aro modernoa xv-xviii mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. mundua existitzen da:munduko gauzak eta...
TRANSCRIPT
![Page 1: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/1.jpg)
1
ARO MODERNOAXV-XVIII mendeak
ERRENAZIMENTUAXV-XVI mendeak
BARROKOAXVII mendea
ILUSTRAZIOAXVIII mendea
ERRENAZIMENTUAXV-XVI mendeak
![Page 2: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/2.jpg)
2
ERRENAZIMENTUA
Feudalismoaren krisialdia
ERRENAZIMENTUA
Gertakizun historiko nagusiak
• Ekialdeko Erromatar Inperioaren eroraldia (1453)• Cristobal Colonen bidaiak (1492tik aurrera)• Ameriketako kolonizazioa.• Erreforma protestantea. Lutero (1517)• Kontrarreforma. Trentoko Kontzilioa (1545-1563)• Inprenta (1445)
![Page 3: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/3.jpg)
3
ERRENAZIMENTUA
Aldaketa sozio-politikoak
•Merkataritzan errotako kapitalismoa.•Erregeen boterea nagusitu zen.•Estatu modernoak sortu ziren.
ERRENAZIMENTUA
KULTURA
HUMANISMOA
•Gizakia kreazioaren erdigunea.•Gizaki izatearen ezaugarria nagusiak:
Arrazionala eta askea izatea
![Page 4: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/4.jpg)
4
![Page 5: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/5.jpg)
5
ERRENAZIMENTUA
Erreforma.Lutero:
•Gizakiaren askatasuna eta barnekotasunanabarmendu zituen.•Fedea eta arrazoia arteko erlazioa aldatuzuen, bien autonomia nabarmenduz.
HUMANISMOA
ERRENAZIMENTUA
Errenazimentuko pentsakerak zituen ezaugarriak:
•Gizakia aztergaia: Antropozentrismoa,teozentrismoa alde batera utziz.•Jarrera razionalista.•Munduarekiko harremana aldatu zen.
HUMANISMOA
![Page 6: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/6.jpg)
6
ERRENAZIMENTUA
HUMANISMOA
ZIENTZIA MODERNOAMetodo zientifikoa
•Hipotesia.•Ondorioak deduzitu.•Ondorio horiek frogatubehaketa etaesperimentazioaren bidez.•Legea formalizatu hizkuntzamatematikoz
Jarduera razionala.Jarduera esperimentala.
JAKINTZA KLASIKOA ZIENTZIA MODERNOA
• Espekulatiboa.• Ondorio praktikorikgabekoa
•Errealitatea eraldatzekoeta gizakiaren bizitzahobetzeko.
![Page 7: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/7.jpg)
7
ERRENAZIMENTUA
POLITIKAREN INGURUKO HAUSNARKETA
•Monarkia autoritarioa justifikatzea.Maquiavelo
•Utopiak.Thomas Moro,
Tomasso Campanella,Francis Bacon
ERRENAZIMENTUA
Zientzia modernoaren sorrera
Antropozentrismoa
Estatu modernoa: teoria politikoa
![Page 8: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/8.jpg)
8
BARROKOAXVII mendea
BARROKOA
Testuinguru historikoa
Errenazimentuan hasi ziren prozesusozio-politikoak burutu ziren
![Page 9: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/9.jpg)
9
BARROKOA
Testuinguru historikoa
Monarkia autoritarioa Monarkia absolutista
BARROKOA
Testuinguru historikoa
Monarkia absolutistaErregearen boterea absolutua da:• Inork ezin dio kendu.• Inorekin ezin da banatu.
Erregearen boterea lege etatradizioen gainean dago.
