arazi kullanımı bilgilendirme sunumu · 2019-10-11 · arazi kullanımı bilgilendirme sunumu...

TÜBİTAK

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 1

Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri

Altyapısının Kurulumu Projesi

Arazi Kullanımı Bilgilendirme SunumuProje Kısa Adı TUCBS

Moderatör Prof.Dr. Özge Yalçıner Ercoşkun

Tarih 08-09 Ekim 2019

TÜBİTAK

1. Yönetici Özeti

2. Temanın Tanımı

3. Coğrafi Veriler ve Öznitelikleri

4. Değer ve Kod Listeleri

5. Sınıf Diyagramları (UML gösterim)

6. Detay Katalogu

7. Veri Kalitesi ve Öğeleri

8. Metaveri ve Öğeleri

9. Güncellemeler

10.Veri Teslim Ortamı

11.Kartografik Gösterim

Gündem Maddeleri

TÜBİTAK

Arazi Kullanımı (AK) kentsel

alanların konut, ticaret, sanayi,

rekreasyon, tarım gibi işlevler

için kullanılmasına denmektedir.

Bu özelliklerin görünür gerçek

dokusu farklı nitelikteki hava

fotoğrafları ve uydu görüntüleri ile

görüntülenebilmekte…

Ancak harita ve görüntü ölçeğine ve

çözünürlüğüne bağlı olarak ayırt

edilebilmekte ve kentsel sahada

kontrol gerektirebilmektedir.

Yönetici Özeti

TÜBİTAK

4TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü

AK veri tanımlaması, iki kısma ayrılmaktadır:

1. Mevcut Arazi Kullanımı ve

2. Planlı Arazi Kullanımı.

Katılımlı toplantılarda Mevcut Arazi Kullanımı üzerinde

durulmuş, Planlı Arazi Kullanımı için ise ulusal

planlama sistemi göz önüne alınmıştır.

AK için göz önüne alınan ilk sınıflandırma sistemi

çoklu seviyeli sınıflandırma sistemi olan Hiyerarşik

INSPIRE Arazi Kullanımı Sınıflandırma Sistemi

(HILUCS)’dir.

TUCBS’nin kendi sınıflandırma sistemini, uygun

HILUCS seviyesine eşleştirmesi yeterlidir. Böylelikle

TUCBS Arazi kullanımı ile HILUCS karşılaştırması

yapılabilecektir.

Diğer bir sistem Kent Atlasıdır (Urban Atlas). Avrupa

Çevre Ajansının kentsel arazi kullanım sınıfları

1/10.000 detayında tanımlanmıştır. Bu kullanımlar

ayrıntılı incelenmiştir.

Yönetici Özeti

TÜBİTAK

Ülke düzeyinde arazi örtüsü sınıflaması 4seviyede tanımlanmıştır.1., 2. ve 3. Seviye sınıflarında uluslararası birlikte çalışabilirlik esasına dayalı CORINE (Coordination of Information on theEnvironment) Arazi Örtüsü sınıfları temel alınmıştır.

4. Seviyede ise CORINE arazi örtüsü sınıflarıyla uyumlu olacak şekilde Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Uluslararası Arazi Örtüsü/Kullanımı Sınıflandırma ve İzleme Sistemi (UASİS) projesi fizibilite raporunda tanımlanan 1/25.000 detayındaki sınıflara bakılmıştır.

Yönetici Özeti

TÜBİTAK


HILUCS, Kent Atlası, CORINE 3. Seviye, UASİS 4. Seviye, ayrıca Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği göz önüne alınmıştır.

Arazi Kullanımı sınıflaması 5. ve 6. Seviyeye ilerletilerek 1/5000 ve 1/1000 detayında ortaya konulmuştur.

5. Seviyede 1/5000 detayında 111 sınıf, 6. Seviyede 1/1000 detayında 244 sınıf belirlenmiştir.

Yönetici Özeti

TÜBİTAK

AK coğrafi veri kümesi, arazi kullanımı birimlerindenmeydana gelir. Bu birimler çoğunlukla poligon ya da rasterhücreleri geometrisinde olup, arazide doğrulamaçalışmalarında "nokta" geometri ile temsil edilebilirler.

