“piriformis syndroom”gids - lage rugpijn fysio · op het moment dat de piriformis spier...
TRANSCRIPT
“Piriformis Syndroom”Gids
25 januari
2015 Het Piriformis syndroom is een veel geziene oorzaak van zenuwpijn die kan optreden in combinatie met lage rugpijn. Dit beknopte boek geeft je alle basis informatie over wat het Piriformis syndroom inhoud, wat de mogelijk oorzaken zijn en wat je zelf kan doen voor herstel!
De Gids naar een snel herstel van het Piriformis Syndroom
Inhoudsopgave
1. Wat is het Piriformis Syndroom? ................................................................. 3
2. Piriformis Syndroom Symptomen ............................................................... 4
Kenmerkende Piriformis syndroom symptomen ................................................................... 4
Piriformis syndroom en gevolgen ........................................................................................... 5
3. Piriformis Syndroom Test ............................................................................ 6
Piriformis syndroom test informatie ...................................................................................... 6
Piriformis syndroom test ........................................................................................................ 6
4. Piriformis Syndroom Oorzaak ..................................................................... 7
1. Direct trauma op de Piriformis spier .............................................................................. 7
2. Blessure na een operatie ................................................................................................. 7
3. Op basis van lage rug of SI gewrichten ........................................................................... 8
4. Overbelasting .................................................................................................................. 8
5. Piriformis Syndroom Behandeling ............................................................... 9
1. Aanpassen van je belasting ............................................................................................. 9
2. Verminderen spierspanning Piriformis .......................................................................... 9
3. Stretchen van je Piriformis spier ................................................................................... 10
4. Versterken bilspieren en lage rug.................................................................................. 10
6. Piriformis Syndroom Oefeningen ................................................................. 11
1. Rekken van de Piriformis spier ...................................................................................... 11
2. Trainen van de Piriformis spier ..................................................................................... 11
3. Mobiliseren lage rug .......................................................................................................12
4. Trainen van de lage rugspieren ......................................................................................12
7. Bronnen ........................................................................................................ 13
1. Wat is het Piriformis Syndroom?
Het Piriformis syndroom wordt ook wel omschreven als zenuwpijn wat wordt
veroorzaakt door de diepe dwarse bilspier ook wel de Piriformis spier genoemd. Zenuwpijn
wordt ook wel omschreven als ischias en bij het Piriformis syndroom is het de grote
beenzenuw of ook wel de nervus ischiadicus die verantwoordelijk is voor de pijn.
De Piriformis spier is één van de bilspieren, bestaat uit twee spierbuiken, en heeft een dwars
verloop. De spier heeft zijn oorsprong vanaf de voorkant van het heiligbeen (sacrum) en
hecht aan op het buitenste uitstekende botpunt van het bovenbeen (trochantor major). De
grote beenzenuw, nervus ischiadicus, verloop door de twee pierbuiken heen ter hoogte van
het midden van de spier in de bil.
Wat gebeurt er bij het Piriformis syndroom? Op het moment dat de Piriformis spier verkort, gespannen of zich in een spasme bevindt
kan het de ischiadicus zenuw bedrukken of irriteren. Je kan dit vergelijken met een tuinslang
die je dichtknijpt of waar iets opstaat. Waardoor de verhoogde druk of spanning of de
kabel zorgt voor een hogere druk in het verdere verloop van de slang.
Bij het Piriformis syndroom gebeurt in het lichaam iets vergelijkbaars. Op het moment dat de
ischiadicus nevus bedrukt of geïrriteerd raakt. Kan dit tot gevolg hebben dat in het verdere
verloop van de zenuw een verhoogde sensatie wordt waargenomen. Deze sensatie ervaart zich
vaak in een zeurende, branderige pijn vanaf je bil tot soms wel in je voet.
1. Piriformis Syndroom Symptomen Piriformis symptomen door ischias uiten zich vaak op een herkenbare manier. Namelijk
met zenuw pijn in de bil die uitstraalt in het been soms tot wel in de voet. Dat kan
gepaard gaan met tintelingen in de voet of een slapend been. Waar de pijn zich precies in de
bil en het been zich uit heeft te maken met de oorsprong van de grote been zenuw.
