appendiks all.xlsx

392
Flowchart Kapasitas Etanol = 20000 kL/tahun Waktu Operasi = 330 hari/tahun = 24 jam/hari Produk = Etanol 99,5% - v/v Basis = 1 hari Feed dibutuhkan = kg 1. Peeler (C-112B) fungsi : Untuk mengupas kulit Singkong Gaja h As umsi : be rat kul it Si ng ko ng Gajah sebesar 3% be rat t ot al 1) Aliran masuk Aliran <1> Singkong Gajah = kg 2) Aliran keluar Aliran <2> Kulit = 3% x 302,817 302,817 302,817 APPENDIKS A NERACA MASSA belt conveyor Peeler Hammer Mill 1 2 3 START Input Feed trial = 100.000 kg/hari Pengerjaan sesuai dengan langkah-langkah yang telah ditentukan Mendapatkan produk X kg/hari Produk X kg/hari : ρ etanol 99,5%  = Produk Y Produk Y L/hari : 1000 : 330 = Produk Z KL/tahun  Produk yang diinginkan 20.000 KL/tahun maka untuk mendapatkan Feed, 20.000 KL/tahun : Produk Z KL/tahun x Feed trial  Didapatkan Feed= 302.817 kg/hari END A-1

Upload: ridho-mirfiza

Post on 17-Oct-2015

134 views

Category:

Documents


13 download

TRANSCRIPT

App AAPPENDIKS ANERACA MASSA

Flowchart

Kapasitas Etanol=20000kL/tahunWaktu Operasi=330hari/tahun=24jam/hariProduk=Etanol 99,5% - v/vBasis=1hariFeed dibutuhkan=302,817kg1. Peeler (C-112B)

fungsi :Untuk mengupas kulit Singkong GajahAsumsi :berat kulit Singkong Gajah sebesar 3% berat total

1) Aliran masukAliran Singkong Gajah=302,817kg2) Aliran keluarAliran Kulit=3%x302,817=9,085kgAliran Singkong Gajah=302,817-9,085=293,732kg

Tabel A.1. Neraca Massa PeelerMASUKKELUARKomponenMassa (kg)KomponenMassa (kg)aliran aliran Singkong Gajah302,816.81Kulit9,084.50aliran Singkong Gajah293,732.31Total302,816.81Total302,816.81

2. Hammer Mill (C-114C)

Asumsi : 0,1% Singkong Gajah yang tidak halus direcycleTabel A.2. Neraca Massa Hammer MillMASUKKELUARKomponenMassa (kg)KomponenMassa (kg)aliran aliran Singkong Gajah293,732.31Singkong Gajah293,438.58Recycle293.73Total293,732.31Total293,732.313. Mixing Tank (F-115)air

Fungsi : untuk mengencerkan padatan hingga 15%Tabel A.1.2 Komposisi Singkong GajahKomponen%BeratKomposisi (kg)Moisture (air)62.50%183,582.69Karbohidrat34.00%99,868.99ProteinProteinProtein1.20%1.20%1.20%3,524.79FiberPhosphorPhosphor0.80%2,349.86Impurities 1.50%1.90%1.90%4,405.98Asumsi :Air yang terkandung dalam Mixing Tank sebesar 85% massa masukaliran a.Air=183,582.693kgb.Karbohidrat=99,868.985kgc.Protein=3,524.788kgd.Fiber=2,349.858kge.Impurities=4,405.985kg

1) aliran masuk a.Air=((85%/15%)x dry feed)-H2O dalam feed=440,598.4642) aliran keluar a.Air=624,181.157kgb.Karbohidrat=99,868.985kgc.Protein=3,524.788kgd.Fiber=2,349.858kge.Impurities=4,405.985kg

Tabel A.3. Neraca Massa pada Mixing TankMASUKKELUARKomponenMassa (kg)KomponenMassa (kg)aliran aliran AirAir183,582.69AirAir624,181.16KarbohidratKarbohidrat99,868.99KarbohidratKarbohidrat99,868.99ProteinProtein3,524.79ProteinProtein3,524.79FiberFiber2,349.86FiberFiber2,349.86ImpuritiesImpurities4,405.98ImpuritiesImpurities4,405.98aliran Air440,598.46Total734,330.77Total734,330.77

4. Liquification Tank (R-110)-amilase

Asumsi:-amilase ditambahkan dengan perbandingan 1:333,33 kg dari karbohidrat yang masuk

1. Massa aliran masukaliran a.Air=624,181.157b.Karbohidrat=99,868.985c.Protein=3,524.788d.Fiber=2,349.858e.Impurities=4,405.985Total734,330.773

aliran -amilase yang ditambahkan=(1/333,33) x karbohidrat=299.61kg

Reaksi I-amilase(C6H10O5)nm(C6H10O5)x

-amilase(C6H10O5)1000100(C6H10O5)10pati0.95DextrinAsumsi:n=1000m=100x=10Konversi penguraian pati menjadi dextrin oleh -amilase = 95%BM (C6H10O5)1000=162,000kg/kmolBM (C6H10O5)10=1,620kg/kmol

-amilase(C6H10O5)1000100(C6H10O5)100.95(C6H10O5)1000 masuk=99,868.985kg162,000kg/kmol=0.6165kmolkmol(C6H10O5)1000 bereaksi=0.95x0.6165kmol=0.5857kmol(C6H10O5)1000 tersisa=0.6165-0.5857kmol=0.0308kmol=4,993kg100(C6H10O5)10 yang terbentuk=100/1x0.5857kmol=58.57kmol=94,876kg2. Aliran massa keluaraliran a.Air=624,181.157kgb.Karbohidrat=4,993.449kgc.Protein=3,524.788kgd.Fiber=2,349.858kge.Impurities=4,405.985kgf.(C6H10O5)10 yang terbentuk=94,875.536kg

Tabel A.4. Neraca massa pada Liquification TankMASUKKELUARKomponenMassa (kg)KomponenMassa (kg)aliran aliran Air624,181.16Air624,181.16Karbohidrat99,868.99Karbohidrat4,993.45Protein3,524.79Protein3,524.79Fiber2,349.86Fiber2,349.86Impurities4,405.98Impurities4,405.98aliran -amilase299.61-amilase299.61(C6H10O5)1094,875.54Total734,630.38Total734,630.38

5. Saccharification Tank (R-120)H2SO4Glukoamilase

Fungsi :Untuk Merubah karbohidrat menjadi glukosa pada suhu 60 Cdengan waktu tinggal 48 jam1) Aliran Masukaliran a.Air=624,181.157kgb.Karbohidrat=4,993.449kgc.Protein=3,524.788kgd.Fiber=2,349.858kge.Impurities=4,405.985kgf.-amilase=299.610kgg.dextrin yang terbentuk=94,875.536kg

aliran Perhitungan H2SO4 98% yang ditambahkanKomponenMassa (kg)Fraksis.g.Fraksi x s.gAir624,181.1570.8501.000.850Karbohidrat4,993.4490.0071.530.010Protein3,524.7880.0051.460.007Fiber2,349.8580.0030.730.002Impurities4,405.9850.0061.650.010-amilase299.6100.0000.000.000(C6H10O5)1094,875.5360.1291.040.134Total734,630.381.0001.014

Asumsi pH = 6Konsentrasi awal mash dari Liquification Tank pada saat pH = 6,M1 = 1 x 10-6 Larutan=(fraksi x s.g.) x air=1.01360x1000kg/m3=1013.60kg/m3

Volume Larutan=m/=734,630.3831013.60=725m3=724,772Liter

Volume Larutan (V1)=724,772LiterKonsentrasi mash akhir pada pH = 5 ,M3 = 1 x 10-5Volume Mash Akhir (V3)=V1 + V2Konsentrasi H2SO4 98% (M2)= x % x 10Mr H2SO4 98% =1.84Mr H2SO4 = 98=1,84 x 98 x 1098=18.4Volume H2SO4 98% yang dibutuhkan (V2)M1V1+M2V2=M3V310-6 x 1,113,48+18.4 V2=10-5 (1,113,48+V2)0.7247717146+18.40V2 =7.24772+10-5V26.523=18.400V2V2=0.355liter

Air yang terkandung pada H2SO4 98% adalah 2%, sehingga :=2xV298=2x0.35598=0.0072LiterMassa H2SO4 98% yang dibutuhkan =V2x=0.355x1.84=0.652kgMassa air yang terkandung pada H2SO4 98%=0.0072x1 kg/liter=0.0072kg

aliran Asumsi :Enzim Glukoamilase yang ditambahkan 1:555,56 kg dari karbohidrat yang masuk=1/555,56x4,993.449=8.9881367545kg

Reaksi IIGlukoamilase2(C6H10O5)1000 + 1000 H2O1000(C12H22O11)pati0.95Maltosa

Massa (C6H10O5)1000 mula-mula=Massa (C6H10O5)1000 sisa Liquifikasi=4,993.449kg=4,993.449kg162,000kg/kmol=0.031kmol

(C6H10O5)1000 yang bereaksi=0.95x0.031kmol=0.029kmol

(C6H10O5)1000 yang tersisa=0.031-0.029=0.002kmol=0.002x162,000=249.672kg

H2O mula-mula=624,181.157kg18kg/kmol=34,676.731kmolH2O yang bereaksi=1000/2x0.029kmol=14.641kmol

H2O yang tersisa=34,676.731-14.6=34,662.090kmol=623,917.614kg

Massa C12H22O11 terbentuk=1000/2x0.03kmol=14.64kmol=14.64x342kg/kmol=5,007.32kg

Reaksi IIIGlukoamilase(C6H10O5)10 + 10 H2O10(C6H12O6)dextrin0.97Glukosa

(C6H10O5)10 mula-mula=94,875.536kg=58.565kmol(C6H10O5)10 yang bereaksi=0.97x58.565=56.808kmol(C6H10O5)10 yang tersisa=58.565-56.808=1.757kmol=2,846.266kg

H2O mula-mula=623,917.614kg18kg/kmol=34,662.090kmol

H2O yang bereaksi=10x56.808kmol=568.082kmol

H2O yang tersisa=34,662.090-568.082=34,094.008kmol=613,692.139kg

Massa C6H12O6 yang terbentuk=10x56.808=568.082kmol=568.082x180=102,254.744kg

2) Aliran Keluaraliran a.H2O=613,692.147kgb.Karbohidrat=249.672kgc.Protein=3,524.788kgd.Fiber=2,349.858kge.Impurities=4,405.985kgf.-amilase=299.610kgg.Dextrin=2,846.266kgh.Glukoamilase=8.988kgi.H2SO4=0.652kgj.Maltosa=5,007.320kgk.Glukosa=102,254.744kg

Tabel A.5. Neraca Massa pada Saccharification TankMASUKKELUARKomponenMassa (kg)KomponenMassa (kg)aliran aliran AirAir624181.16Air613692.15KarbohidratKarbohidrat4993.45Karbohidrat249.67Protein3524.79Protein3524.79Fiber2349.86Fiber2349.86Impurities4405.98Impurities4405.98-amilase299.61-amilase299.61Dextrin94875.54Dextrin2846.27aliran Glukoamilase8.99H2SO40.65H2SO40.65Air0.01Maltosa5007.32aliran Glukosa102254.74Glukoamilase8.99Total734640.03Total734640.03

6. Sterilization (E-222A)

Fungsi :Mensterilkan medium dari mikroorganisme yang tidak diinginkan yang dapat mengganggu proses fermentasi.

