antakya tso - Şekil 6. yıllar İtibariyle sgk’ya...

ANTAKYA

TİCARET VE SANAYİ ODASI

1

HATAYSOSYO-EKONOMİK

RAPOR 2016

2

KALİTE POLİTİKAMIZ

ÇALIŞANLARI İLE BİRLİKTE KATILIMCI, DİNAMİK VE DEĞİŞİME AÇIK BİR ORTAM YARATARAK;

ÜYELERİMİZİN MEMNUNİYETİNİ SAĞLAMAK,

ANTAKYA’NIN VE BÖLGE EKONOMİSİNİN DÜNYADAKİ SOSYAL, EKONOMİK VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER

DOĞRULTUSUNDA ÜYELERLE BİRLİKTE SÜREKLİ GELİŞİMİNİ SAĞLAMAK ANA HEDEFİMİZ VE KALİTE POLİTİKAMIZDIR.

3

ECEM GAYE YEŞİL ALAATTİN ESKİOCAK

ANTAKYA TİCARET VE SANAYİ ODASI’NINismi belirtilerek alıntı yapılabilir, ticari amaçla kullanılamaz.

İçindekiler

1.HATAY HAKKINDA GENEL BİLGİLER 4

2.SOSYAL GÖSTERGELER 92.1.NÜFUS 92.2.EĞİTİM 132.3.SAĞLIK 212.4.İSTİHDAM ve SOSYAL GÜVENLİK ÇALIŞMALARI 25

3.EKONOMİK YAPI 333.1.TARIM VE HAYVANCILIK 333.2.ULAŞTIRMA 503.3.DIŞ TİCARET 573.4.İMALAT SANAYİ 623.5.TURİZM 71

4.MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER VE YATIRIM TEŞVİKLERİ 73

5.SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER 81

6.YARARLANDIĞIMIZ KAYNAKLAR 82

4

1.HATAY HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Yüzölçümü: 5.403 km²

Nüfus: 1. 555.165 (2016)

İl Trafik No:31

Hatay ili dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biridir. Yöredeki yerleşmelerin tarihi, yaşamı kolaylaştıran ılıman iklim koşulları ve verimli toprakların varlığı nedeniyle, İÖ 100.000’le başlatılan Orta Paleolitik Dönem’e kadar uzanmaktadır. Hatay yöresini çekici kılan ve tarihin her döneminde göçlere açık olmasını sağlayan bir başka özellik de, Anadolu’yu Çukurova yoluyla Suriye-Filistin’e bağlayan yolların kavşak noktasında bulunmasıdır. Ayrıca, Mezopotamya’dan Akdeniz’e çıkmak için kullanabilecek en uygun limanlar yine Hatay yöresindedir. Hatay, ülkemizin güneyinde, İskenderun körfezinin doğu kıyılarında yer alır. Batıdan Akdeniz, güney ve doğudan Suriye, kuzeybatıdan Adana, kuzeyden Osmaniye ve kuzeydoğudan Gaziantep ile çevrilidir.Hatay ilinin nüfusu, 2016 ADNKS sonuçlarına göre, 1.555.165 kişidir. Hatay ilinin nüfus yoğunluğu km² başına 267 kişi olup bu bakımdan Türkiye'nin en yoğun nüfusa sahip yedinci ilidir. Nüfus artış hızı yaklaşık olarak % 1,2'dir.

Nüfus bakımından en büyük ilçeleri sırasıyla Merkez, İskenderun, Defne ve Dörtyol’dur. Yüzölçümü bakımından en büyük ilçesi Kırıkhan, nüfus bakımından en küçük ilçesi Kumlu, yüzölçümü bakımından en küçük ilçesi Defne’dir. Yıllık nüfus artış hızı binde 13,0 olan Hatay ili, binde 13,0 olan Türkiye ortalaması ile paralel bir seyir izlemektedir.

5

Hatay‘daki ilçe sayısı 15, belediye sayısı büyükşehir belediyesi ile birlikte 16’dır.

10.11.1992 tarihinde faaliyete geçmiş olan Mustafa Kemal Üniversitesi, kurulduğunda bir yüksekokul ve iki meslek yüksekokulundan ibaret üç birimden oluşmuş olup, Üniversitemiz 18 yılda 60 birimli eğitim-öğretim ve bilim kurumu haline gelmiştir.

Hatay ilinin ekonomik hayatına hakim sektörler; ticaret, tarım, sanayi, ulaştırma (nakliyecilik) ve inşaat sanayidir. Hatay ilinde demir-çelik mamulleri, otomobil filtresi, tarım araç ve gereçleri ve tarımsal ürünler başta olmak üzere yaş sebze ve meyve ile narenciye üretim ve ihracatı yoğun olarak yapılmaktadır.

Türkiye’nin Kuzey-Güney ve Doğu-Batı ekseninde kesişen, ekonomik ve demografik merkezleri birbirine bağlayan, stratejik bir konuma sahip olan Hatay ili uluslararası yük taşımacılığı için önemli bir geçiş noktasıdır. Üç kıtanın kavşak noktası olarak uluslararası ulaşımın ve transit taşımacılığın en yoğun ve hareketli olduğu yerlerden birisidir. Uluslararası E-91 yolu ile kara yoluna, büyük bir iş potansiyeli oluşturması beklenen İskenderun Limanı’na, Türkiye’nin Ortadoğu’ya açılan en önemli çıkış kapılarından Cilvegözü ve Yayladağı gümrük kapılarına sahip bulunmaktadır. Türkiye’nin en büyük ikinci tır filosuna sahip Hatay ilinde İskenderun ilçesi, kara, deniz ve demiryolu ulaşımının kesiştiği bir bölgede yer almaktadır. İntermodal operasyonlar için ideal konumdadır.

Hatay ilinde, Antakya ve Payas’ta birer ve İskenderun’da iki tane olmak üzere toplam 4 adet organize sanayi bölgesi (OSB) bulunmaktadır. Söz konusu OSB’lerde 8.500 kişinin üzerinde istihdam sağlanmakta olup ildeki OSB’ler % 100 doluluk oranına sahiptir. Bu sebeple yeni OSB’lerin sanayiye kazandırılması için çalışmalar devam etmektedir. Bu kapsamda Hassa, Erzin, Kırıkhan ve Altınözü ilçelerinde yeni OSB’lerin kurulum çalışmaları devam etmektedir.

Suriye krizi sebebiyle Hatay ilinde bulunan sınır kapılarının düzenli olarak çalışamaması, ilin ekonomik durumunu olumsuz etkilemiştir. Ayrıca, Suriyeli misafirler sosyoekonomik hayatı ve özellikle küçük ölçekteki esnafları olumsuz etkilemektedir.

Hatay’daki Tarihi ve Turistik Yerler şunlardır:St. Pierre Kilisesi, St. Simon Stylite Manastırı, Yayladağı Barleam Manastırı, Keldağı Barleam Manastırı, Habib-i Neccar Cami, Şeyh Ahmet Kuseyri Cami ve Türbesi, Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi, Payas Sokullu Külliyesi, Ulu Cami, Demirkapı, Demirköprü, Koz Kalesi, Bakras Kalesi, Payas Kalesi, Mancınık Kalesi, Cin Kulesi, Darbısak Kalesi, Cindi Hamamı, Saka Hamamı, Kurşunlu Han, Sokullu Hanı, Habibi Neccar Dağı ve Tekkoz Kengerlidüz Tabiat Koruma Alanı, Reyhanlı Hamamat Kaplıcaları, Erzin Başlamış Kaplıcaları ve Şifalı Suları, Reyhanlı Hamamı, Kisecik Köyü Şifalı Suyu, Sarıseki Mağarası, Hatay Arkeoloji Müzesi (Antakya Mozaik Müzesi), Aççana Örenyeri, Çevlik Örenyeri, Harbiye, Titus Kaya Tüneli, Tel Aççana, Kinet Höyük, Nekropoller, Ceylanlı, İmma, Tainat, Dor Mabedi, Su Kanalları , (Memekli Köprü), uzun sahil şeritleri.

6

Antakya: Anadolu’nun güneyinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin sınır vilayetlerinden biri olan Hatay ilinin yönetim merkezi Antakya, 36 10′ kuzey enlemi ve 36 06′ doğu boylamı ile yurdumuzun en güneyinde yer alan kent niteliğindeki yerleşme merkezidir.

Altınözü : 1516 yılında Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına katılmış ve Antakya vilayetine bağlanmıştır. I. Dünya Savaşından sonra Fransızların eline geçmiş ve 23 Temmuz 1939’da anavatana kavuşmuştur. 1945 yılında ilçe olmuştur.

Arsuz : Arsuz bölgesi, İskenderun’dan 40 kilometre boyunca güneyde sahil şeridi üzerinde ve merkezi Arsuz Çayı ağzında bulunan turistik bir beldedir. Tarihi boyunca ” Rhosus”, “Rhopolis”, ” Port Panel” , “Kabev” ve “Arsous” gibi isimlerle anılmıştır.

Belen : Belen ilçesi coğrafi mekan olarak tarihi olayların yaşandığı bir geçit olması yanında ismi itibariyle de tarihi eskiye dayanmaktadır. Belen'in adı Osmanlı döneminden önce Emeviler döneminde çeşitli adlarla anılmıştır.

Defne :Antik çağın ünlü Daphne kentidir. Efsaneye göre Zeus'un oğlu ışık tanrısı Apollon, ırmak kenarında gördüğü genç ve güzel bir kız olan Daphne'ye aşık olur ve onunla konuşmak ister.

Dörtyol : 1375 yılında Çukurova'nın Memlükler tarafından tarafından elegeçirilmesinden sonra Payas,Dörtyol ve Erzin bölgesi Özerli merkez olmak üzere Özeroğulları tarafından yönetilmeye başlanmıştır.

Erzin : Erzin'in, Fatih Sultan Mehmet ile Uzun Hasan arasında 1473 yılında yapılan Otlukbeli Savaşından sonra, Doğu'dan gelen Türk Boyları tarafından kurulduğu; adının da Orta Asya'da Tannu (Tanrı) Dağları civarında bulunan (Tannu Ola) Erzin Şehrinin isminden geldiği ileri sürülmektedir.

Hassa : Hassa ilçesinin kurulu olduğu bölge M.Ö. 3000 yıllarından beri yerleşim alanı olarak kullanılmaktadır. Bölgede Akadlar, Babilliler, Asurlular, Hititler, İskitler, Persler, Selevkouslar, Kilikya Krallığı, Romalılar, Emeviler, Abbasiler, Tolunoğlulları, İhşitler, Selçuklular, Eyyubiler, Memlüklüler egemenlik sürmüşlerdir. l516 Mercidabık Zaferi ile Osmanlıların yönetimine geçmiştir.

İskenderun : Tarihi çok daha öncelere dayansa da İskenderun'un önemi hiç kuşkusuz Büyük İskender'in burayı tekrar kurmasıyla başlar. Milattan önce 333 yılında Asya seferine çıkan Büyük İskender'in İran Krallı III. Darius'u Issos yakınlarına yenmesinden sonra kurduğu şehrin o zamanki adı Alexandretta'dır.

Kırıkhan : Kırıkhan'ın tarihi yapısı İsa'nın doğumundan 3000 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Bağlı bulunduğu Hatay merkezi ile tarihi bir uyumluluk gösteren ilçe merkezinde orta paleolitik döneme ait kalıntı bulunmamakla birlikte sırasıyla Akat, Hurr, Hitit, Asur ve Pers akınları ile kısa süreli yerleşimlerin yöre için söz konusu olduğu kesindir.

Kumlu : Amik ovasının merkezinde bulunan İlçemiz 1945 yılından önce Amik Gölünün İstilası altında çeşitli sazlıklara kaplı bataklık bir yer iken, 1945 yılında iskan yeri olarak

7

tahsis edilmesinden sonra İlk olarak “CAMUZLAR” olarak tabir edilen dört beş ailenin gelip yerleşmesi ile “KİLLİK KÖYÜ” olarak yerleşim yeri olmuştur.

Payas : Payas bölgesinde yerleşim neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Anadolu’yu Suriye ve Ortadoğu’ya bağlayan en kullanışlı yol güzergahı üzerinde olması sebebiyle tarihin her döneminde Payas bölgesi stratejik bakımdan önemli bir yerleşim bölgesi olmuştur.

Reyhanlı : Reyhanlı tarihi coğrafi konumu nedeniyle Hatay bölgesiyle birlikte ele alınarak incelenmelidir, Hatay yöresi tarihi, İsa’dan Önce Paleolitik Döneme (Yontma taş Dönemine) kadar uzanır. Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağlarında Reyhanlı ve çevresinde yerleşime ilişkin izlere rastlanmıştır. Tarihi izlere; Tel-Cüdeyde, Vadi el-Hamam, Tel-Dahab, Tel-Tainat, Tel-Açana, Çatalhöyük vs. eski yerleşim merkezleri olan höyüklerde rastlandı.

Samandağ : Türkiye’nin en eski yerleşim merkezlerinden biri olan ilçe M.Ö. 305 yılında Seleucus Nicator tarafından Musa dağı eteklerinde deniz kıyısına uzanan alanda Antakya’nın bir liman kenti olarak kurulmuştur.

Yayladağı : İlçenin tarihi durumu milattan önceki yüz yıllara kadar uzanmaktadır. Bölgenin batısında bulunan ve yörenin en yüksek yeri olan Keldağ üzerinde mahalli ismi Harabe Kilise olarak bilinen ve tarihi kayıtlara göre ismi Barlahan olan kilisede yapılan kazılarda üç devreye ait paralar bulunmuştur. Bu paraların İyonyalılar'a, Romalılar'a ve Abbasiler'e ait olduğu tespit edilmiştir.

8

2.SOSYAL GÖSTERGELER

2.1 NÜFUS

Hatay ve çevresi, Anadolu’da yerleşmenin ilk görüldüğü alanlardan biridir. Burada ilk insan faaliyetlerine ait izler M.Ö. III. bine kadar uzanır. Tarihin belirli dönemlerindeki yoğun yerleşme ve nüfus özellikleriyle oldukça dikkat çekmiştir. Ancak Hatay nüfusuna ait sağlıklı verilere 1940 ve sonrasında ulaşmak mümkündür. Buna göre Hatay’ın 1940 nüfusu, 246.138’dir. Günümüzde ise (2016) il nüfusu 1.555.165 olup, bunun 780.854’i erkek, 774.311’u ise kadındır. Bu durum 76 yıllık süreçte nüfusun yaklaşık 6 katına çıktığını göstermektedir. Hatay, km2’ ye düşen 267 kişiyle ülkemizdeki iller arasında nüfus yoğunluğu yönüyle 7.sırada yer almaktadır.

GENEL BİLGİLER

Nüfus (2016) (Kişi) 1.555.165

Yüzölçümü (Km2) 5.524

Rakım (m) 85

İl Nüfus Yoğunluğu (km2) 267

İl Nüfus Artış Hızı % 1,4

Erkek Nüfusu (2016) (Kişi) 780.854

Kadın Nüfusu (2016) (Kişi) 774.311

Akdeniz'deki Kıyı Uzunluğu (Km) 163

Büyükşehir Belediye Sayısı 1

İlçe Sayısı 15

Mahalle Sayısı 593

9

Hatay ili toplam nüfusu ile Türkiye’nin 13.büyük ilidir.

Yıllara göre İl nüfusları, 2010-2016İl 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

1. İstanbul 13 255 685 13 624 240 13 854 740 14 160 467 14 377 018 14 657 434 14.804.116

2. Ankara 4 771 716 4 890 893 4 965 542 5 045 083 5 150 072 5 270 575 5.346.518

3. İzmir 3 948 848 3 965 232 4 005 459 4 061 074 4 113 072 4 168 415 4.223.545

4. Bursa 2 605 495 2 652 126 2 688 171 2 740 970 2 787 539 2 842 547 2.901.396

5. Antalya 1 978 333 2 043 482 2 092 537 2 158 265 2 222 562 2 288 456 2.328.555

6. Adana 2 085 225 2 108 805 2 125 635 2 149 260 2 165 595 2 183 167 2.201.670

7. Konya 2 013 845 2 038 555 2 052 281 2 079 225 2 108 808 2 130 544 2.161.303

8. Gaziantep 1 700 763 1 753 596 1 799 558 1 844 438 1 889 466 1 931 836 1.974.244

9. Şanlıurfa 1 663 371 1 716 254 1 762 075 1 801 980 1 845 667 1 892 320 1.940.627

10. Kocaeli 1 560 138 1 601 720 1 634 691 1 676 202 1 722 795 1 780 055 1.830.772

11. Mersin 1 647 899 1 667 939 1 682 848 1 705 774 1 727 255 1 745 221 1.773.852

12. Diyarbakır 1 528 958 1 570 943 1 592 167 1 607 437 1 635 048 1 654 196 1.673.119

13. Hatay 1 480 571 1 474 223 1 483 674 1 503 066 1 519 836 1 533 507 1.555.165

14. Manisa 1 379 484 1 340 074 1 346 162 1 359 463 1 367 905 1 380 366 1.396.945

15. Kayseri 1 234 651 1 255 349 1 274 968 1 295 355 1 322 376 1 341 056 1.358.980

Diğer 30 868 006 31 020 838 31 266 876 31 479 805 31 740 890 31 941 358 32.344.064

Toplam 73 722 988 74 724 269 75 627 384 76 667 864 77 695 904 78 741 053 79.814.871

10

Hatay ili ilçelerinin nüfus oranları incelendiğinde, en fazla nüfus sırasıyla %23,4 Antakya,%15,8 İskenderun, % 9,2 Defne’de, en az nüfus oranı % 0.84’ le Kumlu’da olduğu görülmektedir.

Hatay’ın İlçelere Göre 2016 Nüfus Sayımı

İlçeler Toplam

Antakya 365.402

İskenderun 246.639

Defne 143.176

Dörtyol 121.423

Samandağ 119.176

Kırıkhan 111.269

Reyhanlı 91.974

Arsuz 84.889

Altınözü 60.554

Hassa 54.837

Erzin 41.612

Payas 40.784

Belen 31.571

Yayladağı 28.687

Kumlu 13.172Toplam 1.555.165

11

Yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus 2016

0-4 E 76 713 45-49 E 43 722

K 72 309 K 42 272

5-9 E 76 802 50-54 E 43 294

K 73 127 K 43 252

10-14 E 72 354 55-59 E 33 533

K 69 515 K 33 627

15-19 E 71 092 60-64 E 25 776

K 65 944 K 27 321

20-24 E 58 828 65-69 E 18 630

K 54 891 K 19 953

25-29 E 54 461 70-74 E 9 908

K 55 830 K 12 154

30-34 E 57 380 75-79 E 8 697

K 59 696 K 9 926

35-39 E 57 303 80-84 E 6 436

K 58 524 K 7 795

40-44 E 51 271 85-89 E 2 360

K 53 031 K 3 649

90+ E 571

K 1 560

Toplam 1.555.165

Kilometrekareye düşen nüfus yoğunluğu km² başına 267 kişidir. Bu bakımdan Türkiye'nin en yoğun nüfusa sahip 7. ilidir. 2015-2016 Nüfus artış hızı olarak ‰ 9'dur.