De grote beenzenuw, ook wel nervus ischiadicus, ontspringt van de lenden wervelkolom
ter hoogte van de 4e lendenwervel en het heiligbeen. Dit houdt in dat bij irritatie van de
nervus ischiadicus een bepaald gebied van o.a. je huid en spieren pijn en ander gevoel
kunnen ervaren. Zenuwpijn in het been heeft als kenmerk dat het moeilijk zelf “te raken” of
om een exacte locatie aan te wijzen waar de pijn zich bevindt.
Kenmerkende Piriformis syndroom symptomen Piriformis syndroom symptomen worden gevormd door de zenuwpijn of ook wel ischias
genoemd van de ischiadicus zenuw. We gaan er hier van uit dat er geen andere oorzaak
aanwezig is die ook kunnen zorgen voor ischias klachten zoals bijvoorbeeld een hernia of
stenose. De kenmerkende ischias symptomen bij een Piriformis syndroom zijn;
Bil pijn wat kan uitstralen in heup, achterkant en zijkant van het bovenbeen en
bovenste gedeelte van het onderbeen.
Pijn die in het algemeen toeneemt bij het zitten en door de knieën zakken
(Squatten)
Ook kan moeite worden ervaren met andere functionele activiteiten of lopen
Bij de oorsprong van ischias door het Piriformis syndroom lijdt dit niet tot typische
neurologische tekenen van schade zoals verminderde pees reflexen en spieruitval/zwakte.
Dat is ook één van de grote verschillen met ischias klachten op basis van een hernia of
stenose.
Piriformis syndroom en gevolgen Bij de irritatie van de nervus ischiadicus kunnen er verschillende spieren gespannen
raken. Het kan zijn dat je zowel een branderige, zeurende zenuwpijn ervaart als spierpijn op
basis van spierspanningpunten ook wel triggerpoints genoemd. Deze triggerpoints kunnen
zich bevinden in zowel je diepe dwarse bilspier, Piriformis spier, als je hamstring en
kuitspieren.
Wanneer je de zenuwpijn en spierpijn van de ischias zelf wilt gaan behandelen is het goed om
eerst te bedenken waar de oorzaak van je ischias klachten vandaan komen. Ondanks dat de
irritatie van de grote beenzenuw zich bij ischias klachten zijn oorsprong heeft vanuit de bil
kunnen daar verschillende oorzaken voor verantwoordelijk zijn. Heb je dat gedaan dan kan je
aanvullende een aantal zelftesten doen om dit te bevestigen.
2. Piriformis Syndroom Test
Piriformis syndroom testen die om een beeld te krijgen of je ischias of wel zenuwpijn hebt op
basis van het Piriformis syndroom kan je doen met specifieke stretch en weerstand testen.
Het is echter wel van belang dat je andere mogelijk oorzaken van ischias hebt uitgesloten. Pas
op dat moment geven de onderstaande Piriformis syndroom testen je een duidelijke waarde.
Op het moment dat je weet wat het Piriformis syndroom inhoud zullen de testen je logisch
lijken. Een spanning, verkorting en/of spasme van de diepe dwarse bilspier, Piriformis spier,
kan zorgen voor compressie, irritatie van de ischiadicus zenuw met zenuwpijn of ischias als
gevolg. Om te weten hoe je het Piriformis syndroom te testen is het goed om te kijken wat de
functie en ligging van de Piriformis spier is.
Piriformis syndroom test informatie De Piriformis spier is één van de bilspieren, bestaat uit twee spierbuiken, en heeft een dwars
verloop. De spier heeft zijn oorsprong vanaf de voorkant van het heiligbeen (sacrum) en
hecht aan op het buitenste uitstekende botpunt van het bovenbeen (trochantor major).
De spier heeft vooral als functie de heup naar buiten te draaien bij het strekken van de heup
en het naar buiten bewegen van de heup bij het heffen van het been. Dit zorgt ervoor dat we
tijdens het lopen niet omvallen. De spier kan op spanning en rek worden gebracht door je
heup naar buiten te draaien en je heup te buigen.