AK verisi, seviyeler (5. ve 6. seviye) arası geçişi sağlayansistematik bir kod listesine bağlıdır.

Bu kod listesi, her sınıfın adı ve adına karşılık gelen kod ilesunulan bir arazi kullanım sınıflandırmasıdır.

Her bir arazi kullanımı birimi, gözlem tarihi ile belirlenmişolup gerektiğinde sahada kontrol edilecektir.

Yönetici Özeti

TÜBİTAK


Ayrıca, arazi kullanım biriminde asgari harita biriminden kaynaklıolarak bir nesnede birden fazla arazi kullanım sınıfı olabilmektedir. Bunedenle bu sınıfların göreceli varlığını gösteren bir yüzde değerieklenmiştir (Yeşil Alan- %70, Teknik Altyapı %30 gibi).

Ülkemizde kabul edilen yüzde oranlarına göre seviye kodlamalarıyapılmıştır.

Bu kod listesinin kartografik gösterimleri 5.seviyede 1/5000 detayındarenk ve harf olarak belirlenmiştir.

Planlı arazi kullanımı için Mekansal Planlar Yönetmeliğindeki plangösterimleri geçerli olacaktır.

Yönetici Özeti

TÜBİTAK

Arazi Kullanım temasının Arazi Örtüsü başta olmak üzere Ulaşım, Bina, Altyapı, Jeoloji ve Hidrografya gibi diğer temalarla ilişkisi ortaya konulmuştur.

Şubat-Haziran 2019 ayları içinde katılımlı toplantılarda katkıda bulunanlar:• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı – Bilgi İşlem Daire Başkanlığı• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı – Tarım Araştırmaları Genel Müdürlüğü• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı – Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı - Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı – İLBANK AŞ• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı – Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı – Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü• Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı• İstanbul Büyükşehir Belediyesi• Kayseri Büyükşehir Belediyesi• Erzurum Büyükşehir Belediyesi• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı - TÜBİTAK BİLGEM Yazılım Teknolojileri Araştırma

Enstitüsü• Şehir Plancıları Odası• Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası

Yönetici Özeti

TÜBİTAK

Arazi Kullanımı 2 farklı tipe ayrılmıştır.Mevcut Arazi Kullanımı: arazinin mevcut durumdaki kullanım ve işlevlerini olduğu gibi tanımlar. Planlı Arazi Kullanımı: arazinin gelecekte kullanımının olası olduğunu gösteren, mekansal plan yapım yetkilisi kurumlar tarafından onaylanan mekansal planlardan oluşur.

Mevcut AK’da: İlk sınıflandırma sistemi çoklu seviyeli sınıflandırma sistemi olan Hiyerarşik INSPIRE Arazi Kullanımı Sınıflandırma Sistemi (HILUCS)’dir. TUCBS’ninkendi sınıflandırma sistemini, uygun HILUCS seviyesine eşleştirmesi yeterli olacaktır. Böylelikle TUCBS Arazi kullanımı ile HILUCS karşılaştırması yapılabilecektir.

Planlı AK’da: Planlı arazi kullanımı, çeşitli idari seviyelerde hazırlanan mekansalplanlar ile düzenlenir. (Bütünleşik kıyı alanları planı, Çevre düzeni planı, Koruma amaçlı imar planı, Mekânsal strateji planı, Nazım imar planı, Uygulama imar planı, Uzun devreli gelişme planı gibi…

Temanın Tanımı

TÜBİTAK

Uygulama Şemaları

Arazi Kullanımı veri teması ile ilişkili coğrafi nesnelerin değişimi ve sınıflandırması için kullanılacak türler aşağıdaki uygulama şemalarında tanımlanmıştır.

• Arazi Kullanımı Sınıflandırma• Mevcut Arazi Kullanımı• Mevcut Arazi Kullanımı Örnek• Mevcut Arazi Kullanımı Raster• Kent Atlası• Planlı Arazi Kullanımı

TÜBİTAK


Arazi Kullanımı uygulama şeması paket yapısı

TÜBİTAK

Uygulama Şemaları

TÜBİTAK


Uygulama Şemaları

TÜBİTAK


AraziKullanimSinifiDegeri kod listesi, TUCBS Arazi Kullanımında kullanılmasına

karar verilen arazi kullanım sınıfları kod listesidir. 1/25000 ölçekli Arazi Örtüsü 4.