Yıllara göre İllerin yıllık nüfus yoğunluğu, 2010-2016 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

1 İstanbul 2.551 2.622 2.666 2.725 2.767 2.821 2.849

2 Kocaeli 432 443 453 464 477 493 507

3 İzmir 329 330 333 338 342 347 352

4 Gaziantep 249 257 264 270 277 283 290

5 Yalova 241 244 250 260 267 275 285

6 Bursa 250 254 258 263 267 273 278

7 Hatay 254 253 255 258 261 263 267

8 Ankara 195 199 203 206 210 215 218

9 Sakarya 180 184 186 190 193 197 202

10 Zonguldak 188 185 184 182 181 180 181

11 Trabzon 164 162 162 163 164 165 167

12 Osmaniye 153 155 158 160 162 164 167

13 Adana 150 152 153 154 156 157 158

14 Tekirdağ 126 131 135 139 144 149 154

15 Samsun 138 138 138 139 140 141 144

16 Düzce 132 133 135 137 139 140 143

17 Aydın 126 127 128 130 133 134 136

18 Ordu 121 120 125 123 122 122 126

19 Batman 110 113 115 118 120 122 124

20 Mersin 106 108 109 110 112 113 115

21 Antalya 95 99 101 104 107 110 112

22 Diyarbakır 102 104 106 107 109 110 111

23 Manisa 105 102 103 104 104 105 107

24 Şanlıurfa 89 91 94 96 98 101 103

2.2 EĞİTİM

12

Hatay ili nüfusunun, %83’ü okuma yazma bilmektedir. Nüfusun % 22’si okuma yazma bilmesine rağmen herhangi bir okul bitirmemiştir. Hatay ilinde ikamet eden kişilerin % 41’i ilköğretim, %12’si lise veya dengi okulları, %5’i de yüksekokul veya fakülte mezunudur.

Bitirilen eğitim düzeyi ve cinsiyete göre nüfus ( 6 +yaş ) – 2015

13

Hatay İli Okuma Yazma Durumu (2015)

Yaş grubu CinsiyetOkuma yazma

bilmeyen

Okuma yazma bilen

Bilinmeyen Toplam

'6-13' Erkek 104 118.231 147 118.482Kadın 59 113.257 139 113.455

'14-17' Erkek 10 58.754 152 58.916Kadın 21 55.470 157 55.648

Hatay Bitirilen eğitim düzeyi Toplam Erkek Kadın

Okuma yazma bilmeyen 35.258 7.999 27.259

Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen 341.656 147.662 193.994

İlkokul mezunu 305.834 142.176 163.658

İlköğretim mezunu 267.990 148.195 119.795

Ortaokul veya dengi okul mezunu 47.166 28.509 18.657

Lise veya dengi okul mezunu 189.758 109.163 80.595

Yüksekokul veya fakülte mezunu 99.898 58.563 41.335

Yüksek lisans mezunu 4.342 2.776 1.566

Doktora mezunu 1.316 822 494

Bilinmeyen 29.583 17.754 11.829

Toplam 1.322.801 663.619 659.182

14

Hatay İli Bitirilen Eğitim Düzeyi (2015)

Yaş grubu Cinsiyet

Okuma yazma

bilen fakat bir okul

bitirmeyen

İlkokul mezunu

Ortaokul veya dengi okul

mezunu

Lise veya dengi okul

mezunu

Yüksekokul veya

fakülte mezunu

Yüksek lisans

mezunuDoktora mezunu

'6-13' Erkek 117.787 444

Kadın 112.506 751

Hatay İli Okuma Yazma Durumu (2015)

Yaş grubu CinsiyetOkuma yazma

bilmeyen

Okuma yazma bilen

Bilinmeyen Toplam

'6-13' Erkek 104 118.231 147 118.482Kadın 59 113.257 139 113.455

'14-17' Erkek 10 58.754 152 58.916Kadın 21 55.470 157 55.648

Hatay ilinde toplam 1.255 (İlköğretim, Ortaöğretim (Lise), Meslek ve Teknik. Ortaöğretim) okul bulunmaktadır. Okulların ilçelerdeki genel dağılımları sırasıyla; %18 Antakya, % 10 Reyhanlı %9 İskenderun, % 8’i de Defne’de bulunmaktadır. Hatay il genelinde 359.843

15

Hatay İli Bitirilen Eğitim Düzeyi (2015)

Yaş grubu Cinsiyet

Okuma yazma

bilen fakat bir okul

bitirmeyen

İlkokul mezunu

Ortaokul veya dengi okul

mezunu

Lise veya dengi okul

mezunu

Yüksekokul veya

fakülte mezunu

Yüksek lisans

mezunuDoktora mezunu

'6-13' Erkek 117.787 444

Kadın 112.506 751

öğrenci bulunmaktadır. Öğrencilerin ilçelerdeki genel dağılımları sırasıyla; %25 Antakya, %15 İskenderun, %8 ‘i de Samandağ’da eğitim görmektedir.

Hatay İli İlçelerindeki Okul Durumu (2015-2016)

İL NÜFUSU : 1.555.165 Okul Sayısı Öğrenci Sayısı

Resmi Derslik

Resmi Okullar D.B.D. Ö.S.

Yapımı Devam Eden

Derslik

YatırımlarTamamlan

-dığında

D.B.D.Ö.S

İL ÇAğ NÜFUSU:

28.500-29.000 Resmi Özel Toplam Okul

Resmi Özel ToplamÖğrenci

OKUL TÜRÜ

Okul Öncesi- (BağımsızAnaokulu) 59 11 70 8.655 494 9.149 291 30 20 28

Bün Ana Snf. Olan(Toplama Katılmaz) 529 12 541 21303 567 21.870 746 28 0 0

İlkokul TOPLAM 536 19 555 141.182 3729 144.911 5.915 24 288 23

Ortaokul

Ortaokul 373 26 399 101.524 4277 105.801 2.618 39 304 35

İ.H.O.O. 24 0 24 5764 0 5764 222 26 54 21

TOPLAM 397 26 423 107.288 4.277

111.565 2.840 38 358 34

Lise

Anadolu L. 57 48 105 32.537 7281 39.818 1.124 29 168 25

Mes. L. 51 12 63 39.312 1962 41.274 983 40 216 33

İ.H.L. 20 0 20 12.398 0 12.398 429 29 88 24

TOPLAM 128 60 188 84.247 9243 93.490 2.536 33 472 28

Özel Eğitim 19 0 19 728 0 728 59 12 22 9

GENEL TOPLAM 1.139 116 1255 342.100 17.743 359.843 11.641 291.160

2712.801

Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü

16

Hatay İli İlçelerindeki Okulların Dağılımı (2015-2016)

Antakya18%

Arsuz7%

Altınözü7%

Belen3%

Defne9%

Dörtyol5%

Erzin3%

Hassa6%

İskenderun10%

Kırıkhan9%

Kumlu2%

Payas2%

Reyhanlı10%

Samandağ7% Yayladağı

3%

Hatay İli İlçelerindeki Öğrenci Dağılımı (2015-2016)

Antakya25%

Arsuz5%

Altınözü4%Belen

2%Defne7%

Dörtyol8%

Erzin2%

Hassa4%

İskenderun15%

Kırıkhan8%

Kumlu1%

Payas3%

Reyhanlı7%

Samandağ8% Yayladağı

2%

Mustafa Kemal Üniversitesi

17

Mustafa Kemal Üniversitesi 1992 tarihinde kurulmuştur.

Üniversitemizin kuruluşunda Fen-Edebiyat Fakültesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Ziraat Fakültesi, Veteriner Fakültesi, Su Ürünleri Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Eğitim Fakültesi olmak üzere 7 fakülte; Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu olmak üzere 2 Yüksekokul; Antakya Meslek Yüksekokulu ve İskenderun Meslek Yüksekokulu olmak üzere 2 Meslek Yüksekokulu ile Sosyal Bilimler Enstitüsü, Fen Bilimleri Enstitüsü ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü olmak üzere 3 enstitüden oluşan 14 birim yer almıştır.

Dörtyol Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, İskenderun Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu ve Dörtyol Meslek Yüksekokulu ise Çukurova Üniversitesinden üniversitemize devredilmiştir.

1994 yılında Kırıkhan, Yayladağı, Reyhanlı, Samandağ Meslek Yüksekokulu ile İskenderun Sivil Havacılık Yüksekokulu, 1995 yılında Tıp ve Güzel Sanatlar Fakülteleri; 1996 yılında Hatay Sağlık Yüksekokulu, 2008 yılında Mimarlık Fakültesi ile Altınözü, Hassa, Harbiye ve Hatay Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları; 2009 yılında Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu; 2010 yılında Diş Hekimliği Fakültesi ile İletişim Fakültesi; 2011 yılında Bilişim Teknolojisi Yüksekokulu ve 2013 yılında İlahiyat Fakültesi kurulmuştur.

İlahiyat Fakültesi, İletişim Fakültesi, Antakya Devlet Konservatuarı, Bilişim Teknolojileri Yüksekokulu, Yabancı Diller Yüksekokulu, Dörtyol Sağlık Hizmetleri Meslek yüksekokulu, İskenderun Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu kurulmuş ancak eğitim- öğretim faaliyetine henüz başlanmamıştır.

Üniversitemiz bünyesinde bulunan Mühendislik Fakültesi, Deniz Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi, Teknoloji Fakültesi, Barbaros Hayrettin Denizcilik Fakültesi, Mustafa Yazıcı Devlet Konservatuarı, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Sivil Havacılık Yüksekokulu, İskenderun Meslek Yüksekokulu, Dörtyol Meslek Yüksekokulu, Erzin Meslek Yüksekokulu, Denizcilik Meslek Yüksekokulu 23 Nisan 2015 tarihinde yeni kurulan İskenderun Teknik Üniversitesine devredilmiştir.

MKÜ bünyesinde halen, 3 Enstitü, 11 Fakülte, 6 Yüksekokul, 11 Meslek Yüksekokulu,1 Araştırma Uygulama Hastanesi ile 24 Araştırma ve Uygulama Merkezinin yer aldığı 56 farklı birim bulunmaktadır.

Üniversitemiz 25.938 öğrencisi, 955 Akademik, 806 İdari personeli ile ülkemizin sosyo- kültürel yapısına katkı sağlayan, bilimde öncü, sanata değer veren, araştırmalarıyla ilime, bilime ışık tutan, yüksek kalitede öğrenim sağlayan bir üniversite olarak faaliyetlerine devam etmektedir.

18

2.3 SAĞLIK

Hatay ili 5.827 km² üzerine kurulu 1.555.165 nüfus, 15 ilçesi, her ilçede bir Toplum Sağlığı Merkezi mevcuttur. 663 sayılı yasa ile İl ve ilçe sağlık yönetim hizmetleri yapılandırılmıştır. Buna göre sağlık sistemleri üç ana başlık altında yapılandırılmış olup, bu yapı içerisinde İl Sağlık Müdürlüğü, Hastane Birlikleri ve Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak Sağlık Bakanlığı Taşra teşkilatlanmasında yapılanmaya gidilmiştir. Hatay İlinde Sağlığın temeli olan Koruyucu Sağlık Hizmetleri Kurumları (birinci basamak sağlık kuruluşları)

169 ASM (Aile Sağlığı Merkezi) 97 Sağlık Evi, 3 Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi, 3 Halk Sağlığı Laboratuarı, 2 Verem Savaş Dispanseri, 2 Deri ve Zührevi Hastalıklar Dispanseri, 4 Ağız Diş Sağlığı Merkezi, 1 Evde Sağlık Hizmetleri Birimi, 12 TSM(Toplum Sağlığı Merkezi)bulunmaktadır.

Yine Bakanlığımıza bağlı olarak Tedavi Edici Sağlık Kurumları (ikinci basamak sağlık kurumları)

10 Devlet Hastanesi, 1 Doğum ve Çocuk Bakım Evi, 7 resmi, 9 özel Hemodiyaliz ünitesi,

Acil Hizmetler sunmak için,

38 tane 112 Acil Yardım İstasyonu, 62 Ambulans bulunmaktadır.

Ayrıca,

1 Üniversite Hastanesi ilimizde hizmet vermektedir.

Bu kurumlardan ayrı olarak ilimizde 10 Özel Hastane hizmet vermektedir.

Hatay ili özel ve kamu hastane sayısı bakımından 17. sırada yer almaktadır.

21

Hastane ve Yatak Sayılarının İllere Göre Dağılımı (2015)

Hastane Sayısı

Yatak Sayısı

Yoğun Bakım Yatağı Sayısı

Aile Hekimliği Birimi Sayısı

Aile Hekimi Başına

Düşen Nüfus

112 İstasyon

Sayısı

112 Ambulans

Sayısı

1 İstanbul 236 34 089 5.388 3663 3.925 214 290

2 Ankara 88 18 109 2.399 1357 3.795 130 166

3 İzmir 57 11 466 1.538 1148 3.583 87 115

4 Antalya 43 5 527 759 582 3.819 47 74

5 Konya 42 6 420 889 766 3.639 52 77

6 Bursa 39 6 808 852 591 3.568 58 81

7 Adana 29 6 486 1.045 610 3.550 46 63

8 Balıkesir 29 3 018 611 378 3.498 29 66

9 Kayseri 29 4 038 344 332 3.581 35 43

10 Kocaeli 29 4 380 425 403 3.394 46 73

11 Gaziantep 28 4 611 571 364 3.489 33 61

12 Manisa 28 4 092 605 465 3.705 34 64

13 Samsun 28 4 364 940 501 3.771 34 61

14 Mersin 26 3 808 622 496 3.482 44 65

15 Diyarbakır 24 4 508 860 427 3.829 50 75

16 Erzurum 24 3 611 355 239 3.194 25 66

17 Hatay 24 3 133 217 247 3.621 38 62

18 Muğla 24 2 060 210 209 3.380 32 51

19 Aydın 23 2 838 370 293 3.556 28 50

20 Afyon 22 1 945 406 279 3.508 31 54

21 Trabzon 22 3 221 364 233 3.291 25 48

22 Şanlıurfa 22 3 144 480 410 3.707 36 54

23 Denizli 21 2 915 416 216 3.563 31 48

24 Kahramanmaraş 20 2 710 249 177 3.520 31 64

25 Tekirdağ 20 2 061 298 239 3.794 22 38

Diğer 556 19.034 7359 6759 193796 948 1831

Türkiye 1.533 209.648 28.572 21384 3.633 2.186 3.740

Aile Hekimliği temelleri uzun süreler öncesinden atılmış olsa da Aile Hekimliği uzmanları akademik kadrolarda 1994 yılından itibaren yer almaya başlamıştır. Sağlık Bakanlığı, ilkini 1994 yılında Ankara’da, sonraki yıllarda Adana, Bursa ve İzmir’de Aile Hekimliği Uygulama Merkezleri

22

açmış olup, 2005 yılında yeni geçiş dönemi içinde Düzce ili pilot il olmuş, ardından da 23 il daha uygulamaya geçmiştir. Nihayetinde de bu geçiş dönemi sonunda artık tıp fakültesinden mezun olan pratisyen hekimlerin mutlaka herhangi bir uzmanlık dalına veya Aile Hekimliği uzmanlık eğitimine başlaması gerekecektir.

ANTAKYA İLÇE BİLGİLERİNüfus

365.402KURUM BİLGİLERİ

KAMU ÖZELİlçe

Müdürlüğü ASM AHB Hastane Yatak Sayısı Hastane Yatak

SayısıDal/Tıp Merkezi Eczane Özel

Poliklinik1 43 104 1+MKÜ 1452 4 348 1 144 1

PERSONEL BİLGİLERİ

Uzman Pratisyen Diş Hekimi Eczacı Ebe/Hemşire SHS Diğer Personel Toplam

337 400 41 21 1236 615 1010 3660

İSKENDERUN İLÇE BİLGİLERİNüfus


KAMU ÖZELİlçe



Poliklinik1 27 71 1 600 2 317 2 104 3



168 102 35 11 674 290 545 1825

DEFNE İLÇE BİLGİLERİNüfus


KAMU ÖZELİlçe



Poliklinik1 18 44 - - 2 132 - 36 -



3 51 1 1 43 8 18 125

Hatay ili sağlık personeli açısından değerlendirildiğinde 2.088 Hekim, 341 Diş Hekimi, 2.441 Hemşire, 2.614 Sağlık memuru, 843 Ebe ve 527 Eczane ile hizmet vermekte olup 16.sırada yer almaktadır.

