วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตว

และผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ลดเพอเพม

“ลด” เนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรม

“เพม” สขภาวะทดของมนษยและโลก

2 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

สารบญ

5 บทนำ�: กนอะไรด

10 วสยทศนของกรนพซในก�รลดผลกระทบตอสภ�พภมอ�ก�ศ ทเกดจ�กเนอสตวและผลตภณฑนมจ�กก�รปศสตวเชง อตส�หกรรม

16 ผลกระทบตอสงแวดลอมของเนอสตวและผลตภณฑนมท เกดจ�กก�รปศสตวเชงอตส�หกรรม

24 ผลกระทบตอสขภ�พมนษยของเนอสตวและผลตภณฑนม ทเกดจ�กก�รปศสตวเชงอตส�หกรรม

33 บทสรปและขอเสนอแนะ

40 ภ�คผนวก: ก�รทำ�ปศสตวเชงนเวศในคว�มหม�ยของกรนพซ

42 อภธ�นศพท

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ลดเพอเพม“ลด” เนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรม

“เพม” สขภาวะทดของมนษยและโลก

รายงานฉบบนเขยนขนจากการทบทวนหลกฐานทางวทยาศาสตรทเกยวของกบผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพจากการผลตและบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนม เขยนโดย Tirado, R., Thompson, K.F., Miller, K.A. & Johnston, P. (2561) เรอง “ลด” เนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรม “เพม” สขภาวะทดของมนษยและโลก - ขอมลพนฐานทางวทยาศาสตรเกยวกบวสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593 (ทบทวน) รายงานเชงเทคนคจากฝายปฏบตการวจยกรนพซ มนาคม 2561

บรรณาธการ: Alexandra Dawe

กำากบศลป ออกแบบ และอนโฟกราฟฟก โดย Christian Tate www.christiantate.co.uk

พมพในเดอนมนาคม 2561 โดย Greenpeace InternationalOttho Heldringstraat 5, 1066 AZ, Amsterdam, The Netherlands

www.greenpeace.orgwww.greenpeace.org/livestock_vision

กรนพซ 3

คำ นำ

ศาสตราจารยพท สมธ

ขาพเจาทำางานเกยวกบความยงยนของระบบเกษตรกรรมและอาหารมานานกวา 20 ป และมสวนรวมในงานวจยหลายรอยชนทคนหาวธลดผลกระทบของการทำาเกษตรกรรมตอสภาพภมอากาศและวธทำาใหระบบอาหารของโลกยงยนขน ขาพเจาจงตระหนกวา ระบบอาหารทเปนอยของเราและเสนทางของอาหารในอนาคตนนไมยงยนเลย และหากเราตองเลยงประชากรโลก 9,000-10,000 ลานคนในป พ.ศ. 2593 เราจะตองเปลยนวธการผลตอาหารของเราตงแตรากฐานโดยไมสรางหายนะใหกบโลกใบนอยางเรยกกลบคนมาไมได

ในระบบอาหาร การทำาปศสตวเพอการบรโภคของมนษยสรางผลกระทบมากทสด นอกจากการทำาปศสตวจะใชพนทมหาศาลแลว กวารอยละ 30 ของพชผลทางการเกษตรทงโลก ยงถกผลตเพอเปนอาหารของปศสตว ปศสตวมประสทธภาพในการเปลยนอาหารสตวใหกลายเปนชวมวลทมนษยเราบรโภคไดอยางเกงทสดเพยงรอยละ 10-15 นนหมายความวา ปศสตวเปนปญหาคอขวดท รายแรงมากในระบบอาหาร ไมตองสงสยเลยวา ผลตภณฑจากปศสตวสรางรอยเทานำามากกวาผลตภณฑจากพชหลายเทา และเนอของสตวเคยวเอองสรางรอยเทากาซเรอนกระจกมากกวาอาหารทมาจากพชถง 100 เทา เราไมไดพดถงรอยละ แตเรากำาลงพดถงตวประกอบนบรอย

หลงจากพจารณาทางเลอกตาง ๆ สำาหรบการกาวไปสระบบอาหารทยงยน รวมถงมาตรวดดานการผลตทมอยทงหมด ขาพเจาจงเหนวา เราจะตองลดการบรโภคผลตภณฑจากปศสตวลงทงในปจจบนและเรอยไปในอนาคต การผลตอาหารในแบบทเราบรโภคอยขณะน ถงแมวาเราจะผลตอยางยงยนมากขน กไมสามารถลดผลกระทบทางสงแวดลอมลงจนถงจดทเราจะรกษาโลกไวใหลกหลานของเราได

ดวยประชากรมนษยทเพมขนและชองวางระหวางประเทศรำารวยและประเทศยากจนทคาดวาจะลดลง ชนชนกลางทเพมขนกนาจะตองการเนอสตว นม และผลตภณฑจากปศสตวเพมขนมากดวยเชนกน ประชาชนในประเทศทรวยกวานนบรโภคเนอสตวและนมมากเกนไปจนสรางความเสยหายตอสขภาพของมนษยทวโลก ระดบการบรโภคแบบนไมยงยน

เราสามารถลดการบรโภคเนอสตวและนมทวโลกไดในปรมาณมาก ซงจะฟนฟสขภาพของมนษย ลดผลกระทบทางสงแวดลอม ชวยจดการกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และเลยงคนไดมากขนโดยใชทดนนอยลง บางทอาจจะไดทดนกลบคนมาใชเพอการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ เราไมจำาเปนตองตดสนใจทจะเปนมงสวรตหรอวแกนไปชวชวต แตเพยงลดการบรโภคเนอสตวและนม หรอหนมาเลอกบรโภคเนอสตวและนมท “ดกวา” การผลตเชงอตสาหกรรม เพยงเทานกชวยไดมากแลว

ในราว 20 ปทขาพเจาศกษาวจยกรณเหลาน ขาพเจาไดขอสรปทหลกเลยงไมไดวา เราตองลดการบรโภคผลตภณฑจากปศสตวลงอยางมหาศาล ขอสรปน ไมไดมาจากอดมการณเกยวกบมงสวรตหรอวแกน หรอความปรารถนาทจะเปนผพทกษสงแวดลอม แตมาจากหลกฐานทางวทยาศาสตรลวน ๆ ขณะน ความจำาเปนในการลดความตองการผลตภณฑจากปศสตวเปนมมมองกระแสหลกทางวทยาศาสตรไปแลว

ผเขยนรายงานฉบบนไดรวบรวมหลกฐานทางวทยาศาสตรทดทสดจากรายงานทตพมพแลวซงครอบคลมทงการเกษตร ระบบอาหาร งานวจยทางสงแวดลอมและสขภาพ อยางไมเอนเอยงและมดลยภาพ ผเขยนไดขอสรปเชนเดยวกบทวทยาศาสตรกระแสหลกคนพบในชวงไมกปมาน นนกคอ ระบบอาหารในปจจบนและทคาดวาจะเปนตอไปนนจะไมยงยน และมเพยงการลดการบรโภคเนอสตวและนมในปรมาณมากเทานนจงจะทำาใหเราสงมอบระบบอาหารทเหมาะสมกบอนาคตได เพอประโยชนโดยรวมของมนษยและโลกใบน ทก ๆ วน และในทก ๆ มอ เราเลอกสงทเราจะกน เราตองเรมเลอกสงทแตกตาง และรฐบาลจะตองออกนโยบายทจะชวยใหเราเลอกสงทถกตอง ซงเปนทางเลอกทดกวาสำาหรบสขภาพของเราและสำาหรบโลกใบน ระบบจะตองถกปรบเปลยนเพอรบมอกบความทาทายเหลาน รายงานฉบบนแสดงวสยทศนวา การเปลยนแปลงนอาจจะเกดขนไดอยางไร

ศ�สตร�จ�รยพท สมธ, FRS, FRSE, FNA, FRSBมห�วทย�ลยอเบอรดน 1 กมภ�พนธ 2561

คำ นำ

“ความจำาเปนในการ

ลดความตองการ

ผลตภณฑจาก

ปศสตวเปนมมมอง

กระแสหลกทาง

วทยาศาสตรไปแลว”

ศ.พท สมธ เปนศาสตราจารย ทางดานดนและการเปลยนแปลง ของโลกทสถาบนวทยาศาสตรสงแวดลอมและชววทยา มหาวทยาลยอเบอรดน (สกอตแลนด สหราชอาณาจกร) และผอำานวยการดานวทยาศาสตรของ the Scottish Climate Change Centre of Expertise (ClimateXChange) ตงแตป พ.ศ. 2539 เปนตนมา ทานเปน Convening Lead Author, Lead Author and Author for the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) ความสนใจของทานคอ การลดและผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การไหลของกาซเรอนกระจก การทำาแบบจำาลองระบบนเวศ ดน การเกษตร พลงงาน ชวมวล ความมนคงทางอาหาร ทานเปนสมาชกของ the Royal Society of Biology และ Institute of Soil Scientists และ the Royal Society of Edinburgh และเปนสมาชกตางชาตของ the Indian National Science Academy และสมาชกของ the Royal Society (London)

4 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ภาพจากงานรณรงคอาหารกลางวนโรงเรยน โดยกรนพซ เมนอาหารกลางวนโรงเรยนสวนใหญมปรมาณเนอสตวทมากเกนโภชนาการ และขาดผกผลไม

กรนพซ 5

บทนำ

บทนำ

กนอะไรด

ไมวาเวลาจะผานมากลานป มนษยกยงคงเผชญกบคำาถามเดม ๆ อยทกวนวา วนนจะกนอะไร ทงบรรพบรษในยคลาสตว-เกบของปา และพอแมผปกครองทกำาลงเดนทางกลบบานจากททำางาน ตางกตองคดวาจะหาอะไรใหครอบครวกน ความสะดวกของการหาอาหารสขภาพและผลพวงจากสงทเราเลอกกนในชวตประจำาวนเปนเรองทาทายสำาหรบบางคน และยงยากเกนไปสำาหรบอกหลายคน อยางไรกตาม คำาถามนไมเพยงสงผลกระทบตอสขภาวะของเรา หากแตสงผลกระทบตอโลกใบนดวย

คนในแวดวงวชาการและภาคประชาสงคมจำานวนมากเชอวา “กนอะไรด” เปนคำาถามสำาคญทสดทจะชวยกำาหนดอนาคตของเรา คำาตอบทไดนนบงชวา ลกหลานของเราจะมอนาคตแบบไหน และอาจกำาหนดชะตากรรมของเผาพนธของเรา รวมไปถงของสตว จลนทรย และพชทอาศยอยบนโลกใบนดวย

สงทเร�กนนนบำ�รงหลอเลยงเร�และชวยใหเร�มชวตทด แตก�รเลอกกนทไมดกทำ�ใหเร�ปวยหนกได ชนดและปรม�ณของอ�ห�รทเร�กนและวธก�รเพ�ะปลกอ�ห�รแตละชนดนน เปนกญแจสำ�คญสำ�หรบก�รอยรอดของโลกของเร�ดวยเชนกน

“คำ ตอบทไดนนบงชวา ลกหลานของเราจะม

อนาคตแบบไหน และอาจกำ หนดชะตากรรม

ของเผาพนธของเรา”

© E

lsa

Palit

o /

Gre

enpe

ace

6 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

เนอสตวและผลตภณฑนม:

ผลกระทบตอสภาพภมอากาศ

โลกของเรากำาลงเปลยนไป และอาหารเปนหวใจสำาคญของการเปลยนแปลงเหลานน ป พ.ศ. 2560 เปนปทรอนทสดเทาทเคยมการบนทกมาทง ๆ ทไมมปรากฏการณเอลนโญ และนกวทยาศาสตรกำาลงเตอนวา ระดบนำาทะเลกำาลงสงขนอยางรวดเรวจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ1 ระบบอาหาร รวมถงการเปลยนแปลงการใชทดนเพอทำาการเกษตร ปลอยกาซเรอนกระจกถง 1 ใน 4 ของการปลอยกาซเรอนกระจกทเปนตวการของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทงหมด2 ถาเราไมทำาอะไรเลย ในป พ.ศ. 2593 กาซทปลอยโดยระบบอ�ห�รจะมสดสวนเกนครงของปรม�ณก�ซทงหมดทปลอยออกม�โดยกจกรรมของมนษย3 ผลกระทบจ�กสงทเร�กนและวธทเร�เพ�ะปลกอ�ห�รจะมอทธพลและคกค�มก�รอยรอดของเร�บนโลกใบนม�กขนอย�งรวดเรว

ผลตภณฑจ�กสตวปลอยก�ซเรอนกระจกสงถงรอยละ 60 ของก�รปลอยก�ซเรอนกระจกทเกดจ�กอ�ห�รทงหมด4 เนอสตวและผลตภณฑนมเปนสวนประกอบในอาหารทสงผลกระทบอน เลวรายตอสภาพภมอากาศและสงแวดลอมมากทสด

รอยละ 80 ของก�รทำ�ล�ยป�ทมคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พสงทสดในโลกบ�งแหง เกดจ�กระบบผลตอ�ห�ร5 และการขยายตวของการทำาปศสตวและการปลกพชอาหารสตวเปนตวกระตนใหเกดการทำาลายปาทเหนไดชดทสด6, 7, 8 เฉกเชนกน มลพษทเกดจากฟารมปศสตวและฟารมผลตอาหารสตวนนมสวนทำาใหเขตมรณะ (Dead zone หรอบรเวณทแทบไมมสงมชวตอาศยอยได) ในมหาสมทรขยายออกไปเปนอาณาบรเวณกวาง รวมถงทำาใหแมนำา ทะเลสาบ และชายฝงทะเลหลายแหงเสอมโทรม

สงมชวตหลายสายพนธกำาลงสญพนธในอตราทสงมากจนกระทงนกวทยาศาสตรเรยกชวงเวลานวา ยคของการสญพนธครงใหญครงท 6 บนโลก9, 10 เกษตรกรรมและการปศสตวเปนหนงในตวก�รใหญทสดในโลกทผลกดนใหโลกสญเสยคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พ หรอกล�วสน ๆ ไดว� สงทเร�กนทำ�ใหโลกของเร�ปวย และทำ�ใหมนษยปวยดวยเชนกน

1. https://www.theguardian.com/environment/2018/jan/18/2017-was-the-hottest-year-on-record-without-el-nino-boost2. IPCC 2014: Smith, P., et al. 2014. Agriculture, Forestry and Other Land-Use (AFOLU). In: Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Edenhofer, O., et al. (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.3. Bajželj, B., et al. 2014. Importance of food-demand management for climate mitigation. Nature Climate Change, 4: 924-9294. IPCC 2014: Smith, P., et al. 2014. Agriculture, Forestry and Other Land-Use (AFOLU). In: Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Edenhofer, O., et al. (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.5. Livestock are domesticated animals raised in an agricultural setting to producecommodities such as meat, eggs, milk, fur, leather, and wool, and often to do work6. Hosonuma, N., et al. 2012. An assessment of deforestation and forest degradation drivers in developing countries Environmental Research Letters, 7: 044009. 7. Kissinger, G., et al. 2012. Drivers of Deforestation and Forest Degradation. A synthesis report for REDD+ Policymakers:48.8. Campbell, B. M., et al. 2017. Agriculture production as a major driver of the Earth system exceeding planetary boundaries. Ecology and Society, 22: 8.9. Barnosky, A. D., et al. 2011. Has the Earth’s sixth mass extinction already arrived? Nature, 471: 51–57.10. Joppa, L. N. et al. 2016. Filling biodiversity threat gaps. Science, 352: 416–418

เนอสตวและผลตภณฑนม:

ผลกระทบตอสขภาพ

อาหารการกนของเราเปลยนไปมากในชวงสองสามทศวรรษทผานมา แมวาจะแตกตางกนไปในแตละภมภาค แตการบรโภคผลตภณฑจากสตวทเพมขนนนเปนปรากฎการณทเกดขนทวโลก ตวอยางเชน ในป พ.ศ. 2532-2543 การบรโภคผลตภณฑจากเนอสตวทวโลกเพมขนมากกวา 3 เทาในเขตชนบท และเกอบ 4 เทาในเขตเมอง11 ในขณะเดยวกน ประชากรโลกทขาดสารอาหารลดลงจากรอยละ 19 เหลอรอยละ 11 แตจำานวนประชากรทนำาหนกเกนเพมขนจากรอยละ 23 เปนรอยละ 39 (1,900 ลานคน ในขณะน)12

การบรโภคผลตภณฑจากสตว ธญพชขดขาว และนำาตาลทรายขาวทเพมขนนนเชอมโยงกบการเพมขนของโรคอวนทวโลก13 การบรโภคอาหารทไมมประโยชนตอสขภาพเพมขน หมายความวาอ�ห�รก�รกนของเร�เปนปจจยเสยงลำ�ดบตน ๆ ของก�รเสยชวตเมออ�ยยงนอย และเพมคว�มเสยงตอก�รเจบปวยในระดบโลก อาหารทไมเพยงพอ (เชน การบรโภคผกผลไมและธญพชไมขดสในปรมาณนอย และบรโภคเนอสตวในปรมาณมาก) เปนปจจยเสยงอนดบตน ๆ ของการเสยชวตกอนวยอนควรทวโลก คน 1 ใน 5 คนเสยชวตดวยสาเหตน14 อาหารเปนปจจยเสยงของการเสยชวตของคน 10 ลานคนทวโลกในป พ.ศ. 2559 ในขณะทบหรเปนปจจยเสยงของการเสยชวตของคน 7 ลานคนในปเดยวกน15

ชดเสยยงกวาชดวา เราตองเรงลงมอเปลยนแปลงระบบอาหารของเรา โชคยงเขาขางเรา ผเชยวชาญตางเหนพองวา เรายงคงมเวลาพอทจะพลกสถานการณ ถาเราลงมออยางรวดเรวโดยใชวธการทเปนระบบ สงสารไปยงทกภาคสวนทเกยวของกบการบรโภคอาหารทงทางเศรษฐกจและสงคม หากกลาวโดยยอ การผลตและบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรมในปจจบนกำาลงทำาลายโลกของเราโดยเปนตวผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และทำาใหสขภาพของเราตกอยในความเสยง ถาเราเปลยนแปลงโครงสรางระบบอาหารของเราใหม ทงวธการผลตอาหารและสงทเราเลอกบรโภค เราจะหลกเลยงหายนะจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการทำาลายธรรมชาตได พรอมทงฟนฟสขภาพของมนษยขนมาใหมไดในขณะเดยวกน

11. Malik, V. S., Willett, W. C. & Hu, F. B. 2012. Global obesity: trends, risk factors and policy implications. Nature Reviews Endocrinology, 9: 1312. from 1990 and 1975 to today, respectively. As in Gordon, L. J.et al. 2017. Rewiring food systems to enhance human health and biosphere stewardship. Environmental Research Letters, 12: 100201.13. Malik, V. S., Willett, W. C. & Hu, F. B. 2012. Global obesity: trends, risk factors and policy implications. Nature Reviews Endocrinology, 9: 13.14. Gakidou, E., et al. 2017. Global, regional, and national comparative risk assessment of 84 behavioural, environmental and occupational, and metabolic risks or clusters of risks, 1990-2013; 2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. The Lancet, 390: 1345-1422.15. Ibid.

