Digitalni zapis u radiologiji

SADRZAJ:

Uvod..........................................................................STR 3Istorijat......................................................................STR 4Cilj.............................................................................STR 4Tehnika angiografije.....................................................STR 5Komplikacije..............................................................STR 10Indikacije..................................................................STR 11Kontraindikacije

Literatura.....................................................................................STR 35Uvod

Angiografija ili arteriografija (od gr. angeion -sud-krvni sud i graphein -napisati ili zapisati) je invazivna dijagnostika metoda pregleda unutranjosti, ili lumena, krvnih sudova tijela, uz posebno interesovanje za arterije, vene i komore srca. Obavlja se ubrizgavanjem radio neprozirnog hidrosolubilnog (rastvorljivog u tenostima) kontrastnog sredstva, kroz u tu svrhu napravljene brojne specijalne katetere, koji se uvode u krvni sud, a zatim se krvni sudovi trajno snimaju, primjenom rentgen tehnike (fluoroskopije) na 35 mm bioskopskom-filmu ili digitalno. Zapis (na filmu ili slika na monitoru fluoroskopa), krvnih sudova zove se angiogram. Za razliku od angioplastike, koja primjenjuje invazivnu angiografsku proceduru (umetanje katetera kroz koji se ubrizgava kontrastno sredstvo), angiografija se moe obaviti i samo umetanjem igle za ubrizgavanje kontrastnog sredstva bez katetera i njegovog pozicioniranja pod fluoroskopskom kontrolom. Ova tehnika se koristi za slikanje arterija u mozgu, srcu, bubrezima, gastrointestinalni trakt, aorti, vratu, grudnom kou, udovima i pluima.

Mada je termin angiografija strogo definisan na osnovu projekcione radiografije, ovaj izraz se primjenjuje i kod novijih vaskularnih tehnika slikanja; Kompjuterizovana tomografska angiografija i Magnetna rezonantna angiografija.Istorijat

Tehniku angiografije je prvi put 1927, primjenio portugalski ljekar i neurolog Antonio Moniz kako bi unoenjem kontrastnog sredstva u krvne sudove uz pomo rentgena nainio modanu angiografiju u cilju dijagnoze nekoliko vrsta nervnih oboljenja, kao to su tumori, koronarnu arterijsku bolest i druge malformacije arterija i vena. Antonio Moniz je danas priznat kao jedan od pionira u ovoj oblasti, koji je za doprinos medicini nagraen Nobelovom nagradom za fiziologiju i medicinu 1949. Sa uvoenjem Seldingerove metode, preparacije krvnih sudova u 1953., angiografija je postala mnogo sigurnija i procedura za mnoge bolesnike. Seldingerovi kateteri koji se uvode u krvni sud, obezbijeuju vei konfor kako ljekaru koji izvodi snimanje tako i bolesniku nanosei mu manja oteenja na zidu krvnog suda i koi.

Cilj

Cilj angiografije je da utvrdi anatomiju i stepen opstrukcije lumena arterija. Informacija dobijene angiografijom ukljuuju i odreivanje lokalizacije, duine i prenika arterija, prisustvo i teinu zaepljenja lumena; kao i procjenu kvaliteta protoka krvi. Angiografija moe jasno oslikati i vrstu lezije (aterom, tromboza, disekcija, spazam ili miokardni most - engl. bridging srca. itd), kao i prisustvo i stepen kolateralnih krvnih sudova.

Angiografija je trenutno jedina metoda koja tano moe da utvrdi stepen intraluminalne opstrukcije (suenja ili zaepljenja) krvnih sudova. Ona pokazuje patoloke promene u lumenu krvnog suda, a ne ukazuje na etiologiju bolesti ili na neopstruktivne aterosklerotine lezije. Angiografija predstavlja zlatni standard sa kojim se najee porede sve ostale metode;Kliniki rizik je mali a metoda relativno skupa, pa kardiolog vaskularni hirurg ili ljekar druge specijalnosti treba prije indikovanja metode, dobro da procjeni kakav je odnos izmeu klinike koristi i rizika sa jedne strane, tako i trokova procedure.Angiografija ima tri osnovna cilja u dijagnostici bolesti krvnih sudova;

Utvrivanje prirode bolesti krvnih sudova i njenog ekstenziteta, kada dijagnoza nije jasna i ne moe da se iskljui neinvazivnim ispitivanjem.

Utvrivanje najpogodnijeg i potencijalno najuspjenijeg naina lijeenja (lijekovi, perkutana interventna ili hirurkih revaskularizacija).

Praenje efekata lijeenja na pojavu restenoze, tromboze i progresiju ili regresiju ateroskleroze.

