araling panlipunanbnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/final-ap7...epekto nito sa kilos at...

Araling Panlipunan

Modyul para sa Mag-aaral

Unang Markahan

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Araling Panlipunan – Ikapitong Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 2: Kahalagahan ng Ugnayan ng Tao at Kapaligiran sa

Paghubog ng Kabihasnang Asyano.

Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng

karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan

muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito

ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay

ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,

tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay

nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang

makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at

mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito ay

kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang

paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyo Kalihim: Leonor Magtolis Briones Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Susan A. Son

Tagasuri: Elma M. Larumbe (Moderator)

Gracesila I. Maṅanita (QA)

Tagaguhit: Ma. Dea Marl C. Tigle

Tagapamahala

Schools Division Superintendent :Marilyn S. Andales

Asst. Schools Division Superintendents :Leah B. Apao

:Ester A. Futalan

:Cartesa M. Perico

CID Chief: :Mary Ann P. Flores

EPSVR in LRMDS :Isaiash T. Wagas

EPSVR - AP :Rosemary N. Oliverio

Inilimbag sa Pilipinas ng ____________________

Department of Education – Region VII- Division of Cebu Province

Office Address: IPHO BLDG., Sudlon, Lahug, Cebu City

Telefax: (032) 255-6405

E-mail Address: [email protected],ph


S - VERSION 2.0


Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 7 ng Alternative Delivery Mode (ADM)

Modyul para sa araling Kahalagahan ng Ugnayan ng Tao at Kapaligiran sa Paghubog ng Kabihasnang

Asyano.

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa

pampublikong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit

ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan

ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto

na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang

magaaral upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang

mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong ito sa

pinakakatawan ng modyul:

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano

gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang

hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto.

Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang

isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 7 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa

Kahalagahan ng Ugnayan ng Tao at Kapaligiran sa Paghubog ng Kabihasnang Asyano.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa

iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga

makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat ang

anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.

2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing napapaloob sa

modyul.

3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.

4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa pagwawasto ng

mga kasagutan.

5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.

6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin lahat ng

pagsasanay.

Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag

magaalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong kay

nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas

nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at

makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!


S - VERSION 2.0


ARALIN 2

Ugnayan ng Tao at Kapaligiran sa

Paghubog ng Kabihasnang Asyano

Alamin

Gabayan sa Pagkatuto: AP7HAS- la-1

Napapahalagahan ang ugnayan ng tao at kapaligiran sa

paghubog ng Kabihasnang Asyano

Ang Asya ang pinakamalaking kontinente sa daigdig. Mahalagang pagtuunan

ng pansin ang tungkol sa pisikal na katangian ng kapaligiran sapagkat malaki ang

epekto nito sa kilos at gawain ng mga tao sa Asya. Ang iba-ibang anyong

lupa,anyong tubig,klima, at likas na yaman ng isang lugar ay nakaimpluwensiya sa

pagbuo at pag-unlad ng kabihasnan ng mga Asyano.

Sa araling ito, bibigyan ng pokus ang kahalagahan ng ugnayan ng tao at

kapaligiran sa paghubog ng kabihasnang Asyano. Inaasahang ikaw ay magkakaroon

ng higit na pang-unawa sa mga pangyayaring nagaganap sa iyong kapaligiran at

makakatulong sa pagpapaunlad sa iyong komunidad.

Mga Layunin

Sa araling ito, inaasahang matutuhan ng mga mag-aaral ang sumusunod:

nasusuri ang ugnayan ng tao at kapaligiran sa paghubog ng kabihasnang Asyano;

nakagagawa ng poster tungkol sa kagandahan ng kapaligiran at katangiang pisikal ng isang komunidad;

naipapahayag ang pananaw o saloobin tungkol sa ugnayan ng tao at kapaligiran sa paghubog ng kabihasnang Asyano;

napapahalagahan ang ugnayan ng tao sa kapaligiran upang maipagpatuloy ang nahubog na kabihasnang Asyano.

Subukin

Sa bahaging ito, subukin mong sagutan ang panimulang pagtataya upang mataya ang lawak ng kaalaman mo tungkol sa aralin. Basahing mabuti ang mga tanong at piliin ang wastong sagot mula sa hanay na pagpipilian. Isulat sa sagutang papel ang tamang sagot. Maaari mo nang simulan ang pagsagot. Handa

ka na ba?

1


S - VERSION 2.0


1.Ano ang klima ng Pilipinas?

a.continental b. monsoon climate c. temperate d. tropical

2. Maraming mga disyerto ang matatagpuan sa Asya. Anong disyerto ang

pinakamalaki sa Asya at pang-apat sa buong mundo?

a. Gobi b. Kara Kum c. Takla Makan d. Thar

3.Kakaunti ang mga halamang tumatakip at halos walang puno sa lupaing ito dahil sa malamig na klima. Ito ang nararanasan ng Russia at Siberia, ano ang tawag sa vegetation na matatagpuan dito? a. savanna b. steppe c.taiga d. tundra

4.Anong bundok na nakahanay sa Himalayas na siyang pinakamataas na bundok sa buong mundo ?

a. K2 b. Mt. Apo c. Mt. Everest d. Mt. Kanchenjunga

5.Ang pagkakaroon ng malawak na damuhan o grasslands ay nahahati sa tatlong uri.

Maliban sa steppe at prairie, ano ang pangatlong uri?

a. boreal forest b. savanna c. taiga d. tundra 6. Anong rehiyon sa Asya ang biniyayaan ng tropical rainforest dahil sa mainam

na klima nito na halos may pantay na panahon ng tag-ulan at tag-araw.

a. Silangang Asya c. Timog Asya

b. Hilagang Asya d. Timog-Silangang Asya

7. Ang mga bansa sa rehiyong Asya Pasipiko ay nakalatag sa isang malawak na

sona na kung tawagin ay Ring of Fire. Anong bansa ang hindi kasama dito?

a. India b. Indonesia c. Japan d. Pilipinas 8.Isang katangiang pisikal ng kapaligiran sa Hilaga o Gitnang Asya ay ang pakakaroon ng malawak na damuhan o grasslands. Tinatayang ang sangkapat (¼) ng kalupaan sa mundo ay ganito ang uri. Alin sa mga uri ng grasslands ang may damuhang matataas at malalalim ang ugat na nasa ilang bahagi ng Russia at Manchuria?

a. prairie b.savanna c. steppe d. tundra

9. Ano ang itinuturing na pinakamataas na talampas sa buong mundo at

tinaguriang “Roof of the World”?

a. Anatolian Plateau b. Deccan Plateau c.Iranian Plateau d. Tibetan Plateau

10. Ang bawat salik ng kapaligirang pisikal ay nakaiimpluwensiya sa pagbuo at

pagunlad ng kabihasnan ng mga Asyano. Alin ang hindi kasama nito?

a. vegetation b. klima c. anyong lupa at tubig d. kontinente

11. Kung ang mga bulubundukin ay nagsisilbing likas na tanggulan o depensa ng

isang lugar, ano naman ang kapakinabangan ng kapatagan?

a. mainam sa pagsasaka

b. nagsisilbing tirahan ng ibang hayop gaya ng baka at kalabaw

c. pagtatayo ng kabahayan

d. lahat na nabanggit 2


S - VERSION 2.0


12.Maraming mga ilog ang dumadaloy sa Asya na nilinang ng mga taong nagpasimula ng mga sinaunang kabihasnan. Alin ang naging pakinabang nito?

