antropologia brasileira, etnicidade e direitos culturais

Upload: claudemirpereira

Post on 23-Feb-2018

217 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/24/2019 Antropologia Brasileira, Etnicidade e Direitos Culturais.

    1/9

    unesp UNIVERSIDADE ESTADUAL PAULISTA JLIO DE MESQUITA FILHO

    Faculdade de !"nc!as e Le#$asa%pus de A$a$a&ua$a ' SP

    CLAUDEMIR CARLOS PEREIRA

    TRABALHO AVALIATIVO DE ANTROPOLOGIA BRASILEIRAETNICIDADE E DIREITOS CULTURAIS

    ARARAQUARA S.P.

    2015

    1

  • 7/24/2019 Antropologia Brasileira, Etnicidade e Direitos Culturais.

    2/9

    CLAUDEMIR CARLOS PEREIRA

    TRABALHO AVALIATIVO DE ANTROPOLOGIA BRASILEIRAETNICIDADE E DIREITOS CULTURAIS.

    Relatrio Apresentao para a Dis!iplina AP"#$%#

    & Antropolo'ia Brasileira & o C(rso e Ci)n!ias

    So!iais* +inistraa pela Pro,- Dra. Renata

    Meeiros Paoliello.

    ARARAQUARA SP2015

    2

  • 7/24/2019 Antropologia Brasileira, Etnicidade e Direitos Culturais.

    3/9

    ANTROPOLOGIA BRASILEIRA* ETNICIDADE E DIREITOS CULTURAIS.

    No teto e /o0o Pa!1e!o e Oli2eira 34##56* intit(lao 7Uma etnologia dos ndiosmisturados: situao colonial, territorializao e fluxos culturais8* o a(tor pro!(ra is!(tir

    so9re o paraoo o po(!o interesse* :(e ele !ita !o+o 7interesse resi(al8 so9re os po2os

    in;'enas o Noreste< ele pro!(ra e9ater so9re esta pro9le+=ti!a e aponta para as 7la!(nas

    etno'r=,i!as e os sil)n!ios a 1istorio'ra,ia8 3OLIVEIRA* 4##5* p. >56.

    A inten?0o e Oli2eira @ ,orne!er s(9s;ios para se re,letir so9re esse paraoo e+ tr)s

    +o2i+entos

    7No pri+eiro pro!(ro +ostrar !o+o o!orre( a ,or+a?0o o o9eto e in2esti'a?0o e

    re,le0o intit(lao 7;nios o Noreste8* partino os !nones !ient;,i!os na!ionais einterna!ionais at@ as instit(i?es lo!ais* +ostrano !o+o !on!reta+ente se interrela!ionara+ +oelos !o'niti2os e e+anas pol;ti!as. E+ (+ se'(no +o2i+entois!(to !on!eitos para a an=lise a etni!iae e* 9aseano+e e+ al'(+as etno'ra,ias*pro!(ro ,orne!er (+a !1a2e interpretati2a para os ,atos a !1a+aa 7e+er')n!ia8 eno2as ientiaes. "inal+ente e9ato !o+ o a+eri!anis+o e re,lito so9re as perspe!ti2aspara o est(o e pop(la?es tias !o+o e po(!a istinti2iae !(lt(ral 3o( sea*!(lt(ral+ente 7+ist(raas86 3OLIVEIRA* 4##5* p. >568.

    O a(tor pretene 7+ostrar !o+o o!orre( a ,or+a?0o o o9eto e in2esti'a?0o e re,le0o

    intit(lao 7;nios o Noreste8. Oli2eira atenta para os 7,atos a !1a+aa Fe+er')n!ia e

    no2as ientiaes8 2isano* e+ lti+a instn!ia* a (+ e9ate re,lei2o 7so9re as perspe!ti2aspara o est(o e pop(la?es tias !o+o e po(!a istinti2iae !(lt(ral 3o( sea*

    !(lt(ral+ente F+ist(raas68 34##5* p. >56. O a(tor !ita (+a ,a+osa +et=,ora e L@2iStra(ss