“อาหารการกนของเราเปนปจจยเสยงลำ ดบตน ๆ

ของการเสยชวตเมออายยงนอย และเพมความเสยง

ตอการเจบปวยในระดบโลก”

กรนพซ 7

บทนำ�

วสยทศน

ของกรนพซ

ในรายงานฉบบน เราพยายามตอบคำาถามทวา “กนอะไรด” โดยพจารณาจากหลกฐานทางวทยาศาสตรทชใหเหนวา การเปลยนแปลงระบบอาหารของโลกจะชวยใหประชากรโลกมสขภาพดและทำาใหโลกอดมสมบรณได เรามงลดการบรโภคและการผลตเนอสตวและผลตภณฑนมเปนพเศษ โดยดวาการลดลงนจะชวยอนรกษสภาพภมอากาศ ความหลากหลาย ทางชวภาพและระบบนำา และชวยฟนฟสขภาวะของมนษยทงในปจจบน และในอนาคตไปในขณะเดยวกนไดอยางไร

รายงานฉบบนสะทอนใหเหนถงภยคกคามดานตาง ๆ ทเกดจากการผลตและการบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนม การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนการคกคามชวตบนโลกทเหนไดชดทสด และตองไดรบการแกไขอยางเรงดวน ดวยเหตน รายงานฉบบนจงเรมดวยการอธบายเหตผลทางวทยาศาสตรเพอใหเราปรบเปลยนชนดของอาหารทกนโดยดจากการปลอยกาซเรอนกระจกของระบบเนอสตวและผลตภณฑนมเปนหลก (บทท 1) นอกจากจะลงมอปองกนการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เรายงตองอนรกษสงมชวตชนดอน ๆ และระบบนเวศเพอใหชวตมนษยบนโลกดำาเนนตอไปได เราอทศบทท 2 ใหกบการทบทวนผลกระทบของระบบเนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรมทมตอสงแวดลอม

สขภาวะของโลกนนหมายรวมถงสขภาพของมนษยดวย มนษยไดรบผล กระทบทางสขภาพจากสงทเรากนและจากการทโลกเปลยนไปนยมอาหารทอดมดวยเนอสตวเพมมากขน บทท 3 ประมวลหลกฐานทางวทยาศาสตรในปจจบนทเกยวกบผลกระทบของอาหารทอดมดวยเนอสตวตอสขภาพของมนษย และดวา การปรบเปลยนมากนอาหารจากพชผกมากขน กนเนอและผลตภณฑนมนอยลงจะทำาใหเรามสขภาพดขนไดอยางไร

เราปดทายดวยขอเสนอแนะและขอเรยกรองตอรฐบาล บรษทเอกชน และปจเจกบคคล เราจะรกษาสงแวดลอมและสนตสขของโลกใบนโดยลงมอทำาอยางรวดเรวและจรงจงไดอยางไร เพอลกหลานของเราจะไดมชวตทเปยมไปดวยสขภาวะทด

รายงานฉบบนแสดงใหเหนชดเจนวา ระบบปศสตวในปจจบนมสวนกำาหนดอนาคตและความอยรอดของโลก กรนพซเชอวา หลกฐานทางวทยาศาสตรทหนกแนนนจะถกเปลยนเปนการกระทำาในระดบโลกอยางเรงดวน หากจะปกปองดแลสขภาพของลกหลานเราและของโลกเพอทคนรนตอไปจะไดไมตองเผชญผลกระทบจากการผลตเนอสตวเชงอตสาหกรรม เราจะตองเรมกนอาหารททำาจากพชใหมากขน และกนเนอสตวใหนอยลง หากตองการกนเนอสตวในบางเวลา ทางเลอกทดทสดคอซอจากททำาเกษตรกรรมเชงนเวศ

กรนพซเรยกรองใหทวโลกลดก�รผลตและบรโภคผลตภณฑจ�กสตวลงรอยละ 50 ภ�ยในป พ.ศ. 2593 โดยเปรยบเทยบกบสถ�นก�รณปจจบน16 วสยทศนเรองก�รเกษตรเชงนเวศชวยใหเร�บรรลเป�หม�ยได หรออกนยหนง เร�ขอเสนอระดบก�รผลตทเพยงพอตอคว�มมนคงท�งอ�ห�ร ควบคไปกบก�รปกปองสภ�พภมอ�ก�ศและคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พ

16. หมายเหต: กรนพซอางองขอมลลาสดของ FAOSTAT คอป พ.ศ. 2556 (รวบรวมขอมลในเดอนมกราคม 2561)

“กรนพซเรยกรองให

ทวโลกลดการผลตและ

บรโภคผลตภณฑจาก

สตวลงรอยละ 50 ภายใน

ป พ.ศ. 2593”

8 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

วธบรรลเปาหมายเรองเนอสตว

และผลตภณฑนมของกรนพซ

แมวาเนอสตวแตละชนดจะทำาใหเกดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ความเสอมโทรมของสงแวดลอม และผลกระทบทางลบตอสขภาพไมเทากน เราขอสรปวา วธทดทสดคอ จดการกบภาคเนอสตวและผลตภณฑนมแบบองครวม1 อนหมายรวมถงผลตภณฑจากสตวทกชนดทงในมมของการผลตและการบรโภค

ผลตภณฑเนอสตวหล�ยประเภทสงผลเสยตอสงคมและสงแวดลอมอย�งเหนไดชดเมอเทยบกบอ�ห�รทอดมดวยพชผก ผลกระทบทเกดจากอาหารแตละชนดจะมากนอยเพยงใดขนอยกบองคประกอบทนำามาพจารณา เชน กาซเรอนกระจกเกยวพนกบหนวยตอกโลกรม ผลกระทบอน ๆ เปนผลกระทบทางออมและผลกระทบทคาดคะเนไดดวยเหตผล เชน ผลกระทบตอสทธแรงงานและสวสดภาพสตว2, 3 ดงนน เราจงเสนอใหใชวธแบบองครวมดทสด

ความนยมในผลตภณฑจากสตวแตละชนดของมนษยกำาลงเปลยนแปลงอยางมนยสำาคญ ในขณะทเนอไกอาจสงผล กระทบนอยกวาเนอววถาวดจากปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอนำาหนก แตรอยเทาทางสงแวดลอมในระดบโลกของการผลตและบรโภคเนอไกนนมขนาดใหญมาก สาเหตม�จ�กคว�มนยมบรโภคสตวปกทเพมขนอย�งรวดเรว และปรม�ณก�รผลตและก�รบรโภคทมห�ศ�ล

ในระหวางป พ.ศ. 2533-2556 การบรโภคเนอววตอหวทวโลกลดลงรอยละ 10 แตในขณะเดยวกน การบรโภคเนอหมเพมขนรอยละ 23 และการบรโภคสตวปกเพมขนสงถงรอยละ 96 (ภาพท 1) การผลตหมและไกคดเปนรอยละ 70 ของการผลตเนอสตวทวโลก การบรโภคหมและไกในประเทศจนนนเกยวโยงไปทวโลก เนองจากจนนำาเขาผลตภณฑถวเหลองจากบราซลเพอมาเปนอาหารสำาหรบสตวไมเคยวเอองถงรอยละ 20 ของผลตภณฑถวเหลองทงหมดทบราซลสงออก4 ดงนน เราจงตองพจารณาผลกระทบทางสงแวดลอมทเนอสตวชนดอนนอกเหนอจากเนอววกอใหเกดขน โดยเฉพาะอยางยง การเปลยนแปลงการใชทดนและการหกรางถางปาเพอการผลตอาหารสำาหรบสตวปกและหม

นอกจากน การบรโภคเนอสตวโดยรวมเพมปรมาณขนเพราะสตวปกและเนอหมเปนสวนใหญ ไมใชเพราะเนอววหรอเนอแดงอน ๆ เชน แกะหรอแพะ ตามทคาดการณไว สตวปกจะกลายเปนเนอสตวทถกบรโภคมากทสดในโลกแทนทเนอหมในป พ.ศ. 25655 การบรโภคนมและผลตภณฑนมคาดวาจะสงขนเชนเดยวกน เพราะมการผลตเพมมากขนกวารอยละ 1.8 ตอป การเตบโตนจะเขมขนในจน อนเดย และบราซล6 ววนมเองกเปนผบรโภคพชอาหารสตวรายใหญ

1. Holistic: systemic approach in which the parts of something are considered to be intimately interconnected and explicable only by reference to the whole. Ecological problems usually require holistic solutions.2. Oxfam America 2015. Lives on the Line - the human cost of cheap chicken. 3. IATP et al. 2017. The rise of big meat. Brazil’s extractive industry.4. Galloway, J. N.et al. 2007. International Trade in Meat: The Tip of the Pork Chop. Ambio, 36: 622-629.5. Henchion, M., et al. 2014. Meat consumption: Trends and quality matters. Meat Science, 98: 561-568.6. FAO 2010: Status of and Prospects for Smallholder Milk Production – A Global Perspective, by T. Hemme and J. Otte. Rome.

ภ�พท 1 การบรโภคเนอวว เนอแกะ เนอแพะ เนอหม และเนอสตวปกซงเปนเนอสตวชนดหลกของโลก ตงแตป พ.ศ. 2513–2556 โดยมหนวยเปนกโลกรมของผลตภณฑตอคนตอป (นำาหนกซาก) ขอมลจาก FAOSTAT, 2561

ก�รผลตอ�ห�รสตวสงผลกระทบท�งลบตอป�ไม แหลงนำ� และสภ�พภมอ�ก�ศเปนอย�งม�ก และมสวนทำ�ใหเกดคว�มไมมนคงท�งอ�ห�รในบรเวณททดนถกนำ�ไปใชผลตอ�ห�รสตวแทนทจะสร�งอ�ห�รมนษยโดยตรง การแปรอาหารสตวใหเปนอาหารมนษยทไดจากสตวนนไรประสทธภาพ ยกตวอยาง เชน แคลอรจากพชในอาหารสตวเพยงรอยละ 3 เทานนทจะถกแปรเปลยนเปนแคลอรในเนอวว7

เนอสตวตางชนดกนสงผลกระทบทางลบตอประเดนหลกท แตกตางกน ในขณะทการผลตเนอววสรางผลกระทบตอสภาพภมอากาศมากกวา ไกมกเปนสาเหตหลกของโรคตดตอทางอาหารตาง ๆ เนองจากเชอแบคทเรยทเกยวของและเชอโรคอน ๆ จากรายงานการเจบปวยดวยโรคอาหารเปนพษจากแบคทเรยทวโลก พบวา กวารอยละ 90 ตดเชอ Campylobacter และ Salmonella กรณการเจบปวยเหลานสวนใหญเกยวพนกบการบรโภคสตวปกและผลตภณฑจากสตวปก8 ดงทกลาวไปแลววา ในระดบโลก การเพมปรมาณของการบรโภคสตวปกเปนสวนสำาคญททำาใหการบรโภคเนอสตวโดยรวมเพมขน9 ดงนน การเพมปรมาณการบรโภคสตวปกจงสมพนธกบสาเหตของโรคภยไขเจบในมนษยมากขน

7. Shepon, A., et al. 2016. Energy and protein feed-to-food conversion efficiencies in the US and potential food security gains from dietary changes. Environmental Research Letters, 11:105002.8. FAO: Poultry and poultry products - risks for human health. 9. Kearney, J. 2010. Food consumption trends and drivers. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 365: 2793.

เนอแพะและเนอแกะ

เนอวว เนอสตวปก เนอหม

คาเฉลยของการบรโภคเนอสตวแตละชนดทวโลก

2513 2518 2523 2528 2533 2538 2543 2548 2553 2558

5

0

10

15ก�รบรโภค

ตอคน (กโลกรมตอ

คนตอป)

© J

ean-

Luc

Ber

tini

/ G

reen

peac

e

กรนพซ 9

บทนำ

จำานวนไก หม และววทถกฆาเปนอาหารตอคนเพมขน 3 เทาระหวางป พ.ศ. 2504-2552 ซงหมายความวา ในป พ.ศ. 2552 สตวกวา 10 ตวถกฆาเพอเปนอาหารมนษย 1 คน ถาอตราเพมนดำาเนนตอไป ในปน (พ.ศ. 2561) สตว 76,000 ล�นตวจะถกฆ�เพอตอบสนองการบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนม10 ดงนน มตทางจรยธรรมในการสรางสขภาวะทดใหกบสตวเหลานจงเปนปจจยสำาคญทตองไดรบการนำามาพจารณา

รายงานฉบบนไมไดรวมอาหารทะเลเขาไปดวย เนองจากเรา มงเปาไปทระบบเกษตรกรรมและระบบอาหารบนผนดน อยางไรกตาม การประมงเชงพาณชยคอสาเหตหลกททำาใหเราสญเสย ความหลากหลายทางชวภาพในมหาสมทร การประมงเกนขนาดและการทำาลายถนทอยทำาใหระบบนเวศทางทะเลเสอมโทรมลงทวโลก หากจะวาไป การประมงมบทบาทสำาคญในการตอบสนองความตองการขนพนฐานของชมชนทดอยโอกาสทสดบนโลกบางชมชน และมความสำาคญอยางยงตอความมนคงทางอาหารของโลก การประมงขนาดเลกทสรางผลกระทบตำานน อยรวมกบระบบนเวศทไดรบการอนรกษอยางดและประชากรปลาทอดมสมบรณได ในขณะเดยวกนกเกอกลชวตของคนนบรอยลานคน ในการวางนโยบายประมงและการคา ชาวประมงขนาดเลกทสรางผลกระทบตำาและชมชนดอยโอกาสทจำาเปนตองพงพาอาหารทะเลเปนโภชนาการพนฐานควรไดรบสทธพเศษในการเขาถงแหลงสตวนำากอน แหลงประมงสวนใหญของโลกถกใชประโยชนโดยมชอบ หรอไมกถกทำาประมงเกนขนาด แตกระนนอาหารทะเลกยงคงเปนสนคาทคาขายกนระหวางประเทศมากทสด หากจะสรางหลกประกนเรองความมนคงทางอาหาร

10. Source of estimate is Allievi, F., Vinnari, M. & Luukkanen, J. 2015. Meat consumption and production – analysis of efficiency, sufficiency and consistency of global trends. Journal of Cleaner Production, 92: 142-151. จาก FAOSTAT จำานวนวว หม สตวปก แกะ และแพะทถกฆาเพอผลตเนอสตวและผลตภณฑนมในป พ.ศ. 2559 รวมเปน 73,400 ลานตว ในจำานวนนเปนไก 66,000 ลานตว

“หากอตราการผลตนยงคงเดม สตวจำ นวน

76,000 ลานตวจะตองถกฆาเพอสนองการบรโภค

เนอสตวและนมววในปน”

การผลตหมและไก

นบเปนรอยละ 70 ของการผลต

เนอทวโลก

© J

ean-

Luc

Ber

tini

/ G

reen

peac

e

หมในภมภาค Wendland ประเทศเยอรมน ฟารมแหงนเปนสมาชกของฉลาก Newland หรอ Neuland label ทมมาตรฐานดานสวสดภาพสตวและโรงเรอน

ใหกบชมชนดอยโอกาส เราตองตงขอสงสยตอความอยากกนปลาของผมฐานะ และลดการบรโภคปลาลง โดยเฉพาะอยางยงผลตภณฑจากปลาทสรางผลกระทบตอสงแวดลอม

10 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

บทท 1

วสยทศนของกรนพซในการลดผลกระทบตอ

สภาพภมอากาศทเกดจากเนอสตวและผลตภณฑนม

จากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

หากตองการบรรลเปาหมายของขอตกลงปารสและมสภาพภมอากาศทปลอดภยในป พ.ศ. 2593 โลกจำาเปนตองปฏรประบบการผลตอาหาร ทกภาคสวนจะตองลดการผลตกาซคารบอน และเพมการกกเกบคารบอนใหมากขน

ถาจะจำากดอณหภมเฉลยของทงโลก ใหเพมขนไมเกน 1.5 องศาเซลเซยส เราจะตองเปลยนแปลงอตสาหกรรมการผลตเนอสตว เพราะการผลตเนอสตวปลอยกาซเรอนกระจกในปรมาณมาก และมแนวโนมวาจะมากขนในอนาคต1, 2, 3

จากการจำาลองสถานการณกาซเรอนกระจกเมอไมนานมาน คาดวา กาซเรอนกระจกทปลอยมาจากระบบอาหาร (รวมถงการเปลยนแปลงการใชทดน) จนถงป พ.ศ. 2593 จะสงถง 20,200 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (CO2e) ตอป4 ในสถานการณทเปนอย5, 6

นนหมายความวา ก�รปลอยก�ซเรอนกระจกจากภาคเกษตรกรรมเพยงภาคเดยวกแทบจะทะลพกดสงสดทอนญ�ตใหทกภ�คสวน ทงภ�คพลงง�น อตส�หกรรม ขนสง และอน ๆ รวมกนปลอยก�ซเรอนกระจกไดในป พ.ศ. 2593 แลว (21,000 ± 3,000 ล�นตนค�รบอนไดออกไซดเทยบเท�ตอป)7 ขอเทจจรงเพยงขอเดยวนแสดงใหเหนถงความจำาเปนเรงดวนและโอกาสทจะจดการกบการปลอยกาซเรอนกระจกทเชอมโยงกบอาหาร โดยเฉพาะอยางยงการปลอยกาซจากการผลตเนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรม

ในขณะน การปลอยกาซเรอนกระจกโดยตรงจากภาคเกษตรกรรมคดเปนรอยละ 24 ของการปลอยกาซเรอนกระจกทวโลก และการปลอยกาซเรอนกระจกในการทำาปศสตว (รวมถงการเปลยนแปลงการใชทดน) คดเปนรอยละ 14 ซงเทยบเทากบการปลอยกาซเรอนกระจกของภาคคมนาคมขนสงทงภาค8

1. Rogelj, J., et al. 2016. Paris Agreement climate proposals need a boost to keep warming well below 2 °C. Nature, 534: 631-639.2. Bajželj, B., et al. 2014. Importance of food-demand management for climate mitigation. Nature Climate Change, 4: 924-929.3. Hedenus, F., et al. 2014. The importance of reduced meat and dairy consumption for meeting stringent climate change targets. Climatic Change, 124: 79-91.4. พนลานตนหรอกกะตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (CO2e) คอหนวยทรวมการปลอยกาซเรอนกระจกตางชนดกนใหเปนหนวยเดยวกน เพอใหเปรยบเทยบกนได เนองจากผลกระทบของกาซเรอนกระจกแตละชนดทมตอชนบรรยากาศนนไมเหมอนกน กาซมเทนมศกยภาพสงกวากาซคารบอนไดออกไซด 25 เทา กาซไนตรสออกไซดมศกยภาพสงกวากาซคารบอนไดออกไซด 298 เทา ทกสถานการณไดรบการนำาเสนอเปนพนลานตนของการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอปทวโลก (Gt CO2e yr-1)5. สถานการณทเปนอย (Baseline scenario) คอสถานการณทดำาเนนไปโดยไมมการเปลยนแปลงหลก ๆ เกดขนในระหวางทาง ดงนน สภาวะแวดลอมทเปนอยจงดำาเนนไปตามคาดโดยไมเปลยนแปลง6. Bajželj, B., et al. 2014. Importance of food-demand management for climate mitigation. Nature Climate Change, 4: 924-929. This analysis is for limits between 1.5º and 2º C. การวเคราะหนใชสำาหรบขอจำากดระหวาง 1.5-2 องศาเซลเซยส7. Ibid. 8. IPCC 2014: Smith, P., et al. 2014. Agriculture, Forestry and Other Land-Use (AFOLU). In: Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Edenhofer, O., et al. (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.

กรนพซ 11

วสยทศนของกรนพซในการลดผลกระทบตอสภาพภมอากาศทเกดจากเนอสตวและผลตภณฑนมจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

ภาพการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคเกษตรกรรมเราสามารถแสดงใหเหนภาพความสำ คญของการลดการปลอยกาซ

เรอนกระจกดวยการบรโภคอาหารทอดมดวยพชผกไดอยางงายดาย

ลองจนตนาการถงรถเมลคนหนง หากเรากำ หนดเปาหมายใหภาวะ

โลกรอนเพมขนไดเพยง 1.5 องศาเซลเซยสในป พ.ศ. 2593

รถเมลคนนจะมทนงวางสำ หรบกาซเรอนกระจก 20 ทนง ถาเรายงคงบรโภคเนอสตวเพมขน

แบบนตอไป ทนง 11 จาก 20 ทนงจะตกเปนของระบบอาหาร เหลออกเพยง 9 ทนงไวใหภาค

สวนอนทมความสำ คญตอระบบเศรษฐกจ (เชน พลงงาน อตสาหกรรม ขนสง และอน ๆ)

รถเมลคนนจะแนนมากจนอาจจะลน และอาจเกดอนตรายในการเดนทางได

อณหภมเพมขนโดยเฉลยทวโลก 1.5 องศ�เซลเซยส

ยงโชคดทวา ถาหากเรารวมกนกาวไปสการกนอาหารทอดมดวยพชผก ทนงบนรถเมลจะ

วางลงถง 7 ท และเรากมโอกาสทจะเดนทางถงเปาหมายในป พ.ศ. 2593 ไดอยางปลอดภย

นอกจากน การปลอยใหทนงวางกเปนหลกประกนวา มนษยจะมสขภาพทดขนจากการ

ปรบเปลยนอาหาร และมโอกาสปกปองธรรมชาตไดมากขน

การปลอยกาซเรอนกระจกจากระบบอาหารในตวอยางนไมไดนำ การ

เปลยนแปลงการใชทดนมาคำ นวณดวย

อณหภมเพมขนโดยเฉลยทวโลก 1.5 องศ�เซลเซยส

ก�รปลอยก�ซเรอนกระจกจ�กภ�คเกษตรกรรมจะเพมขนเรอย ๆ ทงในลกษณะสมบรณและสมพทธ โดยจะสงถงรอยละ 52 ของก�รปลอยก�ซเรอนกระจกทวโลกในป พ.ศ. 2593 เนองจากจำานวนประชากรทเพมขนและการเตบโตทางเศรษฐกจทำาใหการผลตอาหารและของเสยเพมมากขน รวมถงการเปลยนไปกนอาหารทอดมดวยเนอสตว9

ศกยภาพในการลดกาซเชงเทคนคของการผลตทางการเกษตรดเหมอนจะมประสทธภาพนอยกวาในภาคสวนอน ดงนนจงตองจดการกบการปลอยกาซเรอนกระจกจากระบบอาหารอยางเปนองครวม รวมถงการผลตและการบรโภคผลตภณฑจากสตว เนองจากผลตภณฑจากสตวปลอยกาซเรอนกระจกในปรมาณทเขมขนมาก10

9. Bajželj, B., et al. 2014. Importance of food-demand management for climate mitigation. Nature Climate Change, 4: 924-929.10. Ibid.

2593

2593

นกวทยาศาสตรจากมหาวทยาลยออกซฟอรด มหาวทยาลยวทยาศาสตรเกษตรแหงสวเดน มหาวทยาลยเคมบรดจ มหาวทยาลยอเบอรดน มหาวทยาลยมนนโซตา มหาวทยาลยแคลฟอรเนย สถาบนวจยเกษตรอนทรย และองคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต (ทามกลางสถาบนนานาชาตและนกวจยอน ๆ อกมากมาย) ชใหเหนถงประโยชนของการลดการผลตและการบรโภคปศสตวลงอยางจรงจงตอเศรษฐกจ สขภาพ สงแวดลอม และสภาพภมอากาศ1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

ดงนน กรนพซขอเรยกรองใหลดก�รผลตและก�รบรโภคผลตภณฑจ�กก�รปศสตวเชงอตส�หกรรมทวทงโลกลง 1. Röös, E., et al. 2017. Greedy or needy? Land-use and climate impacts of food in 2050 under different livestock futures. Global Environmental Change, 47: 1-12.2. Springmann, M., et al. 2016. Analysis and valuation of the health and climate change cobenefits of dietary change. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113: 4146-4151.3. Schader, C., et al. 2015. Impacts of feeding less food-competing feedstuffs to livestock on global food system sustainability. Journal of The Royal Society Interface, 12.4. Tilman, D. & Clark, M. 2014. Global diets link environmental sustainability and human health. Nature, 515: 518.5. Hedenus, F., et al. 2014. The importance of reduced meat and dairy consumption for meeting stringent climate change targets. Climatic Change, 124: 79-91.6. Popp, A., et al. 2010. Food consumption, diet shifts and associated non-CO2 greenhouse gases from agricultural production. Global Environmental Change, 20: 451-462.7. Stehfest, E.et al. 2009. Climate benefits of changing diet. Climatic Change, 95: 83–102.