a. nagsisislbing daanan ng mga transportasyong pangtubig b. pinagkukunan ng tubig bilang inumin c. pinagmumulan ng sistema ng irigasyon sa mga palayan d. lahat na nabanggit

13. Ang steppe ay uri ng damuhang may ugat na mabababaw o shallow -rooted short grasses. Ano ang hanapbuhay sa mga taong naninirahan sa mga lupaing may ganitong uri ng vegetation?

a. pangingisda b. pagmimina c. paghahayupan d. paggugubat

14. Sa paglinang ng sinaunang kabihasnan napakalaki ang ginampanan ng mga

lambak ilog. Anong uri ng kabihasnang nalinang ng mga taong naninirahan dito?

a. agrikultura b. industriya c. negosyo d. serbisyo

15. Maraming oportunidad ang nakukuha sa mga anyong lupa ngunit mayroon din

itong panganib na dulot. Alin sa mga sumusunod ang hindi mabuting dulot?

a. nagsisilbing lugar panirahan ng tao

b. nagsisilbing pastulan ng hayop

c. nagkakaroon ng pagyanig dahil sa pagputok ng bulkan

d. pinagkukunan ng pagkain

Gawain Blg. 1 LOOP- A - WORD.

A. Hanapin sa kahon ang salita na tinutukoy sa bawat aytem. Kopyahin ito sa

sagutang papel, bilugan ang salita at isulat ang sagot bago ang bilang.

Y I A S Y A N T I O M N

C B O A N L I M A D T G

K T I M O G E P T E S A

S L K O N T I N E N T E

Y H E O G R A P I Y A T

_____________1. Ang pag-aaral ng mga katangiang pisikal ng daigdig.

_____________2. Ang rehiyon sa Asya na makikita ang mga nagtataasang

kabundukan sa buong mundo.

_____________3. Pinakamalaki na kontinente sa buong mundo.

3

Balikan

Magbalik - aral sa iyong natutuhan tungkol sa konsepto ng

Asya.


S - VERSION 2.0


_____________4. Bilang o dami ng rehiyon sa Asya.

_____________5. Ang pinakamalaking dibisyon ng lupain sa daigdig.

PANUTO: Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong. Piliin ang titik ng tamang

sagot at isulat sa papel.

1. Ang Pilipinas ay matatagpuan sa ________.

a. Kanlurang Asya c. Timog Asya

b. Silangang Asya d. Timog Silangang Asya

2. Hinahati ng Ekwador ang globo sa dalawang hemisphere, ang hilagang

hemisphere at ________.

a. kanlurang hemisphere c. timog na hemisphere

b. silangang hemisphere d. wala sa nabanggit

3. Ang lugar na kilala bilang Muslim world at kilalang arid Asia ay ang ______.

a. Hilagang Asya c. Silangang Asya

b. Kanlurang Asya d. Timog Asya

4. Ang linear na distansya ng silangan at kanluran ng Prime Meridian ay kilala

sa tawag na _______.

a. equator c. latitude

b. International Date Line d. longitude

5. Ang Asya kung ihahambing ang laki sa ibang mga kontinente ay halos

sangkapat ( ¼) lamang nito ang kontinenteng ______.

a. Aprika c. Europe

b. Asya d.Timog Amerika

Tuklasin

Gawain 2: LUGAR KO, ALAMIN MO ! Panuto : Maraming mga katangi-tanging lugar at tanawin ang Asya. Suriin

ang mga larawang ipinapakita at tukuyin ang pangalan na nasa larawan at ang bansang kinaroroonan nito. Buuin ang pangalan upang makuha ang sagot. ISULAT ITO SA SAGUTANG PAPEL.

4


S - VERSION 2.0


HANDA KA NA BA? SIMULAN MO NA!

https://www.pinterest.ph/pin/484137028664916981/

HU_ _G _O R_V_R SA _HI_A

https://sites.google.com/site/readingargumentandadvocacy/ should-people-be-climbing-mount-

everest

_O_NT EV_R_ _T SA N_ _AL

https://www.maritime-executive.com/editorials/ the-growing-need-to-reverse-declining-caspian-sea-levels

CA_PI_N SE_ SA KAZ_KH_T_N

5


S - VERSION 2.0




https://sites.google.com/site/readingargumentandadvocacy/should-people-be-climbing-mount-everest














https://www.maritime-executive.com/editorials/the-growing-need-to-reverse-declining-caspian-sea-levels






















https://steemit.com/nature/@iamjeydii/10-facts-about- the-banaue-rice-terraces-20171115t9211411z

BA_A _E _IC _ TE_R_ _ES SA P_ _ IP _N _ S

https://earthsky.org/earth/what-is-the-worlds-deepest-lake

L_K _ BA_ K _ L SA SI _ _ R _ A

Kumusta ? Natukoy mo ba ang pangalan ng lugar at bansa?

Kung gayon, handa ka nang sagutin ang pamprosesong tanong. Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang iyong nakikita sa mga larawan?

2. Ano ang ugnayan ng tao at kapaligiran tulad ng nakikita sa larawan ?

3. Paano nakaaapekto ang kapaligiran sa paghubog ng kabihasnang Asyano?

6


S - VERSION 2.0


https://steemit.com/nature/@iamjeydii/10-facts-about-the-banaue-rice-terraces-20171115t9211411z






























Suriin

Sa bahaging ito ay tatalakayin ang mga salik ng katangiang

pisikal ng Asya na lilinang sa iyong pag-unawa tungkol sa

kahalagahan ng ugnayan ng tao at kapaligiran sa paghubog ng

Kabihasnang Asyano.

Ang pagkakaroon ng napakaraming uri ng kapaligirang likas ay nagbibigay

ng kakaniyahan ng Asya. Mahalagang maunawaan mo na ang kontinente ng Asya

ay biniyayaan at nagtataglay ng iba’t-ibang anyong lupa at anyong tubig na lubos

na nakakaapekto sa takbo ng pamumuhay ng mga Asyano. Ilalahad ngayon sa ‘yo

ang ilang kaalaman tungkol sa dalawa sa mga mahahalagang salik ng kapaligirang

pisikal ng Asya, ang mga anyong lupa at mga anyong tubig nito. Basahin at

unawaing mabuti ang teksto upang masagot ang katanungang sumusunod dito.

Matatagpuan sa Asya ang iba-ibang uri ng anyong lupa. Bawat uri nito ay

ginagamit, nililinang, at patuloy na naghahatid ng kapakinabangan sa mga

Asyano.

Mga Uri ng Anyong Lupa

Bulubundukin o hanay ng mga bundok

Pinakatanyag ay ang Himalayas na may habang umaabot sa 2,415 kilometro.

Ang Hindu Kush (Afghanistan), Pamir (Pakistan, Afghanistan, Tajikistan, at

Kyrgyzstan), Tien Shan (Hilagang Asya), Ghats (Timog Asya), Caucasus (Azerbaijan,

Georgia, Russia at Armenia), at ang Ural (Kanlurang Asya) ay ilan din sa mga

bulubundukin ng Asya.

