır.

Tablo-6: Ekosistemin Korunmasına İlişkin Alt Ölçütler

Ekosistemin Korunması Puan

Binanın mevcut topografyaya uygun yerleştirilmesi 2

Yeraltı ve yerüstü su seviyelerinin korunması 1

Hafriyat ve dolgu aşamasında bitki örtüsü ve hayvan türlerinin korunması 3

Peyzaj ve habitat planıyla biyolojik çeşitliliğin korunması 3

Çevreye etkisi düşük malzeme ve enerji etkin ısıtma, soğutma, aydınlatma

sistemleri kullanılması 1

TOPLAM 10

Tablo-7’deki arazinin korunmasına ilişkin alt ölçütlere ait kararların

tutarlığı konusunda yapılan hesaplamalar neticesinde “Geçerlilik Oranı=

0,008 (CR ˂0,10)” olarak bulunmuştur. LEED bu ölçüte sürdürülebilir arazi

başlığı altında 10 puan ve yerleşim ve ulaşım başlığı altında 16 puan

verirken BREEAM alan kullanımı ile birlikte 9 puan vermiştir.


Tablo-7: Arazinin Korunmasına İlişkin Alt Ölçütler

Arazinin Korunması Puan

Tarım alanları ile su havzalarının korunması 5

Endüstriyel atıklarla kirletilmiş kahverengi alanların iyileştirilerek

yapılaşmaya açılması 11

Mevcut yol, kanalizasyon gibi altyapılardan yararlanılacak şekilde arazi

kullanımı 14

TOPLAM 30

Tablo-8’deki malzemenin korunmasına ilişkin alt ölçütlere ait


Oranı= 0,010 (CR ˂0,10)” olarak bulunmuştur. LEED ve BREEAM bu

ölçüte sırasıyla 13 ve 12,5 gibi yakın oranlar verirken önerilen sistemde

Harbiyeliler tarafından söz konusu ölçüte 33 puan verilmiştir.

Tablo-8: Malzemenin Korunmasına İlişkin Alt Ölçütler

Malzemenin Korunması Puan

Basit planlı, küçük ölçekli kompakt ve bina dış kabuğunu azaltan geometrik

alanlı binalar tasarlayarak malzeme yoğunluğunun azaltılması 6

Yerel ve/veya doğal malzeme kullanımı 5

Gömülü enerjisi düşük malzeme kullanımı 6

Peyzaj ve habitat planıyla biyolojik çeşitliliğin korunması 3

Geri dönüştürülebilir/tekrar kullanılabilir malzeme kullanımı 8

Binanın yaşam ömrü boyunca çevresel etkisi düşük, dayanıklı, az bakım ve

onarım gerektiren malzeme kullanımı 5

TOPLAM 33

Tablo-9’daki suyun korunmasına ilişkin alt ölçütlere ait kararların

tutarlığı konusunda yapılan hesaplamalar neticesinde “Geçerlilik Oranı=

0,006 (CR ˂0,10)” olarak bulunmuştur. Önerilen sistemde söz konusu

ölçüte Harbiyeliler tarafından LEED ve BREEAM ile aynı puan verilmiştir.


Tablo-9: Suyun Korunmasına İlişkin Alt Ölçütler

Suyun Korunması Pan

Gri su, şebeke suyu arıtması gibi su geri dönüşümü sistemlerinin ve/veya

yenilikçi atık su teknolojilerinin kullanımı 1

Düşük debili, basınçlı armatürler, vakumlu biyokompoze tuvaletler gibi

ekipmanlar kullanılması/su akıntı detektörleri kullanılarak önemli su

kaçaklarının engellenmesi

1

Su etkin kullanımlı yangından korunma sistemlerinin kurulması 1

Süs bitkilerinin ve peyzaj alanlarının sulanması ile araç yıkama faaliyetleri

için kullanılan su miktarını azaltacak, su geri dönüşümlü sistemler veya az

su kullanılmasına yönelik teknolojilerin uygulanması

1

Daha az su gerektiren yöreye uygun bitkilendirme yapılması 2

Yağmur suyu toplama ve arıtma tesisin kurulması 1

TOPLAM 7

Tablo-10’daki enerjinin korunmasına ilişkin alt ölçütlere ait


Oranı= 0,010 (CR ˂0,10)” olarak bulunmuştur. Enerji konusuna LEED

tarafından 35 puan verilirken BREEAM ile Harbiyeliler nispeten yakın puan

vermişlerdir.