รอยละ 50 ของทเปนอยในปจจบน ภ�ยในป พ.ศ. 2593 เป�หม�ยนจะเปนจรงไดดวยแนวคดก�รเกษตรเชงนเวศ หรออกนยหนงคอ ระดบทรบประกนคว�มมนคงท�งอ�ห�รและปกปองคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พและสภ�พภมอ�ก�ศไปในขณะเดยวกน เปาหมายนไดรบการสนบสนนโดยแบบจำาลองทางวทยาศาสตรจำานวนหนงซงพฒนาขนโดยผเชยวชาญเมอเรว ๆ น (ดรายละเอยดในบทท 1 ของรายงานทางวทยาศาสตรฉบบเตม จากเวบไซต www.greenpeace.org/livestock_vision)

12 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ในปจจบน การปลอยกาซ

เรอนกระจกโดยตรงจากภาคเกษตรกรรม

คดเปนรอยละ 24 ของการปลอยกาซเรอนกระจก

ทวโลก และการปลอยกาซเรอนกระจกในการทำ

ปศสตว (รวมถงการเปลยนแปลงการใชทดน)

คดเปนรอยละ 14 ซงเทยบเทากบการปลอย

กาซเรอนกระจกของภาคคมนาคมขนสงทงภาค

สดสวนการ

ปลอยกาซเรอน

กระจกจากภาค

ปศสตวเทากบ

รอยละ 14

ของการปลอย

กาซทวโลก

การปลอยกาซจากภาคคมนาคมขนสง

ปศสตว ฟารมนมเชงนเวศทประเทศฝรงเศส

วสยทศน

ของกรนพซ

เกษตรกรรมเชงนเวศในวสยทศนของกรนพซ8 คอ ระบบอาหารทไมเพยงแตผลตอาหารใหเพยงพอสำาหรบทกคน แตจะตองลดการทำาลายสงแวดลอมในกระบวนการผลตดวย ในการทำาปศสตว เราตองเลยงสตวดวยความเคารพและไมทรมานสตว และใชเฉพาะทดนทไมใชพนทเพาะปลกพชอาหารของมนษย ทงยงเหลอพนทไวใหเพยงพอสำาหรบความหลากหลายทางชวภาพ แบบจำาลองทางวทยาศาสตรใหคณคากบวสยทศนทจะเลยงโลกดวยอาหารทมาจากเกษตรกรรมเชงนเวศ การลดของเสยและลดการบรโภคเนอสตวจำาเปนตออนาคตทมพนฐานอยบนการเกษตรและอาหารเชงนเวศ9

การเลยงสตวในแบบทสอดคลองกบระบบเกษตรและอาหารเชงนเวศนน หมายถงการลดขนาดพนทเลยงสตวและพนทสำาหรบปลกพชอาหารสตว ซงกเทากบการลดจำานวนปศสตวใหเหลอนอยกวาทเปนอยอยางมาก ดวยเหตทโลกเรามพนทจำากด และเราควรจะใชพนทเพอความมนคงทางอาหารและสขภาพของโลกเรากอนสงอนใด การปศสตวเชงนเวศนนใชเพยงทงหญา ทงหญาเลยงสตว และกากอาหารสำาหรบเปนอาหารสตว เพอเปนหลกประกนวาโลกของเราจะมความมนคงทางอาหารและสขภาพทด สงนจำาเปนมากเพราะระบบเกษตรและอาหารในปจจบนนนกำาลงทำาลายสภาพภมอากาศของเรา ในขณะเดยวกน คนกวา 800 ลานคนทวโลกอดอยากหวโหย และอกเกอบ 2 พนลานคนมนำาหนกเกน

ก�รลดก�รผลตเนอสตวและผลตภณฑนมลงรอยละ 50 ของระดบปจจบนภ�ยในป พ.ศ. 2593 จะทำ�ใหก�รปลอยก�ซเรอนกระจกจ�กภ�คเกษตรกรรมลดลงถงรอยละ 64 เมอเทยบกบก�รปลอยก�ซทค�ดก�รณไวภ�ยใตสถ�นก�รณทเปนอยในป พ.ศ. 2593 (ดภาพท 2 ใชขอมลจากแบบจำาลองปศสตวเชงนเวศและอาหารสขภาพของ Roos et al (2560))

การลดการปลอยกาซเรอนกระจกทอยระหวางสถานการณทเปนอยและเปาหมายของกรนพซจะอยท 7,000 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอปภายในป พ.ศ. 2593 การลดลงนสามารถนำาไปเทยบกบขดจำากดสงสดททกภาคสวนในโลก

8. เกษตรกรรมเชงนเวศ นำามาซงการทำาเกษตรทดตอสขภาพและอาหารทดตอสขภาพทงในวนนและวนขางหนา โดยการอนรกษดน นำา และสภาพภมอากาศ การเกษตรแบบนสงเสรมความหลากหลายทางชวภาพ และไมทำาใหสงแวดลอมปนเปอนไปดวยสารเคมหรอพชพนธทมาจากการดดแปลงพนธกรรม (จเอมโอ) การเกษตรเชงนเวศ หมายรวมถงระบบจดการพชและปศสตวนานาชนด ซงตองการเพมผลผลตและรายได และใชแหลงทรพยากรธรรมชาตทองถนอยางยงยนใหเกดประโยชนสงสด ในขณะทลดความตองการปจจยการผลตจากภายนอก (ด Tirado, R.2015. Ecological farming: the seven principles of a food system that has people at its heart. Greenpeace Research Laboratories Technical Report) ก�รปศสตวเชงนเวศรวมเอาสตวในฟารมเขาไปเปนสวนประกอบสำาคญของระบบเกษตรกรรม สตวเหลานชวยใชและหมนเวยนธาตอาหารใหเกดประโยชนสงสด และเปนแรงงานสำาคญในฟารมในหลายภมภาคดวย การปศสตวเชงนเวศตองการเพยงทงหญา ทงหญาเลยงสตว และกากอาหารเปนอาหารสตว จงชวยลดการใชพนททเหมาะทจะใชเพาะปลก ลดการแกงแยงทดนกบการผลตอาหารสำาหรบมนษยโดยตรง และปกปองระบบนเวศทางธรรมชาตภายใตระบบอาหารทเปนธรรมทวโลก (ด Tirado, R. & Kruszewska, I. 2012. Ecological Livestock: Options for reducing livestock production and consumption to fit within ecological limits, with a focus on Europe. Greenpeace Research Laboratories Technical Report)

9. Muller, A., et al. 2017. Strategies for feeding the world more sustainably with organic agriculture. Nature Communications, 8: 1290.

สามารถปลอยกาซเรอนกระจกโดยไมทำาใหเกดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระดบทอนตราย ซงเทากบ 20,000 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอปในป พ.ศ. 2593 10,000 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอปในป พ.ศ. 2613 และเหลอ 0 ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาในป พ.ศ. 262310

หากเปนไปตามเปาหมายของกรนพซทจะลดการผลตเนอสตวและผลตภณฑนมลงรอยละ 50 การปลอยกาซจากภาคเกษตรกรรมจะลดลงเหลอ 4 กกะตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอป นบเปนสภาพการณเชงบวกทเออใหภาคสวนอนและสงคมกำาหนดขอบเขตของสภาวะโลกรอนใหอยในระดบทปลอดภยสำาหรบมนษยชาตและความหลากหลายทางชวภาพได

10. Rogelj, J., et al. 2016. Paris Agreement climate proposals need a boost to keep warming well below 2 °C. Nature, 534: 631-639 & Bajželj, B., et al. 2014. Importance of food-demand management for climate mitigation. Nature Climate Change, 4: 924-929.

กรนพซ 13

วสยทศนของกรนพซในการลดผลกระทบตอสภาพภมอากาศทเกดจากเนอสตวและผลตภณฑนมจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

ภ�พท 2 การปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากอาหารในป พ.ศ. 2593 เทยบกบปรมาณสงสดทยนยอมใหทกภาคสวนปลอยกาซไดหากจะปกปองโลกใหพนจากอนตรายของสภาพภมอากาศเปลยนแปลง 1) เพดานการปลอยกาซเรอนกระจกของทกภาคสวน หมายถง ปรมาณกาซเรอนกระจกทยอมใหทกภาคสวนในโลกปลอยรวมกน ซงสอดคลองกบเปาการควบคมอณหภมโลกใหเพมขนไดไมเกน 1.5-2 องศาเซลเซยส 2) การปลอยกาซเรอนกระจกภายใตสถานการณทเปนอยสำาหรบการปลอยกาซทเกยวพนกบอาหาร อนหมายถงการปลอยกาซโดยตรงจากระบบอาหาร และการปลอยกาซทางออมจากการทำาลายปา 3) การปลอยกาซของระบบอาหารในวสยทศนของกรนพซนน หมายรวมถงการลดลงทเกดจากการลดการผลตและบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนมลงรอยละ 50 และจากการไมตดไมทำาลายปาและการกกเกบคารบอนในดน แหลงขอมล: Bajzelj, B., et al. (2014. Importance of food-demand management for climate mitigation. Nature Climate Change, 4: 924-929), Roos, E., et al. (2017. Greedy or needy? Land-use and climate impacts of food in 2050 under different livestock futures. Global Environmental Change, 47: 1-12) and IPCC 2014 (Smith, P., et al. 2014. Agriculture, Forestry and Other Land-Use (AFOLU). In: Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Edenhofer, O., et al. (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.).New York, NY, USA.)

“การปศสตวเชงนเวศนนใชเพยงทงหญา ทงหญาเลยงสตว

และกากอาหารสำ หรบเปนอาหารสตว เพอเปนหลกประกน

วาโลกของเราจะมความมนคงทางอาหารและสขภาพทด”

© J

ean-

Luc

Ber

tini

/ G

reen

peac

e

การปลอยกาซเรอนกระจก - พนลานตน

(Gt) ของคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอป

ในป พ.ศ. 2593

การปลอยกาซเรอนกระจกของระบบอาหารในป พ.ศ. 2593 เทยบกบ

ปรมาณสงสดทจะไมทำ ใหเกดอนตรายจากสภาพภมอากาศทผนผวน

การไมตดไมทำ�ลายปาและการกกเกบ

คารบอนในดน

วสยทศนสำ�หรบระบบอาหารของกรนพซ

สถานการณทเปนอย

การปลอยกาซเรอนกระจกภายใตวสยทศน

เรองระบบอาหารของกรนพซ

รปแบบการทำาปศสตวเชงนเวศเปดโอกาสใหลดการปลอยกาซเรอนกระจกไดโดยตรงจากการลดจำานวนของสตวและพชอาหารสตวลง การปลอยกาซเรอนกระจกยงลดลงไดอกจากการกกเกบคารบอนในดนและในชวมวลบนผนดน ซงเปนผนดนทไดคนมาหลงจากลดการเลยงสตวลงรอยละ 50 ของการเลยงสตวในปจจบน (ไมจำาเปนตองใชพนทเพาะปลกและทงหญาสำาหรบผลตพชอาหารสตวและหญาเลยงสตวอกตอไป)

นอกจากน การลดความตองการเนอสตวลงจะลดแรงกดดนตอผนปา และมแนวโนมวาจะลดการปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากการทำาลายปา การแผวถางทำาลายปาสามารถปลอยกาซเรอนกระจกในปรมาณมากได1 แบบจำาลองประเมนไววา การเปลยนแปลงการใชทดนทเกยวของกบการเกษตรสามารถปลอยกาซเรอนกระจกไดสงถง 7,000 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอปในสถานการณทเปนอย ซงมกจะเกดขนในทวปแอฟรกาทางตอนใตของทะเลทรายซาฮาราและในทวปเอเชยตะวนออกเฉยงใต2 ขณะนยงไมมการประเมนวา กาซเรอนกระจกจากการทำาลายปาจะลดลงไดมากเพยงใดหากการผลตเนอสตวและผลตภณฑนมลดลงรอยละ 50 ในป พ.ศ. 2593 อยางไรกด การทำาปศสตวเปนตวการสำาคญททำาใหเกดการเปลยนแปลงการใชทดนและการตดไมทำาลายปา

เนอสตวและผลตภณฑนมทลดลง

รอยละ 50 ในป พ.ศ. 2593 คดเปน

ปรมาณเทาไร

วสยทศนของกรนพซเรองระบบอาหารเชงนเวศทจะใหลดเนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรมลงรอยละ 50 เปนการลดระดบการทำาปศสตวในปจจบนลงรอยละ 50 การลดลงนหมายถง ในป พ.ศ. 2593 ปรมาณของเนอสตวและผลตภณฑนมตอหวจะเหลอเทาไรเมอเทยบกบปจจบน และคาเฉลยของทงโลกในป พ.ศ. 2593 จะเทากบเทาไร3

ภายใตเปาประสงคของกรนพซ เราคาดการณวา การบรโภคเนอสตวทวโลกจะอยท 16 กโลกรมตอหวตอป หรอประมาณ 300 กรมตอหวตอสปดาห โดยนบรวมผลตภณฑเนอสตวทกประเภท (คดจากนำาหนกซาก ซงหมายถงเนอดบทยงไมผานการแปรรป ณ จดขายปลก) สำาหรบผลตภณฑนมกเชนกน การลดลงรอยละ 50 ทำาใหการบรโภคผลตภณฑนมทวโลกในป พ.ศ. 2593 อยท 33 กโลกรมตอหวตอปโดยประมาณ หรอเทากบ 630 กรมตอหวตอสปดาห (นมหนงแกวเทากบประมาณ 200 กรม)

1. การแผวถางปาทำาใหคารบอนทสะสมในวสดพชพนธและในดนถกปลดปลอยสชนบรรยากาศ2. Bajželj, B., et al. 2014. Importance of food-demand management for climate mitigation. Nature Climate Change, 4: 924-929) for deforestation number, IPCC 2014 for soil carbon sequestration. การประมาณการนเปนการประมาณแบบกวางๆ จากคาทเคยตพมพมาแลว.3. ดรายละเอยดไดจากรายงานวทยาศาสตรฉบบเตม จากเวบไซต www.greenpeace.org/livestock_vision.

14 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ปรมาณทลดลงนเปนไปในทศทางเดยวกนกบปรมาณอาหารเพอสขภาพทกองทนวจยมะเรงโลกแนะนำา คอใหกนเนอแดงไดอยางมากสปดาหละ 300 กรม คำาอธบายเกยวกบผลกระทบตอสขภาพของการบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนมจะอยในบทท 34

ถาการบรโภคเนอสตวคอย ๆ ลดลงเรอย ๆ ในป พ.ศ. 2573 การบรโภคเนอสตวจะอยท 24 กโลกรมตอหวตอปโดยประมาณ เทยบกบคาเฉลยทวโลกท 43 กโลกรมตอหวตอป และ 85 กโลกรมตอหวตอปในยโรปตะวนตก สำาหรบผลตภณฑนม ในป พ.ศ. 2573 เปาหมายคอ 57 กโลกรมตอหวตอป ประเทศจน เอเชยตะวนออกเฉยงใต และแอฟรกาสามารถเพมการบรโภคไดบาง ในขณะทภมภาคอน ๆ ทงหมดตองลดคาเฉลยของการบรโภคผลตภณฑนมลงในปรมาณมาก (ดภาพท 3)

4. และในรายงานวทยาศาสตรฉบบเตมในเวบไซต www.greenpeace.org/livestock_vision.

ภ�พท 3 อตราเฉลยของการบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนมในโลก และในจน บราซล อารเจนตนา สหรฐอเมรกา ยโรปตะวนตก เอเชยตะวนออกเฉยงใต แอฟรกา และอนเดย (ขอมลป พ.ศ. 2556 ขอมลลาสดดไดจาก FAOSTAT, 2561) เสนประและเสนทบสดำาแสดงถงเปาประสงคของกรนพซทจะลดการบรโภคลงภายในป พ.ศ. 2593 และเปาประสงคระยะกลางในป พ.ศ. 2573 กโลกรมของเนอสตวหมายถงนำาหนกซาก ซงกคอผลตภณฑดบทยงไมผานการแปรรป ณ จดขายปลก ตามทระบไวใน FAOSTAT

คาเฉลยรายปในปจจบน

ของการบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนมตอคน

โลก จน บร�ซล อ�รเจนตน� สหรฐอเมรก� ยโรปตะวนตก เอเชยตะวนออกเฉยงใต

แอฟรก� อนเดย

0

20

40

60

80

100

120

0

50

100

150

200

250

300

เนอสตว: กก.ตอคน

ตอป

นม: กก.ตอคน

ตอป

เปาประสงคกรนพซ พ.ศ. 2593: รอยละ 50 ของป 2556 หรอ 16 กก./หว/ป

เปาประสงคกรนพซ พ.ศ. 2593: รอยละ 50 ของป 2556 หรอ 33 กก./หว/ป

เปาประสงคกรนพซ พ.ศ. 2573:

24 กก./หว/ป

เปาประสงคกรนพซ พ.ศ. 2573:

57 กก./หว/ป

กรนพซ 15

วสยทศนของกรนพซในการลดผลกระทบตอสภาพภมอากาศทเกดจากเนอสตวและผลตภณฑนมจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

ก�รพจ�รณ�ระดบภมภ�คในเรองคว�มเทยงธรรมและคว�มรบผดชอบท “มรวมกนแตแตกต�งกน” ทศทางการบรโภคเนอสตวในระดบภมภาคในชวง 4 ทศวรรษทผานมา แสดงใหเหนวา โลกตะวนตก (เชน สหรฐอเมรกา และยโรปตะวนตก) และอารเจนตนา บรโภคเนอสตวในระดบทสงมากอยางตอเนอง เมอเปรยบเทยบกบคาเฉลยของโลกและของประเทศกำาลงพฒนา (บราซล จน อนเดย เอเชยตะวนออกเฉยงใต และทวปแอฟรกา ในภาพท 4) การประเมนอนาคตชใหเหนวา การบรโภคเนอสตวและการกนอาหารแบบตะวนตกในภมภาคตาง ๆ ทวโลกกำาลงเพมสงขนเหมอน ๆ กน5 วสยทศนของกรนพซในเรองปศสตวเชงนเวศนนใหหลกประกนว� โลกจะเข�ถงทรพย�กรไดอย�งเสมอภ�ค รวมถงเข�ถงอ�ห�รทดตอสขภ�พและเหม�ะสมกบวฒนธรรมดวย สงคมทมรายไดตำาในโลกนจะบรโภคผลตภณฑจากสตวไดมากขนถาพวกเขาตองการ เพอความเสมอภาคในการเขาถงผลตภณฑจากสตว

นคอหลกการลดและแบงปน (Shrink and Share) ท กรนพซเคยสงเสรมตงแตสมยทจดพมพรายงานปศสตวเชงนเวศเมอป พ.ศ. 25556 อยางไรกตาม นหมายถงการลดการบรโภคโปรตนจากสตวอยางจรงจงในสงคมทบรโภคเนอสตวในปรมาณมาก (รวมถงสงคมคนรวยในประเทศทมรายไดตำาถงปานกลาง) และอนญาตใหสงคมทมกำาลงซอนอยกวาบรโภคเนอสตวมากขนไดพอสมควร ตามหลกการลดและแบงปน

ห�กจะใหคนจนในโลกนไดรบโปรตนจ�กสตวอย�งสมดล สงคมทรำ�รวยกว� แมอยในประเทศกำ�ลงพฒน�กจะตองลดก�รบรโภคลงอย�งม�กโดยไมอ�จเลยงได

ดงทกลาวไปแลวขางตน ความมนคงทางอาหารทเปยมดวยความรบผดชอบตอสภาพภมอากาศจะมอนาคตทเปนธรรมและมการแบงเบาภาระกน ถาซกโลกตะวนตกและผมอนจะกนในสงคมทวโลกเปนผนำาการเปลยนแปลงไปสอาหารทอดมดวยพชผกมากขน นอกจากเรองสภาพภมอากาศแลว ภมภาคตาง ๆ ของโลกและภาคสวนตาง ๆ ของสงคมควรรวมกนแบงเบาภาระทางสขภาพ สงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม และจรยธรรมซงเกดจากการบรโภคผลตภณฑจากสตวในปรมาณมากดวย

ภายใตกรอบความคดเกยวกบอนาคตน เราควรคำานงถงความสำาคญของระบบการผลตปศสตวทสรางผลกระทบตำาในเขตชนบทดวย การกนอาหารทเนนพชผกมากกวาเนอสตวในเมองและในสงคมผมรายไดสงจะตองไมเพมภาระใหกบผเลยงปศสตวและระบบปศสตวทมผลกระทบตำาในประเทศกำาลงพฒนา ทางเลอกเพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมของระบบเหลานนมอย7

เราตองหาทางทำาใหผเลยงสตว โดยเฉพาะในภมภาคทกำาลง

5. Malik, V. S., et al. 2012. Global obesity: trends, risk factors and policy implications. Nature Reviews Endocrinology, 9: 13.6. www.greenpeace.org/international/en/publications/Campaign-reports/Agriculture/Ecological-Livestock7. Herrero, M., et al. 2016. Greenhouse gas mitigation potentials in the livestock sector. Nature Climate Change, 6: 452–461.