Bundok

Ang Mt. Everest na nakahanay sa Himalayas ay ang pinakamataas na bundok

sa buong mundo na may taas na halos 8,850 metro, pangalawa ang K2 (8,611 metro)

na nasa Pakistan/ China. Pangatlo naman ang Mt. Kanchenjunga (8,586 metro) na

nasa Himalayas din. Bulkan

Dahil sa ang Insular Southeast Asia ay nakalatag sa Pacific Ring of Fire,

tinatayang nasa humigit kumulang 300 aktibong bulkan ang nasa Asya tulad ng

Semeru, Krakatoa (Indonesia), Fuji (Japan), Pinatubo, Taal at Mayon (Pilipinas). Talampas o ang kapatagan sa itaas ng bundok

Ang Tibetan Plateau na itinuturing na pinakamataas na talampas sa buong

mundo (16,000 talampakan) at tinaguriang “Roof of the World” ay nasa Asya. Ang

talampas ng Deccan na nasa katimugang bahagi ng Indo-Gangetic Plain ng India ay

kilala rin.

7


S - VERSION 2.0


Disyerto

Ang Gobi Desert (Mongolia at Hilagang China, 1,295,000 kilometro kwadrado)

na siyang pinakamalaki sa Asya at pang-apat sa buong mundo, ay isa lamang sa mga

disyertong matatagpuan sa Asya. Makikita rin dito ang mga disyerto ng Takla Makan

(China), Kara Kum (Turkmenistan), at mga disyerto sa Iraq, Iran, Saudi Arabia at India.

Kapuluan o Arkipelago

Pangkat ng mga pulo na marami sa Asya tulad ng Indonesia, Pilipinas at Japan.

Ang Indonesia ang pinakamalaking archipelagic state sa buong mundo na binubuo ng

humigit kumulang na 13,000 mga pulo.

Pulo

Umaabot sa 1,994,300 kilometro kwadrado ang kabuuang sukat ng mga pulo

sa Asya at kabilang dito ang Cyprus sa kanluran; Andaman, Sri Lanka, at Maldives sa

katimugan; Borneo, Java, Sumatra, at mga pulo ng Pilipinas sa timog-silangan;

Hainan, Taiwan, Sakhalin, Kuril, at mga pulo ng Japan sa silangan; at Wrangel, New

Siberian, Zemlya, at Severnaya sa hilaga.

Tangway o Peninsula.

Lupain din ng mga tangway o anyong lupang nakausli sa karagatan ang Asya.

Tinatayang nasa 7,770,000 kilometro kwadrado ang sukat nito. Ilan sa mga ito ay ang

Turkey sa kanluran; Arabia, India, Indochina, at Malay sa katimugan; Korea,

Kamchatka, at Chukotsk sa silangan; at Taymyr, Gyda, at Yamal sa hilaga (bahagi ng

Siberia).

Kapatagan

Halos sangkapat (¼) na bahagi ng lupain ng Asya ay kapatagan. Ang

IndoGangetic Plain at malaking bahagi ng Timog Silangang Asya ay bahagi nito.

Bukod sa pinakapangunahing lugar panirahan ng tao, ang biyayang hatid ng

mga anyong lupa sa tao ay nakapagdulot ng malaking impluwensya sa kanilang

kultura at pamumuhay. Ang mga bulubundukin ay nagsisilbing likas na tanggulan o

depensa ng isang lugar, at proteksyon o harang sa malalakas na bagyo at sigwa. Ang

ilang mga disyerto, baybay-gilid, at mga kabundukan sa iba’t ibang bahagi ng Asya ay

nagtataglay ng samu’t-saring yamang mineral - mga metal, di-metal, at gas. Sa mga

bundok at gubat ay nakukuha ang mga bungang kahoy, mga herbal na gamot, at mga

hilaw na materyales, bukod sa panirahan ng mga hayop, lalo na ng wildlife.

Binubungkal, sinasaka at nililinang ng tao ang mga kapatagan at mga lambak para sa

mga pananim, ang mga damuhan at mga burol ay ginagawang pastulan. Ang

paggamit ng tao sa ibat’ibang uri ng anyong lupa ay nakapag-ambag sa paghubog ng

kanyang uri ng pamumuhay at ng kabihasnan.

Bukod sa pagkakaroon ng iba’t ibang anyong lupa, maituturing kaya ang Asya

na mayaman sa iba’t ibang anyong tubig?

8


S - VERSION 2.0


https://www.slideshare.net/jana2224/heograpiya2008

Mga Uri ng Anyong Tubig

Mapapansin na ang kontinente ng Asya ay halos napapaligiran ng mga

karagatan at mga dagat. Isa-isahin mo ang mga ito. Masasabi mo ba na malaking

bahagi ng hangganan ng Asya mula sa iba pang mga kontinente ay mga anyong

tubig?

Ang mga karagatan at mga dagat na ito ay gumaganap ng mahalagang papel

sa pamumuhay ng mga Asyano dahil ang mga ito ay nagsisilbing likas na depensa,

rutang pangkalakalan at sa paggagalugad, at pinagkukunan ng iba’t-ibang yamang

dagat at yamang mineral.

Ang mga baybay-ilog ng Tigris at Euphrates, Indus, at Huang Ho ang

nagsilbing lundayan ng mga sinaunang kabihasnan hindi lamang sa Asya kundi sa

buong daigdig. Maraming mga ilog ang dumadaloy sa Asya at patuloy na nagbibigay

kapakinabangan sa tao gaya ng Lena, Ob, Irtysh, Yenisey, Angara, Yana, Indigirka, at

Kolima na pawang nasa bahagi ng Russia at umaagos sa Arctic Ocean; ang Anadyr

at Amur sa Russia, Huang Ho, Yangtze, at Hsi sa China, Song Hoi An at Mekong sa

Vietnam, at Chao Phraya sa Thailand ay ang mga ilog na umaagos sa Pacific Ocean.

9


S - VERSION 2.0




Dumadaloy naman sa Indian Ocean ang mga ilog ng Irrawaddy sa Myanmar, Ganges

(ang sagradong ilog ng mga Hindu sa Varanasi, India) sa Bangladesh at Hilagang

India, Indus sa Pakistan, at Shat al-Arab sa Timog Iraq, gayundin ang Salween na

bumabagtas sa maraming bansa sa pangkontinenteng Timog Silangang Asya, at ang

Brahmaputra na umaagos naman sa maraming bansa sa Timog Asya. Ang Amu Darya

(pinakamahabang ilog sa Gitnang Asya, 2,620 kilometro), Syr Darya na umaagos sa

Kyrgyzstan, Uzbekistan, at Kazakhstan; ang Tarim sa Xinjiang sa China; I-li na

umaagos sa Xinjiang patungong Kazakhstan; Chu sa Kyrgyzstan; Tedzhan sa

Turkmenistan; at Gilmend sa Afghanistan ay ang ilan sa mga ilog na matatagpuan sa

Hilaga o Gitnang Asya.

Apat na katangi-tanging lawa ang matatagpuan sa Asya: ang Caspian Sea

(Hilagang Iran, Kazakhstan, Turkmenistan, Azerbaijan, Armenia, at Gergia, 371,000

kilometro kwadrado) na pinakamalaking lawa sa mundo; ang Lake Baikal (Timog

Silangang Siberia, 31,500 kilometro kwadrado) na siyang pinakamalalim na lawa; ang

Dead Sea (hanggangan sa pagitan ng mga bansang Israel at Jordan, 1,049 kilometro

kwadrado) na pangalawa sa pinakamaalat na anyong tubig sa buong daigdig; at ang

Aral Sea (hangganan ng mga bansang Uzbekistan at Kazakhstan, 64,750 kilometro

kwadrado), ang pinakamalaking lawa sa Asya. Gaya ng iba pang anyong tubig sa

Asya, ang mga lawang ito ay nakapagdulot din ng paghubog sa uri ng pamumuhay ng

mga naninirahan doon.

