andhra pradesh school education training module

8/17/2019 Andhra Pradesh School Education Training Module

1/104

1. AßÓ -ª« sVV-»yùÌÁV 5 ª« s Ë³ ØgR iLi(9,10 x msµyù-ÌÁV)s

1. −sx tsQ¸R ¶VLi:s¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igRi¼½: 4 ª« s »R ½LR igR i¼½3. FyhR iLi: AßÓ -ª« sVV-»yùÌÁV 5 ª« s Ë³ ØgRiLi(9,10 x msµyù-ÌÁV) 4. x qsª« sV¸R ¶VLi: 30 ¬s−sVuyÌÁV

5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV

•

− µyùLóR iVÌÁV ¿R ÁNR PägS xm µyùÌÁ©« V ¿R ÁµR ¶V-ª« gRiÌÁV-gR iV-»yLR iV

• Ë³ ØªyÌÁ©« V r~Li»R ½-ª« W-ÈÁ-Íý Ü[ Â¿Áxm ö-gR iÌÁV-gR iV-»yLR iV

• NR P Ŕ ¶-ÌÁ-µy*LS /Dµyx¤¦¦¦LR ißáÌÁ µy*LS ¬d ¼½¬ @Ló RiLi Â¿Á[xq V-N][gR iÌÁV-gR iV-»yLR iV

• BÀÁè©« xq W¿R Á-©« ÌÁ-©« ©« Vxq Lj iLiÀÁ NR PX»yùÌÁV Â¿Á[̧ R ¶V-gR iÌæ ÁV-»yLR iV

•

xm µR ¶-ÇØÌÁLi

PÍÜ[Ë³ ØgR iLigS @²T ¶-gj i©« xm µyÌÁNR PV xq WÀÁLiÀÁ©« − µ³ R ¶LigS xq öLiµj ¶-ryòLR iV.• FyÈÁ µy*LS xm µR ¶ù ryLSLiaS¬ õ úgR iz¤¦¦¦ryòLR iV

•

©ygR iLj iNRP»R ½ úxm xm Li¿R ÁLiÍÜ[ ®ª [gR iLigS @ª« xq LRiª« V¬ Â¿Á[zq ©« ®ª [ VÌÁV Â¿ÁÕÁ¾»½[ g]xm öÌÁV Â¿Ázm ö-©« ÛÉí Á[»R ½VLiµR ¶©« õ ¬d ¼½¬ /¬ ÇØ¬ õ úgR iz¤¦¦¦ryòLR iV.

6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³Ï Áùx qs©« s ryª« sWúgj i:1.ÊÁLi¼½ 2. ¿yLí R iV 3. |q ä¿` Á |m ©« VõÌÁV 4. FyhR iù-xm o-xq òNR PLi 5. xq Vµô R ¶-ª« VV-NR PäÌÁV

7. úxm ryLR i xm pLR i*NR PX-»yùÌÁV :(@) lLi[²T ¶¹¸¶W FyhS-¬ õ-¬ LR i*z¤¦¦¦Li-¿R Á-²y¬ NT P zm Ìý Á-ÌÁ©« V xq Lizq µô ð R ¶VÌÁV Â¿Á[̧ R ¶WÖÁ(A)

ËÜ[µ³ R ¶©yË³ Ï Áùxq ©« ryª« Wúgji xq ª« V-NR PWLR iVè N][ªyÖÁ (B) lLi[²T ¶¹¸¶W FyhR iLiÍÜ[ úxm ryLR iLi NSËÜ[¹¸¶[ V AÈÁ \ |m @ª« gS-x¤¦¦¦©« DLi²yÖÁ. AÈÁ: 1:• ÉÔ Á¿R ÁL` INR P − µyùLó j i Â¿Á[¼½NT P ÊÁLi¼½¬ LiVVryò²R ¶V • ª« VWùÑÁN` P úFyLR iLiË³ Ï ÁLi NSgS®© [ A ÊÁLi¼½¬ »][ÉÓ Á − µyù-Ló R iVÌÁÁ \ ®ª xm o-©« NR PV − xq V-LR iV-»y²R ¶V • ª« VWùÑÁN` P N]©« rygj i-©« Li-»R ½-ª« LR iNR PW A ÊÁLi¼½ ª« VL][ − µyù-Ló j iNT P, ª« VL][− µyù-Ló j iNT P − xq LR i-ÊÁ-²R ¶V-

»R ½VLi-µj ¶.

• ª« VWùÑÁN` P Algi[ xq ª« V-¸R ¶W¬ NT P F ª« Lj i ª« µô R ¶ ÊÁLi¼½ DLiÛÉÁ[ ªyLR iV lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶-gj i©« úxm aR PõNR PV ÇÁªyÊÁV Â¿ÁFyöÖÁ.

(C ) : NSLR iù-úNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ NR PX»yù-ÌÁ\ |m @ª« gS-x¤¦¦¦©« NR PÖÁ-gj i-̧ R ¶VVLi-²yÖÁNR PX»R ½ùLi : 1

• lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` − ¬ zm Li-ÀÁ©« FyhS-¬ NT P xq LiÊÁLi-µ³ j ¶LiÀÁ F Li»R ½-ª« LR iNR PV − ©« õµj ¶ ¾»½ÌÁV-xq V-NR PVLi-ÉØLR iV

•

52 ª« }m ÒÁÍÜ[ 10 ª« xm µyù¬ õ Ë³ Øªy¬ õ ¿R ÁµR ¶-ªyÖÁ= DLiÈÁVLi-µj ¶.

• µk ¶¬ gR iVLj iLiÀÁ @²T ¶-gj i©« úxm aR Põ-ÌÁNR PV − µyù-Ló R iV-ÌÁV ÇÁªyÊÁV Â¿Áxm ö²y¬ NT P zq µô ð R ¶-xm LR i-¿yÖÁ. 1


2/104

NR PX»R ½ùLi : 2:ªyxq òª« Li / ÀÁ»R ½òª« VV / »R ½-xm öV / |m µô R ¶-ÌÁV / ª« V-¬ zt Q / ©ygR i-Lj i-NR P»R ½(@Ló R iLi) (@Ló R iLi) (ª« ù¼½-lLi[NR Pxm µR ¶Li) (ª« ù¼½-lLi[NR Pxm µR ¶Li) (ÊÁx¤¦¦¦§-ª« ¿R Á-©« Li) (r~Li»R ½-ªyNR PùLi)

C xm µyÌÁNR PV lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` AÈÁ ª« Vµ³ R ¶ùÍÜ[ @²T ¶-gj i©« − µ³ R ¶LigS ÇÁªyÊÁV-ÖÁ-ryòLR iV.

(C)

NSLR iù-úNR Pª« VLiÍÜ[ úxm xq Lj iLiÂ¿Á[ FyÈÁ ¬ ¿yLí R iV-\ |m LSzq »R ½LR i-gR i¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶-Lj i+Li-¿yÖÁ.

FyÈÁ

xm Ìý Á− : ¾»½ÌÁVgR iV ÕÁ²ï R ¶-ÍØLS ! ¿R ÁµR ¶-ª« Li²T ¶ −d VLR iV aRP»R ½-NSÌÁW

ª« V©« úÊÁ»R ½V-NR PV©« ®ª ÌÁVgR iV ¬ ¿RÁVè ÊÁLigSLR iV µj ¶®ª *ÌÁW!