Piriformis syndroom test Hieronder worden twee testen uitgevoerd voor het bevestigen van het Piriformis syndroom.
Heb je tijdens het uitvoeren van de Piriformis testen “herkenbare” pijn, zoals je die overdag
ervaart, in je bil met eventueel de “herkenbare” uitstraling in je been dan zijn de testen
positief.
Zijn allebei de testen positief en heb je andere oorzaken al uitgesloten dan kan je ervan
spreken dat je ischias klachten hebt op basis van het Piriformis syndroom. De eerste test op
de video kan je zelf doen door je handen aan de buitenkant van je knieen te leggen en je
benen proberen naar buiten te duwen.
Zijn de Piriformis testen positief? Dan kan je starten met het uitvoeren van een gericht
Piriformis behandeling en oefeningen. Heb je vragen naar aanleiding van de tekst en testen,
stuur me dan een reactie in onderstaand formulier.
3. Piriformis Syndroom Oorzaak
Piriformis Syndroom Oorzaak kan liggen vanuit verschillende mechanismen. Wanneer je
weet wat het Piriformis syndroom is dan weet je dat de uitstralende zenuwpijn of wel ischias
komt door een gespannen, verkorte Piriformis spier.
Een algemene mechanische veronderstelling bij het Piriformis syndroom is dat wanneer heup
naar binnen beweegt en draait tijdens het belasten. Bij zwakte van de grote bilspier (m.
gluteus maximus) en de dwarse bilspier (m. gluteus medius) kan er een grotere belasting
komen te staan op de Piriformis spier. Aanhoudende belasting van de Piriformis spier door
overrekking and aanspannen kan resulteren in irritatie en compressie van de ischiadicus
zenuw.
Piriformis syndroom oorzaken Theoretisch worden de ischias klachten veroorzaakt door een spasme en/of verhoogde
spanning van de m. Piriformis. Praktisch gezien zijn er verschillende structuren en
mechanismen die verantwoordelijk kunnen zijn voor de opgebouwde spanning en/of spasme.
Oorzaken daarvoor kunnen komen door;
1. Direct trauma op de Piriformis spier
Bijvoorbeeld door een val op de bil. Hierdoor kan een kneuzing ontstaan van de bilspieren
die vervolgens door de verhoogde spierspanning en vochtophoping kunnen zorgen voor
compressie van de ischiadicus zenuw.
Een ander voorbeeld is een zogenoemde “Wallet Ischias”. Door een te dikke portemonnee
en het veelvuldig zitten kan er compressie op de bilspieren en ischiadicus zenuw komen met
ischias klachten als gevolg.
2. Blessure na een operatie
Een specifiek voorbeeld is dat na een nieuwe heup operatie, afhankelijk van de techniek, er
bilspieren beschadigd kunnen raken. Deze “schade” herstelt zich wel alleen kan er
spierzwakte ten gevolg van de operatie ontstaan als het niet goed herstelt wordt.
Ook wanneer er niet specifiek aan of rondom de heup en bilspieren wordt geopereerd kan er
spierzwakte optreden van de bilspier. Wanneer de bilspier verzwakt is en de belasting
wordt verhoogd kan dit zorgen voor een gespannen en verkorte bilspier volgens het
hierboven beschreven mechanisme tot gevolg.
3. Op basis van lage rug of SI gewrichten
Bij verminderde beweeglijkheid en/of functioneren van de lage rug en SI gewrichten
kunnen er uitstralende klachten in de heup en bil ontstaan. Die uitstralende klachten kunnen
tot gevolg hebben dat de Piriformis spier in spanning toeneemt.
Je heupen en daarbij je bilspieren staan in direct verband met je lage rug en SI gewrichten.
Het is daarbij van belang dat er bij ischias klachten altijd wordt gekeken naar de
beweeglijkheid en belastbaarheid van de lage rug en SI gewrichten.