    :(e nos ensina :(e 7O antroplo'o @ o astrno+o as !i)n!ias so!iais ele est= en!arre'ao

    e es!o9rir (+ sentio para !on,i'(ra?es +(ito i,erentes* por s(a ore+ e 'raneJa e se(

    a,asta+ento* as :(e est0o i+eiata+ente pri+as o o9ser2aor8 3OLIVEIRA* 4##5* p.>#6*

    e se 2aleno esta +et=,ora a,ir+a :(e @ 7inteira+ente inapli!=2el ao est(o as !(lt(ras

    a(t!tones o Noreste8 3OLIVEIRA* 4##5* p. >#6* pois estas !(lt(ras n0o se apresenta+

    !o+o 7entiaes es!ont;n(as e is!retas8 e* e2io a isto* n0o possi9ilita !on,or+e a

    7+et=,ora o astrno+o8* o istan!ia+ento e a o9eti2iae. De2io a este ,ato o a(tor

    pro!(ra entener as raJes a 9aia atrati2iae este te+a para os etnlo'os.

    De2io as s(as !on,i'(ra?es espe!;,i!as* as (as +aiores 2ertentes e est(os etnol'i!os

    3 o e2ol(!ionis+o !(lt(ral nortea+eri!ano e o estr(t(ralis+o ,ran!)s6 e o ini'enis+o

    pare!e+ !on,l(ir para (+a a2alia?0o ne'ati2a re,erente aos est(os as !(lt(ras in;'enas o

    Noreste e* ta+9@+* os ;nios o Noreste n0o poss(iria+ i+portn!ia en:(anto o9eto e

    a?0o pol;ti!a 3ini'enista6. Para o a(tor @ a partir e ,atos e nat(reJa pol;ti!a 3e+anas

    :(anto = terra e assist)n!ia ,or+(laas ao r'0o ini'enista6 :(e os at(ais po2os in;'enas o

    3

  • 7/24/2019 Antropologia Brasileira, Etnicidade e Direitos Culturais.

    4/9

    Noreste s0o !olo!aos !o+o o9eto e aten?0o para os antroplo'os seiaos nas

    (ni2ersiaes a re'i0o* e !o+o* res(ltante esse no2o !onteto s(r'e (+a pri+eira tentati2a

    e e,ini?0o os 7;nios o Noreste8 !o+o (+a (niae 3!on(nto @tni!o e 1istri!o6.

    A (niae os 7;nios o Noreste8 @ aa n0o por s(as instit(i?es* ne+ por s(a 1istria* o(

    por s(a !one0o !o+ o +eio a+9iente* +as por perten!ere+ ao Noreste* en:(anto

    !on'lo+erao 1istri!o e 'eo'r=,i!o. E+ se( teto o a(tor e,ine (+ !on!eito !1a2e +(ito

    i+portante< 7;nios +ist(raos8 para a !ontin(iae o e9ate

    7Ao lon'o o ensaio* !ont(o* esses a(tores +en!iona+* a t;t(lo e (+esti'+a* (+a !ara!teriJa?0o so!iol'i!a :(e poeria apli!arse a toasa:(elas pop(la?es 7a partir a se'(na +etae o s@!(lo* so9ret(o* os;nios os alea+entos passa+ a ser re,erios* !o+ !res!ente ,re:()n!ia*!o+o ;nios Fmisturados* a're'anosel1es (+a s@rie e atri9(tos

    ne'ati2os :(e os es:(ali,i!a+ e os ope+ aos ;nios Fpuros o passao*iealiJaos e apresentaos !o+o antepassaos +;ti!os8 3OLIVEIRA* 4##5*p. K6

    De2e+ ,i!ar entenio :(e a epress0o 7;nios +ist(raos8* n0o enota (+a 1o+o'eneiae

    !(lt(ral entre os ;nios* +as e,eitos se+el1antes 37+ist(ras86 a2inos e !erta estr(t(ra

    !olonial e s(9orina?0o os ;nios e se(s territrios a re'i+es a+inistrati2os estatiJaos.

    Oli2eira aponto( e+ se(s tetos :(e os 7;nios +ist(raos8 3no+eaa+ente* no !aso

    en,o!ao por ele* os ;nios no Noreste 9rasileiro6 ,ora+ representaos pela antropolo'ia os

    anos K$ pelo :(e ,ora+ 3o( pelo :(e* s(pe+se* eles ,ora+6 s@!(los atr=s* a9rino (+a

    enor+e la!(na entre o :(e se sa9e so9re eles e o :(e eles s0o 1oe e+ ia.