Tablo-10: Enerjinin Korunmasına İlişkin Alt Ölçütler

Enerjinin Korunması Puan

Biyo-klimatik bina tasarımı ve yönlendirilmesi 2

Doğal enerji kaynaklarının kullanılması 1

Isıtma, soğutma ve havalandırma sistemlerinde enerji etkin ekipman ve

teknolojilerin kullanılması 2

Isı yalıtımı yapılması 1

Enerji etkin cihaz ve sistem kullanımı 2

Kışlaya ve kışla içi ulaşımda ilave trafik yükü oluşturulmaması 4

TOPLAM 12

Tablo-11’deki insan sağlığının korunmasına ilişkin alt ölçütlere ait


Oranı= 0,008 (CR ˂0,10)” olarak bulunmuştur. İnsan sağlığı konusuna iç

ortam kalitesi başlığı altında LEED ve sağlık/memnuniyet başlığı altında


BREEAM tarafından Harbiyelilerin verdiği puanın yaklaşık iki katı

verilmiştir.

Tablo-11: İnsan Sağlığının Korunmasına İlişkin Alt Ölçütler

İnsan Sağlığının Korunması Puan

İç mekân monotonluğunun azaltılması/dış mekân görüş alanının

sağlanması (Göz sağlığının korunumu) 1

Zayıf iç hava kalitesinden dolayı oluşabilecek hastalıkların önüne

geçilmesi 1

Bina ısıtma ve soğutma sistemlerinin, bağımsız bir şekilde

ayarlamalarının yapılmasını sağlayacak kullanıcı kontrol sisteminin

uygulanması

1

Floresan lambaların sebep olabileceği sağlık risklerini önlemek için

yüksek frekans balastlı lambaların kullanılması 2

Akustik performansın sağlanması 3

TOPLAM 8

Sonuçlar ve Öneriler

Çalışma kapsamında elde edilen sonuçların değerlendirilmesi

neticesinde askerî binaların planlama, tasarım, yapım, kullanma, bakım-

onarım ve yok edilme süreçlerinde:

Sürdürülebilirliğe katkısı en fazla olan ölçütler arasında “Arazi” ve

“Malzeme” korunumunun öne çıktığı,

Askerî binaların kullanılma sürecinde “Enerji” ve “Su”

konularında tasarruf sağlanmasına önem verildiği,

“Ekosistem” ve “Sağlık” konularında da gerekli hassasiyetin

gösterilmesi gerektiği ve alınacak ilave tedbirlerle sürdürülebilirliğe kısıtlı

bir katkı yapılabileceği,

Malzemenin korunması konusunda askerî binaların

sürdürülebilirliğine yapılabilecek en büyük katkının, gömülü enerjisi düşük,

geri dönüşüme/tekrar kullanıma uygun, doğal ve yerel malzeme kullanılarak

yapılabileceği,

Bunun gerçekleştirilebilmesi için öncelikle kışla binalarının mahal

listelerinde malzeme seçiminin yöreye ve iklime uygun yapılması gerektiği,


Yine kışla yapılanmalarında sabit betonarme binalar yerini Türk

Silahlı Kuvvetleri’nin esnek yapısına uygun yer ve kadro değişikliklerine

uyum sağlayabilen prefabrik binaların alması gerektiği,

Arazinin korunması konusundaki hassasiyetin ise bu konudaki

kullanılan kaynağın büyüklüğüyle orantılı olabileceği,

Şehir içindeki yapılaşmaya uygun değerli parseller ile tarıma

elverişli alanların askerî zorunluluklar olmadan kamulaştırılmaması ve

zorunluluk halinde de gerektiği kadarının kışlaya dönüştürülmesi gerektiği,

Kışla içi yapılaşmanın kompakt hale getirilerek altyapıdan

sağlanacak tasarrufla sürdürülebilirliğe ciddi katkı sağlanabileceği yönünde

genel bir kanaatle böyle bir puanlama yapıldığı değerlendirilmektedir.

