ANTİKOAGÜLAN VE HEMOSTATİK İLAÇLAR

Yrd.Doç. Dr. Mehmet Kurt

Hastaneciyiz.blogspot.com

PIHTILAŞMA (KOAGÜLASYON)

İki durumda görülür

1- Kanamanın durması (hemostaz)

Damar dışında oluşur

2-Tromboz oluşumu

Damar içinde

Trombositler aktive olur, pıhtılaşma faktörleri ile etkileşim gerçekleşir

Kompleks bir olay zinciridir

Tromboz

Damar içinde pıhtı oluşması

Patolojik bir olay

Tromboz oluşumunu başlatanlarEndotel zedelenmesi

Endotelin bütünlüğünün bozulması

Trombus: Damar duvarına yapışan pıhtıEmboli : Kan akımı ile serbest dolaşan pıhtı

Hemostaz

Damar dışında pıhtı oluşması

Kanamanın durması

Fizyolojik bir olaydır

Hemostazı başlatanlar damarın zedelenmesi, kesilmesi

Hemostaz

Primer hemostaz:Zedelenen damar bölgesindetrombositlerin acilen geçici bir tıkaç oluşturması

>Trombositler bölgeye göç eder>Trombositlerden bazı maddeler

salıverilir

Hemostaz

Sekonder hemostaz Pıhtılaşma föktörleri arasındaki bir dizi etkileşim

sonunda fibrin oluşur ve geçici trombosit tıkacı daha sağlam hale getirilir

Normal durumda

Kanda pıhtılaşmaya kolaylaştıran sistemler

Pıhtılaşmayı engelleyen sistemler karşılıklı denge halinde bulunur dolaşım sistemindeki kan pıhtılaşmaz

Pıhtılaşmayı sağlayan sitemler

Trombositler Pıhtılaşma faktörleri Tromboksan A2

Antikoagülan sistemler

Prostasiklin endotelden salınır

Nitrik oksit trombosit agregasyonunu önlerler

Antitrombin III Plazmada bulunurlar

Protein C

Koagülasyon sistemine etkili ilaçlar

Antitrombotik ilaçlar Pıhtı oluşumunu engelleyen ilaçlar

Hemostatik ilaçlar Kanamayı durduran, pıhtı oluşmasını

kolaylaştıran ilaçlar

ANTİTROMBOTİK İLAÇLAR

- Antiktrombositer ilaçlar

- Antikoagülan ilaçlar

- Fibrinolitik (trombolitik) ilaçlar

ANTİTROMBOSİTİK İLAÇLAR

Trombositler Aktivasyon Adezyon Agregasyon

Antitromositik ilaçlar bu olayları engeller

ANTİTROMBOSİTİK İLAÇLAR

Aspirin Tiklopidin ve Klopidogrel Trombosit glikoprotein IIb/IIIa reseptör

antagonistleri Dipiridamol Diğerleri

1-ASPİRİN

Nossteroidal antiinflamatuar Narkotik olmayan analjezik analjeizk antipiretik antiinflamatuar antitrombotik etkileri var

ASPİRİN Düşük dozlarda bu etki oluşur ( 75-300 mg ) Trombositlerde siklooksijenaz (COX1)

enzimini irreversibl şekilde inhibe eder TXA2 üretilemez Agregasyonu önler, adezyomu etkilemez Trombositlerin ömrü 7-10 gün kadar. Yeni

trombositler, eskilerin yerini alınca bu etki sona erer.

ASPİRİN

YAN ETKİLERİ Kanamaya eğilimi artırır GİS de tahriş oluşturur Beyin kanamaları oluşturabilir

2-Tiklopidin ve Klopidogrel Aktive olantrombositlerden salıverilen

ADP nin diğer trombositleri etkilemesini engellerler

ADP reseptörlerini irreversibl olarak bloke ederler.

