anton Çehov- besleme

8/14/2019 Anton ehov- Besleme

1/51

IINDEKILERBeslemeVolodyaBakalarnn DerdiNianl KzBoyundaki Nian

onKabuuna Sinmi Adam.BESLEMEGeceyars. On yandaki besleme Varka, beii sallarken bir yandan da uykulu birninni tutturmu, mrldanyordu:Uyusun da bysn, ninnii, Tp tp yrsn, ninnii...Meryem Ana tasvirinin nnde kk, yeil bir lmba yanyor. Odann bir bandanteki bana gerili ipte, kurumalar iin kundak bezleri, iri, kara pantolonlar asl.Lmbann , tavanda geni, yeil bir yuvarlak izmi, kundaklarn, pantolonlarnuzun glgeleri sobann, beiin, Varka' nn stne dm... Lmbann titretiinde tavandaki yuvarlak ile glgeler canlanyor, rzgrdanm gibidalgalanyorlar. Boucu bir hava var ieride. Koyu bir lahana orbas ve kselekokusu sarm her yan.Bebek alyor. Barmaktan.sesi ksld, bitkin dt halde yine de alamaykesmiyor. Yatacaa da benzemiyor. Varka'nn uykusu var. Gzkapaklar kapanyor,ba ikide bir nne dyor, boynu ok aryor. Ne gzkapaklarn kaldracak, ne dedudaklarn oynatacak gc var. Yz kurumu, odunlam, ba topluine ba kadarklm gibi geliyor ona. Uyusun da bysn ninnii, diye mrldanyor Varka, tp tp yrsn...Bir crcrbcei sobann iinde crlyor. Yan odada, duvarn tesinde bey ve KalfaAfanasiy horluyorlar... Beik ackl ackl gcrdyor, Varka mrltyla ninni sylyor...Gecenin sessizliinde her ey birleiyor, rahat dekte yatarken dinlemesi pek tatlbir ninni oluveriyor. Ama bu mzik inann sinirini bozmaktan, onu canndanbezdirmekten baka bir eye yaramyor imdi. nk Varka'nn zerine geveklikktryor, uykusunu getiriyor. Oysa uyuyamaz Varka. Allah saklasn, bir uyua,hanmla bey cann kartana kadar dverler onu sonra.Lmba gz krpyor sanki. Yeil yuvarlak ile glgeler harekete geiyor, Varka'nn yarak, dalgn gzlerinin nnde teye beriye kayyor, uykulu beyninde dumanl dleryaratyorlar. Varka, gkyznde birbiri ardndan kouan, bebek gibi alaan kapkarabulutlar gryor haylinde. Ve ite gl bir rzgr kp tmn datyor. Varka,cvk amurla kapl geni bir ose gryor. Bir dizi yk arabas glkle ilerliyor,omuzlarnda ar uvallarla iki bklm insanlar el ele tutumu yol almaya alyor,karmakark bir sr glge, ortalkta dolayor. Souk grnl bulutlarn arasndanosenin iki yannda ormanlar gzkt. uval tayan iki bklm insanlarla glgelerbirden amura yatyor. "Niin amurun iinde yatyorsunuz?" diye soruyor Varka."Uyuyacaz, uyuyacaz!" diyorlar, berikiler. Ve derin, tatl bir uykuya dalyorlar. Birsr saksaan ve karga gelip telgraf teline konuyor, kk ocuk gibi bararakuyuyanlar uyandrmaya alyor Varka,. Ninni, ninnii... diye mrldanrken kendini karanlk, havasz bir ky evinde gryorimdi.

Rahmetli babas Yefim Stepanov yerde kvranyor. Varka onu grmyor, ama acdantahtalarn zerinde yuvarlann, inleyiini iitiyor. Kendi deyiiyle: 'ft aryor'.Acs ylesine dayanlmaz ki, tek szck bile sylemiyor, yalnzca derin derin, hrslasoluyor, dilerini 'tak taktak' diye trampet gibi takrdatyor.Biraz nce annesi Pelagey, beylere, Yefim'in lmek zere olduunu sylemek iinkoarak kp gitmiti. Bu zamana kadar dnm olmalyd. Varka, sobann stndekideinde yatyor. stiyor, ama uyuyamyor, babasnn 'taktak'larn dinliyor, te, birarabann tekerlek sesleri duyuldu. Burayageliyor, Bey, kentten onlara konuk gelen gen doktoru gndermi. Doktor ieri


2/51

giriyor. Karanlkta grnmyor, ama ksr ve kapy kapay iitiliyor. I yakn, diyor. Yefim karlk veriyor: Taktaktak...Pelagey, aceleyle sobann stne atlp kibritleri koyduklar anak parasn aramayakoyuluyor. Aradan hayli zaman geiyor, ama kibrit hl bulunamad. Sessizliktedoktor, cebinden kendi kibritini karp yakyor.

Pelagey, Bir dakika, efendim, bir dakika, diyor ve koarak dar kyor, biraz sonra elindeyana yana ufack kalm bir mum parasyla geri geliyor.Yefim'in yanaklar al al, gzleri falta gibi ak, baklar keskin. Oradakilerin ileriniokuyor sanki. Doktor zerine eilerek: Neyin var? diyor. Dur bakaym! O!.. Ne zamandan beri buran byle? Ne bileyim ben. Ecel geldi, beyim, ecel... mr tkettik... Samalama... yiletiririz seni!.. Cannz nasl isterse yle yapn anam babam. Candan teekkr ederim size, amabouna yorulacaksnz, bir eyi deitiremeyeceksiniz, biliyorum... lm insannbaucuna konduktan sonra insanolunun elinden bir ey gelmez.On be dakika muayene ediyor doktor Yefim'i. Sonra doruluyor: Benim yapabileceim bir ey yok... diyor. Hastaneye gitmen gerek, ancak oradaameliyat edebilirler seni. Zaman kaybetmeden hemen git... Gitmemezlik etme sakn!Vakit hayli ge, imdi herkes uyuyor, ama zarar yok, bir pusula veririm sana. Duydunmu?Pelagey atlyor yandan: Efendim, neyle gitsin istiyorsunuz? Atmz yok ki bizm. Olsun, beye sylerim, bir araba verir size.Doktor gidiyor, mum snyor ve 'taktak'lar yine balyor... Yarm saat sonra birarabann daha yaklat iitiliyor. Bu, beyin hastaneye gitmesi iin Yefim'egnderdii arabadr. Yefim hazrlanyor ve gidiyor...Ve ite gzel, k dolu bir gn douyor. Pelagey evde yok: Hastaneye, Yefim'inbana gelenleri renmeye gitti. Bir yerde bir ocuk alyor. Varka, birinin kendisesiyle ninni sylediini duyuyor: Uyusun da bysn, ninnii; tp tp yrsn, ninnii...Kap alyor, Pelagey ieri giriyor. Ha kardktan sonra fsltyla, Gece, arsn dindirmiler, sabah ruhunu teslim etmi, diyor. Allah rahmet eylesin,nur iinde yatsn... Doktorlar, 'ge kaldnz' dediler... Daha nce gitseymikurtulurmu...Varka koarak ormana gidiyor, alamaya balyor. Birisi ensesine aniden yle birvuruyor ki, aln kayn aacnn gvdesine hzla arpyor. Gzlerini kaldryor,ayakkabclk yapan beyini karsnda gryor. Ne yapyorsun, Allahn bels? diyor bey. Yavrum alyor, duymuyor musun?Ve kulandan yakalayarak hzla sarsyor Varka'y. Bey gittikten sonra Varka beiisallamaya, ninni mrldanmaya devam ediyor. Yeil yuvarlak ile pantolon, kundak beziglgeleri gz krpyorlar ona ve biraz sonra yine kendilerine balyorlar onu. Cvkamur oseyi yine gryor. Omuzlarnda ar torbalar tayan iki bklm insanlar ileglgeler hl uyuyorlar. Onlar seyrederken lesiye uyumak istiyor Varka. Neredeyse

ayakta uyuyacak, ama yansra yryen annesi Pelagey habire daha abuk yrmesiiin drtklyor onu. e girmek iin kente gidiyorlar. Varka, karlatklar yolcularayakaryor:10 Allah rzas iin bir sadaka verin! yi yrekli beylerimiz, kk bir sadakayesirgemeyin bizden!Tandk bir ses yant veriyor ona: ocuu ver bana!Varka aylamyor, ayn ses bu kez daha kzgn,


3/51

ocuu ver bana, diyorum! diye baryor. Uyuyorsun deil mi, geberesice!Varka aknlkla yerinden srayp evresine bakmyor ve durumu hemen kavryor:Ne ose, ne Pelagey, ne de sadaka veren yolcular var. Yalnz, bebei emzirmeyegelen hanm var. Odann ortasnda ayakta duruyor. iko, iriyar bayan, bebeiemzirip yattrmaya alrken Varka ayakta duruyor, ona bakyor. Hanmnn iinibitirmesini bekliyor. Darda gk yava yava mavileiyor, tavandaki yeil yuvarlak

ve glgeler, belli belirsiz soluklayor. Sabah olmak zere.Hanm, geceliinin nn iliklerken; Al! diyor. ok alyor, herhalde gz dedi.Varka bebei alyor, beiine koyuyor ve yeniden sallamaya balyor. Yeil yuvarlaklaglgeler yava yava kayboluyorlar. Artk hibir ey kafasna girip akln kartrmyor.Uyumak istiyor, hem ok istiyor. Uykusunu datmak iin ban beiin kenarnadayayp kendisi de birlikte sallanyor, ama bouna, gzkapaklar yine kapanyor, badnyor. Sessizlikte birden, teki odadan beyin sesi grlyor: Varka, sobay yak!Artk kalkp ie girime zamannn geldiini anlyor Varka. Beii brakp odun almakiin odunlua kouyor. Varka daha rahattr imdi. Koarken, dolarken, oturduuzamanki gibi bana vurmuyor uyku. Odunu getirip sobay yakmaya koyuluyor.Odunlam yznn yumuadn, dncelerinin aydnla kavutuunu seziyor.Hanm, Varka, semaveri yak! diye baryor.Varka henz ray yarm, atelemi, semaverin altna sokuyor ki, bir ses dahaiitiliyor:11l Varka, beyin izmelerinin amurunu temizle! Demeye oturup izmeleritemizlemeye kovuluyor. Biryandan da, ban geni, derin izmenin iine sokup biraz kestirse ne iyi olurdu diyegeiriyor iinden... Ve birden izmeler byyor, byyor, iiyor, btn odaydolduruyor. Varka'nn elindeki fra yere dyor. Hemen, eya gznde bymesin,oynayp durmasn diye bam iki yana sallyor, gzlerini iyice ayor. Varka, d merdivenleri yka, mterilere ayp oluyor!Varka merdivenleri ykyor, odalar topluyor, teki sobay yakyor, alverie kouyor.Ban kayacak zaman yok.Ama u, mutfakta dikilip patates soymak olmasa... Ban bir ey yere doru ekiyorsanki, gzlerinin nnde patatesler kararyor, bak elinden kayyor. Bunlaryetmiyormu gibi bir de, giysisinin kolunu dirseine kadar svam fkeli bayan,evresinde dolap bara ara sylenmiyor mu... Kafasnn iinde an gibi nlyorbu ses Varka'nn. leden sonraki amar, diki ileri de olduka yorucu. yle anlaroluyor ki, her eye bo vererek yle yere uzanp doyasya bir uyku ekmek istiyorcan.Gn akam oluyor. Darda havann yava yava kararmasn uykulu gzlerleseyrederken uyumu akaklarn ovuyor ve nedenini kendisinin de bilmedii birglmseme dolayor dudaklarnda. Akamn loluu, kapanan gzlerini okuyor,derin bir uyku mjdeliyor ona. Gece oturmaya konuklar geliyor.Hanm,

Varka, semaveri koy! diye sesleniyor.Semaver de o kadar kk ki... Konuklar aya doyuncaya dek be kere yakmakgerekiyor onu. ay iildikten sonra Varka tam bir saat kap dibinde dikilip konuklarabakyor, buyruk bekliyor. Varka, ko iki ie bira al!Varka ok gibi frlayp uykusuyla yaryormu gibi olan12ca gcyle kouyor. Varka, bir kou git votka getir bakaym! Varka, ie aaca nerede? Varka,


4/51

balklar temizle!Ve ite konuklar da gidiyorlar. Iklar bir bir snyor, hanmla bey yatyorlar. Son birbuyuru daha duyuluyor: Varka, ocuu salla!Sobann iinde crcr bcei crlyor, yeil yuvarlak tavanda, pantolon ve kundakbezlerinin glgeleri yine Varka'nn yar ak gzleri nnde oynayor, titreiyor,

dncelerini bulandryor. Uyusun da bysn, ninni, diye mrldanyor Varka, tp tp yrsn...Ama bebek susacaa benzemiyor, atlayacak gibi alyor. Varka yine amurlu oseyi,uval tayan iki bklm insanlar, Pelage/i, Yefim'i gryor. Hepsini tanyor, anlyor,ama bu yar uykulu halinde, elini ayan zincire vuran, soluk almasn engelleyengrnmez gc bir trl anlayamyor. Ondan kurtulmak iin evresine bakyor, aryor,ama bouna, bulamyor. Sonunda bu aclara dayanamayacan aka grp btngcn toplayarak yukarya, tavanda titreen yeil yuvarlaa bakyor, ocuun sesinidinliyor ve soluk almasn engelleyen dman buluyor:Bebei...Varka glmsyor. Byle basit bir eyi imdiye dek anlayamam olmasna ayor.Yeil yuvarlak, glgeler ve crcrbcei de glmsyor, aryorlar.D, Varka'y iyice saryor. Taburesinden kalkp iten glmsyor, gzlerinikrpmadan odann iinde dolamaya balyor. Ellerini ayaklarn zincire vuranbebekten biraz sonra kurtulacan dnmek rahatlatyor onu... ocuu ldrdktensonra uyuyacak, uyuyacak, uyuyacak...Glmseyerek yeil yuvarlaa iaret parman sallyor, usul usul beie yaklayor,bebein zerine eiliyor, bunca skntdan sonra sonunda uyuyabileceini dnerekglmsyor.13gemeden, derin, ok derin bir uyku188814VOLODYAGeen yaz mevsimiydi. On yedi yanda, irkin saylabilecek derecede ekilsiz yzl,hastalkl, ekingen bir gen olan Volodya, bir pazar akam saat be sralarndaumihin'lerin yazlnda, kameriyede oturuyordu. Can son derece skknd. eyezlyordu. Birincisi; yarnki pazartesi gn matematikten snava girecekti. Bu yazlsnavda baar salayamazsa altnc snfta iki yl st ste kalm olaca iin okuldanatlacan, matematikten yllk ortalamasnn ikilere lere dtn biliyordu.kincisi; olduka zengin, kendilerini soylu kiiler sayan umihin'lerin yannda kalmakgururunu incitiyordu. Bayan umihina ile yeenlerinin ona ve anasna yoksul birerakraba, birer snt diye baktklarn, anasn adam yerine koymadklarn, elenipdurduklarn biliyordu. Bir keresinde, baheye gizlenerek taraada Bayanumihina'nn, kuzeni Anna Fedorovna'ya, anasnn hl kendini gen kz sandm,ok makyaj yaptn, oyunda kaybettii paray hibir zaman demediini, bakasnnpabucunu giymeye, sigarasn imeye bayldn sylediini kulaklaryla duymutu.Her zaman, umihin'lere bir daha gitmemeleri iin yalvarrd anasna, amadinletemezdi. Orada ne aalayc bir rol oynadn bir bir anlatr, bir sr rneklerverir, ar szler syler, ama mark, genliinde kocasnn da kendisinin de varn

younu har vurup harman savuran, daima kendinden stn kiilerin arasna girmeyezenen, basit dnceli anasn caydramaz ve haftada iki kere bu yerebatascayazla tanmak zorunda kalrlard.ncs; iinde belirmeye balayan acayip, pek ho olmayan, imdiye dek hitatmad yepyeni bir duyguydu... Bayan umihina'nn kuzeni ve konuu AnnaFedorovna'ya tu15tulduunu sanyordu. Canl, gr sesli, gle, otuz yalarnda, salkl, salam yapl, alyanakl, yuvarlak omuzlu, kaln gerdanl, ince dudaklarndan glmseme hi eksik