Alilran massa keluar dari Sterilization dialirkan 10 % ke Seeding Tank dan 90 % Tabel A.6. Neraca massa pada SterilizationMASUKKELUARKomponenMassa (kg)KomponenMassa (kg)aliran aliran AirAir613692.15Air61369.21KarbohidratKarbohidrat249.67Karbohidrat24.97ProteinProtein3524.79Protein352.48FiberFiber2349.86Fiber234.99ImpuritiesImpurities4405.98Impurities440.60-amilase299.61-amilase29.96Dextrin2846.27Dextrin284.63Glukoamilase8.99Glukoamilase0.90H2SO40.65H2SO40.07Maltosa5007.32Maltosa500.73Glukosa102254.74Glukosa10225.47Aliran Air552322.93Karbohidrat224.71Protein3172.31Fiber2114.87Impurities3965.39-amilase269.65Dextrin2561.64Glukoamilase8.09H2SO40.59Maltosa4506.59Glukosa92029.27Total734640.03Total734640.03

7. Seed Tank (R-210)

Fungsi :untuk pengembangbiakan mikroorganisme1) Aliran massa masukAliran KomponenMasuk (Kg)fraksis.gfraksi x s.gAirAir61,369.2150.83541.0000.8354KarbohidratKarbohidrat24.9670.00031.5300.0005Protein352.4790.00481.4600.0070Fiber234.9860.00320.7300.0023ImpuritiesImpurities440.5980.00601.6530.0099-amilase29.9610.00040.0000.0000Dextrin284.6270.00391.0380.0040Glukoamilase0.8990.0000120.0000.0000H2SO40.0650.0000011.8340.0000Maltosa500.7320.00681.5400.0105Glukosa10,225.4740.13921.5400.2144Total73,464.0031.00001.0840

larutan = (fraksi x s.g ) x air=1.0840x1000 kg/m3=1084.0112041909Volume larutan =73,464.0031.0840=67.771m3

Aliran Asumsi :S.cereviceae=0.1000xVolume media=0.1000x104.1170 m3=6.7771m3AsumsiS.cereviceae=0.0040 kg/m3massa S.cereviceae=6.7771x0.0040=0.0271kg

Perhitungan BiomassVolume Media=67.77m3BM Biomass=24.18CH1.8O0.5N0.17 Biomass=2.93kg/literKebutuhan Biomass=4 kg yeast kering per 1000 liter media =4x67.77=271.08kgVolume Biomass=92.52liter=0.09m3 (m)=laju pertumbuhan spesifik maksimum =0.40jam-1S=Konsentrasi substrat (kg gula/m3 volume media)=10,225.5kg67.77m3=150.88kg/m3Ks=Konstanta jenuh substrat=0.48kg/m3

Monod Equation= (m) x (S / ( Ks + S))=0.40x150.880.48 +150.88=0.40jam-1

Menghitung kecepatan tumbuh bakteri (Rv)Xvo=Konsentrasi bakteri mula-mula=0.0271kg67.77m3=0.00040kg biomass/m3Rv=kecepatan pertumbuhan Biomass(Djumali,p20)=(m) x Xvo=0.40x0.00040=0.00016kg biomass/m3. jamPertumbuhan bakteri dilakukan selama 24 jamXvt=24xRv=24x0.00016=0.00383kg biomass/m3

Biomass akhir=XvtxVolume total=0.00383x67.77=0.259kg biomass

Reaksi dari pertumbuhan sel pada kondisi aerob :(Atkinson, hal 182)C6H12O6 + a NH3 + b O2Yc CH1.8O0.5N0.17 + x CO2 + c H2ODari data yang ada maka didapatkan koefisien reksi sebagai berikut :Yc=1.902a=0.323b=3.960c=4.773x=4.098Biomass akhir=0.259kg biomass24.18kg/kmol=0.011kmol

Gula terkonsumsi=1x0.011kmol1.902=0.006kmol=1.02kgKebutuhan oksigen dari reaksi=3.960x0.011.902=0.022kmol=0.71kg

Massa CH1.8O0.5N0.17 yang terbentuk=0.011kmol=0.26kg

CO2 yang terbentuk=4.098x0.011kmol1.902=0.023kmol=1.017kg

massa H20=4.773x0.011kmol1.902=0.027kmol=0.485kg

NH3 yang dibutuhkan=0.323x0.011kmol1.90=0.0018kmol=0.031kg

Aliran Massa udara kering masuk=100xmassa O2 yang dibutuhkan21=100x0.71kg21=3.404kg=1 - XH2OMenghitung uap air yang terbawa udara XH2O:T=32C=305.15KP=1atm=760.00mmHgAntoine Constant for WaterA=18.304B=3816.44C=-46.13ln(Psat) = A- B/(C+T)ln(Psat) =18.30-3816.440-46.130+305.15ln(Psat) =3.57Psat =35.50mmHg=0.047atm

RH = 70%RH = PH2O/Psat H2OPH2O = RH x Psat H2OPH2O =0.70x0.047PH2O =0.033XH2O = PH2O / PtotalXH2O =0.033

Massa udara total yang masuk = Massa udara kering masuk / (1 - XH2O)Massa udara total masuk =3.4041.00-0.033Massa udara total masuk =3.519kgMassa air =0.115kg

Aliran Asumsi :Urea=1 % dari glukosa(jumali)(NH4)H2PO4=0.2 % dari glukosaMassa nutrient=Urea+(NH4)H2PO4=102.25+20.45=122.71kg

Nutrient sisa=122.71-0.031=122.67kg

2) Aliran massa keluar Aliran KomponenKeluar (kg)CO2=1.017Udara=2.689total3.706Aliran KomponenKeluar (kg)Air=61,369.81Karbohidrat=24.97Protein=352.48Fiber=234.99Impurities=440.60-amilase=29.96Dextrin=284.63Glukoamilase=0.90H2SO4=0.07Maltosa=500.73Glukosa=10,224.46Biomass=0.29Nutrient sisa=122.67total73,586.55

Tabel A.7 Neraca Massa pada Seed TankMASUKKELUARKomponenMassa (kg)KomponenMassa (kg)aliran aliran Air61369.21Udara2.69Karbohidrat24.97CO21.02Protein352.48aliran Fiber234.99AirAir61369.81Impurities440.60KarbohidratKarbohidrat24.97-amilase29.96Protein352.48Dextrin284.63Fiber234.99Glukoamilase0.90ImpuritiesImpurities440.60H2SO40.07-amilase29.96Maltosa500.73Dextrin284.63Glukosa10225.47Glukoamilase0.90aliran H2SO40.07S.cereviceae0.03Maltosa500.73aliran Glukosa10224.46Udara3.52Biomass0.29aliran Nutrient sisa122.67Nutrient122.71Total73590.25Total73590.25

8. Fermentor Tank (R-220)Basis :1 hari

Fungsi : mengonversi gula menjadi ethanol

1) Aliran massa masukAliran KomponenMassaa.Air=61,369.81kgb.Karbohidrat=24.97kgc.Protein=352.48kgd.Fiber=234.99kge.Impurities=440.60kgf.-amilase=29.96kgg.dextrin=284.63kghGlukoamilase=0.90kgiH2SO4=0.07kgjMaltosa=500.73kgkGlukosa=10,224.46kglBiomass=0.29kgmNutrient sisa=122.67kgTotal=73,586.55kg

Aliran KomponenMasuk (kg)fraksis.gfraksi x s.gAir552,322.930.83541.0000.8354Karbohidrat224.710.00031.5300.0005Protein3,172.310.00481.4600.0070Fiber2,114.870.00320.7300.0023Impurities3,965.390.00601.6530.0099-amilase269.650.00040.0000.0000Dextrin2,561.640.00391.0380.0040Glukoamilase8.090.0000120.0000.0000H2SO40.590.0000011.8340.0000Maltosa4,506.590.00681.5400.0105Glukosa92,029.270.13921.5400.2144Total661,176.031.00001.0840

larutan=(fraksi.s.g) x air=1.0840x1000kg/m3=1,084.01kg/m3

Volume larutan=661,176.03kg1,084.01kg/m3=609.93m3Reaksi

a)C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2

b)2C6H12O6 + H2O2C3H8O3 + CH3COOH- +C2H5OH+2CO2

c)C6H12O6C3H8O3 + CH3CHO + CO2

untuk reaksi (a)Asumsi :Konversi glukosa=95%(Atkinson , hal. 190 )C6H12O6 total yang tersedia=102,253.7kg180kg/kmol=568.08kmol

C6H12O6 bereaksi=95%xC6H12O6 total yang tersedia=95%x568.08kmol=539.67kmol=97,141.04kg

C6H12O6 sisa=C6H12O6 total yang tersedia - C6H12O6 bereaksi=102,253.73-97,141.04=5,112.69kg

C2H5OH terbentuk=2xC6H12O6 bereaksi=2x539.67kmol=1,079.34kmol=49,649.9kg

CO2 terbentuk=2xC6H12O6 bereaksi=2x539.67kmol=1,079.34kmol=47,491.2kg

Perhitungan fusel oilC6H12O6 sisa=5,112.686kgAsumsi:fusel oil yang terbentuk=0.85%glukosa(Prescot hal 128)=0.85xC6H12O6 sisa100=0.85x5,112.69kg100=43.458kg

fusel oil terdiri dari :Amyl Alkohol=0.30x43.458kg=13.037kgIsoamyl Alkohol =0.33x43.458kg=14.124kgButanol=0.15x43.458kg=6.519kgPropanol=0.125x43.458kg=5.432kgEthanol=0.10x43.458kg=4.346kgC6H12O6 sisa=5,069.229kg

untuk reaksi (b)Asumsi :Konversi glukosa=95%C6H12O6 total-sisa (yang tersedia)=5,069.23kg180kg/kmol=28.16kmol

C6H12O6 bereaksi=95%xC6H12O6 total-sisa (yang tersedia)=95%x28.16kmol=26.75kmol=4,815.77kg

C6H12O6 sisa=C6H12O6 total-sisa (yang tersedia) - C6H12O6 bereaksi=5,069.23-4,815.77=253.46kg

H2O mula-mula=613,693kg18.00kg/kmol=34,094.0kmol

H2O bereaksi=0.50xC6H12O6 bereaksi=0.50x26.75kmol=13.38kmol=240.79kg

H2O tersisa=H2O mula-mula-H2O bereaksi=34,094.0kmol-13.38kmol=34,080.7kmol=613,452kg

C2H5OH terbentuk=0.50xC6H12O6 bereaksi=0.50x26.75kmol=13.38kmol=615.35kg

CO2 terbentuk=1xC6H12O6 bereaksi=1x26.75kmol=26.75kmol=1,177.19kg

C3H8O3 terbentuk=1xC6H12O6 bereaksi=1x26.75kmol=26.75kmol=2,461.39kg

CH3COOH terbentuk=0.50xC6H12O6 bereaksi=0.50x26.75kmol=13.38kmol=802.63kg

untuk reaksi ( c )Asumsi :Konversi glukosa=95%C6H12O6 total yang (tersedia)=253.46kg180kg/kmol=1.41kmol

C6H12O6 bereaksi=95%xC6H12O6 total yang (tersedia)=95%x1.41kmol=1.338kmol=240.79kg

C6H12O6 sisa=C6H12O6 total yang (tersedia) - C6H12O6 sisa=253.46kg-240.79kg=12.67kg

C3H8O3 terbentuk=1xC6H12O6 bereaksi=1x1.338kmol=1.34kmol=123.07kg

CH3CHO terbentuk=1xC6H12O6 bereaksi=1x1.338kmol=1.34kmol=58.86kg

CO2 terbentuk=1xC6H12O6 bereaksi=1x1.338kmol=1.34kmol=58.86kg

Aliran Asumsi antifoam yang ditambahkan=1%xmassa media masuk fermentor=1x73,586.55kg100=736kg

Aliran Asumsi :Urea=0.50%dari glukosamassa nutrient yang dibutuhkan :Urea=0.50%x (10,224+92,029.3) kg=511.27kg

(NH4)H2PO4 = 0.1% dari glukosa=0.10%x (10,224+92,029.3) kg=102.25kg

2) Aliran massa keluarAliran

CO2 terbentuk=CO2 terbentuk dari reaksi (a),(b),( c )(kg)=47,491+1,177.19+58.86kg=48,727.223kg

Aliran (Paturau hal 241)C2H5OH terbentuk=aliran dari reaksi ( a ) dan ( b ) + fusel oil=49,649.87+615.35+4.346kg=50,269.56kg

KomponenMassa (kg)a.Air=613,451.96b.Karbohidrat=249.67c.Protein=3,524.79d.Fiber=2,349.86e.Impurities=4,405.98f.-amilase=299.61g.dextrin=2,846.27h.Glukoamilase=8.99i.H2SO4=0.6523j.Maltosa=5,007.32k.Glukosa=12.67total632,157.77

Tabel A.8 Neraca Massa pada Fermentor TankMASUKKELUARKomponenMassa (kg)KomponenMassa (kg)aliran aliran AirAir61369.81CO248727.22KarbohidratKarbohidrat24.97Aliran ProteinProtein352.48C2H5OH50269.56FiberFiber234.99Amyl Alkohol13.04ImpuritiesImpurities440.60Isoamyl Alkohol 14.12-amilase29.96Butanol6.52Dextrin284.63Propanol5.43Glukoamilase0.90C3H8O32584.46H2SO40.07CH3COOH802.63Maltosa500.73Air613451.96Glukosa10224.46Karbohidrat249.67Biomass0.29Protein3524.79Nutrien sisa122.67Fiber2349.86Aliran Impurities4405.98AirAir552322.93-amilase299.61KarbohidratKarbohidrat224.71Dextrin2846.27ProteinProtein3172.31Glukoamilase8.99FiberFiber2114.87H2SO40.65ImpuritiesImpurities3965.39Maltosa5007.32-amilase269.65Glukosa12.67Dextrin2561.64Biomass736.48Glukoamilase8.09Antifoam735.87H2SO40.59CH3CHO58.86Maltosa4506.59Glukosa92029.27Aliran Antifoam735.87Aliran Urea511.27(NH4)H2PO4102.25Total736111.96Total736111.96