Sağlık Personelinin İllere Göre Dağılımı (2015)

23

ToplamHekim

Uzman Hekim

Pratisyen Hekim

Asistan Hekim Diş Hekimi Hemşire Sağlık

Memuru Ebe Eczacı

24

1 İstanbul 28.797 17.288 5.918 5.591 6.497 24.720 18.416 5.755 5.312

2 Ankara 16.595 10.117 2.328 4.150 2.971 13.746 12.818 3.258 2.300

3 İzmir 9.996 5.872 2.294 1.830 1.759 9.017 7.717 2.876 1.891

4 Antalya 4.572 2.650 1.339 583 1.021 4.268 4.481 1.706 1.107

5 Bursa 4.479 2.593 1.336 550 875 5.355 4.530 1.760 981

6 Adana 4.098 2.287 1.269 542 605 4.059 3.807 1.398 731

7 Konya 3.935 1.931 1.203 801 574 4.455 4.428 1.381 802

8 Kocaeli 2.820 1.575 845 400 507 3.275 2.873 1.143 497

9 Gaziantep 2.748 1.432 1.014 302 324 3.246 2.666 943 522

10 Samsun 2.649 1.435 734 480 368 3.073 3.123 1.041 472

11 Diyarbakır 2.572 1.322 844 406 244 3.347 2.500 860 373

12 Şanlıurfa 2.513 1.012 1.360 141 231 2.241 2.029 684 450

13 Kayseri 2.502 1.258 699 545 385 2.910 3.272 1.003 496

14 Mersin 2.431 1.400 849 182 459 2.876 3.003 1.625 665

15 Manisa 2.256 1.250 780 226 318 2.734 2.515 1.177 515

16 Hatay 2.088 1.050 901 137 341 2.441 2.614 843 527

17 Aydın 1.936 1.032 660 244 362 2.090 2.001 1.087 458

18 Denizli 1.841 1.027 540 274 337 2.124 1.995 1.083 446

19 Trabzon 1.805 875 496 434 308 2.521 2.554 693 323

20 Eskişehir 1.775 990 481 304 272 2.339 2.141 712 361

21 Erzurum 1.685 727 505 453 138 1.880 1.620 510 195

22 Balıkesir 1.587 870 668 49 335 2.200 2.201 1.332 464

23 Malatya 1.554 797 458 299 206 1.995 1.913 876 248

24 Muğla 1.496 818 642 36 333 1.660 1.907 907 469

25 Van 1.388 534 650 204 103 1.585 1.372 455 146

Diğer 31.141 15.480 12.981 2.680 4.961 42.646 47.447 17.978 6.779

Toplam 141.259 77.622 41.794 21.843 24.834 152.803 145.943 53.086 27.530

2.4 İSTİHDAM VE SOSYAL GÜVENLİK ÇALIŞMALARI

25

Genel bir yaklaşım ile istihdam edilenler ve işsizlerin toplamı olarak ifade edilen işgücü, üretimin en önemli aracıdır. Gelişmiş ya da az gelişmiş tüm ekonomilerde üzerinde hassasiyetle durulan potansiyel bir sorun alanı olan istihdam, ülkeler açısından ekonomik yapı üzerinde olduğu kadar sosyal yapı üzerinde de önemli etkilere sahiptir.

Hatay İl Nüfusu - 2016 1.555.165

İş Yeri Sayısı 21.815

Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Aktif+Pasif+GSS Kapsamında Tescil Edilenler) 1.502.067

Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (GSS Kapsamında Tescil Edilenler Hariç) 1.212.264

Sosyal Güvenlik Kapsamının (GSS Kapsamında Tescil Edilenler Hariç) Toplam İl Nüfusuna Oranı (%) 77,95

Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus 53.098

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi Sayısı

Emekli Sandığı (4/c) 49.915

Bağ-Kur (4/b) 57.060

SSK (4/a) 193.701

Toplam 300.676

Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam il Nüfusuna Oranı(%) 19,33

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı


Bağ-Kur (4/b) 51.851

SSK (4/a) 94.107

Toplam 170.251

Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı(%) 10,95

Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı


Bağ-Kur (4/b) 270.815

SSK (4/a) 354.223

Toplam 741.337

Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Bakmakla Yükümlü Tutulanların Oranı (%) 47,67

Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Tescil Edilenler

Genel Sağlık Sigortası Primi Devlet Tarafından Ödenenler 241.249

Genel Sağlık Sigortası Primleri Kendileri Tarafından Ödenenler 48.554

Toplam 289.803

Not 1:01/01/2012 tarihinden itibaren herhangi bir sosyal güvence kapsamında olmayan ya da genel sağlık sigortasının bakmakla yükümlü olduğu kişisi olmayanlar ile 5510 sayılı Kanun kapsamı dışında olan herkes zorunlu genel sağlık sigortası kapsamına alınır.

Not 2:Sosyal güvenlik kapsamında bulunan kişi sayılarına 2022 ye göre aylık alanlar ve 20. madde sandıklarına tabi olan kişi sayıları ile er ve erbaşlar dahil değildir.

26

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi Sayısı (2016)Türkiye Hatay

Emekli Sandığı (4/c) 3.032.971 49.915

Bağ-Kur (4/b) 2.938.034 57.060SSK (4/a) 14.802.222 193.701Toplam 20.773.227 300.676Kaynak: SGK, 2016

Hatay ilinde Sosyal Güvenlik kapsamında aktif olarak çalışan toplam 300.676 kişi bulunmaktadır. Bunların ise % 16,6’sı emekli sandığına dâhil olup memurları ifade ederken % 18,9’u BAĞ-KUR’a dahil olup işyeri sahipleri ile tarımsal faaliyetlerde bulunanları ifade etmekte ve % 64,4’ü de SSK sistemine dahil olup kamu veya özel sektörde çalışan işçileri ifade etmektedir. Hatay ilinde sosyal güvenlik kapsamındaki aktif çalışanların toplam il nüfusuna oranı % 19,33 iken, emeklilerin toplam il nüfusuna oranı % 10,95 ve bakmakla yükümlü tutulanların toplam il nüfusuna oranı % 47,67’dir.Şekil 6. Yıllar İtibariyle SGK’ya Kayıtlı İşyeri Sayısı

Kaynak: SGK, 2015

2010 yılında daimi, mevsimlik, kamu ve özel olmak üzere SGK kapsamında Hatay ilinde toplam 15.498 işyeri bulunurken, 2015 yılında işyeri sayısı yaklaşık 21 bine yükselmiştir.

27

Açılan/Kapanan İş Yeri İstatistikleri

TOBB istatistiklerine göre 2015 yılında Türkiye’de kurulan yabancı ortak sermayeli şirket sayısı 4.729’dur. Bu şirketlerin 1.599’u Suriye, 330’u Alman, 304’ü Irak ortaklıdır. Kurulan 4.729 yabancı ortak sermayeli şirketin 714’ü anonim, 4.015’i limited şirkettir. Bu şirketlerin 1.736’sı toptan ve perakende ticaret, motorlu taşıtların ve motosikletlerin onarımı, 583’ü imalat ve 574’ü inşaat sektöründe kurulmuştur. Kurulan yabancı ortak sermayeli şirketlerin toplam sermayelerinin % 86,24’ü yabancı sermayeli ortak payını oluşturmaktadır.

Kurulan, Kapanan İşyeri İstatistikleri

Hatay ilinde 2010-2015 döneminde her yıl ortalama olarak 111 şirket kapanıp, 153 şirket tasfiye edilirken, yine her yıl ortalama olarak 616 yeni şirket kurulumu gerçekleşmiştir. Kurulan şirketlerin Türkiye’ye oranı ise % 1,2’dir.

28

Sektörlere Göre Girişim Sayıları

İş Kayıtlarına Göre Girişim Sayıları

2014 yılı TÜİK İş Kayıtları İstatistiklerine göre Hatay ilinde toplam 62.421 adet iş girişiminde bulunulmuştur. Bu girişimlerin % 41’ini toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektöründe 25.669 adet iş girişimi yapılmıştır. Hatay ilinde yoğun faaliyet gösteren taşımacılık sektörünün de yer aldığı ulaştırma ve depolama faaliyetleri kapsamında 11.401 adet girişim gerçekleşmiştir. İlde en önemli ticari kaynaklardan birisi olan imalat sanayi sektöründe 6.489 adet girişimde bulunulmuştur.

29

İstihdam, İşgücü ve İşsizlik İstatistikleri

Gelişmiş ya da az gelişmiş tüm ekonomilerde üzerinde hassasiyetle durulan potansiyel bir sorun alanı olan istihdam, ülkeler açısından ekonomik yapı üzerinde olduğu kadar sosyal yapı üzerinde de önemli etkilere sahiptir.

Türkiye 2.Düzey' e (ilk 15 bölgeye) göre işgücü durumu, [15+ yaş - ] (Bin kişi) 2016 15 ve daha

yukarı yaştaki nüfus

İşgücü İstihdam İşsizİşgücüne

dahil olmayan

nüfus

İşgücüne katılma oranı

İşsizlik oranı

Tarım dışı işsizlik oranı

İstihdam oranı

Türkiye 58 720 30 535 27 205 3 330 28 185 52,0 10,9 13,0 46,31 TR10 (İstanbul) 11 416 6 427 5 558 869 4 988 56,3 13,5 13,6 48,7

2 TR51 (Ankara) 4 045 2 153 1 908 244 1 892 53,2 11,4 11,7 47,2

3 TR31 (İzmir) 3 288 1 821 1 566 254 1 468 55,4 14,0 15,2 47,6

4 TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 3 033 1 520 1 380 139 1 513 50,1 9,2 9,9 45,5

5 TR62 (Adana, Mersin) 2 917 1 459 1 308 151 1 458 50,0 10,4 12,8 44,8

6 TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) 2 722 1 459 1 303 156 1 263 53,6 10,7 12,1 47,9

7 TR33 (Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak)

2 352 1 231 1 171 60 1 121 52,3 4,8 7,2 49,8

8 TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) 2 266 1 221 1 139 82 1 045 53,9 6,7 8,8 50,3

9 TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) 2 260 1 021 846 175 1 238 45,2 17,2 23,2 37,4

10

TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) 2 254 1 277 1 130 146 978 56,6 11,5 14,2 50,1

11

TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye)

2 193 1 009 863 146 1 184 46,0 14,4 16,9 39,4

12

TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 2 044 1 067 983 84 977 52,2 7,9 12,4 48,1

1 TR90 (Trabzon, Ordu, 2 001 1 089 1 040 49 911 54,4 4,5 7,5 52,0

31

3 Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane)

14

TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) 1 831 828 710 118 1 003 45,2 14,3 15,8 38,7

15

TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) 1 753 869 795 73 884 49,6 8,4 11,4 45,4

Kaynak: TÜİK, 2017

32

TR63 Bölgesi Yaş Gruplarına Göre İşgücüne Katılım Oranı (%)20-24 25-34 35-54 55+

48,7 61,7 60,3 26,454,2 62,2 59,9 26,952,5 60,4 60,1 27,853 58,5 58,3 22,4

49,4 57,4 55,4 30,8Kaynak: TÜİK, 2016

TR63 Bölgesinde yaş gruplarına göre işgücüne katılım oranlarını incelediğimizde TR63 Bölgesinde tüm yaş gruplarında işgücüne katılım oranı 2010 yılına göre artmıştır. Ancak 2015 yılı verilerine göre işgücüne katılım oranlarını incelediğimizde TR63 Bölgesi 26 Düzey 2 Bölgesi arasında 25. sırada yer almaktadır. Çevre Düzey 2 Bölgeleri ile TR63 Bölgesi verilerini karşılaştırdığımızda ise kadınların işgücüne katılım oranlarında Adana, Mersin’den oluşan TR62 Bölgesi tüm yaş gruplarında ilk sırada yer almıştır.

2013 yılı TÜİK verilerine göre Hatay ilinde işgücüne katılım oranı % 45,9 olup 2010 yılı itibariyle katılım oranında azalma söz konusudur. Çevre illeri incelendiğinde kadınların işgücüne katılım oranının yüksek olduğu Mersin % 50,7, Adana % 49,9 ve Kahramanmaraş % 47 ile, işgücüne katılım oranlarında ön sıralarda yer almıştır. Türkiye genelinde 2013 yılı işgücüne katılım oranlarında Hatay en düşük 13. sıradaki il olmuştur.

Benzer şekilde 2013 yılı istihdam oranlarında da Hatay ili, 10. sırada yer alırken 2010-2013 döneminde işgücüne paralel olarak bir azalma eğiliminde olduğu görülmektedir. İşgücüne katılım oranındaki olumsuz tablonun bir benzeri işsizlik oranında görülmekte olup, söz konusu dönemde işsizlik oranında 2013 yılında bir artış meydana geldiği görülmektedir. 2013 yılı TÜİK verilerine göre Hatay ili işsizlik rakamlarına göre 11. sırada yer almıştır.

Banka Şubeleri ve Banka Çalışanı

Türkiye’de artan nüfus karşısında bankaların şube sayılarını artırdıkları, dolayısıyla bankada çalışan sayılarının da arttığı görülmektedir. Hatay ilinde de banka şube sayısı artmakta olsa bile henüz yeterli seviyede görülmemektedir. Türkiye’de banka şubesi başına düşen ortalama nüfusa göre, ildeki banka şubesi başına düşen ortalama nüfusun çok fazla olduğu görülmektedir.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun verilerine göre, 2015 yılı Aralık ayı itibariyle Türkiye’deki toplam 12.188 banka şubesinin 132’si (binde 11) Hatay ilinde bulunmaktadır.ATM, POS ve Üye İşyeri Sayıları

Türkiye Bankalar Birliği’nin verilerine göre, 2012 yılında Türkiye’deki toplam 41.695 ATM’nin binde 12’si Hatay ilinde bulunmaktadır. Türkiye’de 2012 yılı itibariyle, bankacılık sistemine

33

toplam 2 milyondan fazla üye iş yeri bulunmakta, bunun binde 13’ü Hatay ilinde yer almaktadır. Hatay ili, TR63 Bölgesinde bulunan diğer illere göre daha fazla POS ve Üye İşyeri sayına sahip olması ticarette daha gelişmiş olduğunun bir göstergesidir.Toplam Mevduat

Mevduat, bankalara ve benzeri kredi kurumlarına, istenildiğinde ya da belli bir vade veya ihbar süresi sonunda çekilmek üzere yatırılan paralardır. Mevduat, ticaret bankalarının en önemli kaynağıdır. Bankalar halktan topladıkları miktarları, firmalara kredi olarak vermek, şirketler kurmak, bunların sermayelerine katılmak gibi yöntemler ile söz konusu paranın ekonomide etkin bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadırlar.

İstanbul ili, ticaret sektörü merkezi, Ankara ili ise, hizmet sektörü merkezi olarak Türkiye’de öne çıktığından dolayı, bu iki ilin 2015 yılı illere göre, toplam mevduatın ülke içi dağılımında yüksek oranlar elde ettikleri görülmektedir. Üretimin yoğun olduğu Kocaeli, Bursa, İzmir ve Adana gibi illerin toplam mevduatlarının da diğer illere göre yüksek olduğu görülmektedir. Hatay ilindeki durum değerlendirildiğinde, yaklaşık 11 milyar TL’lik mevduat tutarıyla, Türkiye’de 12. sırada yer aldığı görülmektedir.

Türlerine Göre Kullanılan Kredi

2010 yılında Türkiye’de kullanılan kredilerin (545 milyar TL) % 1,8’i Hatay ilinde kullanılırken, 2015 yılında, kullanılan toplam 1,5 trilyon TL krediden % 1,3’ü Hatay ilinde kullanılmıştır. Söz konusu dönem içerisinde hem Türkiye’de hem de Hatay’da toplam kredi kullanımı artarken Hatay ilinin toplam kredi kullanımı içerisindeki payı azalmıştır.

Hatay ili BDDK verilerine göre 2010 yılında Türkiye’deki toplam nakdi krediler bakımından 8. sırada yer alırken 2015 yılında 13. sıraya gerilemiştir.

2015 yılı BDDK verilerine göre Hatay ilinde 2010 yılında yaklaşık 178 milyon TL’lik takipte kredi bulunurken 2015 yılında bu rakam 543 milyon TL’ye yükselmiştir. 2010 yılına göre, takipteki banka kredileri, 2015 yılında % 200 artış göstermiştir. Türkiye’de 2010 yılında yaklaşık 20 milyar TL’lik

takipte kredi bulunurken 2015 yılında bu rakam 47 milyar TL’ye yükselmiştir. 2010 yılına göre, takipteki banka kredileri, 2015 yılında % 135 artış göstermiştir.

Yıllar itibariyle Hatay ilinde verilen kredilerin sektörlere göre dağılımına göre metal ve işlenmiş maden sektörü en çok kredi kullanılan sektör olup, 2010 yılında kullanılan 5,6 milyar TL’lik kredi, 2015 yılında 7,5 milyar TL’ye yükselmiştir. Hatay ilinde kullanılan kredilerin yaklaşık % 55’i söz konusu sektördedir. Tarım ve ticaret, metal sanayiden sonra ekonomik anlamda Hatay ilinde öne çıkan sektörler arasında yer almakta olup söz konusu sektörlerde kullanılan toplam kredi, metal ve işlenmiş maden sektörünü takip etmektedir.

Kredi / Mevduat Oranı

34

Hatay ilinde toplanan mevduatın yatırıma dönüştürülebilmesi, Hatay ilinin ekonomik gelişimi açısından önem arz etmektedir. Bu kapsamda, girişimciliğin gelişmesi için yatırımların artarak devam etmesi gerekmektedir. Bankacılık faaliyetlerinin Hatay ili açısından dikkat çeken durumu, kredi/mevduat oranının Türkiye ortalamasından yüksek olmasıdır.

BDDK verilerine göre yıllar itibariyle kredi/mevduat oranları incelendiğinde, Hatay ilinin Türkiye ortalamasının üzerinde bir kredi/mevduat oranına sahip olduğu görülmektedir. Hatay ilinde yüksek seyreden bu oran, yatırıma konu kredilerin ilde kullanıldığını göstermektedir. Bununla beraber, 2010 yılı itibariyle kredi/mevduat oranlarının arttığı ve bu kapsamda bankacılık sektörünün finansal aracılık rolü oynadığı anlaşılmaktadır. 2015 yılında Hatay ili kredi/mevduat oranı bakımından Türkiye’de 26. sırada yer alırken, Gaziantep ili birinci sırada olup Gaziantep ilinin ardından Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Mardin ve Osmaniye illeri sıralanmaktadır.

35

3.EKONOMİK YAPI

3.1 TARIM VE HAYVANCILIK

GENEL BİLGİLER

Nüfus (2016) (Kişi) 1.555.165

Yüzölçümü (Km2) 5.524Rakım (m) 85

İl Nüfus Yoğunluğu (km2) 265

İl Nüfus Artış Hızı % 1,4

Erkek Nüfusu (2016) (Kişi) 780.854

Kadın Nüfusu (2016) (Kişi) 774.311

Akdeniz'deki Kıyı Uzunluğu (Km) 163Büyükşehir Belediye Sayısı 1İlçe Sayısı 15Mahalle Sayısı 593Toplam Tarım Alanı (Ha) 275.578Tarla Alanı (Ha) 160.842Zeytinlik Alanı (Ha) 51.600Meyve Alanı (Ha) 28.737Sebze Alanı (Ha) 21.642Tarımsal Üretim Değeri Türkiye Sıralaması

(2015)21

2016 Yılı Tarla Bitkileri Üretimi (Ton) (TUİK)

1.153.781

2016 Yılı Sebze Üretimi (Ton) (TUİK) 783.318

2016 Yılı Meyve Üretimi (Ton) (TUİK) 1.175.557

Hatay’da 2011 yılı sayımına göre çalışan nüfusun (422.950) %25,3’ü, tarım,%50,3’ü hizmetler, %24,3’ü ise sanayide istihdam edilmiştir. Hatay ekonomisinde,

özellikle Cilve gözü ve Yayladağı sınır kapılarına bağlı olarak Suriye başta olmak üzere, diğer Arap ülkeleriyle yapılan ticaret önemli bir pay oluşturur. Bu ticaret daha çok sanayi ve tarım ürünlerine dayalıdır. Nitekim 2011 yılı verilerine göre ilin ihracat kalemlerinde demir-çelik ilk sırada yer alırken, meyve-sebze ikinci sırada yer almıştır.

