Animalia bat da infekzioaren gordelekua; gizakia bakarrik parte hartzen du bertan dagoelako

Gizakia ez da funtsezkoa mikroorganismoaren bizi-zikloan, ezta mikroorganismoa ingurunean bizitzeko ere

Zoonosi gutxi transmititzen dira modu eraginkorrean pertsonaz pertsona

Kasu gehienetan, parte hartzen duten animaliek ez dute gaixotasuna agerian

Sailkapen ekologikoaSailkapen ekologikoa

Ortozoonosia : ostalari ornodun baten beharra bizitzeko

Errabia

Ziklozoonosia : ostalari ornodun bat baino gehiago

(behin-behinekoa eta behin betikoa)

Teniasia

Metazoonosia : ornoduna eta ornogabea

Paludismoa

Saprozoonosia : ornoduna eta eramailea

Aranetako sukarra

Gordelekuaren araberako sailkapenaGordelekuaren araberako sailkapena

Antropozoonosia : beste animalia batzuk gordelekua izan daitezke

Zooantroponosia : gizakia da gordeleku nagusia

Giza tuberkulosia

Anfixenosia : gizakia eta beste animalia batzuk

Salmonelosia

SARTZEKO BIDEAK

Inhalazioa Irenstea

Larruazala

Zuzena

Haginkada

Bektoreak

ZOONOSIEN AGERPEN KLINIKOAKZOONOSIEN AGERPEN KLINIKOAK

Sartzeko bidearen menpekoak dira

InhalazioaPneumonia

LarruazalaZelulitisa

Linfadenitisa

IrensteaUrdail-hesteetakoak

ZistizerkosiaLarruazal azpikoa

NSZ

TrikinosiaMuskuluak

EkinokokosiaGibelaBirika

DenakOdol-zirkulazioa

Sintoma sistemikoak

Mikroorganismo bat ostalariarekin kontaktuan egon denean belaunaldi askotan, sintoma

klinikoak latente edo azpiakutuak izaten dira

Txakurrengatiko eta katuengatiko zoonosiak

1.- Errabia2.- Toxokariasia3.- Tiñak4.- Ekinokokosia5.- Katuaren atzaparkadagatiko gaixotasuna

Larrialdietako kontsulten % 1 izaten dira

Txakurrak: % 70-90Katuak:% 3-15 (infekzio arrisku altuagoa)

Infekzio mistoa(Staphylococcus, Streptoccocus, Corynebacterium,Pasteurella multocida, Capnacytophaga carnimorsus,anaerobioak % 41)

Amozixilina-klabulanikoa

Debridamendu kirurgikoa eta irrigazio bidezko garbiketa

KARBUNKOAKARBUNKOA

Esporak sarrera-puntuan garatzen dira

Bacillus anthracis

Animalia belarjaleak (ardiak, behiak, eta abar...)

Fagozitoen kontrako kapsulaUrteetan bizirik dauden esporak

Baziloak gorozki, gernu eta listuarekin jariatzen dira

Kutsaturiko animalia edo animalien produktuetan agertzen diren esporekin zuzeneko ukipena izatea

Oro har, larruazalari eta mukosei esker sartzen dira.Batzuetan, esporak inhalazioz sar daitezke

Toxina (faktore edematotsua, faktore hilgarria

eta antigeno babeslea)(plasmidoen bidez kodifikatua)

KARBUNKOAKARBUNKOA

TratamenduaPenizilina

Hasierako faseakDosi altuak

PrebentzioaAnimaliak txertatu

Animalien produktuak desinfektatu (larruazala, ilea, luma,....)

LarruazalaLarruazaleko edema eta kongestioa

PapulaUltzera beltza eta nekrotikoa

Xixkuz inguratuaBatzuetan septizemia (% 10)

BirikaBiriketako edema

Odoljario mediastinikoaOdolera hedatu

Heriotza

LEPTOSPIROSIALEPTOSPIROSIA Leptospira interrogans

Ukipenezko infekzioa (ura edo elikagai kutsatuak) Bakterioak larruazalean edo mukosetan dauden

fisurei esker sartzen dira

EspiroketaMugikorra - flageloakArratoiak infektatzen ditu

Giltzurruneko infekzio kronikoa

Astetan bizirik mantentzen dira uretan edo lurzoru hezean

LEPTOSPIROSIALEPTOSPIROSIA

Bakterioak odolera doazSukarra

Hepatitisa, Ikterizia eta OdoljarioaUremia eta Bakteriuria

Konjuntibako odoljarioa

Meningitis Aseptikoa TratamenduaPenizilina edo Tetraziklina

KimioprofilaxiaPenizilina edo Doxiziklina

Arruntena

Well gaixotasuna

BRUZELOSIABRUZELOSIA

Behiak eta Ahuntzak

Ez dago pertsonatik pertsonarakokutsadurarik

B. abortus : behiakB. melitensis : ahuntzak

B. suis : txerriak

Animalia kutsatuekin edo haren produktuak ukitzea Bazilo gram-negatiboa, mugiezinak