9. Rotary Vacuum Filter (H-224)

Fungsi : Memisahkan ampas dan biomass menuju campuran broth1) Aliran massa masukAliran KomponenMassa (kg)a.C2H5OH=50,269.560b.Amyl Alkohol=13.037c.Isoamyl Alkohol =14.124d.Butanol =6.519e.Propanol=5.432f.C3H8O3=2,584.462g.CH3COOH=802.628h.Air=613,451.958i.Karbohidrat=249.672j.Protein=3,524.788k.Fiber=2,349.858l.Impurities=4,405.985m.-amilase=299.610n.Dextrin=2,846.266o.Glukoamilase=8.988p.H2SO4=0.652q.Maltosa=5,007.320r.Glukosa=12.673s.Biomass=736.484t.Antifoam=735.865u.CH3CHO=58.859

2) Aliran massa keluarAliran Asumsi :Filtrat yang terikut pada sludge = 5% dari yang masukC2H5OH=0.05x50,269.56kg=2,513.48kgAmyl Alkohol=0.05x13.04kg=0.652kgIsoamyl Alkohol =0.05x14.12kg=0.706kgButanol =0.05x6.52kg=0.326kgPropanol=0.05x5.43kg=0.272kgC3H8O3=0.05x2,584.46kg=129.223kgCH3COOH=0.05x802.63kg=40.131kgCH3CHO=0.05x58.86kg=2.943kgAir=0.05x613,452.0kg=30,672.6kgMaltosa=0.05x5,007.3kg=250.4kgGlukosa=0.05x12.7kg=0.6kg

SludgeKarbohidrat=249.672Protein=3,524.788Fiber=2,349.858Impurities=4,405.985-amilase=299.610Dextrin=2,846.266Glukoamilase=8.988H2SO4=0.652Biomass=736.484Antifoam=735.865

Aliran C2H5OH=0.95x50,269.56kg=47,756.1kgAmyl Alkohol=0.95x13.04kg=12.385kgIsoamyl Alkohol =0.95x14.12kg=13.418kgButanol =0.95x6.52kg=6.193kgPropanol=0.95x5.43kg=5.161kgC3H8O3=0.95x2,584.46kg=2,455.24kgCH3COOH=0.95x802.63kg=762.50kgCH3CHO=0.95x58.86kg=55.916kgAir=0.95x613,452.0kg=582,779kgMaltosa=0.95x5,007.3kg=4,757.0kgGlukosa=0.95x12.7kg=12.0kg

Tabel A.9 Neraca Massa Rotary Vacuum FilterMASUKKELUAR (kg)KomponenMassa (kg)SludgeFiltrataliran aliran Aliran C2H5OH50269.562513.4847756.08Amyl Alkohol13.040.6512.39Isoamyl Alkohol 14.120.7113.42Butanol6.520.336.19Propanol5.430.275.16C3H8O32584.46129.222455.24CH3COOH802.6340.13762.50CH3CHO58.862.9455.92Air613451.9630672.60582779.36Karbohidrat249.67249.67Protein3524.793524.79Fiber2349.862349.86Impurities4405.984405.98-amilase299.61299.61Dextrin2846.272846.27Glukoamilase8.998.99H2SO40.650.65Maltosa5007.32250.374756.95Glukosa12.670.6312.04Biomass736.48736.48Antifoam735.87735.87Total687384.74687384.74

10. Broth Tank (F-230)

Fungsi : Tempat menampung broth fermentasi yang dihasilkan dari proses batch untuk dilanjutkan ke proses kontinyu sehinggamassa masuk = massa keluar

Tabel A.10 Neraca Massa Pada Broth Tank

Komponen Masuk (kg)Keluar (kg)Aliran Aliran C2H5OH47,756.0847,756.08Amyl Alkohol12.3912.39Isoamyl Alkohol 13.4213.42Butanol6.196.19Propanol5.165.16C3H8O32,455.242,455.24CH3COOH762.50762.50CH3CHO55.9255.92Air582,779.36582,779.36Maltosa4,756.954,756.95Glukosa12.0412.04Total638,615.24638,615.24

11. Stripper Column (D-310A)basis perhitungan=1jammassa=638,615.24kg/hari=26,608.97kg/jam

Fungsi :Memisahkan ethanol dari gula-gula berat sehingga didapat ethanol 40-50%

KomponenBoiling Point ABCDEF(K)CH3CHO293.0037.270-4,073.0500.0-3.3623.81E-062.000C2H5OH351.4086.486-7,931.1000.0-10.2506.39E-062.000Propanol370.3079.463-8,294.9100.0-8.9101.82E-062.000Air373.1565.928-7,227.5300.0-7.1774.03E-062.000Butanol390.90108.826-10,069.5000.0-13.2574.38E-062.000CH3COOH391.1061.341-6,768.8800.0-6.7274.84E-062.000Isoamyl Alc405.2014.697-3,026.420-104.10.0000.00E+002.000Amyl Alkohol411.10152.452-12,447.2000-19.7879.03E-062.000C3H8O3562.00169.211-16,893.7000-21.8131.14E-052.000Glukosa617.00254.410-31,423.0000-31.0066.24E-186Maltosa735.0061.210-12,433.0000-6.0192.25E-196Ket : data diambil dari Hysys 7.3 (ln Psat=A+B/(T+C)+D*ln(T)+E*T^F),dimana Psat dalam kPa dan T dalam K

FEED KomponenBMMassa (kg/jam)kmolXFiCH3CHO442.3300.0533.80E-05C2H5OH461,989.83743.2570.031Propanol600.2150.0042.57E-06Air1824,282.4731,349.0260.967Butanol740.2580.0032.50E-06CH3COOH6031.7710.5303.80E-04Isoamyl Alkohol 880.5590.0064.56E-06Amyl Alkohol880.5160.0064.21E-06C3H8O392102.3021.1127.97E-04Glukosa1800.5020.0032.00E-06Maltosa342198.2060.5804.16E-04Total26,608.9681,394.5801.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTbulb trial =80.47
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goalseek total yi =1 pada feedoC=353.62KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi melalui persamaan :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki melalui persamaan :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk melalui persamaan :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.020.260.150.4921.001.001.000.060.020.260.150.4931.001.001.000.060.020.260.150.49150.640.640.641.000.370.791.780.92170.430.430.431.911.001.741.390.22190.930.930.930.630.261.001.111.34210.240.240.240.220.260.701.000.42270.790.790.790.512.430.581.021.00

Mencari nilai ik melalui persamaan :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63470.63470.63470.63470.15530.15470.15470.51740.62960.62960.48150.481520.85710.85710.85710.85710.42380.15680.15680.46300.77690.77690.65590.655930.92470.92470.92470.92470.36390.13500.13500.43910.67460.67460.64850.648540.28130.28130.28130.28131.25610.65710.65711.14190.91230.91230.14250.142550.97240.97240.97240.97240.32160.11950.11950.42220.60240.60240.64330.643360.81590.81590.81590.81590.76280.30040.30040.91551.35311.35311.17761.177671.00871.00871.00871.00870.29040.10810.10810.41010.54920.54920.64000.640081.00791.00791.00791.00790.29020.10800.10800.40970.54870.54870.63950.639590.75860.75860.75860.75860.63370.23370.23370.57711.14101.14100.74430.7443100.70400.70400.70400.70400.63990.25660.25660.62831.22061.22060.74400.7440110.82270.82270.82270.82270.68230.59200.59200.63451.24321.24320.85240.8524

Mencari nilai k melalui persamaan :

kk

10.019420.015630.0011150.0257170.6158190.0004210.0000270.0006

Mencari nilai sk melalui persamaan :

ksk

10.317220.317230.3172151.2055170.6277191.1005210.9070270.1762

Mencari nilai ln iC melalui persamaan :

iJiiLiiln iC

11.936111.242610.093222.625721.79062-0.544233.313332.16433-0.670340.937940.968740.065654.000852.53795-0.776662.724561.85986-0.607374.687672.90877-0.863484.688482.91158-0.871694.889293.39589-2.0416108.6250105.811910-3.87591114.8333119.465111-5.7696

Mencari nilai ln iR melalui persamaan :

iln iR

11.645122.428233.562240.456054.752760.824975.978485.979692.9152104.5659117.1908

Mencari nilai ln i melalui persamaan :

iiKomponen

15.6875CH3CHO26.5796C2H5OH318.0277Propanol41.6847Air553.3053Butanol61.2430CH3COOH7166.4947Isoamyl Alkohol 8165.3403Amyl Alkohol92.3954C3H8O3101.9937Glukosa114.1424Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTbulb=80.470oC=353.620KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy key

KomponenLn Pi PiKiiyiCH3CHO6.50665.867537.375946.5481.419E-03C2H5OH (LK)4.71110.89347.20108.9682.234E-01Propanol3.9551.90139.234311.5002.373E-05Air (HK)3.8848.29250.80301.0007.767E-01Butanol3.1122.321511.743014.6252.936E-05CH3COOH3.3327.97820.34320.4271.303E-04Isoamyl Alkohol 2.5713.042221.430626.6909.763E-05Amyl Alkohol2.279.675015.787519.6626.639E-05C3H8O3-5.140.00591.39E-041.73E-041.108E-07Glukosa-16.397.628E-081.50E-091.87E-093.000E-15Maltosa-9.279.449E-053.86E-064.81E-061.605E-09Total1.00

DISTILAT Mengurutkan komponen berdasarkan KiKomponenKiikkmolmassayDCH3CHO37.375946.5481.0000.0532.334.1E-04Isoamyl Alkohol 21.430626.6901.0000.0060.569.8E-05Amyl Alkohol15.787519.6621.0000.0060.529.1E-05Butanol11.743014.6251.0000.0030.264.5E-05Propanol9.234311.5001.0000.0040.213.8E-05C2H5OH (LK)7.20108.9680.99943.2141,987.850.350Air (HK)0.80301.0000.152204.7083,684.740.649CH3COOH0.34320.4270.0060.0030.203.5E-05C3H8O31.39E-041.73E-042.86E-160.0002.93E-145.2E-18Maltosa3.86E-064.81E-062.18E-226.07E-252.07E-223.7E-26Glukosa1.50E-091.87E-098.39E-364.86E-368.76E-341.5E-37Total5,676.671.000

Perhitungan Tray Minimum (Nmin)Perhitungan k yang keluar pada Distilat

Nmin =3.9330215955

Perhitungan Tdew pada DistilatKomponenBMMassa (kg/jam)kmolyDCH3CHO442.3300.0532.14E-04C2H5OH461,987.84743.2140.174Propanol600.2150.0041.44E-05Air183,684.741204.7080.825Butanol740.2580.0031.41E-05CH3COOH600.2000.0031.34E-05Isoamyl Alkohol 880.5590.0062.56E-05Amyl Alkohol880.5160.0062.36E-05C3H8O3920.0000.0001.28E-18Glukosa1800.0000.0001.96E-38Maltosa3420.0000.0002.45E-27Total5,676.665247.9971.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTdew trial =77.71
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goal seek Xi = 1 pada DistilatoC=350.86KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.020.260.150.4921.001.001.000.060.020.260.150.4931.001.001.000.060.020.260.150.49150.640.640.641.000.370.791.790.92170.430.430.431.921.001.751.390.21190.930.930.930.630.261.001.111.34210.240.240.240.220.250.691.000.42270.790.790.790.512.450.581.021.00

Mencari nilai ik :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63320.63320.63320.63320.15320.15290.15290.51490.62850.62850.47860.478620.85620.85620.85620.85620.42300.15530.15530.46070.77870.77870.65400.654030.92400.92400.92400.92400.36290.13350.13350.43660.67560.67560.64630.646340.27950.27950.27950.27951.26250.65710.65711.14690.91460.91460.14080.140850.97180.97180.97180.97180.32050.11820.11820.41970.60280.60280.64100.641060.81470.81470.81470.81470.76130.29770.29770.91501.35671.35671.17931.179371.00811.00811.00811.00810.28930.10680.10680.40740.54920.54920.63750.637581.00741.00741.00741.00740.28900.10670.10670.40700.54870.54870.63700.637090.75730.75730.75730.75730.63320.23170.23170.57521.14521.14520.74290.7429100.70240.70240.70240.70240.63920.25440.25440.62641.22481.22480.74250.7425110.82120.82120.82120.82120.68140.59260.59260.63231.24721.24720.85110.8511

