SADRŽAJ

UVOD .................................................................................................. 3 1. OPIS KURSORA I IZBORNIKA ........................................................ 4 2. FUNKCIJE ....................................................................................... 6

2.1 PODACI O KURSORU I TIPKAMA ........................................................................................6

2.2 MOGUĆNOSTI MONITORA ...............................................................................................6

2.3 PODEŠAVAĈ FREKVENCIJE (TUNING) ...............................................................................6

2.4 KONTROLE SIGNAL (GAIN, SEA, RAIN) ............................................................................7

2.5 IZBORNIK VIDEO POJAĈALA (VIDEO BOOST SELECTOR) ....................................................7

2.6 IZBORNIK DUŢINE IMPULSA (PULSE LENGTH SELECTOR) ...................................................7

2.7 SKALE DOMETA RADA RADARA (RANGE SCALES) ............................................................7

2.8 STALNI DALJINSKI PRSTENOVI (RANGE RINGS) .................................................................7

2.9 NAĈINI PRIKAZIVANJA RADARSKE SLIKE (SCREEN MODE OF OPERATION) ........................7

2.10 PRAMĈANICA (HEADING LINE) ......................................................................................8

2.11 POSTAVLJANJE IZVAN CENTRA (OFFSET) .......................................................................8

2.12 ELEKTRONSKA LINIJA ZA SMJERANJE (ELECTRONIC BEARING LINE) ...............................8

2.13 POMIĈNA DALJINSKA KRUŢNICA (VARIABLE RANGE MARKER) ......................................9

2.14 PARALELNA LINIJA (PARALLEL INDEX)..........................................................................9

2.15 PODEŠAVANJE (ADJUSTING CONTRAST AND BRILLIANCE) - DAY/NIGHT VISION ..............9

2.16 VLASTITI BROD I VRIJEDNOSTI PLOTIRANJA (OWNSHIP AND PLOTTING PARAMETERS) .....9

2.17 PODACI O PLOTIRANOM BRODU (TARGET DATA) .......................................................... 10

2.18 STABILIZACIJA (STAB) .............................................................................................. 10

2.19 VEKTORI (VECTOR) .................................................................................................... 10

2.20 TRAGOVI KRETANJA (TRAILS) ................................................................................... 10

2.21 POSTAVLJANJE ALARMA (CPA ALARM SETTING) ......................................................... 11

2.22 VRIJEME NAJBLIŢE UDALJENOSTI MIMOILAŢENJA (TCPA)............................................ 11

3. PRIKAZ RADARSKOG EKRANA (THE PPI PRESENTATION) ...... 12 3.1 DNEVNO/NOĆNO OSVJETLJENJE (DAY/NIGHT ILLUMINATION OF THE RADAR DISPLAY) .... 12

3.2 POJAĈIVAĈ JEKE, SMETNJE MORA (GAIN, SEA CLUTTER) ............................................... 12

3.3 SMETNJE KIŠE (RAIN CLUTTER) .................................................................................... 13

3.4 JEKE (ECHOES) ............................................................................................................. 13

3.5 RADARSKI FAROVI (RADAR BEACON (RACON)) ............................................................. 13

3.6 SEARCH AND RESCUE TRANSPONDER (SART) ............................................................... 13

3.7 INTERFERENCIJA (INTERFERENCE) ................................................................................. 14

3.8 SLIJEPI SEKTORI (BLIND SECTORS) ................................................................................ 14

4. ARPA FUNKCIJE ...................................................................... 15

4.1 MOGUĆNOSTI ARPE (THE ARPA FACILITY) ....................................................... 15

4.1.1 Prihvaćanje objekata (Target Acquisition)............................................................. 15

4.1.2 Ručno plotiranje (Manual Plotting) ....................................................................... 15

4.1.3 Autoplotiranje (Sigurnosna zona) (Automatic Plotting (Guard Zone)) ................... 15

4.1.4 Zone isključenja (Exclusion Zone(s)) ..................................................................... 16

4.1.5 Prikazivanje vektora (Vector Mode) ...................................................................... 16

4.1.6 Prethodno kretanje (Target History) ...................................................................... 16

4.1.7 Označavanje (Labels) ............................................................................................ 17

4.1.8 Poništavanje podataka objekata (Delete target information) ................................. 17

4.1.9 Nepomični objekti (Fixed Targets) ......................................................................... 17

4.1.10 Automatski zanos (Autodrift) ............................................................................... 17

4.1.11 Zavisni objekt (REF TGT) .................................................................................... 17

4.1.12 Ograničenje (TCPA/CPA Limit) .......................................................................... 17

4.1.13 Udaljenost prolaza ispred pramca i vrijeme (BCR/BCT)...................................... 18

4.1.14 ARPA Alarmi (ARPA Alarms) .............................................................................. 18

4.2 POKUSNI MANEVAR (TRIAL MANOEUVRE) ...................................................... 18

4.2.1 Proba (Trial) ......................................................................................................... 18

4.2.2 Zakašnjenje (Delay)............................................................................................... 19

4.2.3 Probni kurs i brzina (Trial Course/Speed) ............................................................. 19

4.2.4 Crtanje karata (Mapping) ...................................................................................... 20

IZVOR ............................................................................................. 21

3

UVOD

Radar je skraćenica od eng. Radio Detecting And Ranging, to je ureĊaj za otkrivanje objekata

na zemlji, moru i u zraku, pomoću radio valova. Radar radi na tom naĉelu da antena pošalje

kratki impuls, koji se odbija od cilja. Na temelju vremena koje je proteklo do povratka zrake

izraĉuna se udaljenost od objekta.