36

TARIM ARAZİSİNİN DAĞILIMI

Tarım kültürü, toprak yapısı, iklim ve diğer doğal koşulları ürün deseninde çeşitliliğe, hasatta erkenciliğe, ikinci ürün yetiştirilebilmesine imkân vermektedir. Bu şartlarda yılın dört mevsiminde üretim yapmak mümkündür.

Entansif tarımın yapıldığı ilimizde bitki deseni olarak buğday, sanayi bitkileri (pamuk, mısır), sebzeler, zeytinlikler, yağlı tohumlar, narenciye, meyve, tarla sebzeciliği, yem bitkileri ikinci ürün ve ara ziraatı olmak üzere toplam 275.578 hektar ekim alanı bulunmaktadır.

Tarım Arazilerinin Dağılımı (ha).*ARAZİ 2015 2016*

Tarla Arazisi 160.842 %58 160.656Zeytinlik 51.600 %19 51.841Meyvecilik Alanı 27.996 %10 29.255Sebze Alanı 28.994 %10,5 28.664Bağ Alanı 5.160 %2 5.162TOPLAM 275.578 275.578

*2016 TÜİK

İlin Arazi Varlığı ve Ovalarımız

Hatay İli Arazi Varlığı

ARAZİNİN NİTELİĞİ A ORANI (%)Tarım Arazisi 2 50Mer’a Arazisi 1 2Orman-Funda-Tapusuz-Konut- Diğer Arazi 2 40Su Yüzeyi-Kayaç-Leçelik Alan 4 8TOPLAM 5

Ovalar

OVALARIMIZ A ORANI (%)Amik Ovası 1 73Arsuz Ovası 4 4Dörtyol-Erzin Ovası 3 21Samandağ Ovası 3 2TOPLAM 1

Amik ovası : 105.388 ha.(Antakyada:22.593ha, Kırıkhan da 33.140ha, Reyhanlı da:30.178ha,

Kumluda:16.821ha, Hassada:1.535ha, Belende:837ha, Altınözünde:284ha) Diğer Ovalar: 44.960 ha.

37

(Arsuz Ovası: 4.598ha,Dörtyol-Erzin Ovası: 34.920 Samandağ Ovası:3.200ha)TOPLAM : 148.106 ha.

38

İl ve İlçeler Üzerinden Arazi Dağılımı

İLÇELER YÜZÖLÇÜMÜ (HA)

TARIM ALANI ORANIİL ORANI %

MİKTAR (Ha) ORAN%

Antakya 70.300 33.075 47 12

Altınözü 39.200 34.319 87 12Arsuz 46.200 20.493 44 7Belen 18.400 4.509 24 2

Defne 15.500 6.238 40 2

Dörtyol 34.200 11.725 34 4

Erzin 25.800 12.848 49 5

Hassa 52.000 16.723 32 6

İskenderun 24.700 2.003 8 1

Kırıkhan 71.500 43.157 60 15Kumlu 19.300 14.700 76 5Payas 15.700 747 5 0Reyhanlı 36.700 30.881 84 11

Samandağ 38.400 11.782 30 4

Yayladağı 44.500 27.375 61 10

TOPLAM 552.400 275.578

İlçelere Göre Tarım Alanı Dağılımı (2016)

45.00040.00035.00030.00025.00020.00015.00010.0005.000

0Seri 1

İLİN TARIM ARAZİLERİNİN SULAMA DURUMU

İlimizin Sulamaya elverişli 206.553 ha tarım arazisinin 176.515 ha (%85 ) sulanmaktadır. Reyhanlı, Büyük Karaçay, Arsuz-Gönençay Barajları ve Orta Ceyhan-Menzelet Projesi tamamlandığında Devlet Yatırımlı Sulanan Alan 103.816 hektara, sulama oranı % 74’e ulaşacaktır.

SULAMA DURUMU ALAN (ha)

Sulanan Arazi Miktarı (ha) 176.515

Sulanmayan Arazi Miktarı (ha) 99.063

TOPLAM 275.578

DEVLET YATIRIMLI SULAMALAR ALAN (ha)Sulama Birlikleri 25.894Mülga İl Özel İdare (Sulama Koop. ve Muhtarlık) 31.302

TOPLAM 57.196

HALK SULAMALARI ALAN (ha)

Kuyulardan sulanan arazi 80.000

Nehir, dere ve çaylardan sulanan 39.319

TOPLAM 119.319

HATAY İLİ TARIMSAL SULAMA (2016 YILI) ALAN (ha)Basınçlı Sulama Yöntemleri ile Sulanan Arazi Varlığı 44.610Yüzey Sulama Yöntemleri ile Sulanan Arazi Varlığı 131.905

TOPLAM 176.515

İlimizde başlıca Dörtyol, Erzin, Samandağ, Reyhanlı, Arsuz, Kırıkhan ve Kumlu İlçelerimizde yoğun olarak basınçlı sulama sistemleri kullanılarak tarımsal üretim yapılmaktadır. Ülkemizde toplam sulanan alandaki basınçlı sulama oranı ortalama % 10 olup, İlimizde bu oran % 25’tir.

İlimizde Basınçlı Sulama Sistemleri ile Narenciye üretiminde 20.400 ha alanda, Sebze üretiminde 9.167 ha alanda, Pamuk üretiminde 8.245 ha alanda, mısır, zeytin ve yem bitkileri gibi ürünlerde ise 2.024 ha alanda üretim yapılmaktadır. Modern basınçlı sulama sistemleri kurmak isteyen üreticiler, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından kredi yoluyla finanse edilmektedir. Basınçlı Sulamalar için indirim oranı %100’dür. Kredi faizi GTHB ve Hazine Müsteşarlığı karşılamaktadır.

METEOROLOJİK VERİLER

İli : HATAY

Yılı : 2015

AYLAR MAX ORT. C0 MİN ORT.C0 ORT C0 ORT NEM TOPLAM YAĞIŞ (mm)

Ocak 11,2 8,6 9 83,4 361,9Şubat 10,4 7,5 8,5 75 302,4Mart 19,8 14,6 16,1 70 335,9Nisan 25,1 14,9 20,1 62 79,1Mayıs 25,2 17,4 20,9 62 24,6Haziran 29,7 20,9 24,8 59,7 2Temmuz 31,6 24,6 27,6 57,5 0,9Ağustos 33,3 22,6 25,9 50,8 5Eylül 30,5 22,8 25,2 62,2 0,2Ekim 25,3 15 19,2 66,3 66,6Kasım 15,5 12,2 13 87 27,7Aralık 14,8 4,4 10,3 50,4 39,6

YILLIK 22,6 15,4 18,5 65,5 103,8

İli : HATAY

Yılı : 2016

AYLAR MAX ORT. C0 MİN ORT.C0 ORT C0 ORT NEM TOPLAM

YAĞIŞ (mm)Ocak 17,6 -2,9 7,7 65 138,5Şubat 26,6 2,6 13,5 64 53,8Mart 26,3 6,7 15,5 59 60,2Nisan 25,4 14,9 20,1 53,1 15,9Mayıs 32,9 12,1 21,2 67 19,2Haziran 30,5 21,2 25,9 61,2 8,8Temmuz 33,1 20,7 27,5 70 0Ağustos 36,9 21,2 28 72 0Eylül 32 10,6 24,5 69 170,3Ekim 27,7 14,7 20,9 62,2 4,6Kasım 19,2 7,3 12,5 57 59,4Aralık 10,5 3,9 6,8 78 352

YILLIK 26,5 11 18,6 64,7 73,5

800.000700.000600.000500.000400.000300.000200.000100.0000

Ekiliş(da)Üretim(Ton)

20122013201420152016

TARIMSAL ÜRETİM VERİLERİ

BİTKİSEL ÜRETİM

TARLA ÜRÜNLERİ

Tahıllar**

ÜRÜN ADI EKİM ALANI (Da)

VERİM(kg/da)

ÜRETİM(Ton)

Buğday 657.382 390 256.986Arpa 15.914 193 3.035Yulaf 1.240 191 237Dane Mısır (I.+II.Ürün) 183.421 1.087 199.360

Yıllara Göre Buğday Ekiliş Ve Üretimi

GÖSTERGE 2012 2013 2014 2015 2016*Ekiliş(da) 694.975 759.760 755.592 711.378 657.382Üretim(Ton) 256.878 312.687 241.306 294.292 256.986

Baklagiller*


VERİM(Kg/da)

ÜRETİM(Ton)

K.Bezelye 385 187 72Nohut 2.500 179 448K.Fasulye 80 263 21Y.Mercimek 840 83 70

K.Börülce 25 160 4Bakla 62 161 10

*2016 TUİK değerleridir.

300000

200000

100000

Ekiliş (da)Üretim (ton)

02012 2013 2014 2015 2016

Yem Bitkileri*


VERİM(kg/da)

ÜRETİM(Ton)

Fiğ (Dane) 900 150 135Fiğ (Yeşil ot) 4.947 1.218 6.026Yonca 5.728 3.080 17.645Mısır (hasıl) 45 3.467 156Silajlık Mısır(I. Ve II. Ürün) 17.130 4.629 79.302

Yıllara Göre Kuru Dane Mısır Ekiliş Ve Üretimi


Yumru Bitkiler*


VERİM(kg/da)

ÜRETİM(Ton)

Patates 26.513 4.147 109.961Tatlı Patates 0 0 0K.Sarımsak 3.385 947 3.207K.Soğan 60.805 3.781 229.931

Yağlı Bitkiler*


VERİM(kg/da)

ÜRETİM(Ton)

Pamuk (I. Ve II. Ürün) 439.594 551 242.357Yerfıstığı 4.195 422 1.772Ayçiçeği (yağlık+çerezlik) 6.963 267 1.860

500.000400.000300.000200.000100.0000


20122013201420152016

250.000200.000150.000100.00050.000

0


20122013201420152016

Yıllara Göre Pamuk Ekiliş Ve Üretimi

GÖSTERGE 2012 2013 2014 2015 2016*

Ekiliş(da) 417.275 380.381 371.066 393.392 439.594

Üretim(Ton) 210.248 202.791 196.766 209.458 242.357

Endüstri Bitkileri*

ÜRÜN ADI EKİM ALANI (Da) VERİM(kg/da)

ÜRETİM(Ton)

Tütün 16.711 82 1.373

Itri Bitkiler*

ÜRÜN ADI EKİM ALANI (Da) VERİM(kg/da)

ÜRETİM(Ton)

Kırmızı Biber 3.672 2.718 9.984Kekik 1.637 114 187

Yıllara Göre Kuru Soğan Ekiliş Ve Üretimi


Sebzeler


VERİM(Kg/da)

ÜRETİM(Ton)

Beyaz Lahana 984 1.918 1.888Kırmızı Lahana 257 2.062 530Karayaprak Lahana 100 1.400 140Göbekli +Kıvırcık–Marul 11.480 1.833 21.046Ispanak 3.792 1.112 4.217Pırasa 831 2.768 2.301Pazı 1.824 2.066 3.769Enginar 20 1.000 20Tere 243 584 142Dereotu 1.490 953 1.421Nane 376 837 315Maydanoz 19.750 1.130 22.334Roka 205 800 164Semizotu 10 600 6Taze Fasulye* 16.672 991 16.524Taze Bakla 1.050 1.067 1.121Taze Bezelye 10.280 971 9.987Taze Börülce 780 1.047 817Barbunya 240 954 229Taze Bamya 596 1.050 626Balkabağı 351 1.926 778Kavun * 23.422 2.527 59.196Karpuz* 1.940 6.494 12.600Sakızkabağı* 5.354 1.972 10.561Hıyar* 15.487 3.195 49.493Patlıcan* 17.240 2.302 39.688Domates* 34.161 4.142 141.515Biber* 37.069 1.880 69.709Taze Sarımsak 1.022 1.107 1.132Taze Soğan 5.957 1.290 7.685Havuç 20.129 2.972 59.836Turp 934 1.319 1.232Şalgam 10 1.500 15Karnabahar 1.708 1.503 2.568Brokoli 20 1.500 30TOPLAM 235.784 2.305 543.635(*Örtüaltı dahil) ÖRTÜALTI ALANLARI

SERA TİPİ ALANI(da)

Toplam Cam Sera Alanı 3Toplam Plastik Sera Alanı 1.234Toplam Yüksek Tünel Alanı 900Toplam Alçak Tünel Alanı 8.963

TOPLAM ÖRTÜ ALTI ALANLARI 11.100

40.000

30.000

20.000 EKİLİŞ (DA)ÜRETİM (ton)

10.000

02012 2013 2014 2015 2016

80.00070.00060.00050.00040.00030.00020.00010.0000

EKİLİŞ (DA)ÜRETİM (ton)

20122013201420152016

25.000

20.000

15.000

10.000

EKİLİŞ (DA)ÜRETİM (TON)

5.000

02012 2013 2014 2015 2016

Yıllara Göre Marul (Göbekli) Ekiliş Ve Üretimi

GÖSTERGE 2012 2013 2014 2015 2016Ekiliş (Da) 14.890 15.131 16.065 12.132 11.380Üretim (Ton) 26.343 26.679 29.220 22.545 20.927

Yıllara Göre Havuç Ekiliş Ve ÜretimiGÖSTERGE 2012 2013 2014 2015 2016Ekiliş (Da) 24.491 20.200 20.161 21.471 20.129Üretim (Ton) 73.153 60.300 60.483 64.413 59.836

Yıllara Göre Maydanoz Ekiliş Ve ÜretimiGÖSTERGE 2012 2013 2014 2015 2016*Ekiliş (Da) 18550 19800 20999 20456 19750Üretim (Ton) 21065 22480 23800 23173 22334

MEYVELER (Örtüaltı Dahil)**

Ürün AdıKapladığı Alan

(Dekar)Meyve Veren Ağaç Sayısı

Ağaç Başına Ort.Verim

(Kg/Da)

ÜRETİM(Ton)

Armut 394 59.316 34 2.009Ayva 2 6.676 19 124Elma 2.033 127.759 27 3.488Yenidünya 192 17.835 29 518Erik 15.289 755.212 31 23.045Kayısı 6.708 179.356 33 5.962Zerdali 0 3.600 40 144Kiraz 382 21.905 26 580Şeftali-Nektarin 6.305 74.430 30 2.240Vişne 2 375 21 8A.Fıstığı 0 2.400 3 7Ceviz 2.361 49.080 29 1.428Fındık 0 600 12 7Badem 1.700 62.262 23 1.401Dut 15 23.180 31 729İncir 1.677 219.245 30 6.585Nar 12.884 836.200 24 20.430T.Hurması 2.074 93.330 35 3.249Böğürtlen 4 2Çilek* 390 747Muz* 716 4300Üzüm 51.616 49.049Zeytin Yağlık 422.748 9.259.744 13 116.770Zeytin Sofralık 95.661 2.156.058 9 19.130Zeytin Toplam 518.409 11.415.802 12 135.900Limon 17.751 365.495 86 31.317Portakal 70.420 2.011.765 157 316.019

Mandalina 141.791 4.051.519 132 535.642Altıntop 4.537 134.065 173 23.254Turunç 30 2.400 67 160Turunçgil Toplamı 234.529 6.565.244 138 906.392GENEL TOPLAM 857.682 20.513.807 1.168.344

Not: Meyve Veren Ağaç Sayısı sütununda gösterilen ağaç sayısı toplu meyveliklerdeki ağaç sayısı ve dağınık ağaç sayısı toplamıdır.

600.000500.000400.000300.000200.000100.000 Ekiliş(da)

Üretim(Ton)

02012 2013 2014 2015 2016

1.000.000900.000800.000700.000600.000500.000400.000300.000200.000100.000

0


20122013201420152016

Yıllara Göre Zeytin Dikim ve Üretimi

GÖSTERGE 2012 2013 2014 2015 2016*Dikim (Da) 495.087 513.848 517.029 516.004 518.409Üretim (Ton) 178.750 158.419 131.647 177.703 135.900

Yıllara Göre Narenciye Dikim Ve Üretimi

GÖSTERGE 2012 2013 2014 2015 2016Dikim (Da) 203.839 205.835 208.200 227.093 234.529Üretim (Ton) 602.749 643.533 703.729 893.979 906.392

HAYVANSAL ÜRETİM

İLİMİZ HAYVAN VARLIĞI

HAYVANIN CİNSİ SAYISISaf Kültür Irkı Sığır Sayısı 50.631Kültür Melezi Sığır Sayısı 65.153Yerli Sığır + Manda 8.720BÜYÜKBAŞ TOPLAMI 124.504Tavuk 1.014.035Diğer Kanatlı 8.403KANATLI TOPLAMI 1.022.438Koyun 178.939Keçi 153.066KÜÇÜKBAŞ TOPLAMI 332.005At 1.210Katır 285Eşek 2.222TEK TIRNAKLI TOP. 3.717Kovan Sayısı 101.663

İLİN HAYVANSAL ÜRÜNLER ÜRETİMİ (TUİK 2016)

ÜRÜNÜN CİNSİ MİKTARI BİRİMİYumurta 110.000.000 AdetKırmızı Et 8.100 TonBeyaz Et 4.850 TonSüt 134.012 TonBal 1.260.788 KgYapağı 290 TonKeçi Kılı 65 Ton

HATAY İLİ 2016 YILI HAYVAN VARLIĞI

İLÇELER

KÜÇÜKBAŞ BÜYÜKBAŞ TEK TIRNAKLI

KOYUN KEÇİTOPLAM

(1)

SAF KÜLTÜR

SIĞIR

KÜLTÜR MELEZİ SIĞIR

YERLİ SIĞIR + MANDA

TOPLAM (2) AT KATIR EŞEK

TOPLAM (3)

Altınözü 3.870 4.875 8.745 3.100 5.595 100 8.795 100 25 470 595Antakya 8.110 5.285 13.395 7.729 20.737 1.215 29.681 104 16 56 176Arsuz 1.995 975 2.970 3.065 6.887 545 10.497 19 4 87 110

Belen 4.974 6.801 11.775 1.251 0 90 1.341 11 7 21 39

Defne 1.250 150 1.400 8.000 0 0 8.000 45 15 60 120Dörtyol 5.429 1.790 7.219 0 3.031 111 3.142 54 19 9 82

Erzin 5.772 4.122 9.894 0 2.472 0 2.472 9 0 10 19

Hassa 37.348 40.630 77.978 4.134 1.807 852 6.793 138 40 74 252İskenderun 1.465 2.895 4.360 84 1.581 0 1.665 5 0 2 7

Kırıkhan 47.880 32.335 80.215 4.154 5.170 2.219 11.543 56 4 84 144

Kumlu 21.500 5.950 27.450 745 2.425 660 3.830 9 2 23 34Payas 1.481 1.330 2.811 0 1.136 378 1.514 8 0 1 9Reyhanlı 28.240 5.790 34.030 4.650 2.050 125 6.825 200 0 120 320Samandağ 1.182 2.383 3.565 11.553 2.290 413 14.256 272 0 490 779Yayladağı 8.443 37.755 46.198 2.166 9.972 2.012 14.150 180 153 715 1.048

TOPLAM 178.939 153.066 332.005 50.631 65.153 8.720 124.504 1.210 285 2.222 3.717

Not: 2016 TUİK değerleridir.