Seviye kod listesi ve 1/10000 öçekli Kent Atlası kod listeleri değerleri ile hiyerarşisi

devam edecek şekilde 1/5000 ve 1/1000 ölçeklerde hazırlanmıştır.

hilucsAraziKullanimiDegeri kod listesi, arazi kullanımında kullanılacak olan Avrupa

Birliği düzeyinde arazi kullanım sınıfları kod listesidir. HILUCS için herhangi bir ölçek

belirlenmiş değildir.

AraziKullanimVarligi, TUCBS kapsamında belirlenen kod listesine göre bir alanda bir

veya birkaç arazi kullanım sınıflandırma değerinin bulunması, her bir değer için

kapsanan yüzde olarak veya önem sırasına göre listelenen değerler olarak belirtilir.

Sınıf değerleri sıralaması ve bunların yüzdesini gösterecek şekilde 2 öznitelik bilgisi

içerir.

siraliListe, TUCBS arazi kullanımı sınıf değerleri sıralamasıdır. Bu öznitelikte

tanımlanarak sıralanan bu değerler 1/5000 ve 1/1000 ölçekli TUCBS Arazi kullanım

sınıflarıdır.

TÜBİTAK


yuzdeListesi, coğrafi nesnedeki TUCBS arazi kullanımı sınıf değerleri yüzdesi listesidir. Bu

öznitelikte tanımlanarak sıralanan bu değerler 1/5000 ve 1/1000 ölçekli TUCBS Arazi kullanımsınıflarının coğrafi nesne içerisinde kapladığı alanın yüzde olarak ifade edilmesidir.

araziKullanimDegeri, coğrafi nesnede 1'den fazla arazi kullanımı sınıf değeri olduğunda, herbir tekil TUCBS arazi kullanım sınıfı değerini tanımlayan özniteliktir.

yuzde, coğrafi nesnedeki her bir tekil TUCBS arazi kullanım sınıf değerinin yüzdesinitanımlayan özniteliktir.

hilucsDurumu, Avrupa Birliği düzeyinde belirlenen kod listesine göre bir alanda bir veya birkaç

arazi kullanım sınıflandırma değerinin bulunması, her bir değer için kapsanan yüzde olarak

veya önem sırasına göre listelenen değerler olarak belirtilir. Sınıf değerleri sıralaması vebunların yüzdesini gösterecek şekilde 2 öznitelik bilgisi içerir.

siraliListe HILUCS arazi kullanımı sınıf değerleri sıralamasının tanımlandığı özniteliktir.

yuzdeListesi, coğrafi nesnedeki HILUCS arazi kullanımı sınıf değerleri yüzdesi listesinin

tanımlandığı özniteliktir. Bu öznitelikte tanımlanarak sıralanan bu değerler HILUCS sınıflarınıncoğrafi nesne içerisinde kapladığı alanın yüzde olarak ifade edilmesidir.

hilucsAraziKullanimiDegeri, coğrafi nesnede 1'den fazla arazi kullanımı sınıf değeriolduğunda, her bir tekil HILUCS arazi kullanım sınıfı değerini tanımlayan özniteliktir.

yuzde, coğrafi nesnedeki her bir tekil HILUCS arazi kullanım sınıf değerinin yüzdesinitanımlayan özniteliktir.