TxA2 yolağı ile aktivasyon engelenemez, etki kısıtlıdır

Aspirinle sinerjistik etkişme gösterirler

Tiklopidin

2 x 250 mg (oral)

Kloidegrol

Günde bir kez 75 mg (oral)

3- Glikoprotein IIb/IIIa reseptör antagonistleri

Trombosit agregasyonunun son basamağını inhibe ederler

Trombositlerdeki gGlikoprotein IIb/IIIa reseptörlerini inhibe ederler

Önceki gruplardan daha etkilidirler

Glikoprotein IIb/IIIa reseptör antagonistleri

Aksiksimab Tirofiban Eptifibatid

4- DİPİRDAMOL

Trombositlerde adenilat siklazı aktive ederek c-AMP düzeyini artırır

Trombositlerin yüzeylere yapışmasını engeller

Günde 300-600 mg (3 veya 4 e bölünerek)

YAN ETKİLERİ Baş ağrısı baş dönmesi hipotansiyon

5-Diğerleri

Epoprostanol (prostasiklin)

ANTİTROMBOSİTER İLAÇLARIN KULLANIMI

Akut miyokard infarktüsü profilaksisi

Aortakoroner greftlerin açıklğının korunması

Geçici iskemik nöbetlerin sekonder profilaksisi

Unstabl anginada miyokard infarktüsünün önlenmesi

Gebelikte preeklampsinin önlenmesi ve tedavisi

Oklusif periferik arter hastalığı

ANTİTROMBOSİTER İLAÇLARIN

KULLANIMI

Kalp kapağı protezlerinden sonra

Kronik hemodiyaliz hastaları

Derin ven trombozu

Diyabetik nefropati

Damar cerrahisi

Serebrovasküler hastalıklar

ANTİKOAGÜLAN İLAÇLARANTİKOAGÜLAN İLAÇLAR

Antikoagülan mekanizmaların etkinliğini artırırlar

Pıhtılaşma faktörlerinin etkinliğini veya sentezini bozarlar.

Özellikle venöz trombsların oluşumunu engellerler, arterlerde etkinlikleri zayıf

Etki mekanizmalarına göre 2 gruba ayrılırlar 1- Heparin 2- Oral antikoagülanlar

HEPARİN Mast hücrelerinde bulunur Hayvansal kaynaklı ilaç (domuz barsağı, sığır akciğeri)

İV veya sc yolla verilir Etkisi çabuk başlar Oluşmuş trombus üzerine etkisi

yoktur

HEPARİN

Antitrombin III’ü aktive eder

Aktive olan Antitrombin III, tromboni etkiler ve fibrinojen fibrin dönüşümü gerçekleşemez.

Fibrin oluşumunu önleyerek pıhtının büyümesini engeller

HEPARİN Heparin dozu parsiyel tromboplastin zamanı ölçülerek

yapılır Normal değeri: 24-36 sn.

Bu değerin 1.5-2 misli uzaması amaçlanır1 mg=130 ÜniteBir heparin ünitesi: Sıfır derecede, 1 ml kedi

kanının pıhtılaşmasını 24 saat önleyen miktar

HEPARİN

YAN ETKİLERİKanama en önemlisi ilaç kesilir protamin sülfat verilirAşırı duyarlılık reaksyonlarıTrombositopeni

Oral antikoagülanlar K vitaminin antimetaboliti K vitaminine bağımlı olarak sentez edilen

pıhtılaşma faktörlerinin sentezini inhibe ederler Faktör II (Protrombin) Faktör VII Faktör IX Faktör X

Bu olayın bozulması, olaya kenetli K vitamini epoksidinin indirgenmiş K vitaminine dönüşmesi olayını katalizleyen epoksid redüktazın inhibisyonuna bağlıdır.

Antikoagülan etkileri,

Hemen değil, ilaç verildikten en az 48-72 saatlik bir latent süreden sonra tam olarak ortaya çıkar.