Tehnika angiografije

Kako bi se izvrilo selektivno snimanje krvnih sudova, kontrastno sredstvo se na odreenu lokaciju plasira kroz za tu svrhu napravljene brojne specijalne katetere. Za plasiranje specijalnih katetera u krvne sudove, kao pristupni put, koristi se perkutana tehnika ili tehnika preparacije arterije, obino femoralne(butne) ili brahijalne (nadlakatne) arterije. Koronarna (srana) angiografija zahteva i selektivno plasiranje katetera u ua lijeve i desne koronarne arterije kao i/ili u ua venskih i arterijskih graftova, kako bi se dobio optimalni kvalitet slika.

Ljekari koji izvode ove intervencije moraju biti tehniki obueni za sve aspekte procedure, od poznavanja klinikih indikacija i rizika procedure, do koronarne anatomije, fiziologije i patologije. Vano je, takoe, da znaju i osnovne principe optimalne radiografske dijagnostike i zatite od zraenja. Koronarna angiografija se obino vri kao dio kateterizacije srca, koja moe ukljuivati i angiografiju drugih krvnih sudova ili sranih upljina i hemodinamsku procjenu, to je neophodno za potpunu invazivnu procjenu kardiovaskularnog bolesnika.VrsteZavisno od opreme koja se koristi u toku angiografije postoje sledee vrste angiografije

Klasina angiografija - kateter angiografija

Kompjuterizovana tomografska angiografija Magnetna rezonantna angiografija

Pristup krvnom suduPristupna mjesta za uvoenje katetera u krvotok

U zavisnosti od vrste angiograma, krvnom sudu se pristupa najee preko;

Butne (femoralne) arterije, za preglede na lijevoj strani srca i pregled arterijskog sistema.

Jugularne ili butne vene, za preglede desne strane srca i venskog sistema.

Radijalni pristup u predjelu donje treine podlaktice

Brahijalni pristup u predjelu laktaSeldingerova tehnika kateterizacije krvnog sudaKorienjem sistema ica - vodia i katetera, u krvne sudove i krv, ubrizgva se kontrastno sredstvo (koje pokazuje sposobnost apsorbcije rentgen zraka), ime se obezbijeuje da krvni sudovi postanu vidljivi na rentgen snimku. Seldingerova tehnika kateterizacije krvnog suda izvodi se na sledei nain;

Iglom se punktira femoralna (butna) arterija ili vena u preponskoj regiji nakon lokalne anestezije.

Zatim se kroz iglu u krvni sud uvodi posebna fleksibilna ica, koja se plasira sve do odgovarajueg krvnog suda.

Igla se zatim izvue iz krvnog suda preko ice, koja ostaje u krvnom sudu.

Mjesto uboda se proiri pomou kratkog katetera - dilatatatora koji se u krvni sud uvodi preko ice.

Ukoliko se posmatraju krvni sudovi noge, ica se izvue, a kroz dilatator se ubrizgava kontrastno sredstvo.

Kretanje kontrastnog sredstva se prati na monitoru i serijski snima.

Ukoliko je potrebno prikazati udaljenije krvne sudove, nakon irenja mjesta uboda dilatator se izvlai a preko ice se u krvni sud uvlai poseban fleksibilni kateter. Kateter se uvodi do odgovarajueg krvnog suda a ica se izvlai. Kroz kateter se zatim ubrizgava kontrasno sredstvo a prikazani krvni sudovi se posmatraju na monitoru i serijski snimaju.

Nakon pregleda iz krvnog suda se izvlae ica i kateter a radiolog desetak minuta prstima snano pritiska mjesto uboda.

Pregled je bezbolan i bolesnici ga dobro podnose a zavisno od vrste pretrage i stanja na krvnim sudovima traje 15 minuta do 1 asa. Samo izlaganje zraenju traje maksimalno nekoliko minuta. Radiolog i tehniar su stalno uz bolesnika a prema potrebi angauje se i anesteziolog.

Dokumentovanje nalazaZa dokumentovanje nalaza primjenjuje se;

metoda serografije - veliki broj rentgen snimaka u kratkom vremenu, ili

digitalna supstrakciona angiografija - koja uz pomo raunara nalaz snima na optikom disku (CD).[3]Digitalna angiografija je mnogo bolja metoda jer omoguava snimanje krvnih sudova poslije ubrizgavanja znatno manje koliine kontrastnog sredstva nego pri klasinoj angiografiji, zahvaljujui raunarskom programu. Ova angiografija je oznaena i subtrakcionom jer se pomou raunarskog programa prikazuje samo slika krvnih sudova, dok se ostale strukture, npr. kosti mogu obrisati.