Gaya ng ginawang paglinang ng mga taong nagpasimula ng mga sinaunang

kabihasnan, ang mga lawa at ilog ay ang siyang pinagkukunan ng tubig bilang inumin

at ginagamit sa pang-araw-araw na gawain. Ito rin ang pinagmumulan ng sistema ng

irigasyon sa mga palayan at pananiman, daanan ng mga transportasyong pangtubig,

at pinagkukunan ng mga pagkain at mga palamuti.

Ang Mga Vegetation Cover ng Asya

Ang vegetation o uri o dami ng mga halaman sa isang lugar tulad ng

pagkakaroon ng kagubatan o damuhan ay epekto ng klima nito. Sa Hilagang Asya,

katangiang pisikal ng kapaligiran nito ay ang pagkakaroon ng malawak na damuhan o

grasslands na nahahati sa tatlong uri: ang steppe, prairie, at savanna.

Ang steppe ay uri ng damuhang may ugat na mabababaw o shallow-rooted

short grasses. Maliliit lamang ang damuhan sa lupaing ito dahil tumatanggap lamang

ito ng 10-13 pulgada ng ulan. Mayroong mga steppe sa Mongolia gayundin sa

Manchuria at Ordos Desert sa Silangang Asya.

Sa hilagang bahagi ng mga steppe ng Russia at Manchuria at maging sa

Mongolia matatagpuan ang prairie, ang lupaing may damuhang mataas na malalim

ang ugat o deeply-rooted tall grasses.

10


S - VERSION 2.0


Samantala, ang savanna naman na matatagpuan sa Timog Silangang Asya

partikular sa Myanmar at Thailand ay lupain ng pinagsamang mga damuhan at

kagubatan. Ang mga taong naninirahan sa mga steppe, prairie, at savanna ay

kadalasang nakatuon sa pagpapastol at pag-aalaga ng mga hayop tulad ng baka at

tupa na pinagkukunan nila ng lana, karne at gatas. Ang mga lambak-ilog at

mabababang burol ay ginagawa nilang pananiman.

Ang boreal forest o taiga (rocky mountainous terrain) ay matatagpuan din sa

Hilagang Asya partikular na sa Siberia. Coniferous ang mga kagubatang ito bunsod

ng malamig na klima dahil sa presipitasyon na maaaring nasa anyong yelo o ulan.

Sa bahagi ng Russia at sa Siberia matatagpuan ang tundra o treeless mountain

tract. Kakaunti ang mga halamang tumatakip at halos walang puno sa lupaing ito dahil

sa malamig na klima. Ang lupaing malapit sa baybayin ng Arctic Ocean ang saklaw ng

behetasyong ito. Sa Timog-Silangang Asya at sa mga bansang nasa torrid zone ang

biniyayaan ng tropical rainforest dahil sa mainam na klima nito na halos may pantay

na panahon ng tag-ulan at tag-araw.

Ang uri ng kapaligirang pisikal ng isang lugar ay epekto ng uri ng klima nito.

Ito’y bunsod rin ng mga pangyayaring likas na hindi natin maiiwasan tulad ng paggalaw

ng lupa at pagputok ng mga bulkan, at ang pag-ihip ng monsoon o hanging

nagtataglay ng ulan na maaaring humantong sa bagyo.

https://vdocuments.mx/ang-mga-vegetation-cover-ng-asya-5681636171a34.html

11


S - VERSION 2.0
















Ano kaya ang mga pagbabagong naidudulot ng mga ito sa kapaligirang likas

ng isang bansa? Paano ito naghahatid ng mahahalagang salik sa pamumuhay ng mga

tao? Ang Asya ay isang kontinente na palagiang nakararanas ng mga pangyayaring

ito.

Mga Uri ng Klima

Rehiyon

Katangian ng Klima

Hilagang

Asya

Sentral Kontinental. Mahaba ang taglamig na karaniwang tumatagal ng anim na buwan, at maigsi ang tag-init, ngunit may ilang mga lugar na nagtataglay ng matabang lupa. Gayunpaman, malaking bahagi ng rehiyon ay hindi kayang

panirahan ng tao dahil sa sobrang lamig.

Kanlurang

Asya

Hindi palagian ang klima. Maaaring magkaroon ng labis o di

kaya’y katamtamang init o lamig ang lugar na ito. Bihira at halos

hindi nakakaranas ng ulan ang malaking bahagi ng rehiyon.

Kung umulan man, ito’y kadalasang bumabagsak lamang sa

mga pook na malapit sa dagat.

Timog Asya

Iba-iba ang klima sa loob ng isang taon. Mahalumigmig kung

Hunyo hanggang Setyembre, taglamig kung buwan ng

Disyembre hanggang Pebrero, at kung Marso hanggang Mayo,

tag-init at tagtuyot. Nananatiling malamig dahil sa niyebe o yelo

ang Himalayas at ibang bahagi ng rehiyon.

Silangang

Asya

Monsoon Climate ang uri ng klima ng rehiyon. Dahil sa lawak ng

rehiyong ito, ang mga bansa rito ay nakakaranas ng iba-ibang

panahon: mainit na panahon para sa mga bansang nasa

mababang latitude, malamig at nababalutan naman ng yelo ang

ilang bahagi ng rehiyon.

Timog-

Silangang

Asya

Halos lahat ng bansa sa rehiyon ay may klimang tropical.

Nakararanas ang mga ito ng tag-init, taglamig, tag-araw at

tagulan.

12


S - VERSION 2.0


Basahin at unawaan ang isinasaad sa mga teksto.

http://meliton-blas.blogspot.com/2012/08/i-learned-that-monsoon-is-defined-as.html

Direksyon ng Hanging Amihan o Northeast Monsoon na nagmumula sa Siberia

patungong Karagatan

(kaliwa),at ng Hanging Habagat o Southwest Monsoon na nagmumula sa karagatan

patungong kontinente

Ang Katangian ng Klima

Ang karaniwang panahon o average weather na nararanasan ng isang lugar sa

loob ng mahabang panahon ay tinatawag na klima. Kinapapalooban ito ng mga

elemento tulad ng temperatura, ulan at hangin. Maraming salik ang nakakaapekto sa

klima ng isang lugar. Ilan dito ay ang lokasyon, topograpiya, uri o dami ng mga

halaman, at distansya sa mga anyong tubig. Dahil sa lawak ng Asya, matatagpuan

dito ang lahat ng uri ng klima at panahon. Samantala, ang mga monsoon o mga

hanging nagtataglay ng ulan ay isang bahagi ng klima na may matinding epekto sa

lipunan at iba pang salik ng pamumuhay ng tao lalo't higit yaong mga nasa silangan

at timog-silangang Asya. Depende sa lakas ng bugso nito, ito ay maaaring magdulot

ng parehong kapakinabangan at kapinsalaan.