Gelecekte bu konularda yapılacak çalışmalarla ulusal değerlendirme

ölçütlerinin ve ağırlıklarının sektörel ya da bölgesel bazda belirlenmesiyle

bütünleşik tasarım ilkelerinin yapım mevzuatına yansıtılmasının etkilerinin

araştırılmasıyla sürdürülebilirlik kavramının ülkeye yerleştirilmesine katkı

sağlanabilecektir. Ankete katılan Harbiyelilerin sürdürülebilirlik ve yeşil

binalar konularında bilgilendirilmiş olmalarına rağmen uygulamaya yönelik

tecrübelerinin artması ile birlikte görüşlerinde bazı değişiklikler olabileceği

dikkate alınmalıdır. Böylesi bir değerlendirme sistemi ihdası için Silahlı

Kuvvetler bünyesinde yapım konusunda tecrübeli personele de benzer

bilgilendirmeler yapılarak gelecekte yapılacak çalışmalar kapsamında anket

tekrarlanabilir, yeterli bilgilendirmeyi müteakip tüm kullanıcıların aynı

konularda görüşleri sorulabilir. Ankete katılan Harbiyelere meslek

hayatında belli bir süre tecrübe kazandıktan sonra “Karanet” üzerinden aynı

konulardaki görüşleri tekrar sorularak değerlendirme sisteminin gelişimine

sürekli katkı sağlanması uygun olacaktır.

Kaynakça

Bilgici, Z., (2014). “Yeşil Binalar”, Bilim ve Teknik Dergisi, 558, 66 - 72.

Çakmanus, İ., Kaş, İ., Künar, A., Gülbeden, A., (2010). Yüksek

Performanslı Sürdürülebilir Binalara İlişkin Bir Değerlendirme.

Çamlıbel, M, E., (2012). 2023 Yılında Türkiye’de Yeşil Binalar, Ekoyapı

Dergisi, 10, 42 – 45.

Candemir, B., Beyhan, B., Karaata, S., (2012). İnşaat Sektöründe

Sürdürülebilirlik: Yeşil Binalar ve Nanoteknoloji Stratejileri, Sis

Matbaacılık, İstanbul.


ÇEDBİK, (2011). BREEAM-Avrupa Ticari Binalar 2009 Değerlendirme

Kılavuzu.

CIB ve UNEP-IETC. (2002). Agenda 21 for Sustainable Construction in

Developing Countries: A discussion document. Pretoria: Published

by the CSIR Building and Construction Technology.

Çapkın, D. F., Yeşil Mimari Olarak Tanımlanan Projelerde Ekolojik Yapım

Sistemlerinin Yeri, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi,

İstanbul, (2010).

ÇŞB Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2012). İklim Değişikliği Eylem Planı

2011–2023. Özel Matbaası, Ankara.

Dixon, W., (2010). The Impacts of Construction and the Built Environment,

Briefing Notes, Willmott-dixon Group.

Erten, D., (2011). Yeşil Binalar. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Bölgesel

Çevre Merkezi. Ankara.

Gültekin, A.B., (2007). Sürdürülebilir Mimari Tasarım İlkeleri Kapsamında

Çözüm Önerileri, 19. International Congress of Building and Life:

Future of Architecture, Architecture for Future, Bursa: Bursa

Mimarlar Odası.

Gür, N.V., (2007). Mimaride Sürdürülebilirlik Kapsamında Değişken Yapı

Kabukları İçin Bir Tasarım Destek Sistemi, (Doktora Tezi) İstanbul

Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Hart, M., (1999). The guide to sustainable community indicators (2. Baskı).

North Andover: Hart Environmental Data.

IGBC, (2012). Green Building Defind. 17 Mart 2014’de,

https://igbc.in/igbc/ adresinden alınmıştır.

Kibert, C.J. (2005). Sustainable Construction: Green Building Design and

Delivery (1. Baskı). John Wiley & Sons, Inc. New Jersey.

Kim, J. J. ve Rigdon, B. (1998). Sustainable Architecture Module:

Introduction to Sustainable Design. National Pollution Prevention

Center for Higher Education, Michigan.

