“Uzaktan Eğitim Nedir? “

Yrd.Doç.Dr. Funda DAĞ

UE TanımıFarklı mekânlardaki öğrenci, öğretmen ve öğretim

materyallerinin çeşitli iletişim teknolojileri

aracılığıyla bir araya getirildiği kurumsal bir eğitim

faaliyetidir.

Eğitim çalışmalarını planlayanlar ve uygulayanlar ile

öğrenenler arasında iletişim ve etkileşimin özel

olarak hazırlanmış öğretim üniteleri ve çeşitli

ortamlar yoluyla belli bir merkezden sağlandığı bir

öğretim yöntemidir.

Tanım 1

Tanım 2

UE’in Özellikleri1. UE’de eğitmen ve öğrencilerin öğrenme sürecinin bir bölümünde

fiziksel ayrılığı söz konusudur.

2. UE’de mutlaka örgün eğitimde olduğu gibi düzenlenmiş biröğretim programı takip edilir.

3. UE’de öğretim programının açılması, programın derslerinintanımlanması, öğretim materyallerinin hazırlanmasında, akademikve öğrenci destek hizmetlerinin sağlanmasında bir eğitimkurumunun varlığı gereklidir.

4. Bir UE programında yer alan ders veya derslerin video, ses,elektronik belge, basılı materyal gibi farklı formatlardaki eğitimiçeriklerinin aktarılması, öğrenci-öğrenci, öğrenci-eğitici arasındaetkileşimi sağlamak için bilgi ve iletişim teknolojilerininkullanılması gereklidir.

5. UE’de çift yönlü etkileşimin sağlanması esastır.

Geleneksel Eğitimle Farklılıkları

Öğretmen merkezli aktivitelerden öğrenci merkezli

aktivitelere geçiş vardır.

Öğrenci daha aktif bir role sahiptir.

Ezbercilikten çok araştırmacılık ön plandadır.

Kullanılan teknoloji ve kullanımı değişir.

UE’i Gerekli Yapan Nedenler Nelerdir ? Neden UE ?

Küreselleşme: Uzaktan eğitim hizmeti veren kurumlar genel olarak küresel düzeyde eğitim verebilecek niteliğe

sahiptirler.

Kişiselleştirme:Öğrencilerin değişik zekâ ve öğrenme yeteneklerine göre öğretim

Özelleştirme: Kurumsal öğrenmenin yerine bireylere göre özelleştirilmiş öğrenme

Endüstrileşme: İnsanların artan eğitim taleplerine hızlı ve etkin bir şekilde cevap verebilmek için uzaktan

eğitim kurumlarının açılması kaçınılmaz duruma gelmiştir.

Geleneksel eğitime uygun olmayan öğrencilere hizmet verme: Kurumsal eğitim

kurumundaki ders saatlerine yer / zaman açısından katılma imkânı olmayanlar için uygun bir seçimdir.

Hareket kabiliyeti: Uzak mesafeler arasında iletişim kurmak amacıyla masaüstü, taşınabilir bilgisayarlar, tek

ve çift yönlü video konferans sistemleri ve cep telefonları gibi farklı teknolojiler kullanılabilmektedir.

Hızlı geri besleme: Öğrenciler dünyanın herhangi bir yerinden günün herhangi bir saatinde ödevlerini

gönderebilmekte ve bu çalışmalarının değerlendirme sonuçlarını hemen aynı şekilde alabilmektedirler.

Ucuz eğitim: Eğitim sistemleri arasında en ucuzu.

Teknoloji ve eğitim birlikteliği: Sanal sınıflar aracılığıyla kişiler uzak yerlerde olsalar bile yüz yüze

eğitim alabilmektedirler.

UE’in Avantajları Yüzyüze öğrenme imkânı bulunmayan öğrencilere erişilmesi, Eğitim giderlerinin azalması, Daha merkeziyetçi bir sistem olması sebebiyle eğitimde kalitenin artması, Sağlanan imkânlar nedeniyle uzaktan eğitimin daha kolay sürdürülebilir olması, Teknolojik gelişmelerin daha hızlı transferine imkân sağlaması, Tüm bireylerin eğitimden eşit yararlanmasının sağlanması, Bireylerin farklı eğitim gereksinimi duymaları ve mevcut eğitim sisteminin bunu

karşılayamadığı durumlarda yeni olanaklar geliştirerek, bireysel, bağımsız öğrenme ile kitle eğitiminin sağlanması,

Geleneksel eğitim uygulamalarındaki aksaklıkları giderici yeni seçenekler yaratılması,

Mevcut eğitimin dışında kalan bireylere eğitim olanağı yaratan yeni modeller yaratılması,

Dünyanın değişik ülkelerinde yaşayan öğrenci ve eğitimciler aralarında etkili iletişim kurma fırsatı sağlaması.