HATAY İLİ MEVCUT KÜMES HAYVANLARI - ARICILIK VE ÜRÜNLERİ

İLÇELER

KANATLILAR ARI KOVANLARI ÜRÜNLER

Tavuk Broiler (Adet)

Tavuk Yumurtacı

(Adet)

Diğer Kanatlı (Adet)

TOPLAM KANATLI(Adet)

Eski Usül Kovan Sayısı

Yeni Usül Kovan Sayısı

TOPLAM KOVAN

SAYISI

Bal (Kg) Balmumu (Kg)

Altınözü 0 6.100 140 6.240 150 300 450 6.750 450

Antakya 25.000 320.220 1.740 346.960 250 20.473 20.723 329.568 16.478Arsuz 0 20.000 565 20.565 0 6.923 6.923 78.000 944Belen 25.000 29.000 168 54.168 5 992 997 3.400 25

Defne 221.000 6.000 730 227.730 0 5.249 5.249 55.950 1.605

Dörtyol 0 34.000 365 34.365 0 36.000 36.000 570.000 27.200

Erzin 0 15.000 185 15.185 0 9.422 9.422 65.000 25.000

Hassa 0 23.000 730 23.730 100 3.500 3.600 9.600 450

İskenderun 0 2.350 195 2.545 12 2.750 2.762 22.000 1.375

Kırıkhan 0 0 0 0 212 4.216 4.428 14.000 3.416

Kumlu 0 9.000 1.050 10.050 0 585 585 1.900 175

Payas 0 5.500 216 5.716 0 1.870 1.870 35.000 1.100

Reyhanlı 0 9.800 565 10.365 43 1.331 1.374 9.240 646

Samandağ 91.500 24.000 1.270 116.770 0 5.892 5.892 51.850 700

Yayladağı 121.415 26.150 484 148.049 184 1.204 1.388 8.530 411

TOPLAM 483.915 530.120 8.403 1.022.438 956 100.707 101.663 1.260.788 79.975

Not: 2016 TUİK değerleridir.

Küçükbaş Hayvan Sayısı

350000340000330000320000310000300000290000280000

KÜÇÜKBAŞ…

20122013201420152016

Büyükbaş Hayvan Sayıları145000

140000

135000

130000

125000

120000

1150002012 2013 2014 2015 2016

YILLARA GÖRE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI

HAYVAN CİNSİ 2012 2013 2014 2015 2016*Koyun 180.804 198.667 157.711 182.140 178.939Keçi 134.167 133.309 142.185 156.919 153.066TOPLAM 314.971 331.976 299.896 339.059 332.005

YILLARA GÖRE BÜYÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI

HAYVAN CİNSİ 2012 2013 2014 2015 2016*BÜYÜKBAŞ 140.001 142.473 131.340 125.513 124.504


TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ4.000.0003.500.0003.000.0002.500.0002.000.0001.500.0001.000.000500.000

0

2011 2012 2013 2014 2015

GAYRİSAFİ TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ (2014-2015)**

YILLAR2014 2015 2014 2015

Türkiye(1000 TL)

Türkiye(1000 TL)

Hatay (1000 TL)

Hatay(1000 TL)

Bitkisel Üretim 97.988.282 119.724.118 2.251.116 2.638.804Canlı Hayvanlar 62.512.147 73.102.253 486.157 633.582Hayvansal Ürünler 44.332.506 55.560.771 180.593 210.139

TOPLAM 204.832.935 248.497.142 2.917.866 3.482.525

İLİMİZİN YILLARA GÖRE TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ**

GÖSTERGE 2010 2011 2012 2013 2014 2015Üretim Değeri 2.999.629 3.174.409 2.965.447 2.705.961 2.917.866 3.482.525

**2015 TUİK verileri olup 2016 verileri kesinleşmemiştir.

3.2 ULAŞTIRMA

Türkiye’de yolcu ve yük taşımacılığı büyük ölçüde karayolu üzerinden gerçekleştirilmektedir. Denizyolu taşımacılığının karayolu ve demiryolu taşımacılığına oranla daha ucuz olmasına rağmen, üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye’de, denizyolu taşımacılığının oranı oldukça düşüktür.

Türkiye’nin en büyük ikinci tır filosuna sahip Hatay ilinde İskenderun ilçesi, kara, deniz ve demiryolu ulaşımının kesiştiği bir bölgede yer almaktadır. Türkiye’nin doğu-batı bölgeleri arasında geçiş noktası konumundaki Kahramanmaraş ve Osmaniye illeri kara ve demiryolu

ulaşımında önemli kavşak noktası durumundadırlar. İntermodal operasyonlar için ideal konumdadır.

İLLERE GÖRE MOTORLU KARA TAŞITLARI SAYISI, 2016

İl Toplam Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel Amaçlı Traktör

1 İstanbul 3 845 349 2 644 411 85 979 45 208 632 869 133 654 274 059 6 487 22 6822 Ankara 1 777 756 1 297 145 23 869 17 573 261 898 75 439 43 586 6 006 52 2403 İzmir 1 276 347 694 464 14 615 15 954 211 025 39 615 236 461 2 912 61 3014 Antalya 972 796 448 577 13 129 10 283 168 615 22 496 262 547 2 072 45 0775 Bursa 788 377 436 504 13 351 8 937 151 536 27 131 88 351 1 679 60 8886 Konya 679 180 329 142 10 510 5 815 110 326 35 251 102 750 1 782 83 6047 Adana 610 481 303 841 10 247 4 889 94 462 20 092 125 533 1 167 50 2508 Mersin 564 227 247 101 8 064 5 543 95 569 31 258 142 538 1 050 33 1049 Manisa 550 555 201 527 7 137 7 188 64 577 15 176 170 477 831 83 642

10 Gaziantep 468 151 209 292 12 234 4 165 78 928 17 938 113 375 937 31 28211 Muğla 454 015 188 879 10 585 3 905 64 969 8 982 145 561 949 30 18512 Hatay 452 124 189 332 12 071 3 681 58 377 20 124 146 486 643 21 41013 Balıkesir 441 123 189 518 5 970 3 909 62 166 11 922 106 025 852 60 76114 Aydın 410 538 167 159 10 034 3 104 61 163 8 505 116 525 617 43 43115 Denizli 374 219 178 594 6 776 4 017 56 940 11 681 67 451 742 48 01816 Kocaeli 357 826 209 070 8 095 7 295 68 409 22 520 25 252 1 043 16 14217 Kayseri 345 020 215 843 6 070 4 618 57 666 16 400 15 880 731 27 81218 Samsun 320 755 151 282 12 925 1 480 61 064 9 683 34 253 548 49 52019 Sakarya 262 926 133 934 5 677 3 794 43 359 10 597 28 153 599 36 81320 Eskişehir 261 499 153 086 3 492 2 672 41 377 10 161 28 065 593 22 053

Diğer 5 877 160 2 729 297 183 103 56 331 997 188 276 709 730 405 18 578 885 549 Toplam 21 090 424 11 317 998 463 933 220 361 3 442 483 825 334 3 003 733 50 818 1 765 764

2015 yılı TÜİK verilerine göre Hatay ilinde bin kişi başına 283 araç düşmektedir. Hatay’da 78.501 adet ağır tonajlı araç bulunmaktadır. Bu durum da Hatay ili için uluslararası taşımacılık sektöründeki önemli bir fırsat olup karayolu erişimini avantaja çevirebilmektedir. Suriye, sahip olduğu ticari potansiyelin yanı sıra, güney ve güney batısındaki ülkelere Türkiye’nin karayolu ile erişimi için en kısa yol imkânını sunmaktadır. Bu durum, Suriye’nin Türkiye ve Hatay ili için olan önemini bir kat daha artırmaktadır. Bu çerçevede de, Türkiye’nin en büyük kara taşımacılık filolarından birine sahip olan Hatay ilinde kara taşımacılığının kolaylaştırılması için tedbirler alınması gerekmektedir.

Hatay, Suriye ve diğer Ortadoğu ülkelerine açılan Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarına sahiptir. Bu konumundan dolayı; İlimiz ihracat ve ithalatı açısından oldukça gelişmiştir. Buna paralel olarak uluslararası nakliye sektöründe de oldukça gelişmiştir. Türkiye’nin İstanbul’dan sonra 2. büyük nakliye filosuna 8.807 çekici ile Hatay İli sahiptir. Uluslar arası ve yurtiçi ticari eşya taşımacılığı yapan 2016 yılı sonu itibariyle 267 firma bulunmaktadır. Türkiye’de C2 belgeli firmaların %12’si Hatay da bulunmaktadır.

Yetki Belgeli Taşıt Türü Sayısı (2016)

Karayolu Eşya Taşımacılığı Belge İsimleri AçıklamasıC1 Kendi iştigali ile ilgili uluslar arası ve yurtiçi eşya taşımacılığıC2 Uluslar arası ve yurtiçi ticari eşya taşımacılığıC3 Uluslar arası ve yurtiçi/büro eşyası taşımacılığıK1 Yurtiçi ticari eşya taşımacılığıK1* İl içi izin verilebilen toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan araçlarla yapılan ticari eşya taşımacılığıK2* Kendi iştigali ile ilgili izin verebilen toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan araçlarla yapılan yurtiçi eşya taşımacılığıK2 Kendi iştigali ile ilgili yurtiçi eşya taşımacılığıK3 Yurtiçi ticari ev/büro eşyası taşımacılığı

Antakya Ticaret ve Sanayi Odasının Düzenleme yetkisine sahip Karayolu Eşya Taşımacılığı Belge Sayısı

Belge Adı Belge sayısıC2 267K1 1.365K1* 86K2 796K2* 7.716K3 9

Hatay Havaalanı

Hatay Havaalanına rağbet her geçen gün artmaktadır. Hatay havaalanı, İlimizdeki sosyal ve ekonomik hareketliliği daha da arttırmakta, turizmin gelişmesi açısından büyük imkan sağlamaktadır. Türkiye deki 55 havaalanı arasında uçak trafiği sıralamasında 19. sırada, yolcu trafiği bakımından 1.196.369 yolcu ile 16.sırada yer almaktadır. Aşağıya uçak trafiği, gelen-giden yolcu trafiği ve yük trafiği ( bagaj+kargo+posta) sayıları çıkarılmıştır.

Hatay Havaalanı Uçak, Giden-Gelen Yolcu ve Yük Trafiği (2016)

TÜM UÇAK TRAFİĞİ

Havalimanları2016 YILI ARALIK SONU

(Kesin Olmayan)İç Hat Dış Hat Toplam

1. İstanbul Atatürk 141.735 324.492 466.2272. İstanbul Sabiha Gökçen 146.046 84.425 230.4713. Antalya 51.264 76.233 127.4974. Ankara Esenboğa 89.877 15.738 105.6155. İzmir Adnan Menderes 69.370 16.850 86.2206. Adana 40.009 8.547 48.5567. Muğla Milas-Bodrum 23.619 8.077 31.6968. Tekirdağ Çorlu 26.850 1.020 27.8709. Trabzon 23.811 2.456 26.26710. Muğla Dalaman 13.896 12.257 26.153

11. Isparta Süleyman Demirel 23.235 829 24.064

12. Balıkesir Koca Seyit 20.190 172 20.362

13. Samsun Çarşamba 19.320 848 20.168

14. Gaziantep 15.794 1.839 17.633

15. Aydın Çıldır 16.983 16.983

16. Kayseri 13.677 1.713 15.390

17. Diyarbakır 13.429 375 13.804

18. Van Ferit Melen 11.635 164 11.799

19. Hatay 7.343 2.268 9.611

20. Erzurum 8.946 122 9.068

Diğer 111.186 5.460 116.646 Toplam 888.215 563.885 1.452.100

YOLCU TRAFİĞİ (Gelen-Giden)



1. İstanbul Atatürk 19.099.874 41.019.341 60.119.2152. İstanbul Sabiha Gökçen 20.131.365 9.446.370 29.577.7353. Antalya 7.023.698 11.717.961 18.741.6594. Ankara Esenboğa 11.554.882 1.488.095 13.042.9775. İzmir Adnan Menderes 9.875.009 2.076.174 11.951.1836. Adana 4.884.395 710.235 5.594.6307. Trabzon 3.602.377 124.916 3.727.2938. Muğla Milas-Bodrum 2.309.824 914.612 3.224.4369. Muğla Dalaman 1.235.820 1.849.549 3.085.36910. Gaziantep 2.432.704 252.488 2.685.192

11. Kayseri 1.785.091 201.055 1.986.146

12. Diyarbakır 1.890.534 33.158 1.923.692

13. Samsun Çarşamba 1.720.096 72.342 1.792.438

14. Van Ferit Melen 1.492.846 3.524 1.496.370

15. Erzurum 1.220.364 7.043 1.227.407

16. Hatay 930.481 265.888 1.196.369

17. Konya 996.657 92.703 1.089.360

18. Elazığ 993.803 27.900 1.021.703

19. Malatya 784.574 5.152 789.726

20. Ordu-Giresun 765.574 15.547 781.121

Diğer 7.924.751 645.380 8.570.131 Toplam 102.654.719 70.969.433 173.624.152

YÜK TRAFİĞİ ( Bagaj+Kargo+Posta) (TON)



1. İstanbul Atatürk 202.538 1.581.807 1.784.3462. İstanbul Sabiha Gökçen 138.576 195.966 334.5423. Antalya 63.536 164.520 228.0564. İzmir Adnan Menderes 74.755 39.103 113.8585. Ankara Esenboğa 84.011 26.210 110.2216. Adana 38.236 11.442 49.6787. Muğla Dalaman 10.840 25.861 36.7018. Trabzon 30.010 2.649 32.6599. Muğla Milas-Bodrum 18.708 11.907 30.61510. Gaziantep 21.295 3.926 25.221

11. Kayseri 15.047 4.776 19.823

12. Samsun Çarşamba 13.918 2.183 16.101

13. Diyarbakır 13.903 495 14.398

14. Van Ferit Melen 13.157 67 13.224

15. Hatay 8.390 4.289 12.679

16. Konya 7.874 2.086 9.960

17. Erzurum 9.319 270 9.589

18. Elazığ 8.472 708 9.180

19. Gazipaşa Alanya 3.858 4.232 8.090

20. Malatya 6.302 130 6.432

Diğer 69.119 8.293 77.412 Toplam 851.864 2.090.920 2.942.784

Sınır Kapıları

13 Ekim 2009 tarihinde Türkiye ile Suriye arasında imzalanan vize muafiyeti anlaşması ile Türkiye - Suriye arasında vizesiz geçişler başlamış ve böylelikle Türkiye ile Suriye arasında yolcu ve araç sayılarında 2009 - 2011 yılı arasında önemli bir artış kaydedilmiştir. 2011 yılının Mart ayında Suriye’de baş gösteren iç karışıklıklar neticesinde Türkiye - Suriye ilişkilerinde bozulma yaşanmaya başlamıştır. Türkiye, 2011 yılının ilk yarısında ortaya çıkan, Suriye’deki olaylardan en fazla etkilenen ülke konumundadır. Suriye Krizi’nin Türkiye’nin genel ekonomisine etkisi net olarak ölçülememekle birlikte, bu durumun etkileri en çok sınır illerinde hissedilmiştir. Kriz ile birlikte ekonomik ve ticari ilişkiler olumsuz yönde etkilenmiş ve ulaştırma sektörü de bu durumdan etkilenen sektörlerden biri olmuştur.Suriye, Türkiye’nin en uzun kara sınırının bulunduğu ülke konumundadır ve Türkiye, Hatay, Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin ve Şırnak illerinde bulunan toplam 13 sınır kapısı ile Suriye’ye bağlanmaktadır. Hatay ili konumu gereği, Türkiye’nin Suriye sınırının en batı ve en güneyindeki sınır kapılarına sahiptir. Bu sınır kapıları, Yayladağı, Cilvegözü ve uzun yıllardır kapalı durumdaki ve sadece dini bayramlarda açılan Karbeyaz Sınır Kapılarıdır. Hatay ili, sahip olduğu sınır kapılarıyla, Suriye’nin nüfusu en kalabalık olan şehri Halep’e ve nüfus yoğunluğu en yüksek şehri olan Lazkiye’ye doğrudan erişim sağlayabilmektedir.

Mal Hareketleri

Hatay, Türkiye’nin güney ucunda, Türkiye ile Suriye’yi birbirine bağlayan, stratejik bir konuma sahiptir. Ayrıca uluslararası yük taşımacılığı için önemli bir geçiş noktasıdır. Üç kıtanın kavşak noktası olarak uluslararası ulaşımın ve transit taşımacılığın en yoğun ve hareketli olduğu yerlerden birisidir. Uluslararası E-91 yolu ile kara yoluna, büyük bir iş potansiyeli oluşturması beklenen İskenderun Limanı’na, Türkiye’nin Ortadoğu’ya açılan en önemli çıkış kapılarından Cilvegözü ve Yayladağı gümrük kapılarına sahiptir.

2009 yılında Türkiye ve Suriye arasında imzalanan vize muafiyeti içeren anlaşmanın uygulanmasından 2010 yılında, Cilvegözü ve Yayladağı Gümrük Müdürlüklerine gelen ve giden araç sayısı toplamı 785 bin iken 2011 yılının başında meydana gelen Suriye Krizinin etkisi ile birlikte gelen ve giden araç sayıları neredeyse durma noktasına gelmiştir.

