=Lean bouwen Heembouw betrekt gespecialiseerde aannemers bij voorbereiding en planning

8

Foeteren op de betonstaalvlechter, timmerman, metselaar

of kozijnensteller die niet op tijd klaar is. Dat doe

je niet op de bouwplaatsen van Heembouw BV

uit Roelofarendsveen. Daar maken alle

uitvoerende partijen namelijk samen de

planning. Welkom in de wereld van

lean bouwen. Waar de versnippering

van het bouwproces niet leidt tot

faalkosten, maar tot het beter

benutten van de kennis van ieders

eigen specialisme.

Bij Heembouw hebben ze zeven jaar geleden afscheid genomen van de traditionele bedrijfsvoering, waarin zij als hoofdaannemer bepaalde welke onderaan-nemer op welk moment aan de slag moest. Het bedrijf is gaan lean bouwen. Twee vaste onderdelen van die nieuwe werkwijze zijn de pullplanning en de wekelijkse

werkbesprekingen op de bouwplaats met de uitvoe-rende partijen.

Directe communicatieRudy Gort is sinds drie jaar manager ‘Lean Bouwen volgens

Heembouw’. “Het gebrek aan directe communicatie is de hoofdoorzaak van faalkosten. Op basis van het ontwerp

maken we met de architect, adviseurs, onderaannemers en leveranciers een planning voor de uitvoering van het hele

project. Die zogeheten pullplanning verfijnen we in wekelijkse werkbesprekingen op de bouwplaats. Door deze communicatie

halen we zoveel mogelijk knelpunten uit het bouwproces.”

Samen bouwen=

9

Bij het bedrijfspand van Heembouw, langs de A4 bij Roelofarendsveen, staat een gebouwtje met op de deur het opschrift ‘pullplanningsruimte’. Binnen staan om half acht 's ochtends zo'n dertig mensen druk met elkaar te overleggen. Sommigen plakken tijdens hun gesprek een

praktijk pull planning

Lean bouwenLean is het engelse woord voor slank. Als je lean produceert laat je bewust achterwege wat voor de klant niet bijdraagt aan de waarde van het product. Je doet dus niets meer en niets minder dan strikt noodzakelijk is. Daardoor reken je af met bijvoorbeeld overbodige opslag, wachten en onnodig transport. De managers van Toyota hebben deze productie-wijze na de Tweede Wereldoorlog ontwikkeld in Japan. Vijftien jaar geleden hebben de Amerikaanse onderzoekers Womack, Jones & Roos de lean-methode vertaald naar westerse begrippen. In Nederland is Heembouw als een van de eerste begonnen met lean bouwen, maar steeds meer bouwbedrijven volgen.

Bouwplaatsmanager Ronald van Diemen: “Plannen doe je samen.”

Architect Yvonne Hogenboom: “Soms weet de

gespecialiseerde vakman het gewoon beter.”

Pull-planning: onderhandelen over tijd en ruimte.

10

gekleurd plakpapiertje op een planningsbord en schrijven daar iets op met viltstift. Ronald van Diemen is vooral druk met uitleggen. Als bouwplaatsmanager heeft hij een coördinerende functie, zowel op de bouwplaats als tijdens de pullplanning.

Iedereen aanwezigRonald: “We maken hier in enkele uren een projectplanning voor de ruwbouw. Alle betrokken partijen zijn vertegenwoordigd.” Behalve hoofd-aannemer Heembouw en de opdrachtgever, zijn dat de architect, de constructeur en vertegen-woordigers van in totaal achttien leveranciers en gespecialiseerde aannemers. “Deze partijen

moeten in onderling overleg vaststellen welke werkzaamheden ze wanneer gaan uitvoeren binnen de gegeven raamplanning.”