Mencari nilai k :

kk

10.097868016620.073230.0000150.1085170.4725190.0000210.0001270.0000

Mencari nilai sk :

ksk

10.441520.441530.4415151.0265170.5161190.9541210.8764270.2850

Mencari nilai ln iC :

iJiiLiiln iC

11.570811.117410.014622.130321.61012-0.572432.688231.94613-0.776740.761040.871040.300153.246052.28215-0.961362.210561.67246-0.635373.803272.61567-1.127983.803882.61808-1.134393.966893.05369-2.0485106.9977105.226110-4.02061112.0347118.511111-6.4125

Mencari nilai ln iR :

iln iR

11.067921.402332.127240.441552.908760.521373.725983.726691.6169102.6971112.6851

Mencari nilai ln i :

iiKomponen

12.9522CH3CHO22.2931C2H5OH33.8593Propanol42.0991Air57.0104Butanol60.8923CH3COOH713.4371Isoamyl Alkohol 813.3593Amyl Alkohol90.6495C3H8O3100.2662Glukosa110.0241Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaT dew=77.706oC=350.856KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy key

KomponenLn Pi PiKiixiCH3CHO6.43619.738218.056720.1981.18E-05C2H5OH (LK)4.6099.47042.25112.5180.077Propanol3.8346.10451.75611.9648.23E-06Air (HK)3.7643.15160.89401.0000.923Butanol2.9819.62311.35771.5191.04E-05CH3COOH3.2225.12770.22130.2486.06E-05Isoamyl Alkohol 2.4311.38521.50981.6891.70E-05Amyl Alkohol2.138.41411.10941.2412.13E-05C3H8O3-5.360.00473.00E-053.36E-054.28E-14Glukosa-16.854.828E-081.27E-101.42E-101.55E-28Maltosa-9.507.509E-051.78E-081.99E-081.37E-19Total1.00

BOTTOM Perhitungan k yang keluar pada Bottom

KomponenkkmolmassaxBCH3CHO1.54E-068.15E-083.59E-061.71E-10Isoamyl Alkohol 1.37E-058.72E-087.67E-063.67E-10Amyl Alkohol4.57E-052.68E-072.36E-051.13E-09Butanol1.46E-045.10E-073.77E-051.80E-09Propanol3.76E-041.35E-068.09E-053.86E-09C2H5OH (LK)0.0010.0431.9909.51E-05Air (HK)0.8481,144.31820,597.7339.84E-01CH3COOH0.9940.52631.5711.51E-03C3H8O31.0001.112102.3024.89E-03Maltosa1.0000.580198.2069.47E-03Glukosa1.0000.0030.5022.40E-05Total1.15E+0320,932.3031.000

Perhitungan Tbulb pada BottomKomponenBMMassa (kg/jam)kmolxBCH3CHO443.59E-060.0007.11E-11C2H5OH461.9900.0433.77E-05Propanol600.0000.0001.18E-09Air1820,597.7331,144.3180.998Butanol740.0000.0004.45E-10CH3COOH6031.5710.5264.59E-04Isoamyl Alkohol 880.0000.0007.61E-11Amyl Alkohol880.0000.0002.34E-10C3H8O392102.3021.1129.70E-04Glukosa1800.5020.0032.43E-06Maltosa342198.2060.5805.05E-04Total20,932.3031,146.5821.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTbulb trial =86.91
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goalseek total yi =1 pada BottomoC=360.06KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.030.270.150.5021.001.001.000.060.030.270.150.5031.001.001.000.060.030.270.150.50150.650.650.651.000.370.791.760.93170.430.430.431.891.001.721.380.22190.930.930.930.630.271.001.111.33210.250.250.250.230.260.701.000.43270.790.790.790.522.400.591.021.00

Mencari nilai ik :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63810.63810.63810.63810.16030.15910.15910.52300.63220.63220.48830.488320.85900.85900.85900.85900.42570.16040.16040.46810.77300.77300.66020.660230.92630.92630.92630.92630.36610.13830.13830.44470.67250.67250.65340.653440.28560.28560.28560.28561.24160.65710.65711.13070.90690.90690.14650.146550.97380.97380.97380.97380.32410.12260.12260.42820.60150.60150.64870.648760.81860.81860.81860.81860.76600.30690.30690.91681.34511.34511.17371.173771.00991.00991.00991.00990.29310.11110.11110.41630.54930.54930.64570.645781.00911.00911.00911.00910.29290.11100.11100.41590.54880.54880.64510.645190.76180.76180.76180.76180.63490.23840.23840.58151.13181.13180.74740.7474100.70780.70780.70780.70780.64150.26180.26180.63271.21131.21130.74740.7474110.82620.82620.82620.82620.68420.59060.59060.63941.23411.23410.85520.8552

Mencari nilai k :

kk

10.000020.001430.0014150.0053170.6511190.0005210.0000270.0007

Mencari nilai sk :

ksk

10.290420.290430.2904151.2364170.6551191.1262210.9097270.1529

Mencari nilai ln iC :

iJiiLiiln iC

12.038711.273510.131522.764821.83512-0.512933.488832.21803-0.612240.987640.992740.012554.212752.60095-0.691762.868861.90606-0.575274.935872.98107-0.751384.936782.98388-0.759895.148293.48029-1.9955109.0818105.956310-3.75951115.6189119.700311-5.4657

Mencari nilai ln iR :

iln iR

11.841022.782234.046740.475355.367460.998276.723186.724493.4075105.2976118.9523

Mencari nilai ln i :

iiKomponen

17.1882CH3CHO29.6725C2H5OH331.0165Propanol41.6288Air5107.3080Butanol61.5265CH3COOH7392.2027Isoamyl Alkohol 8389.3786Amyl Alkohol94.1043C3H8O3104.6556Glukosa1132.6760Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTbulb=86.906oC=360.056KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy key

KomponenLn Pi PiKiiyiCH3CHO6.66783.572155.588555.5233.954E-09C2H5OH (LK)4.95141.733713.529913.5145.104E-04Propanol4.2267.782020.748720.7242.440E-08Air (HK)4.1362.28271.00121.0009.992E-01Butanol3.4029.831331.592931.5561.405E-08CH3COOH3.5735.67670.53750.5372.467E-04Isoamyl Alkohol 2.8717.692968.485068.4055.209E-09Amyl Alkohol2.5813.241350.884750.8251.188E-08C3H8O3-4.620.00983.98E-043.97E-043.855E-07Glukosa-15.362.138E-079.82E-099.81E-092.388E-14Maltosa-8.751.589E-045.13E-055.12E-052.591E-08Total1.00

Perhitungan Reboiler (E-314A)VT dew?Untuk menghitung suhu bawah kolomQrebMengikuti Persamaan Flash Calculation :(-) L = B + VT buble?(-) L xL = B xB + V yLBdan energy balance sistem 3(-) Qreb + L HL = V HV + B HB

Trial V =526,994.48KomponenMasukKeluarLBVxLmxBmymCH3CHO0.0000.000.000.000.0000.00C2H5OH0.000270.990.001.990.001269.00Propanol0.0000.010.000.000.0000.01Air0.999547,167.40.9820,597.730.999526,569.62Butanol0.0000.010.000.000.0000.01CH3COOH0.000161.560.0031.570.000129.98Isoamyl Alk.0.0000.000.000.000.0000.00Amyl Alkohol0.0000.010.000.000.0000.01C3H8O30.000102.500.00102.300.0000.20Glukosa0.0000.500.000.500.0000.00Maltosa0.000198.220.01198.210.0000.01Total1.00547,901.21.0020,932.301.00526,968.85

Perhitungan Tbulb pada aliran LKomponenBMMassa (kg/jam)kmolxLCH3CHO442.09E-030.0001.56E-09C2H5OH462.71E+025.8911.94E-04Propanol601.29E-020.0007.09E-09Air185.47E+0530,398.1861.000Butanol747.44E-030.0003.31E-09CH3COOH601.62E+022.6938.85E-05Isoamyl Alkohol 882.75E-030.0001.03E-09Amyl Alkohol886.29E-030.0002.35E-09C3H8O3921.03E+021.1143.66E-05Glukosa1805.02E-010.0039.16E-08Maltosa3421.98E+020.5801.91E-05Total547,901.15630,408.4671.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTbulb trial =86.88
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goalseek total yi =1oC=360.03KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.030.270.150.5021.001.001.000.060.030.270.150.5031.001.001.000.060.030.270.150.50150.650.650.651.000.370.791.760.93170.430.430.431.891.001.721.380.22190.930.930.930.630.271.001.111.33210.250.250.250.230.260.701.000.43270.790.790.790.522.400.591.021.00

Mencari nilai ik :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63810.63810.63810.63810.16020.15910.15910.52300.63220.63220.48830.488320.85900.85900.85900.85900.42570.16040.16040.46810.77310.77310.66020.660230.92630.92630.92630.92630.36610.13830.13830.44470.67250.67250.65340.653440.28560.28560.28560.28561.24170.65710.65711.13070.90700.90700.14640.146450.97380.97380.97380.97380.32410.12260.12260.42820.60150.60150.64870.648760.81850.81850.81850.81850.76600.30680.30680.91681.34511.34511.17381.173871.00991.00991.00991.00990.29310.11110.11110.41630.54930.54930.64560.645681.00911.00911.00911.00910.29290.11100.11100.41590.54880.54880.64510.645190.76170.76170.76170.76170.63490.23840.23840.58151.13181.13180.74740.7474100.70780.70780.70780.70780.64150.26180.26180.63271.21131.21130.74740.7474110.82620.82620.82620.82620.68420.59060.59060.63931.23421.23420.85520.8552

Mencari nilai k :

kk

10.000120.000130.0001150.0004170.6566190.0001210.0000270.0000

Mencari nilai sk :

ksk

10.286120.286130.2861151.2411170.6568191.1303210.9071270.1470

Mencari nilai ln iC :

iJiiLiiln iC

12.062311.282210.133422.796821.84762-0.513833.529132.23323-0.610140.999040.999540.001054.261552.61875-0.686762.902061.91906-0.576274.993073.00137-0.743184.993883.00428-0.751895.207793.50399-1.9993109.1869105.997010-3.76021115.7996119.766511-5.4488

Mencari nilai ln iR :

iln iR

11.871422.832034.114340.479655.452861.026876.826286.827593.4798105.4108119.2185

Mencari nilai ln i :

iiKomponen

17.4250CH3CHO210.1573C2H5OH333.2545Propanol41.6170Air5117.4653Butanol61.5692CH3COOH7438.3596Isoamyl Alkohol 8435.1795Amyl Alkohol94.3952C3H8O3105.2104Glukosa1143.3684Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTbulb=86.879oC=360.029KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy key

KomponenLn Pi PiKiiyiCH3CHO6.66783.045257.380857.7938.951E-08C2H5OH (LK)4.95141.590414.193714.2962.750E-03Propanol4.2267.707622.221522.3811.576E-07Air (HK)4.1362.21740.99291.0009.925E-01Butanol3.3929.795834.542134.7901.142E-07CH3COOH3.5735.64090.55190.5564.887E-05Isoamyl Alkohol 2.8717.670876.449076.9987.864E-08Amyl Alkohol2.5813.224256.796857.2051.334E-07C3H8O3-4.630.00984.25E-044.28E-041.557E-08Glukosa-15.362.129E-071.09E-081.10E-081.003E-15Maltosa-8.751.586E-046.79E-056.84E-051.294E-09Total1.00

Perhitungan Tdew pada aliran VKomponenBMMassa (kg/jam)kmolyiCH3CHO442.08E-030.0001.62E-09C2H5OH462.69E+025.8482.00E-04Propanol601.29E-020.0007.32E-09Air185.27E+0529,253.8681.000Butanol747.40E-030.0003.42E-09CH3COOH601.30E+022.1667.40E-05Isoamyl Alkohol 882.75E-030.0001.07E-09Amyl Alkohol886.26E-030.0002.43E-09C3H8O3922.03E-010.0027.55E-08Glukosa1801.26E-080.0002.39E-15Maltosa3421.37E-020.0001.36E-09Total526,968.85229,261.8851.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTdew trial =87.07
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goalseek total xi =1oC=360.22KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.030.270.150.5021.001.001.000.060.030.270.150.5031.001.001.000.060.030.270.150.50150.650.650.651.000.370.791.760.93170.430.430.431.891.001.721.380.22190.930.930.930.630.271.001.111.33210.250.250.250.230.260.701.000.43270.790.790.790.522.400.591.021.00

