annelerin anksiyete düzeyinin bebeklerinin gaz sancısına etkisi
TRANSCRIPT
*Atatürk Üniversitesi , Çocuk Sağlığı ve Hastal ıkları Hemşirel iği Ana Bil im Dalı , Erzurum**Dicle Üniversitesi , Atatürk Sağlık Yüksekokulu, Hemşirelik, Diyarbakır
ANNELERİN ANKSİYETE DÜZEYİNİN BEBEKLERİNİN GAZ SANCISINA ETKİSİ
*Duygu Arıkan *Fatma Saban **Gülbeyaz Baran
Süt çocukluğu döneminin en sık yaşanan
rahatsızlığı olan gaz sancısı (kolik),
2 hafta ile 4 ay arası diğer yönlerden sağlıklı
bebeklerde daha çok akşam saatlerinde
görülen paroksismal özellikte belli bir nedene
bağlanamayan, bacakları karına çekme,
yumruklarını sıkma, gaz çıkarma ile birlikte olan
ve tüm çabalara rağmen durdurulması zor,
aşırı ağlama ile karakterize davranışsal bir sendromdur.
GİRİŞ
Gaz sancısı küçük bir
sorun gibi görülse de, gaz
sancılı ağlayan, irrite bir
bebek, aile ilişkileri ve
ebeveyn bebek ilişkisi
üzerine yoğun duygusal
etki yapmaktadır.
56. Türkiye Milli Pediatri Kongresi28 Kasım- 02 Aralık 2012
Barsak dismotilitesi( modeli(k
arbonhidrat malabsobsiyonu,protein
intoleransı,intestinal hast vb)
interaksiyonel teori (bebeğin aile ile
iletişimindeki başarısızlık) immatür merkezi sinir
sistemi teorisidir.
Gaz sancısının etyolojisi halen aydınlatılamamıştır. 3 teori üzerinde durulmaktadır. Bunlar;
Annenin geriliminin bebeğe geçtiği ve
bu durumun gaz sancısının etyolojik
faktörlerinden biri olduğu ileri
sürülmüştür.
Ağlamanın nöropsikolojik bir mekanizma olduğu ve bebekte denge sağladığı, akşam ağlamalarının ise en çok aile geriliminin olduğu zamana rastladığı da ifade edilmiştir.
AMAÇ
Çalışma, annelerin anksiyete
düzeyinin bebeklerin gaz
sancısına etkisi olup
olmadığını saptamak
amacıyla tanımlayıcı nitelikte
planlanmış ve yapılmıştır.
YÖNTEM
Çalışmanın örneklemini 01 Nisan- 28 Ağustos
2012 tarihleri arasında Toplum Sağlık
Merkezlerine kayıtlı 1-3 aylık bebeği olan
ulaşılabilen anneler oluşturmuş, herhangi bir
örneklem seçim yöntemine gidilmeden,
uygulamanın yapıldığı zamanda Toplum
Sağlık Merkezlerine gelen ve çalışmaya
katılmak isteyen 130 anne çalışma
kapsamına alınmıştır.
1-3 aylık bebeklerde gaz sancısının
çok görülmesi
ve Wessel kriterlerinin uygulanabilirliği göz
önünde bulundurularak çalışmaya
1-3 aylık bebeklerin anneleri dahil edilmiştir.
•Annelere “bebeğinizde gaz sancısı oluyor mu? Oluyorsa bunu bebeğin hangi ifade ve davranışlarından tespit ediyorsunuz” diye sorularak bebekte gaz sancısı
olup olmadığı değerlendirilmiştir.
• Annelerin bu tanımlamasının gaz sancısını tespit etmede yeterli olup olmadığını tespit etmek
amacıyla 1954 yılında Wessel tarafından tanımlanan üçler kuralı kullanılarak gaz sancısının
varlığı tekrar kontrol edilmiştir.
VERİLERİN TOPLANMASI
Kişisel bilgi formu
Spielberger ve arkadaşları tarafından geliştirilen durumluk kaygı ölçeği
Bebeklerin gaz sancısını belirlemek için Wessel kriterleri kullanılmıştır.