    E+ parti!(lar* so9re !o+o 'r(pos @tni!os istintos 2)+ seno a'r(paos so9 o rt(lo 7;nios

    +ist(raos8 e !o+o este a'r(pa+ento poe ser re2ertio e+ est(os !o+parati2os so9re

    pro!essos e territorialiJa?0o. A no?0o e territorialiJa?0o esen2ol2ia por Oli2eira 34##56

    nos o,ere!e (+a 1ipteses;ntese ae:(aa a estas :(estes. Este a(tor esen2ol2e( a no?0o

    e territorialiJa?0o !o+o (+ pro!esso e reor'aniJa?0o so!io!(lt(ral e a+plas propor?es

    :(e pres!ine a esestr(t(ra?0o as so!ieaes in;'enas para esta9ele!er (+a aa

    !orrela?0o e ,or?as i+pres!in;2el ao !ontrole estatal so9re o territrio e s(a pop(la?0o.

    7Nesse sentio* a no?0o e territorializao @ e,inia !o+o (+processo dereorganizao social :(e i+pli!a 46 a !ria?0o e (+a no2a (niaeso!io!(lt(ral +eiante o esta9ele!i+ento e (+a ientiae @tni!ai,eren!iaora< 6 a !onstit(i?0o e +e!anis+os pol;ti!os espe!ialiJaos< %6a ree,ini?0o o !ontrole so!ial so9re os re!(rsos a+9ientais< >6 areela9ora?0o a !(lt(ra e a rela?0o !o+ o passao 3OLIVEIRA* 4##5*p.KK68.

    En!aps(lao pela re'i0o e re,er)n!ia 3o Noreste 9rasileiro6 para ,or+(lar s(as ponera?es*Oli2eira n0o 9(s!o( !onstr(ir (+a poss;2el ponte teri!a entre te+as e pro9le+as pertinentes

    4

  • 7/24/2019 Antropologia Brasileira, Etnicidade e Direitos Culturais.

    5/9

    a pessoas* 'r(pos e po2os in;'enas sit(aos e+ o(tros !en=rios e re'ies* a+aJni!os o(

    n0o* este o( o o(tro lao as ,ronteiras.

    Por +ais :(e 1o(2esse re!on1e!io :(e s(a inten?0o n0o 3era6 propor (+a etnolo'ia os

    F;nios o Noreste* o( +es+o (+a etnolo'ia os F;nios +ist(raos* :(e ,(n!ionasse

    !o+o (+ !ontraponto e +oelos a+eri!anistas* o es+onte este ,also o9eto !1a+ao

    7;nios o Noreste8* s(!eio pela !olo!a?0o o pro9le+a real a +ist(ra os ;nios por

    pro!essos e territorialiJa?0o* e2eria aina ser !apaJ e reorenar !on!eit(al+ente

    pro9le+as e+piri!a+ente se+el1antes* por@+ 'eo'ra,i!a+ente istantes. nesse sentio :(e

    se poe a,ir+ar !o+ aina +ais se'(ran?a :(e os 7;nios +ist(raos8 !arre'a+ !onsi'o

    ientiaes 1istri!as a2inas as trans,or+a?es e+ +ltiplos n;2eis e s(a eist)n!ia

    so!io!(lt(ral.Oli2eira 34##56* tratano o ,ato so!ial :(e nos lti+os 2inte anos 2)+ se 2eri,i!ano no

    Noreste* o a e+er')n!ia e no2as ientiaes @tni!as o( e rein2en?0o e etnias =

    re!on1e!ias* !onsiera :(e a i+ens0o territorial @ estrat@'i!a para a re,le0o a

    in!orpora?0o e pop(la?es etni!a+ente istintas e+ (+ eter+inao Estaona?0o.