Mencari nilai ik :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63820.63820.63820.63820.16040.15920.15920.52320.63230.63230.48850.488520.85910.85910.85910.85910.42580.16050.16050.46820.77290.77290.66030.660330.92640.92640.92640.92640.36620.13840.13840.44490.67240.67240.65360.653640.28570.28570.28570.28571.24130.65710.65711.13040.90680.90680.14660.146650.97390.97390.97390.97390.32420.12270.12270.42840.60150.60150.64880.648860.81860.81860.81860.81860.76610.30700.30700.91681.34491.34491.17361.173671.00991.00991.00991.00990.29320.11120.11120.41640.54930.54930.64580.645881.00911.00911.00911.00910.29290.11110.11110.41610.54880.54880.64530.645390.76180.76180.76180.76180.63490.23850.23850.58161.13151.13150.74750.7475100.70790.70790.70790.70790.64150.26190.26190.63281.21111.21110.74750.7475110.82630.82630.82630.82630.68430.59050.59050.63951.23391.23390.85530.8553

Mencari nilai k :

kk

10.000120.000130.0000150.0002170.6568190.0001210.0000270.0000

Mencari nilai sk :

ksk

10.286020.286030.2860151.2409170.6569191.1301210.9068270.1469

Mencari nilai ln iC :

iJiiLiiln iC

12.063211.282610.133522.798121.84812-0.513933.530732.23383-0.610140.999540.999840.000554.263452.61945-0.686562.903361.91956-0.576374.995273.00217-0.742884.996183.00508-0.751495.210193.50499-1.9994109.1910105.998610-3.76021115.8068119.769111-5.4481

Mencari nilai ln iR :

iln iR

11.872522.833634.116440.479855.455361.028476.829186.830493.4826105.4154119.2303

Mencari nilai ln i :

iiKomponen

17.4332CH3CHO210.1733C2H5OH333.3255Propanol41.6165Air5117.7808Butanol61.5717CH3COOH7439.7778Isoamyl Alkohol 8436.5864Amyl Alkohol94.4070C3H8O3105.2343Glukosa1143.9131Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTdew=87.070oC=360.220KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy key

KomponenLn Pi PiKiixiCH3CHO6.67786.771357.717657.7202.804E-11C2H5OH (LK)4.96142.604114.317814.3181.396E-05Propanol4.2268.234522.442222.4433.263E-10Air (HK)4.1462.67971.00001.0009.998E-01Butanol3.4030.047534.927534.9299.790E-11CH3COOH3.5835.89400.55680.5571.330E-04Isoamyl Alkohol 2.8817.827677.376677.3791.378E-11Amyl Alkohol2.5913.345057.500957.5034.230E-11C3H8O3-4.610.00994.32E-044.32E-041.746E-04Glukosa-15.332.193E-071.13E-081.13E-082.108E-07Maltosa-8.731.610E-046.98E-056.98E-051.955E-05Total1.00

Sehingga distribusi komponen Feed, Distilat, dan Bottom adalah sebagai berikut :

KomponenFeed Distilat kmolmassa(kg/jam)kmolmassa(kg/jam)CH3CHO0.0532.3300.0532.330Isoamyl Alkohol 0.0060.5590.0060.559Amyl Alkohol0.0060.5160.0060.516Butanol0.0030.2580.0030.258Propanol0.0040.2150.0040.215C2H5OH (LK)43.2571,989.83743.2141,987.847Air (HK)1,349.02624,282.473204.7083,684.741CH3COOH0.53031.7710.0030.200C3H8O31.112102.3023.18E-162.93E-14Maltosa0.580198.2066.07E-252.07E-22Glukosa0.0030.5024.86E-368.76E-34

KomponenBottom kmolmassa(kg/jam)CH3CHO8.15E-083.59E-06Isoamyl Alkohol 8.72E-087.67E-06Amyl Alkohol2.68E-072.36E-05Butanol5.10E-073.77E-05Propanol1.35E-068.09E-05C2H5OH (LK)0.0431.990Air (HK)1,144.31820,597.733CH3COOH0.52631.571C3H8O31.112102.302Maltosa0.580198.206Glukosa0.0030.502

Tabel A.11 Neraca Massa pada Stripper Column

Komponen Massa Masuk (kg/jam)KomponenMassa Keluar (kg/jam)Feed :Distilat:CH3CHO2.33CH3CHO2.33Isoamyl Alkohol 0.56Isoamyl Alkohol 0.56Amyl Alkohol0.52Amyl Alkohol0.52Butanol0.26Butanol0.26Propanol0.22Propanol0.21C2H5OH (LK)1989.84C2H5OH (LK)1987.85Air (HK)24282.47Air (HK)3684.74CH3COOH31.77CH3COOH0.20C3H8O3102.30C3H8O30.00Maltosa198.21Maltosa0.00Glukosa0.50Glukosa0.00

Bottom:CH3CHO0.00Isoamyl Alkohol 0.00Amyl Alkohol0.00Butanol0.00Propanol0.00C2H5OH (LK)1.99Air (HK)20597.73CH3COOH31.57C3H8O3102.30Maltosa198.21Glukosa0.50Total26608.97Total26608.97

12. Rectifying Column (D-310B)

Fungsi : untuk mendapatkan ethanol 96% volume

KomponenBoiling Point ABCDEF(K)CH3CHO293.0037.270-4,073.0500.0-3.3623.81E-062.000C2H5OH351.4086.486-7,931.1000.0-10.2506.39E-062.000Propanol370.3079.463-8,294.9100.0-8.9101.82E-062.000Air373.1565.928-7,227.5300.0-7.1774.03E-062.000Butanol390.90108.826-10,069.5000.0-13.2574.38E-062.000CH3COOH391.1061.341-6,768.8800.0-6.7274.84E-062.000Isoamyl Alc405.2014.697-3,026.420-104.10.0000.00E+002.000Amyl Alkohol411.10152.452-12,447.2000-19.7879.03E-062.000C3H8O3562.00169.211-16,893.7000-21.8131.14E-052.000Glukosa617.00254.410-31,423.0000-31.0066.24E-186Maltosa735.0061.210-12,433.0000-6.0192.25E-196Ket : data diambil dari Hysys 7.3 (ln Psat=A+B/(T+C)+D*ln(T)+E*T^F),dimana Psat dalam kPa dan T dalam K

FEED KomponenBMMassa (kg/jam)kmolyFiCH3CHO442.3300.0532.14E-04C2H5OH461,987.84743.2140.174Propanol600.2150.0041.44E-05Air183,684.741204.7080.825Butanol740.2580.0031.41E-05CH3COOH600.2000.0031.34E-05Isoamyl Alkohol 880.5590.0062.56E-05Amyl Alkohol880.5160.0062.36E-05C3H8O3920.0000.0001.28E-18Glukosa1800.0000.0001.96E-38Maltosa3420.0000.0002.45E-27Total5,676.665247.9971.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTfeed =77.71oC=350.86KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi melalui persamaan :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki melalui persamaan :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.50170.00000.50170.24570.00000.501720.00000.26060.43120.50170.00000.50170.55160.00000.501730.00000.00000.00000.50170.00000.50170.00000.00000.5017150.00000.38640.31970.50170.00000.50170.27260.37200.5017170.00000.00000.00000.50170.65710.50170.00000.00000.5017190.00000.00000.00000.50170.00000.50170.00000.62220.5017210.55570.00000.00000.50170.00000.50170.00000.00000.5017270.00000.00000.00000.50170.00000.50170.00000.00000.5017

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.50170.00000.50170.000020.32080.64110.27480.50170.08030.50170.098630.10630.00000.09110.50170.21280.50170.2287150.23790.23760.61120.50170.59520.50170.5848170.00000.00000.00000.50170.00000.50170.0000190.00000.00000.00000.50170.00000.50170.0000210.00000.00000.00000.50170.11880.50170.0000270.00000.00000.00000.50170.00000.50170.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk melalui persamaan :

mkk1231517192127m11.001.001.001.000.060.020.261.000.151.000.4921.001.001.001.000.060.020.261.000.151.000.4931.001.001.001.000.060.020.261.000.151.000.49150.640.641.000.641.000.370.791.001.791.000.92170.430.431.000.431.921.001.751.001.391.000.21190.930.931.000.930.630.261.001.001.111.001.34210.240.241.000.240.220.250.691.001.001.000.42270.790.791.000.790.512.450.581.001.021.001.00

Mencari nilai ik melalui persamaan :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63320.63320.63320.63320.15320.15290.15290.51490.62850.62850.47860.478620.85620.85620.85620.85620.42300.15530.15530.46070.77870.77870.65400.654030.92400.92400.92400.92400.36290.13350.13350.43660.67560.67560.64630.646340.27950.27950.27950.27951.26250.65710.65711.14690.91460.91460.14080.140850.97180.97180.97180.97180.32050.11820.11820.41970.60280.60280.64100.641060.81470.81470.81470.81470.76130.29770.29770.91501.35671.35671.17931.179371.00811.00811.00811.00810.28930.10680.10680.40740.54920.54920.63750.637581.00741.00741.00741.00740.28900.10670.10670.40700.54870.54870.63700.637090.75730.75730.75730.75730.63320.23170.23170.57521.14521.14520.74290.7429100.70240.70240.70240.70240.63920.25440.25440.62641.22481.22480.74250.7425110.82120.82120.82120.82120.68140.59260.59260.63231.24721.24720.85110.8511

Mencari nilai k melalui persamaan :

kk

10.097920.073230.0000150.1085170.4725190.0000210.0001270.0000

Mencari nilai sk melalui persamaan :

ksk

10.441520.441530.4415151.0265170.5161190.9541210.8764270.2850

Mencari nilai ln iC melalui persamaan :

iJiiLiiln iC

11.570811.117410.014622.130321.61012-0.572432.688231.94613-0.776740.761040.871040.300153.246052.28215-0.961362.210561.67246-0.635373.803272.61567-1.127983.803882.61808-1.134393.966893.05369-2.0485106.9977105.226110-4.02061112.0347118.511111-6.4125

Mencari nilai ln iR melalui persamaan :

iln iR

11.067921.402332.127240.441552.908760.521373.725983.726691.6169102.6971112.6851

Mencari nilai ln i melalui persamaan :

iiKomponen

12.9522CH3CHO22.2931C2H5OH33.8593Propanol42.0991Air57.0104Butanol60.8923CH3COOH713.4371Isoamyl Alkohol 813.3593Amyl Alkohol90.6495C3H8O3100.2662Glukosa110.0241Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTfeed=77.706oC=350.856KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Kii = Ki / Kheavy key

KomponenLn Pi PiKiiCH3CHO6.43619.738218.056720.198C2H5OH (LK)4.6099.47042.25112.518Propanol3.8346.10451.75611.964Air (HK)3.7643.15160.89401.000Butanol2.9819.62311.35771.519CH3COOH3.2225.12770.22130.248Isoamyl Alkohol 2.4311.38521.50981.689Amyl Alkohol2.138.41411.10941.241C3H8O3-5.360.00473.00E-053.36E-05Glukosa-16.854.828E-081.27E-101.42E-10Maltosa-9.507.509E-051.78E-081.99E-08

DISTILAT Mengurutkan komponen berdasarkan KiKomponenKiikkmolmassayDCH3CHO18.056720.1981.0000.0532.330.001C2H5OH (LK)2.25112.5180.99943.1711,985.860.960Propanol1.75611.9640.9820.0040.210.000Air (HK)0.89401.0000.021
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goal seek dengan mengganti xD =0,964.39779.140.038Butanol1.35771.5190.7380.0030.190.000Isoamyl Alkohol 1.50981.6890.9060.0060.510.000Amyl Alkohol1.10941.2410.2120.0010.110.000CH3COOH0.22130.2480.0000.0000.000.000C3H8O33.00E-053.36E-050.0000.0000.000.000Maltosa1.78E-081.99E-080.0000.0000.000.000Glukosa1.27E-101.42E-100.0000.0000.000.000Total47.6342,068.351.000

Perhitungan Tray Minimum (Nmin)Perhitungan k yang keluar pada Distilat

Nmin =11.614

Perhitungan Tdew pada DistilatKomponenBMMassa (kg/jam)kmolyDCH3CHO442.3300.0531.11E-03C2H5OH461,985.85943.1710.906Propanol600.2110.0047.39E-05Air1879.1424.3970.092Butanol740.1900.0035.40E-05CH3COOH600.0000.0001.39E-13Isoamyl Alkohol 880.5070.0061.21E-04Amyl Alkohol880.1090.0012.61E-05C3H8O3920.0000.0001.60E-71Glukosa1800.0000.0009.43E-154Maltosa3420.0000.0001.04E-117Total2,068.34847.6341.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTdew trial =76.58
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goalseek total Xi =1 pada DistilatoC=349.73KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.020.260.140.4921.001.001.000.060.020.260.140.4931.001.001.000.060.020.260.140.49150.640.640.641.000.360.791.790.92170.420.420.421.931.001.751.390.21190.930.930.930.620.261.001.111.34210.240.240.240.220.250.691.000.42270.790.790.790.512.460.581.021.00