พฒนาแนใจไดวา เขาจะมคณภาพชวตชนบททเปนธรรม และไดรบความยตธรรมในชวงเปลยนผานทางเศรษฐกจ ในขณะเดยวกน เราควรลดผลกระทบของระบบปศสตวตอสงแวดลอม สงคม และสวสดภาพสตวใหนอยลง

บทตอไปนแสดงรายละเอยดของผลกระทบตอสงแวดลอมของการผลตเนอสตวและผลตภณฑนม และแสดงใหเหนวา เราตองเรงปรบเปลยนไปกนอาหารทอดมดวยพชผกเพอชวยจำากดขอบเขตของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และหยดยงการทำาลายลางระบบนเวศขนานใหญ

ภ�พท 4 คาเฉลยของการบรโภคเนอสตวตอคนตงแตป พ.ศ. 2523 ถง 2556 ของโลก สหรฐอเมรกา อารเจนตนา บราซล ยโรปตะวนตก จน เอเชยตะวนออกเฉยงใต แอฟรกา และอนเดย (FAOSTAT 2561 - ขอมลลาสด ป พ.ศ. 2556 กก.ของเนอสตวคดจากนำาหนกซาก) ในกราฟ เราแสดงคาเปาหมายตามเปาประสงคของกรนพซในป พ.ศ. 2573 และ พ.ศ. 2593

“ภายใตเปาประสงคของกรนพซ เราคาดการณ

วา การบรโภคเนอสตวทวโลกจะอยท 16 กโลกรม

ตอหวตอป”

0

30

60

90

120

การบรโภคเนอสตวตอหว ตงแตป พ.ศ. 2513-2556

2513 2533 2553 25732523 2543 2563 2583 2593

เนอ: กก.ตอหวตอป

ชวงเปลยนผาน ไปยงป พ.ศ. 2573:

24 กก./คน/ป

ชวงเปลยนผานไปยงป พ.ศ. 2593:

16 กก/คน/ป

โลก จน บร�ซล อ�รเจนตน� สหรฐอเมรก� ยโรปตะวนตก เอเชยตะวนออกเฉยงใต

แอฟรก� อนเดย

16 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

บทท 2

ผลกระทบตอสงแวดลอมของเนอสตวและ

ผลตภณฑนมทเกดจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

กรนพซ 17

ผลกระทบตอสงแวดลอมของเนอสตวและผลตภณฑนมทเกดจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

โลกและระบบนเวศตาง ๆ ของโลกกำาลงเปลยนแปลง และอาหารเปนหวใจสำาคญของการเปลยนแปลงเหลานน1,2 การเกษตรและการปศสตวถอเปนหนงในตวก�รทใหญทสดททำ�ใหโลกสญเสยคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พ หรออ�จกล�วสน ๆ ไดว� สงทเร�กนทำ�ใหโลกของเร�ปวย บทนอธบายวา ระบบอาหารทเปนอยพาโลกของเราไปสจดแตกหกไดอยางไร

พรมแดนแหงพภพ

แนวคดเรอง ‘พรมแดนแหงพภพ’ เปนวธการใหมทใชวดความเปลยนแปลงของศกยภาพของโลกในการหลอเลยงชวตมนษยและดำารงไวซงความหลากหลายทางชวภาพ3, 4 พรมแดนทงเกาดาน5 ครอบคลมกระบวนการทจำาเปนตอการรกษาสภาพของโลกใหเหมาะกบการดำารงอยของมนษย พรมแดนบางดานถกมนษยรกลำาจนเกนขดความปลอดภยไปแลว พรมแดนอน ๆ จะถกรกลำาในอนาคตหากผล กระทบจากกจกรรมของมนษยยงคงดำาเนนไปอยางทเปนอย นกวทยาศาสตรประเมนวา ผลกระทบตอสงแวดลอมจ�กก�รทำ�ปศสตวมสวนทำ�ใหพรมแดน 4 ด�นจ�ก 9 ด�นถกรกลำ�อย�งหนก พรมแดนทงสนน ไดแก 1) ก�รเปลยนแปลงระบบทดน 2) คว�มสมบรณของชวมณฑลหรอก�รสญเสยคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พ 3) ก�รไหลของส�รชวธรณเคม (มลพษจ�กไนโตรเจนและฟอสฟอรส) และ 4) ก�รเปลยนแปลงสภ�พภมอ�ก�ศ

นอกจากน พรมแดนท 5 ซงคอ ก�รใชนำ�จด ไดรบผลกระทบจากระบบปศสตวไปทวทงโลก จากการวเคราะหเมอเรว ๆ น พบวา พรมแดนนกกำาลงจะตกอยในอนตราย6 พรมแดนท 6 นนเกยวเนองกบสส�รใหม (หรอผลกระทบทยงไมรจ�กสส�รใหมหรอสงมชวตรปแบบใหม) ซงอ�จสงผลกระทบตอระบบนเวศของโลก พรมแดนท 6 นเชอมโยงกบระบบการผลตปศสตวในหลายแงมม

1. Bajželj, B., et al. 2014. Importance of food-demand management for climate mitigation. Nature Climate Change, 4: 924-929.2. Campbell, B. M., et al. 2017. Agriculture production as a major driver of the Earth system exceeding planetary boundaries. Ecology and Society, 22: 8.3. Rockström, J., et al. 2009. A safe operating space for humanity. Nature, 461: 472-475.4. Steffen, W., et al. 2015. Planetary boundaries: Guiding human development on a changing planet. Science, 347: 6223.5. พรมแดนแหงพภพอธบายถงระบบทสำาคญตอการดำารงอยของมนษยบนโลก และมงหมายทจะวดสถานะของพนทปฏบตการในระบบเหลานน ซงมตงแตสมบรณดจนถงเกนขดความปลอดภย พรมแดนแหงพภพ 9 ดาน ไดแก การเปลยนแปลงระบบทดน ความสมบรณของชวมณฑลหรอการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ การไหลทะลกของสารชวธรณเคม (มลพษจากไนโตรเจนและฟอสฟอรส) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การใชนำาจด สสารใหม การเปนกรดในมหาสมทร การสญเสยโอโซนในชนบรรยากาศสตราโตสเฟยร ภาระฝนละอองในบรรยากาศ 6. Campbell, B. M., et al. 2017. Agriculture production as a major driver of the earth system exceeding planetary boundaries. Ecology and Society, 22: 8.

พรมแดนแหงพภพ

ผลกระทบของก�รผลตเนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตส�หกรรมตอกระบวนก�รแหงพภพทคำ�จนชวตบนโลกนนมมห�ศ�ล จนกระทงคกค�มพรมแดนแหงพภพไปแลวถง 6 ใน 9 พรมแดน ตอไปน เราจะกลาวถงพรมแดนแหงพภพทไดรบผลกระทบจากการทำาปศสตว ซงคนพบโดยการวเคราะหทางวทยาศาสตรลาสด

ภ�พท 5 พรมแดนแหงพภพ: ปจจยสำาคญททำาใหโลกมสภาพเหมาะสมกบการอยอาศยของมนษย พรมแดน 4 ดานจาก 9 ดานทคำาจนชวตบนโลกอยนน ถกรกลำาจนเกนขดความปลอดภยไปแลว ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทเกดจากนำามอมนษย การสญเสยบรณภาพของชวมณฑล การเปลยนแปลงของระบบทดน และการไหลทะลกของฟอสฟอรสและไนโตรเจนปรมาณมากลงสทะเล ทงสอยางนลวนมสาเหตมาจากเกษตรเชงอตสาหกรรม พรมแดนดานมลพษจากปยไนโตรเจนและฟอสฟอรสและดานความสมบรณของชวมณฑล (ความหลากหลายทางชวภาพ) ถกรกลำาจนถงจดเสยงทจะทำาลายลางชวตบนโลก พรมแดนดานสสารใหม หมายถง สสารชนดใหม รปลกษณใหมของสสารเดม และสงมชวตทถกแปลงสภาพ สงเหลานมแนวโนมทจะกอผลกระทบทางธรณฟสกสและ/หรอชววทยา (เชน ไมโครพลาสตก อนภาคนาโน หรอสงมชวตดดแปลงพนธกรรม) จาก Steffen, W., et al. 2015. Planetary boundaries: Guiding human development on a changing planet. Science, 347: 6223. Graphic © theguardian.com (2015)

“ผลกระทบของการผลตเนอสตวและผลตภณฑนม

เชงอตสาหกรรมตอกระบวนการแหงพภพทคำ จน

ชวตบนโลกนนมมหาศาล จนกระทงคกคามพรมแดน

แหงพภพไปแลวถง 6 ใน 9 พรมแดน”

18 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

การเปลยนแปลงระบบทดน

ก�รทำ�ปศสตวถกมองว�เปนตวแปรทมอทธพลสงสดเพยง สงเดยวททำ�ใหเกดก�รเปลยนแปลงระบบทดน1 การขยายทงเลยงสตวและพนทปลกพชอาหารสตวนน ทำาใหปาไมทองถน ทงหญา และทงหญาสะวนนา ตองสญหายไป ในชวง 50 ป จากป พ.ศ. 2503-2554 การผลตผลตภณฑจากสตวมสวนทำาใหเกดการเปลยนแปลงการใชทดนและการขยายพนทเพาะปลกถงรอยละ 65 การถางทำาลายปาธรรมชาต ทงหญา สะวนนา และทงหญาอน ๆ จะเปลยนแปลงระบบนเวศทงหมดชนดทเรยกกลบคนมาไมได (รวมถงการเปลยนแปลงองคประกอบของชนดพนธ) และสงผลกระทบตอการหมนเวยนคารบอนในโลก วงจรอทกวทยา ระบบอากาศทองถน รวมไปถงกระบวนการอน ๆ

นกวทยาศาสตรประเมนพนทเกษตรกรรมโดยรวมทใชในการเลยงปศสตว (ทงปศสตวและธญพช) ไวแตกตางกน บางคนคำานวณพนททงปศสตวและพนทปลกพชอาหารสตวไว 15,625 ลานไร ซงเทากบประมาณครงหนงของพนทเกษตรกรรมทงหมด2 ในจำานวนน เกอบ 12,500,000 ไร ถกใชเปนทงปศสตวอยางเดยว3

จากการประเมน พนทสำาหรบผลตปศสตว (พนทเพาะปลกพชอาหารสตวและทงเลยงสตว) คดเปนรอยละ 75-80 ของพนทเกษตรกรรมทงหมด (รายงานป พ.ศ. 2554 ของ Foley และคณะ

1. Stoll-Kleemann, S. & Schmidt, U. J.. 2017. Reducing meat consumption in developed and transition countries to counter climate change and biodiversity loss: a review of influence factors. Regional Environmental Change, 17: 1261–1277.2. Mottet, A., et al. 2017. Livestock: On our plates or eating at our table? A new analysis of the feed/food debate. Global Food Security, 14: 1–8.3. Ibid

ประเมนวา รอยละ 75 สวนรายงานป พ.ศ. 2558 ของ Stoll-Kleemann และ O’Riordan ประเมนวา รอยละ 80)4, 5

โดยรวมแลว ทงปศสตวใชทดนประมาณรอยละ 26 ของทดนบนพนผวโลกทงหมด

ขอมลจ�กแบบจำ�ลองท�งทฤษฎหล�ยแบบจำ�ลองระบว� ก�รผลตเนอววใชพนทม�กกว�เนอสตวประเภทอน เนอววตองการพนท 28 เทาของผลตภณฑนม หม สตวปก และไขรวมกน6 ซงสงมากเมอเทยบกบการผลตเนอสตวอนทมนษยบรโภค เชน สตวปก7

4. Foley, J. A., et al. 2011. Solutions for a cultivated planet. Nature, 478: 337–342.5. Stoll-Kleemann, S. & Schmidt, U. J.. 2017. Reducing meat consumption in developed and transition countries to counter climate change and biodiversity loss: a review of influence factors. Regional Environmental Change, 17: 1261–1277.6. Eshel, G., et al. 2014. Land, irrigation water, greenhouse gas, and reactive nitrogen burdens of meat, eggs, and dairy production in the United States. Proceedings of the National Academy of Sciences, 111: 11996–12001.7. Ibid.

ฟารมปศสตวทแอมะซอน ในแอสทานเซย บาเฮย ประเทศบราซล

ทดนทงหมดทถกใช

เพอทำ ปศสตวคดเปนประมาณ

รอยละ 26 ของพนผวดนบนโลก

กรนพซ 19

ผลกระทบตอสงแวดลอมของเนอสตวและผลตภณฑนมทเกดจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

อย�งไรกต�ม ก�รเปลยนจ�กก�รกนเนอสตวชนดหนงไปเปนอกชนดหนงอ�จไมไดลดผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดจ�กอ�ห�รไดม�กนก เพราะแบบจำาลองไมไดคำานงถงความตองการปจจยการผลตภายนอก (เชน ปยสำาหรบปลกพชอาหารสตว) และผลเชงลบนานปการของการผลตหมและสตวปกเชงอตสาหกรรม ตวอยางเชน ผลเสยตอสงแวดลอมทเกดจากการผลตเนอหมในยโรปคดเปนมลคาไดประมาณ 1.9 ยโร (ประมาณ 73 บาท) ตอเนอหม 1 กโลกรม ผลเสยเหลานน เกดจากปรากฏการณยโทรฟเคชน ปรากฏการณนำาเปนกรด การใชทดน และการปลอยกาซเรอนกระจก8

โลกาภวฒนเชอมคนและสนคาทวโลก ในยคน ผลกระทบจากการผลตเนอสตวและผลตภณฑนมไมไดหยดอยในประเทศทเปนผบรโภคเพยงเทานน ภมภาคอน ๆ ในโลกมกจะสญเสยทดนทองถนสำาหรบอยอาศยไปเพอผลตเนอสตวและผลตภณฑนมใหกบอกประเทศหนง9 ประเทศตาง ๆ ไมไดบรโภคเฉพาะผลผลตในประเทศอกตอไป และหนทางสอนาคตทสดใสคอ จะตองรวมมอกนในระดบโลกเพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมจากอาหารทเราเลอกกน

การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

นกวทยาศาสตรจำานวนมากเปนหวงวา โลกกำาลงกาวเขาสการสญพนธครงใหญ ครงท 610 ในขณะน อตราการสญพนธของชนดพนธตาง ๆ สงถง 1,000 เทาของอตราสญพนธตามธรรมชาตทไมมกจกรรมของมนษยมาเกยวของ11, 12, 13

เรายงทราบอกวา การเปลยนแปลงการใชทดนนนสมพนธกบการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพในวงกวาง การใชทดนเกษตรกรรมอยางเขมขนสมพนธกบการสญเสยชนดพนธของสงมชวตเปนอยางมาก ในบรรดาชนดพนธของนกบกและสตวเลยงลกดวยนมทอาศยอยบนบกทเสยงตอการสญพนธนน รอยละ 80 เกดจากการสญเสยถนทอยใหกบภาคเกษตรกรรม14

ห�กมนษยเปลยนไปกนอ�ห�รททำ�ม�จ�กพชผกม�กขน จะลดคว�มเสยงตอก�รสญพนธของชนดพนธนกและสตวเลยงลกดวยนมขน�ดกล�งและขน�ดใหญลงไดถงรอยละ 20-40 ของค�คว�มเสยงทค�ดว�จะเพมขนในป พ.ศ. 260315

ตวอยางของความเชอมโยงระหวางการทำาปศสตว (โดยเฉพาะการเลยงววในทงปศสตว) กบสายพนธสงมชวตในปา มใหเหนดาษดนมานานหลายทศวรรษ16, 17 เปนททราบกนดวา การเลยงปศสตวในทงนนทำาใหประชากรของสงมชวตหลากหลายสายพนธหนาแนนนอยลง เนองจากการเลยงปศสตวขดขวางการหมนเวยนธาตอาหาร เปลยนแปลงระบบนำาจด และ

8. Nguyen, T. L. T., et al. 2012. Environmental costs of meat production: The case of typical EU pork production. Journal of Cleaner Production, 28: 168–176.9. Yu, Y., et al. 2013. Tele-connecting local consumption to global land-use. Global Environmental Change, 23: 1178–1186.10. โลกกำาลงประสบกบการสญพนธทเลวรายทสดตงแตการสญพนธของไดโนเสารเมอ 65 ลานปทแลว11. ความหลากหลายทางชวภาพในชวงเวลาใดเวลาหนงโดยไมมผลกระทบจากมนษย เปนความสมดลระหวางการเกดชนดพนธใหมและการสญพนธ อตราการสญพนธปกตน หมายถงอตราการสญพนธตามธรรมชาตทปราศจากกจกรรมมนษย12. Barnosky, A. D., et al. 2011. Has the Earth’s sixth mass extinction already arrived? Nature, 471: 51–57.13. Joppa, L. N. et al. 2016. Filling biodiversity threat gaps. Science, 352: 416–418.14. Tilman, D., et al. 2017. Future threats to biodiversity and pathways to their prevention. Nature, 546: 73–81.15. Ibid.16. Taylor, D. M. 1986. Society for range management effects of cattle grazing on passerine birds nesting in riparian habitat. Journal of Range Management, 39: 254–258.17. Knapp, R. A., & Matthews, K. R. 1996. Livestock grazing, golden trout, and streams in the golden trout wilderness, California: Impacts and management implications. North American Journal of Fisheries, 16: 805–820.

เปลยนการจดการชมชนเชงนเวศ18 ยกตวอยางเชน การลดลงของพชพนธในทราบมองโกเลย รอยละ 80 เกดจากการเลยงปศสตวเกนขนาดในทงเลยงสตว19 การศกษาเชงทดลองทตดตามดปฏสมพนธระหวางสงมชวตแตละชนดพนธในชวงทมการเลยงปศสตวในทงเปนเวลา 10 ป20 พบวา ความหนาแนนของปศสตวทมากขนทำาใหพลวตของระบบนเวศในทกลำาดบชนของการกนอาหารเปลยนแปลงไป ผลกระทบทมนยสำาคญนเกดขนกบความหนาแนนของประชากรพชและสตวทมขาเปนปลอง (แมงมม) อาณาเขตของนกทกำาลงผสมพนธ วฏจกรประชากรของหนกนพช และกจกรรมของนกลาตวยง (จงจอกแดง)

ก�รทำ�ปศสตวยงมสวนทำ�ใหโลกสญเสยสตวกนเนอและสตวกนพชขน�ดใหญซงเปนทรจกม�กทสด และทำ�ใหระบบนเวศเสยสมดลไปทว การทำาปศสตวถกมองวา เปนตวการสำาคญของการสญเสยสตวกนเนอขนาดใหญ (เชน หมาปา หม และเสอ) จากการกระทำาทโหดรายของมนษย สตวกนเนอขนาดใหญเปนผควบคมทแขงแรงในระบบนเวศ หากปราศจากสตวเหลานระบบกจะขาดสมดลได21 สตวกนเนอขนาดใหญหลายชนด (เชน แรด

18. Fleischner, T. L. 1994. Ecological costs of livestock grazing in western North-America. Conservation Biology, 8: 629–644.19. Hilker, T., et al. 2014. Satellite observed widespread decline in Mongolian grasslands largely due to overgrazing. Global Change Biology, 20: 418–428.20. Evans, D. M., et al. 2015. The cascading impacts of livestock grazing in upland ecosystems: a 10-year experiment. Ecosphere, 6: 42.21. Ripple, W. J., et al. 2014. Status and ecological effects of the world’s largest carnivores. Science, 343: 1241484–1241484.

© G

reen

peac

e /

Dan

iel B

eltr

á

ภยคกคามสตวเลยงลกดวยนมทอยบนบกและนกบกทเชอมโยงกบกจกรรมมนษย

รอยละ

ของสายพนธ

ทถกคกคาม

เกษตรกรรม อตสาหกรรมปาไม การพฒนา การลาสตว ชนดพนธตางถนทรกราน0

20

40

60

80

การสญเสยถนทอย การตายโดยตรง

ภ�พท 6 ภยคกคามสตวเลยงลกดวยนมทอยบนบกและนกบกทเชอมโยงกบกจกรรมมนษย โดยแบงตามกลไกของการคกคาม (การสญเสยถนทอยหรอการตายโดยตรง) การจดแบงหมวดหมมาจากการรวบรวมความเครยดและภยคกคามตาง ๆ ไวดวยกนตามคำาจำากดความของ IUCN ไดรบอนญาตใหนำามาตพมพซำาโดย Springer Nature. Tilman, D., Clark, M., William, D., Kimmel, K., Polasky, S., Packer, C. 2017. Future threats to biodiversity and pathways to their prevention.Nature, 546: 73–81.

0 20 40 60 80

20 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ฮปโปโปเตมส ชาง และสมเสรจ) กำาลงถกคกคามอยทวโลก การทำาปศสตวในหลายภมภาคทำาใหสตวตองแยงชงอาหารและนำา ทำาใหเสยงตอการตดโรคและการผสมขามสายพนธ1, 2

การสญสนถนทอยเปนตวการหลกททำาใหสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ การเกษตรเชงเดยวขนาดใหญ (ไมวาจะเปนการปลกพชหรอปศสตว) ทำาใหชนดพนธสญไปได เนองจากถนทอยดงเดมถกแบงเปนหยอมเลกหยอมนอย จนบางชนดพนธไมสามารถไปมาหาสกนหรอกระจายพนธไปถงได

1. Mallon, D. P., & Zhigang, J. 2009. Grazers on the plains: Challenges and prospects for large herbivores in Central Asia. Journal of Applied Ecology, 46: 516–519.2. Ripple, W. J., et al. 2015. Collapse of the world ’s largest herbivores. Science Advances, 1: 1–12.