¿R ÁLR ißáLi : ¬ ÌÁÀÁ ¬d LRiV-ú»ygj i¾»½[ úÊÁ»R ½VNR PV ¬d LRiV-NSLR iV LS!

xm LR iVgR iV µk ¶zq FyÌÁV-ú»ygR iV úÊÁ»R ½VZNP[ ÊÁLigSLRiª« °LS

xm LR iVgR iV ©« VLi²T ¶ xm oÉí Ó ÁLiµj ¶ ®© [ÉÓÁ ©ygR iLj iNRP»R ½LS

®ª [gRi xm ²R ¶NR P ®© ª« Vø-µj ¶}q ò ¬d ª« V©« V-gR i²R ¶ rygR iµR ¶V-LS! ee xm Ìý Á− ee

¿R ÁLR ißáLi: xm LR iV-ÌÁNR PV Â¿Á[zq ©« ®ª [ VÌÁV Â¿Áxm öV-N][NR PV g]xm ögS

g]xm öÌÁV Â¿Áxm ö-²y¬ õ ®ª V¿R ÁVè-N][LR iV |m µô R ¶ÌÁW

ª« V©« x q V-ÍÜ[©« »R ½ÌÁ-¿R ÁV-N][LS g]xm öÌÁV Â¿ÁF~ö µô R ¶¬d

ª« V¬ zt Q¬ g]xm ögR i ¿R ÁW}m C ¬d ¼½ ª« VLRiª« NR PVLS eex msÌý Á−see


3/104

2. LSª« sV©« sõ NR P Ŕ ¶i1. −sx tsQ¸R ¶VLi:s¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igRi¼½: 5 ª« s »R ½LR igR i¼½3. FyhR iLi: LSª« sV©« sõ NR P Ŕ ¶ 4. x qsª« sV¸R ¶VLi: 30¬ssVuyÌÁV

5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV s−sµyù-Ló j i¬d s, −sµyùLó R iVÌÁV :c

LSª« V©« õ @®© [ ËØÌÁV²R¶V ¿R ÁµR ¶Vª« oN][ÛÍÁ[NR P F¡ª« ²y¬ NT P gRiÌÁ NSLR i-ßØ-ÌÁ©« V Ez¤¦¦¦ryòLRiV

ª« VVLj i-NT P-ªy²R ¶ÍýÜ[ ¬ ª« zq Li-Â¿Á[ªyLj i ÒÁª« ©« − µ³ y©« Li F ÍØ DLiÈÁVLiµ][ @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLi-ÉØLR iV.

x m Èí ÁßØÌÁÍÜ[ ª« VVLj iNT P ªy²R¶ÌÁV F LiµR ¶VNR PVLi-ÉØ¹¸¶W @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLi-ÉØLR iV

|m µô R ¶ NR PVÈÁVLi-ÊÁLi, ÀÁ©« õNR PVÈÁVLiÊÁLi ª« Vµ³R ¶ù ÒÁª« ©« − µ³y©« LiÍÜ[ ¾»½[²yÌÁ©« V, NSLR i-ßØ-ÌÁ©« V @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLi-ÉØ-LR iV.

ªy»yª« LR ißá NSÌÁVxt Qùxm o N][LR i-ÌÁ©« VLi²T¶ NSFy²R ¶VN][ª« ²y¬ NT P ª« V©« ª« VLi»y Â¿ÁÈýÁV − Lj i-− gS|m Li¿yÌÁ¬ @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLi-ÉØ-LR iV.

AÈÁ, FyÈÁÌÁ µy*LS aSLk i-LR i-NR P, ª« W©« zq N][Íý Ø-ryÌÁ©« V |m LiF~Liµj ¶Li¿R ÁV NR PVLiÉØ-LR iV.

x q ª« W¿yLR i }q NR P-LR ißá \ ®© xm oßØù¬ õ |m LiF~Li-µj ¶Li-¿RÁVNR PVLi-ÉØ-LR iV.6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³ Ï Áùx qs©« s ryª« sWúgj i:

1.FyhR iùxm oxq òNR PLi 2. xm ÛÍý ÁÈÁWLj i ÀÁú»R ½Li gk izq ©« ¿yLí R iV 3. ª« VVLj iNT P ªy²R ¶ ÀÁú»R½Li gk izq ©« ¿yLíR iV

4. |m µô R ¶ NR PVÈÁVLi-ÊÁLi, ÀÁ©« õ NR PVÈÁVLi-ËØÌÁ ÀÁú»yÌÁV 5. ²R¶xqí LR iV 6. xq Vµô R ¶ª« VVNR PäÌÁV.

7. úx msryLR i x mspLR i* NR PX»yùÌÁV : (@) NSLR iù-úNR P-ª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li-¿RÁËÜ[¹¸¶[V AÈÁ©« V gR iWLj iè ¾»½ÌÁVxq V

N]¬ DLi²yÖÁ.

AÈÁ: ‘²R ¶xqí LR iV AÈÁ’ A²T¶Li-¿R Á²y¬ NT P d −d ÌÁVgS »R½LR i-gR i-¼½ÍÜ[¬ zm ÌýÁÌÁLi-µR ¶Lj i¬d F , ÕÁ @¬ lLiLi²R¶V

ÇÁÈý ÁVgS − Ë³ ÏÁÑÁLi-¿yÖÁ. C lLiLi²R ¶V ÇÁÈý ÁV »R ½LR igRi¼½ gR iµj¶ÍÜ[ lLiLi²R ¶V ÀÁª« LR i©« ª« LR iV-xq gS ¬ ÌÁ-ÊÁ-²yÖÁ

gR iµj ¶ ª« Vµ³ R ¶ùÍÜ[ ÀÁ©« õ ª« X»R ½òLigk izq , µy¬ ª« Vµ³ R ¶ùÍÜ[ ²R ¶x qí LRiV DLi¿yÖÁ;

lLi[²T ¶¹¸¶WÍÜ[ xq Ligk i»R ½Li ®ª VVµR ¶-ÌÁª« gS®© [ IN]äNR Pä ÇÁÈí ÁV ©« VLi²T ¶ IN]ä-NR PäLR iV ª« ÀÁè, ª« X»R ½òLi¿R ÁVÈí ÁW

¼½LR iV-gR iV»R ½W, ²R ¶xqí LR iV©« V ¼d ½xq V-N]¬ ®ª ÎØþ-ÖÁ.

²R ¶xqí LRiV ¼d ½xq V-NR PV-®ª ×Áþ©« úgRiWxm o ªyLj i¬ @Õ³ Á-©« Liµj ¶Li¿yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi 1 : − ©« õ xq LiË³ Ø-xt Q-ßáÌÁ Aµ³ yLR iLigS lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV »R ½LR igRi¼½-ÍÜ[¬ − µyùLó R iV-ÌÁÂ¿Á[ xq ª« W-µ³ y©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ. 3


4/104

NR PX»R ½ùLi : 2 : FyhR iùxm o-xq òNR PLi 105 ª« }m ÒÁ-ÍÜ[¬ xm µR ¶-ÇØÌÁLi bd PL


5/104

3. ª« sWÈÁÌÁ úx ms¸R ¶Wß Li

1. −sx tsQ¸R ¶VLi: ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igR i¼½: 4ª« s

3. sFyhR iLi }msLR iV: ª« sWÈÁÌÁ úx ms¸R ¶Wß Li 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLi:30¬s//

5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV: −sµyùLó j i¬d s −sµyùLó R iVÌÁV

µR ¶WLR i úFyLi»yÌÁÍÜ[ D©« õ ÊÁLiµ³ R ¶Vª« oÌÁV, }q õz¤¦¦¦»R ½VÌÁNR PV D»R ½òLSÌÁ µy*LS xq ª« W¿yLS¬ õx m Lixm ª« ¿R Áè¬ : ªyLj i ©« VLi²T ¶ xq ª« W¿yLS¬ õ F~LiµR ¶ª« ¿R Áè¬ @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLiÉØLR iV;

D»R ½òLSÌÁV LS}q − µ³ y©y¬ õ @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLiÉØLRiV;

ÀÁLR iV©yª« WÍÜ[ zm ©± N][²` ¶ ¹¸¶VVNR Pä úFyª« VVÅÁù»R ½©« V @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLiÉØLR iV;

»R ½FyÍØ NSLSùÌÁ¸R ¶WÌÁV @Liµj ¶LiÂ¿Á[ }q ª« ÌÁ©« V gR iWLjiè ¾»½ÌÁVxq VNR PVLiÉØLR iV; @Õ³ Á©« LiµR ¶©« − ÌÁVª« ©« V |m LiF¡Liµj ¶Li¿R ÁVNR PVLiÉØLR iV; x q ª« WÇÁLiÍÜ[ − − µ³ R ¶ ª« X»R ½VòÌÁ ªyLR iV @Liµj ¶LiÂ¿Á[ }q ª« ÌÁ gR iWLj iè − − Lj iLi¿R ÁgR iÌÁVgR iV»yLRiV; x q W¿R Á©« ÌÁV @µ³ yLR iLigS @Õ³ Á©« LiVVLi¿R ÁgR iÌÁVgR iV»yLR iV; AÈÁ,FyÈÁÌÁ µy*LS aSLk iLR iNR P, ª« W©« zq N][Íý Øxq Li |m LiF¡Liµj ¶Li¿R ÁVNR PVLiÉØLR iV; »R ½ª« VNR PV ¾»½ÖÁzq ©« ÛÍÁ[µy }q NR PLjiLiÀÁ©« xq ª« W¿yLS¬ õ r~Li»R ½ ª« WÈÁÍý Ü[ LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV

6.