13


S - VERSION 2.0



















Ang Pacific Ring of Fire

Ang Pilipinas, kasama ang ilang mga bansa sa rehiyong Asya Pasipiko, ay

nakalatag sa isang malawak na sona na kung tawagin ay Ring of Fire, o CircumPacific

Seismic Belt. Ang lugar na ito ay nagtataglay na maraming hanay ng mga bulkan,

kasama na ang mga bulkang Mayon, Pinatubo, Taal at Krakatoa. Ang pagsabog ng

mga bulkan ay kadalasang nagdudulot ng paglindol o paggalaw ng lupa na

nagbubunsod naman ng mga pagbabago sa pisikal na porma ng anyong lupa at

anyong tubig. Tinatayang 81% ng mga pinakamalakas na lindol sa mundo ay

nagaganap dito. Sinasabing noong araw pa man bago maisulat ang kasaysayan, ang

karamihan sa mga anyong lupa at anyong tubig sa daigdig ay hinubog at binigyang

porma ng, bukod sa paggalaw ng tectonic plates na nagpabitak at nagpaangat sa ilang

bahagi ng lupa, ay dulot ng mga pagyanig mula sa pagsabog ng bulkan.

Pamprosesong tanong:

1. Ano ang mahalagang papel ang ginampanan ng mga anyong lupa at mga

anyong tubig sa pamumuhay ng mga Asyano?

2. Ano-anong hamon ang dulot ng anyong lupa at anyong tubig sa mga bansa sa

Asya?

3. Sa anong paraan na ang vegetation cover ng isang bansa ay nakaapekto sa

aspektong kultural (pamumuhay, pananamit, kilos at iba pa) ng mamamayang

naninirahan dito? Magbigay ng halimbawa.

4.Bakit ang malaking kontinente ng Asya ay may iba-ibang uri ng ng klima?

5.Paano naapektuhan ng monsoon sa Asya ang mga Asyano?

14


S - VERSION 2.0




Pagyamanin

Gawain: 3 - I-TSEK MO KO!

Panuto: Basahing mabuti ang pahayag kung ito ay nagpapakita ng

pagpapahalaga sa ugnayan ng tao at kapaligiran sa paghubog ng

Kabihasnang Asyano. Lagyan ng tsek (√ ) kung ito ay Tama at ekis (x) naman

kung Mali. ISULAT ANG SAGOT SA SAGUTANG PAPEL.

_____1. Ang kabuhayan ng tao ay naaayon sa kaniyang kapaligiran.

_____2. Ang panirahang Asyano tulad ng paggawa ng bahay ay depende sa klima

mayroon ang isang lugar.

_____3. Hindi kailangan maki-angkop ng tao sa kanyang kapaligiran upang mabuhay.

_____4. Natutugunan ng kapaligiran ang pangangailangan ng tao tulad ng pagkain.

_____5. Pinagkukunan ng iba’t ibang yamang dagat ang malalaking dagat sa Asya.

_____6. Ang mga ilog at lawa ang siyang pinagkukunan ng tubig ng mga taong

nagpasimula ng mga sinaunang kabihasnan.

_____7. Pinabayaan ng tao ang kapaligiran.

_____8. Ang mga anyong lupa ay hindi pinakikinabangan.

_____9. Nagsisilbing pananiman ng tao ang mga kapatagan.

_____10. Ang pagkakaroon ng monsoon ay naging walang silbi sa mga taong

naninirahan sa rehiyon.

Gawain 4. LARAWAN-SURI

PANUTO. Suriin ang bawat larawang ipinakita at kung paano ang paggamit ng tao sa

iba’t ibang anyong lupa at anyong tubig na nakapag-ambag sa paghubog ng kaniyang

uri ng pamumuhay at ng kabihasnan. Magbigay ng isang pahayag o pangungusap na

nagpapakita sa ugnayan ng tao at kapaligiran. Pansinin ang halimbawang ibinigay.

Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Ang mga burol ay ginagawang pastulan ng

mga taong nakatira dito.

BUROL

15

.

https://magagandangdistinasyon.weeblycom/blog/tsokolaten g - buro l


S - VERSION 2.0


https://magagandangdistinasyon.weebly.com/blog/tsokolateng-burol









KARAGATAN

https://geekaboutasia.wordpress.com/2014/08/10/ mga-anyong-lupa-sa-asya/

BUNDOK

https://igichloyah.wordpress.com/mga-anyong-tubig/

ILOG

16

1.

https://igichloyah.wordpress.com/mg

2.

3.


S - VERSION 2.0


https://geekaboutasia.wordpress.com/2014/08/10/mga-anyong-lupa-sa-asya/



























4.

KAPATAGAN

BULUBUNDUKIN

17

https://www.slideshare.net/jaredram5asy a - a t - rehiyo n - o nit - anyon g - lup a -

5.

https://www.slideshare.net/jaredram5asy a - t a - n rehiyo - nit o - anyon g - lup a -

Isaisip

Dahil sa sapat na ang iyong pang - unawa tungkol sa pisikal

na katangian ng Asya at ang pagtugon ng tao rito upang makabuo

siya ng isang uri ng pamumuhay na bahagi ng kaniyang kabihasnan.

Ngayon handa mo nang buuin ang iyong paglalahat tungkol sa aralin.


S - VERSION 2.0


https://www.slideshare.net/jaredram55/mapa-ng-asya-at-rehiyon-nito-anyong-lupa-at-anyong-tubig




































































GAWAIN BLG. 5:

PAGLALAHAT

Panuto: Punan ng wastong salita ang bawat pahayag upang mabuo ang kaisipan.

Isulat ang tamang sagot sa sagutang papel.

1. Matatagpuan sa Asya ang iba’t ibang _______________ at anyong tubig.

2. Ang ________ sa Timog Silangangang Asya ay apektado ng mga monsoon, ang

hanging habagat at hanging amihan.

3. Nagkakaiba ang buhay at pamumuhay ng mga tao sa bawat rehiyon ng Asya dahil

sa magkakaibang _________________.

4.Ang uri ng kapaligirang__________ ng isang lugar ay epekto ng uri ng klima nito.

5. Ang patuloy na _____________ ng tao at kapaligiran ay siyang nagbubunsod sa

kabihasnang patuloy na pinauunlad ng tao sa kasalukuyan.

6. Ang ____________ o mga hanging nagtataglay ng ulan ay isang bahagi ng klima

na may matinding epekto sa lipunan at salik ng pamumuhay ng tao.

7. Ang _____ ay may malaking papel upang pangalagaan ang kapaligiran.

8. Ang pagsabog ng bulkan ay nagdudulot ng paglindol o paggalaw ng lupa na

nagbubunsod naman ng mga ___________ sa pisikal na porma ng anyong lupa at

anyong tubig.

9.Ang _____________ o uri o dami ng mga halaman sa isang lugar ay epekto ng klima

nito.

10. Sa mga lambak- ilog nagsimula ang sinaunang ____________.

Isagawa

Dito ay ililipat at isasagawa mo na ang iyong natutuhan sa aralin.

Ang Asya ay sagana sa mga magagandang kapaligirang pisikal

na tunay namang maipagmamalaki bilang isang Asyano. Ngayon

handa ka na bang ipakita ito ?

Gawain 6: Ganda Mo, Ipapakita Ko !

Panuto: Paglikha ng Poster. Gamit ang isang long bondpaper, gumawa ng isang

poster na magpapakita ng kagandahan ng kapaligiran ng inyong lugar o komunidad.

Ang paglikha ay dapat na maging mapanghikayat sa mga makakakita nito. Gumamit ng anumang uri na pangkulay sa paggawa o paglikha.

