อ ศรนช จนทรางกล

17/11/57 1

เปนยาทไดจากการสงเคราะห หรอสกดจากจลชพ

ใชยบย งการเจรญเตบโต หรอฆาเชอจลชพ

Antibacterial agents

Antiviral agents

Anti fungal agents

Antituberculotic agents

Antimalarial agents

17/11/57 2

ยาสกดจากจลชพ เชน แบคทเรย รา

การออกฤทธของ Antibiotic

Bacteriostatic ยบย ง

Bactericidal ฆาเชอ

17/11/57 3

ขอบเขตการออกฤทธ

Broad spectrum

Medium spectrum

Narrow spectrum

การเลอกใชยาปฏชวนะ

Empiric therapy ใชยาทขอบเขตการออกฤทธกวาง

Definitive/ Specific therapy ใชยาทจ าเพาะเจาะจงกบเชอ

17/11/57 4

แบงตามการยอมตดสแกรม (Gram's strand) Gram positive/ gr+และ Gram negative/gr-

17/11/57 5

แบงตามรปราง...แบคทเรยกมรปรางเปน Cocci และ Bacilli

CocciBacilli

17/11/57 6

แบคทเรย...........มท ง single ,in pair ,cluster

17/11/57 7

Antibiotic Bacteriostatic/ Bactericidal Broad spectrum Narrow spectrum Empiric therapy β-lactamase หรอ penicilinase

anaphylatic shock การดอยา drug resistance

17/11/57 8

17/11/57 9

ยบย งการสงเคราะหผนงเซลล

ยบย งการสงเคราะหโปรตน

ยบย งการแบงตวของ DNA (deoxyribonucleic acid)

รบกวน metabolism ของสารทจ าเปนตอการด ารงชพ

17/11/57 10

1.ยบย งการสงเคราะหผนงเซลล

2.ยบย งการสงเคราะหโปรตน

3.ยบย งการแบงตวของ DNA

4.รบกวน metabolism ของ

สารทจ าเปนตอการด ารงชพ

Penicillin

Cephalosporin

Natural penicillins

Penicillinase resistant penicillins

Extended spectrum penicillins

First Generation

Second-Generation

Third-Generation

Fourth-Generation

aminoglycoside

chloramphenical

tetracycline

macrolides

Lincosamide

quinolone

nitronidazoles

sulfonamide

trimethoprim

ABO

17/11/57 11

17/11/57 12

Penicillin

Cephalosporin

aminoglycoside

chloramphenical

tetracycline macrolides

quinolone

nitronidazoles

sulfonamide

trimethoprim

Lincosamide

Mechanism of action: ยบย งการเจรญเตบโตของแบคทเรยโดยรบกวนการสงเคราะหหรอการสรางผนงเซลลของแบคทเรย

17/11/57 13

เปน Bactericidal มฤทธตาน แบคทเรย gr+, gr- และ

spirocheates

1.1 Penicillin : ม 4 กลม......

1.2 Cephalosporin : ม 4 generation….

17/11/57 14

แบงเปน 4 กลมยอย Natural penicillins B-lactamase resistant penicillins Extended spectrum penicillins Antipseudomonal penicillins

penicillins

17/11/57 15

penicillin G, penicillin V,

procaine penicillin G, benzathinepenicillin G

ยาในกลมนมฤทธตานแบคทเรย gr+

ถกท าลายดวยกรดในกระเพาะอาหาร

ไมทนตอ B-lactamaseStreptococci, meningococciSpirochete, clostridium,Enterococci

penicillins

17/11/57 16

Cloxacillin, Dicloxacillin, Methicillin, Nafcillin, Flucloxacillin

ตานเชอแบคทเรย gr+ และ gr- ไดด

ไมทนกรด ทนตอ B-lactamase ยาในกลมนมฤทธตานแบคทเรย

staphylococci

penicillins

17/11/57 17

Ampicillin, Amoxicillin, Bacampicillin, *Amoxicillin+Clavulanate=Augmentin*Ampicillin+sulbactam=Sultamicillin,Unasyn

ออกฤทธกวาง streptococci,Salmonella,E.coliเชอ gr- บางสายพนธ

ทนตอกรดในกระเพาะอาหาร ไมทนตอ B-lactamase

penicillins

17/11/57 18

Ticarcillin, Piperacillin, Mezlocillin แบคทเรยชนด gr- รวมถงชนดทดอยาเชน Acinetobacter, P.aeruginosa

penicillins

17/11/57 19

เกดการระคายเคอง GI: คลนไส อาเจยน ทองเดน

IV: Thrombophlebitis

Micro flora

เกด pseudomembranous colitis

การแพยา

17/11/57 20

penicillins

หามใชในผปวยทแพยา กลม Penicillin

การแพรนแรงขนหากใชรวมกบ ยากลม -blocker

การใชยารวมกบยาคมก าเนด จะลดประสทธภาพของยา

คมก าเนด

ในผปวยทไตท างานผดปกต การใชยาในขนาดสง อาจท าให

เกดอาการชกได

17/11/57 21

penicillins

พษตอระบบเลอด กดไขกระดก

พษตอ ตบ ไต

หามใชรวมกบยากลม bacteriostatic เพราะตานฤทธกน

เชน chloramphenicol, erythromycin,

tetracycline

17/11/57 22

penicillins

รกษาการตดเชอ streptococci, menigococci

penicillin G (IV)