Zelula barnekoakEndotoxina

Abortu infekziosoa (plazenta)Ugatzak (esnea)Exudatu uterinoa

Gorozkiak eta GernuaLarruazaleko urradurak

ElikagaiakArnasa

BRUZELOSIABRUZELOSIA

Sargunea

1-3 aste

Batzuetan kronizitateaeta infekzio errepikatuak

Emakumeetan ez dago aborturik(eritritola ez dago)

Gongoil lokalak eta erregionalak

Odola

Sistema erretikulu-endoteliala(Gibela, Barea, Hezur-muina, Ehun linfoidea)

Erreakzio granulomatotsua

OndoezaIzerditzea

Mina eta ahultasun gradualaUhin-Sukarra (beti ez dago)

AdenopatiakHepatitisa

Osteomielitisa

BRUZELOSIABRUZELOSIA

DiagnostikoaOdola, hezur-muina eta gongoilen hazkuntza

4 astez gordeAkutua : IgM (Aglutinazioa)

IgG : KF

TratamenduaTetraziklina

EstreptomizinaKotrimoxazola

Ziklo luzeak (3 hilabete)

ProfilaxiaPasteurizazioa

Animalia infektatuen hiltzeaAbereentzako txertoa

Q SukarraQ Sukarra

3 aste

DiagnostikoaAkutua : KF

Kronikoa : KF

TratamenduaTetraziklinaEritromizina

ProfilaxiaEsnearen pasteurizazioa

Mikroorganismo hilen txertoa

Coxiella burnetii

RickettsiaArtropodorik ezAiretiko bidea

Plazenta infektatuakPasteurizatu gabeko esnea

Likido tisularrak

SukarraZefalea handia

Arnas sintomakEz-ohiko pneumonia

Batzuetan :Hepatitisa

EndokarditisaKronizitatea

LYME GAIXOTASUNALYME GAIXOTASUNABorrelia burgdorferi

Bakterioaren ugalketa- Inkubazio-epea: 3-30 egun- sukarra, zefalea, mialgiak, linfadenopatia- ziztadaren gunean: eritema kroniko migratzailea

Lymegaixotasuna

Borrelia burgdorferiren bizi-zikloa

OreinakKarraskariak

AkainaIxodes Akainaren

ziztadaInfektaturiko

Pertsona

LYME GAIXOTASUNA LYME GAIXOTASUNA

Geroago agertzen direnak:- neurologikoak: meningitisa, entzefalitisa- mioperikarditisa- artralgiak eta artritisa

Prebentzioa

Akainen kontrolaAkainen ziztada eta listua saihestu

Tratamendua

Tetraziklina edo penizilina

TULAREMIATULAREMIA

Francisella tularensis

Animalia basatiak (karraskariak)

Inkubazio-epea: 1-10 egunLarruazaleko ultzera

Sukarra eta linfa bidezko transmisioaGongoil linfatiko erregional mingarriak

Odolaren bidezko inbasioa: birikak, urdail-hesteetako traktuaeta gibela

Hilkortasuna: % 5-15

Transmisioa

Animaliaren koskaArtropodo bektore baten ziztada

Kutsaturiko animaliarekin kontaktua izateaBeste bide batzuk

TULAREMIATULAREMIA

Diagnostikoa

Infektaturiko ehunak (IF)Serologikoak (ELISA)

Tratamendua

Estreptomizina

Profilaxia

Txerto bizia (arriskua duten lanbideetan)Animaliak eskularruekin manipulatzea

HANTABIRUSAKHANTABIRUSAK

Epidemiak

Europako iparraldean, Asiako hego-ekialdean

Estatu Batuetan

Klinika

Sukar hemorragikoaGiltzurrun-sindromea

Hilkortasun-tasa: > % 50

Transmisioa

Inhalazioa

Gordelekua

Saguak, arratoiak, saguzarrak

SALMONELOSIASALMONELOSIA

Tratamendua

Sintomatikoa (errehidratatu)

Klinika

Inkubazio-epea : 6-48 orduSintomak: beherakoak, botagurak,

deshidratazioa, sukar baxua

Transmisioa

Gorozki-ahoaElikagai eta ur kutsatua

Gordelekua

Ornodun, ugaztun eta hegazti asko

CHLAMYDIOSIA (Psittakosia, Ornitosia)Chlamydia psittaci

CHLAMYDIOSIA (Psittakosia, Ornitosia)Chlamydia psittaci

Tratamendua

Tetraziklina

Klinika

Inkubazio-epea : 4-15 egunSintomak: pseudogripala,

bronkopneumoniara ailega daiteke

Transmisioa

Airean dauden gorozkieninhalazioa

Gordelekua

Hegazti asko (>100 espezie)

ZOONOSI BERRIAK ZOONOSI BERRIAK

Gripearen birusa

Koronabirusa (SARS)

• Ezberdintasun nagusiena:–Mikroorganismoak animalietatik gizakira

transmititzen dira

– Gizakiz-gizaki ez dira transmititzen• Gripearen birusak (H5N2, H9N1)

• Hegaztien birusak

ZOONOSI BERRIAK ZOONOSI BERRIAK