    A no?0o per+ite o trata+ento essa sit(a?0o e+ :(e a e+ana pol;ti!a por terras* apare!e

    !o+o (+ ele+ento e istinti2iae !(lt(ral a eli+ita?0o e (+ territrio @ o :(e per+ite o

    re!on1e!i+ento esses 'r(pos !o+o !oleti2iaes i,eren!iaas. A i+a'e+ a 2ia'e+ e2olta :(e ele prope para o ,en+eno* pare!el1e +ais pre!isa :(e as e!orrentes os

    !on!eitos e 7etno')nese8 o( 7e+er')n!ia @tni!a8* 7;nios e+er'entes8* 7no2as etni!iaes8*

    7i=spora8. Nela ta+9@+ est= o se( enteni+ento a etni!iae os pro!essos pol;ti!os :(e

    e2e+ ser analisaos e+ !ir!(nstn!ias espe!;,i!as e as lealaes pri+oriais* s(pono (+a

    traetria 1istri!a eter+inaa por +ltiplos ,atores e (+a ori'e+* e :(e apesar e ser (+a

    eperi)n!ia ini2i(al* est= tra(Jia e+ sa9eres e narrati2as aos :(ais 2e+ se a!oplar.

    E+ se( teto Oli2eira 34##56 ,aJ (+a ponera?0o ao !o+entar a !l=ssi!a e,ini?0o e 'r(po@tni!o aa por Bart1* o9ser2ano :(e @ ne!ess=rio re,letir +ais etia+ente so9re o !onteto

    interso!iet=rio no :(al se !onstit(e+ 'r(pos @tni!os. O a(tor ar'(+enta :(e n0o se trata e

    (+ !onteto a9strato o( 'en@ri!o :(e possa a9sor2er toas as so!ieaes e s(as i,erentes

    ,or+as e 'o2erno* e si+ e (+a intera?0o :(e @ pro!essaa entro e (+ :(aro pol;ti!o

    pre!iso* :(e te+ se(s par+etros aos pelo Estaona?0o.

    Oli2eira 34##56 9(s!a tril1ar e+ s(a pro(?0o a no?0o e 7sit(a?0o8 !o+o a ieia !1a2e para

    os est(os e ientiaes @tni!as. E+ se( teto !riti!a os est(os a+eri!anistas e+ rela?0o a

    po(!a aten?0o aa aos est(os e !o+(niaes !lassi,i!aas !o+o e 9aia istinti2iae

    !(lt(ral 3prin!ipal+ente os po2os in;'enas o Noreste 9rasileiro6.5

  • 7/24/2019 Antropologia Brasileira, Etnicidade e Direitos Culturais.

    6/9

    No teto e Man(ela Carneiro a C(n1a 3$$#6 intit(lao 7Cultura com Aspas a a(tora 2isa

    a !onstr(?0o teri!a a!er!a a pro9le+=ti!a a i,eren!ia?0o e !(lt(ras a !(lt(ra seria (+

    patri+nio 'eral* en:(anto 7!(lt(ra8 !on,i'(raria na parti!(lar e !aa po2o* seno

    at(al+ente (+ ter+o apropriao pelas !o+(niaes in;'enas e trai!ionais* (tiliJanose

    ela para a o9ten?0o e espa?os le'ais

    7En:(anto a antropolo'ia !onte+pornea* !o+o Mars1all Sa1lins aponto(*2e+ pro!(rano se es,aJer a no?0o e !(lt(ra* por politi!a+ente in!orreta3e eiala aos !(iaos os est(os !(lt(rais6* 2=rios po2os est0o +ais o:(e n(n!a !ele9rano s(a 7!(lt(ra8 e (tiliJanoa !o+ s(!esso para o9terrepara?es por anos pol;ti!os 3CUNHA* $$#* p.%4%68

    A a(tora tra9al1a !o+ esse esen!ontro a !(lt(ra e a 7!(lt(ra8* = :(e esta lti+a !o+pe

    (+ !aso !o+pleo* (+a 2eJ :(e se trata e al'o perten!ente e !onser2aa por (+ po2oespe!;,i!o< ese+9o!anose n(+ pro9le+a antropol'i!o 7... e (+a ,@rtil ieia e Mars1all

    Sa1lins* a :(est0o passa a ser esta !o+o se = a ini'eniJa?0o a 7!(lt(ra8.8 3I9ie+* p.

    %4>6.