รกษาซฟลส, หนองใน (gonorrhea)

benzathine penicillin และ procaine penicillin

ใชในการรกษาการตดเชอในระบบทางเดนหายใจสวนตน

penicillin V 250-500 mg q 6 hr.

penicillins

รบประทานกอนอาหาร 1 ช วโมง

หรอหลงอาหาร 2 ช วโมง

17/11/57 23

urinary tract infection (UTI) ampicillin

upper respiratory tract infection: URI

low respiratory tract infection sinusitis otitis

amoxycillin

penicillins

17/11/57 24

**Dicloxacillin,Cloxacillin รกษาโรคตดเชอ Stap

ตดเชอทผวหนง และเยอบตางๆ (แผล หนอง)

ตดเชอบรเวณทางเดนหายใจสวนบน (URI)

Dicloxacillin

รบประทาน 0.25-0.5 mg. q 4-6 hr

กอนอาหาร 1 ชวโมง หรอหลงอาหาร 2 ชวโมง

Cloxacillin (IV drip)

▪ 5%D/Wหรอ NSS 50-100 ml IV drip 30-40 นาท

penicillins

17/11/57 25

augmentin ตดเชอแบคทเรยgr- ทผลต beta-lactamase

augmentin ดอตอยาในกลม penicillinsกลม

อน

ใชส าหรบการตดเชอ H.influenza ทดอยาตอ ampicillin

penicillins

17/11/57 26

มโครงสรางทางเคม กลไกการออกฤทธและผลขางเคยงคลาย

กบ penicillin กลไก: ยบย งการสงเคราะหผนงเซลลแบคทเรย bactericidal: bacteria gr+ และ gr-

Cephalosporins

17/11/57 27

แบงไดเปน 4 generation ดงน

First Generation

Second-Generation

Third-Generation

Fourth-Generation

Cephalosporins

17/11/57 28

Narrow spectrum

ใหฤทธตอเชอ gr + มากกวา

ใหฤทธแคบตอ gr - ใหฤทธตานเฉพาะ E. coli,

Klebsiella pneumoniae

ไมทนตอ -lactamase

ม Nephrotoxicity สง

17/11/57 29

Cephalosporins

Cefazolin, cefadroxil, cefalothin, cephradine Cefazolin IV 1-4g q8-12h

Cephalexin PO 1-4 g q 6 h มเฉพาะรปแบบยากน

Cephaloridine IM 1g q 6-8h

Cephalosporins

cefadroxil

cephradine17/11/57 30

Cefazolin

Cephalexin

ออกฤทธ ตอ gr+ เทากบ 1st generation

Spectrum ตอ gr -จะกวางมากกวา 1st generation

ใหฤทธตอตานเชอ Klebsiella, Proteus, H.influenzae

Enterobacter และ Enterobacteriace

ทนตอ -lactamase enzyme (cephalosporinase)ไดดกวา

1st

ไมเปนพษตอไต

17/11/57 31

Cephalosporins

cefoxitin, cefalothin, cefuroxime, cefaclor Cefamandole IV, IM 0.5-1 g q4-6 h

Cefoxitin IV, IM 0.5-1 g q4-6 h , 2g q 6-8 h

Cefuroxime IV 0.25-0.5 g q 12 h

Cefaclor PO 250 mg q 8 h

Cephalosporins

cefoxitin

cefaclor

17/11/57 32

cefuroxime

Cefamandole

ตดเชอทหวใจและเยอหมหวใจ : Cefazolin ม t1/2 นานจง

อยในเนอเยอได เหมาะทจะน ามาใชปองกนการตดเชอจากการ

ผาตดหวใจและหลอดเลอด

ปองกนการตดเชอจากการผาตด – cefazolin

ตดเชอทกระดกและขอ : 1st generation เขากระดก และขอไดด

มาก ทงแบบใหทางรบประทาน และฉด

cefamandole(2nd )เขาสกระดกและขอไดด

แตใชเวลานานกวา

17/11/57 33Cephalosporins

ตดเชอทปอดอกเสบทเกดนอกโรงพยาบาล (community-acquired

pneumonia)