4. Overbelasting
Algemene overbelasting kan door een hoop verschillende oorzaken ontstaan. Maar
specifiek bij het Piriformis syndroom zijn onderstaande oorzaken van belang;
Houding, met name in zit
Bewegingspatroon tijdens werk en/of sport
Lichamelijke gesteldheid
Mate van ervaren stress
Uit de praktijk blijkt dat de oorzaak van het Piriformis syndroom zich bevindt vanuit
algehele overbelasting en in het bijzonder op basis van verminderd functioneren van de lage
rug. De spanning in de Piriformis is hiervan vaak een direct gevolg wat zich uit de zenuwpijn.
Bij elke van de hierboven genoemde oorzaken zijn en goede oefeningen en behandeling
beschikbaar.
5. Piriformis Syndroom Behandeling
Piriformis syndroom behandeling is goed zelf uit te voeren. Over het algemeen is de prognose
of verwachting van herstel bij een Piriformis syndroom behandeling goed. Dat wil zeggen dat
normaal gesproken je zenuwpijn en ischias klachten binnen 2-6 weken moeten kunnen
herstellen.
Afhankelijk van de praktische oorzaak van het Piriformis syndroom zijn er verschillende
oefeningen en behandelingen op te stellen. Ten eerste is het belangrijkst dat je weet wat het
Piriformis syndroom is en dat je ontdekt wat de oorzaak van de zenuwpijn is zodat je een
goed inzicht in de klacht hebt.
Piriformis behandeling In de behandeling van het Piriformis syndroom kan je altijd een aantal aspecten gebruiken
die ik hieronder beschrijf. Over het algemeen zijn alle voorgeschreven adviezen van
toepassing aangezien vaak de daar ook het probleem ligt. De dingen die je zelf kan doen in
je Piriformis syndroom behandeling zijn;
1. Aanpassen van je belasting
Probeer je bilpijn en zenuwpijn niet te vaak te provoceren. De ischias klachten door het
Piriformis syndroom komen vaker voor bij lang zitten, lang staan en bij activiteiten die veel
kracht kosten zoals bijvoorbeeld traplopen na een heup operatie. Probeer vaker je houding af
te wisselen of ondersteuning te zoeken om je pijn provocerende activiteiten te verlichten.
Het is echter wel noodzakelijk om in beweging te blijven ondanks je bilpijn. Daarnaast is
het van belang om niet anders te gaan lopen of zitten vanwege de pijn in je bil en been. Kan je
de belasting verlagen en zorgen voor beweging zonder compensatie dan spreek je het
zelfherstellende vermogen van je lichaam aan!
2. Verminderen spierspanning Piriformis
Wanneer er te veel spanning komt op een spier kan het gevolg zijn dat zich spierknopen of
ook wel triggerpoints gaan vormen in de spier. Bij het Piriformis syndroom zitten er vrijwel
altijd triggerpoints in de bil en voornamelijk in de Piriformis spier. Om deze spierknopen op
te heffen (release) kan je zelf massage technieken gebruiken.
Om je Piriformis spier zelf te masseren kan je onderstaande video als voorbeeld gebruiken.
Het enige wat je nodig hebt is een kleine harde bal zoals bijvoorbeeld een hockeybal, maar je
kan ook al een tennisbal gebruiken. Tip; vanaf minuut 1:15 is de uitleg over de zelf massage
techniek van de Piriformis ;)
3. Stretchen van je Piriformis spier
Wanneer je de spierknopen hebt opgeheven is het raadzaam om ze direct te laten volgen door
het rekken van je dwarse bilspier. Als je niet in de gelegenheid was om een zelf massage
techniek te gebruiken kan je alsnog de spanning in de spier verminderen door te stretchen.
Voor het stretchen kan je bovenstaande video gebruiken. Vanaf minuut 2:35 krijg je uitleg
over 3 basis bilspier stretch oefeningen. Bepaald echter wel je eigen niveau want de dame op
de video is erg flexibel.