ËÜ[µ³ R ¶©yË³ ÏÁù©« s ryª« sVúgj i: 1. FyhR iùxm oxq òNR PLi 2. F¡xqí VNSLïR iV,NR Pª« Lý RiV 3.F¡ríy{mn xq V}q − Lig` i= F N_LiÈÁV Fyxq Vxm oxq òNR Pª« VV 4. |q ÍÞ Fn¡©±

7. úx msryLR i x mspLR i* NR PX»yùÌÁV:c (@) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ A²T ¶LiÂ¿Á[ ‘AÈÁ’ gR iVLj iLiÀÁ ¾»½ÌÁVxq VN]¬DLi²yÖÁ.AÈÁ:c lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` xq W¿R Á©« ÌÁNR PV @©« VgR iVßáLigS úNT PLiµj ¶ − µ³ R ¶LigS @Õ³ Á©« LiVVLi¿yÖÁ.

1. F¡£qí ª« Wù©± \ |q NT PÍÞ ÛËÁÍÞ ú®ª Wgj ixq Wò;D»R ½òLSÌÁV Bxq Vò©« õÈý ÁVgS;

2.|q ÍÞ Fn ¡©± ÍÜ[ − V @ª« Wø ©y©« õÌÁ»][ ª« WÉý Ø²R ¶V»R ½V©« õÈý ÁVgS;

3.D»R ½òLRiLi LSzq ; F¡xqí V ËØN` P= ÍÜ[ ®ª [xq Vò©« õÈý ÁVgS; 4. \ lLi»R ½V F~ÍØ¬ õ µR ¶V¬ õ; − »R ½ò©yÌÁV ¿R ÁÌý ÁV»R ½V©« õÈý ÁVgS;

5. \ ®²¶Qûª« L` i ÊÁxq V=©« V ©« ²R ¶Vxm o»R ½V©« õÈý ÁVgS;

6. ²yNíR PLRiV L][gR iVÌÁ©« V xm Lk iOT PQxq V©« õÈý ÁVgS;

7. ª« WlLiäÉÞ ÍÜ[ NR PWLR igS¸R ¶VÌÁV @ª« VVø»R ½V©« õÈý ÁVgS zm ÌýÁÌÁV ©« ÉÓ ÁLi¿yÖÁ.(A) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁ\ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NR PÖÁgj i ¸R ¶VVLi²yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi1: xq LiË³ Øxt QßáÌÁ µy*LS − ©« õ FyhSùLiaR PLi\ |m lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV »R ½LR igR i¼½ÍÜ[¬zm Ìý ÁÌÁÂ¿Á[ xq ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ. 5


6/104

NR PX»R ½ùLi2: FyhRiùxm xq ò òNR PLi/27ª« }m ÒÁÍÜ[ lLiLi²R ¶ª« }m LS “ª« V©« »R ½FyÍØ ª« ùª« xqó ……. ©« VLi²T ¶

rí yLixm oÌÁV @¼½NT P}q ò ¿yÌÁV” ª« LR iNR PV zm Ìý ÁÌÁV @Ló R iLi Â¿Á[xq VNRPVLiÈÁW ¿R ÁµR ¶Vª« oN][ªyÖÁ;

•

¿R Áµj ¶− ©« }m LS @µ³ yLR iLigS lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV zm Ìý ÁÌÁV ÇÁªyÊÁVÌÁV Â¿ÁFyöÖÁ.NR PX»R ½ùLi3: AÈÁÍÜ[ Ë³ ØgR iLigS lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` xq WÀÁLiÀÁ©« − µ³ R ¶LigS zm Ìý ÁÌÁV @Õ³ Á©« LiVVLi¿yÖÁ;

• C úNT PLiµR ¶ ¾»½ÖÁzm ©« ª« ùNR PVòÌÁV F ÍØLiÉÓ Á }q ª« ÌÁV @Liµj ¶ryòL][ IN][äNR Pä − µyùLój iÂ¿Á[»R ½Â¿Ázm öLi¿yÖÁ

1. DFyµ³ yù¸R ¶VV²R ¶V 2.²yNí R PLR iV 3. \ |q ¬ NR PV²R ¶V 4.FyhSaSÌÁÍÜ[ ª« LiÈÁª« V¬ zt Q(MDM)5. NSLjiøNR PVÌÁV 6.F¡xqí Vª« Wù©± 7.\ lLi»R ½VÌÁV(ª« ùª« ry¸R ¶VµyLR iVÌÁV)

(B) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ úxm ryLR iª« V¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« V ¿yLí R iV\ |m xq öxtí QLigS LSzq ; úxm ryLR i xq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[ »R ½LR igRi¼½gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿yÖÁ.

FyÈÁ xm Ìý Á− : ª« WÈÁÌÁV ®ª W}q D»R ½òLR iª« W: ª« W ZOP[Qª« VLi N][lLi[ D»R ½òLR iª« W!

»R ½FyÍØ LR iWxm LiÍÜ[ »R ½Liú»R ½VÌÁV xm LiÀÁ©« »R ½LR iLigRiª« W!ª« W »R ½FyÍØ NSLSùÌÁ¸R ¶Vª« W! //ª« WÈÁÌÁV//

¿R ÁLR ißáLi1: Fyª« oLR i\ ®ª V F gj iL]¿yèª« o gR iVúLSÛÍÁNT Pä ¼½Lj igSª« pµR ¶W»R ½ÌÁ»][ ®ª W¸R ¶VÊÁ²ï yª« o F¡xqí V @LiÈÁW xm ÌÁNR PLj iryòª« o®ª [ VLi x m Lizm ©« ELR iV F¡ªyÌÁLiÛÉÁ[ zm ¬ N][²` ¶ ¬d »][²R ¶V®ª ÎÏ Áþ²y¬ NU P LSª« ²y¬ NU P F¡rí y{mn xq V ¬d gR iW²R ¶V //ª« WÈÁÌÁV//

¿R ÁLR ißáLi2: FyLji=ÎÏ Áþ©« V xm Li}m ª« o cª« V¬ ¸R ¶WLï R iQLý R i©« V ®ª W}q ª« o|m ×Áþ xm ú¼½NR PÌÁV xm LiÂ¿Á[ª« o c\ |q ¬ NR PV¬ NR PÊÁVLR iLi}m ª« o

F~LiµR ¶Vxm o©« V ª« WNRPV ®© [LSöª« oc }q − LigR iV= ËØùLiNRPV©« V ©« ²T ¶Fyª« o|q ÍÞ Fn ¡©± ª« ÀÁè©y! C ®ª VLiVVÍÞ ¾»½ÀÁè©y! F xm öÉÓ ÁNU P ª« W®© [x q VòLi¬d ª« o D»R ½òLR iª« W //ª« WÈÁÌÁV//

6


7/104

4.\ lLi»R ½V ¾»½ÖÁ−s

1. −sx tsQ¸R ¶VLi: ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LRigR i¼½: 4ª«s

3. sFyhR iLi }msLR iV: \ lLi»R½V ¾»½ÖÁ−s 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLi:30¬s//

5.

ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV: −sµyùLó R iVÌÁV

• LSª« V¸R ¶Vù @®© [ \ lLi»R ½V »R ½©« NR PV F µR ¶V\ lLi©« xq ª« Vxq ù©« V xq ª« V¸R ¶Vxq WöQQLj iò»][ F ÍØxm Lj ixt QäLj iLi¿R ÁVNR PV©yõ²][ @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLiÉØLR iV;

• xq ª« Vxq ùÌÁ©« V xq ª« V¸R ¶Vxq WöQQLj iò»][ xm Lj ixt QäLj iLi¿R ÁVN][ª« ¿R Áè¬ ¾»½ÌÁVx q VNR PVLiÉØLR iV; • ÇØ¼d ½¸R ¶WÌÁV,ry®ª V»R ½ÌÁV ¾»½ÌÁVxq VNR PVLiÉØLR iV. xq LiµR ¶LS÷é¬ õ ÊÁÉí Ó Á ªyÉÓ Á¬ F ÍØ, F NR Pä²R ¶

Dxm ¹¸¶Wgj iLi¿yÍÜ[ @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLiÉØLR iV; • FyhSùLiaS¬ NT P xq Lj ixm ®²¶[ − µ³ R ¶LigS AÍÜ[ÀÁLiÀÁ r~Li»R ½LigS }m LR iV |m Èí ÁgR iÌÁVgR iV»yLR iV; •

AÈÁ,FyÈÁÌÁ µy*LS aSLk iLR iNR P, ª« W©« zq N][Íý ØryÌÁ©« V F~LiµR ¶V»yLR iV; • ÇØ¼d ½¸R ¶WÌÁV, ry®ª V»R ½ÌÁV }q NR PLj iLi¿R ÁgR iÌÁVgR iV»yLR iV.

6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³ ÏÁù©« s ryª« sVúgj i: 1. FyhSùxm ox q òNR PLiÍÜ[¬ ÀÁú»yÌÁ©« V gk izq ©« ¿yLíR iVÌÁV 2. ry®ª V»R ½ÌÁV,ÇØ¼d ½¸R ¶WÌÁV LSzq DLiÀÁ©« ¿yLí RiV 3. ²R ¶xqí L` 4. xq Vµô R ¶ ª« VVNR PäÌÁV 5. FyhSùxm oxq òNRPLi

7. úx msryLR i x mspLR i* NR PX»yùÌÁV:c

(@) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V ‘AÈÁ’ ©« V gRiWLj iè gRiVLj iLiÀÁ ¾»½ÌÁVxq VN]¬ DLi²yÖÁ.AÈÁ:c

• »R ½LR igR i¼½ÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁLiµR ¶Lj i¬d lLiLi²R ¶V ÇÁÈý ÁVgS − Ë³ Ï ÁÑÁLi¿yÖÁ

• IN][äNR Pä ÇÁÈí ÁVÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁNR PV 1,2,3,…… BÍØ ª« LR iVxq ®© LiÊÁLý R iVZNP[ÉØLiVVLi¿yÖÁ

•

»R ½LR igR i¼½ gRiµj ¶ ª« Vµ³ R ¶ùÍÜ[ ÀÁ©« õ ª« X»R ½òLi gk izq ; µy¬ ª« VµR ¶ùÍÜ[ “²R ¶xqí L` ” DLi¿yÖÁ;

• ª« X»yò¬ NT P lLiLi²R ¶V \ ®ª xm oÍØ xq ª« W©« µR ¶WLR iLiÍÜ[ lLiLi²R ¶V ÇÁÈý ÁÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁ©« V

¬ ÌÁÛËÁÉí ØÖÁ• lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` Â¿Ázm ö©« @LiZNP úxm NSLR iLi lLiLi²R ¶V ÇÁÈý ÁÍÜ[ @®µ¶[ ©« LiÊÁLR iV gR iÌÁ

zm Ìý ÁÖÁµô R ¶LR iW ª« X»R ½òLi µR ¶gæ RiLR iNR PV LSªyÖÁ.

• ª« VWùÑÁN` P − ¬ zm xq Vò©« õLi»R ½ }q xm o ª« X»R ½òLi ¿R ÁVÈí ÁW ¼½Lj igR iW»R ½V “²R ¶xqí L` ”i¼½xq VN][¬ »R ½ª« V ÇÁÈí ÁVª« µô R ¶NR PV xm LR iVlgi»yòÖÁ;

•

J²T ¶F¡LiVV©« ÇÁÈí ÁVÍÜ[¬ INR PLRiV INR P ÇØ¼d ½¸R ¶VLi Â¿ÁFyöÖÁ, µy¬ ¬ ©« Ìý Á ÊÁÌý Á\ |m

LS¸R ¶WÖÁ.

(A) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁ\ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NR PÖÁgj i ¸R ¶VVLi²yÖÁ. 7


8/104

NR PX»R ½ùLi1: x q LiË³ Øxt QßáÌÁ µy*LS − ©« õ FyhSùLiaR PLi\ |m lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV »R ½LR igR i¼½ÍÜ[¬zm Ìý ÁÌÁÂ¿Á[ x q ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi2: FyhRiùxm oxq òNR PLi 74ª« }m ÑÁÍÜ[¬ lLiLi²R ¶ª« }m LS©« V zm Ìý ÁÌÁÂ¿Á[ ¿R Áµj ¶− Li¿yÖÁ.

• ¿R Áµj ¶− ©« }m LS @µ³ yLR iLigS lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV zm Ìý ÁÌÁV ÇÁªyÊÁVÌÁV Â¿ÁFyöÖÁ.NR PX»R ½ùLi3: AÈÁÍÜ[ Ë³ ØgR iLigS J²T ¶©« zm Ìý ÁÌÁV ÇØ¼d ½¸R ¶WÌÁ©« V, ry®ª V»R½ÌÁ©« V Â¿ÁFyöÖÁ. ªyÉÓ Á¬ ©« ÌýÁÊÁÌý Á\ |m

LS¸R ¶WÖÁ(B) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ úxm ryLR iª« V¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« V ¿yLí R iV\ |m LSzq DLi¿R ÁVN]¬ ; úxm ryLR i xq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[

»R ½LR igR i¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lji+Li¿yÖÁ

:FyÈÁ: xm Ìý Á− : − ©yõLS J ËØÌÁÌÁW! F ÌÁVgR iV |m Éí Ó Á©« ÀÁNR PVäÌÁV

\ lLi»R ½V ®ª [zq ©« F »R ½VòÌÁV F ÌÁVgR iV©« V Â¿Á[|q ©« V ÀÁ»R ½VòÌÁV //− ©yõLS//

¿R ÁLR ißáLi1: Ë³ Ï ÁW− V \ |m ©« \ |m LR iV @Li»yc F ÌÁVgR iV\ ZNP Bryò©« ©yõ²R ¶VaR P©« NSä¸R ¶VÌÁV »y©« V ¼d ½xq VN]¬ c ÆØ×d Á\ |m LR iV©« V µy¬ NT PÂ¿Áè©« VÇÁLj igj i©« ©« xtí QLi F Ljigj i©« F ÌÁVgR iVc NT PLiµj ¶xm LiÈÁ©« V »R ½©« NT Pª« VøLiµj ¶ª« LR i xm LiÈÁ©« V ®ª [zq ©« \ lLi»R ½Vc F Li²R ¶V Â¿Á»R ½ò©« V F ÌÁVgR iVNT PÂ¿Áè©« Vµ³ y©« ùª« VV©« Li»y BLiÉÓ ÁNT P »][ÖÁc x¤¦¦¦LiVVgR i NSÌÁLi gR i²R ¶xm rylgi©« Vª« V×d Áþ ®ª Wxq Li ÇÁLj igj iLiµR ¶LiÈÁWc F ÌÁVgR iVÊÁLiÉÓ ÁNT P NR P²R ¶Vxm o ª« VLi®²¶©« V //− ©yõLS//

¿R ÁLR ißáLi2: \ |m ©y NT PLiµy DLi®²¶[\ |m LR iVc »R ½©« ZNP[ NSªyÌÁ©« õµj ¶ F ÌÁVgR iVÂ¿ÁLR iNR PV \ |m LRiV©« V ®ª [zq ©« \ lLi»R ½Vc ®ª VVµR ¶ÌÁV ÀÁª« Lji µy¬ NT PÂ¿Áè©« VÂ¿ÁLR iNR PV gR i²R ¶ÌÁ©« V ¼d ½xq VNR PV®ª ×Áþc zm Li²T ¶ ª« LiÈÁÌÁV Â¿Á[xq VNR PV¼½®© ©« Vxq ª« V¸R ¶Vxq WöQQLj iò ¿R ÁWzm ©« \ lLi»R ½VNR PVc Ë³ Ï Á¸R ¶Vxm ²T ¶ F ÌÁVgR iV FyLj iF¡¹¸¶V©« V //− ©yõLS//