LEED, 2009. New Construction and Major Renovations, Green Building

Council, U.S.

Odaman, Kaya H., 2012. Ölçütlere Dayalı Değerlendirme ve Sertifika

Metotlarından LEED ve BREEAM‟in Türkiye Uygulamalarına

Yönelik İrdeleme ve Öneriler, Yüksek Lisans Tezi , Dokuz Eylül

Üniversitesi, İzmir.

Patel, C., Chugan, P. K., (2013). Measuring awareness and preferences of

real estate developers for green buildings over conventional

buildings, Consumer Behaviour and Emerging Practices in

Marketing, 332 – 341.

https://igbc.in/igbc/


Ramanathan, R., Ganesh, L.S.,( 1994). Group Preference Aggregation

Methods Employed in AHP. An Evaluation and an Intrinsic Process

for Deriving Members Weightages, European Journal of Operational

Research, Vol:79, 1994, (249-265).

Roodman, D. M. and Lenssen N., (1995). BuildingRevolution: How Ecology

and Health Concerns Are Transforming Construction, Worldwatch

Enstitüsü, WorldwatchPaper 124 A,1995.

Saaty, T.L.,(1990). How to Make a Decision: The Analytic Hiearchy

Process, European Journal of Operational Research, Vol: 48, 1990,

(9-26).

Saaty, T. L, (1995). Decision making for leaders, RWS Publications, 3rd

Edition, Pittsburg.

Saaty, T.L., (1999). Decision making for leaders: the analytic hierarcy

process for decisions in a complex world, RWS Publications,

Pittsburgh.

Sev, A,. (2009). Sürdürülebilir Mimarlık (1. Baskı). İstanbul: YEM Yayın,

İstanbul.

Shaviv, E. (2001). On the use of “solar volume” for determining the urban

fabric. Solar Energy, 70(3), 275-280.

Tayman, E., (2014). Çevre Dostu Yeşil Bina BREEAM Sertifikası.

18.12.2014’de http://www.ecoenerji. net/haber_detay.asp?haberID=

65, Aralık 2014

Tekeş, M.,(2002). Çok ölçütlü karar verme yöntemleri ve türk silahlı

kuvvetlerinde kullanılan tabancaların bulanık indeksli analitik

hiyerarşi prosesi ile karşılaştırılması, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü,

Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

Türkiye İstatistik Kurumu (2000). Bina Sayımı 2000, 6 Temmuz 2015’de

http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID= adre-

sinden alınmıştır.

UNEP, (2011). Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable

Development and Poverty Eradication, UNEP /GRİD-Arendal,

Naorabi.

United Nations (2015). UN General Assembly 2005 World Summit

Outcome, 6 Temmuz 2015’de http://data.unaids.org/Topics/Univer

salAccess/worldsummitoutcome_resolution_24oct2005_en.pdf adre-

sinden alınmıştır.

Url-1,(2015). LEED v4 for Structural Engineers, 6 Temmuz 2015’de

http://www.structuremag.org/?p=1833 adresinden alınmıştır.

http://www.structuremag.org/?p=1833


Url-2, (2009). Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği 6 Temmuz

2015’de http://www.mo.org.tr/mevzuatDocs/enerji-performans.Yon

etmelik.pdf adresinden alınmıştır.

Url-3, (2011) Türkiye Cumhuriyeti İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı

2011–2020 Temmuz 2011, Ankara 6 Temmuz 2015’de http://

iklim.tarim.gov.tr/dosya/idep.pdf adresinden alınmıştır.

Url-4, (2012), Enerji Verimliliği Strateji Belgesi 2012-2023, 6 Temmuz

2015’de http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/, adresinden

alınmıştır.

Url-5, (2012), İnşaat Sektöründe Sürdürülebilirlik: Yeşil Binalar ve

Nanoteknoloji Stratejileri, 6 Temmuz 2015’de http://imsad.org/docs

/nano_ana.pdf, adresinden alınmıştır.

Url-6, (2015) Fınd Green Buildings and The People Who Make Them

Great, 6 Temmuz 2015’de http://www.gbig.org/search/advanced

adresinden alınmıştır.