มลพษในแหลงนำ จากไนโตรเจนและฟอสฟอรส

(การไหลทะลกของสารชวธรณเคม)

ก�รผลตพชอ�ห�รและปศสตวทำ�ใหวฏจกรไนโตรเจนและฟอสฟอรสในโลกเปลยนแปลงอย�งม�ก การใชธาตอาหารทงสองอยางนในการเกษตรเปนไปอยางไรประสทธภาพ

ฟอสฟอรสและไนโตรเจนขดขวางการเจรญเตบโตของสงมชวตในนำา (ทงนำาจดและมหาสมทรชายฝง) เมอไนโตรเจนและฟอสฟอรสถกใชอยางไมจำากด ระดบของธาตทงสองจะสงมาก สาหรายสกลเดนจะเพมจำานวนมหาศาลอยางรวดเรวและเกดปรากฏการณสาหรายสะพรง (Bloom) ในปรากฏการณน สาหรายจำานวนมากเตบโตและตายลง ในขณะทสาหรายยอยสลาย ออกซเจนจะลดลงอยางรวดเรว และไมสามารถเตมกลบไปไดทน เมอนำาขาดออกซเจน มชนดพนธเพยงไมกชนดเทานน (ยกเวนจลนทรยบางชนด) ทจะอยรอดได บรเวณนจงกลายเปนเขตมรณะในมหาสมทร (Dead Zone) ซงแทบจะปราศจากสงมชวต (บางครงใชคำาวา บรเวณพรองออกซเจน หรอขาดออกซเจน)

แมวากระบวนการทางธรรมชาตจะทำาใหเกดเขตมรณะได แตตงแตยค 60 (หรอชวงป พ.ศ. 2503-2512) ทวาจำานวนเขตมรณะเพมขนอยางทวคณทก 10 ป ตงแตป พ.ศ. 2535 เปนตนมา จำานวนเขตมรณะเพมขนรอยละ 75 จนปจจบนมมากกวา 600 แหงตามทมการบนทกไว 3, 4, 5 ผลทตามมาของเขตมรณะทเกดจากมนษยนนแผขยายเปนวงกวางและทำาใหเกดการสญเสยทางเศรษฐกจมาก การประมงไดรบผลกระทบอยางมากจากบรเวณทมออกซเจนตำา ซงเปนบรเวณทประชากรปลาลดลงจากการตายอยางรวดเรว อตราการขยายพนธลดลง แรงกดดนทเพมขนจากการลอและลา หรอความจำาเปนทตองยายถนหนพนทพรองออกซเจน6 อยางไรกตาม การคำานวณผลกระทบทางเศรษฐกจทเกดขนจากการตายของปลานนทำาไดยาก และการตแผกจกรรมของมนษยทอาจเปนตนเหต (เชน การทำาปศสตว) นนยากยงกวา

ระบบการทำาปศสตวทแตกตางกนทำาใหเกดมลพษทางธาตอาหารตอระบบนเวศทางนำาและทางทะเลในปรมาณทไมเทากน ก�รจดก�รมลสตวทกชนดในระบบปศสตวทงหมดมกจะเปนตวก�รใหญทสดของปร�กฏก�รณยโทรฟเคชน (Eutrophication)7 ทเกดขนกบระบบนำ�จดและช�ยฝงทะเล8 ปยทใชผลตอาหารสตว เชน ขาวโพด กเปนปญหาเชนกน อยางททราบกนดวา ระบบการผลตเนอววปลอยธาตอาหารสสงแวดลอมในปรมาณมาก แตระบบการผลตสตวปกและหมในระดบอตสาหกรรมกมสวนสรางมลพษทางธาตอาหารใหกบนำาผวดนและนำาใตดนเปนอยางมากเชนกน9, 10

3. Diaz, R. J., & Rosenberg, R. 2008. Spreading Dead Zones and Consequences for Marine Ecosystems. Science, 321: 926–929.4. Díaz, R. J., & Rosenberg, R. 2011. Introduction to environmental and economic consequences of hypoxia. International Journal of Water Resources Development, 27: 71–82.5. Ripple, W. J., et al. 2017. World Scientists’ Warning to Humanity: A Second Notice. BioScience 67: 1026-1028.6. Díaz, R. J., & Rosenberg, R. 2011. Introduction to environmental and economic consequences of hypoxia. International Journal of Water Resources Development, 27: 71–82.7. หมายถง การมธาตอาหารทสมบรณเกนไปในระบบนำา (นำาจดและทะเล) ซงเปนสาเหตของสาหรายสะพรงและระดบออกซเจนตำา8. Huerta, A. R., et al. 2016. Environmental impact of beef production in Mexico through life cycle assessment. Resources, Conservation and Recycling, 109: 44–53.9. Zonderland-Thomassen, M. A., et al. 2014. Water footprint of beef cattle and sheep produced in New Zealand: Water scarcity and eutrophication impacts. Journal of Cleaner Production, 73: 253–262.10. Mallin, M. A., et al. 2015. Industrial swine and poultry production causes chronic nutrient and fecal microbial stream pollution. Water, Air, and Soil Pollution, 226: 407.

ภ�พท 7 ภยคกคามตอสตวกนพชขนาดใหญทวโลก หมวดหมของภยคกคามทแตละชนดพนธตองเผชญนน นำามาจากขอมลเกยวกบชนดพนธในบญชแดงขององคการระหวางประเทศเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาต (IUCN) จำานวนรวมกนเกนรอยละ 100 เนองจากสตวกนพชขนาดใหญแตละชนดพนธอาจถกคกคามดวยภยมากกวา 1 อยาง จาก Ripple, W. J., et al. 2015. Collapse of the world ’s largest herbivores. Science Advances, 1: 1–12. © The Authors, some rights reserved; exclusive licensee American Association for the Advancement of Science. Distributed under a Creative Commons Attribution License 4.0 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/. “จำ นวนของเขตมรณะเพมขนถง 75% ตงแตป

พ.ศ. 2535 โดยมระบบทนบไดถง 600 กวาระบบ”

© G

reen

peac

e

ภยคกคามตอสตวกนพชขนาดใหญทวโลก

การลาเอาเนอ

การลาเอาอวยวะ

การประกวดสตว

โรคจากปศสตว

การผสมขามสายพนธกบปศสตว

การสญเสยถนทอย

การรกลำ ของมนษย

การเพาะปลก

การทำ ลายปา

การกอความไมสงบ

รอยละ

ของชนดพนธ

สตวกนพช

ขนาดใหญ

การลา

ปศสตว

การเปลยนแปลง

การใชทดน

ความขดแยง

กรนพซ 21

ก�รเตบโตของก�รทำ�ปศสตวในอน�คตน�จะทำ�ใหก�รใชนำ�เพมสงขนม�ก เนองจ�กตองก�รนำ�ม�ใชปลกพชสำ�หรบผลตอ�ห�รปศสตวม�กเปนพเศษ12

หากดภาพรวมของนำาจดแลวจะเหนไดวา แคลอร โปรตน และไขมนทไดจากผลตภณฑจากพชนนมประสทธภาพมากกวาจากผลตภณฑจากสตว แมวาแหลงอาหารทงสองจะใหโปรตนและไขมนคนละชนดกน โปรตนจากเนอวว 1 กรมสรางรอยเทานำาสงกวาโปรตนจากถวถง 6 เทา13 ง�นวจยบ�งชน นำ�เสนอว� ห�กประเทศอตส�หกรรมหนม�กนอ�ห�รมงสวรต จะลดรอยเท�นำ�ทเกดจ�กอ�ห�รของมนษยช�ตไดร�วรอยละ 3614

สสารใหม: ผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม

ทอาจเกดขนในอนาคต

โอกาสทสสารใหมอาจสรางผลกระทบตอสงแวดลอมในอนาคตนนมอกหลายกรณ และวดปรมาณไดยากกวาดวย ‘สสารใหม’ หมายถง สสารชนดใหม สสารเดมในรปลกษณใหม และสงมชวตทถกแปลงสภาพ ซงมแนวโนมจะกอผลกระทบทไมตองการ อนจะลดทอนความมนคงของพรมแดนแหงพภพ15 ผลกระทบทไมตองการบางกรณอาจเกดจากการทำาปศสตว รวมถงผลกระทบ จากมลภาวะ โรคภยไขเจบ การดอยาปฏชวนะ และการตดตอยนทอาจจะมาในรปแบบทคาดการณอนาคตไดยาก การทำาปศสตวเปนตวการทำาใหเกดมลพษจากสารเคมในวงกวาง ยกตวอยางเชน เมอมการใชสารเคมกำาจดแมลงในการเพาะปลกพชเพอ12. Campbell, B. M., et al. 2017. Agriculture production as a major driver of the earth system exceeding planetary boundaries. Ecology and Society, 22: 8.13. Mekonnen, M. M., & Hoekstra, A. Y. 2012. A Global Assessment of the Water Footprint of Farm Animal Products. Ecosystems, 15: 401–415.14. Hoekstra, A. Y. 2012. The hidden water resource use behind meat and dairy. Animal Frontiers, 2: 3–8.15. Steffen, W., et al. 2015. Planetary boundaries: Guiding human development on a changing planet. Science, 348: 1259855.

การใชนำ จด

ในระดบโลก การผลตสตวสรางรอยเทานำา (Water Footprint) รวมเปนรอยละ 29 ของรอยเทานำาจากการผลตทางการเกษตรทงหมด ระหวางป พ.ศ. 2539-2548 มการใชนำา 2,422 ลานควบกเมตรตอป โดยรอยละ 87.2 เปนนำาสเขยว (นำาฝน) รอยละ 6.2 เปนนำาสนำาเงน (นำาผวดนและนำาใตดน) และรอยละ 6.6 เปนนำาสเทา (นำาจดทใชสำาหรบดดซมสารกอมลพษ)11 รอยเทานำาสวนใหญ หรอรอยละ 98 ของรอยเทานำารวมทงหมดเกดจากการปลกพชอาหารสตว ผลตภณฑจากสตวแตละชนดมรอยเทานำาทแตกตางกนและมผลกระทบตอสงแวดลอมในหลายระดบ

11. Mekonnen, M. M., & Hoekstra, A. Y. 2012. A Global Assessment of the Water Footprint of Farm Animal Products. Ecosystems, 15: 401–415.

ภ�พท 8 ผลตภณฑจากสตวแตละประเภทในสหรฐอเมรกา กบการสรางภาระตอสงแวดลอมจากมลพษฟอสฟอรส ภาพนปรบมาจาก Metson, G. S., et al. 2014. ฟอสฟอรสเปนองคประกอบหลกของทรพยากรทใชผลตเนอสตว ไข และผลตภณฑนมในสหรฐอเมรกา Proceedings of the National Academy of Sciences, 111 :E4906–E4907. (ไดรบอนญาตจาก PNAS).

© G

reen

peac

e

พนทเลยงหมในฟารมปศสตวทเยอรมน

ผลกระทบตอสงแวดลอมของเนอสตวและผลตภณฑนมทเกดจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

ไข

สตวปก

เนอหม

ผลตภณฑ นม

เนอวว

ผลตภณฑจากสตวแตละประเภทในสหรฐอเมรกา กบการสรางภาระ

ตอสงแวดลอมจากมลพษฟอสฟอรส

P

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ฟารมไกทางตอนเหนอของเยอรมน ไกตวผและตวเมยสายพนธ “Ross” กวา 30,000 ตวกำาลงกนอาหาร โดยภายใน 35 วน ไกเหลานจะตองมนำาหนก 2 กโลกรม

22 ลดเพอเพม

ใชเปนอาหารสตว สารเคมทมฤทธทางชวภาพสงนสามารถตกคางอยในระบบนเวศไดยาวนาน Stehle และ Schulz (2558) วเคราะหความเขมขนของสารฆาแมลงทวโลก และพบวา ความเขมขนของสารฆาแมลงทตรวจพบ รอยละ 50 เกนขดจำากดทกฎหมายทองถนกำาหนดไว1 จรงอยทเราจะเหมาเอาวาสารฆาแมลงเหลานมาจากการทำาปศสตวทงหมดไมได แตสงนแสดงใหเหนชดเจนวา การเกษตรเชงอตสาหกรรมเปนมลพษตอระบบนเวศของโลก

อกสงหนงทตองกลาวถงคอ การคงอยของโรคบางชนดทสามารถตดตอกนระหวางปศสตว สตวปา และมนษย จะสงผลกระทบตอทงเกษตรกรและสตวปา2, 3 ปศสตวเปนแหลงเพาะพนธโรคซงอาจเปนอนตรายตอสตวปาทกนพช4 ในบางกรณ ความเขมขนของการทำาฟารมปศสตวถกนำาไปเชอมโยงกบการกำาเนดของเชอโรคทตดตอทางอาหารในมนษย (โรคตดตอจากสตวสคน) เชน Cryptosporidium parvum diarrheagenic Escherichia coli Listeria monocytogenes และ Campylobacter jejuni 5

ยงไปกว�นน ก�รใชย�ปฏชวนะทเพมขนในก�รทำ�ปศสตวโดยใชเปนประจำ�และตอเนองย�วน�นกเปนคว�มท�ท�ยอนใหญหลวงในก�รรกษ�สตวและมนษย6 การดอยาปฏชวนะ คอการสะสมของยนบางชนดภายในประชากรจลนทรย ซงทำาใหชนดพนธหรอประชากรจลนทรยนน ๆ รอดชวตไดมากขน ในปจจบน สายพนธของเชอโรคทดอยาทพบไดทวไปในสตวและมนษย ไดแก Campylobacter spp. และ Salmonella spp.

ปจจบนน ง�นวจยและพฒน�ก�รตดตอยนนนพงเป�ไปทปศสตว โดยใชเครองมอท�งจโนมกสทเปนคลนลกใหม เชน transcription activator-like endonucleases (TALEN) และ clustered regularly interspaced short palindromic repeats/Cas9 system (CRISPR/Cas9) เครองมอเหลานชวยใหนกวจยตดตอยนของปศสตวใหทนตอโรค7 ผลตเนอ

1. Stehle, S., & Schulz, R. 2015. Agricultural insecticides threaten surface waters at the global scale. Proceedings of the National Academy of Sciences, 112 :5750–5755.2. Ripple, W. J., et al. 2015. Collapse of the world ’s largest herbivores. Science Advances, 1: 1–12.3. Grace, D., et al. 2017. Poor livestock keepers: ecosystem-poverty-health interactions. Philosophical transactions of the Royal Society of London Series B, 372: 20160166.4. Ripple, W. J., et al. 2015. Collapse of the world ’s largest herbivores. Science Advances, 1: 1–12.5. Perry, B. D., et al. 2013. Current drivers and future directions of global livestock disease dynamics. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110: 20871–20877.6. Van Boeckel, T. P., et al. 2015. Global trends in antimicrobial use in food animals. Proceedings of the National Academy of Sciences, 112: 5649–5654.7. Bishop, S. C., & Wooliams, J. A. 2014. Genomics and disease resistance studies in livestock. Livestock Science, 166: 190–198.

มากขน8 ผลตนมทเปนทนยมมากขน9, 10 และสรางผลตภณฑทางเภสชกรรมจำานวนหนง ขณะนกำาลงมการคนควาวจยวา การตดตอยนจะเปนเครองมอชวยใหการทำาปศสตวทำาลายสงแวดลอมนอยลงดวยการปลอยธาตอาหารนอยลงไดหรอไม ในชวงแรกของการพฒนาเทคโนโลยใหม ๆ ผลในแงบวกมกไดรบการเชดช ในขณะทผลในแงลบมกถกละเลยหรอไมมการวจย สำาหรบกรนพซแลว การปฏบตตามหลกวทยาศาสตรและหลกการปองกนไวกอนอยางเครงครดนนจำาเปนมาก เพอหลกเลยงการสรางผลกระทบเชงลบทรนแรงกวาเดมโดยไมไดเจตนา11

บทนสรปไวอยางชดเจนวา ผลกระทบของการเกษตรเชงอตสาหกรรมไมเพยงสรางมลพษใหกบโลกของเรา หากแตยงรกลำาพรมแดนแหงพภพจนทะลขดความปลอดภยไปหลายดานไดอยางไร ในขณะเดยวกน กเรงใหเกดการสญพนธครงใหญของโลกครงตอไป ชดเสยยงกวาชดวา ระบบอาหารจะตองไดรบการแกไขอยางเรงดวน นคอสาเหตทกรนพซเรยกรองใหมระบบอาหารทไมใชแคเพยงพอสำาหรบทกคน แตตองลดการทำาลายสงแวดลอมในระหวางการผลตดวย ในการทำาปศสตว สตวจะตองไดรบการเลยงดอยางเคารพและไมทกขทรมาน จะตองไมนำาพนทสำาหรบผลตอาหารมนษยมาใชเปนพนทเลยงสตว และ จะตองกนพนทสวนหนงไวใหเพยงพอสำาหรบความหลากหลายทางชวภาพ ในบทตอไป เราจะพเคราะหผลกระทบอนใหญหลวงทระบบเกษตรกรรมแบบทเปนอยทกวนนมตอสขภาพของมนษย

8. Proudfoot, C., et al. 2015. Genome edited sheep and cattle. Transgenic Research, 24: 147–153.9. Świątkiewicz, S., et al. 2015. The use of genetic engineering techniques to improve the lipid composition in meat, milk and fish products: a review. Animal, 9: 696–706.10. Whitelaw, C. B. A., et al. 2016. Genetically engineering milk. Journal of Dairy Research, 83: 3–11.11. EEA 2013. Late lessons from early warnings: science, precaution, innovation. European Environment Agency. EEA Report No 1/2013.

กรนพซ 23

ผลกระทบตอสงแวดลอมของเนอสตวและผลตภณฑนมทเกดจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

“ความแออดของการทำ ฟารมปศสตวถกนำ ไป

เชอมโยงกบการกอกำ เนดของเชอโรคทตดตอทาง

อาหารในมนษย (โรคตดตอจากสตวสคน)”

© F

red

Dot

t /

Gre

enpe

ace

24 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

บทท 3

ผลกระทบตอสขภาพมนษยของเนอสตว

และผลตภณฑนมจาก

การปศสตวเชงอตสาหกรรม

กรนพซ 25

ผลกระทบตอสขภาพมนษยของเนอสตวและผลตภณฑนมทเกดจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

บทนกลาวถงงานวจยทแสดงใหเหนชดวา การบรโภคผลตภณฑเนอสตวแตละชนดมสวนทำาใหเกดผลกระทบเชงลบตอสขภาพมนษย หลกเกณฑของอาหารสขภาพโดยมากมกไมทนสมยและไมสอดคลองกบสภาวะปจจบน ไมไดหยบยกหลกฐานหรอกระแสโภชนาการในปจจบนมาพจารณา และแทบไมคำานงถงสงแวดลอมเลย

ชวง 2-3 ปทผานมา บางประเทศแนะนำาใหกนเนอแดงนอยลง ซงจะสงผลดตอทงสงแวดลอมและสขภาพ อยางไรกด ถาประเทศเหลานนแนะนำาใหกนเนอสตวอน เชน สตวปก ทดแทนเนอแดง กยงคงมผลกระทบเชงลบตอสงแวดลอมในสดสวนทมาก อยดเมอเปรยบเทยบกบการกนอาหารจากพชซงรวมถงถวฝกออน ผก และถวเปลอกแขง1 นอกจากน การบรโภคสตวปกเพมขนเพอทดแทนเนอแดงอาจกอใหเกดความเสยงตอสขภาพอน ๆ เชน การตดเชอแบคทเรยจากอาหาร

อยางไรกด การกนผกแทนเนอสตวนนไดประโยชนกวา งานวจยเสนอวา การกนผลไม ผก ถวฝกออน ธญพชไมขดส และ/หรอถวเปลอกแขงนน สงผลดตอสขภาพ อาท ชวยลดอตราการเกดโรคหลอดเลอดหวใจ เบาหวาน โรคหลอดเลอดสมอง และมะเรงบางชนด นอกจากน อาหารทมเนอสตวและผลตภณฑนมในปรมาณนอยนนดตอสงแวดลอมกวามาก

ในเนอหาตอไปน เราสรปหลกฐานทเกยวกบผลกระทบตอสขภาพจากการบรโภคเนอสตวทกชนดและผลตภณฑนม แตโปรดจำาไววา งานวจยทมอยในขณะน สวนใหญพดถงเนอแดง งานวจยหลายชนเนนไปทการบรโภคเนอแดง (เนอวว เนอหม เนอแกะ เนอแพะ) ซงมองคประกอบทางชววทยาแตกตางจากเนอขาว (เนอไก เนอไกงวง เนอกระตาย) นกวจยบางคน2 เสนอใหทำาวจยเพมเตมเพอตรวจสอบวา การกนเนอขาวสมพนธกบการตายเรวหรอไม นกวจยคนอนสรปวา อาจจะตองทำาการวจยตอเพอวดผลกระทบตอสขภาพจากการบรโภคไขและผลตภณฑนม

เรายงไดศกษาเนอหาของงานวจยทางวชาการถงผลกระทบตอสขภาพมนษยทเกดจากการทำาปศสตวโดยเฉพาะในระบบอตสาหกรรมทเขมขน

1. Behrens, P. et al. 2017. Evaluating the environmental impacts of dietary recommendations. Proceedings of the National Academy of Sciences, 114: 13412–13417. 2. Abete, I., et al. 2014. Association between total, processed, red and white meat consumption and all-cause, CVD and IHD mortality: a meta-analysis of cohort studies. British Journal of Nutrition, 112: 762–775.

เรานำาเสนอสงทงานวจยเชงวชาการคนพบ อนไดแก 1) การบรโภคเนอสตวชนดตาง ๆ และผลกระทบตอสขภาพมนษย 2) โรคตดตอทางอาหารทเกยวของกบเนอสตว และ 3) ผลกระทบตอสขภาพมนษยจากการทำาปศสตว ทงทางตรงและทางออม

ต�ร�งท 1 : ตารางแสดงอาหารททำาใหเสยงตอโรคไมตดตอ (CHD เปนตวยอของโรคหลอดเลอดหวใจ) จาก GLOPAN, 2016. Global Panel on Agriculture and Food Systems for Nutrition. 2016. Foresight report: Food systems and diets: Facing the challenges of the 21st century. London, UK. 132 pp.