Türk ve yabancı kaynaklı olmak üzere 2015 yılında Türkiye’de toplam 1,5 milyon adet ihraç taşıma gerçekleştirilmiştir. Bu taşımalardan ülkemizin güneyindeki Ro-Ro seferleri taşımacılığı limanları olan Taşucu, Mersin ve İskenderun olarak toplam 32 bin adet taşıma gerçekleştirilmiş olup, İskenderun Limanından 5.366 adet ihraç taşıma yapılmıştır. Ülkemizin güneyindeki kara kapıları Habur, Cilvegözü, Öncüpınar ve Nusaybin kapılarından toplam 650 bin adet ihraç taşıma gerçekleştirilmiş olup, Cilvegözü sınır kapısından 90.831 adet ihraç taşıma yapılmıştır.

İnsan Hareketleri

Suriye ile sınır kapısı olan Hatay ili üzerinden Türkiye’ye gelen ve Türkiye’den çıkış yapan yabancı ziyaretçiler, farklı ulaşım yollarını kullanmakla birlikte, en çok karayolunu kullanmaktadırlar.

Şekil 16. Hatay Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yolcu Sayıları

2010 yılı öncesinde Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarından gelen yolcu ve çıkış yapan yolcu

sayıları Suriye krizine kadar yüksek seyretmektedir. Bu durumun sebebi ise 2009 yılının sonlarına

doğru Türkiye ve Suriye arasında imzalanan vize muafiyeti içeren anlaşmanın uygulanmaya

başlanmasıdır. 2010 yılında bir önceki yıla oranla sınır kapılarından gelen yolcu sayısında % 72’lik,

sınır kapılarından çıkış yapan yolcu sayısında ise % 71’lik bir artış gerçekleşmiştir. Ancak 2011 yılı

sonrasında giden gelen yolcu sayılarında düşüşler yaşanmış olup, geçişlerdeki kontroller ciddi

ölçüde arttırılmıştır.

3.3 DIŞ TİCARET

Ticaret, ülke ekonomilerinin hacmini belirleyen önemli etkenlerden bir tanesidir. Bu kapsamda, dış ticaret hacmini artırırken, dış ticaret açığını azaltmak ve hedeflenen büyüme rakamlarına ulaşmak, bütün ülke ekonomilerinin öncelikli hedefidir. Ticaret bu nedenle kalkınma planlarında yer alan başlıklardan birisini oluşturmaktadır.

Türkiye ve Hatay İhracat Rakamları ($)Yıl Hatay İhracat Değişim Oranı Türkiye İhracat Değişim Oranı Türkiye İçindeki Payı

2010 1.698.405.186 - 113.883.219.184 - 1,5%

2011 2.050.554.653 20,7% 134.906.868.830 18,5% 1,5%

2012 2.039.566.494 -0,5% 152.461.736.556 13,0% 1,3%

2013 2.097.845.509 2,9% 151.802.637.087 -0,4% 1,4%

2014 2.115.434.421 0,8% 157.610.157.690 3,8% 1,3%

2015 1.827.172.200 -13,6% 143.934.971.928 -8,7% 1,3%

2016 1.743.961.242 -4,6% 142.545.946.207 -0,9% 1,2%


2016 yılında Türkiye ihracatı bir önceki yıla göre % 0,9 oranında azalırken, 2010 yılına göre ise % 25,17 oranında bir artış meydana gelmiştir. Hatay ilinde ise 2016 yılı ihracatı bir önceki yıla göre % 4,6 azalarak Türkiye ortalamasına oranla daha fazla bir düşüş gerçekleşmiştir. 2010 yılına göre ise Hatay ili ihracatında % 2,65’lik bir artış meydana gelmiştir.

Türkiye ve Hatay İthalat Rakamları ($)Yıl Hatay İthalat Değişim Oranı Türkiye İthalat Değişim Oranı Türkiye İçindeki Payı

2010 3.131.655.292 - 162.041.115.027 - 1,7%2011 4.594.570.191 46,7% 206.449.384.237 27,4% 2,1%2012 4.420.191.947 -3,8% 197.074.597.746 -4,5% 2,0%2013 3.904.332.130 -11,7% 215.981.624.485 9,6% 1,6%2014 3.357.784.199 -14,0% 207.411.548.506 -4,0% 1,5%2015 3.232.405.451 -3,7% 183.778.668.809 -11,4% 1,8%

2016 2.571.249.579 -20,45% 198.616.139.082 8,7% 1,3%Kaynak: TÜİK, 2017

2016 yılında Türkiye ithalatı bir önceki yıla göre % 8,7 oranında artarken, Hatay ili ithalatı % 20,45 oranında azalmıştır. Bununla birlikte 2010-2016 yıllarını değerlendirdiğimizde 2016 yılı Türkiye ithalatı 2010 yılına göre % 22,7 oranında artarken, Hatay ili ithalatı ise % 17,89’luk azalış meydana gelmiştir.

Hatay ili 2010 yılında Türkiye ihracat rakamlarına göre en çok ihracat gerçekleştirilen 9. (1,7 milyar ABD Doları) il iken 2016 yılında 10. sıraya gerilemiştir. İthalat rakamları incelendiğinde ise 2010 yılında Hatay ili, toplam 3,1 milyar ABD Doları ithalat gerçekleştirerek Türkiye’de 7. sırada yer alırken, 2016 yılında 8. sıraya gerilemiştir.

Hatay İlinin Türkiye Sıralaması (İhracat / İthalat 2016)

Sıra İl İHRACAT Sıra İl İTHALAT1. İstanbul 76.168.787,822 1. İstanbul 116.008.829,438

2. Bursa 9.770.983,567 2. Ankara 10.875.919,223

3. İzmir 8.366.511,252 3. İzmir 8.813.950,137

4. Kocaeli 6.465.818,569 4. Bursa 8.708.255,931

5. Ankara 6.463.726,854 5. Kocaeli 8.089.714,908

6. Gaziantep 6.432.597,265 6. Gaziantep 4.805.841,186

7. Sakarya 2.553.933,076 7. Manisa 2.687.956,123

8. Denizli 2.401.979,621 8. Hatay 2.571.249,579

9. Manisa 1.845.323,171 9. Sakarya 2.013.414,116

10. Hatay 1.743.961,242 10. Adana 1.888.418,478

11. Adana 1.602.717,015 11. Denizli 1.667.666,465

12. Kayseri 1.529.351,071 12. Kayseri 1.441.317,497

13. Mersin 1.479.952,518 13. Kahramanmaraş 1.299.842,901

14. Trabzon 1.369.175,345 14. Mersin 1.174.630,656

15. Konya 1.313.337,794 15. Antalya 1.112.521,737

16. Antalya 976.919,641 16. Konya 1.061.745,865

17. Tekirdağ 931.970,990 17. Tekirdağ 898.679,218

18. Mardin 885.828,923 18. Zonguldak 757.677,617

19. Kahramanmaraş 870.642,848 19. Eskişehir 756.052,064

20. Eskişehir 857.468,478 20. Osmaniye 614.325,293

Diğer 8.512.634,382 Diğer 21.368.131,603

Toplam 142.545.946,207 Toplam 198.616.139,082

Ülkelere Göre Dış Ticaret Rakamları

2016 yılı Hatay ili ihracatı büyük ölçüde Ortadoğu ülkelerinde yoğunlaşmıştır. Suriye, 2016 yılında 2015 yılına göre % 97’lik artış ve 213 milyon ABD Doları ile Hatay ilinin en fazla ihracat yaptığı ülke olurken; Suriye’nin yanı sıra ilk 10 ülke arasında Suudi Arabistan, Irak, Mısır, Lübnan gibi yakın çevre ülkeleri yer almıştır.

2016 yılında Hatay ili ihracatı Ortadoğu’ya yoğunlaşırken, ithalatın gerçekleştirildiği ülkelerin coğrafyası çeşitlilik göstermiştir. 2016 yılında gerçekleştirilen 2,571 milyar ABD Dolarlık ithalatın % 26’sı (679 milyon ABD Doları) Rusya’dan, % 8’i (209 milyon ABD Doları) ise Brezilya’dan gerçekleştirilmiştir.

Hatay İlinin En Çok İhracat ve İthalat Yaptığı İlk 10 Ülke ($)

Ülke adı İhracat Ülke adı İthalat

1. Suriye 213.901.392 1. Rusya Federasyonu 679.687.718

2. Suudi Arabistan 202.660.281 2. Brezilya 209.337.691

3. Irak 165.485.688 3. ABD 154.318.252

4. Romanya 104.238.438 4. Kanada 145.791.245

5. Mısır 97.282.959 5. Hollanda 143.073.023

6. Rusya Federasyonu 71.877.365 6. Almanya 113.634.000

7. Lübnan 54.283.987 7. Çin 104.422.338

8. İngiltere 49.224.724 8. Ukrayna 101.200.514

9. İtalya 43.165.916 9. Avustralya 89.089.301

10. Belçika 41.771.478 10. İngiltere 71.413.871

Diğer 700.069.014 Diğer 759.281.626

Toplam 1.743.961.242 Toplam 2.571.249.579


Sektörlere Göre Dış Ticaret Rakamları

2016 yılı TÜİK rakamlarına göre Hatay ilinden gerçekleştirilen yaklaşık 1,8 milyar ABD Dolarlık ihracatın % 27’ye yakın bölümünü demir-çelik ana sanayi sağlamaktadır. Demir-çelik sektörünün ardından ise en fazla ihracat sebze-meyve ürünlerinde gerçekleştirilmiştir.

Hatay İlinin 2016 Yılında En Çok İhracatını Gerçekleştirdiği İlk 10 Ürün ($)

Fasıl adı İhracat Dolar

Demir ve çelik 460.145.312Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler 364.103.246Demir veya çelikten eşya 187.012.134

Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı 115.598.474

Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 110.982.980Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 102.094.490

Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar 39.759.362

Dokunabilir maddelerden hazır eşya, takımlar, kullanılmış giyim ve dokunmuş diğer eşya, paçavralar 33.391.782

Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar 29.457.841

Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı 28.547.897

Diğer 272.867.724

Genel Toplam 1.743.961.242


2016 yılı Hatay ilinde gerçekleştirilen 2,571 milyar ABD Dolarlık ithalatın % 46’sı büyük ölçüde demir-çelik ana sanayi sektörünün girdisi olarak kullanılan atık ve hurdalar ile demir-çelik sektöründe gerçekleşmiştir.

Hatay İlinin 2016 Yılında En Çok İthalatını Gerçekleştirdiği İlk 10 Ürün ($)

Fasıl adı İthalat Dolar

Demir ve çelik 1.172.186.207

Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar 598.044.620

Metal cevherleri, cüruf ve kül 293.181.783

Gübreler 107.470.768Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 79.051.582

Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar,sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem 60.082.520

Plastikler ve mamulleri 59.985.853Çinko ve çinkodan eşya 42.098.146

Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 20.132.923

Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı 13.908.989

Diğer 125.106.188

Genel Toplam 2.571.249.579


3.4 İMALAT SANAYİ

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ

İlimizde halen faal olan 3 adet OSB’de 182 işletme bulunmakta ve 8.397 kişi istihdam edilmektedir.

OSB’NİN ADI YERİ ALANI (DEKAR)

PARSEL SAYISI

İSTİHDAM SAYISI

Antakya OSB Belen 1.530 87 1.720

İskenderun OSB İskenderun 2.080 57 4.251

Payas OSB Payas 530 32 2.426

İskenderun II. OSB (İnşaatlar devam ediyor) İskenderun 786 6 -

Erzin OSB Erzin 1.750 0 -TOPLAM 6.676 182 8.397

1. ANTAKYA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Antakya Organize Sanayi Bölgesi, 1995 yılında Belen İlçesi, Şenbük, Bakras ve Çakallı köyleri sınırlarında 150 hektar alanda İl Özel İdaresinin ve Antakya Ticaret ve Sanayi Odasının %50 ortak katılımı ile kurulmuştur. Organize Sanayi Bölgesinin 94,8 hektar olup , 87 parsele ayrılmıştır. Halen Antakya Organize Sanayi Bölgesinde 53 tanesi faal,7 tanesi inşa halinde,6 tanesi proje aşamasındadır.

Gıda Sanayi, Demir ve Çelik Sanayi, Orman Sanayi, Kimya Sanayi, Kağıt Sanayi ve Dokuma Giyim Sanayi ağırlıklı sektörleri bulunan, Antakya Organize Sanayi Bölgesinde 1720 işçi istihdam edilmektedir. (Kaynak: Antakya Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü)

2. İSKENDERUN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

İskenderun Organize Sanayi Bölgesi, İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası ile İskenderun Sanayiciler Derneği tarafından ve Bakanlar Kurulu’nun 08.04.1980 gün ve 8/650 sayılı kararına İstinaden Müteşebbis Teşekkül Başkanlığı oluşturularak 1980 tarihinde faaliyete başlamıştır.

Bölge altyapısının bitmesine müteakip bina, sosyal ve idari tesisler ile çevre düzenlemeleriyle birlikte 1992 yılında tamamlanarak hizmete girmiştir. Bölgenin toplam alanı 208 hektar olup, net parsel alanı 107 hektardır. Geri kalan kısımları yol, park ve sosyal tesislerdir.

Bölgede 57 adet sanayi parseli olup, 57 adet parselde firma faaliyet gösterilmektedir. Bölgedeki firmalarda 4251 işçi istihdam edilmektedir.İskenderun Organize Sanayi Bölgesi genelinde 23 Firma Demir ve Çelik üretimi yapmakta olup, bunun dışında 1 Gübre tesis, 1 adet Plastik Sanayi, 7 adet madeni eşya sanayi,4 adet karayolu taşıtları imalat sanayi ve diğer sektörlerde firmalara ait sanayi tesis bulunmaktadır.(Kaynak: İskenderun Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü)

3. PAYAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

53 hektar üzerine kurulmuş olup, bunun 41 hektarı sanayi parseli olarak planlanmıştır. Payas Organize Sanayi Bölgesi, aslında kendiliğinden gelişen sanayi yapılarının sonradan Organize Sanayi Bölgesine dönüştürülmesinden ibarettir.

Bölge Müteşebbis Teşekkülü, Hatay İl Özel İdaresinin %40, Payas Belediye Başkanlığının %30, Payas Sanayiciler Derneğinin %30 katılımı ile kurulmuştur. İmar planı onaylanmış ve imar uygulama işlemi bitirilmiştir. Altyapı işleri tamamlanmıştır.

42 adet sanayi parseli mevcut olup, halen 32 adet tesis faaliyet göstermektedir. Geriye kalan parseller küçük ve mülkiyet sorunları nedeniyle 34,7 hektar üzerinde tesis bulunmamaktadır. Sanayi kuruluşlarının %98 oranında ağırlıklı imalat sektör guruplarından Demir ve Demir mamullerinin üretimi yapılmakta olup bunun dışında 1 adet oksijen ile 2 adet kömür presleme ,1 adet torna, 1 adet çivi tel tesisi bulunmaktadır.

Faal olan işyerlerinde 2426 kişi çalışmaktadır Bölgeye doğalgaz alt yapısı döşenmiş olup, doğalgaz kullanıma sunulmuştur. (Kaynak: Payas Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü)

Yapımı Devam Eden Organize Sanayi Bölgeleri

1-İSKENDERUN II. ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Sanayi Bakanlığı Yer Seçim Komisyonu Tarafından 01.09.2005 tarihinde yer seçimi yapılmıştır. İskenderun 2. Organize Sanayi Bölgesinin yeri İsdemir ile İskenderun 1.Organize

Sanayi Bölgesi arasında kalan Azganlık Belediyesi sınırları içerisinde 786.109,79 m2 büyüklükte Mülkiyetin büyük kısmı Hazine adına kayıtlı olan arazi iken, İskenderun 2.organize sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkülü tarafından Hazine arazileri Hazineden bedeli mukabili satın alınmıştır.

Bölge Müteşebbis Teşekkülü Hatay İl Özel İdaresinin %70, Azganlık Belediyesinin %30 katılımı ile oluşmuştur. Bölgenin, imar planı yapım ihalesi yapılmış olup, yüklenici firma yapım çalışmalarını sürdürmektedir. İmar planı çalışmaları bitirildikten sonra, bölgenin imar uygulama işlemleri yaptırılacaktır. Bölgenin yer seçiminin iptali hususunda Mahkemeye dava açılmış olup, mahkemece işlemlerin durdurulması cihetine gidilmiştir. Mahkeme süreci devam etmektedir.

İskenderun II. OSB yönetiminden toplam 94 adet katılımcı yer talebinde bulunmuş olup, talep edilen arsa miktarı ise 4.500.000 m2.’dır. (Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü)

2-HATAY ERZİN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Yeri Turunçlu Mahallesi Karargah ÇiftliğiMiktarı 1.750 dekarMülkiyeti %29,3 OSB , %70,7 ŞahısYer Seçim Kesinleşti

Erzin OSB nin müteşebbis heyetinde, %40 Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı %30 Erzin Belediyesi %30 Erzin Ticaret ve Sanayi Odası yer almaktadır.

Erzin OSB’den Ocak 2017 tarihi itibari ile 220 firma yaklaşık 10.000 dekar yatırıma yönelik arsa tahsis talebinde bulunmuştur.İmar planı Bakanlık tarafından onaylanmıştır. 1. etap 512 dekar alanda alt yapı projeleri yapım çalışması devam etmektedir, ayrıca bitişik konumda 4.410 dekar ilave alan çalışması başlatılmıştır.

3-KIRIKHAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Yeri Kırıkhan İlçesi Karaçağıl-Ceylanlı MahalleleriAntakya'ya Uzaklığı 45 KmMiktarı 876 dekarMülkiyeti HazineYer Seçim Kesinleşti

Hatay- Kırıkhan OSB Müteşebbis Heyet; Hatay Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’nın %52, Kırıkhan Belediye Başkanlığı’nın %24, Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası’nın %24,

oranında katılımı ile oluşturulacaktır.Müteşebbis heyetin oluşması için kuruluş protokolü 31.03.2017 tarihi itibari ile onay için Bakanlığa gönderilmiştir.