---cefuroxime ตดเชอททางเดนอาหารและน าด:

Cefamandole และ cefoxitin จะเขาสน าดไดดกวาตวอน

ตดเชอทางสตนารเวช

เชน การผาตดคลอดใช cefoxitin

17/11/57 34Cephalosporins

รกษาการตดเชอระบบทางเดนปสสาวะ (UTI)

**ใชในผทแพยา penicillins :มไข/ ผนคน

cefazolin, cefalexin

17/11/57 35

**แตไมใชกบผ ท

แพ penicillins

ชนดรนแรง

Cephalosporins

รกษา sinusitis, otitis, lower

respiratory tract infections รกษาอาการอกเสบตดเชอในชองทอง องเชงกราน

รกษาแผลตดเชอบรเวณเทา

ของผปวยเบาหวาน

17/11/57 36

Cephalosporins

ออกฤทธตอเชอ gr + จะต ากวา 1st และ 2nd generation

โดยเฉพาะ Staphylococci และ Streptococci

ใหฤทธตอ gr -ดมาก spectrum กวาง

ใหฤทธตอ P. aeruginosa, Proteus, Enterobacter aerogenes

สามารถผาน blood brain barrier (BBB) /ผานเขาน าไขสนหลงได

ใหฤทธเสรมกบยาปฏชวนะกลม aminoglycoside

ไมเปนพษตอไต17/11/57 37

Cephalosporins

Cefotaxime (claforan) ®, **ceftriaxone, cefdinir (omnicef )®

Cefotaxime (claforan) IV1-2 g q 6-12 h

Ceftriaxone (cef-3) IV 1-2 g q 6-12 h

Cefoperazone IV 2-4g q 12 h

Ceftazidime (fortum, cef-4) IV 1 g q 8-12 h

Cephalosporins

17/11/57 38

ceftazidime

รกษาเยอหมสมองอกเสบ (meningitis) จากเชอ gr-*** ถาเคยใชยากลม penicillin ไมไดผล

การใชยากลมนจะไมไดผลเชนเดยวกน*** โรคตดเชอในระบบประสาทสวนกลางทเกดจากแบคทเรย gr-

โดยเฉพาะในเดกแรกเกด เชน cefdinir (omnicef )®

รกษาการตดเชอโรคหนองใน และแผลรมออน อาจเลอกใชยาเปนยา

รกษาตวแรก เชน ceftriaxone และ Cefotaxime

Cephalosporins

17/11/57 39

การตดเชอในโรงพยาบาลทเกดจากเชอทดอตอ cephalosporins 2 กลมแรกและ aminoglycosides

ใชส าหรบการตดเชอ penicillin resistant s. pneumonia

(PRSR) cefotaxime empiric therapy ส าหรบ nosocomia infection

cefoperazone sodium+sulbactam sodium

sulperazone specific therapy ส าหรบเชอ Acinetobacter sulperazone

17/11/57 40

Cephalosporins

spectrum ในการฆาเชอกวางกวา 3rd generation

ฤทธในการฆาเชอ gr + สงกวา 3rd generation

ทนตอเอนไซม bata-lactamase ไดด ยาในกลมนสามารถ

ผานเขาไปส cerebrospinal fluid

ใหฤทธฆาเชอ Enterobacteriaceae, Enterococci และ gr-

สง ใหฤทธดตอ Pseudomonas aeruginosa

ไมเปนพษตอไต

17/11/57 41

Cephalosporins

Cepirome และ cefepime Cefepime IV 1-2g q 12h

cefepime

17/11/57 42

Cephalosporins

รกษาโรคตดเชอไดเชนเดยวกบ third Generation ใชเปน empirical treatment ใน nosocromal

infection ทดอตอ extended-spectrum penicillin ใชเปน drug of choice ใน meningitis

Skin infection Septicemia Urinary tract infection

Cephalosporins

17/11/57 43

อาจเกดการแพยา เชน มไข ผนคน

อาจมอาการรนแรงถง anaphylactic shock อาการทพบบอยคอ ทองเสย คลนไส

pseudomembranous colitis

อาจพบภาวะไตอกเสบ (nephritis) เมดเลอดขาวต า (granulocytopenia) ภาวะซดจากเมดเลอดแดงแตก (hemolytic anemia)

Cephalosporins

17/11/57 44

การกดไขกระดก เมอใชยา cefamandole,

moxalactam, cefoperazone ผลตอระบบประสาทสวนกลาง พบปวดศรษะ วงเวยน มนงง เมอยลา

(disulfiram like effect ) เมอใชยา

cefamandole, moxalactam และ

cefoperazone การตดเชอแทรกซอน โดยเฉพาะเชอรา candida และ pseudomonas เพมกวาปกต

17/11/57 45

Cephalosporins

การใหยาทาง IM ท าใหปวดบรเวณทฉดได

การใหยาทาง IV อาจท าใหเกดการอกเสบของหลอดเลอดด า

(thrombophlebitis)