Durumluk kaygı ölçeği, bireyin belirli bir anda ve belirli koşullarda kendisini nasıl hissettiğini betimlemesini,
içinde bulunduğu duruma ilişkin duygularını belirlemeyi amaçlayan ve 20 maddeden oluşan
4’lü Likert tipi bir ölçektir.
Durumluk kaygı ölçeği
Wessel’e göre başlangıcı ilk haftalarda olan genellikle ilk 3 ayda
görülen, günde 3 saatten fazla, haftada 3 günden fazla ve en az 3
hafta devam eden açıklanamayan ve kontrol edilemeyen ağlama
nöbetlerinin olma durumu gaz sancısı (kolik) olarak
tanımlanmaktadır.
Wessel kriterleri
VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
*tanımlayıcı testler
* ki kare
ve
* t testi
ETİKBilgilendirme
ve
Gönüllülük
İlkeleri yerine
getirilmiştir.
BULGULAR
Annelerin %32,3’ü 25-29 yaş aralığında, bebeklerin %53,1’i
kızdır.
Annelerin ifadelerine göre bebeklerin %76,9’unda gaz sancısı olduğu
saptanmıştır.
Annelerin %57,7’si bebeklerine gaz yapıcı gıdalar vermediğini, %58,5’i
gaz sancısı hakkındaki bilgileri sağlık personelinden, %31,5’i
komşu ve akrabalarından aldığını ifade etmişlerdir.
Bulgular
Annelerin ifadelerine göre gaz sancısı olan bebeklerin %89’unun çok ağladığı, %51’inin ayaklarını yukarı çektiği, %75’inin kızardığı, %69’unun kendini sıktığı, %55’inin gaz çıkardığı, %21’inin karnının şişdiği, %24’ünün karnından ses geldiği, %72’sinin uyumadığı, %75’inin huzursuz göründüğü ve %25’inin meme almadığı tespit edilmiştir.
Annelerin bebeklerinin önceki çocuklarında gaz
sancısı olma durumları arasında anlamlı bir
ilişki bulunmuştur (p<0.05).
Önceki çocuk
p
Bebeğin gazı var 75
.026
Bebeğin gazı yok 55
Toplam 130
Bebeğin kaçıncı çocuk olduğu, beslenme şekli,
kilosu ile gaz sancısı arasında bir ilişki
bulunmamıştır (p>0.05).
Bebeğin gazı var
Bebeğin gazı yok
p
Beslenme 75 55 .029
Kaçıncı çocuk 1 2 3 ve daha fazla
393526
1875
.126
Doğum kilosu 2500 gr dan az 2500 gr dan fazla 19
58125
.773
Anne yaşı, eğitim düzeyi, sosyal güvence ve çalışma durumunun her iki kritere göre de bebekte gaz sancısı olma durumunu etkilemediği bulunmuştur (p>0.05).
Bebeğin gazı var
Bebeğin gazı yok
p
Sosyal güvence evet hayır
9428
62
.894
Annenin eğitim düzeyi
Okur yazar değilİlköğretimOrtaöğretimyükseköğretim
8344018
011163
.229
Çalışma durumuÇalışan çalışmayan
2080
624
1.000
Gaz sancısı olan bebeklerin annelerinin kaygı düzey puan ortalaması, gaz sancısı olmayan bebeklerin annelerinin kaygı düzey puan ortalamasından daha yüksek olmakla beraber ortalamalar arasında herhangi bir farklılık tespit edilmemiştir (p>0.05).
Araştırmaya katılan annelerin kaygı puan ortalaması 43,33 olup
orta düzeyde kaygılı oldukları bulunmuştur.
SONUÇ
Annelerin kaygısının
bebeklerin gaz sancısını
etkilemediği
bulunmuştur.
Ö N E R İ
Günümüzde bebeklerin gaz sancısı
ile ilgili yapılmış araştırmalar çok azdır.
Bu yüzden ileriki zamanlarda daha
geniş örneklemde araştırmaların yürütülmesi önerilebilir.
TEŞEKKÜRLER