TÜBİTAK

Değer ve Kod Listeleri

TÜBİTAK



TÜBİTAK

Detay Kataloğu

Tip Paket Stereotip

HILUCSDurumu AraziKullanimiSiniflandirma «union»

KentAtlasiDurumu AraziKullanimiSiniflandirma «union»

AraziKullanimiDurumu5000 AraziKullanimiSiniflandirma «union»

AraziKullanimiDurumu1000 AraziKullanimiSiniflandirma «union»

HILUCSYuzdesi AraziKullanimiSiniflandirma «dataType»

KentAtlasiYuzdesi AraziKullanimiSiniflandirma «dataType»

AraziKullanimiYuzdesi5000 AraziKullanimiSiniflandirma «dataType»

AraziKullanimiYuzdesi1000 AraziKullanimiSiniflandirma «dataType»

HILUCSDegeri AraziKullanimiSiniflandirma «codeList»

KentAtlasiDegeri AraziKullanimiSiniflandirma «codeList»

AraziKullanimiDegeri5000 AraziKullanimiSiniflandirma «codeList»

AraziKullanimiDegeri1000 AraziKullanimiSiniflandirma «codeList»

Detay kataloğunda tanımlanan tipler

TÜBİTAK

Veri Kalitesi ve Öğeleri

Veri Kalitesi Öğesi / Veri Kalitesi Alt

Öğesi

Tanım Değerlendirme

Kapsamı

Mekansal

Gösterim Tiplerinin

UygulamasıVektör Grid

Tamlık / Fazlalık (Commission) kapsamda açıklandığı şekilde,

veri setinde fazla veri mevcut

Veri kümesi ■ ■

Tamlık/

Eksiklik (Omission)

Veri kümesi Veri kümesi ■ ■

Mantıksal tutarlılık/

Kavramsal tutarlılık (Conceptual

Consistency)

kavramsal şema kurallarına

bağlılık


Mantıksal tutarlılık /

Tanım Kümesi Tutarlılığı (Domain

Consistency)

değerlerin etki alanlarına

bağlılığı



Biçim tutarlılığı (Format Consistency)

kapsamda açıklandığı şekilde,

Veri setinin fiziksel yapısına

uygun olarak verilerin

depolanma derecesi



Topolojik tutarlılık (Topological

Consistency)

kapsamda açıklandığı şekilde,

Veri setinin açıkça kodlanmış

topolojik özelliklerinin

doğruluğu


Konumsal doğruluk/

Mutlak doğruluk (Absolute or

external accuracy)

rapor edilen koordinat

değerlerinin, kabul edilen ya

da doğrulanan değerlere

yakınlığı


TÜBİTAK


Coğrafi doğruluk/ gridli veri konum

doğruluğu (Gridded data position

accuracy)

gridli veri konumu değerlerinin,

kabul edilen ya da doğrulanan

değerlere yakınlığı

Veri kümesi - ■

Tematik doğruluk /

Sınıflandırma doğruluğu (Classification

Correctness)

Nesnelere ya da özniteliklerine

atanan sınıfların bir söylem

evrenine göre karşılaştırılması


Tematik doğruluk/ nitel öznitelik

doğruluğu (Non-quantitative attribute

correctness)

nitel özniteliklerin doğruluğu Veri kümesi ■ ■

Tematik doğruluk/ Nicel öznitelik

doğruluğu (Quantitative attribute

Accuracy)

nicel özniteliklerin doğruluğu Veri kümesi ■ ■

Zamansal kalite/ Zamansal geçerlilik

(Temporal validity)

zamana göre kapsam tarafından

belirlenen verilerin geçerliliği


Veri Kalitesi ve Öğeleri

TÜBİTAK


TUCBS Metaveri Kullanım Kılavuzu

Dökümanı’nda belirtilen metaveri

unsurlarına genel bir bakış sunar.

Bu tablo şu bilgileri içermektedir

Birinci sütun metaveri bileşenlerinin

ana başlığını belirtir.

İkinci sütun TUCBS metaveri

bileşenlerinin adını belirtir.

Üçüncü sütun, verilen öğenin

zorunlu olma (Zorunlu / Koşullu /

Opsiyonel) durumunu belirtir.