8

5.¿R ÁúNSÌÁ NR PVLk iè1. −sx tsQ¸R ¶VLi: ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igR i¼½: 4ª« s


9/104

3. sFyhR iLi }msLR iV: c ¿R ÁúNSÌÁ NR PVLk iè 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLi: 30¬s// 5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV: −sµyùLó j i¬d s −sµyùLó R iVÌÁV

x q ª« WÇÁLiÍÜ[¬ − − µ³ R ¶ LR iNSÌÁ ª« ùNR PVòÌÁ©« V xm Lj ibd PÖÁLiÂ¿Á[ \ ®© xm oßáùLi @ÌÁª« LRi¿R ÁVNR PVLiÉØLR iV; úxm ¾»½[ùNR P @ª« xq LSÌÁV gR iÌÁ ª« ùNR PVòÍý Ü[ A»R ½ø|qó ^ LR iùLi ¬ Li}m ÍØ úxm ª« LjiòryòLRiV;

©« ²R ¶ª« ÛÍÁ[¬ zqó ¼½ÍÜ[ DLi²T ¶NR PW²y xq *¸R ¶VLigS xm ©« VÌÁ¬ õ Â¿Á[xq VN][®© [ xq V¬d »y ÍØLiÉÓ Á ªyLj i¬@Õ³ Á©« Liµj ¶ryòLR iV;

úxm ¾»½[ùNR P @ª« xq LSÌÁV gR iÌÁ ª« ùNR PVòÌÁV NR PW²y ¿yÍØ xm ©« VÌÁ©« V xq ª« VLó R iª« Li»R ½LigS ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁgR iÌÁLR i¬ @LóR iLi Â¿Á[xq VNR PVLiÉØLRiV

AÈÁ,FyÈÁÌÁ µy*LS aSLk iLR iNR P, ª« W©« zq N][Íý ØryÌÁ©« V |m LiF¡Li¿R ÁVNR PVLiÉØLR iV x q Lixmn VÈÁ©« ©« V xq LiË³ Øxt Qß LR iWxm LiÍÜ[ LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLRiV

6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³ ÏÁù©« s ryª« sVúgj i: 1. FyhR iùxm oxq òNR PLi 2.úxm ¾»½[ùNR P @ª« xq LSÌÁV gR iÌÁ ª« ùNRPVòÌÁV

Dxm ¹¸¶Wgj iLiÂ¿Á[ ª« xq Vòª« oÌÁ ÀÁú»yÌÁV 3.FyhSùLiaR P ÀÁú»yÌÁV gk iÀÁ©« ¿yLí R iV 7. úx msryLR i x mspLR i* NR PX»yùÌÁV:c

(@) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V ‘AÈÁ’ ©« V gRiWLj iè gRiVLj iLiÀÁ ¾»½ÌÁVxq VN]¬ DLi²yÖÁ.AÈÁ:c »R ½LR igRi¼½ÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁLiµR ¶LR iW INR PLj i ®ª ©« VNR P INR PLR iV ª« X»yòNSLR iLiÍÜ[ ¬ ÌÁÊÁ²yÖÁ

• F NR PVäª« ª« VLiµj ¶ zm Ìý ÁÌÁVLiÛÉÁ[ lLiLi²R ¶V ª« ÌÁ¸R ¶WÌÁÍÜ[ ¬ ÌÁÊÁ²yÖÁ

• lLi[²T ¶¹¸¶WÍÜ[ ª« VWùÑÁN` P ®ª VVµR ¶ÌÁª« gS®© [ zm Ìý ÁÌÁLiµR ¶LR iW ILiÉÓ Á NSÖÁ\ |m NR PVLiÈÁVNR PVLiÈÁW INR PLj i

®ª ©« VNR P INR PLR iV ª« X»yòNSLRiLiÍÜ[ ¼½LR igSÖÁ.• ª« VWùÑÁN` P @gj iF¡gS®© [ NR PVLiÈÁ²R ¶Li Azm ®ª [¹¸¶WÖÁ

(A) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁ\ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NR PÖÁgj i ¸R ¶VVLi²yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi1: xq LiË³ Øxt QßáÌÁ µy*LS − ©« õ FyhSùLiaR PLi\ |m lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV»R ½LR igR i¼½ÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁÂ¿Á[ xq ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁNR PX»R ½ùLi2: AÈÁÍÜ[ Ë³ ØgR iLigS lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÓ Á¿R ÁL` INR P ªyNR PùLi Â¿Ázm ö: A ªyNR PùLi ÍÜ[¬ Gµ][ INR P

xm µy¬ NT P @®µ¶[ @Ló R iLi ª« Â¿Á[ è ª« VL][NR P xm µR ¶Li Â¿Áxm öª« V¬ @²T ¶gj i©« xm öV²R ¶V zm Ìý ÁÌÁÂ¿Á[ xm µyÌÁVÂ¿Ázm öLi¿yÖÁ.

1. A®ª VNR PÎÏ Á§þ “A©« LiµR ¶Li»][” ®ª VLj iaSLiVV. A©« LiµR ¶Li»][

2.

DFyµ³ yù¸R ¶VV²T ¶ úxm aR PõNRPV xq LR iÎÏ Á “ÇÁªyÊÁV” Â¿Ázm öLiµj ¶.ÇÁªyÊÁV

3. ª« VVÅÁùª« VLiú¼½ “ÇÁ©yõ¬ ” D®µô ¶[bPLiÀÁ ª« WÉý Ø²R ¶V»R ½V©yõLRiV ÇÁ©y¬ õ

NR PX»R ½ùLi 3:lLi[²T ¶¹¸¶WÉÓ Á¿R ÁL` Â¿Á}m ö C úNTPLiµj ¶ xm µyÌÁ©« V ÉÓ Á¿R ÁL` ©« Ìý Á ÊÁÌý Á\ |m LS¸R ¶WÖÁ. 9

1.

ª« WÈý Á²R ¶²R ¶Li 2. ©« ²R ¶ª« ²R ¶Li 3. gk i¸R ¶V²R ¶Li 4 EgR i²R ¶Li. 5.D»R ½NR P²R ¶Li


10/104

• lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÓ Á¿R ÁL` xq W¿R Á©« ÌÁNR PV @©« VgR iVßáLigS ©« Ìý Á ÊÁÌý Á\ |m LSzq D©« õ IN]äNR Päxq ª« Wxm NR P úNT P¸R ¶W x m µy¬ NTP IN]äNR Pä − µyùLó ji Â¿Á[»R ½ IN]äNR Pä @x q ª« Wxm NR PúNT P¸R ¶Wxm µR ¶Li Â¿Áxm öLi¿yÖÁ.