5/51

olmayan bir kadnd bu. Gen ve gzel deildi, Volodya bunu pekl biliyordu. Gelingrn ki, onu dnmemek, yuvarlak omuzlarn kaldrarak, etli srtn kprdatarakkroket oynayn, uzun bir kahkahadan ya da merdivenleri aceleyle ktktan sonrakendini koltua atp sk sk soluyarak gzlerini ksp gs sklyormu gibi yapmasnii giderek seyretmemek elinden gelmiyordu. Evliydi. Kocas ciddi bir mimard.Haftada bir gn yazla gelir, bol bol uyur ve ertesi gn kente dnerdi. Volodya, bu

mimardan bylesine nefret etmesine, onun kente gidilerini drt gzle beklemesineayordu.Kameriyede oturmu ertesi gnk snav ve yazlktakilerin her zaman alay ettiklerianasn dnrken, birden Ntya'y (umihin'ler, Anna Fedorovna'y bylearyorlard) grmek, kahkahasn, giysisinin hrtsn iitmek isteine kapld...Olduka gl bir istekti bu. Her akam yattnda hayl ettii, romanlardan tandduygulu, temiz aka hi benzemiyordu. Kendine bile amaktan ekindii, korkulu,acayip, anlalmaz, iren bir duyguydu bu... Byle bir duyguya ak diyemeyiz, diye mrldand Volodya. Otuz yanda, evli birkadna k olamaz insan... Gelip geici kk bir cinsel tutkudur, ite o kadar... Evetcinsel tutkudan baka bir ey olamaz bu...Cinsel tutkuyu dnrken bir trl yenemedii ekingenliini, byk diye stdudandaki sar tyleri, opur yzn, ufak gzlerini hatrlad. Haylinde kendiniNtya ile yan yana koydu: byle bir ift imknsz gibi geldi ona. Onlar unutarak,gzel, cesur, zeki, son modaya gre giyinen bir delikanl olarak hayl etmeye altkendini...Kameriyenin karanlk kesinde iki bklm oturmu, nne bakarak iyice hayledalmt ki, darda hafif ayak sesleri duyuldu. Bahenin iki yan aalkl yolunda biriar admlarla kameriyeye yaklayordu. Biraz sonra ayak sesleri16kesildi, kameriyenin giriinde beyaz bir glge belirdi. Bir kadn sesi, Kimse var m ierde? diye sordu.Volodya irkildi, bu sesi tanmt, ban kaldrd, kapya bakt. Ntya ieri girerken, Kim var orada? dedi. Ah, siz misiniz Volodya? Ne yapyorsunuz burada? Genednyorsunuzdur tabii! Dn, dn, sonu ne olacak bunun?.. Aklnzkaracaksnz!..Volodya dorulmu, akn gzlerle Ntya'ya bakyordu. Banyodan yeni geliyorolmalyd: bornoz ve havlusu omzundayd, beyaz ipek bartsnn altndan dklpalnna yapan siyah salar nemli, prl prld. Ho, taze bir banyo kokusuyla bademsabunu kokusu dolmutu ieriye. Hzl yrd iin olacak, sk sk soluyordu.Bluzunun st dmesi, boyun ve gsn gsterecek ekilde akt. Volodya'yyukardan aa szdkten sonra, Niin bir ey sylemiyorsunuz? dedi. Hanmlarn so, rusuna yant vermemek birerkee yakmaz. Fok balndanfarkszsnz, Volodya! Hep oturuyor, filozof gibi dnyor, hi konumuyorsunuz.Hayat ve ate yok sizde! Hi yakmyor size bu ha]... Sizin yanzda bir gencinyaamas, atlayp zplamas, gevezelik etmesi, kadnlarn peinden komas, kolmas gerek.Volodya beyaz, yumuak elin tuttuu havluya bakyor, dnyordu... Hl susuyor! dedi Ntya, aknca. ok acayip... Bakn, biraz erkek olmanz gerek,

Volodya! Hi olmazsa bir glmseyin, canm! T, iren profesr! Ntya glmsediVolodya, bir fok balndan farksz olmanzn nedenini syleyeyim mi size! Kadnlarnarkasndan komuyorsunuz da ondan. Syler misiniz bana? Niin siz hi kadnlarnarkasndan komaz, onlarla ilgilenmezsiniz?sizin yanza gre kz yok, haklsnz, ama kadnlar ne gne duruyor? Siz de onlara

kur yapn! rnein, niin bana aslmyorsunuz?Besleme17/2Volodya dinliyor, bir yandan da dalgn dalgn akan kayordu. Ntya elini oradan


6/51

ekerek devam etti: Son derece gururlu insanlar, susmay ve yalnzl sever, biliyor musunuz? Siz degururlusunuz, Volodya. Niin banz kaldrmyorsunuz? zin verin de yznzgreyim bari! Evet, bir fok balndan farkszsnz!Volodya, sonu neye varrsa varsn, konumaya karar vermiti artk. Glmsemeyealarak alt dudan gerdi, gzlerini krptrd ve elini yeniden akana gtrd:

Sizi... sizi seviyorum! dedi.Ntya, aknlk iinde kalarn kaldrp glmsedi. Opera aktristlerinin korkun birey duyduklarnda syledikleri sesle, Ne duyuyorum? diye haykrd. Nasl? Ne sylediniz, ne? Bir daha syleyin, ltfen!..Titrek sesiyle tekrar etti Volodya: Sizi... sizi seviyorum!Ve elinde olmadan, hibir ey dnemeden Ntya'ya doru yarm adm att,bileinden tuttu. Gzleri bulanm, yalar yanaklarndan aa yuvarlanyordu.Ntya'nn omzundaki byk, kaln havludan baka bir ey grmyordu gz. Taderinlerden, Bravo, bravo! diye bir ses geliyordu kulana. Niin bireyler sylemiyorsunuz?Hadi konuun, ben istiyorum! Hadi!..Tuttuu bilein ekilmediini grnce Volodya cesaretlenmi, ban kaldrpNtya'nn glen gzlerine bakmt. Sonra beceriksiz, rahatsz bir tavrla beline sarld,parmaklarn arkasnda kenetledi. Volodya'nn kollar arasnda Ntya, ellerini ensesineatp koltuk alt ukurlarn gstere gstere bartsnn altndan salarndzeltmeye alyor, bir yandan da sakin bir sesle, Atik, sevimli, ho olman gerek, Volodya, diyordu. yle olabilmen iin de bir kadnaihtiyacn var. Konumal, glmelisin... Evet Volodya, somurtkanl brakmalsn, daha18

gensin, korkma, filozofluk yapacak ok zamann olacak. Hadi bakaym, imdi brakbeni, gidiyorum! Sana sylyorum, duymuyor musun!Ntya kolaylkla belini kurtarp bir ark mrldanarak ekip gitti. Volodya yalnzkalmt ieride. Salarn dzeltti, glmsedi ve kameriyenin iinde kere birkeden teki keye yrd. Sonra banka oturup bir daha glmsedi. Yaptndanson derece utanyordu. Utanma duygusunun insanda bu denli gl olabileceine aklerdiremiyordu. Utancndan glmsyor, birbirini tutmaz szler mrldanyor, ellerinikollarn sallyordu.Biraz nce kendisine ocuk gibi davranlmasndan, ekingenliinden utanyor,kocasna bal, evli, kendinden kat be kat stn bir kadnn beline sarldnhatrladka utancndan yerin dibine giresi geliyordu.Yerinden srayarak kalkt, kameriyeden kt, saa sola baktktan sonra baheninderinliklerine doru yrd.Ban ellerinin arasna alm, "Ah," diyordu, "bir an nce gidebilsem buradan! Neolur, Allahm, bir an nce!"Volodya'nn, anasyla binip kente gidecekleri tren sekizi krk gee kalkyordu. Budemek oluyordu ki, gitmelerine daha saat vard. Ama o hemen imdi, annesinibeklemeden gitmek istiyordu.Sekize doru eve geldi. Her hareketinde, 'Ne olursa olsun!' der gibi bir kararllk

okunuyordu. Cesaretle ieri girecek, herkesin gznn iine sklmadan bakacak,hibir eye aldrmadan yksek sesle konuacakt.Taraay, byk salonu kararl admlarla geti, soluk almak iin konuk salonununortasnda durdu. Yan salonda ay ienlerin seslerini duyuyordu. Bayan umihina,anas ve Ntya bireyler konuuyor, neeyle glyorlard.Volodya dinlemeye koyuldu: nann ki yalan sylemiyorum! diyordu Ntya. Bakasndan duysam ben deinanmazdm. Dnn bir kere, beni sevdiini sylerken kollarn belime dolad. Oanda tannma


7/51

19yacak ekilde deimiti. Hem biliyor musunuz? lgin bir yan da yok deildi hani ya.erkezlerinkini andran vahi bir ifade vard yznde.Anas uzun bir kahkaha attktan sonra, Doru mu bu? dedi. Babasna ekmi demek! Volodya sert bir hareketle geri dnpkoarak baheye

kt.Ellerini ovuturarak akn akn ge bakyor, "Byle eyleri nasl da yksek seslekonuabiliyorlar?" diyordu. "Yksek sesle ve soukkanllkla..." Anas da glyordu!.."Allahm, niin byle bir anne verdin bana? Niin?"Alp ban uzaklara, ok uzaklara gitmek istiyordu, ama olmazd, eve dnmekzorundayd. Bahede bir sre dolap biraz kendine geldikten sonra ieri girdi.Bayan umihina sert bir sesle kt ona: ay saatinde neden gelmiyorsunuz? Volodya yere bakarak karlk verdi: Balayn beni... Gitme... gitme zaman geldi anne; saat sekiz.Anas isteksiz bir tavrla, Sen git, canm, dedi. Bu gece ben Lili'de kalacam. Gle gle, yavrum... Yolun akolsun. Gel peyim seni.Volodya'y yanandan ptkten sonra Ntya'ya dnerek Franszca ekledi: Biraz da Lermontov'u andryor... deil mi?Volodya bin bir skntyla oradakilerle vedalaarak kimsenin yzne bakmadan aysalonundan kt. On dakika sonra istasyon yolundayd ve yerebatasca yazlktankurtulduuna seviniyordu. Artk sklmyor, utanmyor, rahat soluyabiliyordu.stasyona yarm verst kala yolun kenarndaki bir taa oturup yarsna kadar ufkagmlm gnei seyretmeye koyuldu. stasyonda birka k yanmt. leridebuulu, kk, yeil bir k grnyordu, ama tren daha grnrlerde yoktu.Hareketsiz oturup evreye akamn ar ar kn iz20lemek Volodya'nn skntlarn hafifletmiti. Kameriyenin yar karanl, ayak sesleri,banyo kokusu, kahkaha ve bel... bunlarn hepsi imdi kafasndan artc bir canllklabir daha geiyordu. Gurubu seyrederken btn bunlar o kadar korkun gelmiyorduona."nemsiz eyler bunlar," diye dnyordu. "Elimi itmedi, kollarm belinedoladmda gld. Hareketim houna gitmeseydi gler miydi? Kzard, kprrd..."Ve Volodya orada, kameriyede yeterince cesaretli olamadna ierliyordu imdi.Byle aptalca uzaklamas da anlamszd dorusu. yle bir frsat bir daha eline geseartk kuu karmaz, daha pikin davranr, durumu daha iyi deerlendirirdi...Frsat yakalamak o kadar g deildi ki. umihin'lerde her akam yemeinden sonrabaheye klp biraz dolalr. Karanlkta Ntya'nn yanna yaklasa... bundan daha iyifrsat m olurdu!Volodya, iinden, "Dneceim oraya," diyordu. "Yarn, sabah treniyle giderim... Trenikardm sylersem inanrlar."Ve dnd... Bayan umihina, anas, Ntya ve yeenlerden biri taraada oturmular,bri oynuyorlard. Treni kardn syleyince hepsi birden kayglanp sabahleyinerken kalkp gitmesini, snava ge kalmamasn tembihlediler. Onlar oynarlarkenVolodya bir kenara oturmu, tutkulu gzlerle Ntya'y szyor, bekliyordu... Kafasnda

plan hazrd: Karanlkta ona yaklaacak, elinden tutacak, sonra kucaklayacakt onu.Konumaya, bireyler sylemeye hi gerek yoktu. kisi de konumadan birbirinianlayacaklard.e bakn ki, yemekten sonra kadnlar baheye kmadlar. Oturup oyunlarna devamettiler. Saat bire kadar oynayp sonra odalarna daldlar.Yatmaya hazrlanrken hayflanyordu Volodya: "Th be! Ne ans! Ama olsun varsn,yarn var bu iin... Gene kameriyede... Yarn olan olacak..."21Uyumaya alt yoktu. Dizlerini avularnn iine alarak karyolasnda oturmu