Mencari nilai ik :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63260.63260.63260.63260.15230.15210.15210.51390.62810.62810.47730.477320.85580.85580.85580.85580.42270.15470.15470.45980.77950.77950.65320.653230.92370.92370.92370.92370.36250.13300.13300.43560.67600.67600.64550.645540.27870.27870.27870.27871.26520.65710.65711.14900.91560.91560.14010.140150.97160.97160.97160.97160.32010.11760.11760.41860.60300.60300.64000.640060.81420.81420.81420.81420.76070.29650.29650.91481.35821.35821.18001.180071.00791.00791.00791.00790.28880.10630.10630.40630.54930.54930.63650.636581.00721.00721.00721.00720.28860.10620.10620.40590.54880.54880.63600.636090.75670.75670.75670.75670.63300.23090.23090.57441.14691.14690.74240.7424100.70170.70170.70170.70170.63890.25340.25340.62561.22651.22650.74190.7419110.82060.82060.82060.82060.68110.59290.59290.63151.24891.24890.85060.8506

Mencari nilai k :

kk

10.330120.246930.0000150.3659170.0343190.0000210.0004270.0000

Mencari nilai sk :

ksk

10.825620.825630.8256150.4663170.1809190.4958210.7864270.6263

Mencari nilai ln iC :

iJiiLiiln iC

10.784010.724810.244421.063221.04452-0.061231.341631.26243-0.312140.379840.565041.106151.620051.48035-0.543261.103261.08486-0.101371.898171.69677-0.760781.898481.69838-0.762991.979891.98089-0.9798103.4925103.390110-2.4737116.0063115.521011-4.7566

Mencari nilai ln iR :

iln iR

10.270620.063130.139740.749550.272960.914770.442680.442590.4171101.2780110.6149

Mencari nilai ln i :

iiKomponen

11.6737CH3CHO21.0019C2H5OH30.8417Propanol46.3951Air50.7631Butanol62.2555CH3COOH70.7275Isoamyl Alkohol 80.7259Amyl Alkohol90.5697C3H8O3100.3025Glukosa110.0159Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTdew=76.578oC=349.728KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy keyKomponenLn Pi PiKiixiCH3CHO6.40601.65159.93803.8231.119E-04C2H5OH (LK)4.5595.09990.94040.3629.638E-01Propanol3.7843.90080.36470.1402.026E-04Air (HK)3.7241.19122.59981.0003.550E-02Butanol2.9218.60430.14010.0543.853E-04CH3COOH3.1824.03720.53510.2062.597E-13Isoamyl Alkohol 2.3810.76200.07730.0301.564E-03Amyl Alkohol2.077.94140.05690.0224.591E-04C3H8O3-5.460.00432.40E-059.21E-066.672E-67Glukosa-17.043.996E-081.19E-104.59E-117.903E-144Maltosa-9.596.830E-051.07E-084.12E-099.666E-110Total1.00

BOTTOM Perhitungan k yang keluar pada Bottom

KomponenkkmolmassaxBCH3CHO0.0000.0000.0000.000C2H5OH (LK)0.0010.0431.9880.001Propanol0.0180.0000.0040.000Air (HK)0.979200.3113605.5990.999Butanol0.2620.0010.0680.000Isoamyl Alkohol 0.0940.0010.0520.000Amyl Alkohol0.7880.0050.4070.000CH3COOH1.0000.0030.2000.000C3H8O31.0000.0000.0000.000Maltosa1.0000.0000.0000.000Glukosa1.0000.0000.0002.43E-37Total3,608.3171.000

Perhitungan Tbulb pada BottomKomponenBMMassa (kg/jam)kmolxBCH3CHO440.0000.0008.30E-18C2H5OH461.9880.0430.000Propanol600.0040.0003.15E-07Air183,605.599200.3111.000Butanol740.0680.0014.56E-06CH3COOH600.2000.0031.66E-05Isoamyl Alkohol 880.0520.0012.97E-06Amyl Alkohol880.4070.0052.31E-05C3H8O3920.0000.0001.59E-18Glukosa1800.0000.0002.43E-38Maltosa3420.0000.0003.03E-27Total3,608.317200.3641.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTbulb trial =86.95
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goalseek total yi =1 pada feedoC=360.10KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.030.270.150.5021.001.001.000.060.030.270.150.5031.001.001.000.060.030.270.150.50150.650.650.651.000.370.791.760.93170.430.430.431.891.001.721.380.22190.930.930.930.630.271.001.111.33210.250.250.250.230.260.701.000.43270.790.790.790.522.400.591.021.00

Mencari nilai ik :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63820.63820.63820.63820.16030.15910.15910.52310.63220.63220.48840.488420.85900.85900.85900.85900.42570.16040.16040.46810.77300.77300.66020.660230.92630.92630.92630.92630.36620.13830.13830.44480.67250.67250.65350.653540.28570.28570.28570.28571.24150.65710.65711.13060.90690.90690.14650.146550.97380.97380.97380.97380.32410.12270.12270.42820.60150.60150.64870.648760.81860.81860.81860.81860.76600.30690.30690.91681.34501.34501.17371.173771.00991.00991.00991.00990.29320.11110.11110.41630.54930.54930.64570.645781.00911.00911.00911.00910.29290.11100.11100.41600.54880.54880.64520.645290.76180.76180.76180.76180.63490.23840.23840.58151.13171.13170.74740.7474100.70780.70780.70780.70780.64150.26180.26180.63271.21121.21120.74750.7475110.82620.82620.82620.82620.68420.59060.59060.63941.23411.23410.85520.8552

Mencari nilai k :

kk

10.000220.000230.0000150.0002170.6568190.0000210.0000270.0000

Mencari nilai sk :

ksk

10.286020.286030.2860151.2411170.6569191.1303210.9068270.1468

Mencari nilai ln iC :

iJiiLiiln iC

12.063111.282510.133522.797921.84812-0.513933.530632.23373-0.610140.999540.999740.000554.263252.61935-0.686562.903261.91956-0.576374.995073.00217-0.742984.995983.00498-0.751595.209993.50489-1.9994109.1907105.998510-3.76021115.8061119.768911-5.4482

Mencari nilai ln iR :

iln iR

11.872322.833134.115840.479755.454661.027776.828386.829693.4816105.4138119.2270

Mencari nilai ln i :

iiKomponen

17.4316CH3CHO210.1680C2H5OH333.3044Propanol41.6165Air5117.6933Butanol61.5705CH3COOH7439.4040Isoamyl Alkohol 8436.2154Amyl Alkohol94.4024C3H8O3105.2258Glukosa1143.7630Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTbulb=86.952oC=360.102KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy keyKomponenLn Pi PiKiiyiCH3CHO6.66784.460157.536157.8014.777E-16C2H5OH (LK)4.96141.975114.247314.3133.073E-03Propanol4.2267.907522.320522.4237.022E-06Air (HK)4.1362.39280.99541.0009.951E-01Butanol3.4029.891334.720134.8801.585E-04CH3COOH3.5835.73700.55390.5569.197E-06Isoamyl Alkohol 2.8817.730376.888977.2432.287E-04Amyl Alkohol2.5913.270157.129257.3931.317E-03C3H8O3-4.620.00984.28E-044.30E-046.800E-22Glukosa-15.352.153E-071.11E-081.12E-082.696E-46Maltosa-8.741.595E-046.89E-056.92E-052.086E-31Total1.00

Perhitungan Reboiler (E-314B)VT dew?Untuk menghitung suhu bawah kolomQrebMengikuti Persamaan Flash Calculation :(-) L = B + VT buble?(-) L xL = B xB + V yLBdan energy balance sistem 3(-) Qreb + L HL = V HV + B HB

Trial V =64,256.95KomponenMasukKeluarLBVxLmxBmymCH3CHO0.0000.000.000.000.0000.00C2H5OH0.003199.440.001.990.003197.45Propanol0.0000.460.000.000.0000.45Air0.99567,550.81.003,605.600.99563,945.23Butanol0.00010.250.000.070.00010.18CH3COOH0.0000.790.000.200.0000.59Isoamyl Alk.0.00014.750.000.050.00014.70Amyl Alkohol0.00185.050.000.410.00184.64C3H8O30.0000.000.000.000.0000.00Glukosa0.0000.000.000.000.0000.00Maltosa0.0000.000.000.000.0000.00Total1.0067,861.61.003,608.321.0064,253.25

Perhitungan Tbulb pada aliran LKomponenBMMassa (kg/jam)kmolxLCH3CHO443.08E-110.0001.86E-16C2H5OH461.99E+024.3361.15E-03Propanol604.55E-010.0082.02E-06Air186.76E+043,752.8240.999Butanol741.03E+010.1393.69E-05CH3COOH607.91E-010.0133.51E-06Isoamyl Alkohol 881.48E+010.1684.46E-05Amyl Alkohol888.50E+010.9662.57E-04C3H8O3922.93E-140.0008.48E-20Glukosa1808.76E-340.0001.29E-39Maltosa3422.07E-220.0001.61E-28Total67,861.5663,758.4531.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTbulb trial =86.15
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goalseek total yi =1oC=359.30KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.030.270.150.5021.001.001.000.060.030.270.150.5031.001.001.000.060.030.270.150.50150.650.650.651.000.370.791.760.92170.430.430.431.891.001.721.380.22190.930.930.930.630.271.001.111.33210.240.240.240.230.260.701.000.43270.790.790.790.522.400.591.021.00

Mencari nilai ik :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63770.63770.63770.63770.15970.15860.15860.52240.63190.63190.48750.487520.85880.85880.85880.85880.42550.16000.16000.46750.77350.77350.65970.659730.92610.92610.92610.92610.36590.13790.13790.44410.67270.67270.65290.652940.28510.28510.28510.28511.24330.65710.65711.13200.90750.90750.14600.146050.97370.97370.97370.97370.32380.12230.12230.42750.60160.60160.64810.648160.81820.81820.81820.81820.76560.30610.30610.91661.34601.34601.17421.174271.00971.00971.00971.00970.29280.11080.11080.41560.54930.54930.64500.645081.00901.00901.00901.00900.29260.11070.11070.41520.54880.54880.64450.644590.76140.76140.76140.76140.63470.23790.23790.58101.13281.13280.74700.7470100.70730.70730.70730.70730.64130.26120.26120.63221.21241.21240.74700.7470110.82580.82580.82580.82580.68400.59070.59070.63881.23521.23520.85490.8549

Mencari nilai k :

kk

10.001020.001130.0000150.0011170.6551190.0000210.0000270.0000

Mencari nilai sk :

ksk

10.287120.287130.2871151.2406170.6555191.1299210.9069270.1476

Mencari nilai ln iC :

iJiiLiiln iC

12.057211.280710.131322.789921.84552-0.515733.520532.23063-0.613440.996640.998440.003454.251052.61575-0.691362.894961.91686-0.578174.980772.99797-0.749284.981683.00088-0.757895.195093.49999-2.0021109.1644105.990110-3.76691115.7609119.755311-5.4654

Mencari nilai ln iR :

iln iR

11.861222.812934.088540.478455.420361.015176.787086.788393.4518105.3690119.1192

Mencari nilai ln i :

iiKomponen

17.3341CH3CHO29.9463C2H5OH332.3014Propanol41.6190Air5113.1826Butanol61.5480CH3COOH7418.9896Isoamyl Alkohol 8415.9553Amyl Alkohol94.2616C3H8O3104.9636Glukosa1138.6212Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTbulb=86.154oC=359.304KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy key

KomponenLn Pi PiKiiyiCH3CHO6.65769.039455.664957.5921.036E-14C2H5OH (LK)4.93137.800313.526813.9951.560E-02Propanol4.1965.740020.957321.6834.229E-05Air (HK)4.1060.49010.96651.0009.651E-01Butanol3.3628.857132.234233.3501.188E-03CH3COOH3.5534.69440.53000.5481.858E-06Isoamyl Alkohol 2.8417.086870.655973.1023.151E-03Amyl Alkohol2.5512.774552.441554.2571.348E-02C3H8O3-4.680.00933.89E-044.03E-043.302E-23Glukosa-15.481.900E-079.31E-099.63E-091.204E-47Maltosa-8.811.497E-045.71E-055.90E-059.210E-33Total1.00