ARPA je skraćenica od eng. Automatic Radar Plotting Aid.

Nautiĉki simulator je virtualni brod za obuku studenata i pomorskih ĉasnika. simulator

omogućava trening koji je u teoretskoj i praktiĉnoj naobrazbi vrlo blizak realnim uvjetima na

moru i u potpunosti udovoljava standardima STCW konvencije i zahtjevima svjetskim

registara.

Nautiĉki simulator omogućava audio i vizualnu simulaciju, posjeduje upravljaĉku konzolu sa

svim instrumentima koji se nalaze na trgovaĉkom brodu (dubinomjer, brzinomjer, GPS,

VHF), radarski displej, sustav elektroniĉkih karata. Simulator omogućuje simulaciju plovidbe

u svjetskim najpoznatijim plovidbenim podruĉjima, te simulaciju svih tipova trgovaĉkih

brodova. Moguće je simulirati razne vremenske situacije, valove, morske struje, dan, noć. Uz

pomoć simulatora moguće je simulirati razne kritiĉne sudarne situacije koje pomorci vrlo

rijetko mogu vidjeti i doţivjeti, tako da je ovaj simulator nezamjenjiv u obuci pomoraca.

4

1. OPIS KURSORA I IZBORNIKA

Rukovanje radarskim simulatorom napravljeno je tako da bude dokuĉivo i jednostavno.

Gotovo sve funkcije se aktiviraju upotrebom elektroniĉkog miša (slika 2) sa pomiĉnom

kuglicom (ili miša ukoliko nemate miša sa pomiĉnom kuglicom). Kugliĉni miš/miš mora

imati tri tipke da bi postigli sve funkcije.

Kursor se pomiĉe kuglicom unutar radarskog ekrana (PPI) (slika 1). Kad se kursor pomakne

unutar granica “Statusnih okvira”(Status Box) koji se nalaze izvan radarskog kruga, oni

odmah jaĉe zasvijetle. Istovremeno se prikaţe funkcijska opcija u obliku tri tipke sa slovima

u Selektivnom tipkovnom okviru “Pushbuttons Selection Box”.

Funkcija postaje dostupna pritiskom na odgovarajuću tipku. Statusni okvir “Status Box”

mijenja se da bi pokazao novo stanje a kursor se nakon toga moţe vratiti natrag na radarski

ekran ili na neki drugi funkcijski okvir.

sl.1 Radarski ekran sl.2 Elektronički miš

Kad se kursor nalazi unutar radarskog ekrana za plotiranje ciljeva, obiljeţavanje i postavljanje

oznaka te grafiĉko crtanje, upotrebljavamo tri tipke miša. Funkcije tipki su prikazane slovnim

oznakama u preglednim okvirima.

Za primjer moţemo uzeti promjenu dometa rada radara. Kursor koji je u obliku kriţića na

radarskom ekranu, okretanjem kuglice pomaknemo prema “domet” okviru “RANGE”. Ĉim

izaĊe iz radarskog ekrana kursor se mijenja u strelicu. Kada dovedemo kursor unutar “domet”

okvira, okvir jaĉe zasvijetli. Istovremeno ispod okvira “Range” pokaţe se jedan okvir razliĉite

boje koji pokazuje koje tipke miša moramo upotrijebiti za promjenu dometa rada radara.

Selektivni tipkovni okvir sadrţi detaljniji opis funkcija. Za promjenu dometa rada radara sa

desnom tipkom miša poveĉavamo a lijevom smanjujemo prikazani domet. Unutar okvira

“domet” RANGE brojĉani iznos dometa automatski se podešava na izabrani domet.

U blizini Selektivnog tipkovnog okvira “pushbutton selection box” nalazi se okvir kursora,

“cursor description box”. U ovom okviru nalazimo podatke o poziciji kursora kada se on

nalazi unutar radarskog ekrana PPI. Odabirom u izborniku moţemo dobiti podatke ili o pravoj

poziciji kursora (zemljopisnu širinu i duţinu ili relativnu poziciju kursora (smjer i udaljenost

5

od vlastite pozicije) ili podatke o vremenu najbliţe udaljenosti mimoilaţenja TCPA (Time to

Closest Point of Approach).

Neke od vrijednosti/izbornici nisu samo ON/OFF, nego su postupne promjenjive vrijednosti.

Kada je takav izbornik jaĉe osvjetljen postupna promjena vrijednosti vrši se stalnim pritiskom

tipke i povlaĉenjem kursora.