![Page 10: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/10.jpg)
10
BARROKOA
Testuinguru historikoa
Kapitalismoaren garapena eta errotzea
Burgesiaren eragina eta boterea handitu ziren
BARROKOA
Testuinguru kulturala
Munduaren gaineko ulertze berria
Teleskopioa (Galileoa)
Mikroskopioa (Malpigi)
![Page 11: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/11.jpg)
11
BARROKOA
Testuinguru kulturala
Inprenta zabaltzea
• Kultura eta ideiak zabaltzea.• Debate intelektuala.
BARROKOA
XVII. Mendeko filosofia
Razionalismoakontinentala
Enpirismo ingelesa
Arrazoia Esperientzia
Giza ezagutzaren jatorria eta mugak
![Page 12: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/12.jpg)
12
BARROKOA
XVII. Mendeko filosofia
Problema morala
Giza ekintzak onak ala txarrak direnesaterakoan zein dira kontuan hartubehar ditugun irizpideak?
BARROKOA
XVII. Mendeko filosofia
Problema morala
Razionalismoa
Giza arrazoiak jaiotzetikbaditu irizpideunibertsalak
Enpirismoa
Zer den ona eta zer dentxarra bereizteko
irizpidea esperientziasubjektibotik (emozioa)
eratortzen da.
![Page 13: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/13.jpg)
13
BARROKOA
XVII. Mendeko filosofia
Problema politikoa
Erregearen botere politikoakdituen mugak.
Absolutismoa
KontraktualismoaBotere politikoakJainkozko jatorria du
Liberalismoa
BARROKOA
XVII. Mendeko filosofia
Idealismo moderno
Zer existitzen da?
Nabaria da...Nire pentsamendua
(ideiak)
Eta nabaria den horretatik gainontzekoguztiaren existentzia frogatu behar dugu
![Page 14: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Idealismo moderno
Gizabanakoaren autonomia
Autonomia espekulatiboa
Autonomia morala
Autonomia politikoa
Arrazoia egiaaurkitzeko gai da.
Arrazoia norberarenbizitza gidatu behar
dituen arauakaurkitzeko gai da.
Norbera boterepolitikoan partehartzeko gai da.
Autonomia espekulatiboa
Autonomia morala
Autonomia politikoa
Heteronomia espekulatiboa
Arrazoia fedearen menpezegoen
Heteronomia morala
Arau moralakgizabanakoarengandik kanpo
dagoen norbaitek ezartzenzituen (Jainkoak, lege naturalak,
Elizak,...)
Heteronomia politikoa
Botere absolutista
![Page 15: ARO MODERNOA XV-XVIII mendeak4d2dfe463df16.pdf.upl... · 1. Mundua existitzen da:munduko gauzak eta gauza horien artean ni neu. 2. Gauza errealak independienteak dira: Subjektuarengandik](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011913/5fac3b033f5bd42e3f31e671/html5/thumbnails/15.jpg)
15
REALISMOA IDEALISMOA
1. Mundua existitzen da:mundukogauzak eta gauza horien artean nineu.
2. Gauza errealak independienteakdira: Subjektuarengandik atexistitzen dira
3. Ezagutzen dugun lehenbizikogauza niaren kanpoko errealitatea.
4. Den bezalakoa ezagutzen duguerrealitatea.
5. Posiblea da errealitatearen gainekoezagutza objektiboa.
6. Errealitatea bat eta bakarra daguztiontzat.
7. Jarrera konformista: jasotakoaonartzen da, zirkunstantzietaramoldatzen da.
8. Descartes agertu arteko filosofia.
1. Subjektua existitzen da, eta berakdituen ideiak.
• Gauza errealak ezagutzen dituensubjektuaren menpe daude.
• Ezagutzen dugun lehenbizikogauza nia da, pentsamendua.
• Guregan agertzen den moduanezagutzen dugu errealitatea.
• Posiblea da errealitatearen gainekoezagutza subjektiboa besterik ez.
• Errealitatea anitza da, norberakezagutzen duen modukoa da.
• Jarrera inkonformista:Jasotako aldadaiteke, gure ideien arabera.
• Descartesengandik aurrerakofilosofia.