****ควรหลกเลยงการใชยากลม

cephalosporin

ในผปวยทเคยมประวตแพยาในกลม penicillin

Cephalosporins

17/11/57 46

a) ยากลม aminoglycosideb) ยากลม chloramphenicalc) ยากลม tetracycline d) ยากลม macrolidese) ยากลม Lincosamide

17/11/57 47

ยงยงการสงเคราะหโปรตนของแบคทเรย โดยจบกบ

bacteria ribosome subunit ซงเปนบรเวณทม

การสรางโปรตนของแบคทเรย

bacteria ribosome subunit 30 s

bacteria ribosome subunit 50 s

17/11/57 48

gentamycin, streptomycin, neomycin, amikacin, tobramycin, netilmicin

ออกฤทธยบย งการสงเคราะหโปรตนของแบคทเรยท bacteria

ribosome 30 S เมอใชในขนาดปกตมคณสมบตเปน bactericidal ในขนาดต ามคณสมบตเปน bacteriostatic

aminoglycoside

gentamycin

streptomycin

neomycin

17/11/57 49

ตานเชอแบคทเรย gr-, staphylococci ไดด ยากลมนดดซมจากทางเดนอาหารไดนอย

**ฉะนนจงใชในรปแบบฉด

**นอกจากนยงพบวามปรมาณยาท renal cortex และ

endolymph ของหชนใน

**ฉะนนจงมพษตอไต และหได

aminoglycoside

17/11/57 50

รกษาการตดเชอแบคทเรย gr- รนแรง เชน

sepsis, pneumonia รกษาการตดเชอในระบบทางเดนหายใจ

รกษาการตดเชอของผวหนง หรอโครงสรางผวหนง

รกษาการตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ

aminoglycoside

17/11/57 51

รกษาการตดเชอของกระดก เยอบชองทองอกเสบ

รกษาวณโรคstreptomycin รกษาเยอหมสมองอกเสบ จาก bacteria gr- โดยการ

ฉดเขาไขสนหลง (intrathecal) 1-10 mg/day

amikacin เปน Broad spectrum มพษรนแรง จะเกบไวใชเมอจ าเปน ถาผปวยดอยานจะดอยาตวอน

ในกลมดวย

aminoglycoside

17/11/57 52

aminoglycoside

17/11/57 53

ใชรวมกบ penicillin หรอ vancomycin ในการรกษาการอกเสบของเนอเยอบโพรงหวใจ

ใชส าหรบปองกนการตดเชอจากการผาตดล าไสใหญแบบไมฉกเฉน เชน

neomycin sulfate

neomycin, kanamycin ,gentamycin sulfate

สวนใหญใชรปแบบทาภายนอก (topical) เนองจากมความเปนพษตอหสงและ neomycin ยงมพษตอไตสงดวย

ใชในการรกษาการอกเสบตดเชอทผวหนง เชน แผลไฟไหมน า

รอนลวก แผลทวไป

aminoglycoside

neomycin

17/11/57 54

พษตอไต พบระดบ creatinin สงขน มกพบในผทไดรบยานาน

เกน 3-5 วน

พษตอห พบหออ หตง วงเวยน (vertigo) เดนเซ (ataxia)

มกเปนแบบถาวร พบในผทไดรบยาเกน 5 วน ยาในขนาดสงท าใหเกด neuromuscular blockade พบ

กลามเนอออนแรงโดย ท าใหหายใจล าบาก หยดหายใจได

**ระวงการใชรวมกบยาสลบ ยาคลายกลามเนอ**รกษาโดยใช calcium gluconate

aminoglycoside

17/11/57 55

bacteriostatic ออกฤทธกวาง ออกฤทธยบย งการสงเคราะหโปรตนของแบคทเรย โดยจบกบ

bacteria ribosome 50S.

Chloramphenical

17/11/57 56

การรกษาเยอบตาขาวอกเสบ เชน ยาหยอดตา

การรกษาภาวะห อกเสบ เชน ยาหยดห chloramphenical

ear drop รกษาเยอหมสมองอกเสบในผทแพ beta lactam หรอใชยาอนไมไดผล เนองจากยาผาน BBB ไดด

การรกษาTyphoid fever, Scrub typhus รกษาการตดเชอพวก anairobes เชน เยอบชองทองอกเสบ

Chloramphenical

Scrub typhus

17/11/57 57

ไมใชรวมกบยาในกลม macrolide จะท าใหประสทธภาพของยาไม

ดจากการม site of action ทเดยวกน

Chloramphenical

• ยาฉด chloramphenical (IV, IV drip)

•1gm q 6 hr •ผสมใน sterile water เกบไวได 1 สปดาห ท 2-8 C •หรอผสมกบสารละลายNSS 50-100 ml drip 30-60 นาท

• ยารบประทาน

•chloramphenical (250, 500 mg) qid.