4. Versterken bilspieren en lage rug
Uit meerdere onderzoeken blijkt dat bij veel mensen met het Piriformis syndroom de
spierkracht van je bilspieren verminderd is. Om te voorkomen dat de spanning in je
bilspier en daarbij optredende zenuwpijn terugkomt op het moment dat je de spierknopen
hebt opgeheven. Is het noodzakelijk om de kracht van je bilspieren te herstellen.
Het doen van bilspier oefeningen in combinatie met rugoefeningen is belangrijk om de
zenuwpijn niet terug te laten komen. Aandachtspunt hierbij is echter wel dat je de oefeningen
start op je eigen niveau zonder pijnprovocatie. Voorbeelden van oefeningen voor je Piriformis
spier vindt je via onderstaande video en voor je rugspieren via deze link.
6. Piriformis Syndroom Oefeningen
Piriformis syndroom oefeningen zijn één van de acties die je zelf kan ondernemen in de
behandeling van de zenuwpijn en ischias klachten. Om te komen tot een optimaal resultaat
bij de Piriformis syndroom oefeningen is het wel raadzaam eerst de adviezen bij een
Piriformis syndroom behandeling te bekijken.
Piriformis syndroom oefeningen Wanneer je oefeningen gaat doen kan je ze opverdelen in 4 verschillende Piriformis
syndroom oefeningen. Niet alleen het rekken en trainen van je bilspier, waar vaak de ischias
klachten beginnen, maar juist ook de beweeglijkheid en getraindheid van je lage rug is van
belang.
1. Rekken van de Piriformis spier
Het rekken van je Piriformis spier kan op verschillende manieren. In onderstaande video
zie je vanaf minuut 1:15 twee verschillende manieren om je Piriformis te rekken. Pas het aan
naar je eigen niveau en op geleide van je pijn, wees bewust dat de dame op de video erg
flexibel is!
2. Trainen van de Piriformis spier
Het trainen van je Piriformis spier doe je door een beweging van je heup te maken
waarbij je heup naar buiten draai, opzij beweegt en/of naar achter. Ook hiervoor zijn
verschillende varianten. Belangrijkste is niet je bil en beenpijn te provoceren en vanuit daar
de oefeningen uit te breiden!
3. Mobiliseren lage rug
De oorzaak van het Piriformis syndroom kan liggen in verschillende onderdelen van je
lichaam waaronder je lage rug. Wanneer je lage rug belemmerd is de beweeglijkheid is het
noodzakelijk om ook je lage rug los te bewegen. Dat kan je doen met de onderstaande
mobiliserende oefeningen voor je lage rug.
4. Trainen van de lage rugspieren
Op het moment dat je lage rug in zijn beweeglijkheid is herstelt is het herstellen van de
kracht essentieel om herhaling van het Piriformis syndroom en de ischias klachten te
voorkomen. De spieren van je lage rug, bekken en heupen vormen één schakel en het is dan
ook het beste om ze in hun gelijke functie te trainen. Er zijn verschillende rugoefeningen
waarbij je dat kan doen, hierbij geldt wederom, zorg dat je de bil en beenpijn niet forceert!
7. Bronnen
1. Miller, K.P. White, D.C. Ross. The Diagnosis and Management of Piriformis
Syndrome: Myths and Facts T.A. Can J Neurol Sci. 2012; 39: 577-583
2. J. Tonley, S. Yun, R. Kochevar, J. Dye, S. Farroki, C. Powers. Treatment of an
Individual With Piriformis Syndrome Focusing on Hip Muscle Strengthening and
Movement Reeducation: A Case Report. J Orthop Sports Phys Ther 2010;40(2):103-
111. doi:10.2519/jospt.2010.3108
3. Miller, K.P. White, D.C. Ross. The Diagnosis and Management of Piriformis
Syndrome: Myths and Facts T.A. Can J Neurol Sci. 2012; 39: 577-583
4. J. Tonley, S. Yun, R. Kochevar, J. Dye, S. Farroki, C. Powers. Treatment of an
Individual With Piriformis Syndrome Focusing on Hip Muscle Strengthening and
Movement Reeducation: A Case Report. J Orthop Sports Phys Ther 2010;40(2):103-
111. doi:10.2519/jospt.2010.3108