Url-7, (2011). Sürdürülebilirlik Akademisi USGBC, Yeşil Tüketim

Araştırması, 6 Temmuz 2015’de http://www.yesilbina.com/-Cevreci-

Urunler-Pahali-ve-Yetersiz -_h339, adresinden alınmıştır.

Vyas, S., Ahmed, S., Parashar, A., (2014). BEE (Bureau of

energyefficiency) and Green Buildings, International Journal of

Research, 1, 23 -32.

WCED, (1987). UN World Commission on Environment and Development:

Our common future, United Nations General Assembly document

A/42/427, Oxford University Press.

WGBC, (2013), The Business Case for Green Building: A Rewiev of the

Costs and Benefits for Developers, Investors and Occupants. World

Green Building Council Press.

http://www.mo.org.tr/mevzuatDocs/enerji-performans.Yon%20etmelik.pdf

http://www.mo.org.tr/mevzuatDocs/enerji-performans.Yon%20etmelik.pdf

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/

http://imsad.org/docs%20/nano_ana.pdf

http://imsad.org/docs%20/nano_ana.pdf

http://www.yesilbina.com/-Cevreci-%20Urunler-Pahali-ve-Yetersiz%20-_h339

http://www.yesilbina.com/-Cevreci-%20Urunler-Pahali-ve-Yetersiz%20-_h339


Extended Summary


Introduction

Technological developments following the industrial revolution have

brought about the idea that man could become dominant over nature. After

World War II, rapid economic development plans have been put into

practice in order to meet rising housing needs in urban areas stemming from

migration from the country to town, and from population explosion. An

ambitious and unplanned urbanization process put these developmental

policies into practice, policies which disregarded the protection of natural

environment, with the ultimate aim of gaining dominance over nature by

means of technological power. Unplanned urbanization caused by

industrialization has led to gradual reduction in green-field, an increase in

energy need per capita, intensive consumption of limited natural resources

such as petroleum. Environmental issues including increase in greenhouse

gas emission, global warming, ozone layer depletion and decrease in

biodiversity have reached global dimensions as a result of unbalance

between production and consumption caused by unlimited production policy

of industrial revolution. Environmental problems stemming from current

economic development models based on overconsumption of natural

resources and destruction of life forms, have downgraded the social wealth

and the standards of living to the lowest level of all time.

The worries about rapid depletion of natural resources, which might,

one day, slow down or even stop community development and economic

growth, were articulated for the first time at Brundtland Report (WCED,

1987; Sev, 2009) in 1989. Today, some decades after the release of the

Report, states, institutions, organizations, business world, non-governmental

organization and other stakeholders have reached a consensus on the fact

that natural resources are limited and human life is under risk in the world.

Sustainability concept which can be defined as “meeting the needs and

expectations of the present without compromising future generations to

meet their own needs and expectations” in the Brundtland Report (WCED,

1987) has been located in common denominator of recommended solutions.

Sustainable Buildings

People need a lot of buildings for sustaining their lives in civilized

communities. These facilities cause a lot of environmental problems during

their construction, operation and maintenance, and destruction. Buildings


consuming huge amount of energy and natural resource have an impact on

climate change by affecting quality of air and water in cities (Vyas et. al.,

2014). According to 2010 data, 45% of world energy and 50% of water are

used by buildings. When environmental problems are examined; it can be

seen that 23% of air pollution, 50% of greenhouse gas production, 40% of

water pollution, and 40% of solid waste in cities are environmental

problems caused by buildings (Dixon, 2010). These environmental

problems caused by construction industry can be substantially decreased via

change in applications. While the most explicit or measurable effect of

industry is on the environment, it also has important socio-economic

disadvantages (CIB & UNEP-IETC, 2002).

Sustainable architecture is defined as the body of activities which

minimize the harm given to the environment, respect ecological balance and

maximize cost-efficient usage of materials, water and energy during

construction, usage and destruction processes of buildings. In sustainable

constructions, it is aimed not to threaten the presence and future of natural

resources while protecting health and comfort of users during the

construction and usage phases, and to convert destroyed buildings either

into new sources for other buildings or into wastes which are not harmful

for the environment (Gür, 2007).