    Man(ela Carneiro a C(n1a nos intro(J nessa pro9le+=ti!a !o+ a se'(inte passa'e+ 7O

    2el1o le2anto(se* i+potente. Ol1o( para o a(itrio e isse !o+ ini'na?0o* e+ port('()s

    7Al'(@+ a:(i a!1a :(e honi@ !(lt(ra E( i'o :(e n0o. N0o @QHonin0o @ !(lt(ra83I9ie+*

    p. %4>68. O :(e esse 2el1o :(is iJer ao se re,erir a !(lt(ra se+ aspas O honin0o era (+a

    !(lt(ra (ni2ersal* seno (+a proprieae os ;nios atuina! O honi, ta+9@+ !on1e!io

    !o+o a"ahuasca#* ese a @!aa e 4#%$ 2in1a seno in!orporaa a i2ersas reli'ies

    pop(lares n0o in;'enas* e a partir e 4#$ ,oi seno alastraa para as 'ranes !iaes o pa;s

    e e+ 4##$* a!a9aria* (nto !o+ o(tras reli'ies* eportaas para os Estaos Unios e a

    E(ropa.

    Te+os a as!ens0o e (+a no2a in+i!a in(Jia pela re,lei2iae a !(lt(ra e o e9ate

    so9re a !oleti2iJa?0o e al'o :(e seria ireito pri2ao e po(!os* e os !on1e!i+entos

    trai!ionais i,(sos passa+ por (+ pro!esso e pri2atiJa?0o. A +onopoliJa?0o e (+

    !on1e!i+ento apropriao por 2=rios 'r(pos passa a ser a :(est0o !r(!ial para a estip(la?0o

    as nor+as le'ais e se( (so* atri9(ino aos 'r(pos in;'enas se(s respe!ti2os ireitos a!er!a

    a reser2a e s(a trai?0o.

    As ae:(a?es a ientiae @tni!a !o+o ienti,i!a?0o e a(to!ons!i)n!ia e 'r(po

    a!arretara+ na or'aniJa?0o e,i!iente e resist)n!ia a isse+ina?0o e s(a trai!ionaliae. A

    ne'a?0o e :(e al'o sea !(lt(ra se re,ere a (+a l'i!a (ni2ersaliJante. O re!on1e!i+ento a

    1 Aa1(as!a @ (+ pro(to 2e'etal psi!oati2o res(ltante o !oJi+ento o !ip Banisteriopsis !aapi !o+ as,ol1as o ar9(sto Psi!1otria 2iriis. Esta e!o!?0o poe ser !1a+aa e s(9stn!ia ente'ena por:(e pro2o!aestaos alteraos e !ons!i)n!ia.

    6

  • 7/24/2019 Antropologia Brasileira, Etnicidade e Direitos Culturais.

    7/9

    etni!iae apare!e !o+o rei2ini!a?0o e !(n1o !(lt(ral* (+a ,or+a e protestos

    e+inente+ente pol;ti!os. 3CUNHA* $$#< >>6.

    7V=rios po2os o planeta t)+ !ontraposto !ons!iente+ente s(a !(lt(ra s ,or?as o

    i+perialis+o o!iental :(e os 2e+ a,li'ino 1= +(ito te+po8 3SAHLINS. 4##< >6 e a

    !(lt(ra entraria nessa !ontet(aliJa?0o !o+o (+a ,or+a e e+ar!a?0o e espa?o 7C(lt(ra8

    te+ sio (tiliJaa e ,or+a re!orrente para a a,ir+a?0o e ientiae* i'niae e poer

    3CUNHA. $$#< %6.

    A partir a !on!ep?0o e etni!iae !o+o (+a lin'(a'e+ :(e (sa si'nos !(lt(rais para tratar

    e se'+entos so!iais* C(n1a 3$$#6 !onstri a ieia e arti!(la?0o inter@tni!a nat(ral L@2i

    stra(ssiana so9re tote+is+o e or'aniJa?0o e i,eren?as. As so!ieaes !o+o (+ too

    !onstit(e+ (niaes a estr(t(ra inter@tni!a* ,or+ano 'r(pos @tni!os. Para C(n1a 3$$#6* o+oo e !on!e9er os ireitos intele!t(ais in;'enas epene e !o+o @ entenia a 7!(lt(ra8

    & o ter+o 7!(lt(ra8 te+ a proprieae e (+a +etalin'(a'e+* seno (+a no?0o re,lei2a :(e

    ,ala e si +es+a. Os ireitos intele!t(ais e so!ieaes trai!ionais iJe+ respeito !(lt(ra*

    = os proetos pol;ti!os :(e !onsiera+ a possi9iliae e !olo!ar o !on1e!i+ento trai!ional

    e+ o+;nio p9li!o iJe+ respeito 7!(lt(ra8.