17/11/57 58

ระคายเคองทางเดนอาหาร คลนไสอาเจยน และทองเสย

กดการท างานของไขกระดก พบการสราง red blood

cell,ลดลง, เกดภาวะซด แตพบไดนอยมาก

การใชยาในทารกอาจท าใหเกด gray baby syndrome พบตวซดเทา ระบบไหลเวยนเลอดสวนปลายลมเหลว

Chloramphenical

คลนไส อาเจยน ปวดทอง ตวสเขยวคล าจน

คลายสเทา เนองจากขาด oxygen 17/11/57 59

Tetracycline, doxyclycline, minoclycline ยบย งการเจรญเตบโตของแบคทเรย โดยการยบย งการสรางโปรตน

ของแบคทเรยโดยจบกบ 30S ribosome

Tetracycline

doxyclycline

Tetracycline

17/11/57 60

รกษาโรคตดเชอ mycoplasma pnuemoniae, chlamydiae (เชอทท าใหเกดหนองในเทยม) การตดเชอ

rickettesiae พวกพยาธ เชอรา

รกษาสว รกษาโรคตดตอทางเพศสมพนธ เชน syphillis ใชรวมกบยาอนในการรกษาโรคกระเพาะอาหารอกเสบทมสาเหตจากเชอ

H. pylori ใชในการรกษาหลอดลมอกเสบรนแรง ปอดบวม, Leptospirosis

17/11/57 61

Tetracycline

ระคายเคองระบบทางเดนอาหาร คลนไสอาเจยน และทองเสย อาการหายได

เมอหยดยา

**มผลตอกระดกและฟน พบการเจรญของฟนผดปกตแบบ

ถาวร ฟนเหลอง การเจรญของกระดกผดปกต

นอกจากนอาจมอาการแพแสง ความเปนพษตอตบและไต

doxycycline และ minocycline ท าใหเกดอาการวงเวยน

มนงง

***หามใชยาในเดกอายต ากวา 8 ป

***ไมควรใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร

17/11/57 62

Tetracycline

รบประทานยา ในขณะททองวาง หรอ2 ชม. หลงรบประทานยาลดกรด ยาบ ารงเลอดทมธาตเหลก นม เพราะการรบประทานรวมกนมผลลดการดดซมยา

สงเกตจากสผงทกลายเปนสเหลองคล า หรอสน าตาล เพราะเปนพษตอไตจาก

ยาเสอมคณภาพ แนะน าใหเกบยาในททบแสง อณหภมไมสงเกนไป

อาจท าใหเกดอาการแพแสง ควรแนะน าใหผปวยทาครมกนแดด กางรวม

สวมหมวก และเสอแขนยาวหากตองออกไปกลางแจง

ในหญงไมควรใชยาคมก าเนดรวมกบยา tetracycline เนองจากท าให ประสทธภาพในการคมก าเนดลดลง

17/11/57 63

Tetracycline

erythromycin, clarithromycin,

roxithromycin, ketolode ออกฤทธยบย งการสงเคราะหโปรตนของแบคทเรยท bacteria

ribosome 50S.

erythromycin

clarithromycin

roxithromycin

17/11/57 64

Macrolides

รกษา โรคคอตบ โรคไอกรน การตดเชอในกระแสเลอด การอกเสบ

บรเวณขาหนบและรกแร

รกษาการตดเชอของทางเดนหายใจ ในกรณทใชยาอนไมไดหรอไม

ไดผล เชน clarithromycin, roxithromycin ใชปองกนการตดเชอ mycobacterium avium

complex (MAC) ในผปวย AIDS เชน

azithromycin

17/11/57 65

Macrolides

เบออาหาร (anorexia) คลนไส อาเจยน ทองเสย ตบอกเสบ มไข ตวตาเหลอง

เมอใช erythromycin รวมกบ theophylline ท า

ใหระดบ theophylline เพมขนเปนอนตรายได

IM ยาจะระคายเคองตอเนอเยอบรเวณทฉดยา ท าใหเกด

อาการปวดหลงฉดยา

IV อาจท าใหหลอดเลอดอกเสบ คลนไส อาเจยน ทองเสย

17/11/57 66

Macrolides

Lincomycin, clindamycin ยบย งการสงเคราะหโปรตนของแบคทเรย ท bacteria

ribosome 50S ใชตานแบคทเรย gr+

Lincomycin

clindamycin

17/11/57 67

Lincosamide

รกษา/ปองกนการตดเชอของแผลผาตดบรเวณหนาทอง

รกษาการตดเชอในระบบสบพนธในหญง อาจใชรวมกบ

aminoglycoside ใชรกษาสว เชน Clindamycin ใชแทนการรกษาดวย erythromycinในการรกษา endocarditis