8/51

dnyordu. Snav aklna getirmek bile istemiyordu. Okuldan atlacan dnyor,ama hi tasalanmyordu. Her ey ho, hatta ok hotu imdi. Okuldan atlmak bile...Yarn bir ku kadar zgr olacak, sivil giysi giyecek, alktan aa sigara iecek,istedii zaman buraya gelip Ntya ile oynaacakt. Geri kalan meslek ve geleceinikazanmak problemleri ise kolayd: ya serbest bir i tutacak, ya da posta idaresinetelgraf memuru olarak girecekti. Bunlardan biri olmazsa eczaneye de girebilirdi. yi

altktan sonra kalfala kadar ykselebilirdi orada insan... Az m meslek varddnyada ki zlsnd okuldan atldna... Aradan iki saat gemiti, Volodya hloturuyordu.Odasnn kaps hafif gcrdayarak dikkatle aldnda saat t, ortalk aydnlanmayabalamt. Gelen anasyd. Esneyerek, Uyumuyor musun? diye sordu. Uyu, uyu, hemen gideceim ben... la almayageldim... Ne yapacaksnz ilac?. Zavall Lili'nin sancs tuttu yine. Sen uyu, yavrum, yarn snava gireceksin...Anas gzden bir ie ald, pencereye gidip stn okudu ve kp gitti. Aradan birdakika geti gemedi ki, Volodya bir kadn sesi iitti: Bu o damla deil, Mariya Leontyevna! nci iei bu, oysa Lili morfin istiyor.Olunuz uyuyor mu? Rica edin, bir de o baksn...Bu Ntya'nn sesiydi. Volodya'nn srtndan souk terler boald. Yerinden frlayppantolonunu giydi, omuzlarna pijamasnn stn ald ve kapya gidip darydinlemeye balad. Ntya fsldyordu: Anladnz m? Morfin! Kutunun stnde yazlar belki Latincedir. Volodya'yuyandrn, o bulur...Anas kapy at. Volodya, Ntya'ya bakt. Her zaman banyoya gittii bluzuylayd.Salar omuzlarna karmakark 22dklm, gzleri uykulu, rengi lo kta daha bir esmerdi... Bakn, ite Volodya da uyank, dedi. Volodya'm, gzde morfini bulur musunbize, ekerim! Bu da Lili'nin kaderi ite... Her zaman bir derdi olur zavallnn.Anas bireyler mrldanarak esnedi ve gitti. Ntya, Bir baksanza, dedi. Ne dikiliyorsunuz?Volodya gidip komodinin nnde diz kt, ila ielerini ve kutularn kartrmayabalad. Elleri titriyor, iinde souk dalgalar kouuyormu gibi gsnde vemidesinde acayip bireyler hissediyordu. Titreyen elleriyle bouna kartrd eter,fenol ve eitli ot ilac ielerinden szan kokulardan boulacak gibi oluyor, badnyordu. "Annem gitti..." diye geiriyordu iinden. "Bu iyi ite... ler yolunda demektir..."Ntya szckleri yayarak, abuk bulabilecek misiniz? diye seslendi. Volodya, ielerden birinin stnde'Morph...' grnce, Buldum... dedi. Morfin bu olacak... Buyrun!Ntya kapda, bir aya koridorda, bir aya ieride kalacak ekilde durmu,bekliyordu. Salarn dzeltmeye alyordu ya, sk ve uzun olduklar iin yle kolaykolay dzelmiyorlard. Bir yandan da Volodya'ya bakyordu. Henz gneinaydnlatmad kurun gkten odaya dolan soluk kta Ntya, geni bluzu iinde,uykulu haliyle, dank salaryla Volodya'ya her zamankinden daha bir ekici,

olaanst gelmiti... ieyi ona verirken bu i gcklayc bele kameriyede sarlnba dnerek anmsad. arm, titriyordu: Ne hosunuz... dedi birden. Ntya, Anlayamadm, efendim? diye sordu ve ieri girip glmseyerek ekledi: Bir ey mi sylediniz?Volodya, susarak yzne bakyordu. Birdenbire kameriyede yapt gibi elini tuttu...Beriki glmseyerek ona bak23


9/51

yor, sonunu bekliyordu. Volodya titrek bir sesle, Sizi seviyorum... dedi.Ntya ciddileerek bir an dnd ve, Susun, diye fsldad, birisi geliyor herhalde. Kapya gidip koridora baktktan sonraekledi: Ah siz liseliler! Kimsecikler yok...

Ve tekrar odaya dnd. O anda Volodya'ya oda, Ntya, alacakaranlk ve kendisibirleerek, insann uruna rahat yaantsn kenara itip sonsuz aclara seve seveatlabilecei olaanst, imdiye dek hi tadlmam gl bir mutlulua dntlergibi gelmiti. Ama yarm dakika sonra bu duygu kayboldu. Ablak, irkin, tiksintidenburumu bir yz grmt karsnda. Ve olanlardan kendi de irendi birden. Ntyayzn buruturmu, ona bakyordu: Durun, gideceim. Uf, ne de irkin, zavall bireymisiniz... ren domuz!Uzun salar, bol bluzu, adm at, sesi ne kadar da iren geliyordu Volodya'yaimdi!..Odada yalnz kalnca, "ren domuz..." diye mrldand kendi kendine. "renolduum doru... Ama her ey iren aslnda."Dars iyice aydnlanmt. Gne domu, kular cvl cvl tmeye balamlard.Bahvann bahede yry, elarabasnn'gcrts duyuluyordu... Biraz sonrasrlarn brts, bakclarnn barmas balad. Gne ve sesler Volodya'ya budnyann uzak, bilinmeyen bir lkesinde temiz, mutlu, duygulu bir yaantnn varlnsylyorlard. Ama nerede? Bunu ne anas ne de evresindeki teki tandklarsylyordu ona.Uak, sabah trenine yetimesi iin onu uyandrmaya geldiinde uyuyormu gibiyapt..."Cehennemin dibine kadar yolun var!.." dedi iinden.On birde yataktan kalkt. Aynada salarn tararken geceyi uykusuz geirdii iinrenksiz, biimsiz yzne bakarak: Kadn hakl... diye mrldand. ren bir domuzdan24farkm yok.Annesi onun sabah treniyle gitmediini grnce ok at. Volodya, Uyanamadm anne... dedi. Ama merak etmeyin, rapor alacam.Bayan umihina ve Ntya saat birde uyandlar. Volodya, Bayan umihina'nn uyanpgrltyle penceresini an, kaba sesleniine Ntya'nn akrak bir kahkahaylakarlk veriini duydu. ay salonunun kapsnn aln, kz yeenlerle snt dizisinin(anas sonunculardand) kahvalt masasn kuatn, yannda kentten yeni gelmimimarn siyah kalar ve sakallar ile Ntya'nn ykanm, gle yznn salonuaydnlatn izledi.Ntya'nn stnde ona hi de yakmayan biimsiz bir Ukrayna giysisi vard. Mimarkabasaba akalar yapyordu. Kahvaltda verilen kftelere nedense ok soankoymulard... Btn bunlar Volodya'ya byle geliyordu aslnda. Ntya'nn bilerekyle yksekten kahkahalar attn sanyordu. Geceyi tmyle unuttuunu, olanlarumursamadn, iren domuzun masada varln bile fark etmediini ona bellietmek iin ondan yana nem vermeden baktna inanyordu.Akamzeri drtte anasyla istasyona gittiler. nsann yzn kzartan anlar, uykusuz

geen btn bir gece, okuldan atlma olasl, i szs sonsuz bir umutsuzlua,karanlk bir fkeye salyordu onu. Anasnn sska profiline, kk burnuna, Ntya'nn.armaan bluzuna bakyor, bir yandan da kzgn bir sesle, Zorunuz ne? diyordu annesine. Sizin yamzdaki bir kadna byle eyleryakmyor! Gzellemek iin yapmadnz kalmyor, kumar borcunuzu demiyor,bakalarnn sigarasndan otluyorsunuz... Bu ok ayp ey! Sizi sevmiyorum... Nefretediyorum sizden!Olunun onur krc szlerine kar ana, rkek rkek evresine bakmyor, elleriniovuturuyor, dehet iinde:


10/51

, 25 Ne oluyorsun, yavrum? diye mrldanyordu. Allahm, kondktr duyacak! Sus, rezilolacaz! Sylediklerini duyuyor!Volodya, fkeyle soluyarak devam ediyordu: Sevmiyorum sizi ite... Nefret ediyorum sizden! Ahlksz, ruhsuz... Bu bluzu birdaha giymeyeceksiniz! Duydunuz mu? Para para edeceim onu...

Ana, alyordu: Kendine gel, yavrum! Arabac duyuyor! Babamn onca mal mlk nerde? Sizin paralarnz nerde? Hepsini olur olmazyerlerde yiyip bitirdiniz, deil mi? Yoksulluumdan utanmyorum, ama sizin gibi birannem olduu iin yzm kzaryor... Arkadalarm sizi sorduklar zaman yerin dibinegirecek gibi oluyorum.Kente daha iki istasyon vard. Yolda Volodya, hi kompartmana girmedi. Sahanlktadikilmi sinirden titriyordu. Nefret ettii annesi orada oturduu iin girmiyordukompartmana. Kendinden, kondktrden, trenin dumanndan ve titremesinin nedenisand souktan nefret ediyordu... Kara kara dndke, o uzak, bilinmeyenlkedeki sevgi, itenlik, nee ve zgrlk dolu, tertemiz, soylu, scak, ekici yaantyiinde daha ak seik duyuyordu... yle dalm, o yaantnn zlemi iini yle yakpkavuruyordu ki, yolculardan biri yzne uzun uzun bakp, Diiniz mi aryor? diye sormutu. Volodya'yla anas, kentte, Mariya Petrovnaisminde soylu bir kadnn satn alp oda oda kiraya verdii olduka geni bir daireniniki odasnda oturuyorlard. Bu odalardan geni pencereli, duvarlarnda altn ereveliiki resim bulunannda anann karyolas vard. Yandaki kk, karanlk oda iseVolodya'nnd. Yatt divandan baka bir eyas yoktu orada. Deme, anannnedense saklad hasr giysi ve karton apka kutularyla, vr zvrla doluydu. Volodyaderslerini ya annesinin odasnda, ya da 'salon'da (kiraclarn yemek yedikleri,akamlar toplandklar byk odaya bu isim konmutu)26hazrlard.Eve geldiklerinde Volodya odasna ekilmi, belki titremesini bastrr diye yataa giripyorgan bana ekmiti. apka, giysi kutular ve vr zvr aklna gelince anasndan,onu sk sk ziyaret eden konuklarndan, imdi 'salon'dan gelen seslerden kapsnabilecei bir odas, yuvas olmadn anlad... Nedense birden rahmetli babasylabir ara kald Menton geldi gzlerinin nne. Biarris ve kumda oynad iki ngilizkzn anmsad... Gn ve okyanusun o andaki rengini, dalgalarn yksekliini,ruhsal durumunu haylinde canlandrmaya alt, ama baaramad. Yalnz ngilizkzlar seikti, geri kalan her ey bulank, karmakarkt..."Olmuyor, buras souk," diye geirdi iinden ve kalkp pardssn giydi, 'salon'agitti.Orada ay iiliyordu. Semaverin banda kii vard: Anas, gzlkl mzikretmeni kocakar ve parfmeri fabrikasnda alan iko, orta yal FranszAvgustin Mihaylovi. Bugn le yemei yemedim, diyordu anas. Hizmetiyi ekmek almaya gndersemiyi olacak.Fransz: Dunya! diye seslendi.

Gelen giden olmad. Yandan, hizmetiyi ev sahibesinin bir yere yolladn sylediler.Fransz, gevrek gevrek glmseyerek, Zarar yok,' dedi. Ben hemen gider size ekmek alrm. zlmeyin!Kalkp sert, pis kokulu sigarasn grnr bir yere koydu, apkasn bana geirdi vekt. Anas onun arkasndan mzik retmenine, umihin'lerde geirdii gnleri veorada ne gzel arlandn ballandra ballandra anlatmaya balamt: Lili umihina akrabam olur... Rahmetli kocas General umihin, kocamnkuzeniydi. Lili'nin babas Baron Kolb...27


11/51

Volodya haykrarak szn kesti: Anne, yalan bunlarn hepsi! Niin yalan sylyorsunuz?Annesinin anlattklarnn doru olduunu, ilerinde bir szcn bile yalan olmadnpekl biliyordu. General umihin ve Baron Kolb hakkndaki szleri de doruydu. Amanedense hepsi yalanm gibi geliyordu ona. Anasnn ses tonunda, yz ifadesinde,baklarnda, her eyindeydi yalan.

Yalan sylyorsunuz! diye bir daha bard ve var gcyle bir yumruk indirdimasaya. yle ki, semaver sarslm, anasnn barda devrilmi, ay zerinedklmt. Devam etti: Baron ve generalleri niin anlatyorsunuz imdi? Neden yalan sylyorsunuz?Mzik retmeni armt. Gck tutmu gibi mendilini karp ksrd. Anas isealyordu."Ne yapsam acaba?" dedi iinden Volodya.Sokaa kamazd, arkadalarna gitmekten de utanyordu. Gene ngiliz kzlarnhatrlad... 'Salon'un bir bandan te bana yrd, Avgustin Mihaylovi'in odasnadald. Keskin bir eter ve tuvalet sabunu kokusu vard ieride. Masann st,pencerelerin ii, hatta sandalyeler irili ufakl renk renk ielerle doluydu. Volodya,masann stndeki gazeteyi ald, evirip ismini okudu: 'Figaro'... Ne de hokokuyordu. Sonra yine masadan tabancay ald...'Salon'da mzik retmeni anay yattrmaya alyordu: zmeyin kendinizi artk! Olur byle eyler, daha gentir! Onun yandaki genlerounlukla byle olurlar. Kendinizi altrmalsnz. Yanlyorsunuz, Yeveniya Andreyevna, benimki kimseye benzemez! Banda birby yok ki terbiye etsin. Ben ok zayf kalyorum. ansszlk bende!Volodya tabancann namlusunu azna soktu, tetie benzer bir knt geldi eline,ekti... Sonra baka bir knt da28ha buldu, onu da ekti. Namluyu azndan karp pardssnn eteiyle kurulad,gidip kapnn kilidine bir daha bakt. mrnde ilk kez eline silh alyordu..."nce buray kaldrmak gerek herhalde..." diye geirdi iinden, "evet, herhalde..."Bu arada Avgustin Mihaylovi dnm, 'salon'da, sesli sesli bireyler anlatyor,kahkahayla glyordu.Volodya namluyu yeniden azna soktu, parmayla eline gelen knty itti. Birpatlama oldu... Ensesine bir ey hzla arpt gibi geldi ona ve yzst masaya,ielerin zerine dt. Sonra babasn grd. Menton'daydlar. Bir kadn lm,babas onun yasn tutuyordu. Banda geni, siyah eritli bir ftr apka vard. BirdenVolodya'y iki eliyle kapt, birlikte ok karanlk, usuz bucaksz bir uurumun iineutular.Sonra her ey kart, kayboldu...188729BAKALARININ DERDHukuk fakltesini yeni bitiren Kovalev"le gen kars arabaya binip yoladzldklerinde daha sabahn alts bile olmamt. Kye gidiyorlard. mrlerinde hierken kalkmamlard ve imdi durgun bir yaz sabahnn gzellii, ancak masallardakarlalabilecek olaanst ho bir eymi gibi geliyordu onlara. Yeillerle bezenmi,

elmas i tanecikleriyle kapl topran gze ho gelen, mutlu bir grnm vard.Gne nlar, parlak glgeler yaparak ormann koyuluunda uzanyor, prl prlnehirde titreiyorlard. Olaanst mavi ve berrak havada yle bir tazelik vard ki,sanki doa, banyodan km da daha bir gen ve salkl olmutu.Sonralar kendilerinin de syledikleri gibi, bu sabah Kovalev'lerin halaylarnn, hattabelki de hayatlarnn, en mutlu sabah olmutu. Hi susmadan gevezelik ediyor, arksylyor, nedensiz yere kahkahalar atyorlard. Sonunda ocukluu ylesine ilerigtrdler ki, arabacdan bile utandlar. Mutluluk yalnz o anda 'deil, gelecekyaantlarnda da glmsyordu onlara: evlenmeye karar verdikleri gnden beri hayl