    7As pessoas* portanto* tene+ a 2i2er ao +es+o te+po na 7!(lt(ra8 e na!(lt(ra. Analiti!a+ente* por@+* essas (as es,eras s0o istintas* = :(e se

    9aseia+ e+ i,erentes prin!;pios e inteli'i9iliae. A l'i!a interna a!(lt(ra n0o !oin!ie !o+ a l'i!a inter@tni!a as 7!(lt(ras8 3CUNHA* $$#*p.%K#68.

    A a(tora !a+in1a na !ontra +0o e (+a 2is0o est=ti!a e sa9er trai!ional :(e o to+a apenas

    !o+o (+ patri+nio a ser preser2ao. Epe* atrelaa Con2en?0o a Bioi2ersiae

    34##6* o !ar=ter in+i!o e a9erto a ino2a?es o sa9er trai!ional* ressaltano as

    !ontri9(i?es e,eti2as :(e poe traJer 3e = tro(e6 ao sa9er !ient;,i!o. A,ir+a :(e a !i)n!ia

    trai!ional !onstit(i (+ poten!ial e reno2a?0o os prprios parai'+as o sa9er !ient;,i!o.

    Entretanto* @ ne!ess=rio ro+per !o+ os pre!on!eitos para !o+ os +oelos trai!ionais e para

    !o+ os +oelos lo!ais e interpreta?0o o real. C(n1a 3$$#6 ressalta* aina* :(e para 1a2er

    apropria?0o o sa9er trai!ional* s0o ne!ess=rios ispositi2os para s(a 2is(aliJa?0o e prote?0o

    os ter+os e proprieae intele!t(al. A !i)n!ia 1e'e+ni!a @ i+pa!taa por in(n?es

    so!iais* !(lt(rais* pol;ti!as e e!on+i!as e se esen2ol2e entro e (+ re'i+e ni!o

    arti!(lao a proto!olos a!oraos pela 7!o+(niae !ient;,i!a8. /= os sa9eres trai!ionais s0o

    esen2ol2ios se'(no tantos re'i+es :(antos sea+ os po2os :(e o pro(Je+. Entre o sa9er

    !ient;,i!o e o sa9er trai!ional 1= i,eren?as :(anto ao en:(ara+ento n(+ !a+po* e

    espe!ialiae* e +oo e pro(?0o e trans+iss0o* e !ir!(la?0o e a 'era?0o e ireitos e

    7

  • 7/24/2019 Antropologia Brasileira, Etnicidade e Direitos Culturais.

    8/9

    e2eres. Apesar isso* C(n1a 3$$#6* e,ene :(e poe+ ser !o+paraos* = :(e s0o ,or+as

    e entener e a'ir so9re o +(no* al@+ e repo(sare+ so9re as +es+as opera?es l'i!as.

    S0o total+ente !oerentes entro o se( prprio re'i+e e !on1e!i+ento* !on,or+e ,oi

    e+onstrao por L@2iStra(ss e+ $ pensamento sel%agem 34#6* no !on1e!i+ento

    !ient;,i!o preo+ina+ as 7(niaes !on!eit(ais8* ao passo :(e no trai!ional* o

    !on1e!i+ento se estr(t(ra a partir e 7(niaes per!ept(ais8 o( 7:(aliaes se'(nas8 !o+o

    !1eiro* !ores e sa9ores. A aspira?0o e (ni2ersaliae e e 2erae a9sol(ta :(e !ara!teriJa+

    o sa9er !ient;,i!o !ontrasta !o+ a +(ltipli!iae* o !ar=ter lo!al e a in!l(s0o e i2er')n!ias

    :(e !ara!teriJa+ os sa9eres trai!ionais.