(B) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ úx m ryLR iª« V¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« V ¿yLí R iV\ |m LSzq DLi¿R ÁVN]¬ ; úxm ryLR ixq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[ »R ½LR igR i¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿yÖÁ:FyÈÁ:

xm Ìý Á− : ©« ²R ¶ª« ÛÍÁ[¬ xq V¬d »R ½ ©« ²R ¶ª« ²T ¶¬ − ©« LRiLi²T ¶A»R ½ø − aS*xq Li»][ xm ©« VÛÍÁ©¯[ õ Â¿Á[̧ R ¶VV©« Li²T ¶ // ©« ²R ¶ª« ÛÍÁ[¬ //

¿R ÁLR ißáLi: ¿R ÁúNSÌÁ NR PVLj iè»][ ¼½LR iVgR iV»R ½W DLiÈÁVLiµj ¶NR Pxtí Q\ ®ª V©« x m ©« VÌÁV NR PW²R ¶ Bxtí QLi»][ Â¿Á[xq VòLiµj ¶

ILiÈÁLj igS »y©« V®ª ×Áþ xq LRiVNR PVÛÍÁ© [̄ õ ¾»½xq VòLiµj ¶xm ¬ ÍÜ[©« »R ½Öý ÁNT P ry¸R ¶V®ª VLi»][ Â¿Á[xq VòLiµj ¶ //©« ²R ¶ª« ÛÍÁ[¬ //

¿R ÁLR ißáLi:c úxm ¾»½[ùNR P @ª« xq LSÌÁV NR PÖÁgj i¸R ¶VV©« õ zm Ìý ÁÌÁV@LiµR ¶Lj iÍØ ªyLR iVNR PW²R ¶ xq ª« VLó R iV\ ÛÍÁ©« ª« ùNR PVòÌÁV®ª ÖÁNT P¼d ½|q ò ªyLj iÍÜ[ µygj i¸R ¶VV©« õ aR PNRPVòÌÁVÂ¿Á[̧ R ¶VgR iÌÁLR iV ª« V©« ÍØlgi[ F ®© õ© [̄ õ @µR ¶V÷»yÌÁV //©« ²R ¶ª« ÛÍÁ[¬ //

10


11/104

6.AßÓ ª« sVV»R ½ùLiic2

2. −sx tsQ¸R ¶VLi: ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igR i¼½: 4ª« s

4. sFyhR iLi }msLR iV:AßÓ ª« sVV»R ½ùLiic2 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLi:30¬s//

ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV: xq LiË³ Øxt QßáÌÁV µy*LS xm µyùÌÁ©« V,ªyÉÓ Á Ë³ ØªyÌÁ©« V, @LiµR ¶VÍÜ[¬ ¬d ¼½¬ úgR iz¤¦¦¦ryòLR iV xm µyùÌÁ©« V, Ë³ Øª« , LSgR i ¸R ¶VVNR PòLigS Fy²R ¶gRiÌÁVgR iV»yLR iV xm µR ¶ùË³ ØªyÌÁ©« V Â¿Áxm ögR iÌÁVgR iV»yLR iV,LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV A²T ¶gj i©« xm aR PõÌÁNR PV xq ª« Wµy©yÌÁV Â¿Áx m ögR iÌÁVgR iVgSLR iV, LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV xm µyùÌÁ Ë³ ØªyÌÁ©« V, FyÈÁ LR iWxm LiÍÜ[ − ©« gR iÌÁVgR iV»yLR iV, FyÈÁ©« V r¡Li»R ½LigS

Fy²R ¶gR iÌÁVgR iV»yLR iV

ËÜ[µ³ R ¶©yË³Ï Áù©« s ryª« sVúgj i: 1. FyhR iùxm oxq òNR PLi 2.© [̄ÈÁVxm oxq òNR PLi |m ©« Võ C xm µyÌÁ©« V ©« Ìý Á ÊÁÌý Á\ |m LS¸R ¶VÖÁ

1.

Bª« VVøgR i 2. gR iVLiÈÁ 3. NRPVª« WLj i 4. ®© [LR iª« VV 5. ¬ NR Päª« VVFyÈÁ©« V LSzq DLiÀÁ©« ¿yLí R iV

(@) úx msryLR ix qsª« sV¸R ¶VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V ‘AÈÁ’ ©« V gR iWLj iè gRiVLj iLiÀÁ ¾»½ÌÁVxq VN]¬DLi²yÖÁ.

AÈÁ:c

úxm ryLR i xq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[ zm Ìý ÁÌÁ»][ AÈÁ©« V xq úNR Pª« VLigS @²T ¶Li¿yÖÁ

zm Ìý ÁÌÁ©« V ª« X»yòNSLR iLigS ¬ ÍÜ[ è|m Èí ÁÖÁ. ª« VWùÑÁN` P LSgS®© [ zm Ìý ÁÌÁ»][ AÈÁ A²T ¶Li¿yÖÁ

AÈÁ }msLR iV: Â¿ÁLR iVª« so AÈÁ

Â¿ÁLR iVª« oÍÜ[NT P @©« gS®© [ zm Ìý ÁÌÁLiµR ¶Lj i¬ ª« X»R ½òLiÍÜ[NT P µR ¶WNR P ª« V©yÖÁ

Â¿ÁLR iVª« o gR iÈí ÁV −d VµR ¶NT P @©« gS®© [ ª« X»R ½òLi ÊÁ¸R ¶VÈÁNR PV µR ¶WNR P ª« V©yÖÁ

lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÓ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV zm Ìý ÁÌÁ»][ xq ª« Wµy©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ(A) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁ\ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NR PÖÁgj i ¸R ¶VVLi²yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi1: úxm ryLR ixq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[¬ NR PX»yùÌÁV \ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NR PÖÁgj i DLi²yÖÁ1. xq LiË³ Øxt QßáÌÁ\ |m @²T ¶lgi[ úxm aRPõÌÁNR PV xq ª« Wµy©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ. LSÇÁÙ,ÌÁ»R ½ÌÁ xq ª« Wµ³ y©yÌÁ©« V

− ®© [ÍØ ¿R ÁW²yÖÁ.NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ úxm ryLR iª« V¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« V ¿yLí R iV\ |m LSzq , »R ½LR igRi¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿yÖÁ

11


12/104

FyÈÁx msÌý Á−s:c xq Vª« V¼½ aR P»R ½NR P ¬d »R ½VÌÁVc ¾»½ÌÁVxm o ÍÜ[NR P Lk i»R ½VÌÁV

A¿R ÁLj iLi¿R ÁV ªyLj iZNPxm öV²R ¶Vc @LiµR ¶V ª« VLiÀÁ xmn ÍØÌÁV

¿R ÁLR iß Li1:c Bª« VøgR i ¿R ÁµR ¶− ¬ © [̄LRiµj ¶c F LiµR ¶VNR PV N]LR igSµR ¶V@ª« Vø©« V zm ÌÁª« ¬ © [̄LR iµj ¶c ÇÁ®© [øNSµR ¶V!»R ½ª« VVøÌÁ©« V zm ÌÁª« ¬ ©¯[LRiµj ¶c ©¯[lLi[ NSµR ¶V!NR Pª« VøLj i ª« V©« Vø©« V »R ½− *©« c g]¹¸¶[ Vù © [̄LR iV!

//xm Ìý Á− //¿R ÁLR iß Li2:c }q õx¤¦¦¦Li gRiÌÁ L][ÇÁÙÍý Ü[ Â¿Á[zq ©« »R ½xm öVÌÁV ¿R ÁW²R ¶LR iV.

Â¿ÁÖÁ− V ª« VVLiµR ¶V »R ½x m öVÛÍÁ[µR ¶V ÛÍÁNR Pä Â¿Á[̧ R ¶VLR iV

NR PWLj i− V Â¿Á²T ¶F¡LiVV©« Li»R ½ N][N]Ìý ÁÌÁV ®© [LSÌÁ©« VgR iVLj iòLi»R ½VLR iV ª« V©« − Vú»R ½VÛÍÁ aR Pú»R ½Vª« oÌÁª« o »yLR iV

//xm Ìý Á− //

12


13/104

7.AßÓ ª« sVV»yùÌÁV c 4

1. −sx tsQ¸R ¶VLi: ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igR i¼½: 4ª« s (7,8 x msµyùÌÁV) 4ª« s Ë³ ØgR iLi

3. sFyhR iLi }msLR iV:AßÓ ª« sVV»yùÌÁV c4 4. x qsª« sV¸R ¶VLi:30¬s//

5.

ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV:

• xm µyùÌÁ©« V − µyùLó R iVÌÁV µ³ yLSÎÏ ÁLigS ¿R ÁµR ¶ª« gR iÌæ ÁV»yLR iV

• Ë³ ØªyÌÁ©« V r~Li»R ½ ª« WÈÁÍý Ü[ Â¿Áxm ögR iÌæ ÁV»yLR iV

• xm µyùÌÁÍÜ[ ¬d ¼½¬ DµR ¶x¤¦¦¦LR ißáÌÁ µy*LS/NR P Ŕ ¶©« V Â¿Áxm ö²R ¶Li µy*LS @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLiÉØLR iV

•

}q õxx¤¦¦¦¬ õ NSFy²R ¶VN][ªyÌÁ¬ , gR iVßá − bPxtí Q»R ½ÌÁ ÊÁÉí Ó Á ª« V©« Vxt vÌÁ»][ ª« Vxq ÌÁV N][ªyÌÁ®© [ ¬d ¼½¬ úgR iz¤¦¦¦ryòLR iV

• xm µR ¶ÇØÌÁLiÍÜ[ Ë³ ØgR iLigS BÀÁè©« xm µyÌÁNR PV @²T ¶gj i©« − µ³ R ¶LigS xq öLiµj ¶ryòLRiV

•

FyhRiLi ryLSLiaS¬ õ FyÈÁ µy*LS úgR iz¤¦¦¦ryòLR iV6. ËÜ[µ³ R ¶©¯[x msNR PLRiß ÌÁV

1. FyhR iùxm oxq òNRPLi 2. ¿yLí RiV 3. |q ä¿R ÁVèÌÁV4. xq Vµô R ¶ª« VVNR PäÌÁV 5. ©« Ìý ÁÊÁÌý Á

7.

úx msryLR i x mspLR i*NR PX»yùÌÁV(@) lLi[²T ¶¹¸¶W FyhS¬ õ − ©« ²y¬ NT P − µyùLóR iVÌÁ©« V x q Lizq µô R ¶VÖÁõ Â¿Á¸R ¶WùÖÁ(A) ËÜ[µ³ R ¶©yË³ Ï Áùxq ©« ryª« Vúgji¬ xq ª« VNRPWLR iVèN][ªyÖÁ(B)

lLi[²T ¶¹¸¶W FyhR iLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V AÈÁ©« VgR iVLj iLiÀÁ ¾»½ÌÁVxq VN]¬ DLi²yÖÁ

AÈÁ:c1

ª« VWùÑÁN` P LSgS®© [ zm Ìý ÁÌÁV ª« X»yò òNSLRiLigS ¼½LR igSÖÁ

ª« VWùÑÁN` P @gj iF¡gS®© [ Agj iF¡ªyÖÁ

®© [ÌÁ @®© [ xm µR ¶Li − ©« gS®© [ NR PWL][ èªyÖÁ

ÊÁLi²R ¶ @®© [ xm µR ¶Li − ©« gS®© [ ¬ ÌÁÊÁ²yÖÁ

(C) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁ\ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NR PÖÁgj i ¸R ¶VVLi²yÖÁ.NR PX»R ½ùLi1: FyhR iLi F Li»R ½ª« LRiNR PW − ©« õµj ¶ @²T ¶gj i©« úxm aR PõÌÁNR PV IN]äNR Pä úx m aR PõNR PV IN]äNR P

− µyùLój i¬ @²T ¶lgi[ÍØ xq Lizq µô R¶Li Â¿Á[̧ R ¶WÖÁ4ª« »R ½LR igR i¼½ ¾»½ÌÁVgR iV FyhR iù xm oxq òNRPLiÍÜ[ 51ª« }m ÑÁÍÜ[ 7ª« x m µR ¶ùLi − µyùLó R iVÌÁV µy¬ Ë³ Øªy¬ õ¿R Áµj ¶− Li¿yÖÁ


14/104

µy¬ \ |m A²T ¶gj i©« úxm aR PõÌÁNR PV ÇÁªyÊÁV Â¿Áxm ö²y¬ NT P xq Lizq µô R ¶VÌÁV NSªyÖÁ

NR PX»R ½ùLi2:“F gR i»y×Á” @©« õxm µy¬ NT P r~Li»R ½ ªyNR PùLi Â¿ÁFyöÖÁ

“©« Ìý Á¬ ” xm µy¬ NTP ª« ù¼½lLi[NR P xm µR ¶Li Â¿Ázm ö r~Li»R ½ ªyNR PùLi Â¿Ázm öLi¿yÖÁ

“xm oxt QöLi” @©« õ xm µy¬ NT P ÊÁx¤¦¦¦§ª« ¿R Á©« iLi Â¿Ázm ö r~Li»R ½ ªyNR PùLi Â¿Ázm öLi¿yÖÁ

(D) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ úxm ryLR iª« V¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« V ¿yLí R iV\ |m LSzq , »R ½LR igRi¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿yÖÁ

c:FyÈÁ:cx msÌý Á−s:c ¾»½ÌÁVxq V N][Li²T ¶ ËØÌÁÌÁW! aR P»R ½NR P xm µR ¶ù¬d »R ½VÌÁW

¾»½ÖÁ− »][ A¿R ÁLj i}q ò ! B¿R ÁVè ª« VLiÀÁ xmn ÌÁª« VVÌÁW

¿R ÁLR iß Li1: }q õz¤¦¦¦»R ½VÌÁ©« V ÊÁLiµR ¶Vª« oÌÁ©« V F gR i»y×Á Â¿Á[̧ R ¶VNR PW@Li»R ½ F gRi»y×Á Â¿Á[zq ©« }q õx¤¦¦¦®ª V Â¿Á²T ¶ F¡ª« o©« Wª« WÈÁ ÇØlLi®© [¬ ®ª ©« VNR PNR PV ª« VLj i ¼d ½xq VN][ÛÍÁ[ª« VWC ¬d ¼½¬ ¾»½ÌÁVxq VN]¬ ª« VLiÀÁgS ª« Vxq VÌÁVN][

// xm Ìý Á− //¿R ÁLR iß Li2: ©« Ìý Á¬ µR ¶¬ NR Pxq WòLj i¬ ª« µR ¶ÌÁª« VVÛÍÁ[

¾»½Ìý Á¬ µR ¶¬ lLiÌý Á xm oª« o* »R ½ÌÁÍÜ[ ª« VV²R ¶ª« ª« VVÛÍÁ[ LR iLigR iV ª« ÌÁ©y! ®µ¶[¬ \ ZNP©y ! g]xm öµR ¶©« Li LSµR ¶VLS− ÌÁVª« ÛÍÁ[ ®ª [ÉÓ Á\ ZNP©y ! g]xm öµR ¶©« Li BryòLiVVLS

// xm Ìý Á− //


15/104

8.®©s[©« sV… −d sV úzms¸R ¶V-®©s[ryò¬sõ

1. −sx tsQ¸R ¶VLi : ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igR i¼½: 5

3. FyhR iLi }msLR iV : ®©s[©« sV… −d sV úzms¸R ¶V-®©s[ryò¬sõ 4. ¬sLR i*-x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLi : 30 ¬

xm hR i©yÕ³ Á-ÍØ-x t Q©« V |m LiF~µj ¶Li¿R ÁV-NR PVLiÉØLR iV

Lk i

¼½LR i-gR i-gR i-ÖÁ-lgi[ÍØ

®ª ©« NRP

•

lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` x q W¿R Á-©« ÌÁNR PV @©« VgR iVßáLigS, AÈÁÍÜ[ Ë³ ØgR iLigS IN]ä-NR Pä-ryLj i IN]äNR Pä − µyùLój iÂ¿Á[ @ xm Éí Ó Á-NR P©« V xm pLjiLi¿yÖÁ.


16/104

Ë³ Øxt Q©« VgR iV-Lj iLiÀÁ ¾»½ÌÁV-xq V-NR PVLiµyLi bd PL


17/104

9.aR P»R ½NR P x msµyùÌÁV 5ª« s Ë³ ØgR iLi1. −sx tsQ¸R ¶VLi :c ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igRi¼½ :c 5ª« s3. FyhR iLi }msLR iV :c aR P»R ½NR P x msµyùÌÁV5ª« s Ë³ ØgRiLi 4.x qsª« sV¸R ¶VLi : 30 ¬s..ÌÁV

5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV :c −sµyùLó j i¬d s −sµyùLó R iVÌÁV − µyùLóR iVÌÁV Ë³ Øª« ¸R ¶VVNR PòLigS aR P»R½NR P x m µyùÌÁ©« V ¿RÁµR ¶ª« gR iÌÁVgR iV»yLR iV.

xm µyÌÁNR PV @LóSÌÁ©« V ªyNR Pùúxm ¹¸¶WgSÌÁ µy*LS ¾»½ÌÁVxq VNR PVLiÉØLR iV.