18


S - VERSION 2.0


Rubrik sa pagmamarka :

Pamantayan Lubos na

Mahusay

(10 puntos )

Mahusay

( 7 puntos )

Kailangan pang

Magsanay

( 5 puntos )

Kaangkupan ng Tema

Maliwanag at angkop ang tema

May kakulangan sa mensahe sa paglalarawan ng tema

Hindi maliwanag at hindi angkop ang mensahe sa paglalarawan ng tema

Paghihikayat

Nakakahikayat ang mga ipinapahayag na paraan

Hindi gaanong nakahihikayat ang mga ipinahahayag na paraan

Hindi nakahihikayat ang mga ipinahahayag na paraan

Orihinalidad

Orihinal ang ginawang paglikha ng poster

Hindi gaano naipakita

ang pagka-orihinal nito

Walang orihinal sa paglikha ng poster

Pagkamalikhain

Gumamit ng tamang kombinasyon ng kulay upang maipahayag ang tema

Hindi gaanong gumamit ng tamang kombinasyon ng kulay upang maipahayag ang

tema

Hindi gumamit ng tamang kombinasyon ng kulay upang maipahayag ang tema

Impact

Malinis, maayos at malinaw ang kabuuang gawa

May kakulangan sa aspeto ng kalinisan at kaayusan

ang kabuuang gawa

Hindi malinis at

maayos ang kabuuang gawa

19


S - VERSION 2.0


Gawain 7- PAHALAGAHAN MO AKO! PANUTO: Unawain at sagutin ang tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel. Bilang isang mag-aaral at Asyano, paano mo maipapakita ang pagpapahalaga sa kapaligiran ng iyong pamayanang kinabibilangan? (Magbigay ng 5 paraan ng pagpapahalaga)

___________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________

1. Saan umusbong ang mga kauna-unahang kabihasnan sa daigdig na matatagpuan

sa iba’t ibang rehiyon ng Asya?

a. bundok b. ilog c. karagatan d. kuweba

2. Maraming salik ang nakaaapekto sa klima ng isang lugar. Alin sa mga sumusunod

ang hindi kabilang dito?

a. lokasyon b. topograpiya c. ulan d. uri o dami ng halaman

3. Ano ang hindi kabilang sa katangi-tanging anyong tubig na matatagpuan sa Asya?

a. Aral Sea b. Caspian Sea c. Lake Baikal d. Mediterranean Sea

4. Anong uri ng vegetation cover mayroon ang Hilagang Asya?

a. prairie b. savanna c taiga. d. tundra

5. Ang monsoon ay isang bahagi ng klima na may matinding epekto sa pamumuhay

ng tao. Ito ay kadalasang nagaganap sa anong rehiyon sa Asya?

a. Hilagang Asya c. Timog Asya

b. Kanlurang Asya d. Timog-Silangang Asya

6. Alin ang hindi bulubundukin sa Asya?

a. Andes b. Hindu Kush c. Pamir d. Ural

7. Dahil sa matabang lupang prairie sa Mongolia, ano ang pinakapangunahing

hanapbuhay rito?

a. pag-aalaga ng hayop

b. paggawa ng mga feed para sa mga hayop

c. pagtatanim ng mga pagkaing butil

d. pagtotroso

20

Tayahin

Panuto: Piliin ang titik na may wastong sagot. Isulat ang iyong

sagot sa sagutang papel.


S - VERSION 2.0


8. Ang pangangalaga sa ating kapaligiran ay nagpapakita sa pagpapahalaga

natin dito. Alin sa mga sumusunod na gawain ng tao ang hindi naaayon?

a. pagsusunog ng mga basura c. pagtatanim ng mga punongkahoy

b. pagreresiklo sa bagay o gamit d. paglilinis sa paligid

9. Ang uri ng kapaligirang pisikal ng isang lugar ay epekto ng uri ng klima nito. Ito’y bunsod din ng pangyayaring likas na hindi natin maiiwasan. Alin sa mga sumusunod ang hindi pangyayaring likas?

a. paggalaw ng lupa

b. pagputok ng mga bulkan

c. pag-ihip ng monsoon o hanging nagtataglay ng ulan na maaaring humantong

sa bagyo

d. pagputol ng punong-kahoy

10. Ang mga bansa sa rehiyong Asya Pasipiko kasama ang Pilipinas ay kabilang sa tinatawag na Ring of Fire. Ang lugar na ito ay nagtataglay ng maraming hanay ng mga bulkan. Ang pagsabog ng bulkan ay kadalasang nangyayari dito. Ano ang idinudulot nito na nagbubunsod sa pagbabago ng pisikal na porma ng anyong lupa at anyong tubig?

a. paglindol b.pagbaha c. soil erosion d. tagtuyot

11. Ang pagkakaiba ng klima sa Asya ay bunsod ng iba-ibang salik kabilang na rito ang lokasyon at topograpiya ng isang lugar. Kung sa Kanlurang Asya ay bihira ang ulan at sa Hilagang Asya naman ay mahaba ang taglamig at maigsi ang tag-init, ano naman ang katangian ng klima sa Timog-Silangang Asya?

a. Ang mga bansa sa rehiyon ay nakararanas ng tag-init, taglamig, tag-araw at tag-ulan

b. May mainit na panahon sa ilang bahagi at may mga bahagi ng rehiyon na nababalutan ng yelo

c. Mahalumigmig, taglamig, tag-init, at tagtuyot ang nararanasan sa rehiyong ito sa iba’t ibang buwan sa loob ng isang taon.

d. Sobrang lamig sa rehiyon at hindi kayang panirahan ng tao

12. Ang klima at vegetation cover ay nakaimpluwensiya sa pamumuhay ng mga

Asyano. Alin ang hindi kanais nais na impluwensiya nito?

a. ang mga bahay ay gawa sa bato sa mga tuyong lupain

b. ang madalas na pagdaan ng bagyo dahil sa monsoon

c. nagsusuot ng makapal o pangginaw na damit sa malalamig na lugar

d. palay ang pangunahing pananim dahil angkop ang pagtubo nito sa klima ng

rehiyon.

13.Alin sa sumusunod na pahayag ang hindi kabilang sa mga katangiang pisikal

ng kontinente ng Asya?

a. Ang hangganan ng Asya sa iba pang mga lupain ay maaaring nasa anyong

lupa o anyong tubig

b. Ang Asya ay tahanan ng iba-ibang uri ng anyong lupa: tangway, kapuluan,

bundok, kapatagan, talampas, disyerto at kabundukan

c. Ang iba-ibang panig ng Asya ay nagtataglay ng iisang uri ng klima na may

malaking implikasyon sa pamumuhay ng mga Asyano.

d.Taglay ng Asya ang napakaraming uri ng mga kapaligiran batay sa mga

tumutubong halamanan.

21


S - VERSION 2.0


14.Bukod sa pinakapangunahing lugar panirahan ng tao, ang biyayang hatid ng mga

anyong lupa sa tao ay nakapagdudulot ng malaking impluwensiya sa kanilang kultura at

pamumuhay. Alin dito ang hindi nagiging biyaya?

a. nagsisilbing likas na tanggulan o depensa ng isang lugar at proteksiyon o

harang ang mga bulubundukin sa malalakas na bagyo

b. natataglay ng samu’t saring yamang mineral ang ilang disyerto at kabundukan

c. nakakakuha ng mga bungang-kahoy, mga herbal na gamot at mga hilaw na

materyales sa mga bundok at gubat

d. nagkakaroon ng pagyanig sa lupa dahil sa pagputok ng bulkan

15. Mayaman ang Asya sa iba’t ibang anyong tubig tulad ng mga karagatan, lawa, at ang mga ilog na lubhang napakahalaga sa pamumuhay ng tao. Ang mga ilog ng Tigris at Euphrates sa Iraq, ang Indus sa India, at ang Huang Ho sa China ay ilan lamang sa mga ilog na ito na gumanap ng malaking tungkulin sa kasaysayan ng Asya. Ano ang mahalagang gampaning ito?

a. Ang mga ilog na ito sa Asya ay pinag-usbungan ng mga kauna-unahang

kabihasnan sa rehiyon at sa buong daigdig.

b. Ang mga ilog na ito ay nagsisilbing daanan ng mga barko paloob at palabas

ng bansang kinabibilangan nito para sa kalakalan.

c. Maraming mahalagang pangyayari sa kasaysayan ng rehiyon sa Asya ay

naganap sa mga ilog na ito.

d. Madalas magdulot ng pinsala sa ari-arian at pagkasawi ng mga buhay ang mga

ilog na ito sa tuwing may nagaganap na mga pagbaha.