    A ,(n?0o a(tor e o9rateto e Man(ela Carneiro a C(n1a 3$$#6 insta(ra* se'(no

    "o(!a(lt 3$$46* (+a rela?0o entre a(tor e o9ra !o+o ,en+enos e rees!o9ertas ereat(aliJa?es* !aa (+ eles !o+ s(a espe!i,i!iae* pa(taa esta* respe!ti2a+ente* ora na

    analo'ia e no iso+or,is+o* ora na 7reinser?0o e (+ is!(rso e+ (+ o+;nio e

    'eneraliJa?0o* e apli!a?0o o( e trans,or+a?0o :(e @ no2o para ele8 3p.5%6. Para "o(!a(lt*

    a ,(n?0o a(tor @ +(ito !o+plea* 1a2eno* pois* i,eren?as !onsier=2eis entre a(tor e (+a

    is!(rsi2iae e a(tor e (+a o9ra* 9e+ !o+o entre a(tor na literat(ra e a(tor na !i)n!ia.

    "o(!a(lt elen!a al'(ns atri9(tos a ,(n?0o a(tor* e,eneno aina :(e esta @ ,(n?0o a

    es!rita. Dentre eles est= a responsa9iliae e o ,ato e ter sio se( tetop(9li!aore,erenao por al'(@+ 3eitor6* o( sea* o a(tor ass(+e a responsa9iliae

    3pol;ti!aso!ial6 pela o9ra e e2e ter se( teto p(9li!ao para ser re!on1e!io. De a!oro !o+

    C1artier* os atri9(tos ete!taos por "o(!a(lt !on,ere+ e ,ato le'iti+iae ,(n?0o a(tor.

    Para C1artier* ao ,aJer (+a leit(ra a posi?0o e "o(!a(lt :(anto ao per!(rso a a(toria na

    so!ieae* o a(tor @ a:(ele :(e et@+ a proprieae liter=ria so9re o pro(to e se(

    tra9al1o* so9re s(a o9ra* @ a:(ele :(e 'oJa e pri2il@'ios por se( tra9al1o* e2io

    7ori'inaliae8 essa o9ra* :(e te+ 2alor +onet=rio.A rela?0o entre os tetos rela!ionaos neste arti'o ialo'a !o+ 2=rios +o+entos a

    !onstr(?0o e e,ini?0o o :(e seria a etnolo'ia 3!o+ too o se( instr(+ental teri!o e

    +etool'i!o6 para a !o+preens0o os est(os e !(lt(ras* etni!iae e se(s ,en+enos

    so!io!(lt(rais na repro(?0o i+eiata a 2ia e+ po2os in;'enas 9rasileiros. A Antropolo'ia

    9rasileira re'istro( nas @!aas e K$ e $ preo!(pa?es ino2aoras e re,lees 9astante

    ori'inais* tais !o+o as es!ritas por Oli2eira 34##56 7a !r;ti!a aos est(os e a!(lt(ra?0o e ao

    !on!eito e assi+ila?0o< a )n,ase no est(o a sit(a?0o !olonial e s(as reper!(sses so9re

    aos e interpreta?es< e a i+ens0o @tni!o2alorati2a o eer!;!io a !i)n!ia8.

    8

  • 7/24/2019 Antropologia Brasileira, Etnicidade e Direitos Culturais.

    9/9

    Os a(tores apresenta+ (+a re,le0o so9re o paraoo a !onstit(i?0o o :(e seria os est(os

    a Antropolo'ia Brasileira re,erente aos po2os e !o+(niaes a(t!tones no Brasil e e+ se(s

    i2ersos !ontetos te+porais :(e 20o ese o per;oo !olonial 3territorialiae6 aos re!entes

    e9ates so9re pro9le+a as e+er')n!ias @tni!as e a re!onstr(?0o !(lt(ral os po2os.

    REFERNCIAS BIBLIOGRFICAS

    CARNEIRO DA CUNHA* M. Cultura com aspas e outros ensaios. S0o Pa(lo Cosa! e

    Nai,* $$#.

    WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWEtni!iae a C(lt(ra* Resi(al +as Irre(t;2el. Lua Nova.

    Revista de Cultura e ol!tica* S0o Pa(lo* 2. 4* n.4* 4##.

    OLIVEIRA* /. P. U+a etnolo'ia os X;nios +ist(raosX Sit(a?0o !olonial* territorialiJa?0o

    e ,l(os !(lt(rais. Revista "ana* Rio e /aneiro* 2ol.>* n.4* 4##5.

    9

    http://lattes.cnpq.br/0463124533515635http://lattes.cnpq.br/0463124533515635http://lattes.cnpq.br/0463124533515635