Metaveri

TÜBİTAK

Metaveri ve Öğeleri

TUCBS Metaveri Bileşenleri Zorunluluk

1. Verinin Kimliği Veri Kaynağının Adı Z

Veri Kaynağının Özeti Z

Veri Kaynağının Tipi Z

Veri Kaynağı Hakkında Detaylı Bilgi O

Veri Seti Tanımlayıcısı Z

İlişkili Veri Kaynağı O

Telif hakkı sahibi O

Veri Kaynağının Dili Z

2. Sınıflandırma Veri Setinin Kullanım Amacı Z

Servis Tipi Z

3. Anahtar Anahtar Sözcükler Z

Tanımlı Anahtar Kelimeler O

4. Coğrafi Konum Coğrafi Sınırlar Z

Coğrafi Grid Bölgesi O

5. Veri Standardı ve Referans Bilgileri Temel Standardı Z

Uygunluk Derecesi Z

Ölçek-Uygulama Düzeyi Z

Referans Sistemi Z

Konumsal Sunum Tipi O

6. Zamansal Bilgi Yayımlanma Tarihi Z

Güncelleme Tarihi Z

Üretim Tarihi Z

Güncelleme Aralığı K

TÜBİTAK


7. Coğrafi Veri Kalitesi

Tematik Doğruluğu O

Mantıksal Tutarlılık O

Konumsal Doğruluk Z

8. Veri Kullanım Hakkı/Dağıtımı Erişim ve Kullanım Koşulları Z

Kamu Erişim Kısıtlamaları Z

Veri Setinin Formatı O

Veri Sorumlusu Z

Veri Sorumlusunun Rolü Z

9. Metaveri Referans Bilgileri Metaveri Tarihi Z

Metaverinin Güncellendiği Tarih Z

Metaveri Sorumlusu Z

Metaveri Standart Adı O

Metaveri Standart Sürümü O

Metaveri Dili Z

Metaveri Karakter Seti O

Metaveri Dosya Tanımlayıcısı O

TÜBİTAK

Güncellemeler

1.Coğrafi veri üreten kurumlar düzenli olarak

mevcut verilerin güncellemesini yapacaktır.

2. Bir veri temasına özel olarak aksi

belirtilmedikçe tüm güncellemeler kaynak veri

kümesinde değişiklik yapıldıktan en geç 6 aysonra kullanıma sunulacaktır.

TÜBİTAK

Veri Teslim Ortamı

TUCBS kapsamında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemleri

Genel Müdürlüğü TUCBS coğrafi veri setleri ve servisleri için bir servisler

ağı kuracak ve işletecektir.

Coğrafi verilere erişimin sağlanması amacı ile aşağıdaki ağ servis tipleri

kullanılacaktır:

• Görüntüleme servisleri, coğrafi veri setlerini görüntüleme, gezinme,

yakınlaştırma/uzaklaştırma, kaydırma veya üst üste çakıştırma, gösterim

bilgilerinin ve ilgili metaverilerinin görüntülenmesini sağlar;

• İndirme servisleri, coğrafi veri setlerinin kopyalarının veya bunların

parçalarının indirilmesini ve uygun olduğu durumlarda, doğrudan

erişilebilmesini sağlar;

• Dönüşüm servisleri, coğrafi veri kümelerinin birlikte çalışılabilirliğini

sağlamak amacıyla dönüştürülmesini sağlar.

TÜBİTAK


Kartografik Gösterim

1. Bir ağ servisinde kullanılan coğrafi veri setlerinin kartografik görüntülenmesi

için aşağıdaki unsurlar mevcut olacaktır.

a. Temalarda geçen ilgili tüm katmanlar

b. Her katman için ilgili başlık ve tanımlayıcısı olan en az varsayılan bir

kartografik gösterim stili.

2. Her katman için aşağıdakiler tanımlı olmalıdır.

a. Kullanıcı arayüzünde gösterilmek için okunabilir bir başlık

b. Katmanın içerisini oluşturan coğrafi nesne tipleri veya alt kümeleri.

TÜBİTAK

Kartoğrafik Gösterim

Mevcut AK

1/5000 detayında

Saptanan pantone-RGB renkleri ve

poligon merkeze atanacak harf,

Planlı AK

Mekansal Planlar yapım yönetmeliği

TÜBİTAK

Soru ve Cevap

TÜBİTAK


TEŞEKKÜRLER

Çukurambar Mah. 1478. Cadde No:22 06100

Çankaya / ANKARA

+90 (312) 289 9 222

[email protected]

http://yte.bilgem.tubitak.gov.tr/

arazi kullanımı bilgilendirme sunumu · 2019-10-11 · arazi kullanımı bilgilendirme sunumu...

Documents