Karagdagang Gawain

Gawain 8: PAG -ISIPAN MO!

Panuto: Ang ugnayan ng tao sa kapaligiran ay makikita sa kanyang

paglinang at paggamit nito. May pagkakataon na binabago ng tao ang

kapaligiran para lubos na mapakinabangan. Ang pagbabago ba sa

kapaligiran ay may mabuting naidudulot o hindi mabuting na idudulot

sa tao ? Pag-isipan mo ? Isulat ang mabuti at hindi mabuting dulot nito.

Gawin ito sa sagutang papel.

Mabuting Dulot Hindi- Mabuting Dulot.

22


S - VERSION 2.0


23

Susi sa Pagwawasto

Subukin

1.d 6. d 11. d

2.a 7. a 12. d

3.d 8. a 13. c

4.c 9. d 14. a

5.b 10. d 15. c

HEOGRAPIYA 1. Ang pag-aaral ng mga katangiang pisikal ng daigdig.

TIMOG 2. Ang rehiyon sa Asya na makikita ang mga nagtataasang kabundukan sa buong mundo.

ASYA 3. Pinakamalaki na kontinente sa buong mundo.

LIMA 4. Bilang o dami ng rehiyon sa Asya.

KONTINENTE 5. Ang pinakamalaking dibisyon ng lupain sa daigdig.

BALIKAN - Gawain 1-Loop- A-Word

B. TUKLASIN- Gawain 2-LUGAR KO, ALAMIN MO!

1.d 1. HUANG HO RIVER SA CHINA

2.c 2. MOUNT EVEREST SA NEPAL

3.b 3. CASPIAN SEA SA KAZAKHSTAN

4.d 4. BANAUE RICE TERRACES SA PILIPINAS

5.c 5. LAKE BAIKAL SA SIBERIA


S - VERSION 2.0


24

PAGYAMANIN

GAWAIN 3: I - TSEK MO KO!

1. / 6. /

2. / 7. x

3. x 8. x

4. / 9. /

5. / 10. x

GAWAIN 4. LARAWAN SURI

1. KARAGATAN- Ang mga karagatan ay nagsisilbing likas na depensa, rutang

pangkalakalan at sa paggalugad, at pinagkukunan ng iba’t ibang yamang dagat at

yamang mineral.

2.BUNDOK - Ang mga bundok ay makakakuha ng mga bungang-kahoy, mga

herbal na gamot at mga hilaw na materyales bukod sa panirahan ng mga hayop

lalo na ang wildlife.

3.ILOG- Ang ilog ay pinagkukunan ng tubig bilang inumin at ginagamit sa pang-

arawaraw na gawain. Pinagmumulan ng sistema ng irigasyon sa mga palayan at

pananim, daanan ng mga transportasyong pangtubig a pinagkukunan ng mga

pagkain at mga palamuti.

4.KAPATAGAN - Ang kapatagan ay binubungkal, sinasaka at nililinang para

sa pananim.

5.BULUBUNDUKIN - Ang bulubundukin ay nagsisilbing likas na tanggulan o

depensa ng isang lugar at proteksiyon o harang sa malalakas na bagyo o sigwa.

ISAISIP .Gawain 5. PAGLALAHAT 1. anyong lupa 6. monsoon

2. klima 7. tao

3. kapaligiran 8. pagbabago

4. pisikal 9. vegetation

5. interaksiyon o ugnayan 10. kabihasnan


S - VERSION 2.0


25

ISAGAWA .

Gawain 6- Paglikha ng Poster

Gawain 7- PAHALAGAHAN MO AKO !

.Bilang isang mag-aaral at Asyano, paano mo maipapakita ang pagpapahalaga

sa kapaligiran ng iyong pamayanang kinabibilangan?

Inaasahang sagot: Maipapakita ko ang pagpapahalaga sa kapaligiran ng aking

pamayanang kinabibilangan sa pamamagitan ng wastong pangangalaga nito..

Maging responsable sa paggamit ng mga yamang likas.. Gawin ang 3 R’s (

Reduce, Reuse, Recycle) , panatilihing malinis ang kapaligiran , magtanim ng

mga punongkahoy. at huwag magtapon ng basura kahit saan.

TAYAHIN

1.b 6. a 11. a

2.c 7.a 12. b

3.d. 8. a 13. c

4.c 9. d 14. d

5.d 10. a 15. a

KARAGDAGANG GAWAIN

Gawain 8- PAG-ISIPAN MO!

MABUTING DULOT HINDI MABUTING DULOT

Ang pagbabago sa kapaligiran ay may mabuting dulot sa tao dahil natutugunan nito ang pangunahing pangangailangan at iba pang pangangailangan. Hindi lahat na kailangan at kagustuhan ng tao ay nakukuha sa likas na kapaligiran, kailangan pang baguhin o iproseso ito upang maiangkop sa hinahangad na kapakinabangan .

Ang pagbabago sa kapaligiran ay hindi mabuting

naidulot nito sa tao at kapaligiran dahil sa

posibleng kapahamakan o panganib ang

mangyayari.Tulad ng landslide o pagguho ng lupa,

flashfloods, global warming,polusyon sa tubig o

hangin, at iba pa. Sanhi nito ang iba’t ibang gawain

ng tao tulad ng pagputol sa mga punongkahoy

para gawing kubyertos o papel, land conversion

upang makapagpatayo ng mga malls , gusali at

subdivision, maling pagtatapon ng basura na

nagdudulot ng pagbaha at iba pa.


S - VERSION 2.0


26

TUKLASIN : Pamprosesong Tanong:

1.Ano ang iyong nakikita sa mga larawan? Inaasahang sagot: Nakikita ang iba’t ibang anyong lupa at anyong tubig na matatagpuan sa Asya.

2.Ano ang ugnayan ng tao at kapaligiran tulad ng nakikita sa larawan? Inaasahang sagot: Ang ugnayan ng tao at kapaligiran ay nakikita kung paano nililinang at pagyamanin ng tao ang kapaligiran. Ang kanyang paglinang ay naaayon sa kanyang pangangailangan na mabuhay. Ang kapaligiran naman ay nangangailangan ng pagkalinga at pag-aalaga ng tao.

3.Paano nakaaapekto ang kapaligiran sa paghubog ng Kabihasnang Asyano? Inaasahang sagot: Nakaapekto ito dahil nasa kapaligiran nakikita at nakukuha ang karamihan sa mga pangangailangan ng tao.at umaayon ang kanilang pamumuhay o ikinabubuhay sa kanilang kapaligiran na siyang dahilan sa paghubog sa kabihashang Asyano.