Perhitungan Tdew pada aliran VKomponenBMMassa (kg/jam)kmolyiCH3CHO443.07E-110.0001.96E-16C2H5OH461.97E+024.2921.21E-03Propanol604.51E-010.0082.11E-06Air186.39E+043,552.5130.998Butanol741.02E+010.1383.87E-05CH3COOH605.91E-010.0102.77E-06Isoamyl Alkohol 881.47E+010.1674.69E-05Amyl Alkohol888.46E+010.9622.70E-04C3H8O3924.37E-170.0001.33E-22Glukosa1801.73E-410.0002.70E-47Maltosa3421.34E-260.0001.10E-32Total64,253.2493,558.0891.000

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTdew trial =86.99
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goalseek total xi =1oC=360.14KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.030.270.150.5021.001.001.000.060.030.270.150.5031.001.001.000.060.030.270.150.50150.650.650.651.000.370.791.760.93170.430.430.431.891.001.721.380.22190.930.930.930.630.271.001.111.33210.250.250.250.230.260.701.000.43270.790.790.790.522.400.591.021.00

Mencari nilai ik :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63820.63820.63820.63820.16030.15910.15910.52310.63230.63230.48840.488420.85910.85910.85910.85910.42570.16050.16050.46820.77300.77300.66020.660230.92640.92640.92640.92640.36620.13830.13830.44480.67240.67240.65350.653540.28570.28570.28570.28571.24150.65710.65711.13060.90690.90690.14650.146550.97380.97380.97380.97380.32410.12270.12270.42830.60150.60150.64880.648860.81860.81860.81860.81860.76610.30690.30690.91681.34501.34501.17371.173771.00991.00991.00991.00990.29320.11120.11120.41640.54930.54930.64570.645781.00911.00911.00911.00910.29290.11110.11110.41600.54880.54880.64520.645290.76180.76180.76180.76180.63490.23850.23850.58151.13171.13170.74740.7474100.70780.70780.70780.70780.64150.26190.26190.63281.21121.21120.74750.7475110.82630.82630.82630.82630.68420.59050.59050.63941.23401.23400.85520.8552

Mencari nilai k :

kk

10.001020.001230.0000150.0011170.6550190.0000210.0000270.0000

Mencari nilai sk :

ksk

10.287720.287730.2877151.2386170.6555191.1283210.9062270.1482

Mencari nilai ln iC :

iJiiLiiln iC

12.056911.280610.131222.789521.84542-0.515833.519932.23043-0.613640.996440.998340.003654.250352.61555-0.691662.894461.91676-0.578274.979972.99777-0.749584.980883.00058-0.758195.194193.49979-2.0023109.1629105.989710-3.76721115.7583119.754611-5.4663

Mencari nilai ln iR :

iln iR

11.859722.810034.084040.478355.414161.016776.779186.780593.4498105.3667119.1182

Mencari nilai ln i :

iiKomponen

17.3223CH3CHO29.9165C2H5OH332.1496Propanol41.6191Air5112.4542Butanol61.5504CH3COOH7415.5575Isoamyl Alkohol 8412.5478Amyl Alkohol94.2526C3H8O3104.9504Glukosa1138.5450Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTdew=86.992oC=360.142KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy key

KomponenLn Pi PiKiixiCH3CHO6.67785.249256.746556.8273.455E-18C2H5OH (LK)4.96142.189713.915913.9368.669E-05Propanol4.2268.019121.582021.6129.794E-08Air (HK)4.1462.49070.99861.0009.998E-01Butanol3.4029.944633.233733.2811.164E-06CH3COOH3.5835.79060.54760.5485.055E-06Isoamyl Alkohol 2.8817.763572.852372.9556.443E-07Amyl Alkohol2.5913.295654.133754.2104.994E-06C3H8O3-4.620.00994.15E-044.15E-043.219E-19Glukosa-15.342.167E-071.06E-081.06E-082.555E-39Maltosa-8.741.600E-046.09E-056.10E-051.809E-28Total1.00

Sehingga distribusi komponen Feed, Distilat, dan Bottom adalah sebagai berikut :

KomponenFeed Distilat kmolmassa(kg/jam)kmolmassa(kg/jam)CH3CHO0.0532.3300.0532.330C2H5OH (LK)43.2141,987.84743.1711,985.859Propanol0.0040.2150.0040.211Air (HK)204.7083,684.7414.39779.142Butanol0.0030.2582.57E-031.90E-01Isoamyl Alkohol 0.0060.5595.76E-035.07E-01Amyl Alkohol0.0060.5161.24E-031.09E-01CH3COOH0.0030.2006.62E-123.97E-10C3H8O33.18E-162.93E-147.61E-707.00E-68Maltosa6.07E-252.07E-224.93E-1161.69E-113Glukosa4.86E-368.76E-344.49E-1528.08E-150

KomponenBottom kmolmassa(kg/jam)CH3CHO0.0000.000C2H5OH (LK)0.0431.988Propanol0.0000.004Air (HK)200.3113605.599Butanol0.0010.068Isoamyl Alkohol 0.0010.052Amyl Alkohol0.0050.407CH3COOH0.0030.200C3H8O33.18E-162.93E-14Maltosa6.07E-252.07E-22Glukosa4.86E-368.76E-34

Perhitungan Kondensor (E-312)QcondR=L/DL (liq) , T =76.578C(T distilat)D=47.63kmolV (vap), ?? CR=1.50L=71.45kmol

KomponenBMMassa (kg/jam)kmolxiCH3CHO443.4950.0791.11E-03C2H5OH462,978.78964.7569.06E-01Propanol600.3170.0057.39E-05Air18118.7126.5959.23E-02Butanol740.2850.0045.40E-05CH3COOH600.0000.0001.39E-13Isoamyl Alkohol 880.7600.0091.21E-04Amyl Alkohol880.1640.0022.61E-05C3H8O3920.0000.0001.60E-71Glukosa1800.0000.0009.43E-154Maltosa3420.0000.0001.04E-117Total3,102.52271.4501.00E+00

SehinggaV=D+LV=119.08kmolPerhitungan Tdew pada Reflux KondensorKomponenBMMassa (kg/jam)kmolyiCH3CHO445.8250.1321.11E-03C2H5OH464,964.648107.9279.06E-01Propanol600.5280.0097.39E-05Air18197.85410.9929.23E-02Butanol740.4760.0065.40E-05CH3COOH600.0000.0001.39E-13Isoamyl Alkohol 881.2670.0141.21E-04Amyl Alkohol880.2740.0032.61E-05C3H8O3920.0000.0001.60E-71Glukosa1800.0000.0009.43E-154Maltosa3420.0000.0001.04E-117Total5,170.870119.0841.00E+00

Perhitungan i menggunakan metode UNIFACTdew trial =76.62
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goalseek total xi =1oC=349.77KMain GroupkRkQkCH310.90110.848CH220.67440.540CH30.44690.228OH151.00001.200H2O170.92001.400CH3CO191.67241.488HC=O210.99800.948CH-O270.69080.468

vk(1)vk(2)vk(3)vk(4)vk(5)vk(6)vk(7)vk(8)vk(9)vk(10)vk(11)1110102100001203024212000000101470110111135800010000000000001000001000000001000000000003

Mencari nilai ri dan qi :

iriiqi11.899111.796022.575522.588033.249933.128040.920041.400053.924353.668062.672462.688074.597974.204084.598784.208094.795794.9080108.4600108.40001114.54951113.6800

Mencari nilai eki :

kekii=1i=2i=3i=4i=5i=610.50170.34820.28810.00000.24570.000020.00000.26060.43120.00000.55160.000030.00000.00000.00000.00000.00000.0000150.00000.38640.31970.00000.27260.3720170.00000.00000.00000.65710.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.00000.6222210.55570.00000.00000.00000.00000.0000270.00000.00000.00000.00000.00000.0000

kekii=7i=8i=9i=10i=1110.42870.21410.00000.00000.000020.32080.64110.27480.08030.098630.10630.00000.09110.21280.2287150.23790.23760.61120.59520.5848170.00000.00000.00000.00000.0000190.00000.00000.00000.00000.0000210.00000.00000.00000.11880.0000270.00000.00000.00000.00000.1515

Nilai amk dari tabel UNIFAC-VLE Interaction Parametersamkk1231517192127m10.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5020.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5030.000.000.00986.501318.00476.40677.00251.5015156.40156.40156.400.00353.5084.00-203.6028.0617300.00300.00300.00-229.100.00-195.40-116.00540.501926.7626.7626.76164.50472.500.00-37.36-103.6021505.70505.70505.70529.00480.80128.000.00304.102783.3683.3683.36237.70-314.70191.10-7.840.00

Mencari nilai mk :

mkk1231517192127m11.001.001.000.060.020.260.140.4921.001.001.000.060.020.260.140.4931.001.001.000.060.020.260.140.49150.640.640.641.000.360.791.790.92170.420.420.421.931.001.751.390.21190.930.930.930.620.261.001.111.34210.240.240.240.220.250.691.000.42270.790.790.790.512.460.581.021.00

Mencari nilai ik :

iikk=1k=2k=3k=15k=17k=19k=21k=2710.63260.63260.63260.63260.15240.15210.15210.51390.62810.62810.47740.477420.85590.85590.85590.85590.42270.15470.15470.45980.77940.77940.65320.653230.92370.92370.92370.92370.36250.13300.13300.43570.67600.67600.64550.645540.27870.27870.27870.27871.26510.65710.65711.14890.91560.91560.14010.140150.97160.97160.97160.97160.32010.11760.11760.41860.60300.60300.64000.640060.81420.81420.81420.81420.76080.29660.29660.91481.35811.35811.18001.180071.00791.00791.00791.00790.28890.10630.10630.40630.54930.54930.63650.636581.00721.00721.00721.00720.28860.10620.10620.40600.54880.54880.63600.636090.75670.75670.75670.75670.63300.23090.23090.57451.14681.14680.74240.7424100.70170.70170.70170.70170.63890.25350.25350.62561.22651.22650.74200.7420110.82060.82060.82060.82060.68110.59290.59290.63151.24881.24880.85070.8507

Mencari nilai k :

kk

10.330120.246930.0000150.3659170.0343190.0000210.0004270.0000

Mencari nilai sk :

ksk

10.825620.825630.8256150.4663170.1809190.4958210.7863270.6263

Mencari nilai ln iC :

iJiiLiiln iC

10.784010.724810.244421.063221.04452-0.061231.341631.26243-0.312140.379840.565041.106151.620051.48035-0.543261.103261.08486-0.101371.898171.69677-0.760781.898481.69838-0.762991.979891.98089-0.9798103.4925103.390110-2.4737116.0063115.521011-4.7566

Mencari nilai ln iR :

iln iR

10.270720.063130.139740.749550.272860.914670.442680.442590.4171101.2779110.6151

Mencari nilai ln i :

iiKomponen

11.6737CH3CHO21.0019C2H5OH30.8417Propanol46.3952Air50.7631Butanol62.2553CH3COOH70.7275Isoamyl Alkohol 80.7259Amyl Alkohol90.5697C3H8O3100.3025Glukosa110.0159Maltosa

Kondisi Operasi :P=760mmHg=101.32kPaTdew=76.624oC=349.774KKi = Pi sat x i/Pyi = xi x Ki = Ki / Kheavy key

KomponenLn Pi PiKiixiCH3CHO6.40602.38279.95033.8201.117E-04C2H5OH (LK)4.5695.27540.94210.3629.620E-01Propanol3.7843.98910.36540.1402.022E-04Air (HK)3.7241.26982.60481.0003.544E-02Butanol2.9318.64500.14040.0543.845E-04CH3COOH3.1824.08090.53600.2062.593E-13Isoamyl Alkohol 2.3810.78690.07750.0301.560E-03Amyl Alkohol2.077.96030.05700.0224.580E-04C3H8O3-5.450.00432.40E-059.23E-066.646E-67Glukosa-17.034.027E-081.20E-104.62E-117.843E-144Maltosa-9.596.856E-051.08E-084.13E-099.627E-110Total1.00

Tabel A.12 Neraca Massa pada Rectifying Column

Komponen Massa Masuk (kg/jam)KomponenMassa Keluar (kg/jam)Feed :Distilat:CH3CHO2.33CH3CHO2.33C2H5OH (LK)1987.85C2H5OH (LK)1985.86Propanol0.21Propanol0.21Air (HK)3684.74Air (HK)79.14Butanol0.26Butanol0.19Isoamyl Alkohol 0.56Isoamyl Alkohol 0.51Amyl Alkohol0.52Amyl Alkohol0.11CH3COOH0.20CH3COOH0.00C3H8O30.00C3H8O30.00Maltosa0.00Maltosa0.00Glukosa0.00Glukosa0.00