12/51

ettikleri iftlii, kck irin iftliklerini grmeye gidiyorlard. Gelecek, ikisine deparlak umutlar vermekteydi. Erkee, toprakla ura, bilimsel tarm almalar, elemeinin karln grmek, kitaplarda okuduu, dinledii onca mutluluklar gzkrpyordu. Kadnnsa iin romantik yan ban dndryordu: yar karanlk parkyollarnda kol kola dolamalar, oltayla balk avlamak, ho kokulu geceler...Glp oynarken on sekiz verst yolun nasl bittiini fark etmediler bile. Grmeye

gittikleri yedinci dereceden Mihaylov'un iftlii, derenin dik yamacnda, genie birkayn ormannn iine gizlenmiti... Koyu yeilliin arasndan krmz30bir at gzkyordu. Dere kysna, bir batan bir baa fidanlar dikilmiti.Araba, geit yerinden kar yakaya geerken Kovalev, Grnm fena deil! dedi. Ev yamata. Yamacn dibinde de dere! Bundan iyisi cansal! Ama Veroka'm, merdivende i yok... Kaba duruuyla btn grnmbozuyor... Buray alrsak ilk iimiz yeni bir demir merdiven yaptrmak olsun...Grnm Veroka'nn da houna gitmiti. Kahkaha atarak, btn bedenini, akaylasaa sola oynatarak merdivenden yukar trmanmaya balad; kocas da peinden...Soluyarak korulua daldlar: Evin yannda karlarna ilk kan, iriyar, uykulu yzl,sa ba karmakark bir kyl oldu. Kapnn eiinde oturmu, bir ift ocukizmesinin amurlarm temizliyordu.Kovalev, Bay Mihaylov evde mi? diye sordu. Ko, iftlii grmeye geldiimizi haber verkendisine.Kyl akn akn gelenlere bakt ve ar admlarla yrd, eve gideceine biraztedeki mutfaa girdi. Mutfan pencerelerinden, birbirinden uykulu, akn yzleruzand. Alclar gelmi! diye bir ses iitildi. Allahm, sen yardm et bize. Mihaylovo'yusatyorlar! Bak hele ne de geneyler!Yaplarn arkasnda bir kpek havlad, kedinin kuyruuna basldnda kard sesiandran bir lk iitildi. Avludaki huzursuzluk, ksa zamanda, iki yan aalk yollardasakin sakin dolaan tavuklara, kazlara, hindilere de geti. Uaa benzeyen ksa boylubir adam, mutfaktan kp Kovalev'lere bir baktktan sonra, yolda ceketini giymeyealarak eve kotu... Kovalev'lere pek gln gelmiti bu tel. Glmemek iin gtutuyorlard kendilerini. Kovalev, karsyla bakarak, Ne tuhaf yzleri var! dedi. Merih'ten gelmiiz gibi bakyorlar bize.

Bir sre sonra evden ufak tefek, sakalsz, ihtiyar yzl, salar kark bir adam kt.Yrtk, altn ilemeli terliklerini sryerek Kovalev'lere yaklat, souk soukglmsedi, dalgn baklarn arlmadan gelen konuklara dikti. Kovalev, apkasnkararak, Bay Mihaylov olacaksnz sanrm? dedi. Sayglarm sunarm... Tarm Bankasnn,iftliinizin sata karldn bildiren duyurusunu okuduk, bir grelim dedik. Belkialrz... Karmla beni gezdirir misiniz zahmet olmazsa...Mihaylov, bir kere daha souk souk glmsedi, kzard, gzlerinikrptrd/aknlktan ban kayp zaten kark olan salarn daha da kartrd.

Sakalsz yznde yle bir sklganlk ifadesi vard ki, Kovalev ile Veroka's bakpkendilerini tutamadlar, glmsediler. Mihaylov, Pekl, dedi, emrinizdeyim... Uzaktan m geliyorsunuz? Konkuvo'dan... Orada yazlktayz. Yazlktan m?.. Hayret!.. Affedersiniz, yataktan yeni kalkmtk, henz her yerkarmakark, balayn.Mihaylov, souk souk glmseyerek ellerini ovuturdu, konuklarn evin te yannagtrd. Kovalev gzlklerini takp tarih deerli yaptlar inceleyen bilgili bir turisttavryla evresine gz gezdirmeye balad. nce eski ar slupta, armal, aslanl,


13/51

svalar yer yer dklm byk kagir evi inceledi. Uzun zamandan beri atsboyanmam, camlar temizlenmemi, merdivenlerinin basamaklar arasnda otlarbymt. Her yan eski, ok eskiydi. Ama ev yine de houna gitmiti. Her zamanocuk kalan bir teyze gibi duygulu, alakgnll, cana yakn bir grnm vard. Girikapsnn nnde, iinde iki rdekle bir oyuncak kayn yzd bir havuz vard. Aynboy ve kalnlkta kayn aalan kuatyordu evresini.

Kovalev, gneten gzlerini ksarak, O! dedi, havuz da var. Bu gzel ite. Alabalk var m32iinde? Var, efendim... Bir zamanlar havuz sazan bile vard. ini temizlemeyi brakncahepsi ld.Kovalev, bir retmen tavryla, Yazk, dedi. Havuzu elden geldiince sk temizlemek gerek. stelik dibindenkarlan pislik ve yosun, ekinler iin pek yararl bir gbredir. Vera, buray satn alrsakhavuzun iine ayaklar zerine oturan bir kameriyeyle onu kyya balayan kk birkpr yaptrrz. Byle bir kpr Prens Afrontov'un kknde grmtm.Veroka, tatl tatl soludu: Sabahlar iinde ay imek ne ho olur... Haklsn... u tepesi sivri kule ne? Mihaylov, Konuk odalar. Ha kt ha kecek... Oray da yktrmamz gerekecek.Anszn bir kadn hkr iitildi. KovalevMer sesin geldii yana baktlar, tam o sradapencerelerden birinin kanad kapand, kirli camlarn arkasnda alamaktan imi birift iri gz grnp kayboldu. Alad iin sklm olacak, hemen perdenin arkasnagizlenmiti. Mihaylov, zaten buruuk yzn souk glmsemesiyle daha daburuturarak, Baheyle teki yaplar da grmek ister misiniz? diye sordu. Gidelim... Gerektenemli olan onlardr...Ahr ve ambarlan grmek iin yrdler. Hukuku, her ambar bir bir gezip inceledi,yoklad. Bu ilere yabanc olmad belliydi. iftliin ka dnm olduunu, ahrlardakihayvan saysn sordu, ormanlarn kesilmesine engel olmad iin ar' yerdi, buncagbreyi kullanmad iin Mihaylov'a kt... Konuurken arada bir de Veroka'snabakyordu. teki, tutku dolu baklarn kocasnn yznden ayrmyor, iinden, "Nezekisin, sevgilim!" diye geiriyordu.Ahrlar dolarlarken biraz nceki hkr yine duydular.Besleme33/3Veroka, Bir dakika, dedi, orada kim alyor?Mihaylov, 'Bover' der gibi elini sallad, te yana dnd.Hkrklar oalnca Veroka, ok tuhaf, diye mrldand. Birini dvyorlar, kesiyorlar sanki.Mihaylov, Karm... dedi. Allah yardmcs olsun. Niin alyor?

Zayf yaratll bir kadndr. Doup byd yuvasnn satlmak zere olduunugrmek dokunuyor ona.Veroka, Madem istemiyor niin satyorsunuz siz de? Ben satmyorum ki, bayanm, banka... Sattrmayn, niin engel olmuyorsunuz satmalarna? Mihaylov, aknlklaVeroka'nn yzne bakt, omuzsilkti. Faizleri deyemiyoruz, dedi. Her yl iki bin ruble! Nerede bulalm bu paray? ster


14/51

istemez susuyoruz. Kadnlar byle eylere dayanamyorlar. Yuvasn, ocuklarn, benibu durumda grmek zyor onu... Hizmeti takmndan da utanyor ayrca... Havuzunbanda konuurken unu yktrmak, buraya yle bir ey yaptrmak gerekecekdiyordunuz. Bak gibi saplanmtr yreine szleriniz...Dnte evin yanndan geerlerken Bayan Kovaleva, pencerede, salar dibindenkaznm bir lise rencisiyle iki kz ocuu grd. Mihaylov'un ocuklaryd bunlar.

Alclara bakarak acaba ne dnyorlard? Kafalarndan geenleri Verokaanlyordu...Kente gitmek iin arabaya bindiklerinde taze sabah da, irin iftlik haylleri de tmekiciliklerini kaybetmilerdi. Kocasna dnerek, ok ac bir durum! dedi. ki bin rubleyi verip onlar kurtarsak daha iyi ederdikgibime geliyor! Satlmazd zavall34larn iftlii, yuvalarndan olmazlard. Kovalev, glmsedi. Ne de akllsn ya, yavrum! Ben de acyorum, ama su onlarn. iftliklerini ipotekettirmelerini kim syledi onlara? Niin hi ilgilenmediler topraklaryla? Acmamanbylelerine! Bu topra kafalaryla ileselerdi, bilimsel tarm yapsalard...hayvancla, una buna hakkn verselerdi, pekl yaayabilirlerdi burada... Allanntembelleri, yemi, imi, yatmlar... Muhakkak sarhoun, kumarbazn biridir. Suratngrmedin mi? Karsnn da giyime, kuama, sse mse dkn lln biri olduunakalbm basarm. Bilirim bylelerini! Nerden bilirmisin bakalm? Bilirim ite! Faizi deyemiyormu beyefendi. ki bin rubleyi byle bir iftlikten naslkaramaz insan! Bilimsel bir tarmclk yapsayd... topra gbrelese, hayvanclahakkn verseydi... iklim koullarn, ekonomik durumu iyi hesap etseydi bu paray birdnmden bile karmas iten deildi!Yol boyunca hep konutu Kovalev. Kars dinliyor, her sylediinin doru olduunabtn kalbiyle inanyordu. Ama sabahki neesini bir trl bulamad. Mihaylov'unsouk glmsemesiyle pencerede bir an grnp kaybolan alamaktan imi bir iftiri gz aklndan kmyordu.Birka gidip gelmeden sonra kocas onun drahomasyla Mihaylova iftliini satnalnca znts bir kat daha artt... Mihaylov'un ailesiyle birlikte arabaya binip buncayl yaadklar yuvalarn alayarak brakp gidilerini grr gibi oluyordu hep. Hznve insan yan derinletike gznde kocas deerini yitiriyordu: Kendine ar birgvenle akla yatkn tarmdan sz ediyor, sryle kitap ve dergi getirtiyor,Mihaylov'un ibilmezliiyle alay ediyordu. Tarmclk zerine konumalar, sonundadncesiz, sklmak bilmez bir vnme alkanl olup kt... Greceksin! diyordu, Mihaylov deilim ben, bu iin nasl yaplacan herkesegstereceim! Greceksin!35Kovalev'ler, Mihaylov'lardan boalan iftlie geldiklerinde Veroka'nn gzne ilkarpan unlar oldu: ocuk eliyle yazld belli ders notlan, ba kopmu bir oyuncakbebek, yerdeki ekmek krntlarn gagalayan bir ar kuu ve duvarda tebeirle 'PisNataa' yazs... Bakalarnn derdini unutabilmek iin ok eyi boyamak, deitirmekya da krmak gerekecekti...1886

36LNANLI KIZGecenin onu olmutu. Parlak bir mehtap vard darda. Bykanne MarfaNikolayevna'nm, rahmetli kocasnn ruhuna okuttuu dua yeni bitmiti. Biraz havaalmak iin baheye kan Nadya, salonda yemek hazrlklarnn yapldn, all pulluipek giysisiyle bykannenin ortalkta koutuunu gryordu. Kilisenin en kdemlipapaz Peder Andrey ise, Nadya'nn annesi Nina vanovna'yla bireyler konuuyordu.