SURIIN: Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang mahalagang papel ang ginampanan ng mga anyong lupa at mga anyong tubig sa

pamumuhay ng mga Asyano?

Inaasahang sagot: Naghahatid ng maraming kapakinabangan ang mga anyong lupa at anyong tubig. Ang mga anyong lupa bukod sa panirahan ng tao, pinagkukunan ng pagkain, yamang mineral, hilaw na materyales, at iba pa. Ang mga anyong tubig naman ay pinagkukunan ng tubig bilang inumin at pagkain, sistema ng irigasyon, daanan ng mga transportasyong pangtubig at iba pa. 2.Ano-anong hamon ang dulot ng anyong lupa at anyong tubig sa mga bansa sa Asya?

Inaasahang sagot: Ang mga hamong dulot ng anyong lupa at anyong tubig ay pagguho ng lupa o landslide, pagbaha o flashfloods, tagtuyot, storm surge, tsunami, pagsabog ng bulkan, lindol, buhawi, at iba pa. 3.Sa anong paraan na ang vegetation cover ng isang bansa ay nakakaapekto sa aspektong kultural (pamumuhay, pananamit, kilos at iba pa) ng mamamayang naninirahan dito?

Magbigay ng halimbawa.

Inaasahang sagot: Nakaaapekto ito tulad na lamang sa pamumuhay kapag ang lugar ay isang disyerto kadalasan walang mga pagkain dahil sa bihira ang pananim na tumutubo dito. Sa pananamit naman, ang mga taong naninirahan na may behetasyon na tundra madalas ay nakasuot ng mga pangginaw dahil malamig dito. 4.Bakit ang malaking kontinente ng Asya ay may iba-ibang uri ng klima? Inaasahang sagot: Ang pagkakaiba-iba ng klima sa Asya ay bunsod ng iba’t ibang salik. Maraming salik ang nakaaapekto nito sa isang lugar tulad ng lokasyon, topograpiya, uri o dami ng halaman at distansya ng anyong tubig. Dahil sa lawak ng Asya, matatagpuan dito ang lahat ng uri ng klima. 5.Paano naapektuhan ng monsoon sa Asya ang mga Asyano? Inaasahang sagot: Ang monsoon ay may malaking epekto sa kabuhayan ng mga bansang Asyano sapagkat ito ang hanging nagdadala ng ulan. Ang ulan ay nakakatulong upang tumubo ang mga pananim sa Silangang Asya at TimogSilangang Asya ngunit magdudulot din ito ng pagkasira ng mga pananim, ari-arian maging buhay ng tao kapag may kalabisan.


S - VERSION 2.0


A. Mga Aklat

Andrada, Lolita et al. Araling Asyano: Araling Panlipunan-Modyul para sa Mag-aaral, Unang

Edisyon. (Pasig City: Eduresources Publishing, Inc.), 2014.

Blando, Rosemarie et al. Asya: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba Araling-Araling

Panlipunan Modyul para sa Mag-aaral, (Pasig City: Eduresources Publishing, Inc.),

2014.

Mateo, Grace Estela et al. Asya: Pag-usbong ng Kabihasnan Batayang Aklat sa Araling

Panlipunan Ikalawang Taon, (Quezon City: Vibal Publishing House, Inc.), 2008.

Mateo, Grace Estela et al. Asya: Pag-usbong ng Kabihasnan Manwal ng Guro sa Araling

Panlipunan Ikalawang Taon, (Quezon City: Vibal Publishing House, Inc), 2008.

Samson, Maria Carmelita et al. Kayamanan Workteks sa Araling Panlipunan-Ang Pilipinas

sa Asya 8, (Quezon City: Rex Book Store.Inc.), 2013.

B. Lesson Exemplar

Bejasa, Frederic. Lesson Exemplar (GAD-Based IC Cebu), Katangiang Pisikal ng Asya. pahina 11-13 Reference: Blando, Rosemarie et al. Asya: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba. Araling Panlipunan Modyul para sa Mag-aaral, (Pasig City: Eduresources

Publishing, Inc.), 2014. .

C. Mga Website

Ang Pilipinas, “Mga Anyong Tubig,” accessed July 10, 2020.


Blogger, “Insights and Reflections.” August 4, 2012.http://melitonblas.blogspot.com/2012/08/i

learned-that-monsoon-is-defined-as.html.

Byrd, Deborah. “Lake Baikal: Earth’s deepest, oldest lake,” Earth Human World, June 4,

2009, https://earthsky.org/earth/what-is-the-worlds-deepest-lake.

Heaven BL, “Heograpiya2008,” Slideshare, March 18, 2013,

https://www.slideshare.net/jana2224/heograpiya2008.

Iamjeydi. “10 Facts About the Banaue Rice Terraces,” Steemit, 3 years ago,

https://steemit.com/nature/@iamjeydii/10-facts-about-the-banaue-rice-terraces

20171115t9211411z.

27

Sanggunian


S - VERSION 2.0








http://melitonblas.blogspot.com/2012/08/i-%09learned-that-monsoon-is-defined-as.html






























https://steemit.com/nature/@iamjeydii/10-facts-about-the-banaue-rice-terraces%20%0920171115t9211411z
















Juezan, Jared Ram, ”Mapa ng Asya at Rehiyon nito anyong lupa at anyong tubig,” Slideshare,

June 16,2015, https://www.slideshare.net/jaredram55/mapa-ng-asya-at-rehiyon-nito anyong-lupa-

at-anyong-tubig.

Leiladearmas. ”Mga Anyong Lupa sa Asya,” Geekaboutasia, Aug.10, 2014,

https://geekaboutasia.wordpress.com/2014/08/10/mga-anyong-lupa-sa-asya/.

Mexico Documents, “Ang mga Vegetation Cover ng Asia,” December 27, 2015,

https://vdocuments.mx/ang-mga-vegetation-cover-ng-asya-5681636171a34.html.

Pinterest, “Ring of Fire Map-Major World Volcanoes, Active World Volcanos,” Accessed July

10, 2020, https://www.pinterest.ph/pin/573575702534122802/.

Pinterest, “Sun Tzu,” Accessed July 10, 2020,

https://www.pinterest.ph/pin/484137028664916981/.

Puno, John Marc, “Tsokolateng Burol,” Weebly, January 17, 2015,

https://magagandangdistinasyon.weebly.com/blog/tsokolateng-burol.

Valentine, Harry, “The Growing Need to Reverse Declining Caspian Sea Levels,” The Maritime

Executive, November 17, 2018, https://www.maritime-executive.com/editorials/the growing-

need-to-reverse-declining-caspian-sea-levels.

Woody, Danielle, “People Be Climbing Mount Everest,” Reading Argument and Advocacy,”

February 14, 2017, https://sites.google.com/site/readingargumentandadvocacy/should people-be-

climbing-mount-everest.

28


S - VERSION 2.0


https://www.slideshare.net/jaredram55/mapa-ng-asya-at-rehiyon-nito-%09anyong-lupa-at-anyong-tubig
























































https://www.maritime-executive.com/editorials/the-%09growing-need-to-reverse-declining-caspian-sea-levels






















https://sites.google.com/site/readingargumentandadvocacy/should-%09people-be-climbing-mount-everest














Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Region VII- Division of Cebu Province

Office Address: IPHO BLDG., Sudlon, Lahug, Cebu City

Telefax: (032) 255-6405

E-mail Address: [email protected],ph

29


S - VERSION 2.0



S - VERSION 2.0