6

2. FUNKCIJE

Oko ekrana nalaze se razliĉite funkcijske tipke (slika 3).

sl.3 Radarski pokazivač sa funkcijskim tipkama

2.1 Podaci o kursoru i tipkama

Pri dnu ekrana na desnoj strani nalazi se opisni okvir kursora i tipkovni izborni okvir koji nam

daje potrebne podatke o kursoru i trima tipkama. U lijevom donjem kutu ekrana nalazi se

okvir u kojem je prikazana trenutna pozicija vašeg broda.

2.2 Mogućnosti Monitora

Provjera svih mogućnosti primo/predajnog sustava vrši se prikazom predajnog radarskog

snopa i prijemom jeke u obliku svijetlog kruga u centru radarskog pokazivaĉa. Tipka

monitora MON nalazi se u donjem lijevom kutu ekrana.

2.3 Podešavač frekvencije (Tuning)

Tipka podešavaĉa frekvencije “Tuning” je zeleni duguljasti okvir u donjem lijevom kutu

ekrana. Za ruĉno podešavanje frekvencije upotrijebi kursor i dovedi ga da na okvir tako da

jaĉe zasvijetli i pojavit će se crvena linija. Poveĉanjem ili smanjivanjem ove kontrole uz

upotrebu kursora podešavamo frekvenciju.

7

2.4 Kontrole signal (Gain, Sea, Rain)

Podešavaĉ jeke “Gain” (G) je komanda kojom pojaĉavamo jeku objekata na radarskom

ekranu. More “Sea” (S) je komanda kojom smanjujemo smetnje na radarskom ekranu nastale

zbog valovitog mora. Smanjuju se smetnje valovitog mora do 6 milja od centra ekrana sa

maksimalnim smanjenjem na dometu “nula”.

Komanda “kiša” “Rain” (R) smanjuje smetnje koje nastaju zbog kiše, snijega i guste tuĉe.

Ove kontrole nalaze se u okviru koji se nalazi u gornjem lijevom kutu ekrana. Za pojaĉanje ili

smanjivanje “Gain” postavi kursor unutar izbornika, pritisni lijevu tipku miša i pomiĉi kursor

da bi dobio odgovarajuću jaĉinu jeke. Za promjenu “S” upotrebljavamo srednju tipku miša, a

za promjenu “R” upotrijebit ćemo desnu tipku miša.

2.5 Izbornik video pojačala (Video Boost selector)

Komandom “Boost” pojaĉivaĉ – vrši se izjednaĉavanje jeka, slabije se pojaĉavaju a jaĉe

smanjuju.

2.6 Izbornik dužine impulsa (Pulse length selector)

Moţemo odabrati tri razliĉite duţine impulsa:

1. Kratki “Short”(SP), lijevom tipkom

2. Srednji “Medium”(MP), srednjom tipkom

3. Dugi “Long”(LP), desnom tipkom

2.7 Skale dometa rada radara (Range Scales)

Skale dometa su: 0.75 M, 1.5 M, 3 M, 6 M, 12 M, 24 M, 48 M i 96 M.

Postavimo kursor u okvir RANGE i pomoću lijeve ili desne tipke miša mijenjamo domet rada

dolje ili gore.

2.8 Stalni daljinski prstenovi (Range rings)

Stalni daljinski prstenovi mogu biti centrirani ili izvan centra.Kad je u izbornom okviru “ON”

prikazano je 6 prstenova sa 1/6 dometa rada izmeĊu svakog od njih.

Postavimo kursor u okvir “RINGS” i upotrijebimo bilo koju tipku za prebacivanje izmeĊu

“on” ili “off” prstenova.

2.9 Načini prikazivanja radarske slike (Screen Mode of Operation)

Naĉini prikazivanja radarske slike mogu biti:

Relativno prikazivanje - Relative Motions (RM)

Vlastiti brod je nepomiĉan u RM. Svi brodovi se kreću relativno u odnosu na kurs i

brzinu vlastitog broda

Pravo prikazivanje - True Motion (TM)

Kod prikazivanj u TM naĉinu vlastiti brod je izvan centra ekrana. Kreće se u smjeru

pramĉanice “Heading Line” (HL) pravom brzinom. Svi brodovi se kreću na radarskom

ekranu pravim kursevima i brzinama.

8

Sjever na vrhu - North Up

Sjever je uvijek na vrhu ekrana. Pramĉanica HL uvijek pokazuje smjer kretanja

vlastitog broda. Svi smjerovi dobiveni kursorom ili elektronskom linijom za smjeranje

(EBL), su pravi smjerovi u stupnjevima.

Pramac na vrhu - Head Up

Ovakvo prikazivanje uvijek predstavlja sliku relativnog kretanja RM na radarskom

ekranu PPI postavljenu tako da je pramac broda na 0° smjerne skale. Ovakav naĉin

nije moguć u pravom prikazivanju (TM). Svi smjerovi izmjereni sa EBL i kursorom su

relativni u odnosu na vlastiti brod (pramĉani kutovi).

Kurs na vrhu - Course Up

Ovaj naĉin prikazivanja moţe biti i relativni i pravi. Svi smjerovi izmjereni u

stupnjevima su pravi. Kada pritisnemo C UP tipku, kurs broda postavi se na vrh

radarskog ekrana zajedno sa podacima brodskih smjerova. Ovakva smjerna skala stoji

na ekranu sve dok ponovno ne pritisnemo “C UP”. To je zato da bi uoĉili razliku

izmeĊu podataka stvarne jeke i tragova promjene.