“งานวจยเสนอวา การกนผลไม ผก

ถวฝกออน ธญพชไมขดส และ/หรอถว

เปลอกแขงนน สงผลดตอสขภาพ”

อาหารทดและไมดตอสขภาพ(Imamura et al. 2015)

สวนประกอบของอาหาร

ผลไม (100 กรม/หนวยบรโภค)

ผกและถวฝกออน(100 กรม/หนวยบรโภค)

ถวเปลอกแขง/เมลดพช

(1 ออนซ หรอ 28.35 กรม/หนวยบรโภค)

ธญพชไมขดส (50 กรม/หนวยบรโภค)

อ�ห�รทะเล(100 กรม/หนวยบรโภค)

เนอแดงไมแปรรป (100 กรม/หนวยบรโภค)

เนอแปรรป(50 กรม/หนวยบรโภค)

ทำ ไมถง ด/ไมด ตอสขภาพ

โรคหลอดเลอดหวใจ (CHD) โรคหลอดเลอดสมอง

มะเรงหลอดอาหาร มะเรงปอด

CHD โรคหลอดเลอดสมอง มะเรงหลอดอาหาร

CHD เบาหวาน

CHD เบาหวาน

CHD โรคหลอดเลอดสมอง

เบาหวาน มะเรงลำาไส

CHD เบาหวาน มะเรงลำาไส

ไมด

ตอ

สข

ภา

พด

ตอ

สข

ภา

พ

26 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

มะเรง

การกนเนอแดงนนสมพนธกบผลกระทบทางลบตอสขภาพอยางเหนไดชด จนกระทงองคการวจยมะเรงนานาชาตจดใหเนอแดงอยในกลม "มความเปนไปไดในการทจะกอใหเกดโรคมะเรง ในมนษย" และเนอแปรรปอยในกลม “กอมะเรงในมนษย” ในป พ.ศ. 2558 1, 2 การประเมนความสมพนธนมาจากรายงานททำาขนโดยคณะผเชยวชาญ 22 คนจาก 10 ประเทศ พวกเขาประมวลผลจากงานวจยกวา 800 ชน และไดขอสรปวา การกนเนอแปรรปทก ๆ 50 กรมตอวน จะเพมความเสยงของโรคมะเรงลำาไสรอยละ 18 หรอกลาวโดยยอคอ การกนเนอแปรรปเปนสาเหตของมะเรงลำาไส3,4

ผลการวเคราะหอน ๆ แสดงความสมพนธระหวางการกนเนอแดงและเนอแปรรปกบความเสยงตอมะเรงทเพมขน ทงมะเรงในลำาไส กระเพาะอาหาร ตบ ปอด กระเพาะปสสาวะ ตบออน และหลอดอาหาร5, 6, 7 งานวจยชนหนงพบวา การกนเนอแปรรป 1 หนวยบรโภคทกวนเพมความเสยงตอการเสยชวตดวยโรคมะเรงมากขนรอยละ 8 เมอเทยบกบผทกนเนอแปรรปนอย หรอไมกนเลย8

ในทางตรงกนขาม การบรโภคผลไม ผก ถวฝกออน ธญพชไมขดส และ/หรอถวเปลอกแขง สมพนธกบการลดลงของโรคหลอดเลอดหวใจ เบาหวาน โรคหลอดเลอดสมอง และมะเรงบางชนด9, 10

โรคอวนและโรคเบาหวาน

การบรโภคเนอ ไขมน และนำาตาลฟอกสทสงขนทวโลก เปนสาเหตททำาใหโรคอวนและโรคไมตดตอเรอรงระบาดมากขนในประเทศทมรายไดตำา กลาง และสง ตวอยางของโรคไมตดตอเรอรง ไดแก โรคเบาหวานชนดท 2 โรคหวใจและหลอดเลอด และโรคมะเรง

การบรโภคเนอแดงทงทแปรรปและไมแปรรปนนเกยวของเปนพเศษกบการเพมขนของโรคอวนทระบาดไปทวโลก11 และการเพมขนของความเสยงตอโรคเบาหวานชนดท 212 งานวจยชใหเหนวา การกนเนอแดงทงทแปรรป ไมแปรรป และรวมทงสองประเภท เพยง 1 หนวยบรโภคตอวนกเพมความเสยงตอโรคเบาหวาน

1. http://www.who.int/features/qa/cancer-red-meat/en/2. IARC. 2015. IARC Monographs evaluate consumption of red meat and processed meat. International Agency for Research on Cancer. Press release No. 240. World Health Organisation (2015).3. Bouvard, V., et al. 2015. International Agency for Research on Cancer Monograph Working Group. Carcinogenicity of consumption of red and processed meat. Lancet Oncology, 16: 1599–1600.4. IARC. 2015. IARC Monographs evaluate consumption of red meat and processed meat. International Agency for Research on Cancer. Press release No. 240. World Health Organisation.5. Boada, L.D., et al. 2016. The impact of red and processed meat consumption on cancer and other health outcomes: epidemiological evidences. Food and Chemical Toxicology, 92: 236–244.6. Lippi, G.,et al. 2016. Meat consumption and cancer risk: a critical review of published meta-analyses. Critical Reviews in Oncology/Hematology, 97: 1–14.7. Wang, X., et al. 2016. Red and processed meat consumption and mortality: dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Public Health Nutrition, 19: 893–905.8. Ibid.9. GLOPAN, 2016. Global Panel on Agriculture and Food Systems for Nutrition. 2016. Foresight report: Food systems and diets: Facing the challenges of the 21st century. London, UK. 132 pp.10. Wei, H., et al. 2016. Whole-grain consumption and the risk of all-cause, CVD and cancer mortality: a meta-analysis of prospective cohort studies. British Journal of Nutrition, 116: 514–25.11. Rouhani, M., et al. 2014. Is there a relationship between red or processed meat intake and obesity? A systematic review and meta-analysis of observational studies. Obesity Reviews, 15: 740–748.12. Pan, A., et al. 2011. Red meat consumption and risk of type 2 diabetes: 3 cohorts of US adults and an updated meta-analysis. American Journal of Clinical Nutrition, 94: 1088–1096.

ชนดท 2 ในทางกลบกน การกนอาหารจากพชลดความเสยงตอโรคเบาหวานชนดท 2 ลงรอยละ 40 โดยประมาณ13

โรคหวใจและหลอดเลอด

โรคหลอดเลอดสมอง โรคหลอดเลอดหวใจ โรคเกยวกบหลอดเลอดแดงใหญ และโรคหลอดเลอดแดงสวนปลายตบลวนเปนอาการของโรคหวใจและหลอดเลอด ในงานวจยทเฝาสงเกตประชากรกลมใหญมาหลายปหรอเปนทศวรรษชใหเหนวา การบรโภคเนอแดงทงทแปรรปและไมแปรรปเพมความเสยงตอการตายดวยโรคหวใจและหลอดเลอด การตายจากทกสาเหต และการตายดวยโรคมะเรง 14 งานวจยชนหนงพบวา ก�รบรโภคเนอแดงและเนอแปรรปในผหญงสมพนธกบก�รเพมคว�มเสยงตอโรคหลอดเลอดหวใจ จากการวจยทมผเขารวม 329,495 คน การบรโภคเนอแดงทแปรรปและไมแปรรปเพมความเสยงของโรคหลอดเลอดสมองทงหมด และโรคสมองขาดเลอด15

งานวจยดานสขภาพและอาหารของสถาบนสขภาพแหงชาตและสมาคมผเกษยณอายอเมรกน (NIH-AARP Diet and Health Study) วเคราะหขอมล 10 ป (พ.ศ. 2538-2548) ของผทอยอาศยในสหรฐอเมรกาเกอบครงลานคน (อาย 50-71 ป ตอนเรมตนการวจย).16 งานวจยนพบวา ถาคนในกลมทบรโภคเนอแดงมากทสด (คามธยฐาน 62.5 กรมตอวน) ลดการกนเนอแดงลงใหเทากบกลมคนทกนเนอแดงนอยทสด (คามธยฐาน 9.8 กรมตอวน) จะสามารถลดการตายกอนวยจากโรคหวใจและหลอดเลอดได หากปรบอาหารตามน เราจะปองกนการตายในผชายไดรอยละ 11 และปองกนการตายกอนวยอนควรในผหญงไดรอยละ 16

โรคหวใจลมเหลว

ง�นวจยในส�ธ�รณรฐคอสต�รก�ระหว�งป พ.ศ. 2537-2547 เปดเผยว� คนทกนเนอแดง (เนอวว เนอแกะ เนอหม หรอ เนอลกวว) 1 สวนตอวน มคว�มเสยงตอโรคหวใจลมเหลวม�กกว�คนทกน เนอแดงเพยง 1.5 สวนตอสปด�ห ถงรอยละ 3117 เราจะพบความสมพนธระหวางเนอสตวกบโรคหวใจลมเหลวไดในผหญงมากกวาผชาย

13. Tilman, D., & Clark, M. 2014. Global diets link environmental sustainability and human health. Nature, 515: 518–522. 14. Bernstein, A. M., et al. 2010. Major dietary protein sources and the risk of coronary heart disease in women. Circulation, 122: 876–883.15. Kaluza J, et al. 2012. Red meat consumption and risk of stroke: a meta-analysis of prospective studies. Stroke, 43: 2556–60.16. Sinha, R., et al. 2009. Meat intake and mortality: a prospective study of over half a million people. Archives of Internal Medicine, 169: 562 –571.17. Wang, D., et al. 2017. Red meat intake is positively associated with non-fatal acute myocardial infarction in the Costa Rica Heart Study. British Journal of Nutrition, 118 :303–311.

“การบรโภคเนอ ไขมน และนำ ตาลฟอกสท

สงขนทวโลก เปนสาเหตททำ ใหโรคอวนและ

โรคไมตดตอเรอรงระบาดมากขน”

© B

odo

Mar

ks /

Gre

enpe

ace

กรนพซ 27

งานวจยของเดนมารก ผลจากการตดตามผลของชายและหญงอาย 50-64 ปทอาศยอยในเดนมารกกวา 55,000 คน เปนเวลา 13.5 ป และพบวา การกนผกและมนฝรงแทนการกนเนอแดง ลดความเสยงตอโรคหวใจลมเหลวในผหญงไดมาก18

โรคถงผนงลำ ไสใหญอกเสบ

โรคถงผนงลำาไสใหญอกเสบเปนอาการทเกดขนในระบบยอยอาหารเมอถงในเยอบลำาไสเกดอกเสบขน งานวจยพบวาผชาย ทกนเนอแดง เนอแดงไมแปรรป มความเสยงทจะเปนโรคถงผนงลำาไสใหญอกเสบมากขน19 งานวจยนทำาการศกษาจากบคลากรทางการแพทยเพศชายของสหรฐอเมรกาจำานวน 46,461 คน พวกเขามอายระหวาง 40-75 ปในตอนทสมครเขารวมโครงการวจยทยาวนาน 26 ปน (พ.ศ. 2529-2555)

18. Würtz, A. M. L. et al. 2016. Substitution of meat and fish with vegetables or potatoes and risk of myocardial infarction. British Journal of Nutrition, 116: 1602-1610.19. Cao, C., et al. 2017. Meat intake and risk of diverticulitis among men. Gut Published Online First: 09 January 2017.

โรคตบเรอรง

การศกษาในวงกวางเกยวกบความอายยน พบความสมพนธระหวางการบรโภคเนอแดงทแปรรปและไมแปรรปกบการตายเรว20 ความสมพนธทสำาคญทสดคอ ความสมพนธระหวางการบรโภคเนอแดง (โดยเฉพาะเนอแดงแปรรป) กบโรคตบเรอรง รายงานนวเคราะหขอมลจากงานวจยของสถาบนสขภาพแหงชาตและสมาคมผเกษยณอายอเมรกน (NIH-AARP) ซงรวบรวมคำาตอบจากคน 539,969 คนในชวงเวลา 16 ป (รวมเปน 7,540,835 คน ในชวงหลายปทตดตามผล)

สารประกอบเคมทสมพนธกบการบรโภคเนอสตว

สารประกอบเคมบางชนดทพบในเนอสตวสมพนธกบผลกระทบเชงลบตอสขภาพมนษย ยกตวอยางเชน สารประกอบทสมพนธกบเนอสตวบางตว เชน polycyclic aromatic hydrocarbons และ heterocyclic amines ซงกอตวขนระหวางการปรงอาหารจากเนอสตว อาจจะเปนสารกอมะเรงในมนษย21 สารประกอบทพบไดมากทสดไดแก

20. Etemadi, A., et al. 2017. Mortality from different causes associated with meat, heme iron, nitrates, and nitrites in the NIH-AARP Diet and Health Study: population based cohort study. British Medical Journal 357: j1957. 21. Wang, X., et al. 2016. Red and processed meat consumption and mortality: dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Public Health Nutrition, 19: 893–905.

© B

odo

Mar

ks /

Gre

enpe

ace

เนอหมและเนอวว ทวางขายในเยอรมน

ผลกระทบตอสขภาพมนษยของเนอสตวและผลตภณฑนมทเกดจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

การบรโภคเนอแดงทงทแปรรป

และไมแปรรป มความเกยวของ

กบการเพมขนของภาวะโรคอวน

ทวโลก

28 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ตวตดทโตเตมวยแลวจะแพรเชอสมนษยทกนเนอหมดบหรอเนอหมทปรงไมสกซงมเชอโรคนอย6

มลพษจากการทำาปศสตวสงผลกระทบเชงลบตอสขภาพมนษยไดเชนกน นำาทปนเปอนไปดวยไนเตรทจากการเกษตรสรางปญหาในกลมคนทไวตอสงกระตน เชน ทารกทดมนมขวด การกนไนเตรทและไนไตรทเกนขนาดสมพนธกบปญหาสขภาพ อนไดแก มะเรงของกระเพาะปสสาวะ ไทรอยด ลำาไส ไต รงไข และกระเพาะอาหาร และมะเรงตอมนำาเหลองชนดนอนฮอดจกน7, 8

ถาคนเราดมนำาทไมไดรบการบำาบดอยางเหมาะสม อาจไดรบความเสยงจากการปนเปอนจลชพเพมขนได ยกตวอยางเชน งานวจยในพดมอนต ประเทศอตาล พบวา ไวรสตบอกเสบอ (HEV) แพรกระจายในนำาได9 เจาของงานวจยนตงสมมตฐานวา การใสปยมลสกรในแปลงเพาะปลก ซงทำากนเปนปกตในบรเวณนของอตาล อาจทำาใหแหลงนำาใตดนและบอนำาพทองถนทไมผานการบำาบดเกดการปนเปอนได

มลพษทางอากาศในบรเวณใกลเคยงกบฟารมปศสตวแบบเขมขนทำาใหคณภาพอากาศเลวรายได เนองจากฟารมปศสตวปลอยฝนละอองทงหยาบและละเอยด กาซ และ เอนโดทอกซน (โมเลกลทสมพนธกบแบคทเรยบางชนด) ฝนละอองทถกปลอยออกมาประกอบดวยฝนอนทรย (ฝน ขนสตว คอกสตว ขนนก อาหารสตว ไวรส รา แบคทเรย) และฝนอนนทรยละเอยด (PM2.5) ซงทำาใหมนษยมปญหาสขภาพได งานวจยชนหนง พบวา การอาศยอยใกลกบฟารมปศสตวเชงอตสาหกรรมสงผลกระทบเชงลบตอสขภาพทางเดนหายใจของประชากรทองถนทไมไดทำางานในฟารม (ผอยอาศยในบรเวณนนรายงานวา มอาการคลายโรคหอบหด)10

งานวจยทศกษาสขภาพทางเดนหายใจในระยะยาวอกชนหนง เฝาตดตามเดกในวยเรยนซงเคยไดรบการวนจฉยวาเปนโรคหอบหด 57 คน เดกเหลานอาศยอยในเขตชนบทของรฐวอชงตน ประเทศสหรฐอเมรกาซงเตมไปดวยฟารมขนาดใหญ (ผลตภณฑนมและสวนผลไม)11 งานวจยพบวา PM2.5 ทเพมขนทำาใหอาการของโรคหอบหดในเดกเพมขนในระยะสน (รวมถงการหายใจฟดฟาดและการตนนอนกลางดก) งานวจยเหลานแสดงใหเหนวา มนษยไดรบผลกระทบจากการทำาฟารมปศสตวโดยทไมไดบรโภคผลตภณฑจากสตวไดอยางไร

6. WHO. 2015. Healthy diet fact sheet No. 394.7. McKnight, G. M.,et al. 1999. Dietary nitrate in man: friend or foe? British Journal of Nutrition, 81: 349–358.8. Santamaria, P. 2005. Nitrate in vegetables: toxicity, content, intake and EC regulation. Journal of the Science of Food and Agriculture, 86: 10–17.9. Caruso, C. et al. 2017. Hepatitis E Virus: A cross-sectional serological and virological study in pigs and humans at zoonotic risk within a high-density pig farming area. Transboundary and Emerging Diseases, 64: 1443–1453.10. Radon, K., et al. 2007. Environmental exposure to confined animal feeding operations and respiratory health of neighboring residents. Epidemiology, 18: 300-308. 11. Loftus, C. et al. 2015. Ambient ammonia exposures in an agricultural community and pediatric asthma morbidity. Epidemiology, 26: 794–801.

กรดไกลโคลลนร�มนค (glycolylneuraminic acid): หากมนษยบรโภค อาจกอใหเกดการอกเสบเรอรง

ธ�ตเหลกประกอบฮม (heme iron): การบรโภคมากเกนไปสมพนธกบการเปนเบาหวาน โรคหวใจและหลอดเลอด และมะเรง

ไนเตรทและไนไตรท (nitrates and nitrites): การบรโภคมากเกนไป อาจนำาไปสมะเรง

ส�รประกอบเอน-ไนโตรโซ (N-nitroso-compounds) ซงใสในเนอแปรรป: อาจทำาใหเกดมะเรง

ไขมนอมตว (saturated fats): การบรโภคมากไป อาจทำาใหเปนโรคอวนและเบาหวานชนดท 2

โรคตดตอทางอาหาร

โรคทเกดจากเชอโรคทตดตอกนไดทางอาหารมสาเหตจากแบคทเรย ไวรส โพรโทซว พยาธ (พยาธตวแบนหรอพยาธใบไม) และสารเคม ในสหร�ชอ�ณ�จกร ระหว�งป พ.ศ. 2553-2558 ส�เหตของโรคตดตอท�งอ�ห�ร เชน โรคทองรวง ทพบม�กทสดในผลตภณฑเนอสตวและผลตภณฑทไมมเนอสตว คอ แบคทเรย Campylobacter spp. ผปวยสในห�ร�ยไดรบเชอจ�กสตวปกทตดเชอโรคน 1

สำานกงานมาตรฐานอาหารแหงสหราชอาณาจกร (UK Food Standards Agency) เปดเผยวา สาเหตของการตายดวยโรคตดตอทางอาหารทพบมากทสดในสหราชอาณาจกรเกดจาก Listeria monocytogenes แบคทเรยชนดนมอยในนมและชสทไมผานการพาสเจอไรซ สตวปก และปลา2 จลนทรยกอโรคตวหลกอน ๆ ไดแก Escherichia coli O157 ซงพบไดในวว และแพรเชอผานการสมผสมลสตวและอาหารทปนเปอนดวยเชอโรคน และ Salmonella spp. ซงพบไดในสตวปกและไข

ผลกระทบตอสขภาพจากการทำ ปศสตว

การผลตเนอสตวและผลตภณฑนมสมพนธกบการดอยาปฏชวนะ3 โรคตดตอจากสตวสคน4 มลพษทางอากาศจากการปลอยฝนละอองขนาดเลก (PM2.5) และนำาทชะลางปยและมลสตวเหลว รวมทงสารเคมทปนเปอนแหลงนำาและมหาสมทรชายฝง

ตวอยางของการดอยาปฏชวนะทรจกกนมากทสดในการทำาปศสตวคอ Livestock Associated Methicillin Resistant Staphylococcus aureus (LA-MRSA) ซงจะเขาไปอาศยอยในมนษยททำางานกบสตว และอาจทำาใหมนษยตดเชอได5

Zoonoses คอโรคทถายทอดจากสตวสคนได คนเราสามารถตดเชอจากผลตภณฑจากสตวทปนเปอนหรอจากละอองทแพรเชอไปทางอากาศ ตวอยางของโรคตดตอจากสตวสคนทพบมากคอ Taenia solium หรอโรคพยาธตวตดในหม การตดเชอจากตวออนของปรสตชนดน (cysticercosis) ถอเปนหนงในสาเหตหลกของการตายดวยโรคตดตอทางอาหารทวโลก การตดเชอจากตวออนเกดจากการกนไขของพยาธตวตดเขาไป สวนพยาธ

1. https://www.food.gov.uk/science/microbiology/campylobacterevidenceprogramme2. https://www.food.gov.uk/science/microbiology/fds3. การดอยาตานจลชพเกดขนเมอจลนทรย เชน แบคทเรย ไวรส รา และปรสต เปลยนแปลงไปจนยาทเคยใชรกษาการตดเชอทเกดจากจลชพเหลานนไรประสทธผล4. โรคเหลานตดตอระหวางสตวกบคนได5. Cuny, C., et al. 2015. Livestock associated MRSA: The impact on humans. Antibiotics (Basel), 4: 521-543.

“การกนไนเตรทและไนไตรทสงผลใหเกดปญหา

สขภาพ อนไดแก มะเรงของกระเพาะปสสาวะ

ไทรอยด ลำ ไส ไต รงไข และกระเพาะอาหาร และ

มะเรงตอมนำ เหลองชนดนอนฮอดจกน”

กรนพซ 29

ผลกระทบตอสขภาพมนษยของเนอสตวและผลตภณฑนมทเกดจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

ภ�พท 9 : ภาพนแสดงถง ‘ระบบนเวศ’ ของสารดอยาปฏชวนะทนำาพาแบคทเรยดอยาปฏชวนะจากสตวปกมาสคน จาก Koch, B., et al. 2017. Food-animal production and the spread of antibiotic resistance: the role of ecology. Frontiers Ecology and Environment, 15: 309–318. ปรบจากภาพดงเดมของ Victor O. Leshyk โดยไดรบอนญาตแลว

แผนภาพแสดงเสนทางการถายทอดสารดอยาปฏชวนะจากปศสตวสคนทอาจเกดขน

การใหยาปฏชวนะ

อยางตอเนองในอาหารสตว

30 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

อาหารสขภาพเปนอยางไร

การวเคราะหทกลาวมาทงหมดแสดงใหเหนชดเจนวา แนวโนมการผลตและการบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนมในปจจบนมผลกระทบในทางลบตอสขภาพมนษย

ปทแลว กองทนวจยมะเรงโลกและสถาบนวจยมะเรงอเมรกาไดแนะนำาวา โภชนาการควรประกอบไปดวยอาหารททำาจากพช เปนหลก และควรจำากดการกนอาหารทมาจากสตว และยงเสนอเปาหมายสำาหรบสาธารณสข คอ จำากดการบรโภคเนอแดงใหเหลอนอยกวา 300 กรมตอสปดาห (เนอปรงสก) เพอปองกนโรคมะเรงลำาไส1

ตามทระบไวในงานวจยภาระโรคในระดบโลก (GBD) ภ�วะ ทพโภชน�ก�รทเปนปจจยเสยงสคว�มต�ยอนดบตน ๆ คอ นสยก�รกนทไมดโดยเฉพ�ะก�รกนอ�ห�รเพอสขภ�พในปรม�ณนอย งานวจยนยำาวา “การคนพบนมนยสำาคญสำาหรบรฐบาลทองถนและองคกรระหวางประเทศทตองการยตภาวะ ทพโภชนาการในทศวรรษหนา โดยเนนใหเหนถงคว�มจำ�เปนทจะตองยนมอเข�ไปจดก�รกบระบบอ�ห�รอย�งครอบคลมเพอสงเสรมก�รผลต ก�รจดจำ�หน�ย และก�รบรโภคอ�ห�รเพอ

1. WCRF. 2017. World Cancer Research Fund International/American Institute for Cancer Research. Continuous Update Project: Diet, nutrition, physical activity and the prevention of cancer. Summary of strong evidence.