ใชเปนยาแทน ในการปองกนหรอรกษาปอดอกเสบจากเชอในผปวยเอดส

ใช Clindamycin +Primaquine รกษาปอดอกเสบจากเชอ

Pneumocystic jiroveci

17/11/57 68

Lincosamide

อาการทพบบอย : ทองเสย คลนไส ผนคน หากผปวยเกด diarrhia>>> ควรหยดยาทนท

ผปวยทดอตอ erythomycin จะดอตอ Clindamycin ดวย

ควรประเมนการท างานของตบ และไตเมอใชยากลมนในระยะยาว

17/11/57 69

Lincosamide

a) ยากลม quinoloneb) ยากลม nitronidazoles

มฤทธยบย งการสราง DNA gyrase ซงเปน

เอนไซมทจ าเปนส าหรบ DNA replication ของแบคทเรย

Bactericidal17/11/57 70

Norfloxacin, ofloxacin,

ciprofloxacin, levofolxacin Norfloxacin 400 mg bid

1 ชวโมง กอนอาหารหรอ 2 ชวโมงหลงอาหาร

Ofloxacin 200-600mg ตอวน แบงให 1-3 คร ง

Norfloxacin

ofloxacinciprofloxacin17/11/57 71

Quinolone

รกษาการตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ ระบบสบพนธ

ตอมลกหมากอกเสบ

รกษาการตดเชอในระบบทางเดนอาหาร เชน

norfloxacin ใชรกษาทองเสยหรอทองเดนจากการตดเชอไดด ยาถกดดซมไดนอยจงเหลอยาในทางเดนอาหารมาก

รกษาการตดเชอในระบบทางเดนหายใจ

norfloxacin 400 mg bid 1 ช วโมง กอนอาหารหรอ 2 ช วโมงหลง

อาหาร

17/11/57 72

Quinolone

คลนไส อาเจยน ทองเสย ผนคน แพแสง ปวดขอ เอนอกเสบ

อาจพบอาการปวดศรษะ เวยนศรษะ มนงง นอนไมหลบ สบสน ชก

ยาทท าใหชกมากทสดคอ

ciprofloxacin> norfloxacin > lomefloxacin

หลกเลยงการใชในผปวยโรคไต

17/11/57 73

Quinolone

ไมควรใชรวมกบยาลดกรด ธาตเหลก เพราะขดขวางการดดซม

ถาใชรวมกบยา theophylline จะไปลดการขบ

theophylline ออกจากรางกาย ท าใหเพมความเปนพษของ

ยา

ถาใชรวมกบยากลม NSAIDs จะเพมความเสยงตอการชกในคนไขลมชก

ไมควรใชยากลมนในหญงตงครรภหรอเดก เนองจากอาจกดการ

เจรญเตบโตของกระดกขอตอ

17/11/57 74

Quinolone

กลไกการออกฤทธยงไมทราบแนชด เชอวาเกดจากการออกฤทธท าลาย

DNA ของแบคทเรยโดยตรง

metronidazole, tinidazole PO metronidazole 250 mg tid pc

เปนเวลา 7 วน

metronidazoletinidazole

17/11/57 75

Nitronidazoles

เปนยาฆาเชอบดท ง intestinalและ extra intestinal sites ปจจบนนยมใชกบ asymptomatic intestinal amoebiasis โดยอาจใชตวเดยวหรอใชรวมกบยาอน

17/11/57 76

Nitronidazoles

คลนไส อาเจยน ทองเสย ปวดศรษะ วงเวยน

กรณดมเครองดมทมแอลกอฮอลระหวางการใชยาอาจพบ

disulfiram like reaction (หนาแดง อาเจยน หวใจเตนเรว หายใจถ ความดนโลหตลด)

ถาพบอาการชาและแขนขาไมมแรง กควรหยดยาทนม

17/11/57 77

Nitronidazoles

a) ยากลม sulfonamide b) ยากลม trimethoprim

รบกวน metabolism ทส าคญในการสงเคราะห DNA และ RNA ของแบคทเรย

ยากลมนมคณสมบตเปน bactericidal

17/11/57 78

Sulfamethoxazole ,Sulfadiazine, sulfisoxazole,, sulfanilamide

Sulfadiazine sulfisoxazole

sulfamethoxazole

17/11/57 79

Trimethoprim 100 mg q 12 hr หรอรบประทาน 200 mg OD นาน 10 วน

17/11/57 80

Cotrimoxazole (bactrim)®

:Sulfamethoxazole +trimethoprim

17/11/57 81

Sulfisoxazole 500 mg ใช 4 g ในคร งแรก

หลงจากนนให 1g q 6 hr

Sulfamethoxazole 500 mg ใช2 g ในคร งแรก

หลงจากนนให 1g q 8-12 hr.

