ARALIN 20

PATAKARANG PISKAL

KONSEPTO NG PATAKARANG PISKAL

• Ang salitang piskal o fiscal ay nagmula sasalitang Latin na fisc, na ang ibigsabihin ay basket o bag.

-Salitang naiuugnay sa bag ng salapi o partikular na salapi na hawak ng pamahalaan.

• Ang patakarang piskal ay ang paggamit ngpamahalaan sa pagbubuwis at paggasta nitoupang mapatatag ang ekonomiya.

Expansionary Fiscal Policy

• Naglalayong mapataas ang output sa ekonomiya.

• Ginagamit ng pamahalaan upang isulong angekonomiya, lalo na sa panahon ng recession o upang mapigilan ang recession.

Contractionary Fiscal Policy• Layunin na pabagalin ang pagsulong ng ekonomiya

sa pamamagitan ng pagbabawas ng gastusin ngpamahalaan at pagpapataas ng singil sa buwis.

Ang Sistema Ng Pagbubuwis

• Ang buwis o tax ay maaaring ipataw ng pamahalaan samga ari arian, tubo, kalakal, serbisyo at iba pa.

Pagbubuwis• Isang anyo ng unawaan sa pagitan ng pamahalaan at ng

mga mamamayan.• Isa rin itong mekanismo kung saan ginagamit ng

pamahalaan ang salapi upang makabuo ng produkto at serbisyong pampubliko.

Ahensiyag maaaring mangolekta ng buwis• Bureau of Internal Revenue ( BIR )• Bureau of Customs ( BOC )• Local Government Units ( LGUs )

Pamantayan ng Pagbubuwis Ayon kayAdam Smith

• Pagkakapantay pantay ( Equity )

• Katiyakan ( Certainty )

• Ekonomiya ( Economy )

• Kaginhawahan ( Convenience )

Kahalagahan at Layunin ng Pagbubuwis• Makalikom ng sapat na pondo.

• Kung walang sistema ng pagbubuwis, mapaparalisa ang pagpapatakbo ng pamahalaan.

• Kung walang pondo, hindi makapagpapatuloyng operasyon ang sandatahang lakas ng bansa.

-hindi mapopondohan ang halalan .

- hindi makapagbibigay ng serbisyongpanlipunan sa mga mamamayan.

- hindi mapopondohan ang pagsasanay ngpambansang atleta

- walang pondo para sa mga biktima ngkalamidad at iba pa.

• Dahil dito, tinagurian ang buwis bilang lifebloodng pamahalaan.

“Ang buwis ay ang ating munting kontribusyonsa pambansang kaunlaran.”

-Liwayway Vinzons Chato

“Makatuwirang mas taasan ng pamahalaan angmga buwis na ipapataw sa sigarilyo at alak dahilsa banta ng mga produktong ito sa kalusugan ngmga mamamayan.”

-Peter Wallace

Iba’t Ibang Uri ng BuwisAyon sa Layunin

• Para kumita ( revenue generation )

hal. - sales tax, income tax

• Para magregularisa ( regulatory )

hal. – excise tax

• Para magsilbing proteksiyon ( protection )

hal. - taripa

Ayon sa Kung Sino ang Apektado

• Tuwiran ( direct )

hal. - withholding tax

• Hindi tuwiran ( indirect )

hal. - value-added tax

Ayon sa Porsiyentong Ipinapataw

• Proporsiyonal ( proportional )

hal.- pagpapataw ng 10% buwis sa mgamamamayan,magkaiba man ang halaga ngkanilang kinikita

• Progresibo ( progressive )

hal.- 5% ang ikakaltas sa mga kumikita ng masmababa sa P10,000 at 34% naman sa kumikitang higit sa P500,000

• Regrisibo ( regressive )

hal.-Ad Valorem ( ayon sa halaga )

Mga Isyu Tungkol sa Pagbubuwis

• Pagpapataw ng Karagdagag Buwis

• Mababang koleksiyon ng Karagdagang Buwisdulot ng:

* Hindi makatotohang deklarasyon ng ari-arian.

* Hindi tamang pagdedeklara ng halaga ng kinikita.

* Tax Evasion

* Pandaraya sa pagsasaad ng dapat sakupin ngexemption.

* Hindi pag-file ng income tax return.

Pambansang Pagbabadyet• Isang nasusulat na dokumento na naglalaman ng

halaga ng salaping inaasahang matanggap ngpamahalaan sa isang takdang taon.

• Isang plano kung paano tutugunan ng pamahalaanang mga gastusin nito.

DBM ( Department of Budget and Management )

• Tinitiyak nito na hindi maaabuso ng anumang sangayng pamahalaan ang kanilang kapangyarihan lalo nasa usapin ng paglalaan ng limitadong pondo ngbayan sa iba’t ibang sektor ng lipunan.

Pagbalangkas ng Pambansang Badyet

• Ang mga datos na mula sa iba’t ibang opisina ngpamahalaan tulad ng:

* DOF Department of Finance;

* BSP Bangko Sentral ng Pilipinas;

* NEDA National Economic and Development Authority; at

* DBM Development Bedget and Management

ay inaaral bago mabuo ang balangkas ngpambansang badyet.

Apat na Yugto ng Pagbuo ng Badyet

• Executive Preparation

• Budget Authorization

• Budget Execution

• Budget Accountability

Mga Dahilan ng Pagkaantala ng Pagpapasa ng Badyet

• Impeachment ng Pangulo

• Imbestigasyon ukol sa katiwalian ng mga kawani ngpamahalaan

• deadlock

Sistema ng PaggastaKlasipikasyon ng Gastusin ng Pamahalaan

Batay sa Uri

• Personal Services (PS)

• Maintenance and Other Operating Expanses (MOOE)

• Capital Outlay (CO)

Batay sa Sektor

• Economic Services

• Social Services

• Defense

• General Government

• Transfer Payments

• Net Lending

• Debt Services

• Debt Amortization