4-ALTINÖZÜ ZEYTİN VE ZEYTİN ÜRÜNLERİ İHTİSAS OSB

Yeri Antakya Kuruyer Mahallesi ve Altınözü Enek Mahallesi

Antakya'ya Uzaklığı 12 KmMiktarı 1.390 dekarMülkiyeti %45 Şahıs , %55 HazineYer Seçim Komisyonu İnceleme Tarihi 25.06.2015

Yer seçiminin kesinleşebilmesi için, Bakanlığın talebi doğrultusunda ÇED Raporu ve Ekosistem Değerlendirme Raporu hazırlanma süreci başlatılmış olup, süreç devam etmektedir. Çalışmalar YİKOB tarafından sürdürülmektedir.

5-HASSA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Yeri Bintaş, Aşağıkarafakıllı, Su Gediği Mahalleleri

Miktarı 13.770 dekarMülkiyeti HazineYer Seçimi Kesinleşti

Hatay- Hassa OSB Müteşebbis Heyet;

Hatay Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’nın % 72, Hassa Belediye Başkanlığı’nın %10, Antakya Ticaret ve Sanayi Odası’nın %6, Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası’nın %12, oranlarında katılımı ile

oluşturulacaktır.

Hassa OSB’nin Müteşebbis heyetin oluşması için kuruluş protokolü hazırlık çalışmaları sürdürülmektedir. Kuruluş Protokolunun onayı sonrasında Bölge Tüzel kişilik kazanacaktır. Çalışmalar YİKOB tarafından sürdürülmektedir.

HASSA OSB İÇİN RESMİ BAŞVURU YAPARAK YER TALEP EDEN YATIRIMCILAR

YATIRIMCI SAYISI 345

YATIRIM MİKTARI 3,4 MİLYAR $TALEP EDİLEN ARSA MİKTARI 22.611 DEKARSAĞLANACAK İSTİHDAM 43.642 KİŞİ

REYHANLI İLÇESİNE OSB KURULMASI

Yeri Çakıryiğit Mahallesi

Miktarı 1.726 dekarMülkiyeti Hazine ve Mera

Yer Seçimi Başvuru dosyası hazırlanıyor.

Reyhanlı Belediyesi, Reyhanlı Ticaret ve Sanayi Odası ve YİKOB işbirliği içerisinde Reyhanlı OSB’nin kurulumuna yönelik hazırlık çalışmaları YİKOB tarafından başlatılmıştır.

YAPIMI DEVAM EDEN ÖNEMLİ PROJELER

ANTAKYA İLAVE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Yeri Belen Şenbük ve Çakallı MahalleleriAntakya'ya Uzaklığı 30 KmMiktarı 1.400 dekarMülkiyeti %35,7 Hazine , %64,3 ŞahısYer Seçim Kesinleştiİlave Organize Sanayi Bölgesinin kurulabilmesi için yapılması gereken faaliyetler Antakya OSB

yönetimi tarafından takip edilmektedir. Mevcut OSB ‘ye bitişik konumda 500 dekar arazi hazineden satın alınmıştır. İmar Planı onaylanmış, İmar uygulama planları tescil aşamasına gelmiştir.

İLİMİZDE KURULU BULUNAN SANAYİ SİTELERİ

5 adet sanayi sitesi mevcut olup, 3.171 işyeri bulunmakta ve bu işyerlerinde tahmini 11.456 kişiye istihdam sağlanmaktadır.

SANAYİ SİTESİ ADI ALANI (DEKAR) İŞYERİ SAYISI MEVCUT İSTİHDAM

TAHMİNİ (KİŞİ)

Antakya S.S. 805 1.534 6.136İskenderun S.S. 300 1.140 3.420Dörtyol S.S. 75 146 730Payas S.S. 78 151 600Kırıkhan S.S. 270 200 570

TOPLAM 152,8 3.171 11.456

İLİMİZDE KURULACAK SANAYİ SİTELERİ

1-ANTAKYA MOBİLYACILARI İHTİSAS SANAYİ SİTESİ

Mevkii : Antakya Narlıca, IlıcaArazi Büyüklüğü : 465 Dekarİşyeri ve Ortak Sayısı : 100 Adet

İşyeri Tipleri: 750 m2 (21 adet), 1.500 m2 (42 adet), 2.250 m2 (11 adet), 3.000 m2 (26 adet).

2-REYHANLI SANAYİ SİTESİ

Mevkii : Reyhanlı(Kırıkhan çıkışı 4.km)Arazi Büyüklüğü : 257 Dekarİşyeri ve Ortak Sayısı : 231 Adet

İşyeri tipleri: 102 m2 (32 adet), 204 m2 (56 adet), 408 m2 (134 adet), 816 m2 (5 adet), 1.224

m2 (4 adet) olacaktır.

3-ANTAKYA AYAKKABICILAR SANAYİ SİTESİ

Mevkii : Antakya Karlısu Arazi Büyüklüğü : 210 Dekarİşyeri ve Ortak Sayısı : 183 AdetProje yapım ve onay süreçleri devam etmektedir bu yıl içinde üstyapı ihalesinin yapılması beklenmektedir

İşyeri tipleri: 100 m2 (58 adet), 200 m2 (77 adet), 400 m2 (32 adet), 600 m2 (6 adet), 800

m2 (10 adet) olacaktır.

DEVAM EDEN ÖNEMLİ PROJELER

1-ERZİN SANAYİ SİTESİ

Yeri Erzin Gökçeseki MevkiiMiktarı 30 dekar

Mülkiyeti KooperatifÜye Sayısı 71

Bakanlığımızca yer seçimi incelemesi yapılmış uygun bulunmuştur. Arazi kooperatif tarafından satın alınmış, 1/1000'lik uygulama imar planı bitirilmiştir. Kooperatif yönetimince projelerin yapımı ile ilgili TOKİ’ ye başvuruda bulunmuştur. Süreç devam etmektedir.

2-ŞENKÖY SANAYİ SİTESİ

Yeri Yayladağı Şenköy Mahallesi

Miktarı 323 dekar

Mülkiyeti Hazine

Bakanlık personelince 21.09.2016 tarihinde bölgede yerinde inceleme yapılmış ve uygun bulunmuştur. SS yönetimi tarafından arazinin imar planı yaptırılarak sonrası arazi hazineden satın alınacaktır.

3-YAYLADAĞI SANAYİ SİTESİ

Yeri Kulaç Mahallesi

Miktarı 114 dekar

Mülkiyeti Hazine

Yer seçimi başvurusu Bakanlığa yapılmış olup, yer seçimi için 04.04.2017 tarihinde Bakanlık personelince yerinde inceleme yapılmıştır.

Demir Çelik Üretimi;

İlimiz demir ve çelik sektörünün ilk yatırımı olan İSDEMİR tesisleri 1967 yılında, Sovyetler Birliği ile yapılan teknik ve ekonomik işbirliği anlaşması çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. 1.1 milyon ton/yıl sıvı çelik kapasitesindeki tesisin temeli, 3 Ekim 1970 tarihinde atılmış ve 1975 yılından itibaren kademeli olarak işletmeye alınmıştır, 1970´ li yıllarda İSDEMİR in kurulmaya başlanması ile birlikte, bölge ekonomisinin gelişmesindeki ivme artmış ve bölgede yeni yatırım ve istihdam alanları doğmaya başlamıştır.

Son yıllarda İSDEMİR 3 milyar ABD Doları tutarında, 40 yeni projeyi hayata geçirerek; entegre yassı çelik üretimine başlanmıştır. Halen yapımı sürdürülen 1.7 milyar ABD Doları büyüklüğünde yeni bir çelikhane ve yassı mamul yatırımı sürdürülmektedir. İlimizde yassı mamul yatırımlarının bitmesi sonucunda 6.5 milyon ton /yıl yassı mamul üretim kapasitesine ulaşılacaktır. İlimizde yapımı sürdürülen demir çelik yatırımının 2011 yılında bitirilmesi, bunun dışında 5 adet kurulu çelikhanelerle birlikte mevcut kurulu ilimiz çelik üretim kapasitesi, yaklaşık 12 milyon tona ulaşacaktır.

2009 yılı sonu itibariyle, ekonomik krizin de etkileri ile 5.5 milyon ton çelik üretimi gerçekleştirilmiş olup sektörde halen 12.374 kişi istihdam edilmektedir. Yapılan yeni yatırımlar sonucunda ilimiz demir-çelik sektörü kapasitesi açısından Türkiye’de birinci sırayı alacaktır. Üretilen ve yurt dışından ithal edilen kütük demirler, ilimizde bulunan Haddehanelerde işlenerek Lama, Silme, Köşebent, İnşaat demiri, çivi ve tel haline getirilmektedir. Ayrıca ilimizde bulunan tesislerde değişik kullanım alanları olan hemen her tür boru üretimleri gerçekleştirilmektedir.

Mobilyacılık Sektörü;

Antakya’da ağaç işleri sektöründe üretim yapan yaklaşık 1500 firma bulunmaktadır. Bu firmalar, büyük ölçüde, el emeğinin ağırlıkta olduğu ve ustalık gerektiren işler yapmaktadırlar. İlimizdeki üretimi ana başlıklar altında toplayacak olursak şu şekilde sıralanabilir:

1- Oturma Grupları

İlimizde üretimin çoğunluğunu ekonomik sınıf olmak üzere, misafir ve oturma odası gruplarının her türü üretilmektedir. Bunun yanında, çağımızın vazgeçilmez gereksinimi hem kanepe, hem de yatak olarak kullanılabilen çek-yatlar üretilmekte, bu ürünler yurtiçi ve yurtdışına satılmaktadır.

2- Küçük ev mobilyaları ve aksesuarları: MDF ve ahşaptan sehpa, zigon sehpa, küçük masalar üretilmektedir. Bu konuda kentimiz Türkiye’nin lideri konumundadır. Seri ve sağlam üretim becerisi elde edildiği için çok uygun fiyatlara satış yapabilmektedir.

3- Yemek ve yatak odaları:

Asıl üretimimiz boyalı klasik mobilya olmakla beraber, günümüzde melamin ve modern görünümlü mobilya ihtiyacının artmasından dolayı o tarz üretimlere de seri bir şekilde devam edilmektedir.Klasik mobilyalarımız çeşitli ülkelerden alıcı bulmakta; fakat melamin mobilya sadece ilimize ve çevredeki illere satılabilmektedir. Bunun yanında otel mobilyaları üretimi yapılmaktadır.

4- Kapı, pencere:

Ahşap kapı ve pencere üretimi yapan fabrikaların sayısı ilimizde gün geçtikçe artmaktadır.

Ayakkabıcılık Sektörü;

Hatay Ayakkabıcılık sektöründe Türkiye’nin belkemiğidir. Türkiye’nin en kaliteli ayakkabıları ilimizde üretilmekte, yurdumuzun erkek ayakkabı gereksiniminin %40´ı Hatay’dan karşılanmaktadır. Hatay’da Ayakkabı Sektöründe üretim taban imalatı ile başlamış, şu an ise; Hatay’da bir ayakkabının ham deri halinden, ayağa giyilen son şeklini alana kadar her evresi gerçekleştirilmektedir. Hatay’da ağırlıklı olarak erkek ayakkabısı üretimi öne çıkmaktadır. Ve ürün çeşitliliğine bağlı olarak, çeşitli kalitelerde ve çeşitli fiyatlarda ayakkabı bulunmaktadır. İlimizde Ayakkabıcılık Sektörünün gelişmesi için 199 dönümlük arazide Ayakkabıcılık Küçük Sanayi Sitesi kurulacaktır.

Enerji Üretimi;

Rüzgar Enerjisi Potansiyeli

İşletmede olan rüzgar enerji santrallerinin kurulu güç bakımından illere göre yüzdesel dağılımında 7,67% ile Hatay’ın Türkiye’de 4. sırada olduğunu görmekteyiz. (Türkiye Rüzgar Enerjisi İstatistik

Raporu,2012)İlimizin yıllık enerji ihtiyacı 7,30 milyar KW/saattir. Halen 1,56 milyar KW/saat enerji ilimizde üretilmektedir. Kısa dönemde ilin yıllık enerji ihtiyacının 10 milyar/KW/saate çıkacağı öngörülmektedir.

3.5 TURİZM

Dünya turizmi geçtiğimiz yüzyılın son çeyreğinden itibaren hızlı bir dönüşüme ve gelişime sahne olmuştur. Küreselleşme ile birlikte ortaya çıkan Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya, Kore ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler, bir yandan turizm faaliyetlerinden aldıkları payı artırırken, diğer yandan refah seviyelerinin artması sebebiyle turizm talebinin artışına katkı sağlamaktadırlar. Ülkemizde, İstanbul, Antalya, İzmir gibi önemli sayıda yabancı turist çeken merkezlerin yanı sıra, önemli ölçüde iç turizm faaliyeti de bulunmaktadır.

Tarihi, kültürel mirası ve iklimi ile turizmde önemli bir potansiyele sahip olan ve Kültür ve Turizm Bakanlığının 81 İl içinde “Marka Kent” olmaya aday gösterdiği 15 il arasında yer alan Hatay ilinin turizm sektöründen alacağı payın artırılması ve bu amaç doğrultusunda Hatay iline yatırım yapmak isteyen kişi ve kuruluşlar için bir yol haritası oluşturması amacıyla; Hatay İl Turizm Stratejisi ve Eylem Planı; Hatay Valiliği, Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı ve İl Kültür Turizm Müdürlüğü koordinasyonunda hazırlanmıştır. Planla topyekün, entegre bir anlayışla Hatay ili turizm sektörünün dönüşümünün sağlanması amaçlanmaktadır. Bu eylem planıyla Hatay ilinin 2023 yılı itibarıyla;

13.500 yatak kapasitesine 1 milyon yerli ve yabancı ziyaretçi sayısına Yaklaşık 600 milyon ABD Doları turizm gelirine İşsizlikte 5 puan ilave düşüşe

ulaşarak, Türkiye'nin 5. büyük turizm merkezi olması hedeflenmektedir.

Yerli/Yabacı Turist Sayısı

2014 yılı Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye’de belediye belgeli ve turizm işletme belgeli tesislere gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin konaklama verilerini incelendiğinde, Antalya ili en çok ziyaretçi ağırlayan il olmuştur. Hatay ili ise 2014 yılında yaklaşık 410 bin ziyaretçi ağırlamıştır.

Türkiye’de 2010 yılında işletme ve belediye belgeli tesislere gelen ziyaretçi sayısı toplam yaklaşık 53 milyon iken 2014 yılında bu rakam 66 milyona yükselmiştir. Aynı dönemde Hatay ilinde yaklaşık 376 binden, 410 bine yükselmiştir.Hatay ilinde turizm işletme belgeli 35 adet ve belediye belgeli 40 olmak üzere toplam 75 adet turistik tesis bulunmaktadır. Hatay ilinde en fazla yabancı ziyaretçi Antakya ilçesine gelirken, benzer şekilde toplam ziyaretçi sayısında da Antakya ilçesi ilk sıradadır. İli ziyarete gelen turistlerin % 80’i yerli iken, % 20’si yabancı ziyaretçidir.

Müze ve Ören Yeri Ziyaretçi Sayıları

Hatay ilinde yer alan müze ve ören yerleri ziyaret rakamları, Türkiye ölçeğinde önemli bir yer tutmamaktadır. Hatay ilinde 2015 yılında 189 bin kişi müze ve ören yerlerini ziyaret etmiştir.

Şekil 17. Hatay İlinde Yıllara Göre Müze ve Ören Yeri Ziyaretçi Sayısı

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 MART0

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

700,000

800,000

900,000

1,000,000

Müze Ören Yerlerinin Ziyaretçi İstatistiği Yıllar İtibariyle

4.MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER VE YATIRIM TEŞVİKLERİ

Yatırım Destek ve Teşvik Uygulamaları

Türkiye’de devletin özellikle ekonomik büyüme ve istikrar, istihdamın arttırılması, bölgesel gelişmişlik düzeyinin dengelenmesi, yatırım yoluyla sanayileşme politikalarının yönlendirilmesi, ekonominin dış rekabete açılması gibi politikaların üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Devlet yardımlarıyla ilgili birçok yasal düzenleme gerçekleştirilmiş, kalkınma planları uygulanmaya başlanmıştır.

Teşvik Sistemi Destek Unsurları

Destek UnsurlarıGenel Teşvik Uygulamaları

Bölgesel Teşvik Uygulamaları

Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki

Stratejik Yatırımların Teşviki

KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Gelir Vergisi Stopajı Desteği* Sigorta Primi Desteği* Faiz Desteği** Yatırım Yeri Tahsisi KDV İadesi***

Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 20158

Belirli asgari sabit yatırım tutarı ve kapasiteler üzerindeki yatırımlar, bölge ayrımı yapılmaksızın genel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenmektedir.

15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Yeni Teşvik Sistemi, “Genel Teşvik Uygulamaları”, “Bölgesel Teşvik Uygulamaları”, “Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki” ve “Stratejik Yatırımların Teşviki” olmak üzere dört farklı uygulamadan oluşmaktadır.

Hatay Yatırım TeşvikleriİL : Hatay Yatırım TeşvikleriBulunduğu Bölge:

: 4.Bölge

Asgari Yatırım Tutarı

: 500.000 TL ve üzeri

Genel Teşvik UygulamalarıDestek Unsurları

: Yatırımlar için 500.000 TL Üzeri Yatırımlar faydalanır.

: KDV Muafiyeti

: Gümrük Vergisi MuafiyetiBölgesel Teşvik Uygulamaları

Destek Unsurları

:

: KDV Muafiyeti

: Gümrük Vergisi Muafiyeti

: Vergi İndirimi

: Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği

: Yatırım Yeri Tahsisi

Yatırım Teşvik İstatistikleriTürkiye Hatay

Yıl Sermaye Türü Belge Adedi

Sabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam Belge

AdediSabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam

Yabancı Sermaye 93 3.217 5.039 2 7 462010 Yerli Sermaye 2.035 15.924 37.439 47 1.730 1.597

Toplam 2.128 19.141 42.478 49 1.737 1.643

Yabancı Sermaye 120 6.481 3.137 1 1 152011 Yerli Sermaye 2.591 26.143 56.276 57 256 1.214

Toplam 2.711 32.624 59.413 58 257 1.229Yabancı Sermaye 107 2.685 3.166 8 1.820 1.056

2012 Yerli Sermaye 2.007 18.620 39.407 57 453 1.036Toplam 2.114 21.304 42.573 65 2.273 2.092

Yabancı Sermaye 89 4.258 1.649 0 0 02013 Yerli Sermaye 1.862 30.408 43.867 47 547 2.212

Toplam 1.951 34.666 45.516 47 547 2.212Yabancı Sermaye 98 2.760 2.142 3 81 52

2014 Yerli Sermaye 1.601 20.248 30.010 63 454 1.325Toplam 1.699 23.009 32.152 66 534 1.377

Yabancı Sermaye 102 2.836 3.064 3 40 32015 Yerli Sermaye 2.129 29.418 34.358 58 2.644 2.397

Toplam 2.231 32.255 37.422 61 2.684 2.400Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2016

2015 yılında, Türkiye’de teşvik uygulamaları kapsamında toplam 2.231 adet yatırım teşvik belgesi tahsis edilmiştir. Bu teşvik belgeli yatırımların sermaye toplamı yaklaşık 32 milyar TL olup, ülke genelinde 37.442 kişiye istihdam sağlanacağı öngörülmektedir. Bu 32 milyar TL’lik yatırımın ise 29,4 milyar TL’lik kısmı yerli sermayeden oluşurken, 2,8 milyar TL’lik kısmı yabancı sermayeden oluşmaktadır.