2.10 Pramčanica (Heading line)

Pramĉanica “Heading Line” (HL) i sve grafike stvorene putem raĉunala mogu se privremeno

maknuti sa radarskog pokazivaĉa da bi operator imao ĉistu radarsku sliku.

Postavimo kursor na oznaku HL i drţimo pritisnutu tipku. Kad otpustimo tipku podaci se

vraĉaju na radarsku sliku.

2.11 Postavljanje izvan centra (Offset)

Pokazivaĉ se moţe postaviti izvan centra do 70%, na svim skalama dometa osim na dometu

od 96 M.

Postavi kursor na poziciju vlastitog broda. Pritisni srednju tipku miša (select). Upotrijebi

kuglicu miša za pomicanje centra na novu poziciju i pritisni lijevu tipku miša (offset).

2.12 Elektronska linija za smjeranje (Electronic Bearing Line)

Za ukljuĉivanje Elektronske Linije za Smjeranje (EBL), pomakni kursor na EBL okvir i

pritisni bilo koju tipku. EBL se pokaţe na radarskom ekranu u obliku iscrtkane linije, koja

poĉinje iz vlastitog broda. Smjer i “EBL” su vidljivi kao alfanumeriĉki prikaz u EBL okviru.

Oĉitanje EBL je Pravi smjer u “North Up”, “Course Up” i “Head Up” naĉinima.

U okviru opisa kursora smjer je pravi True (T) u “North Up” naĉinu, ali je relativan (R) u

“Course Up” i “Head Up” naĉinu.

Upotrebom desne tipke iskljuĉujemo EBL ali je linija još uvijek na pokazivaĉu. Lijevom je

tipkom moţemo opet odabrati.

EBL se moţe pomaknuti iz centra i poĉetak moţe biti postavljen pomoću kursora bilo gdje.

To ukljuĉuje mjerenje smjerova drugih brodova razliĉito od našeg broda. Odaberemo EBL

pritiskom na srednju tipku miša (SELECT), pritisnemo desnu tipku (OFFSET), pomaknemo

kursor na ţeljenu poziciju za centar EBL i pritisnemo desnu tipku (OFFSET ).

Da bi izvršili mjerenje od nove pozicije, pomaknemo kursor na EBL i pritisnemo srednju

tipku. Kad je EBL odabrana, pritisnemo lijevu tipku za postavu na vlastiti brod.

9

2.13 Pomična daljinska kružnica (Variable Range Marker)

Pomiĉna kruţnica (VRM) prikazana je na radarskom pokazivaĉu kao iscrtkani prsten i

dostupna je na cijelom radarskom dometu.

Postavi kursor na “VRM” okvir i upotrijebi jednu od tipki za ukljuĉivanje i iskljuĉivanje

VRM.

Udaljenost VRM oĉitava se u “VRM” okviru.

Za prestanak rada sa VRM bez brisanja prstena sa ekrana klikni srednju tipku miša. Klikni

lijevom tipkom za ponovni rad sa VRM.

Skupljanje i rastezanje VRM vrši se tako da se odabere VRM i pomiĉe kursor.

Na sjecištu izmeĊu VRM i EBL nalazimo toĉkicu. Promjenu VRM I EBL istovremeno vršimo

tako da vrh kursora dovedemo na sjecište. Kliknemo lijevom tipkom miša i pomiĉemo kursor.

Ovo se moţe postići i dok je EBL izvan centra.

2.14 Paralelna linija (Parallel Index)

Kad se ukljuĉi PI okvir ( paralelni Indeks) okvir u gornjem desnom kutu, pojavi se linija na

radarskom pokazivaĉu koja je usporedna sa kursom broda. Moţe se pomicati pomoću

pomiĉne kuglice ako je “PI” odabran(srednja tipka miša i kursor dobiva oblik kvadratića.

Smjer linije je promjenjiv ako pritisnemo lijevu tipku i pomiĉemo kuglicu miša. Ako ţelimo

liniju postaviti na neko stalno mjesto, pritisnemo srednju tipku i kursor se promijeni u kriţić i

linija je fiksirana. Ponovnim klikom u “PI” okvir pojavit će se nova linija usporedna sa

prvom. Ovom se linijom rukuje kao i sa prvom. Na radarski ekran (PPI) se mogu istovremeno

postaviti i do ĉetiri linije. Za iskljuĉivanje linija pritisnemo desnu tipku miša.

2.15 Podešavanje (Adjusting contrast and brilliance) - Day/Night vision

Da bi podesili kontrast i osvjetljenje radarskog pokazivaĉa pritisnemo na CRT okvir bilo

kojom tipkom. Pojavit će se novi podizbornik.

Ako ţelimo mijenjati kontrast zasvijetlimo kursorom okvir CONTRAST, pritisnemo i

zadrţimo pritisnutog jedan od dugmeta a kuglicom pomiĉemo crvenu liniju bilo lijevo ili

desno.