UE’in Dezavantajları Kullanılan araçlarda çıkabilecek problemlerin geniş etkiye sahip olması, Öğrencilerin bir kısmının gerekli olanaklara erişememesi (örneğin bilgisayar), İletişim yöntemlerindeki değişikliğin olumsuz etkileri, Altyapı değişikliklerinin eğitim planlarını doğrudan etkilemesi, Öğretmenin sorumluluk alanını etkilemesi sebebiyle ek yük getirmesi, Öğrenme ortamlarında önemli görülen yüz yüze etkileşim ortam ve olanaklarının

olmaması , Öğrenme sürecinde karşılaşılan öğrenme güçlüklerinin anında çözülememesi ve bu

durumun ardından gelişebilecek sıkıntılar, Kendi kendine çalışma alışkanlığı olmayan ve bu yeteneğini geliştirmemiş bireyler için

planlama zorluğu, Çalışan bireylerin kendine ayıracakları vakitte ders çalışma zorunluluğu, Laboratuar, atölye gibi uygulama ağırlıklı konuların işlenmesindeki sınırlılıklar, Öğrenci sayısındaki fazlalık nedeni ile iletişimdeki sınırlılıklar,

UE Nasıl Verilir?(Dağıtım Yolları)

9

Uzaktan eğitim

Uzaktan eğitim iki şekilde gerçekleşir; Tek yönlü iletişim ile Çift yönlü iletişim ile

10

Tek Yönlü İletişimÖğrenme-öğretme faaliyetlerinin yapıldığı ortamda bulunan öğretmen-öğrenci ve

öğrenci-öğrenci grupları arasındaki iletişimin tek yönlü olduğu uzaktan eğitim

modelidir.

Bu modelde öğrenciler öğretmene soru sormaz ya da sorularına anında cevap

alamazlar.

Örnekleri:

Mektupla dağıtım modeli

Radyo ile dağıtım modeli

Televizyonla dağıtım modeli

Bilgisayarla dağıtım modeli (BDÖ yazılımları benzeri yazılımların dağıtılması)

11

Çift Yönlü İletişim

Öğretmenlerin ve öğrencilerin, öğrenme-öğretme

ortamlarında çift yönlü iletişim (sesle veya görüntülü olarak)

kurdukları uzaktan eğitim modelidir.

Tele konferans

Video konferans

Bilgisayarlı – dağıtım modeli (Öğrenme Yönetim Sistemleri, sohbet, e-posta, forum

araçları ile Internet üzerinden sunulan eğitim)

12

Uzaktan Eğitim’de Çift Yönlü İletişim Teknolojileri

Asenkron eğitim (Eşzamansız Eğitim)

Senkron Eğitim (Eşzamanlı Eğitim)

13

Asenkron eğitim (Eşzamansız Eğitim)

Zamandan ve mekandan bağımsız olarak verilen eğitimdir. Bu tip

eğitim tam olarak zaman ve mekandan bağımsız olarak verileceği gibi,

belirli zamanlarda zamana ve mekana bağımlı olarak da verilebilir.

14

Senkron Eğitim (Eşzamanlı Eğitim)

Senkron sunum uzaktan eğitim uygulamalarında etkileşimli eşzamanlı

ortamın sağlandığı eğitim çeşididir.

– Programa katılanlar arasında konunun uzunca bir süre tartışılması

gerektiğinde

– Programa katılanların yapacakları etkinliklerde grup çalışmasıyla

güdülenmeleri gerektiğinde

– Programa katılanların çoğunun öğrenme ihtiyaçları ve soruları paralelse

UE’de İletişim Teknolojileri

Senkron

Video Konferans

Asenkron/senkron/yüzyüze

Karma öğretim (Blended earning)

Asenkron

e-öğrenme

Asenkron/senkron

e-öğrenme / chat

Asenkron/senkron/yüzyüze

Karma öğretim (Blended earning)

UE çalışmaları 200 yıldan daha eski

1728 yılında Boston Gazetesi'nde mektup ile stenografi dersleri

verildiğine ilişkin reklâmlar bulunmuştur.