15/51

yice aydnlatlm salonda, camlarn ardnda daha bir gen gryordu annesini imdiNadya. Hemen yanlarnda Peder Andrey5 in, olu Andrey dikiliyor, dikkatle onlardinliyordu.Bahe sessiz, serindi. Kara glgeler yerde hareketsiz yatyorlar, yalnzca uzaklarda,pek uzaklarda, belki de kentin te yannda kurbaalarn bartlan iitiliyordu. Mays,kiinin iine bir scaklk salan mays hissediliyordu her yanda! Kii daha bir rahat

soluyor; buralardan pek uzaklarda, gkkubbe altnda bir yerde, aalarn zerinde,kentin dndaki krlarda, ormanlarda gnahkr basit insanlarn anlayamayacaesrarl, ho, neeli ve kutsal ilkbahar yaantsnn domakta olduunu dnmekgeliyordu iinden. Neredeyse a"layacakt Nadya.Daha yirmi yandayd. On alt yandan bu yana hep evlenmeyi, bir yuva sahibiolmay hayl etmiti. Ve imdi salonda annesiyle Peder Andrey'in yannda dikiliponlar dinleyen Andrey Andreyi'in nianlsyd. Kocas olacak erkekten holanyordu.Yedi temmuzda dnleri olacakt ya, nedense sevinemiyordu. Geceleri rahatUyuyamyordu; tm neesi uup gitmiti... Mutfan bulunduu bodrum katnn akpenceresinden, ieride byk bir tela olduu iitiliyor; atal kak, hzla kapatlankap sesleriyle, kzartlm hindi, vine37turusu kokusu geliyordu. Bunun hep byle srp gidecei, en kk bir deiikliinolmayaca duygusu vard Nadya' nn iinde nedense.te biri evden kp merdivenin banda durdu. On gn nce Moskova'dan gelenkonuklan Aleksandr Timofei, ya da ksaca Saa'yd bu. Yllarca nce, bykanneyeyardm almak iin Mariya Petrovna adnda ufak tefek, sska, hastalkl, yoksul dm,soylu, dul bir kadn gelip giderdi. Bu kadnn aa diye bir de olu vard. Nedenseherkes bu ocuun sanat bir yaratl olduu inanandayd. Saa'nn annesi lncebykanne sevap kazanmak iin onu Moskova'da polis okuluna yatrmt. ki yl sonraaa bu okulu brakarak gzel sanatlar okulunun mimar blmne girmi, ancak onbe ylda, o da yle byle, bitirebilmiti. Hayata atldktan sonra mimarl dabrakmt. Moskova'da, ta basma yapan bir atlyede alyordu imdi. Hemenhemen her yaz, son derece bitkin bir durumda, dinlenmek ve biraz iyilemek iinbykanneye gelirdi.stnde dmeleri iliklenmi bir ceketle, eski, bol paal, keten bir pantolon vard.Gmlei tszd. Pek bitkin bir hali vard. Son derece zayf; iri gzl, uzun kuruparmakl, sakall, esmer olmasna karn, yine de yakklyd. umihin'lere baba evigibi almt, ilerinde kendisini hi yabanc hissetmezdi. Geldii yazlar kald odannad bile oktandr 'Saa'nn odas'yd.Merdivenin banda dikilirken bahedeki Nadya'y grp yanna gitti. Buralar ok gzel, dedi. Tabii. Sonbahara kadar kalmalsnz. Sanrm yle olacak. Eylle kadar kahrm bekli. Nedensiz glmsedi aa veNadya'nn yanna oturdu.teki: Oturmu, annemi seyrediyordum, dedi. Olduundan bir o kadar daha gen vegzel grnyor byle.Bir an sustuktan sonra ekledi:

38 Annemin baz zayf yanlar var kukusuz, ama yine de bulunmaz bir kadndr. Haklsnz, iyidir... dedi aa. Anneniz bir kadn olarak gerekten de pek iyi yrekli,sevimlidir, ama... nasl syleyeyim? Bu sabah erken kalkmtm, mutfaa gittim. Drthizmeti de yerde yatyorlard. Karyolalar yoktu, dek yerine de eski psk bireylervard. ren bir koku vard ierde, bit ve tahtakurusundan geilmiyordu... Yirmi ylnce de byleydi, imdi de byle. En kk bir deiiklik yok. Bykanneyi braknhadi, yal kadndr, bilmez; ya anneniz? Franszca konuuyor, tiyatroya gidiyor.Birazck da anlayl


16/51

olmas gerekirdi.Dinleyicisinin nnde iki uzun ince parman uzatarakkonuuyordu aa. Buradaki her ey pek garibime gidiyor, diye devam etti. Herkes srtst yatm,armut pi, azma d, bekliyor. Anneniz sabahtan akama kadar bir kontes gibidolayor sadece. Bykanne de bo oturuyor. Hatta siz bile. Nianlnz Andrey

Andreyi'in de bir ey yapt yok.Nadya, geen yl da, ondan nceki yl da, daha nceki yllar da dinlemiti bunlar.Saa'nn baka trl dnemeyeceini biliyordu. Onun bu eit szlerine glergeerdi nceleri, ama imdi, nedense bir sknt dmt iine. Ayaakalkarak, Yllardan beri dinliyoruz bunlar, dedi. Baka bireyler bulup konuamaz msnz siz?aa glmsedi, o da ayaa kalkt; eve doru yrmeye baladlar. Uzun boylu, gzelyapl Nadya yannda yrrken, daha bir salkl, daha gzel giyimli grnyorduaa. O da fark etti bunu ve acd Saa'ya, ii bir tuhaf oldu: ok bo konuuyorsunuz, dedi. rnein, Andrey'im hakknda dndklerinizisylediniz az nce, oysa daha hitanmyorsunuz onu. Andrey'! mi... Umurumda deil Anderyiniz. Sizingenliinize, canllnza acyorum ben.39Salona girdiklerinde herkes masadaki yerini almak zereydi. Bykanne, ya daevdeki adyla 'Babi', pek iko, irkin, kaln kal, bykl bir ihtiyard. Daima ykseksesle konuurdu. Sesinin tonundan, yznn anlatmndan evde en byn oolduunu hemen anlamak hi de g deildi. arda birka dkkn vard. Byk,eski ev de bahesiyle birlikte onundu. Ama o yine de her sabah, Tanrnn onu yoksuldmekten korumas iin dua eder, alard. Gelini Nina vanovna Nadya'nn annesi,burundan skma gzlkl, parmaklan prlanta yzk dolu bir sarnd. Peder Andrey,zayf, disizdi. Yznde, pek gln bir ey anlatmaya hazrlanyormu gibi garip biranlatm vard. Nadya'nn nianls Andrey Andreyi ise imanca, sanat ya daartistinkileri andran kvrck salaryla olduka yakkl bir genti. hipnotizmazerine konuuyorlard. Babi, Saa'ya dnerek, Bir haftaya kalmaz, dzelirsin burada, dedi. Yeter ki biraz bol ye. Neye benziyorsunbu halinle? derin bir i geirdi nsanlktan kmsn! Yolunu arm ocuklardanfarkn yok.Peder Andrey, gle gzlerle tane tane konuarak, Mel'un, babasnn varn younu i ettikten sonra vard gitti aklsz hayvanlarnarasna p gibi kurumaya... diye sylendi.Andrey Andreyi, babasnn omzunu okayarak, Babacm pek severim, dedi. Bulunmaz bir ihtiyardr, tertemiz bir yrei vardr.Bir an herkes sustu. aa, peeteyi azna gtrerek birdenbire glmeye balad.Peder Andrey, Nina vanovna'ya, Demek ki hipnotizmaya inanyorsunuz? diye sordu. Beriki, yzne ciddi, hatta sertbir ifade taknarak, Kesin olarak inandm syleyemem, dedi. Ama, doann esrarl, anlalamayanbirok yanlar olduu da su gtrmez bir gerek bence.

40 Sizinle ayn fikirdeyim. Ancak unu da biliyorum ki, din, esrarl, anlalmazsandmz birok eyi aklar bize.Kocaman, yal bir kzartlm hindi getirdiler masaya. Peder Andrey ile Nina vanovnakonumalarna devam ediyorlard. Prlantalar parldyordu Nina vanovna'nnparmaklarnda. Biraz sonra gzlerinde yalar parldamaya balad, heyecanlanmt: Her ne kadar sizinle bir tartmaya girmeye cesaretim yoksa da, dnyada esrarzlememi ok ey var, diyeceim, yine de! nann ki, bir tek ey bile yok.


17/51

Yemekten sonra Andrey Andreyi, Nina vanovna'nn piyanoda eliiyle, keman ald.Edebiyat fakltesini bundan on yl nce bitirdii halde, hibir yerde almyordu.Arasra, hayr iin dzenlenen konserlerde keman almaktan baka belli bal bir iiyoktu. 'Artist' derlerdi ona kentte.Andrey Andreyi, alyor, herkes sessizce onu dinliyordu. Masada semaverkaynyordu ya, aa'dan baka ay ien yoktu. Saat on ikide birdenbire kemann teli

koptu; herkes glmsedi, vaktin ge olduunu renince kalkmaya hazrlandlar.Nadya, nianlsn geirdikten sonra, annesiyle birlikte olduu st kata kt (alt katbykanneye aitti). Salonun klarm sndrmeye balamlard. aa ise oturmu,hl ay iiyordu. Daima uzun uzun, Moskova usul, bir oturmada yedi sekiz bardakierdi ay. Soyunup yatana girdikten sonra uzun sre, aa katta hizmetilerintakmlar toplayndan kan grlty, bykannenin syleniini dinledi Nadya.Sonunda her ey sustu. Aa kattaki odasnda Saa'nn, kaln sesiyle ksrdiitiliyordu sadece, arada bir.Nadya uyandnda saat be olmalyd, hava yeni yeni aydnlanmaya balamtnk. Uzaklardan bir bekinin ayak sesleri geliyordu. Can uyumak istemiyordu,uykusu kamt. Yatakta uyank durmak da ho deildi. Eski mays gecele41rinde yapt gibi, yatann iinde bada kurup dnmeye balad. Bir nceki gecedndklerini dnyordu yine. Andrey Andreyi'in ona kur yapmaya baladzamanlan, evlenme nerisini kabul ediini, bu iyi yrekli, zeki gencin deerinizamanla daha iyi anladn hatrlatan hep birrnek, gereksiz bir sr dncemt kafasna. Dne bir aydan daha ksa bir zaman kald bu son gnlerde,nedense bir korku, bir huzursuzluk dmt iine. nceden bilinemeyen pek ar birey bekliyordu onu sanki. Bekinin ayak sesleri yaklayordu:"Tik, tok... Tik, tok..."Geni pencereden bahe, daha tede gecenin serinliinden uykulu, solgun leylkaac grnyor; koyu, beyaz bir sis, rtmek iin sessiz sessiz ona yaklayor;telerde kargalar uykulu uykulu gaklyordu. Allahm, niin sklyor canm bu kadar? Dnden nce her nianl kz byle olurdubelki de. kimbilir! Yoksa Saa'nn etkisi mi vard bunda? Ama ka yldr ayn eylerisyler o, hem konuurken de garip, anlalmaz bir hali vardr. Btn bunlara karn,akln yitirmemesi de alacak eydi dorusu Saa'nn!Bekinin ayak sesleri oktandr iitilmiyordu artk. Pencerenin dibinde, bahede kularcvldamaya balamt. Sis dalm, glmseme gibi tatl bir aydnla brnmtevre. Biraz sonra, gnein tmasyla canland bahe; iy taneleri yapraklarda elmastaneleri gibi parldamaya balad. Uzun zamandr bakmsz kalan bahe, gen,grkemli bir grnm kazand.Babi de uyanmt. aa, kaln sesiyle ksryordu. Salondan, semaverin kurulma,sandalyelerin dzeltilme sesleri geliyordu.Nedense pek yava geiyordu saatler. Nadya kalkp penceresinden baheyiseyretmeye balayal hayli zaman olduu halde, hl sabaht.te, alamaktan gzleri imi Nina vanovna, elinde42maden suyu dolu bardayla grnd. Ruh armayla, omeopatiyle urar, ok okur,kafasna taklan kukular zerinde konumay pek severdi. Nadya, bunlar derin,

anlaml eyler sanrd. Annesinin elini pp yansra merdivenlerden inmeye balad: Niin aladn, anne? Bir ihtiyarla kzm anlatan uzunca bir yk okuyordum dn akam. htiyar, biryerde alyordu; amiri de kzna tutkun. Sonuna kadar okuyamadm ya, bir yeri vardtutamadm kendimi, aladm.Nina vanovna bir yudum maden suyu itikten sonra ekledi: Demin yine aklma geldi, yine aladm. Nadya, bir an sustuktan sonra, Bugnlerde benim de ok can sklyor, dedi. Geceleri gzme niin uyku girmiyordersin?


18/51

Bilmem ki, canm. Uyuyamadm geceler gzlerimi sk sk kapar, ite yle, AnnaKarenina'y getiririm gzmn nne. Yryn, konumasn .canlandrrmkafamda. Bazan, tarihten bir olay dndm de olur...Nadya, annesinin onu anlamadn, anlayamayacansezinliyordu..Bu.duygu,mrnde ilk kez yer ediyordu onda. ine bir ylg dm; hereyden kamak, gizlenmek istiyordu. Koarak odasna kt.

Saat ikide le yemeine oturdular. aramba, oru gnyd. Bykanneye pancarorbasyla balkl pilav getirdiler.aa, bykanneyi kzdrmak iin, oru gnlerinde yenmesi gnah olan etli orbaylapancar orbasn birlikte yiyordu. Yemek sresince durmadan aka yapmaya,evresindekileri gldrmeye alyordu ya, pek baarl olamyordu bu abalar.Gln bir ey sylemeye hazrlanrken son derece uzun, lnnkiler gibi kupkuruparmaklarn havaya kaldrdnda ok hasta olduu, belki de bu dnyada gnlerininsayl olduu dncesi aklna geliyormu gibi, yreine bir so43ukluk giriyor, yz ackl, elemli bir anlatmla kaplanyor; dokunsalar alayacak gibioluyordu.Yemekten sonra bykanne dinlenmek iin odasna ekildi. Nina vanovna da birazpiyano aldktan sonra gitti.Allm yemek sonras sylevine balad hemen aa: Ah, sevgili Nadya, beni dinleseydiniz!Nadya eski bir koltua iyice gmlm, gzlerini kapamt. aa odann iinde birkeden teki keye sessiz admlarla gidip geliyordu: renim yapmaya gitseydiniz! renim grm, aydn, kutsal kiilerdir sadecetopluma gerekli olanlar. Byleleri ne kadar oalrsa, yeryz Tanrnn cennetine okadar daha benzeyecektir. O zaman kentiniz yava yava deiecek, tersyz olacak,her ey sihirli bir denek dokunmuasna, tannmaz bir durum alacaktr. Pek bykyaplar, cennet gibi baheler, grlmemi fskiyeler, tertemiz yrekli insanlardolduracaktr buralar... Ama yine de nemli olan bu deil. Bu toplumun deimesi,herkes inanaca, niin yaadn bilecei, kimse kendinden nce bakasnagvenmeyecei iin en byk kazan, imdi her yan dolduran bu ktlklerinortadan kalkmas olacaktr. Sevgili, temiz ocuk, gidin buralardan! Bu durgun, skc,gnahkr yaantdan kan; ondan bktnz gsterin herkese. z benliinizi bulun! Olamaz, aa, evleniyorum. Eh... Brakn evlenmeyi imdi! Baka zorunuz yok mu?Baheye kp biraz yrdler. aa devam ediyordu: Bu avare yaantnzn ne derece bo, pis, tred olduunu iyice dnmeli,anlamalsnz canm. Siz de, anneniz de, Babi'iniz de bir ey yapmyor, hep booturuyorsunuz. yleyse sizin iin bakalar alyordur demek oluyor bu. Sizleronlarn emeini, hayatlarn tketiyorsunuz. Bu, iren, baya bir ey deil de nedir?"Haklsnz," demek istiyordu Nadya; tam bunlar anladn sylemeye hazrlanyorduki, gzleri doldu, durgunlat,44titremeye balad ve kalkp koarak odasna gitti.Akam zeri Andrey Andreyi geldi. Her zamanki gibi uzun sre keman ald. Pekkonukan bir insan deildi. Belki de alarken susmak zorunda olduu iin keman bu

denli seviyordu. On birde, serinlik olduu iin pardssyle eve dnerken kapdaNadya'y kucaklayp omuzlarm, ellerini tutkuyla pmeye balad. Bir yandan da, Sevgilim, bir tanem, gzelim!., diye mrldanyordu. Oh, ne mutluyum bilemezsiniz!Bam dnyor mutluluktan!Bu szleri nceleri yine duyduunu, ya da bir yerde okuduunu dnyordu Nadya...Eski, yrtk, rengi sararm, oktandr bir kenara atlm bir romanda.Salonda aa masann bana oturmu, uzun ince parmaklan zerine fincan tabanyerletirmi, ay iiyordu. Babi fal bakyor, Nina vanovna okuyordu. Nadya,nianlsn yolcu ettikten sonra odasna kp yatt, hemen uykuya dald. Ama bir