Bu süre içinde, acil durumlarda heparin ile antikoagülasyon hemen başlatılmalıdır

Oral antikoagülanlar

Etkileri geç başlar (12-48 saat sonra) Acil durumlarda tercih edilmez,

gerekirse heparinle tedaviye başlanır Oral yolla verilirler YAN ETKİLERİ kanamalar ( K vitamini, tam kan)

Endikasyonları

Derin ven trombozu. Pulmoner embolizmi olan

hastalar Atriyal fibrilasyonu olup emboli

oluşma tehlikesi olanlar Mekanik kalp kapakçığı protezi

olanlar

Başlıca ilaçlar

Kumarin türevleri varfarin (en sık kullanılan) dikumarol etilbiskumasetat

indandion türevi fenindion'dur

Yan tesirleri Aşırı dozda, kanama yaparlar. Varfarin, alopesi, dermatit ve ürtiker

yapabilir. Teratojenik etkileri var Gebelerde antikoagülasyon gerekirse,

sakıncasına rağmen heparin kullanılabilir.

Protrombin zamanı ile etkileri değerlendirilir Antidot: K vitamini

FİBRİNOLİTİK İLAÇLARFİBRİNOLİTİK İLAÇLAR

Fibrinoliz, pıhtılaşma sonucu oluşan fibrinin parçalanmasına bağlı olarak pıhtının erimesidir.

İnaktif durumda olan plazminojen 'in aktivasyonu sonucu oluşan plazmin (fibrinolizin) fibrini parçalar.

Vücutta sentez edilen iki endojen plazminojen aktivatörü vardır: Doku plazminojen aktivatörü (t-PA) ürokinaz.

Başlıca trombolitik ilaçlar: Streptokinaz, Ürokinaz, Alteplaz (rekombinant t-PA) Reteplaz, Ttenekteplaz

HEMOSTATİK İLAÇLAR(kanamayı durdurucu ilaçlar)

Bazı nedenlere bağlı olarak oluşan kanamayı durduran ilaçlar

Hemostatik=kanamayı durdurucuBaşlıcaları1-Lokal hemostatikler2-Antifibrinolitik ilaçlar3-Hemofili vb. durumlşarda replasman

tedavisinde kullanılan kan ürünleri4-Trombosit bozukluklarında kullanılan ürünler

Lokal hemostatikler

Toz, gazbezi, sünger veya yaprak şeklinde olan ve kanama oluşmuş organ veya doku yüzeyine lokal uygulanan maddelerdir.

jelatin süngeri, oksidlenmiş selüloz ve oksidlenmiş rejenere edilmiş selüloz, trombin ve mikrofibriler kolajen hemostat.

Lokal hemostatikler

Minimal miktarlarda uygulanmalıdırlar. Uygulandıkları yerden birkaç haftada absorbe edilerek kaybolurlar.

%0.1'lik adrenalin solüsyonu (vazokonstriktör) ve bazı astrenjen maddeler (şap yani alum, gümüş nitrat, demir-3-klorür gibi) lokal hemostaz yapmak için kullanılabilirler.

Antifibrinolitik ilaçlar Doğal plazminojen aktivatörlerini

inhibe edip, plazmin (fibrinolizin) oluşumunu azaltarak ve ayrıca plazmini antagonize ederek kanamaları durduran ilaçlardır. Trombolitik ilaçların spesifik antidotudurlar.

DİK (dissemine intravasküler koagülasyon)da kontrindikedirler.

Aminokaproik asitTraneksamik asitAprotinin

Hemofilide ve benzer durumlarda replasman için kullanılan kan ürünleri

Hemofili A (faktör VIII eksikliği). He mofili B (faktör IX eksikliği) . Taze dondurulmuş plazma, Dondurarak

çöktürülmüş plazma Antihemofilik faktör (faktör VIII)

konsantratı, Faktör IX kompleksi, Kurutulmuş fibrinojen,

Trombosit bozukluklarında kullanılan ürünler:

trombosit konsantratı