Istu postupak primjenjujemo ako ţelimo mjenjati osvjetljenje radarskog ekrana -

BRIGHTNESS.

Za promjenu osvjetljenja dan/noć pritisni na DAY/NIGHT tipku (vidi poglavlje 3.1).

Kad završimo podešavanje pokazivaĉa pritiskom na END okvir vraćamo se u izvorni

izbornik.

2.16 Vlastiti brod i vrijednosti plotiranja (Ownship and Plotting

Parameters)

U okviru, na desnoj strani ekrana prikazani su kurs i brzina vlastitog broda.

Ispravak kursa - CMG (Course Made Good)

Ispravak brzine - SMG (Speed Made good)

Ove vrijednosti pokazuju ispravak kursa i brzine (brzinu preko dna) ako su ispravci uneseni

bilo ruĉno ili izvana (vidi poglavlje 3.18).

Ukoliko Gyro nije podešen, kurs Gyra moţe se podesiti upotrebom lijeve i desne tipke miša

zajedno i pomakom kuglice.

10

Brzina broda je ili sa brzinomjera LOG (L) ili se postavlja ruĉno MAN (M). Kod ruĉnog

postavljanja ţeljenu brzinu odabiremo pomoću kuglice.

2.17 Podaci o plotiranom brodu (Target Data)

Podaci o plotiranom brodu dobivaju se na zahtjev za bilo koji odabrani plotirani brod.

Oĉitavaju se u okviru koji se nalazi ispod okvira podataka o vlastitom brodu.

Objekt – brod mora biti oznaĉen i plotiran. Ĉitanje podataka plotiranog broda vrši se

pritiskom na srednju tipku.

BRG – Smjer sa vlastitog broda prema plotiranom brodu

RANGE – Udaljenost od vlastitog broda do plotiranog broda u M

COURSE – Kurs plotiranog broda

CPA – Najbliţa udaljenost mimoilaţenja u M

TCPA – Vrijeme najbliţe udaljenosti mimoilaţenja u min.

Pritiskom na okvir BCR/CPA dobit ćemo Udaljenost prolaza ispred pramca BCR i Vrijeme

prolaza ispred pramca TBCR umjesto CPA and TCPA.

2.18 Stabilizacija (STAB)

U donjem desnom kutu ekrana nalazi se okvir sa funkcijom STAB (stabilizacija).

Sa tipkama izabiremo tri razliĉite vrste stabilizacije:

More – “SEA” – Zanos nije postavljen. CMG i SMG okviri imaju “-----------”

podatak.

Ruĉno “MAN” – Kod ovog odabira, utjecaj vjetra,struje te plime i oseke postavlja se

ruĉno. (funkcija SET i DRIFT ).

Izvana “EXTRN”. – U zavisnosti od GPS, LORAN, DECCA sustava. (mogućnost).

Kad je STAB postavljen na MAN, SET i DRIFT moţemo odabrati pomakom kuglice miša

dok drţimo pritisnutu bilo koju tipku.

CMG i SMG okviri sada će pokazivati ispravljene vrijednosti. Vrijednost moţemo uoĉiti u

obliku dodatne strelice koja izlazi iz vlastitog broda.

2.19 Vektori (Vector)

Vektor predstavlja predviĊen smjer i brzinu plotiranog broda bilo prave “T” ili relativne “R”

podatke. Vektori su prikazani punom linijom srazmjerno brzini plotiranog broda.

Podešavanje brzine plotiranog broda vrši se kuglicom dok se lijeva tipka drţi pritisnutom.

Prebacivanje izmeĊu Relativnog i Pravog vektora vrši se srednjom tipkom. Promjena izmeĊu

relativnog i pravog vektora bit će prikazana dok je srednja tipka pritisnuta. Nakon nekog

vremena drţeći pritisnutu tipku promjenjeni naĉin se moţe zadrţati,ali će okvir postati crven

kao znak pozorenja. Vraćanje prethodnih vrijednosti vršimo pritiskom na desnu tipku.

2.20 Tragovi kretanja (TRAILS)

Prethodno kretanje plotiranih objekata bilo Pravo ili Relativno prikazano je svjetlećim

tragovima.

11

Duţina svjetlećih tragova moţe se mijenjati (podešavanje vršimo lijevom tipkom) ili se moţe

iskljuĉiti. Podatak se briše desnom tipkom.

2.21 Postavljanje alarma (CPA alarm setting)

Kada plotirani brod ili objekt doĊe unutar postavljene udaljenosti ograniĉenja za vlastiti brod,

ukljuĉit će se alarm. Granica alarma mijenja se u “CPA LIMIT” okviru.

Minimalnu vrijednost dobijemo pritiskom na srednju tipku

Maksimalnu vrijednost dobijemo pritiskom na desnu tipku.

Podešavanje vrijednosti vršimo kuglicom dok je lijeva tipka pritisnuta.

2.22 Vrijeme najbliže udaljenosti mimoilaženja (TCPA)

Promjena vrijednosti alarmiranja za TCPA vrši se na isti naĉin kao za CPA vrijednosti.