19/51

nceki gece olduu gibi, daha hava yeni aydnlanmaya balamken uyanmt.Uyumak istemiyordu can. inde dayanlmaz bir arlk, heyecan vard. Yatanda,ban dizlerinin zerine koyarak oturmu; nianlsn, dnn dnyordu...Nedense,,annesinin, len kocasn hi sevmediini, imdi de parasz pulsuz,kaynanasnn boyunduruu altna girmek zorunda kaldn fsldyordu kulana birses. Ne kadar dndyse, annesini imdiye dek herkesten baka, olaanst bir

kadn bilmesine; onun basit, olaan, mutsuz bir kadn olduunu grememesine biranlam veremedi.Aa katta aa da uyumuyordu. Kesik kesik ksrk sesi gecenin sessizliinde pekderinden iitiliyordu. Ne garip, saf adam, diye dnyordu Nadya. Anlatt cennetbaheleri, grlmemi fskiyelerde olmayacak, pek aptalca bireyler varm gibigeliyordu ona. Ama onun bu aptalca dncelerinde, hatta saflnda yine de o denligzel, ekici bir ey vard ki, renim yapmaya gitse nasl olur acaba? diyednmeye bile balamt Nadya. Yrei kt kt vuruyor, ii'bir45ho oluyor, heyecanlanyordu. Dnmemek daha iyi, dnmemek daha iyi... diye mrldand kendi kendine.Byle eyler dnmemeliyim.Uzaktan bekinin ayak sesi geliyordu: "Tik, tok... tik, tok... tik, tok..."Hazirann ortalarnda Saa'nn can birdenbire sklmaya balad. Moskova'ya yolculukhazrlklarn tamamlarken skntl skntl, Bu kentte kalamam artk, diyordu. Ne su var bu kentte, ne de kanalizasyon!Azma bir lokma yemek koymaya ireniyorum; mutfakta pislik diz boyu...Bykanne, nedense alak sesle, kandrmaya alyordu onu: Biraz daha kal, yavrum! Ayn yedisinde dn olacak! stemem. Hani eylle kadar kalacaktn! Kalmayacam. almam gerek!Islak ve serin bir yaz balamt. Aalar nemli, bahede her ey hznlyd.Gerekten de almak istiyordu kiinin can. Evin tm odalarnda tandk olmayankadn sesleri nlyor, bykannenin odasndaki diki makinesi durmadan alyordu:eyizi hazrlamaya alyorlard. Nadya'nn eyizinde, bykannenin sylediinegre, en ucuzu bin ruble deerinde yedi tane krk vard sadece! Evdeki telsinirlerini bozuyordu Saa'nn. Odasnda oturuyor, durmadan di gcrdatyordu.Kalmas iin herkes yalvaryordu ona. Sonunda, temmuzun birinden ncegitmeyeceine sz verdi.Zaman pek abuk geiyordu. 'Petrov Gn' leden sonra Andrey Andreyi ile Nadya,kendilerine kiralanp hazrlanan evi bir daha grmek iin Moskova Sokana gittiler.ki katl bir evdi bu. Ancak ikinci katn hazrlamay yetitirebilmilerdi. Salonundemesi cilalanm, prl prld. Viyana stili sandalyeler, piyano, keman alarkennotalar koymak46iin atk... her ey yerli yerindeydi. Taze boya kokuyordu ierisi. Altn ereveli,yalboya bir tablo vard duvarda: sap krlm mor bir vazonun yannda ayakta duranplak birkadn.

Andrey Andreyi saygdan derin bir soluk alarak, Pek ho bir tablo, dedi.imaevskiy1 indir. Sonra, ortasnda yuvarlak bir masa duran konuk odasnagetiler. Masa, kanepe ve koltuklar parlak mavi bir kumala kaplyd. Kanepeninarkasndaki duvar, Peder Andrey'in nianlaryla kaplyd; bir de din giysileriyleektirdii bir portresi aslyd. Oradan, her eyi tamam yemek odasna getiler. Dahasonra, lo yatak odasna girdiler. ki karyola yan yana kurulmutu. Bu odaydeyenler, burada daima mutluluun egemen olacan, baka trl bir yaantnnkapdan ieri giremeyeceini gz nnde tutarak demilerdi sanki. AndreyAndreyi, nianlsna odalar bir bir gsteriyor, elini belinden hi ekmiyordu. Nadya


20/51

kendisini zayf, sulu hissediyor, btn bu odalardan, karyolalardan, koltuklardan,tablodaki plak kadndan nefret ediyordu. Andrey Andreyi'e olan sevgisini artkyitirdiini anlamt. Belki de hi sevmemiti onu. Ama kime, nasl syleyecekti bunu?Gndz gece hep onu,dnd halde, imdiye dek niin anlayamamt nianlsnsevmediini?.. Andrey Andreyi kolunu beline dolam, kulana tatl szlerfsldyordu. Kendi evinde, yarn kars olacak kzla dolarken pek mutlu olduu

belliydi. Ama Nadya btn bunlarda sadece basitlik; aptalca, saf, skc, dayanlmazbir bayalk gryordu. Beline dolanan kol, sert, souk bir demir ember gibigeliyordu ona. Kamaya, avaz ktnca barmaya, pencereden aa atlamaya heran hazrd. Andrey, banyoya gtrd onu, duvarn iine yerletirilmi musluu evirdi;birdenbire su akmayabalad. Nasl? dedi Andrey. Yz kova su alabilecek bir depoyaptrdm tavan arasna. Her an suyumuz olacak.Dar kp avluyu gezdiler, sokaa kp bir araba kira47layarak eve yollandlar. Rzgr, koyu toz bulutlarn teye beriye savuruyor, her anyamur bekleniyordu. Andrey Andreyi, tozdan gzlerini ksarak, yor musunuz? diye sordu.Nadya susuyordu. Andrey bir sre yant bekledikten sonra, Hatrlyor musunuz? dedi, almadm iin sitem etmiti bana aa, dn akam.Hakl! Hibir ey yaptm yok, yapamam da. Niin acaba, sevgilim? Bir gn alnmakokartm takp almaya gidebileceimi dnmek bile niin irendiriyor beni? Niinbir avukat, Latince retmeni ya da belediye memuru grnce rahatsz oluyorum?Hey anayurdum Rusya! siz gsz, bir eye yaramayan ne de ok evldn var!Benim gibi ileke ne ok insan barnyor koynunda!Andrey Andreyi, almamann genelliini, bu durumun zamandan ileri geldiinigstermeye urayordu. Evlendikten sonra, diye devam etti, kye gider, orada alrz, sevgilim! indendere geen kk bir iftlik alr, var gcmzle alrz... Ne mutlu olacaz sizinle!apkasn karm, salarn rzgra koyverniti. Nadya onu dinliyor, bir yandan dayle dnyordu: "Tanrm! Bir an nce evde olmak istiyorum! Tanrm!" Baheningiriinde Peder Andrey'e yetitiler. Andrey Andreyi, apkasn sallayarak sevinli birsesle, Bakn, babam da size gidiyor! dedi. Ve arabacya parasn verirken, Babam pek severim, diye ekledi. Gerekten, can bir ihtiyardr. zerine yoktur.Konuklarn ge vakte kadar oturacaklarn; onlarla ilgilenmesinin, glmsemesinin,keman ve bir sr ipe sapa gelmez samalklar dinlemesinin, hep dndenkonumasnn gerektiini bildii iin eve girdiinde Nadya'nn can son dereceskknd. All pullu ipek giysilerinin iinde kurulan bykanne, konuklarn yannda herzaman taknd kibirli tavryla semaverin banda oturuyordu. Peder Andrey,dudaklarn48da kurnaz bir glmsemeyle ieri girdiinde bykanneye ynelerek, Sizi salkl grmekle byk sevin ve yreime su serpen bir teselli duymaktaym,dedi.

aka m yoksa ciddi mi konutuunu anlamak gt.Rzgr kaplar pencereleri takrdatyor; her yandan slk sesi geliyor, evin meleisobann iinde ili arksn sylyordu. Geceyars, saat birdi. Evde herkes yatmtya, henz kimse uykuya dalmamt. Alt katta biri keman alyormu gibi geliyorduNadya'ya. Keskin bir grlt iitildi: Pancurlardan biri kopmu olmalyd. Bir dakikasonra Nadya'nn odasna elinde bir mumla Nina vanovna girdi: Ne vurdu yle, Nadya?Bu rzgrl gecede rgl salar, rkek glrrisemesiyle annesi daha bir yal, irkinve bodur grnd ona. Yakn zamana kadar onu gznde nasl da byttn,


21/51

azndan kan her sz nasl gururla dinlediini hatrlad nedense. Bu szlerdenhibiri yoktu aklnda imdi.Sobadaki arkya birka kaln ses daha katld. Hatta "Aaaah, Allahm!" gibi bir de sesiitildi. Nadya karyolasnda oturuyordu. Birden ban avularnn iine alp hkrarakalamaya balad. Anneciim, anneciim, diyordu. Kalbimi bir bilsen, anneciim! Yalvarrm,

ayaklarna kapanrm, brak beni gideyim buradan! Yalvarrm, ne olur!Nina vanovna armt. Karyolann kenarna ilierek, Nereye? diye sordu. Nereye gideceksin?Uzun uzun alad Nadya. Hkrklar konumasna engel oluyordu. Sonunda, birazaldktan sonra, Buradan gitmeme izin ver, dedi. Dn olmamal, olmayacak da, anladn m? Onusevmiyorum... adn bile etmek istemiyor canm.ok korkmutu Nina vanovna. abuk abuk konuarak,Besleme49/4 Olmaz, yavrum, dedi, kar bunu aklndan. Biraz sakinle, greceksin kendin degleceksin bu sylediklerine. Yorgunluktan sinirlerin bozuldu. Olur byle eyler. Birkonuda attnz Andrey'le herhalde. Daima yledir sevgililer, ama sonra barrlar, hereyi unutuverirler hemen.Nady hkrarak alyordu: Git yanmdan anne, git!Biraz bekledikten sonra Nina vanovna, Ah, yavrum, dedi. Daha dn bir bebektin, sonra bydn, gen kz oldun, imdiyuva kurmaya hazrlanyorsun. Doada hibir ey olduu gibi kalmaz. Gz apkapayana dek bakacaksn anne, hatta bykanne olmusun. Senin de byle hrn birkzn olacak. Sevgili anneciim, akllsn, biliyorum, ama mutsuz, ok mutsuzsun da. Niin bokonuuyorsun? Niin?Bir ey sylemek iin azn at Nina vanovna, ama hkrik boaznda dmlendiiiin syleyemedi, alayarak kp odasna gitti. Sobadaki sesler yine baladlar,birdenbire korkun, rknt verici bir ey dolmutu odaya. Nadya aceleylekaryolasndan atlayp annesinin yanna kotu. Gzleri yal Nina vanovna yatanagirmi, mavi battaniyesini gsnn zerine kadar ekmi, elinde bir kitap tutuyordu. Anne, beni dinle, dedi. Yalvarrm iyi dn ve anla beni! Yaantmzn ne denlianlamsz ve baya olduunu anla yeter. Gzlerim ald artk, imdi her eyi btnplaklyla grebiliyorum. Andrey Andreyi'in ne mal olduunu da biliyorum.Sandnz gibi zeki biri deil o, anne! Tanrm, bir aptal o, bir aptal!Nina vanovna, aceleci bir hareketle yatann iinde oturdu. Hkrarak, Bykannen de sen de ok zyorsunuz beni! dedi. Ben .de yaamak istiyorumoysa! Yaamak!Yumruuyla iki kere gsne vurduktan sonra devam etti: Biraz zgrlk de bana verin! Daha gencim, ben de 50yaamak istiyorum, hakkm deil mi bu? ktrdnz benisiz!..Ac ac alamaya balamt. Battaniyenin altna girip iki bklm oldu. yle kk,

zavall, anlamsz bir grnm vard ki... Nadya odasna gidip giyindi, penceredeoturup sabah beklemeye koyuldu. Sabaha dek dnd, dnd. Pancurlar birisitakrdatyor, slk alyordu sanki.Rzgrn bahedeki tm elmalar yere dktn, yal bir erik aacn devirdiinisyledi bykanne sabahleyin. Bulutlu, k bile yaklsa yine de insann iine kasvetsalan puslu bir gnd. Herkes souktan szlanyor, yamur pencere camlarndatakrdyordu.aydan sonra Nadya, Saa'nn odasna gitti. Bir szck bile sylemeden koltuundibinde diz kp elleriyle yzn


22/51

kapad. Neniz var? diye sordu aa. Yapamayacam... imdiye dek burada yaayabilmeme bir trl aklerdiremiyorum, anlayamyorum. Nianlmdan, kendimden, bu babo, anlamszyaaymdan ireniyorum... Ya... dedi. zlecek bir durum deil bu... yi bile.

Nadya devam etti: Canma tak dedi bu yaant artk. Bir gn daha kalamam burada. Yarn gidiyorum.Allah akna birlikte gidelim!Bir sre akn akn Nadya'nn yzne bakt aa. Sonunda durumu kavram, birocuk gibi sevinmiti. Sevinten ellerini kollarn sallyor, odann iinde zp zpzplyordu. Ellerini ovuturarak: Pek gzel! dedi. Tanrm, ne kadar sevinliyim!Nadya, iri, tutku dolu gzlerini krpmadan bakyordu Saa'ya. Bylenmi gibi,karsndaki erkein nemiyle oranl, pek anlaml, olaanst bireyler sylemesinibekliyordu. Daha bir ey sylememiti ya, imdiye dek bilmedii, yeni, sonsuz ufuklaralmaktayd Nadya'nn nnde. lme bile51olsa, hi dnmeden gidebilecek bir ruhsal yap iinde, gzlerinde sonsuz birbekleyile bakyordu Saa'ya. Bir sre dndkten sonra: Yarn gidiyorum, dedi aa. Beni yolcu etmek iin tren istasyonuna gelin...antanz bavulumun iine koyar, biletinizi de alrm. nc zil aldnda kouptrene binin, gideriz. Moskova'ya kadar birlikte oluruz, oradan Petersburg'a birbanza devam edersiniz. Nfus kdnz var m? Var.aa, duygulu bir sesle, Yemin ederim ki piman olmayacaksnz, diye devam etti. Gidip bir okula girin,sknt bile ekseniz, ylmayn. Yaantnz dzelttiinizde her ey deiecek. nemliolan yaamasn bilmektir, geri kalan botur. yleyse yarn gidiyoruz. Evet! Ltfen!Pek heyecanl olduunu, hayatnda ilk kez bu denli ar bir sorumluluun altnagirdiini, gidene dek ok ac ekeceini, kt kt dneceini sanyordu Nadya.Ama odasna kp yatana girer girmez derin bir uykuya dald. Yznde, alamannverdii rahatlk ve saf bir glmsemeyle sabaha dek uyudu.Ua araba armaya gndermilerdi. Nadya tm hazrlklarn tamamlam,apkasyla pardssn de giymiti. Annesiyle kendi odasn son bir kere dahagrmek iin st kata kt. Scakln daha yitirmemi karyolasnn ayakucunda durupodasn bir daha gzden geirdi, sessiz admlarla annesinin odasna gitti. Hluyuyordu Nina vanovna. Odas sessizdi. Nadya annesini pt, salarn dzeltti, ikidakika bekledi... Sonra ar admlarla aa indi.Darda bardaktan boanrcasma yamur yayordu. st kapal arabann srcssrlsklamd.Hizmetiler bavullar arabaya yerletirirlerken bykanne, Araba seni g alacak, Nadya, diyordu. Byle bir ha52vada adam geirmek de nerden geldi aklna? Gitmesen iyi ederdin. Baksana, nasl

yamur yayor!Nadya bireyler sylemek istiyordu ya, baaramyordu. aa, Nadya'y arabayayerletirip dizlerini yol battaniyesiyle rtt, kendisi de geip yanna oturdu.Arkalarndan bykanne: Yolunuz ak olsun! Tanr yardmcnz olsun! diye baryordu. Moskova'dan yazbize, aa! Olur, Babi, Allahasmarladk! Tanr korusun seni! Sa ol!