สขภ�พทวโลก”2 GBD เปนการศกษาระบาดวทยาเชงสงเกตทวโลกทครอบคลมทสดในปจจบน

อาหารวแกนคออาหารทมแตพชและไมมผลตภณฑจากสตวเลย หากวางแผนการกนอาหารวแกนอยางถกตองแลว อาหารชนดนจะเหมาะสมกบคนทกเพศทกวย และใหธาตอาหารทจำาเปนครบถวน ทงวตามน แรธาต และกรดอะมโน ยกเวนวตามนบ 12 (อาจตองกนวตามนบ 12 เสรม) อาหารมงสวรตแบบนมและไขเปนอาหารจากพชทมผลตภณฑนมและไขพอประมาณ อาหารจากพชรปแบบนพบไดมากทสดและใหคณคาทางโภชนาการครบถวน อาหารมงสวรตแบบนมและไขนนปลอดภยและเหมาะกบสขภาพของหญงมครรภและหญงใหนมบตร ทารก เดกวยรน และผสงวย3

การคนพบผลกระทบเชงลบของการกนเนอสตวในปรมาณมากและประโยชนของอาหารทอดมดวยพชผกนนเปนรากฐานของชยชนะหลายประการ ซงประจกษไดจากขอเรยกรองของกรนพซใหลดการบรโภคผลตภณฑจากสตวอยางจรงจง สขภาวะทดขนของมนษยจะสงผลเชงบวกตอสขภาพของโลกอยางแนนอน

2. GBD 2016. Global, regional, and national comparative risk assessment of 84 behavioural, environmental and occupational, and metabolic risks or clusters of risks, 1990-2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. The Lancet, 390: 1345-1422.3. For example, see https://www.uvic.ca/services/food/assets/docs/Vegetarian_EatingGuidelines.pdf ©

Roe

ngch

ai K

ongm

uang

/ G

reen

peac

e

© C

opyr

ight

Har

vard

Uni

vers

ity

2011

ภ�พท 10 : อาหารจานสขภาพของฮารวารด สำานกพมพฮารวารดเฮลทพบลชชงและผเชยวชาญทางโภชนาการของคณะสาธารณสขศาสตรแหงมหาวทยาลยฮารวารดรวมกนสรางอาหารจานสขภาพขนมา แผนภาพนใหคำาแนะนำาเกยวกบอาหารสขภาพทเทยงตรงและเฉพาะจดกวามายเพลท (MyPlate) ทพฒนาขนโดยกระทรวงเกษตรและกระทรวงสาธารณสขและบรการประชาชนของสหรฐอเมรกา นอกจากน ‘อาหารจานสขภาพ’ ยงใชขอมลจากงานวจยทางโภชนาการททนสมยทสด และไมไดรบอทธพลจากอตสาหกรรมอาหารหรอนโยบายทางการเกษตร ทมา https://www.health.harvard.edu/plate/healthy-eating-plate

ผลกระทบตอสขภาพมนษยของเนอสตวและผลตภณฑนมทเกดจากการปศสตวเชงอตสาหกรรม

กจกรรม We Grow ตอนปฏบตการถาดหลมสเขยว มจดประสงคใหอาหารกลางวนในโรงเรยนประถมและอนบาลของไทยมความยงยน ปลอดภย และเปนไปตามหลกโภชนาการ โดยใชวตถดบทมาจากเกษตรกรรมเชงนเวศ ทมผลดตอสขภาพเดกและ สงแวดลอม

กรนพซ 31

32 ลดเพอเพม

คาเรน ออนยางโก คอลลเนส โอเตยโน (ลคก) ซงเปนเกษตรกรและบตร ยนอยในทงขาวโพดทเขตไนยานโด คซมตอนลาง เกษตรกรเคนยาประยกตใชแนวทางเกษตรกรรมเชงนเวศไดอยางเหนผล ซงชวยเพมความตานทานตอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

กรนพซ 33

บทสรปและขอเสนอแนะ

ถาเราขามไปยงป พ.ศ. 2593 เราอาจพบวา การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในโลกไมไดเลวรายถงขดสดอยางทคด เราอาจจะเหนผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทชดขนกวาเดม แตเราหลกเลยงสงทเลวรายทสดได อนาคตทดกวาจะเกดขนไดดวยการรวมแรงอยางแขงขนของรฐบาล เกษตรกร นกธรกจ กรรมการโรงเรยน คนหนมสาว และพวกเราทกคนในการตอสกบความทาทายของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการทำาลายสงแวดลอม การเปลยนอาหารการกนและตงคำาถามวา “กนอะไรด” เปนหนงในมาตรการขานรบความทาทายนทเขมแขงทสดทพวกเราจะสามารถรวมมอกนทำาได หลกฐานทนำาเสนอไวในรายงานนชใหเหนวา สงทเราเลอกกนทงในฐานะปจเจกบคคลและสงคมโลก เปนเครองมอตอสกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการทำาลายสงแวดลอมทมพลงทสด ยงไปกวานน สงทเรากนอาจยงชวยปองกนเราจากการมสขภาพทไมดและการตายกอนวยอนควรไดดทสด

หลกฐานทางวทยาศาสตรจำานวนมากชวา การเปลยนประเภทอาหารและปรมาณอาหารทเรากนนน เปนโอกาสในการปฏรประบบอาหารโลกในปจจบนทจะมแตไดกบได โดยสงผลดตอความมนคงทางอาหาร สภาพภมอากาศ สขภาพมนษย และแมกระทงเศรษฐกจและสขภาวะ การปฏรประบบอาหารนนไมใชจะทำาไดในฉบพลน ดงททราบกนอยวา ระบบอาหารนนซบซอน สงททาทายจรง ๆ ในขณะนคอ การหาหนทางทมประสทธภาพและเปนรปธรรมทจะชวยใหเราเปลยนผานไปสระบบอาหารทดกวาอยางเปนธรรม ผลตภณฑจากสตวถกผลตขนโดยไมใชทรพยากรและทดนสำาหรบผลตอาหารมนษยหรอทจำาเปนตอธรรมชาต สตวมบทบาทสำาคญยงในระบบเกษตรกรรม สตวชวยใชและหมนเวยนธาตอาหารใหเกดประโยชนสงสด ในหลายภมภาค สตวยงชวยงานทจำาเปนในไร เปนแหลงรายได และเปนหลกประกนความมนคง เราจงควรเลอกอาหารโดยพจารณาถงสวสดภาพของสตวควบคกนดวย การลดการผลตเนอสตวและผลตภณฑนมจะตองมระยะเปลยนผานทเปนธรรม โดยใหความเปนอยของเกษตรกรและชมชนชนบทเปนหวใจของการตดสนใจ นาเสยดายทระบบเศรษฐกจและสงคมสมยนสนบสนนและเรงการทำาปศสตวเชงอตสาหกรรม อยางไรกด วทยาศาสตรและการลงมอปฏบตไดแสดงใหเหนวาระบบอาหารทแตกตางนนเกดขนไดจรง รฐบาลและบรษทจะตองชวยใหเกษตรกรไดรบความเปนธรรมในชวงเปลยนผานจากการผลตเนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรมไปสการทำาปศสตวและการเพาะปลกเชงนเวศแบบผสมผสาน รฐตองปรบเปลยนการใหเงนชวยเหลอ นโยบาย และการปฏบต ตลอดทงหวงโซคณคา (Value Chain) เงนกองทนสาธารณะจะตองสนบสนนการผลตผลไมและผกทดตอสขภาพทมาจากแปลงเกษตรเชงนเวศ และเนอสตวทดกวา ซงมาจากเกษตรกรททำาปศสตวเชงนเวศ

ห�กจะเลยงผลกระทบท�งสงแวดลอมทรนแรง โลกจะตองลดก�รผลตและก�รบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนมทวโลกลงอย�งนอยครงหนง ภ�ยในป พ.ศ. 2593 วทยาศาสตรเสนอวา หากเราเปลยนไปกนอาหารทอดมไปดวยพชผก เราจะเลยงคนอกหลายลานไดโดยใชตนทนทางสงแวดลอมนอยลง

ขณะน เราตองการใหนกเศรษฐศาสตร นกการเมอง นกโภชนาการ นกปฐพวทยา ผเชยวชาญดานการพฒนา เกษตรกร นกการศกษา และคนอน ๆ อกมากมาย หนมาเปดใจสนทนาเรองนกนอยางตรงไปตรงมา เราจะไดกาวไปสป พ.ศ. 2593 พรอม ๆ กบระบบอาหารทเปนธรรมกบมนษยและโลกใบน

“วทยาศาสตรเสนอวา หากเราเปลยนไปกนอาหาร

ทอดมไปดวยพชผก เราจะเลยงคนอกหลายลานได

โดยใชตนทนทางสงแวดลอมนอยลง”

© C

hery

l-Sa

man

tha

Ow

en /

Gre

enpe

ace

บทสรปและขอเสนอแนะ

34 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ลดเนอสตวเพอตอสกบ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

กรนพซเรยกรองใหลดการผลตและการบรโภคผลตภณฑเนอสตวลงรอยละ 50 ของสถานการณปจจบนภายในป พ.ศ. 2593 ขอเรยกรองนจะทำ�ใหก�รปลอยก�ซเรอนกระจกลดลงอย�งมห�ศ�ล กล�วคอ ลดลงรอยละ 64 ของปรม�ณทค�ดว�จะถกปลอยออกม�ทวโลกในป พ.ศ. 2593 ถาแปรเปนจำานวนสมบรณแลว จะไดประมาณ -7,000 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอป ในป พ.ศ. 2593

ก�รลดลงนเท�กบรอยละ 35 ของปรม�ณก�ซเรอนกระจกทงหมดทขอตกลงป�รสอนญ�ตใหทกภ�คสวนปลอยออกม�ไดภ�ยในป พ.ศ. 2593 เพอทอณหภมของโลกจะไดไมเพมขนจนถงขดอนตร�ย ดงนน การลดลงนจงเปนสวนสำาคญทจะชวยใหบรรลเปาหมายของการปลอยกาซเรอนกระจก ซงเปนหลกประกนวา เราจะมสภาพภมอากาศทปลอดภย

ลดเนอสตว เพอตอสกบการทำ ลายปา

การทำาลายปาเพอขยายทงปศสตวหรอเพมพนทปลกพชอาหารสตวนนปลอยกาซเรอนกระจกทางออม หากเราหลกเลยงการทำาลายปาในสวนนได พรอมทงกกเกบคารบอนไวในผนดนทไมตองใชเปนทงปศสตวหรอพนทเพาะปลกได ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจะลดลงอกมหาศาล กลาวคอ เกอบ -10,000 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอป ในป พ.ศ. 2593 ในจำานวนน ลดจากการทปาไมไมถกทำาลายไปได –7,000 ลานตน และลดจากการกกเกบคารบอนในดนไปได -2,800 ลานตน1 ปรมาณทลดลงนมากกวาทลดจากการปลอยกาซจากปศสตวโดยตรงเสยอก จงเทากบวา เราสามารถหลกเลยงการปลอยกาซเรอนกระจกไดเปนทวคณ2

โลกควรใหความสำาคญกบการหยดยงการทำาลายปาและการรกษาภมประเทศใหสมบรณเปนลำาดบแรก การลดการผลตเนอสตวและผลตภณฑนมลงไดครงหนง จะทำาใหโลกมพนทวางสำาหรบปลกพชเปนอาหารมนษยและรกษาความหลากหลายทางชวภาพ เพมขนหลายลานไร

1. Bajželj, B., et al. 2014. (Importance of food-demand management for climate mitigation. Nature Climate Change, 4: 924-929) for deforestation number, IPCC 2014 for soil carbon sequestration. คาประมาณนเปนการประมาณกวาง ๆ จากคาทเคยมการตพมพมากอนหนาน

2. การปลอยกาซเรอนกระจกทางออมจากการใชทดนจะถงจดอมตวเมอเวลาผานไปหลายป ดงนน ผลกระทบตอสภาพภมอากาศจงไมแนนอนเทากบการเลยงการปลอยกาซโดยลดจำานวนสตวทผลตในปจจบนลงใหมาก และจากการหยดตดไมทำาลายปา

ลดเนอเพอหยดยง การทำ ลายสงมชวต

เราคงจะกาวเขาสป พ.ศ. 2593 ไดอยางไมสงางามนก หากเรามสภาพภมอากาศทปลอดภยขนแตสงมชวตลดนอยลงไปเรอย ๆ การทำาปศสตวสงผลกระทบมหาศาลตอการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ เพยงเราเปลยนไปกนอาหารทอดมไปดวยพชผกเราจะลดอตราการสญพนธของนกและสตวเลยงลกดวยนมขนาดใหญทคาดวาจะสญพนธในป พ.ศ. 2603 ไดถงรอยละ 20-403

สตวอนเปนทรกทสดหลายชนด ไมวาจะเปนชาง สงโต ฮปโปโปเตมส อรงอตง หมาจงจอก หมาปา หม และแมแตแมงมมกจะมโอกาสเตบโตในโลกนไดดกวา หากมนษยกนเนอนอยลงและกนพชทปลก เชงนเวศมากขน

3. Tilman, D., et al. 2017. Future threats to biodiversity and pathways to their prevention. Nature, 546: 73–81.

“สตวอนเปนทรกทสดหลาย

ชนด ไมวาจะเปนชาง สงโต

ฮปโปโปเตมส อรงอตง

หมาจงจอก หมาปา หม และ

แมแตแมงมมกจะมโอกาสเตบโต

ในโลกนไดดกวา หากมนษยกน

เนอนอยลงและกนพชทปลกเชง

นเวศมากขน”

กรนพซ 35

ลดเนอสตว เพออนรกษนำ และรกษาคณภาพนำ

การทำาปศสตวเปนกจกรรมทใชนำาและกอมลพษทางนำามากทสดในโลกกจกรรมหนง การลดจำานวนสตวและลดการบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนมจะลดภยคกคามตอแหลงนำาไปไดมาก และอาจจำากดการปนเปอนของมลพษ (เชน ปยเคม ยาฆาแมลง สารประกอบทางการแพทย) จากฟารมปศสตวหรอจากพชอาหารสตวในแหลงนำาและตามชายฝงไดดวย

ลดเนอ เพอสขภาพทดกวา

การลดการผลตเนอสตวและผลตภณฑนมทำาใหมชวตตามธรรมชาตมากขน มแหลงนำาทสะอาดและหางายขน และมความมนคงทางอาหารเพมขน สงเหลานชวยสงเสรมความอดมสมบรณของโลกและสขภาพมนษยโดยฟนฟสภาพแวดลอมทางธรรมชาต และทรพยากรสำาหรบการอยรอดของเรา นอกจากน อาหารทอดมไปดวยพชผกจะชวยพฒนาสขภาพและสขภาวะของมนษยโดยตรงอกดวย

อาหารการกนของคนสวนใหญในยคนหางไกลจากคำาวา “อาหารสขภาพ” ในหลายภมภาคทวโลก ปรมาณผกและผลไมในอาหารยงไมถงปรมาณทไดรบการแนะนำาใหบรโภคอยางเปนทางการดวยซำา4 งานวจยททำาขนเมอเรว ๆ น ประมาณการวา ทวโลกจะหลกเลยงการตายได 5 ล�นร�ยตอปในป พ.ศ. 2593 ถ�เร�กนอ�ห�รเพอสขภ�พ ลดเนอ และเพมผก ผลไม ถวฝกออน และถวเปลอกแขง และห�กเปลยนไปกนอ�ห�รมงสวรตจะหลกเลยงก�รต�ยไดสงม�กถง 7 ล�นร�ย ก�รเปลยนแปลงนจะลดค�ใชจ�ยด�นส�ธ�รณสขและด�นก�รทำ�ล�ยสภ�พภมอ�ก�ศลงไดกว� 31 ล�นล�นบ�ท (1.5 ล�นล�นดอลล�รสหรฐ ฯ)5

4. Springmann, M., et al. 2016. Analysis and valuation of the health and climate change cobenefits of dietary change. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113: 4146-4151.5. Springmann, M., et al. 2016. Global and regional health effects of future food production under climate change: a modelling study. The Lancet, 387: 1937-1946.

กลาวโดยยอคอ แมเราจะพบหลกฐานทางวทยาศาสตรวา เนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรมมผลกระทบตอสขภาวะของโลก แตกรณของการผลตและบรโภคสตวกซบซอนและเกยวเนองกบวถชวตปจจบนของเราทงระบบ เราไมสามารถจดการแตละสวนประกอบอยางแยกสวนได เพราะแตละสวนนนเชอมโยงกนและพงพาอาศยกน ในการแปลงโฉมระบบอาหาร เราตองใชวธการแบบบรณาการ เพอการแทรกแซงทางสงคมและทางนโยบายอนประกอบไปดวยหลายภาคสวนและหลายสาขาวชาชพ เราตองเลอกหนทางทเหมาะสมกบทงการบรโภคและการผลตอาหาร ทงเกษตรกรรมและโภชนาการ ทงเกษตรกรและผบรโภค รวมถงทงประเทศทกนเนอมากและกนเนอนอยดวย

บทสรปและขอเสนอแนะ

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

36 ลดเพอเพม

การปฏรปอาหารตามทกรนพซเรยกรองนนจะเกดขนไดกตอเมอรฐบาล ธรกจ และปจเจกบคคลรวมมอกนเปลยนแปลงขนานใหญ การเปลยนแปลงระบบอาหารตองเปนไปแบบบรณาการตงแตทฟารมจนถงทบาน โดยคอย ๆ ลดเนอสตวจากอตสาหกรรมลงจนหมดไป และลดการผลตและบรโภคเนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรมลงครงหนงภายในป พ.ศ. 2593 เมอเทยบกบปรมาณปจจบน

กรนพซเรยกรองใหผกำาหนดนโยบาย:

1 ยตเงนชวยเหลอและนโยบายทสนบสนนเนอสตวและผลตภณฑนมเชงอตสาหกรรม และอนมตเงน

ชวยเหลอและนโยบายทสงเสรมการผลตผกและผลไมทดตอสขภาพจากแปลงเกษตรเชงนเวศ รวมทงเนอสตวทดกวาและผลตภณฑนมจากเกษตรกรททำาปศสตวเชงนเวศ1

2 มนโยบายลดรายจายสาธารณะจากเนอสตวและผลตภณฑนม

เชงอตสาหกรรม ในขณะทใหการสนบสนนทางเศรษฐกจแกทางเลอกทอดมไปดวยพชผกทมาจากเกษตรกรรมเชงนเวศ และทดแทนเนอสตวและผลตภณฑนมทเหลออยดวยสนคาทผลตโดยเกษตรกรเชงนเวศ สงทควรทำาเปนพเศษคอ กระตนใหหนวยงานของรฐใชนโยบายจดซอในโรงอาหารของรฐทสนบสนนแบบจำาลองน

3 มนโยบายทสนบสนนใหนสยการกนและแบบแผนการบรโภคเปลยนแปลงไป รวมถง

ตงเปาทจะกาวไปสการมเนอสตวและผลตภณฑนมทนอยลง

4 เชญผมอำานาจตดสนใจจากภาคสขภาพและภาคสงแวดลอมมารวมออกแบบนโยบายเกยวกบการเกษตรดวย

เนองจากภาคปศสตวสงผลกระทบตอสขภาพมนษยและสงแวดลอมในวงกวาง

กรนพซเรยกรองใหธรกจและบรษทใหความสำาคญตอสขภาพของโลกมากกวาผลกำาไร และใหคำามนตอสาธารณชนวา จะเปลยนไปสอาหารทอดมไปดวยดวยพชผกและเนอสตวและผลตภณฑนมทมาจากการผลตเชงนเวศ โดยจดทำาแผนยทธศาสตรขนมาเพอแปรเปลยนระบบอาหารใหสำาเรจ

1. ดมาตรฐาน “ปศสตวเชงนเวศ” ของกรนพซไดจากภาคผนวก หนา 40

สดท�ยน กรนพซขอเรยกรองใหพวกเร�ทกคน ตงแตคนหนมส�วจนถงผอ�วโส ม�รวมกนใชเจตจำ�นงและคว�มคดสร�งสรรค เพอจนตน�ก�รวถก�รกนของเร�กนใหม

การขยายตวของการเคลอนไหวทางสงคมเพอ

“ลดเนอสตว”

การเปลยนแปลงอาจจะดนากลว แตโลกทลดเนอสตวลงเปนโลกทจะใหอะไรแกพวกเราทกคนมากมาย ไมเพยงพฒนาสขภาพสวนตวและสงแวดลอมใหอดมสมบรณขน แตจะใหสงใหมดวย นนกคอ โอกาสทเราจะเชอมสมพนธกบโลกอกครงโดยโดยมอาหารเปนสอกลาง การทเราเลอกอาหารทอดมไปดวยพชผกมากขน และลดเนอสตวลง หมายถง

เราหลอเลยงตวเราเองและหลอเลยงโลกดวย

การรณรงค “ลดเนอ” กำาลงแพรขยายไปทวโลก เวลาทนกถงการเคลอนไหวทางสงคมท

เปลยนความสมพนธของเรากบการกนเนอสตว เราจะนกถงกลม 2 กลมคอ “วแกน” และ “มงสวรต” แตทกวนน กลมใหม ๆ กำาลงรวมตวกนเคลอนไหวในระดบโลกเพอวถการกนทดและมมนษยธรรมมากขน กลมทกำาลงเตบโตอยางรวดเรวและแพรหลาย ไดแก กลม Reducetarians (ลดการบรโภคเนอสตว) กลม Flexitarians (ยดหยน กนเนอสตว

ไดบาง) กลม Climatarians (เลอกกนอาหารโดยพจารณาจากการปลอยกาซ

เรอนกระจก) และกลมมงสวรตเทาททำาได

การกระทำาแตละอยางของเรานนลวนชวยโลกได ตงแตการหนมาลองกนอาหารทอดมดวยพชผกเปนครงแรก การงดเนอสตวทกวน การตดสนใจกนอาหารจากเนอสตวทมาจากการผลตเชงนเวศในวนสดสปดาห จนถงการชวนเพอน ๆ มากนอาหาร

มอทอดมไปดวยพชผกทอรอยทสดเทาทเขาเคยกน สมยนมแนวคดเกยวกบการปรงอาหารทนาตนตาตนใจ

มากมาย ทกครงทเราไดลมชมรสอาหารเหลานนเปนโอกาสทเราจะยนยนความหวงใยของเราทมตอครอบครว ชมชน และสงแวดลอม เราสรางระบบอาหารทใหความเปนอยทเปนธรรมและมคณภาพสำาหรบทกคนได ไมวาเขาจะเปนผบรโภคหรอเกษตรกร