Energy, water, and materials are the basic resources of input for the

construction. Protection of energy, water, and material which is one of the

principles of the sustainable architecture, shapes the nature of architecture

design. Protection of energy, water, and material can be ensured by

decreasing unrenewable resources which form input for the construction or

by controlling the wastes coming out of buildings (Kim & Rigdon, 1998).

Beyond the construction stage, the management of wastes formed during the

stages of service, maintenance and destruction also requires huge amount of

resources. Considering that human welfare is aimed at in all such buildings,

sustainable architecture principles are expressed under the titles of

“Economy of Resources”, “Design of Life Cycle” and “Humane Design”.

Assessment Systems for Sustainable Buildings in the World

Buildings which are designed to remove negative effects of

construction on the environment and human health are accepted as green

buildings (Vyas et. al., 2014). Green buildings are those structures which

have minimum effects on the environment during their presence (Patel &

Chugan, 2013).


Constructions defined as green buildings must provide determined

standards about subjects including sustainable land planning, usage of low

embedded-energy materials, saving water and energy, indoor quality,

presenting healthy and comfortable medium, and control of wastes (Erten,

2011). Buildings which can meet these standards are certificated. Among

these certificates, most commonly accepted ones are LEED (Leadership in

Energy and Environmental Design) and BREEAM (Building Research

Establishment Environmental Assessment Method).

Studies for Sustainable Buildings in Turkey

On its way to EU membership, Turkey has also followed these

developments in the world closely and released “Energy Performance in

Building Regulation” in 2009 (Çakmanus et. al., 2010).

Determination about environment protection and saving energy are

reflected into the government policies via “Climate Change Action Plan

2011 – 2023” published in 2011. Aims such as making heat insulation in at

least 1 million buildings, increasing renewal energy usage, reducing energy

usage in public buildings and facilities at between 10% - 20% until 2023

and giving Energy Identity Document to all buildings until 2017 are

included in this plan (ÇŞB, 2012). Besides, At least 20% reduction in

consumption of energy amount per GNP in Turkey in 2023 is aimed by

“Energy Efficiency Strategic Document 2012 – 2023” which was

constituted in 2012.

Sustainability studies in Turkey are also supported by

Nongovernmental Organizations (NGO). In this scope, “Sustainability in

Construction Sector” report was prepared by Turkish Industry and Business

Association (TÜSİAD) and Association of Turkish Building Material

Producer (İMSAD).

There is no a national green building certificate such as LEED or

BREEAM in Turkey as in a lot of countries in the world. Studies for

constituting an assessment system suitable for country conditions are

maintained by Turkish Green Building Council (ÇEDBİK).



Military Buildings in Turkey

There are more than 270 thousands public buildings in Turkey

(TÜİK, 2000) and many of them are used by Turkish Armed Forces (TAF)

for various purposes.

Assessment of Military Buildings within Sustainability in Turkey

A national sustainability assessment standard system is required for

each country. In this study a survey is applied to students of Turkish

Military Academy in order to determine scores of the performance criteria

of military buildings. Performance criteria of military buildings are

determined by using the sustainable architecture principles (Kim & Ridgon,

1998; Gültekin, 2007; Sev, 2009) and the parameters which are accepted

worldwide like LEED and BREEAM.

In order to determine the relative importance of these performance

criteria Analytic Hierarchy Process (AHP) is used in evaluation of survey.

Conclusions and Recommendations

In this survey, results have shown that during planning, designing

construction, repair, maintenance, usage and destruction periods of military

buildings;

The major contributive standards to sustainable military

buildings are “Land use” and “Conservation of materials”,

In usage period, reducing the consumption of “Water” and

“Energy” is also very important.

The barracks must be constructed close to each other so that

infrastructure costs can be minimized. Using local, natural, recyclable,

reusable and low embodied energy materials in construction period will

provide the major contribution to sustainability of military buildings.

http://tureng.com/search/be%20accepted%20worldwide

http://tureng.com/search/be%20accepted%20worldwide

askeri binalar İçin sürdürülebilirlik Ölçütleri

Engineering