1890'lı yıllarda Avustralya'daki Queensland Üniversitesi kampus dışına

açık bir eğitim programı yürüttü.

1920’de Eğitim Enstitülerinde radyo istasyonları kuruldu.

• 1930'lara gelindiğinde radyo artık pek çok okul tarafından bir uzaktan eğitim aracı olarak

kullanılmaya başlanmıştır.

1950’lerde TV de kredili eğitim başladı.

1970’lerde geniş band ve PBS sistemler,

1980’de çoklu ortam araçları.

1990’dan beri internet

Dünya’da UE

17

Dünya’dan Örnekler

1. Asya Uluslararası Açık Üniversitesi

www.aiou.edu/eng

2. Kanada, Athabaska Üniversitesi

www.athabascau.ca

3. Finlandiya Açık Üniversitesi

www.avoinyliopisto.fi/english

4. Kalifornia State Üniversitesi

www. Calstatela.edu

5. Amerika Açık Üniversitesi

www.open.edu

6. ICDL

www.icdl.open.ac.uk

7. Kanada, BC Açık Üniversitesi

www.ola.bc.ca/bcou

7. Hong Kong Açık Üniversitesi

www.oli.hk

8. İngiltere Açık Üniversitesi

www.open.ac.uk

10. Ahmet Yesevi Üniversitesinde Uzaktan

Eğitim Uygulamaları

Türkiye’de UE

1951 MEB Öğretici Filmler Merkezinin Kuruluşu

1974 Mektupla Yüksek Öğretim Merkezi (MÖM)

1975 YAYKUR

1982 Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Oluşturuldu

1992 Açıköğretim Lisesi Öğretime Başladı

1997 TÜBİTAK-BİLTEN UE Fizibilite Çalışması ve Raporu Hazırlandı

1998 ODTÜ IDE_A Sertifika Projesi Başlatıldı

1998 Açıköğretim İlköğretim Okulu Öğretime Başladı

1998 Anadolu Üniversitesinden Kazakistan Ahmet Yesevi

1998 Üniversitesine Videokonferans İle Uzaktan Ders Sunumu Gerçekleşti

1999 YÖK Uzaktan Öğretim Yönetmeliği Yayınlandı – Enformatik Milli

1999 Komitesi Oluşturuldu

2001 UE Yönetmeliği Kapsamında Dersler/Programlar Açılmaya Başlandı

Türkiye’de UE çalışmaları, 1927 yılında “iletişim yoluyla eğitim” kavramının telaffuz

edilmesi ile birlikte gündeme gelmiştir.

Uzaktan Eğitim Programları/ (2003-2004 Öğretim Yılında)

Yüksek LisansBilgi Üniversitesi E-MBA (2000-2001)ODTÜ Informatics Online (2000-2001)

ÖnlisansAnadolu Üniversitesi Bilgi Yönetimi (2001-2002)

Mersin Üniversitesi Endüstriyel Elektronik (2001-2002)Bilgisayar Teknolojisi ve Prog. (2003-2004)Elektronik Haberleşme (2003-2004)Endüstriyel Otomasyon (2003-2004)

Sakarya Üniversitesi Bilgi Yönetimi (2001-2002)Bilgisayar Teknolojisi ve Prog. (2002-2003)Endüstriyel Elektronik (2002-2003)İşletme (2002-2003)Mekatronik (2003-2004)

Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilgi Yönetimi (2002-2003)

UE’in Türkiye İçin Önemi Eğitimde fırsat eşitliğini sağlayabilmek adına önemlidir.

Öğretim üyesi kadrosu yetersizliği nedeniyle açılamayan derslerin, Internet

üzerinden verilmesini sağlamak, konusunda uzman öğretim üyelerinin bilgisinden

farklı üniversite öğrencilerinin yararlandırılması fikri Türkiye’de UE’in

yaygınlaştırılma çabasındaki temel fikirlerden biridir.

Türkiye’deki genç nüfus her düzeyde iyi eğitilebildiği takdirde gelecek için büyük

bir potansiyel, aksi takdirde ise büyük bir sorun kaynağı olacaktır. Bu nedenle

eğitimin yaygınlığını ve kalitesini arttırmada UE’in kullanılması amaçlanmaktadır.

Uzaktan eğitimi Türkiye için önemli kılan diğer bir boyut ise, yaşam boyu eğitim

felsefesinin yayılmasıdır.