Priprema bolesnikaPriprema bolesnika za angiografiju obuhvata sledee postupke;

Dve nedelje pre nego to se pristupa angiografiji poeljno je da bolesnici prestanu sa upotrebom alkohola.

Jedan do dva dana prije snimanja radi se test tolerancije bolesnika na kontrastno sredstvo i neophodne biohemijske analize krvi za procjenu funkcije bubrega i odreuje vrijeme zgruavanje krvi. Da bi se zatitio bubreg od velike koliine joda iz kontrastnog sredstva i obezbijedila njegova brza eliminacija iz organizma, primjenjuje se unos vee koliine tenosti prije snimanja.

Da bi se smanjio rizik od alergijske reakcije na kontrastno sredstvo prema potrebi primjenjuju se antialergijski lijekovi.

etiri asa prije angiogram ne smije se konzumirati hrana i voda.

30 minuta, prije pregleda sprovede se premedikacija: antihistaminicima (spreavanje alergijskih reakcija), sedativima, analgeticima itd.

Bolesnik pred samo snimanje skida sa sebe nakit i metalne predmete, jer oni mogu ometati prolaz rentgen zraka.

Nakon angiografije neophodan je unos velike koliine tenosti - kako bi se ubrzala eliminacija joda i drugih sastojaka kontrastnog sredstva iz tijela.

Prije snimanja pribavlja se i pismena saglasnost bolesnika za angiografiju.

Neeljeni efekti Munina Vrtoglavica koja se javlja zbog dueg leanja u toku pregleda (ortostatska hipotenzija)

Nagon na povraanje se moe javiti jedan do dva minuta nakon injektiranja kontrasta ali nestaje nakon nekoliko sekundi.

Svrab Alergijske reakcije raznog intenziteta sve do anafilaktikog oka.

Bronhospazam (suenje lumena disajnih puteva izazvano njihovim grenjem), to izaziva tekoe u disanju.

U sluaju trudnoe, kada se kao kontrastno sredstvo koristi Fluorescein, javlja se njegovo izluivanje preko majinog mlijeka. Zato se savjetuje majkama da prestanu sa dojenjem 2 dana nakon angiografije). KomplikacijeUestalost komplikacija i smrtnost na angiografiji je mala, ali metoda moe biti praena i ozbiljnim komplikacijama, koje su neto izraenije u koronarnoj angiografiji, tako da dobijene klinike informacije moraju da opravdaju rizik angiografije. Brojne studije su pokazala da je ukupni rizik za pojavu ozbiljnih komplikacija npr. kod koronarne angiografije manji od 2%.

Iako su ozbiljne komplikacije rijetke, neke grupe bolesnika su u veem riziku. Stabilno kliniko stanje bolesnika prije intervencije znaajno utie na njen ishod: rizik je najvei kod bolesnika koji se podvrgavaju koronarografiji u urgentnim stanjima. Bolesnici sa kritinom stenozom glavnog stabla lijeve koronarne arterije su u vie od dva puta veem riziku od komplikacija pri koronarnoj angiografiji, a veliki oprez potreban je i kada se sumnja na ovakvu leziju. Arterijska okluzivna bolest, akutni infarkt miokarda, bubrena insuficijencija i kardiomiopatija takoe poveavaju rizik angiografske procedure.IndikacijeOva tehnika se primjenjuje za otkrivanje sledeih oteenja krvnih sudova i drugih vaskularnih promjena u tkivima i organima kod;

Aneurizme, bilo koje lokalizacije

Suenja krvnih sudov razliite lokalizacije

Vazokonstrikcija krvnih sudova

Naruene prohodnosti (zaepljenja) krvnih sudova (ateroskleroza, tromboza itd.)

Uroene arterio-venske malformacije na krvnim sudovima.

Povrede raznih organa.

Tumori.

Krvarenja unutar organizma.

Indikacije za primjenu ove metode je i preoperativna priprema bolesnika u cilju dijagnoze i odabira operativne tehnike.

KontraindikacijeAngiografija je kontraindikovana kod;

Akutnih upala i infektivnih bolesti.

Kod venografije ako je prisutan tromboflebit Psihijatriske i duevne bolesti Insuficijencija srca, jetre i bubrega.

Alergijske reakcije na jod i druge sastojke kontrastnog sredstva.

Tekih stanja pacijenta bilo kog uzroka.

Literatura

1. Angiographie n Vulgaris-medical.com

2. Egas Moniz The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1949 3. Computed Tomography (CT) - Angiography.

Student

Goli Sanela

Juli 2011

PAGE 11