Bottom:CH3CHO0.00C2H5OH (LK)1.99Propanol0.00Air (HK)3605.60Butanol0.07Isoamyl Alkohol 0.05Amyl Alkohol0.41CH3COOH0.20C3H8O30.00Maltosa0.00Glukosa0.00Total5676.67Total5676.67

13. Molecular Sieve Tank (F-330)

Fungsi:Untuk mengurangi kadar air dalam ethanol sehingga diperoleh ethanol 99,5% volume

KomponenBMMassa (kg/jam)kmolxiCH3CHO442.3300.0531.11E-03C2H5OH (LK)461,985.85943.1710.906Propanol600.2110.0047.39E-05Air (HK)1879.1424.3970.092Butanol740.1900.0035.40E-05Isoamyl Alkohol 880.5070.0061.21E-04Amyl Alkohol880.1090.0012.61E-05CH3COOH600.0000.0001.39E-13C3H8O3920.0000.0001.60E-71Maltosa3420.0000.0001.04E-117Glukosa1800.0000.0009.43E-154Total2,068.34847.6341.000

1) Aliran massa masukAliran

KomponenBMMassa (kg/jam)CH3CHO442.330C2H5OH (LK)461,985.859Propanol600.211Air (HK)1879.142Butanol740.190Isoamyl Alkohol 880.507Amyl Alkohol880.109CH3COOH600.000C3H8O3920.000Maltosa3420.000Glukosa1800.000Total2,068.348

2) Aliran massa keluarAliran Diinginkan kadar air produk =0.5% volume

KomponenBMMassa (kg/jam)kmolxiCH3CHO442.3300.0531.22E-03C2H5OH (LK)461,985.85943.1710.993Propanol600.2110.0048.10E-05Air (HK)183.975
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Goal seek agar Xi air = 0,0050.2210.005Butanol740.1900.0035.92E-05Isoamyl Alkohol 880.5070.0061.32E-04Amyl Alkohol880.1090.0012.86E-05CH3COOH600.0000.0001.52E-13C3H8O3920.0000.0001.75E-71Maltosa3420.0000.0001.14E-117Glukosa1800.0000.0001.03E-153Total1,993.18243.4581.000

Aliran Asumsi bahwa aliran 35 tidak mengandung etanolC2H5OH=0kgH2O=79.142-air di produk=75.166kgNeraca massa Molecular Sieve TankKomponenMasuk (kg/jam)Keluar (kg/jam)

Aliran Aliran Aliran CH3CHO2.3302.3300.000C2H5OH (LK)1,985.8591,985.85975.166Propanol0.2110.2110.000Air (HK)79.1423.9750.000Butanol0.1900.1900.000Isoamyl Alkohol 0.5070.5070.000Amyl Alkohol0.1090.1090.000CH3COOH0.0000.0000.000C3H8O30.0000.0000.000Maltosa0.0000.0000.000Glukosa0.0000.0000.000Total2,068.3482,068.348

Tabel A.13. Neraca massa Molecular Sieve Tank (kapasitas per hari)KomponenMasuk (kg)Keluar (kg)

Aliran Aliran Aliran CH3CHO55.9255.920.00C2H5OH (LK)47,660.6247,660.621,803.99Propanol5.075.070.00Air (HK)1,899.4095.410.00Butanol4.574.570.00Isoamyl Alkohol 12.1612.160.00Amyl Alkohol2.632.630.00CH3COOH0.000.000.00C3H8O30.000.000.00Maltosa0.000.000.00Glukosa0.000.000.00Total49,640.3549,640.35

Massa etanol yang terbentuk =47,836.364kgetanol 99,5% =0.7893kg/LVolume etanol yang terbentuk =60,606.061L/hari20,000.000KL/tahun

Neraca Massa OverallAliran massa masuk : + + + + + + + + + =302,816.81+440,598.46+299.61+0.66+8.99+122.71+0.03+3.52+613.52+735.87=745,200.17kg/hari

Aliran massa keluar : + + + + + + + =9,084.50+3.71+48727.22+48769.50+502375.28+86599.61+1,803.991+47,836.36=745,200.17kg/hari

Aliran massa masuk = Aliran massa keluar

&"Times New Roman,Regular"&12A-&P

A-&P

STARTInput Feed trial = 100.000 kg/hariPengerjaan sesuai dengan langkah-langkah yang telah ditentukanMendapatkan produk X kg/hariProduk X kg/hari : etanol 99,5% = Produk Y L/hariProduk Y L/hari : 1000 : 330 = Produk Z KL/tahunProduk yang diinginkan 20.000 KL/tahun maka untuk mendapatkan Feed,20.000 KL/tahun : Produk Z KL/tahun x Feed trialDidapatkan Feed= 302.817 kg/hariEND

App BAPPENDIKS BNERACA ENERGI

Kapasitas Etanol=20,000kL/tahunProduk=Etanol 99,5% v/vSuhu Reference=298,15 K, 1 atmSatuan=JouleBasis=1hari

B.1 Mixing Tank (F-115)

303,15 K303,15 K

Fungsi : untuk mengencerkan padatan hingga 15%Asumsi : Air yang terkandung dalam tangki mixing sebesar 85%Tabel B.1.1 Perhitungan Entalpi Bahan MasukAliranKomponenMassa (kg)CpCpTH (kJ)(kJ/kg K)(kJ/kg)Moisture (air)183,582.6934.18720.9353,843,303.68Karbohidrat99,868.9851.3396.695668,624.15Protein3,524.7885.51027.55097,109.52Fiber2,349.8581.3406.69915,742.17Impurities 4,405.9851.5917.95535,050.93Air440,598.4644.18720.9359,223,928.84

Tabel B.1.2 Perhitungan Entalpi Bahan KeluarAliranKomponenMassa (kg)CpCpTH (kJ)(kJ/kg K)(kJ/kg)Moisture (air)624,181.1574.18720.93513,067,232.52Karbohidrat99,868.9851.3396.695668,624.15Protein3,524.7885.51027.55097,109.52Fiber2,349.8581.3406.69915,742.17Impurities 4,405.9851.5917.95535,050.93

Tabel B.1.3 Neraca Energi Total pada Tangki MixingEnergi masuk (kJ)Energi keluar (kJ)Aliran Aliran H=4,659,830.46H=13,883,759.30Aliran H=9,223,928.84Total=13,883,759.30Total=13,883,759.30

B.2 Liquification Tank (R-110)-amilase

Fungsi : Merubah pati menjadi dextrinTabel B.2.1 Perhitungan Entalpi Bahan MasukAliranKomponenMassa (kg)CpCpTH (kJ)(kJ/kg K)(kJ/kg)Moisture (air)624,181.164.1920.9413,067,232.52Karbohidrat99,868.991.346.70668,624.15Protein3,524.795.5127.5597,109.52Fiber2,349.861.346.7015,742.17Impurities 4,405.981.597.9635,050.93-amilase299.611.346.702,005.89

Reaksi yang terjadi:(C6H10O5)nn(C6H10O5)xJika n=1000(C6H10O5)1000100(C6H10O5)10Mencari panas pembentukan (Hf) dari panas pembakaran (Hc)Data panas pembakaran (Hc) dan panas pembentukan (Hf)Hc(C6H10O5)1000=-17,489,099.00kJ/kmolHc(C6H10O5)10=-17,200,196.00kJ/kmolHfH2O=-286,044.95kJ/kmolHfCO2=-393,794.89kJ/kmol

Hf(C6H10O5)1000=Hc pati +(a x Hf CO2) + (b x Hf H2O)a : Jumlah atom C dalam patib : Jumlah atom H pada patiHf (C6H10O5)10=(-17,200,196.00)+ (60 x (-393.794,887)) +1,620.00(100 x (-143.022,477))=-37,940,558.29kJ/kmolHf (C6H10O5)1000=(-17,489,099.00)+ (6.000 x (-393.794,887)) +162,000.00(10.000 x (-143.022,477))=-3,792,994,196.56kJ/kmol

Menghitung Entalpi reaksi

(C6H10O5)1000100(C6H10O5)10Hf Produk=Hf Dextrin=Kmol x Hf=58.57x-37,940,558.29=-2,221,994,319.97kJ

H produk=

=58.57x1,620x

=58.57x1,620x120.89=11,469,224.97kJHf Reaktan=Hf pati=Kmol x Hf=0.5857x-3,792,994,196.56=-2,221,372,573.33kJ/kmol

H Reaktan=

=0.5857x162,000x

=0.59x162,000.00x114.344
Angga Wahyu Wicaksono: Angga Wahyu Wicaksono:Pakai Goal Seek agar Hin=Hout , karena tidak tahu integral Cp dt nya=10,848,481.28kJH Reaksi=(Hf produk - Hf Reaktan) + H produk - H reaktan=(-3.413.714.972,08-(-3.412.743.723,29))+17.620.423,52-17620423,52=-1,002.95kJH Reaksi negatif (bersifat eksotermis), untuk mempertahankan suhu di TangkiLiquifikasi diperlukan steam.

Tabel B.2.2 Perhitungan Entalpi Bahan KeluarAliranKomponenMassa (kg)CpCpTH (kJ)(kJ/kg K)(kJ/kg)Moisture (air)958,943.294.19334.96321,207,644.67Karbohidrat7,671.551.34107.12821,777.64Protein5,415.215.51440.812,387,064.06Fiber3,610.141.34107.19386,960.74Impurities 6,769.011.59127.28861,592.27-amilase460.301.34107.1249,307.15Dextrin145,759.381.64131.2419,129,071.59

Menghitung jumlah steam yang dibutuhkanKondisi operasi dipertahankan pada suhu 378,15 K, dengan menggunakansteam saturated 421,15 KP (Kpa)T ( K)Hv (kJ/kg)Hl (kJ/kg) (kJ/kg)451.64421.152,745.99624.022,121.74

H masuk=H keluarHin + Qsuplai=H out + Hreaksi + QlossAsumsi : Qloss=0.05QsupplaiQsupplai=Hout + Hreaksi - Hin +0.05Qsupplaims x =Hout + Hreaksi - Hin+0.05(ms x )2,121.74xms=Hout + Hreaksi - Hin+106.09ms2,015.65xms=344,843,418.12+-1,002.95-13,885,765.192,015.65xms=330,956,649.98ms=164,193.55kg

Qsupplai=ms x =164,193.55x2,121.74=348,375,421.03kJQloss=0.05x Qsupplai=0.05x348,375,421.03=17,418,771.05kJ

Tabel B.2.3 Neraca Energi Total pada Liquification TankEnergi masuk (kJ)Energi keluar (kJ)Aliran Aliran H=13,885,765.19H=344,843,418.12Aliran Qloss=17,418,771.05H=2,005.89Hreaksi=-1,002.95Qsupplai=348,375,421.03Total=362,262,189.17Total=362,262,189.17

B.3 Cooler (E-122)Air pendingin masuk303,15 K

313,15 KAir Pendingin keluarFungsi : sebagai pendingin mash sebelum masuk tangki sakarifikasi

Tabel B.3.1 Perhitungan Entalpi Bahan MasukAliranKomponenMassa (kg)CpCpTH (kJ)(kJ/kg K)(kJ/kg)Moisture (air)958,943.294.19334.96321,207,644.67Karbohidrat7,671.551.34107.12821,777.64Protein5,415.215.51440.812,387,064.06Fiber3,610.141.34107.19386,960.74Impurities 6,769.011.59127.28861,592.27-amilase460.301.34107.1249,307.15Dextrin145,759.381.64131.2419,129,071.59

Tabel B.3.2 Perhitungan Entalpi Bahan KeluarAliranKomponenMassa (kg)CpCpTH (kJ)(kJ/kg K)(kJ/kg)Moisture (air)958,943.294.19146.55140,528,344.54Karbohidrat7,671.551.3446.87359,527.72Protein5,415.215.51192.851,044,340.53Fiber3,610.141.3446.89169,295.32Impurities 6,769.011.5955.69376,946.62-amilase460.301.3446.8721,571.88Dextrin145,759.381.6457.428,368,968.82

Menghitung jumlah air pendingin yang dibutuhkanDitetapkan air masuk = 303,15 K, beda suhu = 10 K, sehingga suhu air keluar = 313,15 KPanas (Q) yang diserap air pendingin pada suhu 303,15 KQ=ma x Cp x t=ma x 4,187 x (303,15-298,15)=20.94maPanas (Q) yang diserap air pendingin pada suhu 313,15 KQ=ma x Cp x t=ma x 4,187 x (313,15-298,15)=62.81maPanas (Q) yang diserap air pending