Trimthoprim 100 mg q 12 hr , 200 mg OD นาน 10 วน

Cotrimoxazole: Sulfamethoxazole 400 (800)

mg+trimethoprim 80 (160) mg 2tab bid pc.

17/11/57 82

ใชในการรกษาโรคตดเชอในทางเดนปสสาวะ (UTI)>>ยากลม sulfonamide และ cotrimoxazole

ใชทาเพอปองกนการตดเชอแผลไฟไหมน ารอนลวก

(burn) เชน 1% silver sulfadiazineและ

mafenide ใชในการรกษาตอมลกหมากอกเสบ

(Prostatitis)>>cotrimoxazole

17/11/57 83

ใชปองกน/ รกษาปอดอกเสบจากเชอ pneumocystiscarinii ในผปวยตดเชอ HIV>>cotrimoxazoleและยากลม sulfonamide

อาจใชในการรกษาอาการทองเสยในกลมนกเดนทาง

>>cotrimoxazole รกษาเชอ Toxoplasmosis >>cotrimoxazole

17/11/57 84

ปฏกรยาการแพยา จะเกดผนคนและลมพษ บางคร งผนจะเกดท วตว

ยกเวนหนงศรษะ ฝามอ ฝาเทา ถาอาการรนแรงจะมไขรวมดวย

ระบบโลหต ยาจะกดไขกระดกท าใหเมดเลอดลดลง ในผปวยทขาด

เอนไซม G-6PD ควรระวงการใชยาเพราะอาจท าใหเกดเมดเลอด

แดงแตกเฉยบพลน

เปนพษตอไต เนองจากยาละลายน าไดนอยจะตกตะกอนในไต อดตน

ทอปสสาวะท าใหปสสาวะไมออก ควรแนะน าใหผปวยดมน ามากๆ เพอ

ปองกนการเกดนวในไต

17/11/57 85

เปนพษตอตบ ท าใหตบอกเสบเฉพาะท หรอกระจายทว

อาการทพบไดแก ปวดศรษะ คลนไส อาเจยน มไข ดซาน ตบโต

จะมอาการหลงจากไดรบยา 3-5 วน

การใหยาในหญงตงครรภ (3 เดอนกอนคลอด) อาจเพมความเสยงตอ

การเกด kernicterus ในทารก

ควรระวงในผทแพยากลม sulfonamide อาจท าใหเกด

hematologic abnormalities

17/11/57 86

Penicillin ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหผนงเซลล

Cloxacillin ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหผนงเซลล

Ampicillin ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหผนงเซลล

Amoxicillin ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหผนงเซลล

17/11/57 87

Ceftriaxone ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหผนงเซลล

Cefotaxime ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหผนงเซลล

Ceftazidime ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหผนงเซลล

Gentamycin ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหโปรตน

17/11/57 88

Chloramphenical ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหโปรตน

Clindamycin ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหโปรตน

Streptomycin ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

สงเคราะหโปรตน

Norfloxacin ยาตานเชอแบคทเรยทมฤทธยบย งการ

แบงตวของ DNA

17/11/57 89

แนวทางการประยกตใชกระบวนการพยาบาล

17/11/57 90

การประเมนภาวะสขภาพ

ซกประวต: ประวตเกยวกบการตดเชอในรางกาย การใชยาปฏชวนะ

ซกถามการไดรบผลขางเคยงจากยา การแพยา โรคประจ าตว

การใชยาชนดใดเปนประจ า

พฤตกรรมการด าเนนชวตประจ าวน การรบประทานอาการ การท างาน การ

พกผอน การขบถาย เปนตน

ตรวจรางกาย: ตรวจรางการระบบทเกยวของกบการตดเชอ ตรวจรอยโรคบรเวณทตด

เชอ

การตรวจพเศษ: และผลตรวจทางหองปฏบตการ CBC hemoculture

(H/C), sputum culture, pus culture ,UA, UC, CXR

17/11/57 91

การวางแผนการพยาบาล