Bord met briefjesIn de loop van de ochtend vult het planningsbord zich met plakbriefjes. Daarmee geven alle partijen aan wanneer ze welke werkzaamheden uitvoeren. Ronald: “Tijdens deze bijeenkomst stemt iedereen zijn werk af met de collega-leveranciers. Daardoor krijgen we een zo optimaal mogelijke planning. Dat voorkomt verspilling van materiaal en werkuren. Mogelijke knelpunten bespreken we nu al, zodat we daar tijdens de uitvoering geen tijd mee kwijt zijn.”

praktijk pull planning

Manager Lean Bouwen Rudy Gort stelt enkele

problemen aan de orde.

Pull-planning: onderhandelen over tijd en ruimte.

11

Net buiten Waddinxveen bouwt Heembouw een distributiecentrum voor TNT Post. In de nieuwe bedrijfshal zijn monteurs al bezig met het opstellen van postsorteermachines. Buiten op het parkeerterrein staan minstens tien bedrijfs-busjes van afbouwbedrijven. Dakdekkers leggen de laatste hand aan de randen van het platte dak. De stukadoors beoordelen hoelang ze nodig hebben om de kantoorruimte te stuken.

Kort en krachtigIn de uitvoerderskeet van Heembouw begeleidt Ronald van Diemen het wekelijkse werkoverleg van de voorlieden en vaklieden van de verschil-

Dennis Maat op de bouwplaats

lende onderaannemers. Dat is elke dinsdag vaste prik. Het overleg is kort en krachtig. De sfeer is zakelijk en collegiaal. Van een gehaaste stemming is niets te merken. Toch weten alle aanwezigen dat het project binnen zes weken moet worden opgeleverd. Vijf voorlieden van de verschillende afbouwbedrijven plannen met elkaar de werkzaamheden van die week. “Wanneer kunnen de spackspuiters beginnen?”, informeert de stukadoor. “Ik heb ruimte nodig om deze week de laatste overzetdorpels te plaatsen”, stelt de uitvoerder van het gevelbe-platingsbedrijf. En de grondwerker-machinist van het gww-bedrijf geeft aan dat de installateur

Het nieuwe distributiecentrum van TNT Waddinxveen, zes weken voor oplevering.

Uitvoerder gevelbeplating Wil de Haan: “Die dorpel

moet zitten als de deurenspecialist komt.”

Bedrijfsleider Rob Monks van het stukadoorbedrijf:

“Met Lean wordt je als onderaannemer vroeg

benaderd.”

12

haast moet maken met het onder de grond brengen van de kabels. Binnen een half uur is de weekplanning rond en verspreidt het gezelschap zich weer over de bouwplaats.

Geen oponthoudGrondwerker-machinist John Kooyman (44) van J. den Breejen GWW BV uit Hoofddorp merkt de voordelen van lean bouwen. “Om deze week vooruit te kunnen met mijn werk moet ik van de installateur horen hoe de mantelbuizen voor de verlichtingskabels komen te liggen. Vroeger moest ik mijn werk onderbreken om dat duidelijk te krijgen. Hier hebben we in het weekoverleg

alles met elkaar besproken voor ik begin. Er is dus geen overbodig oponthoud.”

Weten hoe het zitOverleg over planning en inhoud van de werkzaamheden is bij lean bouwen een verantwoordelijkheid voor elke deelnemer aan het bouwproces. Een voordeel, vindt Wil de Haan (55), uitvoerder bij Damu Systeembouw uit Waspik “Elke week maak je samen een planning. Je weet dus precies met wie je rekening moet houden. Als je dat dan in de praktijk niet doet, maak je jezelf alleen maar ongeloofwaardig. Als ik uit die wekelijkse vergadering kom, weet ik precies waar ik aan toe ben. Dat heb ik immers net besproken met degene die het beste weet hoe het praktisch zit. Zo hoeft er niemand op zijn tenen te lopen als de oplevering voor de deur staat.”

op de bouwplaats

Grondwerker-machinist John Kooyman: “Je weet met

elkaar waar je aan toe bent.”

Het nieuwe distributiecentrum van TNT Waddinxveen, zes weken voor oplevering. Snel en effectief overleggen in de wekelijkse werkbespreking.

13