23/51

Nadya sadece alyordu. Bykannesiyle vedalarken, annesini seyrederken tamolarak inanamad eyin, buralardan uzaklara gidiinin gerek olduunu gryorduimdi. Elveda, kent... Birdenbire her eyi, Andrey'le babasn, yeni evlileri, tablodakiplak kadn hatrlad. Btn bunlardan korkmuyor, sklmyordu artk. Gittikeuzaklayordu onlardan.Kompartmanda yerlerini aldktan sonra tren kalknca ylesine anlaml, ask yzl

gemii skp kck bir top oluvermiti. imdiye dek fark edilemeyecek kadarufak olan gelecek ise .byd, btn gr ufkunu kaplad. Yamur, kompartmannpencerelerinde fkrdyor, yemyeil tarlalarla telgraf direkleri hzla geriye dorukouyor; tellere konmu kular uuuyorlard. Mutluluktan soluu tutulacak gibioluyordu Nadya'nn: zgrle, renmeye gidiyordu; bir zamanlar, ok eskidenKazaklarn sava sanatn renmek iin Zaporojya'ya gitmeleri gibi bir eydi bu.aa, glmseyerek,. Olur! diyordu, olur byle eyler! zlmeyin.Sonbahar, arkasndan k geti. Annesini, bykannesini, Saa'y pek zlemiti Nadya.Hep onlar dnyordu. Evden ald mektuplar sakin, sevgi doluydu. Her eybalanma, unutulmua benziyordu. Maysta snavlarn verdik53ten sonra salkl, neeli bir ekilde eve dnerken Saa'yla grmek zereMoskova'ya urad. Geen yazki gibiydi aa: sakall, sa ba darmadank. Aynceket ve keten pantolon zerindeydi. Gzel gzleriyle pek deimemiti ya, yalnzcabiraz zayflam, kmt. Yznde ackl bir anlatm vard. Hep ksryordu, benzide uuktu. Nedense aa, bu kez biraz taral, bilgisiz, grgsz, gelmiti Nadya'ya.aa, onu grnce neeyle glmsemi, Tanrm, Nadya gelmi! diye haykrmt. Kardeim, bir tanem!Koyu bir sigara dumannn doldurduu atlyede oturdular. Boucu bir ini mrekkebive boya kokusu sigara dumanna karm, havay son derece arlatrmt. Gsoluk alnyordu ieride. Sonra Saa'nn, yine sigara duman ve demesi tkrk doluodasna gittiler. Masann stndeki snm semaverin yannda, iinde siyah bir ktolan krk bir tabak duruyordu. Masann zeri ve deme sinek ls doluydu. Herey, Saa'nn zel yaantsn pek nemsemediini, kolayna geldii gibi, rahatlnaaldrmadan yaadn sylyordu. Biri kp ona mutlu olmas iin yapmas gereklieylerden, yaantsn bir dzene sokmasnn yararndan, onu sevdiinden sz etsebir ey anlamaz, sadece glerdi. Nadya, heyecanla anlatyordu: Her ey yolunda gitti. Sonbaharda annem Petersburg'a, bana geldi. Bykanneminkamama pek kzmadn, her gn odama kp dua ettiini syledi.Saa'nn gzlerinde bir mutluluk okunuyordu. Ama ikide bir ksryor, atlak bir seslekonuuyordu. Nadya dikkatle yzne bakyor, gerekten hasta olup olmadnanlamaya alyordu. Siz hastasnz, aa! Boverin, hastaym, ama ok deil... Nadya tellanmt: Tanrm! Niin bakmyorsunuz kendinize? Niin tedavi olmuyorsunuz?54\Gzleri yaarmt Nadya'nn. Birdenbire Andrey Andreyi'i, tablodaki plak kadn,ocukluk a gibi pek uzaklarda kalm grnen gemii hatrlad. Gznde daha

geen yl o denli aydn, bilgili, ilgin olan Saa'y artk yle gremediine alyordu: Sevgili aa, ok hastasnz siz, dedi. Sizi byle solgun yzl ve zayf grmemekiin yapamayacam ey yoktu, canm bile seve seve verebilirdim. ok eyborluyum size! Benim iin ne byk bir anlamnzn olduunu, yaantm nasldeitirdiinizi bilemezsiniz, benim iyi aa'm! Gerekte benim en yaknm, encandan yaknmnz.Oturup uzun uzun konutular. Petersburg'da bir k geirmesinden, Saa'nnyaayyla glmseyiini grp sylediklerini dinledikten sonra Nadya, ona gereigsteren bu insann artk yaama dnemini bitirmi, ilginliini yitirmi, eski, belki de


24/51

mezara girmesi pek yakn bir yar canl olduunu yava yava kavramaya balamt. ki gn sonra Volga'ya gidiyorum, dedi aa. Kmz ieceim orada. Bir arkadamda karsyla geliyor. Pek iyi bir kars var, renim yapmak iin Petersburg'a gitmesinisylyorum ona hep. Yaantsn deitirmesini istiyorum.Sonra gara gittiler. aa ay ve elmayla arlad konuunu. Tren hareket ettiindeglmseyerek mendil sallarken pek ar hasta olduu, daha uzun sre

yaayamayaca titreyen bacaklarndan da belliydi.Kentine gn ortasnda vard Nadya. stasyondan eve giderken sokaklar hayli geni,ama evler kk, birbirine pek sokulmu geldiler ona. Sokaklarda kimsecikler yoktu.Yalnzca mzik aletleri tamircisi Alman grd: sar pardssn giymi, aceleyle biryere gidiyordu. Tm evler tozla kaplyd sanki. Artk iyice ihtiyarlam iko, yineirkin bykanne, Nadya'y kucaklayarak yzn omzuna dayayp uzun uzun alad.Nina vanovna da km, irkinlemi, bir deri bir kemik kalmt. Ama prlantalareskisi gibi yine parldyordu parmaklarnda. Kzn grnce tm bedeni titreyerek,55 Yavrum! dedi. Bir tanem!Sonra oturup hep birlikte sessizce alatlar. Bykannenin de, annenin de gemiibir daha dnmemek zere yitirdiklerini dnd belliydi: toplum iinde bir yerleri,eski onurlar, evlerine konuk armaya haklan yoktu artk. Rahat, tasasz yaarkengeceleyin birdenbire polisin evi basp arama yaparak ev sahibinin bir sahtekrolduunu aa kard zamanlarda da byle olur kii. Rahat, tasasz yaantyaelveda! demekten baka aresi kalmaz.Nadya odasna kp karyolasn, beyaz sevimli perdelerini, tm eyalarn yerliyerinde grd. Dardaki gne yla dolu, neeli, grltl bahe de deimemitihi. Parmayla masasna dokundu, oturup derin dncelere dald. Sonra alt katainip itahla yemeini yedi; lezzetli, yal kaymakla ay iti. Btn bunlara karn, yinede bir eksiklik varm gibi geliyordu ona: odalar bo, tavanlar alakt sanki. Geceyatana girip battaniyesini boazna kadar ektiinde, bu scak, yumuack dekteyatmak gln geldi ona.Annesi geldi yanna. Sulu gibi rkek, evresine baknarak karyolann ayaklnailiiverdi. Bir sre dalgn durduktan sonra, Naslsn, Nadya? diye sordu. Hayatndan memnun musun? ok mu memnunsun? Evet, anne.Nina vanovna kalkp Nadya'yla pencereleri kutsad. Grdn gibi dindar oldum artk, dedi. Felsefeyle urayor, hep dnyorum,dnyorum... ok eyi daha iyi gryor, anlyorum imdi. Her eyden nce hayatnprizmadan geirilmesinin gerektiini rendim. Bykannemin sal nasl, anne? yi. O zaman, aa ile katktan sonra senden aldmz telgraf okuyunca kt diyedp baylm, gn hareketsiz yatmt. Sonra Tanrya yalvarmaya, alamayabalad. imdi iyi.Nina vanovna odann iinde bir aa bir yukar dola56yordu.Bekinin ayak sesleri iitiliyordu: "Tik, tok... tik, tok..." Her eyden nce hayatn prizmadan geirilmesi gerekir. Yani, daha aksyleyeyim, n yedi ana renge ayrld gibi, hayatn da en basit elamanlara

blnmesi, her birinin ayr ayr incelenmesi gerekir.Nina vanovna' nn daha neler anlattn, ne zaman gittiini bilmiyordu Nadya.Hemen uyuyuvermiti.Mays geti, haziran girdi. Eve almt Nadya artk. Bykanne hep semaverleurayor, sk sk soluyordu. Akamlar Nina vanovna, tekiler dinlese de dinlemesede, felsefesini anlatyordu. nceleri olduu gibi yine bir yanama gibiydi evde.Harcayaca her on kpek iin bykanneye danmak zorundayd. Evde ok sinekvard. Tavanlar her gn biraz daha alalyormu gibi geliyordu Nadya'ya. Babi'leNina vanovna, Peder Andrey ya da Andrey Andreyi'le karlamaktan korktuklar iin


25/51

sokaa kamyorlard. Oysa Nadya bahede, sokakta hi ekinmeden dolayor;evleri, khne itleri seyrediyor, gzden geiriyordu. Kentte her eyin oktan mrntkettii, gen, taze bir eyin domasn bekledii kansndayd. Ah, bir an ncebalasayd o yeni, parlak hayat... O zaman kaderinin gzlerinin iine cesaretlebakabilecek; neeli, zgr olma hakkn kazanacakt! Erge balayacakt o hayat! Drthizmeti iin, bodrumdaki ufack, pis odada yaamaktan baka bir yaant

dnlemeyen bykannenin evinden iz kalmayaca, onu kimsenin, hi kimseninhatrlamayaca bir zaman gelecekti elbet.Komu evin ocuklar pek elendiriyorlard Nadya'yi. O, bahede dolarken, ite talavuruyorlar, kzdrmak iinglerek, Nianl kz! Nianl kz! Nianln nerde? diye baryorlard.aa, Saratov'dan bir mektup gnderdi. Oynak, neeli elyazsyla Volga blgesindekigezisinin pek iyi getiini, yal57nz, Saratov'da biraz hastalandn, sesinin ksldn, iki haftadan beri hastanedeyattn yazyordu. Bunun ne demek olduunu anlamt Nadya. nanca benzeyen birnsezi sarmt iini. Yalnz, bu nseziyle aa hakkndaki dncelerinin onu eskisigibi heyecanlandrmamasna can sklyordu. Yaamay, yeniden Petersburg'a gitmeyipek istiyordu. Saa'yla tanmas artk tatl, ama uzak, ok uzak bir anyd onun iin.Gece hi uyuyamad. Gn daha aarmadan pencereye oturup dinlemeye koyuldu: Altkattan sesler geliyordu. Bykanne heyecanl heyecanl bireyler soruyordu. Sonra,birisi sesli alamaya balad... Nadya aa indiinde bykanneyi gzleri yal,kede dua ederken buldu. Masann zerinde bir telgraf duruyordu.Nadya, bykannenin alamasn dinleyerek bir sre salonda dolat, sonra telgrafalp okudu. Dn sabah Saratov"da, Aleksandr Timofei, yahut ksaca Saa'nnveremden ld bildiriliyordu.Bykanneyle Nina vanovna, lnn ruhuna okutulacak duann hazrlklarnyaptrmak iin kalkp kiliseye gittiler. Nadya ise odalarda dalgn dalgn dolayor,dnyordu. Yaantsn Saa'nm istedii gibi deitirdiini sezinliyor, kendisininburalarda bir bana, yabanc, gereksiz olduunu, bu kentteki her eyin de onun iingereksiz, anlamsz olduunu, gemiinin artk ondan koptuunu, yanp kl olmu,kl de rzgrla savrulmu gibi tmyle yok olduunu biliyordu. Saa'nn odasnagirip ortasnda dikildi."Elveda, sevgili aa!" diye mrldand. nnde yepye ni, zgr, anlaml bir hayatvard. Henz karanlk, bilinmezliklerle dolu bir hayat ekiyordu onu.Yol hazrl yapmak iin odasna kt. Ertesi sabah evdekilerle vedalat, neeli,mutlu olarak doup byd kentinden kp gitti. Niyeti bir daha dnmemekti.190358BOYUNDAK NANNikh treninden sonra yiyecek souk bir ey bile yoktu. Yeni evliler, salklarnakaldrdklar kadehleri sonuna kadar itikten sonra tren istasyonuna yollandlar.Mzikli, dansl, mutluluklarla dolu bir dnle onu izleyen akam yemei yerine, ikiyz verst uzaktaki bir manastra duaya gideceklerdi. Birou, bunu daha olaanbulmulard. nemli bir aamaya ermi Modest Alekseyi gibi yal bal bir kii iin

grltl bir dnn pek de uygun kamayaca kansndaydlar. Dorusu, elli ikiyandaki bir devlet memurunun daha on sekizine yeni basm bir kzla evlendiidnde mzik dinlemek i ac olmazd zaten. Olgun Modest Alekseyi'in, bu geziyi,zellikle, gen karsna nikhta bile ilk yeri dine ve treye tandn anlatmak iinkardn syleyenler de yok deildi.Yeni evlileri yolcu etmek iin daire arkadalaryla akraba, tandk kalabal, ellerindekadehler 'hey' diye barmak iin trenin kalkmasn bekliyorlard. Silindir apkal,retmen giysili kaynpeder Ptr Leonti, dut gibi sarho, yz bembeyaz, elindekikadehi vagonun penceresine kaldryor,