Türkiye’de sektörlere göre yatırım teşvikleri sabit yatırım açısından değerlendirildiğinde, en büyük payı enerji sektörünün aldığı görülürken, istihdam açısından değerlendirildiğinde ise, en büyük payı imalat sektörünün aldığı görülmektedir.

2015 yılında, Hatay ilinde teşvik uygulamaları kapsamında toplam 61 adet yatırım teşvik belgesi tahsis edilmiştir. Bu teşvik belgeli yatırımların sermaye toplamı yaklaşık 2,6 milyar TL olup, İl genelinde 2.400 kişiye istihdam sağlanacağı öngörülmektedir. Bu 2,6 milyar TL’lik yatırımın ise büyük çoğunluğu yerli sermayeden oluşurken, 40 milyon TL’si yabancı sermayeden oluşmaktadır.

Kamu Yatırımları

Kamu yatırım projelerinin belirlenmesi ve ödenek tahsisinde; makroekonomik, sektörel ve proje bazındaki öncelikler yanında, bölgesel ve il bazındaki öncelikler dikkate alınmaktadır. Bu kapsamda Kamu Yatırım Programının yayımlanmasının ardından projelerden hareketle yürütülen yatırım büyüklükleri tespit edilebilmektedir.

Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan yıllık Kamu Yatırım Programlarında; sektör, alt sektör ve kuruluş bazında proje listelerinden oluşan yatırımların mekansal dağılımı konusunda toplu bir fikir vermemektedir. Ancak bu çalışma ışığında, yatırım programındaki proje yeri bilgilerinden hareketle, mümkün olduğu ölçüde projeler ayrıştırılarak, kamu yatırımlarının mekansal dağılımı konusunda analiz imkanının sağlanması amaçlanmıştır.

Hatay İli Sektörlere Göre Kamu Yatırımları (Bin TL)Sektörler 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Eğitim 34.937 51.695 53.171 77.906 113.106 99.819 143.167Enerji 9.000 30.507 28.952 22.606 27.728 1.310 9.500İmalat - - - 512 - 250 -Konut 2.676 2.486 2.000 700 8.050 800 -

Madencilik 177 13.299 107.882 355.961 9.372 - 52Sağlık 24.100 12.100 13.300 16.400 24.462 44.505 53.026Tarım 35.337 35.813 43.230 66.362 63.358 80.880 97.181Turizm 2 2 752 1.002 1.002 1.000 652Ulaştırma 69.233 21.719 24.912 44.734 11.289 14.156 13682Diğer Kamu Hizmetleri-İktisadi

64.461 45.730 40.27510.100 17.000 26.162

81.338Diğer Kamu Hizmetleri-Sosyal 37.344 59.424 61.619Toplam 239.923 213.351 314.474 633.627 334.791 330.501 398.597

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2017

Hatay ilindeki kamu yatırımları sektörlere göre 2010-2016 yılları arasındaki dönem incelendiğinde, 2016 yılında en çok paya sahip sektörün eğitim sektörü olduğu görülmektedir. Ardından ise tarım sektörü ve sosyal ve iktisadi yönde kamu hizmetleri yatırımları gelmektedir. Sektörlere yönelik kamu yatırımlarının alt kırılımları incelendiğinde eğitim sektöründe Hatay ilinde bulunan Mustafa Kemal Üniversitesi ile diğer düzeyde okulların inşaatları önemli kalem tutmaktadır. Tarım sektöründe ise sulama barajları gibi yatırımlar söz konusu iken sosyal yönde kamu hizmetlerinin gerçekleştirilebilmesine yönelik hastane yapımı vb. altyapı yatırımları en önemli kalemler arasında yer almaktadır.

Erzin Limanı

Erzin Limanı ile ilgili izinler 2010 yılı itibariyle tamamlanmış olup, Doğu Akdeniz'in en büyük deniz üslerinden biri olacak liman yatırım projesinin yıllık 10.000.000 ton elleçleme kapasitesine sahip olması tahmin edilmektedir. Söz konusu liman başta Osmaniye ve Hatay illeri olmak üzere çevre illerin dış ticaretinde transfer maliyetleri konusunda önemli avantajlar sağlayacaktır.

Dörtyol-Hassa Tünel Projesi

Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 2016 yılında ihalesi gerçekleştirilip, önümüzdeki dönemde yatırım programına alınarak tamamlanması planlanan Dörtyol - Hassa Tünel Projesi (İskenderun- Hassa bağlantı yolu projesi), GAP bölgesinin İskenderun Limanına bağlantı güzergâhında bulunmaktadır. Tünel Projesi’nin yapılması ile İskenderun Körfezi ve limanları ile Hassa ilçesi arasındaki mesafe 30 kilometreye düşecek, Gaziantep-Nurdağı-Osmaniye-İskenderun mesafesi devlet yolundan 68 kilometre, otoyoldan 73 kilometre daha kısalacak ve araçların ortalama hızı, 65 kilometre/saatten yaklaşık 90-100 kilometre/saate çıkacaktır.

Dörtyol - Hassa Tüneli’nin Tamamlanması Durumunda Komşu İllerin İskenderun Limanı’na Olan Mesafesi

Mevcut Durum (km) Fark (km)

Yol Güzergahı Devlet Yolundan Otoyoldan

YeniProje ile

Devlet Yoluna Göre

Otoyola Göre

Gaziantep-Kilis- Kırıkhan- İskenderun 221 0 136 85 0

Gaziantep-Nurdağı- Kırıkhan- İskenderun 198 0 136 62 0

Gaziantep-Nurdağı- Osmaniye-İskenderun 204 209 136 68 73

Kahramanmaraş-Nurdağı- Kırıkhan-İskenderun 186 0 151 35 0

Kahramanmaraş-Nurdağı- Toprakkale-Payas-İskenderun 169 181 151 18 30

Kaynak: Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü

Türkiye’nin önemli sanayi bölgelerinden biri olan Hatay ilinde özellikle İskenderun Körfezinde son dönemde gerçekleştirilen demir-çelik yatırımları sonucunda yassı mamul ürünlerine geçilmiş ve buna bağlı yan sanayi bölgemizde gelişerek yatırımcıların arsa talebi yoğunlaşmıştır. Ancak İskenderun Körfezinde yatırım alanlarının yetersizliği arsa taleplerin karşılanamamasına ve yatırım planlamalarının aksamasına sebep olmaktadır. Bununla birlikte GAP Bölgesi illeri ile İskenderun Limanı arasındaki mesafeyi kısaltarak altyapısını iyileştirecek olan Dörtyol-Hassa Tünelinin yapımına yönelik çalışmalara 2016 yılında başlanmasının planlanması ile birlikte İskenderun Limanının hinterlandı Güneydoğu Anadolu bölgesini de kapsayacak şekilde genişleyecek ve yatırım alanı ihtiyacı daha da artacaktır. Bu doğrultuda kamuya ait elverişli yatırım alanlarına sahip Hassa ilçesinde Organize Sanayi Bölgesi kurulması amacıyla Hatay Valiliği tarafından çalışmalar başlatılmış ve ilk aşamada 4.100 hektarlık alan 1/25.000 ölçekli Hatay İl Çevre Düzeni Planında sanayi bölgesi olarak ilan edilmiştir. 180.000 dekarlık genişleme alanına sahip olabilecek bu sanayi bölgesi Özel Ekonomik Bölge/Serbest Bölge haline getirilip, devlet teşvik ve desteklerinden avantajlı şekilde faydalanabilecektir. Bununla birlikte Hatay Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü tarafından Hassa Organize Sanayi Bölgesine yönelik yer talepleri toplanmıştır. Buna göre Hassa Organize Sanayi Bölgesi içerisinde yer talebinde bulunan yatırımcıların, yatırım yapacakları sektör, sektörlere göre talep sayısı, yatırım için talep edilen alan, yatırım miktarı ve yatırım sonucunda sağlanacak istihdam sayıları aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Buna göre 322 adet yatırımcı talebi sonucunda, toplam 21.686 dekarlık arsa talebi, 41.207 kişilik istihdam ve 3.330.422.000 ABD Doları yatırım öngörüsünde bulunulmuştur.Tablo 36 ve Tablo 37’da görüldüğü üzere başvuruların büyük bir bölümü Hatay ilinden gelmiş olup, en fazla yatırım tutarı ve istihdam öngören, en fazla yatırım yeri alanı talebinde bulunan sektör ana metal sanayi sektörü olmuştur. Bu durum halihazırda İskenderun Körfezinde faaliyet gösteren firmaların genişleme alanı olarak Hassa OSB’yi gördüklerini ve

İskenderun Körfezinde yatırım alanı bulunmamasının, yatırımları Hassa ilçesine kaydıracağını göstermektedir.

Hassa Organize Sanayi Bölgesi’nden Talepte Bulunan Yatırımcıların Bulundukları İllerYatırımcıların Bulundukları İl Talep SayısıHatay 269Kahramanmaraş 16Gaziantep 14

İstanbul 8

Ankara 6Osmaniye 5Diyarbakır 1

İzmir 1Kilis 1Yunanistan 1Toplam 322

Vergi İstatistikleri

2016 yılı Gelir İdaresi Başkanlığının verilerine göre Hatay ilinde faal 8.708 kurumlar vergisi, 32.114 katma değer vergisi ve 25.242 basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefi bulunmaktadır.

Vergi Mükellef Sayısı-2016

Hatay TürkiyeKurumlar Vergisi Faal Mükellef Sayısı 8.708 721.524

Katma Değer Vergisi Faal Mükellef Sayısı 32.114 2.486.821Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi Faal Mükellef Sayısı 25.242 756.186

Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı, 2017

BASİT USULDE VERGİLENDİRİLEN GELİR VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARININ İLLERE

GÖRE DAĞILIMI

SIRA İLLER 2015 20161 İSTANBUL 44.669 45.5452 İZMİR 28.807 29.1953 ANTALYA 25.110 25.3634 HATAY 24.849 25.2425 MANİSA 23.069 23.2356 ANKARA 22.573 23.1277 AYDIN 21.289 21.9598 BALIKESİR 20.991 21.4679 KONYA 19.489 19.87110 İÇEL 19.381 19.34111 ŞANLIURFA 19.084 19.17212 DENİZLİ 17.974 18.85513 ADANA 17.478 17.44714 BURSA 16.903 17.40015 SAMSUN 16.468 16.80316 GAZİANTEP 16.336 16.14617 MUĞLA 15.453 15.22818 DİYARBAKIR 15.382 14.58419 KAHRAMANMARAŞ 14.301 14.45820 SAKARYA 14.150 14.012

KURUMLAR VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI

KURUMLAR VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI

SIRA İLLER 2015 20161 İSTANBUL 259.186 269.2292 ANKARA 77.924 80.9733 İZMİR 44.190 45.4674 BURSA 25.330 26.9425 ANTALYA 26.103 26.8626 KOCAELİ 15.970 15.6217 KONYA 15.282 15.3038 ADANA 13.240 13.9049 İÇEL 12.534 13.05010 GAZİANTEP 11.704 12.25711 KAYSERİ 9.545 9.98712 MUĞLA 10.002 9.91913 HATAY 8.511 8.70814 ŞANLIURFA 7.086 7.30815 DİYARBAKIR 7.525 7.10616 DENİZLİ 6.808 7.06417 AYDIN 6.944 6.96818 TEKİRDAĞ 6.675 6.95619 ESKİŞEHİR 6.066 6.32820 SAMSUN 5.820 6.060

KATMA DEĞER VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI

SIRA İLLER 2015 20161 İSTANBUL 719.120 734.5992 ANKARA 203.098 208.1503 İZMİR 163.587 167.1944 BURSA 100.417 103.9215 ANTALYA 101.426 102.1816 KONYA 65.539 66.6727 KOCAELİ 59.029 59.1008 ADANA 56.051 56.9129 GAZİANTEP 51.872 52.35110 İÇEL 49.718 50.69011 MUĞLA 41.665 42.11712 KAYSERİ 37.947 39.44713 MANİSA 33.422 33.839

2010 yılında Türkiye’de 81 ildeki ekonomik ve ticari faaliyetlerden toplam 273 milyar 471 milyon TL vergi tahakkuk ederken, bunun % 86,2'si oranında 235 milyar 714 milyon TL’lik tahsilat gerçekleştirilmiştir. 2016 yılında ise bu oran % 86,3 olarak gerçekleşirken Türkiye’de toplam 473 milyar 332 milyon TL’lik vergi tahsil edilmiştir. Hatay ilinde ise 2010 yılında 2,4 milyar TL’lik vergi tahakkuk etmiş olup % 86 oranında 2,1 milyar TL tahsil edilirken 2016 yılında tahakkuk eden vergi 5,9 milyar TL’ye yükselmiş olup % 86,2 oranında 5,1 milyar TL tahsil edilmiştir.

Vergi gelirleri illerin ekonomik açıdan gelişmişlik seviyelerinin değerlendirilmesi bakımından bir gösterge olarak kullanılabilmektedir. Bu kapsamda İstanbul ili finans sektöründe olduğu gibi vergi gelirleri bakımından da ilk sırada yer alırken 2016 yılında Hatay ili tahakkuk eden vergi bakımından Türkiye’de 10. sırada yer almaktadır. Hatay ilinin tahakkuk ve tahsil edilen vergi bakımından payı ise 2010 yılında % 0,91 iken 2016 yılında % 1,12 oranlarına yükseldiği görülmektedir.

Sonuç ve Değerlendirme

1968 yılında “100 Büyük Sanayi Kuruluşu” olarak başlatılan ve her yıl geliştirilerek yayınlanmaya devam eden İstanbul Sanayi Odası (İSO) ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2015 yılı listesine göre TR63 Bölgesinden 23 büyük sanayi kuruluşunun bulunduğu ve İskenderun Demir

KATMA DEĞER VERGİSİ FAAL MÜKELLEF SAYILARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI

SIRA İLLER 2015 20161 İSTANBUL 719.120 734.5992 ANKARA 203.098 208.1503 İZMİR 163.587 167.1944 BURSA 100.417 103.9215 ANTALYA 101.426 102.1816 KONYA 65.539 66.6727 KOCAELİ 59.029 59.1008 ADANA 56.051 56.9129 GAZİANTEP 51.872 52.35110 İÇEL 49.718 50.69011 MUĞLA 41.665 42.11712 KAYSERİ 37.947 39.44713 MANİSA 33.422 33.839

Çelik A.Ş.'nin yine Türkiye'nin en büyük 10 sanayi kuruluşu arasına girdiği listede, Hatay ilinden 6 firma yer almaktadır.

Yeni liman yatırımları, enerji yatırımları, çelik servis merkezleri, kurulması planlanan gemi söküm merkezi gibi pek çok yatırım; bölgenin demir-çelik sektöründeki rekabetçi yapısını daha da güçlendirecek ve bölgeye yatırımların çekilmesine katkı sağlayacaktır. Vagon imalatı için yassı çelik, en önemli girdiler arasında yer almaktadır. Üretim ve lojistik açısından dolayı Hatay ili, vagon üretimi ve yan sanayine ev sahipliği yapabilecek altyapıya sahiptir. Gelişmiş demir-çelik endüstrisi ve bu endüstrinin en önemli ürünü olan yassı mamul üretimi ile boru sanayi, beyaz eşya, otomobil sanayi ve gemicilik sektörlerine yatırım imkanı sağlamaktadır.

İlin limanlar, havalimanı, karayolları ve demiryolu ile desteklenmiş lojistik altyapısı bulunmaktadır. Ayrıca Dörtyol-Hassa Tünel projesiyle Amanos dağlarına tünel açılarak ilin iki yakası arasında geçiş kolaylaşacak, bu sayede hem ilin doğusu yatırıma açılacak hem de komşu illerden gelen ihraç malları kolaylıkla limanlara ulaşacaktır. Hassa ilçesinde gerçekleştirilecek olan OSB yatırımı ayrıca bu yatırımları takip edecek ilave yatırımlar ile bölgenin gelecekte çok daha fazla büyümesi beklenmektedir.

2009-2010 URAK Erişilebilirlik Alt Endeksi’ne göre Hatay ili, Türkiye’de 5. sırada, Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi’nde 6. sırada yer almaktadır. Üniversitelere ve meslek yüksekokullarına sahip ilde sanayi sektörlerine yönelik kalifiye işgücü bulunmaktadır.

Hatay ili Türkiye’nin Ortadoğu’ya açılan kapısı, dünya üretim ve tüketim üsleri arasında geçiş noktası olup Ortadoğu’ya yatırım yapmak isteyenler için güvenli bir bölgedir. Günlük ortalama 8,21 saat güneşlenme süresi ile Türkiye’de en yüksek güneş enerjisi potansiyeline sahip illerden birisi konumunun yanı sıra Türkiye’nin 2. büyük rüzgar enerjisi potansiyeline sahip ilidir. Bu kapsamda ilin potansiyel kaynaklarının değerlendirilmesi bakımından önemli HES, RES ve TES yatırımları yapılmaktadır.

Yararlandığımız Kaynaklar:

Ekonomi Bakanlığı

TUİK

Gelir İdaresi Başkanlığı

Hatay Valiliği (İl Stratejik Planı)

DOĞAKA (Hatay İli Ekonomik Görünüm Raporu)

Hatay Tarım İl Müdürlüğü ( Yılsonu Brifing Raporu)

Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (Turizm Çalıştayı Raporu)

Hatay İl Sağlık Müdürlüğü

Bilim Sanayi ve Teknoloji Hatay İl Müdürlüğü

antakya tso - Şekil 6. yıllar İtibariyle sgk’ya...

Documents