สงแวดลอมของเรามาถงจดหวเลยวหวตอทสำาคญ การเคลอนไหวอนหลากหลายทวโลกตางเกดขนเพอขานรบสงน คนเราโหย

หาวถการกนทดกวาและมมนษยธรรมมากขน นวตกรรมอาหารทอดมดวยพชผกและจตสำานกใหม ๆ เกยวกบอาหารของโลกกำาลงรอเราอย

แตทงหมดนเรมตนดวยการมองเขาไปในดวงตาของเดก ๆ ของเรา และใชหวใจตดสนวา วนนเราตองการสรางอนาคตแบบไหนใหกบพวกเขา

ขอเรยกรองของกรนพซ

"ทกครงทเรากน

เรามโอกาสทจะแสดง

ความใสใจตอครอบครว

ชมชน และสงแวดลอม"

© P

eter

Cat

on /

Gre

enpe

ace

บทสรปและขอเสนอแนะ

เดกกำาลงกนอาหารทมาจากเกษตรกรรมเชงนเวศ ทโรงเรยนใน ประเทศบราซล

กรนพซ 37

38 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

กรนพซ 39

40 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

กอนอนใด "ปศสตวเชงนเวศ" หมายถงปรมาณเนอสตวทลดนอยลงกวาทเรากำาลงบรโภคกนอยทวโลกในปจจบนเกณฑมาตรฐานใดกตามควรสงเสรมหลกการสำาคญน "เนอทดกวา" หมายถงการลดการผลตและการบรโภคเนอสตวลงในปรมาณมาก เกณฑม�ตรฐ�นทเปนธรรมในเชงนเวศและเชงสงคมทใชอธบ�ยคว�มหม�ยของคำ�ว� “เนอทดกว�”

1 ผลตดวยอ�ห�รสตวทไมไดใชเปนอ�ห�รมนษย และใสใจกบคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พและ

สภ�พภมอ�ก�ศ

ถงแมการระบขอบเขตของความมนคงอาหารของมนษยนนจะทำาไดยาก แตกหมายรวมถงสตวทเลยงในทงหญาทกชนดและการใชอาหารสตวทนอยมาก หลกการเบองตนมดงน

ไมใชอ�ห�รสตวทปลกในพนททมก�รทำ�ล�ยป�หรอทำ�ล�ยระบบนเวศทสมบรณ

ผลตอ�ห�รสตวในทองถน และผลตจ�กของเหลอเท�ทจะเปนไปได (กากพช เศษอาหาร ขยะอตสาหกรรมทปลอดภย)

ผลตอ�ห�รสตวเชงนเวศต�มหลกเกษตรกรรมเชงนเวศ 7 ประก�ร1 (สนบสนนอธปไตยทางอาหาร เปนประโยชนตอเกษตรกรและชมชนทองถน การผลตและผลผลตอนชาญฉลาด ใหความหลากหลายเปนหวใจของการเกษตร รกษาความอดมสมบรณของดนและนำาทสะอาดกวาอยางยงยน จดการแมลงศตรพชเชงนเวศ และสนบสนนระบบอาหารทรบมอกบสภาวการณทรนแรงได)

คว�มหม�ยเมอใชกบสตวแตละชนด วว – เลยงในทงหญาและทงหญาปศสตว และใชอาหารสตวทปลกในทองถน

หม – ใหอาหารจากของเหลอ และใหอาหารสตวแตนอย อาหารทใหมาจากการเพาะปลกในทองถนเปนสวนใหญ

ไก – ใหอาหารจากของเหลอ และใชอาหารสตวแตนอย อาหารทใหมาจากการเพาะปลกในทองถนเปนสวนใหญ

แกะและแพะ – เลยงในทงหญาและทงเลยงสตว ใชอาหารสตวทปลกในทองถน (รวมกบกากพชและของเหลอ หากเหมาะสม)

2 บำ�รงดนใหอดมสมบรณดวยมลสตว ปยหมก และก�รหมนเวยนธ�ตอ�ห�รแบบครบวงจร

ใชวสดปรบปรงดนจ�กซ�ก/ก�กพช เศษอ�ห�ร และมลสตวทผลตในภมภ�ค2

ปลกพชตระกลถวหมนเวยน ใชปยหมกและปยอนทรยเปนหลกในก�รสร�งคว�มอดมสมบรณของดน

ทดแทนปยเคมดวยปยอนทรยในก�รผลตพชอ�ห�รสตว (ผลตในภมภาค)

1. เกษตรกรรมเชงนเวศ วธทำาการเกษตรแบบนรบประกนไดวา เราจะมการเกษตรทดตอสขภาพและอาหารทดตอสขภาพทงในวนนและวนขางหนา โดยการอนรกษดน นำา และสภาพภมอากาศ การเกษตรแบบนสงเสรมความหลากหลายทางชวภาพ และไมทำาใหสงแวดลอมปนเปอนไปดวยสารเคมหรอพชพนธทมาจากการดดแปลงพนธกรรม (จเอมโอ) การเกษตรเชงนเวศ หมายรวมถงระบบจดการพชและปศสตวนานาชนด ซงตองการเพมผลผลตและรายได และใชแหลงทรพยากรธรรมชาตทองถนอยางยงยนใหเกดประโยชนสงสด ในขณะทลดความตองการปจจยการผลตจากภายนอก (ด Tirado, R. 2015. Ecological farming: the seven principles of a food system that has people at its heart. Greenpeace Research Laboratories Technical Report).2. ในการใช การนำากลบมาใชใหม (รไซเคล) และการกำาจดของเสย ควรคำานงความปลอดภยตอสงแวดลอมและสขภาพ

3 เปนปศสตวทมคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พสง ทงในด�นทงปศสตว ทงหญ� ส�ยพนธ และ

อ�ห�รสตว

อนรกษพนธทองถนทปรบตวเข�กบสภ�พทองถนไดดทสด เรมผสมผส�นหวงโซก�รผลตเนอสตว ผลตภณฑนมและไขเข�กบระบบทปลกพชและทำ�ปศสตวรวมกน (เชน วนเกษตร)

ใชม�ตรวดคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พในพนทผลต (พรอมทงรายการของปฏบตการสรางความหลากหลายทางชวภาพ)

หลกเลยงก�รปลกพชเชงเดยวเพอผลตวตถดบในก�รทำ�อ�ห�รสตว

4 ลดก�รปลอยก�ซเรอนกระจก

ในกรณททำ�ได (วว แกะ แพะ และหมในบางกรณ): อนรกษทงหญ�และใชวธก�รทเพมปรม�ณค�รบอนในดน (รวมถงการจำากดจำานวนสตวตอไร การปลกพชคลมดน และอน ๆ )

เลยงสตวเคยวเอองดวยเศษอ�ห�รเปนสวนใหญ เพมปรม�ณค�รบอนในดนโดยก�รทำ�เกษตรเชงนเวศ (เชน การคลมดนดวยเศษพช การปลกพชตระกลถวหมนเวยน)

ใชประโยชนจ�กก�รจดก�รมลสตวทลดก�รปลอยก�ซเรอนกระจกใหม�กทสด

5 ไมใชส�รฆ�แมลงสงเคร�ะหหรอสงมชวต ดดแปลงพนธกรรม

ไมใชส�รเคมฆ�แมลง ไมใชสงมชวตดดแปลงพนธกรรม

6 จำ�กดก�รใชย�ปฏชวนะในก�รรกษ�โรคสตว

ลดก�รใชย�ปฏชวนะทสำ�คญท�งก�รแพทยทกกลมกบสตวทใชเปนอ�ห�ร

งดใชย�ปฏชวนะทสำ�คญท�งก�รแพทยทกกลมในก�รเรงก�รเจรญเตบโตของสตวทใชเปนอ�ห�ร

งดใชย�ปฏชวนะทสำ�คญท�งก�รแพทยทกกลมในก�รปองกนโรคตดตอในสตวทใชเปนอ�ห�ร ห�กยงตรวจวนจฉยไมพบโรคนน ๆ

กลมย�ปฏชวนะใหม ๆ หรอ ย�ปฏชวนะหล�ยตวผสมกน ทพฒน�ขนม�เพอใชกบมนษย จะถอว�สำ�คญม�กและตองจำ�กดก�รใชเฉพ�ะในมนษย (critically important) ยกเวนองคก�รอน�มยโลกจะจดหมวดหมเปนอย�งอน

จำ�กดก�รใชรวมกนของย�ปฏชวนะทสำ�คญท�งก�รแพทยตวใหมและตวทจะม�ในอน�คต ซงยงไมถกนำ�ม�ใชในก�รผลตอ�ห�รในปจจบน

ภาคผนวก: การทำ ปศสตวเชงนเวศในความหมายของกรนพซ ©

Pet

er C

aton

/ G

reen

peac

e

กรนพซ 41

ตดตงระบบตดต�มตรวจสอบส�รต�นจลชพและก�รดอย�ปฏชวนะในสงแวดลอม

ไมปลอยส�รต�นจลชพออกสสงแวดลอม ไมว�จะเปนก�รระบ�ยออกไปท�งนำ�ทง ก�รสญเสย หรอ ก�รปลอยไปท�งอ�ก�ศ

7 รบรองม�ตรฐ�นสงสดสำ�หรบสวสดภ�พสตว

ไมมก�รปศสตวเชงอตส�หกรรม (เลยงสตวในระบบปดและขงแยกในกรง)

ใหย�เพอรกษ�ก�รเจบปวยของสตวเท�นน ไมใชเพอวตถประสงคอน

ตองใหสตวอยในสภ�พแวดลอมทเหม�ะสม ปองกนก�รท�รณสตวตลอดส�ยก�รผลต มก�รประเมนพรอมก�รบนทกขอมลอย�งมม�ตรฐ�น

8 รบรองสทธมนษยชนตลอดทงหวงโซคณค� (เกษตรกร แรงง�น ชมชนชนบท และชมชน

ทไดรบผลกระทบ)

รบรองว�จะเค�รพสทธของชนพนเมอง รวมถงสทธทพวกเข�จะไดรบก�รปรกษ�ห�รอ และสทธทจะใหหรอระงบคว�มยนยอมโดยไดรบก�รบอกกล�วลวงหน�และเปนอสระ

ก�รผลตตองไมสงผลกระทบท�งลบไมว�จะท�งตรงหรอท�งออมตอสทธและทรพย�กรทองถน

รบรองสทธของเกษตรพนธสญญ�ต�มสทธด�นอ�ห�รขององคก�รสหประช�ช�ต

รบรองก�รเลยงชพทเปนธรรมในชนบท และก�รเปลยนแปลงท�งเศรษฐกจทเปนธรรมสำ�หรบคนทำ�ปศสตว

ภาคผนวก

ววในฟารมปศสตวเชงนเวศในจงหวดตาแกว ประเทศกมพชา

42 ลดเพอเพม

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตวและผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593

ก�รดอย�ปฏชวนะ การดอยาปฏชวะ/ยาตานจลชพเกดขนเมอจลนทรย เชน แบคทเรย ไวรส รา และปรสตเปลยนแปลงไปจนยาทเคยรกษาอาการตดเชอนนใชไมไดผล จลนทรยดอยาปฏชวนะเกอบทงหมดจะถกเรยกวา “ซเปอรบก” ซงนาเปนหวงมาก เพราะการตดเชอทดอยาอาจคราชวตเรา แพรเชอไปสผอน และทำาใหเกดคาใชจายทสงมากในระดบบคคลและสงคม 1

นำ�สนำ�เงน หมายถง นำาทไหลไปกกเกบในแหลงนำาผวดนและแหลงนำาใตดน

คว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พ รวมถงสงมชวตทงหมด (พช สตว รา และจลนทรย) บนโลก หรอในถนทอยแหงใดแหงหนง ความหลากหลายทางชวภาพมกจะหมายถงชมชนของพชและสตวซงสรางสมดลใหกบระบบนเวศ ระบบนเวศทไมสมดลจะทำาใหชนดพนธหนง ๆ มมากหรอนอยเกนไป และเปลยนแปลงชมชนในระยะยาวหรอเรยกกลบคนมาไมได

สถ�นก�รณทเปนอย (Baseline scenario, Business as usual) คอสถานการณทกำาลงดำาเนนอย โดยไมมการเปลยนแปลงสำาคญ ๆ เกดขนในระหวางทาง ดงนน สถานการณแวดลอมจงดำาเนนไปตามทคาดไวโดยไมเปลยนแปลง วฏจกรค�รบอน ลำาดบกระบวนการทสารประกอบคารบอนเปลยนรปแบบในสงแวดลอม

โรคหวใจและหลอดเลอด โรคหลอดเลอดสมอง โรคหลอดเลอดหวใจ โรคเกยวกบหลอดเลอดแดงใหญ และโรคหลอดเลอดแดงสวนปลายตบลวนเปนอาการของโรคหวใจและหลอดเลอด

Concentrated animal feeding operations (CAFOs) หมายถง ฟารมปศสตวทสตวมากกวา 1,000 “หนวย” ถกขงไวเกน 45 วนตอป กระทรวงเกษตรแหงสหรฐอเมรกาใหคำาจำากดความ “สตว 1 หนวย” วาหมายถง สตวทมนำาหนกตอนมชวตเทากบ 1,000 ปอนด (ประมาณ 450 กก.) ซงคำานวณแลว 1 หนวยจะเทากบววเนอ 1,000 ตว

1. http://www.who.int/features/qa/75/en/

ววนม 700 ตว หมทนำาหนกเกน 250 กก. 2,500 ตว ไกเนอ 125,000 ตว และไกไข 82,000 ตว

เบ�หว�น เปนสภาวะผดปกตทเปนไปตลอดชวต เกดขนเมอปรมาณกลโคส (นำาตาล) ในเลอดสงเกนไป ถาไมไดรบการรกษา ระดบกลโคสในเลอดทสงจะทำาใหเกดโรคแทรกซอนทรนแรง เบาหวานม 2 ประเภทหลก คอ ประเภทท 1 และ ประเภทท 2

ก�รปลอยก�ซจ�กก�รทำ�ล�ยป� เปนผลจากการทคารบอนซงถกเกบไวในมวลของพช (ใบ ลำาตน ราก) และในดน (จลนทรย) รอเวลาถกปลอยสชนบรรยากาศเนองจากปาถกทำาลาย

เกษตรกรรมเชงนเวศ รปแบบการเกษตรทจะชวยรบรองวา เราจะมการเกษตรและอาหารทดตอสขภาพทงในวนนและวนหนา โดยการอนรกษดน นำา และสภาพภมอากาศ การเกษตรแบบนสงเสรมความหลากหลายทางชวภาพ และไมทำาใหสงแวดลอมปนเปอนไปดวยสารเคมหรอพชพนธทมาจากการดดแปลงพนธกรรม (จเอมโอ) เกษตรกรรมเชงนเวศ หมายรวมถงระบบจดการพชและปศสตวนานาชนด ซงตองการเพมผลผลตและรายได และใชแหลงทรพยากรธรรมชาตทองถนอยางยงยนใหเกดประโยชนสงสด ในขณะทลดความตองการปจจยการผลตจากภายนอก (ด Tirado, R. 2015. Ecological farming: the seven principles of a food system that has people at its heart. Greenpeace Research Laboratories Technical Report).

ก�รปศสตวเชงนเวศ วธนรวมเอาสตวในไรนาเขาไปเปนสวน

ประกอบสำาคญของระบบเกษตรกรรม สตวเหลานชวยใชและหมนเวยนธาตอาหารใหเกดประโยชนสงสด และเปนแรงงานสำาคญในฟารมในหลายภมภาคดวย การปศสตวเชงนเวศตองการเพยงทงหญา ทงหญาเลยงสตว และกากอาหารเปนอาหารสตว จงชวยลดการใชพนททเหมาะสำาหรบการเพาะปลก ลดการแกงแยงทดนกบการผลตอาหารมนษยโดยตรง และปกปองระบบนเวศทางธรรมชาตภายใตระบบอาหารทเปนธรรมทวโลก (ด Tirado, R. & Kruszewska, I. 2012. Ecological Livestock: Options for reducing livestock production and consumption to fit within ecological limits, with a focus on Europe. Greenpeace Research Laboratories Technical Report)

ยโทรฟเคชน หมายถง การมธาตอาหารทสมบรณเกนไปในระบบนำา (นำาจดและทะเล) ซงเปนสาเหตของสาหรายสะพรงและระดบออกซเจนตำา

ก�รตดตอยน การใชเทคโนโลยชวภาพเปลยนแปลงลำาดบดเอนเอแบบเฉพาะเจาะจงในจโนมของสงมชวต

ก�รเปลยนแปลงก�รใชทดน ในระดบโลก ทวทงโลก มนษยใชผนดนสวนหนงทำากจกรรมตาง ๆ มากมาย และเมอถนทอยตามธรรมชาตถกเปลยนแปลงกจะกระตนใหเกดการเปลยนแปลงทางสงแวดลอมในระดบทองถน ระดบภมภาค และระดบโลก ซงจะมผลกระทบตอวฏจกรชวธรณเคม โครงสรางและหนาทของระบบนเวศ และการปลอยกาซเรอนกระจก

อภธานศพท

กรนพซ 43

อภธานศพท

นำ�สเขยว คอนำาทมาจากการรวมกนของนำาฝน

นำ�สเท� คอมวลนำาทนำาไปใชเพอเจอจางและดดซมมลพษ

วถแบบองครวม เปนวธการเขาถงจดหมายอยางเปนระบบ แตละสวนของสรรพสงเชอมโยงสมพนธกนอยางใกลชด และอธบายไดเมออางองถงในแบบทเปนองครวมเทานน ปญหาเชงนเวศมกตองการการแกไขแบบเปนองครวม

ก�รเกษตรเชงอตส�หกรรม นคอวธปลกพชอาหารซงรวมไปถงการใชปจจยการผลตภายนอกอยางเขมขน เชน ปย ยาฆาแมลง และยาปฏชวนะ การเกษตรเชงอตสาหกรรมมกจะเนนไปทการเพมผลผลตใหสงทสด และทำาในระดบทเขมขน

ปศสตว ปศสตวคอสตวทเลยงในระบบเกษตรกรรมเพอผลตสนคา เชน เนอสตว ไข นม ขน หนง และขนแกะ และมกจะถกใชเปนแรงงานดวย

วฏจกรไนโตรเจน กระบวนการตอเนองทสงผลใหไนโตรเจนในอากาศและสารประกอบไนโตเจนในดนเกดการเปลยนแปลงโดยกระบวนการไนตรฟเคชน (กระบวนการออกซไดซแอมโมเนยใหเปนไนไตรท และไนเตรท) และการตรงไนโตรเจน จนกลายเปนสสารทใชกบพชสเขยวได สสารนจะคนกลบไปสอากาศและดนเมอพชเนาเปอย และเกดกระบวนการดไนตรฟเคชน (กระบวนการเปลยนในเตรทใหอยในรปของกาซไนโตรเจน)

วฏจกรฟอสฟอรส นคอวฏจกรชวธรณเคมซงอธบายการเคลอนตวของฟอสฟอรสไปตามกอนหน ดน นำา และสงมชวตบนโลก สงทตางจากวฏจกรชวธรณเคมอน ๆ กคอ บรรยากาศไมไดมบทบาทสำาคญตอการเคลอนตวของฟอสฟอรส

พรมแดนแหงพภพ (Planetary boundaries) อธบายถงระบบทสำาคญตอการดำารงอยของมนษยบนโลก และมงหมายทจะวดสถานะของพนทปฏบตการในระบบเหลานน ซงมตงแตสมบรณดจนถงเกนขดความปลอดภย พรมแดนแหงพภพ 9 ดาน ไดแก 1) การเปลยนแปลงระบบทดน 2) ความสมบรณของชวมณฑลหรอการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ 3) การไหลทะลกของสารชวธรณเคม (มลพษจากไนโตรเจนและฟอสฟอรส) 4) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ 5) การใชนำาจด 6) สสารใหม 7) การเปน กรดในมหาสมทร 8) การสญเสยโอโซน ในชนบรรยากาศสตราโตสเฟยร และ 9) ภาระฝนละอองในบรรยากาศ

อ�ห�รทมพชผกเปนหลก/ อดมดวยพชผก อาหารชนดนมผก เมลดพช ผลไม และถวเปลอกแขง เปนหลก อาจมผลตภณฑจากสตวในปรมาณเลกนอย เชน มนม ไข และผลตภณฑจากเนอสตวในปรมาณนอยมาก กรนพซแนะนำาวา ควรกนผลตภณฑจากเนอสตวไมเกนสปดาหละ 300 กรม และดมนมไมเกนสปดาหละ 600 กรม (เปาหมายทวโลก ภายในป พ.ศ. 2593) อาหารเหลานอาจปลกโดยใชหลกเกษตรกรรมเชงนเวศทกรนพซสงเสรมมาตลอด อาหารทมพชเปนหลก กบ อาหารทอดมดวยพชผก หมายถงสงเดยวกน

อ�ห�รมงสวรต โดยมากหมายถงอาหารมงสวรตแบบนมและไข ซงเปนอาหารจากพชทมผลตภณฑนมและไขพอประมาณ อาหารจากพชรปแบบนพบไดมากทสดและใหคณคาทางโภชนาการครบถวน อาหารมงสวรตแบบนมและไขนนปลอดภยและเหมาะกบสขภาพของหญงมครรภและหญงใหนมบตร ทารก เดกวยรน และผอาวโส

อ�ห�รวแกน คออาหารทมแตพชและไมมผลตภณฑจากสตวเลย หากวางแผนการกนอาหารวแกน

อยางถกตองแลว อาหารชนดนจะเหมาะสมกบคนทกเพศทกวย และใหธาตอาหารทจำาเปนครบถวน ทงวตามน แรธาต และกรดอะมโน ยกเวนวตามนบ 12 (อาจตองกนวตามนบ 12 เสรม)

Zoonoses คอโรคทตดตอกนไดระหวางสตวกบคน

อภธานศพท

วสยทศนของกรนพซเรองระบบเนอสตว

และผลตภณฑนมถงป พ.ศ. 2593