12

3. PRIKAZ RADARSKOG EKRANA (The PPI presentation)

3.1 Dnevno/noćno osvjetljenje (Day/night illumination of the radar display)

Sva svjetla na navigacijskom mostu tijekom noći su svedena na minimum. Ako ĉasnik u straţi

gleda na radar koji ima dnevno osvjetljenje (slika 4), uoĉavanje okolnih objekata noću neko

će vrijeme biti ograniĉeno. Ovaj radarski simulator simulira uĉinak reduciranja osvjetljenja za

vrijeme noći (slika 5).

Otvorimo CRT okvir i dobivamo novi izbornik. Osvijetli dovoĊenjem kursora “day/night”

okvir i pritisni bilo koju tipku miša da bi prebacili izmeĊu osvjetljenja “dan” i “noć”.

sl.4 Dnevno osvjetljenje radarskog pokazivača sl.5 Noćno osvjetljenje radarskog pokazivača

3.2 Pojačivač jeke, Smetnje mora (Gain, Sea Clutter)

U nepovoljnim vremenskim uvjetima, veći dio jeke prima se odbijen od morskih valova (slika

6). Pod tim okolnostima, jeke nastale odbijanjem od mora mogu biti jaĉe nego jeke plutaĉa i

drugih manjih plovnih objekata što smanjuje mogućnost otkrivanja tih jeka. “GAIN” i “SEA

Anti-clutter” kontrole postavljene su radi suzbijanja takvih smetnji. Prevelikom upotrebom

“SEA anti-clutter”, moţemo izbrisati neke objekte kao što su manji plovni objekti ili manje

plutaĉe (slika7).

sl.6 Previše pojačanja jeke, bez sea-cluttera sl.7 Smanjen nivo pojačanja jeke, upotrebljen

sea-clutter

13

3.3 Smetnje kiše (Rain Clutter)

Ovo stanje se razlikuje od smetnji mora jer kiša stvara stalni povrat jeke izbjeljujući cijelo

podruĉje pokazivaĉa. Funkcija “Rain Clutter” je postavljena za uklanjanje tih smetnji. Previše

pojaĉana komanda za uklanjanje smetnji kiše moţe izbrisati neke stvarne objekte kao što su

manji brodovi ili plutaĉe (slika 7 i 8).

sl.7 Učinak kiše na radarskom ekranu sl.8 upotreba rain cluttera

3.4 Jeke (Echoes)

Jeke brodova i plutaĉa na radarskom pokazivaĉu zavise o veliĉini, obliku i vanjštini samog

objekta. Razdvajanje jeke objekata koji su u blizini jedno drugom u smjeru radarskog snopa

zavisi o izabranoj duţini impulsa i S- ili X – frekvencije radara u azimutu. Promjenu izmeĊu

S - i X – frekvencije radara za vjeţbenike kontrolira instruktor.

3.5 Radarski farovi (Radar Beacon (Racon))

Radarski far odgovaraĉ “Racon” proizvodi poseban kodirani signalni odgovor. Povratni signal

daje preciznu jeku posebno oznaĉenu na radarskom pokazivaĉu.

3.6 Search and Rescue Transponder (SART)

Tijekom rada SART odgovara automatski i njegov signal prikazat će se kao niz jeka na

radarskom ekranu (slika 9).

SART moţe ukljuĉiti instruktor ili drugi vjeţbenik (iz njegovog GMDSS simulatora, ako je

instaliran).

sl.9 SART-signal, 12 točkica prikazano na radarskom ekranu

14

3.7 Interferencija (Interference)

Interferencija je smetnja prouzroĉena radarom sa drugog broda. Moţe se pojaviti na

radarskom ekranu (slika 10).

sl.10 Interferencija na radarskom ekranu

3.8 Slijepi sektori (Blind sectors)

Na nekim brodovima, dimnjaci, jarboli ili neke druge strukture stvaraju probleme radarskoj

slici ukoliko se nalaze iza ili ispred radarske antene. Nastaju slijepi sektori u kojima ne

moţemo otkrivati objekte (slika 11).

sl.11 Slijepi sektor

15

4. ARPA FUNKCIJE

Arpa raĉunalo radi sa naprednim procesorom radi automatskog praćenja i prihvaćanja

objekata. Praćenje se vrši u relativnom kretanju. Podaci o svim plotiranim objektima mogu se

predati preko RS232 serial link na Elektronski sustav karata (ECS). Izvedenost u potpunosti

odgovara IMO- zahtjevima za stvarne ARPA-radare.

4.1 Mogućnosti ARPE (The ARPA facility)

4.1.1 Prihvaćanje objekata (Target Acquisition)

Objekti se mogu prihvaćati do udaljenosti od 24 milje. Moţe biti plotirano do 40 brodova –

objekata, bilo ruĉno upotrebom kursora ili automatski upotrebom sigurnosne zone.

Plotirani objekti automatski se prate do 40 milja a vektori koje oni imaju pokazuju njihovu

brzinu i kurs plovidbe. Svi plotirani objekti mogu se numerirati, a podaci o pravom kursu,

pravoj brzini, udaljenosti, smjeru, BCR/BCT, CPA i TCPA mogu se prikazati.