จากขอมลทประเมนได น ามาก าหนดขอวนจฉยทางการพยาบาล วตถประสงค เกณฑการ

ประเมน และแผนการพยาบาล

ตวอยางขอวนจฉยทางการพยาบาล

เสยงตอการการไดยนลดลงเนองจากไดรบยา gentamycin

ไมสขสบายเนองจากมอาการคลนไส อาเจยน เนองจากไดรบ

ผลขางเคยงจากการ ceftriaxone

ถายเหลว เนองจากไดรบผลขางเคยงจากการไดรบยา tetracycline

พรองความรเกยวกบการรบประทานยาปฏชวนะเมอกลบไปอยบาน

17/11/57 92

การพยาบาลผปวยทไดรบยาปฏชวนะ

ประเมนภาวะสขภาพกอนใหยาปฏชวนะ โดยเฉพาะประวตการแพยา

ซกถามอาการขางเคยงจากการไดรบยาปฏชวนะ

ใหยาโดยค านงถงหลก 6 right ทกคร งทใหยา

ยาฉด

ควรระวงการเกดหลอดเลอดด าอกเสบ โดยเฉพาะยาทระคายเคองตอหลอด

เลอด

Cloxacillin 1 g ควรเจอจางยา ใน NSS 100 ml drip in 1h

Gentamycin >150 mg ควรเจอจางยา ใน NSS or D5W 100 drip in 30 min

ยาฉดเขากลามเนอ ควรฉดทกลามเนอมดใหญและคลงเพอบรรเทาอาการปวด

และไมควรฉดซ าบรเวณเดม

หลงฉดยาควรสงเกตอาการอยางนอย 30 นาท เพอดอาการแพ 17/11/57 93

ยารบประทาน

ควรรบประทานตามค าแนะน าอยางเครงครด

ใหครบตามแพทยส ง ไมควรหยดยาเอง

ควรศกษาวธการรบประทานยา ขอหามใชใหชดเจนกอนใชยา

เมอใชยาปฏชวนะพรอมยาคมก าเนด จะท าใหยาคมก าเนดลดประสทธภาพลง

สงเกตและประเมนอาการขางเคยงของยาแตละชนด (ดผลขางเคยงของยาแต

ละชนดตามรายละเอยดขางตน )

ใหความรแกผปวยและญาตเกยวกบยาทใชอย วธใช อาการขางเคยง ขอควร

ระวง ผลการรกษา เพอจะไดปฏบตตวไดถกตองเมอใชยาเองทบาน

17/11/57 94

ขอควรระวงเมอไดรบยา กลมตางๆ

ยากลม Penicillinsระวงการแพยาอยางรนแรง

หามรบประทานรวมกบน าสม เครองดมทมคารบอรเนต ท าใหยาสลายตว

ชนดรบประทาน ใหรบประทานกอนอาหาร 1-2 ชม.ยกเวน amocycillin

ยากลม cephalosporins

ระวงการใชในผปวยทแพ penicillin อาจมการแพขามกลมได

ผปวยโรคไต หากไดรบยานขนาดสง ท าใหชกได

ถาจ าเปนตองรบประทานยาลดกรด ควรรบประทานหางกนอยางนอย 2

ชวโมง

หลกเลยงการใชยารวมกบยาขบปสสาวะ เชน furosemide

เพราะเพมความเปนพษตอไต17/11/57 95

Tetracyclin

พบอาการคลนไส อาเจยน ถายเหลวไดบอย

กระดก และฟนเจรญผดปกต หามใชในเดกอายต ากวา 8 ป

ไมใชรวมกบยากลม penicillin เพราะตานฤทธกน

ไมรบประทานพรอมยาลดกรด ยาบ ารงเลอด เพราะขดขวางการดดซม

หามใชยา tetracycline ทเสอมคณภาพ เพราะเปนพษตอไต แนะน าใหเกบยาในททบ

แสง อณหภมไมสงเกนไป ผใชอาจท าใหเกดอาการแพแสง

Aminoglycoside

ตรวจการไดยน และการทรงตว เพราะยามพษตอห

ตดตามการท างานของไต ดผล BUN Cr กระตนใหผปวยดมน ามากๆ ระหวางไดรบยา

chloramphenicol

กดการท างานของไขกระดก ในทารกอาจเกด gray baby syndrome

แนะน าใหผปวยหลกเลยงการขบข หรอท างานกบเครองจกรกล 17/11/57 96

Sulfonamide แนะน าใหผปวยดมน ามากๆ เพอปองกนการเกด

crystalluria และนวในไต

อาจท าใหเกดอาการแพแสง ควรแนะน าใหผปวยทาครมกนแดด

17/11/57 97

การประเมนผล

การดประสทธภาพของการรกษา การรกลามของโรค หลงจากการใชยา

การสงเกตอาการขางเคยง อาการแทรกซอนจากการใชยา

ตดตามผลทางหองปฏบตการ เชน ระดบยาในเลอด CBC, LFT,

profile, BUN, Cr

ควรประเมนการเกดการตดเชอซ า (Super-infection) ในกรณท

ไดรบยาในขนาดสง หรอไดรบยาเปนระยะเวลานาน

17/11/57 98

THE END17/11/57 99