26/51

ackl bir sesle, Anyuta! Anya! Anya! Bir eycik sylememe izin ver!diye yalvaryordu kzna.Anya pencereden sarkt. Kulana bireyler fsldad babas. Keskin bir arap kokusuyaylyordu evresine. Babasnn fsldadklarndan bir ey anlayamyordu kzcaz:sanki flyordu kulann iine. Ptr Leonti, kznn yzn, gsunu, ellerini ha

kartarak kutsad. Bunu yaparken soluu titriyor, gzlerinde yalar parldyordu.Anya'nn lise rencisi olan iki erkek kardei Petya ile Andra, babalarnn frak59nn eteinden ekeliyor, utanga fsldyorlard: Babacm, hadi... Babacm, yeter...Tren hareket edip istasyondan karken Anya, babasnn iki yana yalpa vura vura,kadehindeki arab yerlere saa saa trenin arkas sra bir sre kotuunu grd.Yz nasl da ackl, saf, suluydu... Heeey! diye baryordu.Yeni evliler sonunda yalnz kalmlard. Modest Alekseyi, kompartman gzdengeirdikten sonra kalkp eyalar yerletirdi, geip gen karsnn karsna oturdu.Glmsyordu. Orta boylu, iko, tombul yanakl, ablak yzl, favorili, byksz birdevlet memuruydu. evresi zenle alnm yuvarlak sakal ayak topuunuandryordu. Yznn en dikkati eken zellii, bynn olmamasyd. Yeni kaznm,derece derece yal, jelatin gibi titrek yanaklara geen plak bir yer olmutubyklardan artakalan. Olduka ciddi, arbal davranyordu. Hareketleri yava, yzanlatm yumuakt. Glmseyerek, Bir eyi imdiden sylemek zorundaym size, dedi. Bundan be yl nceKosorotov'a ikinci derece kutsal Anna Nian'n verdiklerinin ertesi gn,teekkrlerini sunmak zere adamcaz huzura ktnda, vali bey yle sylemitiona: "imdi Anna'nz var, demek ki: biri yakanzda,1 teki ikisi boynunuzda."Kosorotov'un Anna dedikleri hrn, hoppa kars o gnlerde yeni dnmt kocasnnyanna. kinci derece Anna'y kazandmda valinin ayn sz bana da sylemek iinnedenler bulamayacam umarm.Kck gzleriyle glmsyordu Modest Alekseyi. Anna da glmsedi. Bu adamn okaln, slak dudaklaryla kendisini her an pebileceim, bundan kamaya bile artkhakknn olmadn dnyor; yrei heyecandan kt kt vuruyordu. Tombulbedeninin yumuak hareketleri irendiriyordu onu. Hem korkuyor, hem ireniyordu.1. Anna Nian'nn birinci derecesi yakadaki ilie taklrd. (ev.)60

Modest Alekseyi, ayaa kalkt, olduka yava, boynundaki madalyasn kard,frakyla yeleini de karp pijamasn giydi. Anna'nn yanna otururken, te byle,dedi.Nikh treninin ne skc getiini dnyordu Anna. Papaz, konuklar, kilisedekiherkes acyarak yzne bakyorlar; "Niin? Bu kadar ho, bu kadar gzelken niin buyal, biimsiz herifle evleniyor?" diye ilerinden geiriyorlar gibi gelmiti ona. Dahabu sabah bile her ey bylesine iyi olup bitti diye seviniyor, gklere uuyordu oysa.Ama nikh kylrken olduu gibi imdi de sulu, aldatlm ve gln hissediyordukendisini. te sonunda zengin biriyle evlenmiti... Ama yine de paras yoktu. Nikh

giysisini bile bor para alarak diktirmilerdi. Az nce babasyla kardeleri onu yolcu ,ederlerken, yzlerinden, ceplerinde bir kpek bile olmadn anlamt... Bugnakam yemei yiyebilecekler miydi acaba? Ya yarn? Nedense, babasylakardelerinin imdi, annelerini topraa verdikleri gnn akam olduu gibi a, balarnlerine eik, oturduklarn grr gibi oluyordu."Ne bahtszm!" diye geiriyordu iinden. "Niin bu kadar bahtszm ben acaba?"Modest Alekseyi, arbal, kadnlara yaban bir erkein beceriksizliiyle Anna'nnbeline koydu elini, sonra omzunu okamaya balad. Beriki ise paralar, annesini, onutopraa verdikleri gn dnyordu. Lisede yaz ve resim retmenlii yapan


27/51

babas, kendisini ikiye vermiti annesi ldkten sonra, bu yzden de yoksuldmlerdi. ocuklarn ne izmesi, ne de potini vard. Bir gn evden alp savclagtrdler babasn. Sonra memurlar geldiler, evdeki eyalar yazdlar... Ne utanlacakeylerdi bunlar! Sarho baba. snn peinden komak Anna'ya dyordu.Kardelerinin yrtk oraplarn yamamak, arya pazara gitmek de ona kalmt.Erkekler, gzelliini, genliini, davranlarn vdklerinde, ucuz apkasn,

ayakkablarnn mrekkeple boyayp rtt deliklerini btn dnya gryormu gibigeli61yordu ona. Geceleyin, yetersizlii dolaysyla babasnn yaknda iindenuzaklatrlaca, onun da bu yz karasna dayanamayp annesi gibi lecei korkusu,uykularn karyordu. Bu arada baz tandk bayanlar, Anya iin, zengin bir kocaaratrmaya balamlard bile. Ksa bir arama dneminden sonra Modest Alekseyibulunmutu. Gen ve gzel deildi, ama paras vard, yeterdi o kadar da. Bankadayz bin rublesiyle kiraya verdii babadan kalma bir iftlii vard. Arbal, valinin desevdii bir memurdu. Anya'ya sylediklerine gre, huzura kp Ptr Leonti'igrevinden uzaklatrmalar iin okul mdrne, ya da daha stne bir emirkartmas onun iin iten bile deildi...Anya, dalm, bunlar dnrken ak pencereden birdenbire bartlarla kark birmzik sesi doldu kompartmana. Ara istasyonlardan birinde durmutu tren.Parmaklklarn arkasndaki kalabalkta armonika ve ucuz, crlak sesli bir kemanlaoynak bir hava alyorlard. Yksek kayn ve kavak aalarnn, ayn stt yazlkevlerin tesinde bir yerden askeri bir bandonun sesi geliyordu: dansl bir elence olsagerekti orada. Yazlktakilerle, gzel havadan yararlanarak dinlenmek iin burayagelen kentliler, peronda bir aa bir yukar dolayorlard. Bu koca yazln sahibi,zengin, uzun boylu, esmer, Ermeniye benzeyen, patlak gzl, acayip giysili Artnov daoradayd. zerinde, n dmeleri batan sona ak bir gmlek, ayaklarnda yksektopuklu, mahmuzlu izmeler vard. Omzundan, gelinlik kuyruu gibi etekleri yerlerdesrnen bir pelerin sarkyordu. Sivri burunlarn yere emi iki taz, ardncayryordu.Anya'nn gzlerinde hl yalar parldyordu ya, annesini, paralar, dn unutmutuartk. Neeyle glmseyerek tandk renci ve subaylarn ellerini skyor, Merhaba! diyordu, naslsnz?Sahanla kp aynda herkesin onu yeni, pek gzel giysisi ve apkasylagrebilecei bir yerde durdu. Niin kalkmyor tren? diye sorduunda,62 Aktarma bekliyoruz, dediler ona. Posta trenini bekliyoruz.Artnov'un kendisine baktn fark edince gzlerini cilveli cilveli ksarak yksek sesleFranszca konumaya balad. Sesinin ho nlayndan, kadnlarn martt o nldonjuann kendisine bakmasndan, herkesin neeli grnmesinden olacak, iine birmutluluk doluvermiti. Tren kalktnda tand subaylar ona el sallarken, aalarntesindeki asker bandonun trenin ardnca ald bir polkay, slkla tekrarlamayabalamt bile. Kompartmana dndnde, ara istasyonda biri onu mutlu olacana,her eye karn mutlu olacana inandrm gibi bir ruhsal durum iindeydi.Yeni evliler manastrda iki gn kaldktan sonra kente dndler. Lojmanda kalyorlard.

Modest Alekseyi, grevdeyken Anya zamann piyano almakla, skntdan alamaklaya da kanepeye uzanp roman okumakla geiriyordu. Akam yemeklerinde ModestAlekseyi bir yandan midesini tkabasa doldururken te yandan da hi durmadanpolitikadan, yeni atanmalardan, grevleri deitirilen ya da baar dl alanmemurlardan, kiinin ok almasnn gerektiinden, aile yaantsnn bir zevk deil,bor olduundan, bo yere bir kpek bile harcamaktan ekindiinden, dnyada din ileahlk her eyin stnde tuttuundan sz ediyordu. Ba elinde bir me gibi tutarak, Her insan grev ve sorumluluklarn bilmelidir! diyordu.Anya, dinler, korkudan titrerdi. yle ki, ounlukla yemei brakyor, masadan a


28/51

kalkyordu. Yemekten sonra kocas dinlenmek iin uzanyor, biraz sonra da yksekperdeden horlamaya balyordu. O zaman Anna kalkp babasnn, kardelerininyanna gidiyordu. Anna ieri girdiinde babasyla ocuklar, paraya kanp sevimsiz, pis,skc bir herifle evlendii iin onu knyorlarm gibi akn akn bakyorlard ona.Giysilerinin hrts, bilezikleri, kadnca grn skyor, aalyordu onlar sanki.Yanlarndayken aryorlar,

63konuacak bir ey bulamyorlard. Ama yine de eskisi gibi seviyorlard onu. Akamyemeine onsuz oturmaya alamamlard henz. Anya oturuyor, onlarla birliktelahana orbas, pilav, iyanda kzard iin mum kokan patates kzartmas yiyordu.Ptr Leonti, titrek elleriyle kk bir srahiden kendine arap koyuyor, bir dikitehepsini bitiriyordu. lk kadehi, ikincisi, ncsn izliyordu... ri gzl, ince, solgunyzl Petya ile Andra srahiyi kaldrrlarken, Hadi, babacm, diyorlard, yeter artk...Anya da tellanyor, daha fazla imemesi iin yalvaryordu babasna. Berikibirdenbire kkryor, yumruklaryla masay dvmeye balyordu: Kimsenin beni denetlemesine raz olmam! diye baryordu. Pis ocuklar! renkz! Hepinizi kovacam bu evden!Oysa bir zayflk, bir yufka yreklilik oluyordu sesinde byle barrken. fkelenmesiocuklardan birini bile rktmyordu. Genellikle, yemekten sonra sslenirdi.Usturayla tra olurken kestii renksiz yzyle yarm saat boyunca ince boynunuuzatarak aynann karsnda dikilir; siyah byklarn kvrarak, koku srnerek,papyonunu dzelterek sslenir; sonra eldivenlerini, silindir apkasn giyer, zelderslere giderdi. Tatil gnyse evde kalr, ya resim yapar, ya da krk gibi fs fs seskaran akordeonuyla bireyler almaya urard. stedii gibi gr, kulaa ho gelensesler karmaya urarken kendisi de bir ark mrldanr, ya da yine ocuklarakprrd: Namussuz, herifler! Hainler! Bozmular akordeonumu!Anya'nn kocas geceleri ayn lojmanda oturan daire arkadalaryla kt oynard.Oyun srasnda memurlarn irkin, zevksiz giyimli, kaba, a kadn klkl karlar da birodada toplanp otururlard. Kendileri gibi irkin, tatsz bir dedikodudur balardaralarnda hemen. Modest Alekseyi'in karsyla tiyatroya da gittii olurdu. Dinlenmearalarn64\da Anna'y bir adm bile uzaklatrmyordu yanndan. Koluna takp koridorlarda, sigarasalonlarnda dolatryordu onu. Biriyle selmlasa hemen fsldyordu kulana:"Beinci snf memurdur... Vali kabul etmitir onu", "Pek zengindir... Kendi evi var..."Bfenin yanndan geerlerken Anya'nn can tatl bir ey ekerdi. ikolata ve elmaekerini pek severdi. Ama paras yoktu, kocasndan istemeye de sklyordu.Eline ald bir armudu avucunda evirip evirerek, kararsz bir sesle, Kaa bu? diye soruyordu Modest Alekseyi. Yirmi be kpek. Yaa, yle mi! diyor ve armudu yerine brakyordu. Bir ey almadan bfeninyanndan uzaklamalarnn pekho kamayacan bildii iin, bir maden suyu istiyor, btn ieyi son damlasna

kadar iiyordu. yle ki, zorlamadan gzleri bile yaaryordu. Anya nefret ediyorduondan o srada.Dolarlarken Modest Alekseyi, birdenbire heyecanlanarak, u ihtiyar kadna selm var, diyordu karsna. Ama tanmyorum onu. Olsun.varsn. Lojmanlar dairesi bakannn kardr! Selm ver diyorum sana!Kafan dmez, korkma.Anya selm veriyor, gerekten de kafas dmyordu, ama ii sklyordu. Kocasnnher istediini yapyor, ona kand iin kendi kendine kzyordu. Para iin evlenmiti


29/51

ya, kzlnda olduundan daha az paras vard imdi. Kzken hi olmazsa arasrababasnn yirmi kpek filan verdii oluyordu ona. imdi cebinin bir kpek bile grdyoktu. Gizliden almak ya da istemek de olmuyordu. Kocasndan korkuyor, titriyordu.Ondan duyduu bu korkunun, oktandr iinde olduu inanandayd. Bir zamanlar,ocukluunda okul mdr onca heybetli, korkun, nne gelen her eyi ezipgemeye hazr bir bulut ya da lokomotif gibi ilerleyen bir gt. Evde herkesin szn

saygyla ettii, nedense korktuu vali bey deBesleme 65/5lyle bir gt. Bu iki byk gcn yannda biraz zayf kalan bir sr g daha vard.Byksz, sert yzl, amansz retmenleri de bunlarn arasndayd. imdisonuncusundan, ciddi yz ile mdrnkne benzeyen Modest Alekseyi'tentitriyordu. Haylinde btn bu gler birleiyor, babas gibi zayf ve sulularasaldran, onlar ezip geen kocaman bir beyaz ay ekline giriyordu. Kocas onu kabahareketleriyle okayp kucana alarak irendirirken ters bir ey sylemekten dkopuyordu Anya'nn. Dudaklarn yayarak yapmacktan glmsyor, bu okaylardanholanr grnyordu.Ptr Leonti, yalnz bir kere, o da artk bekletilemeyecek bir borcunu demek iin,bor para istemeye cesaret edebilmiti ondan. Ah, ne dayanlmaz skntyd bu,Tanrm!Uzun uzun dndkten sonra, Peki, vereceim, demiti. Yalnz unu iyi bilesiniz 'ki, ikiyi brakamazsanz bir dahayardm

anton Çehov- besleme

Documents