4.1.2 Ručno plotiranje (Manual Plotting)

Kod ruĉnog prihvaćanja objekata, kursor postavimo na ţeljenu radarsku jeku i kliknemo

lijevom tipkom miša (Plotiraj – Enter Plot). Uskoro, nakon proraĉuna odabranog broda

pojavljuje se vektor na plotiranom brodu.

4.1.3 Autoplotiranje (Sigurnosna zona) (Automatic Plotting (Guard Zone))

Dostupna je jedna Sigurnosna Zona.Kada objekt koji prethodno nije bio prihvaćen uĊe u

sigurnosnu zonu dobit ćemo alarm i ARPA automatski prihvaća i plotira objekt.

Za ukljuĉivanje sigurnosne zone odaberi “GUARD”(slika 12).

Za promjenu veliĉine sigurnosne zone postavimo kursor na jednu od linija i stisnemo srednju

tipku. Kursor postaje kvadratić. Upotrebom pomiĉne kuglice miša pomiĉemo liniju na

ţeljenu udaljenost ili kut od vlastitog broda i pritisnemo opet srednju tipku.Minimalna

udaljenost postave od vlastitog broda je 0.5 M (slika 13).

Za ukljuĉivanje Sigurnosne zone pritisni “SET” (lijevu tipku) u GUARD okviru (linije zona

postanu crvene). Za iskljuĉenje Sigurnosne zone, upotrijebi ponovno tipku GUARD (slika

12).

sl.12 Uključivanje sigurnosne zone sl.13 Sigurnosna zona

16

4.1.4 Zone isključenja (Exclusion Zone(s))

Dostupno je nekoliko zona iskljuĉenja. Sve zone su u obliku krugova i upotrebom nekoliko

njih mogu se napraviti razliĉiti likovi. Postavimo kursor na okvir “GUARD” i kliknemo

desnom tipkom miša da bi dobili “EX ZONE” izbornik.

Kliknemo lijevom tipkom miša da bi dobili novu zonu iskljuĉenja.

Zona iskljuĉenja (slika 14) je bijele boje na radarskom pokazivaĉu. Da bi pomakli zonu na

ţeljenu poziciju odaberi znak u središtu zone (kliknemo srednjom tipkom) i pomiĉemo zonu

na konaĉnu poziciju. Za promjenu veliĉine zone odaberemo kruţnicu, a ţeljenu veliĉinu

dobijemo pomicanjem kursora.

Kad smo postavili zonu kliknemo lijevom tipkom miša unutar “EX ZONE” izbornika za

postavu/aktiviranje “set/activate” zone iskljuĉenja. Sad će se krug obojiti u plavo a znak

sredine nestane. Kasnije moţemo odabrati zonu radi promjene veliĉine. Ako ţelimo

Pomaknuti zonu na drugu poziciju, moramo zonu poništiti i odrediti novu.

Objekti koji se naĊu unutar jedne ili više zona iskljuĉenja neĉe biti plotirani niti ako su unutar

ukljuĉene sigurnosne zone.

sl.14 Zone isključenja

4.1.5 Prikazivanje vektora (Vector Mode)

Plotirani objekti imaju vektore koji prikazuju kurs i brzinu svakog od njih. Za poĉetak,

pokazivaĉ prikazuje prave vektore kad je u prikazivanju relativnog kretanja (RM), i relativne

vektore kada prikazuje pravo kretanje (TM). Ako ţelimo promijeniti prikazivanje vektora.

4.1.6 Prethodno kretanje (Target History)

Kad ukljuĉimo “HIST-ON”, dobit ćemo prikaz prethodnog kretanja plotiranog objekta sa

prikazom 4 prethodne pozicije za svaki objekt sa razmacima od 2 minute izmeĊu pozicija

(slika 15).

sl.15 Prošlo kretanje objekta

17

4.1.7 Označavanje (Labels)

Kad je “LABELS” ukljuĉen (slika 16), pored svakog plotiranog objekta pojavit će se broj koji

nam olakšava identifikaciju (slika 17).

sl.16 Aktivacija ’’identifikacije’’ objekata sl.17 Oznake identifikacije objekata

4.1.8 Poništavanje podataka objekata (Delete target information)

Pritiskom na “DEL ALL” dva puta, poništavamo sve plotirane objekte.

4.1.9 Nepomični objekti (Fixed Targets)

Praćeni objekti mogu se oznaĉiti kao nepomiĉni objekti “Fixed Targets”.

4.1.10 Automatski zanos (Autodrift)

Zanos se automatski raĉuna u odnosu na srednji pomak oznaĉenog nepomiĉnog objekta ako je

izabran ili upotrebom podataka iz navigacijskog sustava (npr. GPS –ako je “STAB”

(stabilizacija) postavljena na “EXTRN”).

4.1.11 Zavisni objekt (REF TGT)

“Ref. tgt.” (Zavisni objekt). Praćeni objekt moţe se oznaĉiti kao zavisni objekt. To znaĉi da će

vektori svih ostalih brodova kao i vlastiti brod pokazivati relativne kurseve i brzine u odnosu

na zavisni object (slika 18).

Na slici objekt br. 2 je odabran kao ref. tgt (oznaĉen sa dodatnim kruţićem), i moţemo vidjeti

promjene u vektorima (slika 19).

sl.18 Uporaba zavisnog objekta sl.19 Objekt br.2 odabran kao ref target

4.1.12 Ograničenje (TCPA/CPA Limit)

Ograniĉenje objašnjava vrijeme i najbliţu udaljenost mimoilaţenja sa objektom koji ukljuĉuje

alarm “Upozorenje zbog sudara” “COLLISION WARNING”. Objekt mora prekršiti obje

vrijednosti da bi ukljuĉio alarm. Vrijeme najbliţe udaljenosti mimoilaţenja “TCPA” moţe biti

18

izmeĊu 1 i 60 minuta sa poveĉanjem od 1-minute. Ograniĉenje najbliţe udaljenosti

mimoilaţenja “CPA” moţe biti izmeĊu 0.1 i 6.0 M sa poveĉanjem od 0.1 M. Poĉetne

vrijednosti su postavljene na 15 minuta i 1 M.

4.1.13 Udaljenost prolaza ispred pramca i vrijeme (BCR/BCT)

Kad podaci o plotiranom brodu postanu dostupni, umjesto podataka “CPA/TCPA” mogu se

dobiti podaci: udaljenost prolaza ispred pramca i vrijeme prolaza ispred pramca.

4.1.14 ARPA Alarmi (ARPA Alarms)

Dolje navedeni ARPA Alarmi, prikazuju se u jaĉe osvijetljenom CRVENOM okviru na

desnoj strani ekrana. Ako ARPA raĉunalo nije dostupno pokazat će se slijedeće poruke:

i. Tijekom rada ARPA-e , upozorenja proizvode zvuĉni alarm i slijedeća alarmna poruka

će se prikazati u jaĉe osvijetljenom okviru:

Upozorenje na sudar “Collision Warning” – Kad je plotirani brod unutar CPA i TCPA

ograniĉenja, bljeskajući simbol pojavljuje se na prilazeĉem objektu.

Izgubljen objekt “Lost Target” – ako objekt više ne moţe biti plotiran ARPA

raĉunalom, simbol “izgubljen objekt” “Lost Target” pojavi se na zadnjoj vektorskoj

poziciji i pojavi se okvir za potvrdu.

Novi objekt - “New Target” – Objekt automatski plotiran sa strane sigurnosnog

prstena oznaĉen je okrenutim trokutom.

Prekomjerno plotiranje - “Tracking Overload” – Pojavljuje se kada raĉunalo pokuša

plotirati 41. objekt.

Kad se pojavi alarm, pritisni alarmni okvir za iskljuĉenje alarma. Ako se pojavi više od

jednog alarma moramo kliknuti za svaki alarm posebno.

4.2 Pokusni manevar (Trial Manoeuvre)

4.2.1 Proba (Trial)

Postavljeni kurs i brzina vlastitog broda predstavljaju kurs i brzinu u trenutku aktiviranja

“trial”. Zakašnjenje “delay” je vrijeme prije nego zapoĉne manevar i postavljeno je na tri

minute. Objekt sudara u “TRIAL” naĉinu oznaĉen je trokutom.

19

Probni manevar radi u pravom i relativnom prikazivanju. Oznaka “proba” “TRIAL” bit će

prikazana na dnu radarskog ekrana (slika 20).

sl.20 Probni manevar, pozicija sa novim kursom 241 stupanj i smanjenom brzinom na

11.6 čv, za 14 min.

4.2.2 Zakašnjenje (Delay)

Zakašnjenje “DELAY” moţe se postaviti na bilo koju vrijednost u razmacima od 1-minute do

30 minuta. Od trenutka odabira vremana zakašnjenja, vrijeme se poĉinje smanjivati prema

nuli.

4.2.3 Probni kurs i brzina (Trial Course/Speed)

Probni kurs “TRIAL COURSE” mijenja se postupno po 5-stupnjeva, dok se probna brzina

“TRIAL SPEED” moţe poveĉavati po 1-ĉvor (0-99 ĉvorova).

20

4.2.4 Crtanje karata (Mapping)

Oprema za crtanje ima kapacitet od 99 crteţa od 1000 elemenata. Karte mogu prikazivati

kopno u bilo kojem naĉinu prikazivanja ili mogu biti stabilizirane sa GPS ili Autozanosom

Karte se mogu crtati upotrebljavajući kursor ili ih moţemo uĉitati sa HD raĉunala.Nacrtane

karte mogu se saĉuvati na HD raĉunala (slika 21).

sl.21 Funkcija crtanja karata

Pritisni tipku “MAP”, odaberi boju, pomakni kursor na prvu poziciju za kartu i pritisni lijevu

tipku miša. Pomakni kursor do druge ţeljene pozicije i pritisni ponovno lijevu tipku miša.

Tako pravimo nove linije sve dok ne završimo sa crtanjem. Kad smo završili sa crtanjem

pritisnemo desnu tipku miša.

Kada ţeliš saĉuvati nacrtanu kartu ili crteţ pritisni tipku “SAVE”.

21

IZVOR

POSEIDON BOREALIS Radar Simulator Manual