Ë³ ØªyÌÁ©« V r~Li»R½ª« WÉØÍýÜ[ Â¿Áxm ögR iÌÁVgR iV»yLR iV.

ª« V©« xq V©« V ©¯zm öLiÂ¿Á[ ª« WÈÁÍØ²R¶LSµR ¶©« õ ¬d ¼½¬ ®© [LR iVèNR PVLiÉØLR iV.

úaR Pµô ð R¶»][ ª« Wú»R½®ª [V ¿R ÁµR¶Vª« o ËØgS ¿RÁµR ¶ª« gR iÌÁª« V¬ ¾»½ÌÁVxq VNR PVLiÉØLR iV. xm µR ¶ù Ë³ Øªy¬ õ @Ló R iLi Â¿Á[xq VN][ª« ²y¬ NT P N]¬ õ NR P´R ¶ÌÁV − LiÉØLR iV / }q NR PLj iryòLR iV.

FyhR iLiÍÜ[ NR PX»yùÌÁ©« V − ¬ ¬ LR i*z¤¦¦¦ryòLR iV.

N]¬ õ xm µyÌÁNR PV ª« ù¼½lLi[NR Pxm µyÌÁV Â¿ÁÊÁV»yLR iV. r~Li»R½ ªyNSùÌÁV Â¿ÁÊÁV»yLR iV.

FyÈÁ µy*LS FyhR iLi ¹¸¶VVNRPä (2, 10 xm µyÌÁV) Ë³ Øªy¬ õ úgR iz¤¦¦¦ryòLR iV. Fy²R¶V»yLRiV

6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³Ï Áùx qs©« s ryª« sWúgj i :c

Àd ÁÉÔ ÁÌÁV, }q ä¿` Á |m ©« VõÌÁV ¿yL` í i FyhR iùxm oxq òNR PLi x q VµôR ¶ª« VVNR PäÌÁV

7. úx msryLR i x mspLR i*NR P NR PX»yùÌÁV :c úx msryLR i x qsª« sV¸R ¶VLiÍÜ[

lLi[²T ¶¹¸¶W FyhR iLi − ©« ²y¬ NTP zm Ìý ÁÖÁõ zq µô ð R¶xm LR i¿yÖÁ.

NSLR iùúNR Pª« V ¬ LR i*x¤¦¦¦ßáNR PV @ª« xq LR i\ ®ª V©« ËÜ[µ³R ¶©yË³ ÏÁùxq ©« ryª« Wúgj i¬ zq µô ðR ¶LigS

DLi¿RÁVN][ªyÖÁ.

NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿RÁËÜ[¹¸¶[V AÈÁ©« V A²T¶LiÂ¿Á[ − µ³ y©y¬ õ ¾»½ÌÁVxq VN]¬ DLi¿yÖÁ.

AÈÁ :c 1

¿][ÈÁV NR PµR ¶ÌÁNR PVLi²R ¶ xm Lj ilgi¼½ò©« Èí ÁV ©« ÉÓÁLi¿yÖÁ.


18/104

D©« õ¿][ÈÁ ©« VLi²T ¶ \ |m NT P úNT PLiµR ¶NR PV F gj iLj i©« ÈíÁV ©« ÉÓ ÁLi¿yÖÁ.

ÌÁ¸R ¶VÊÁµô ð R¶LigS ¿R Áx m öÈýÁV N]²R ¶V»R ½W ¿R ÁVÈí ÁW ¼½LR igSÖÁ

NR PVLiÈÁVNR PVLiÈÁW ¿R ÁVÈí ÁW ¼½LRigSÖÁ.

Â¿Á[»R ½VÌÁ©« V gR iVLiú²R ¶LigS Exm o»R½W ¿RÁVÈíÁW ¼½LR igSÖÁ. ÊÁxq V= ©« ²R ¶Vxm o»R ½V©« õÈí ÁV ©« ÉÓ Áxq Wò ¿R ÁVÈí ÁW ¼½LR igSÖÁ.

AÈÁ :c 2

ª« VVLiµR ¶VgS zq µôð R¶xm Lj iÀÁ©« Àd ÁÉÔ ÁÌÁ©« V »R ½LR igR i¼½ gR iµj ¶ ª« Vµ³R ¶ùÍÜ[ DLi¿yÖÁ.

ª« VWùÑÁN` P LSgS®© [ zm Ìý ÁÌÁLi»y ¿R ÁVÈíÁW ¼½LR igSÖÁ.

ª« VWùÑÁN` P Agj iF¡gS®© [ Agj i ÉÔÁ¿RÁL` NR PV F µR ¶VLR iVgS Agj i©« − µyùLó j i ÀdÁÉÔÁ ¼d½¸R¶WÖÁ. @LiµR ¶VÍÜ[ xm µy¬ NT P ª« ù¼½lLi[NR Pxm µR ¶Li Â¿Ázm ö r~Li»R ½ ªyNRPùLi NR PW²y Â¿ÁFyöÖÁ.

C NSLR iùúNR Pª« sVLiÍÜ[ ¬sLR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁ ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß \ |ms @ª« sgSx ¤¦¦¦©« s NR PÖÁgj i¸R ¶VVLi²yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi :c 1

lLi[²T ¶¹¸¶WÉÔÁ¿RÁL` @²T ¶gj i©« úxm aR PõÌÁNR PV − µyùLó R iVÌÁV ÇÁªyÊÁV Â¿ÁFyöÖÁ.

5ª« »R ½LR igR i¼½ FyhR iùxm oxq òNR PLiÍÜ[ 127ª« }m ÒÁÍÜ[ 10ª« xm µR ¶ùLi µy¬ Ë³ Øªy¬ õ

¿R Áµj ¶− Li¿yÖÁ. lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` µy¬ \ |m @²T ¶gj i©« úxm aR PõÌÁNR PV ÇÁªyÊÁV Â¿ÁFyöÖÁ.

NR PX»R ½ùLi :c 2

AÈÁ A²R¶V»R ½W C úNT PLiµj¶ ªyNSùÌÁ©« V lLi[²T¶¹¸¶WÉÔ Á¿R ÁL` @²R ¶VgR iV»R ½VLiµj ¶. »R½F¡ö / IF¡ö− µyùLóR iVÌÁV ÇÁªyÊÁV Â¿ÁFyöÖÁ.

B©« Vª« VV − Lj igj i¾»½[ @»R ½NR PÛÍÁ[µR¶V

úaR Pµô ð R¶gS DLiÛÉÁ[ ¿R ÁµR¶Vª« o xq Liµ³ R¶ùÌÁV ª« ¿R ÁVè©« V.

ª« V©« xq V − Lj igj i¾»½[ @»R ½NR PÛÍÁ[µR ¶V.

úaR Pµô ð R¶»][ úxm ¼d ½ xm ¬ xq VÌÁË³ ÏÁª« °»R ½VLiµj ¶.

Àd ÁÉÔ Á\ |m C úNT PLiµj ¶ xm µyÌÁV LS¸R ¶WÖÁ.

1. aR Pµô ðR ¶ 2. ¿RÁµR ¶Vª« oÌÁV 3. xq VÌÁË³ Ï Áª« VV 4. @»R½VNR PV 5.

ÛÍÁ[µR¶V

C xm µyÌÁNR PV ª« ù¼½lLi[NR P xm µyÌÁV Â¿Ázm ö ªyNR Pùúxm ¹¸¶WgSÌÁV Â¿ÁFyöÖÁ.


19/104

C NSLR iùúNR Pª« sVLiÍÜ[ úx msryLR iª« sV¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« sV ¿yLí R iV\ |ms LSzqs »R ½LR igRi¼½ gRiµj ¶ÍÜ[ úx msµR ¶Lj i+Li¿yÖÁ.

|m µô R ¶ªyLj i ª« WÈÁÌÁ»][ }m LR iVª« ¿RÁVèLS!

A¿R ÁLj iLi¿R ÁV ªyLj iZNPxm o²R ¶V ®ª [VÌÁV NR PÌÁVgR iVLS

B©« Vª« VV − Lj igj iF¡¾»½[ @µj¶ @»R ½NR P ª« ¿R ÁVèLS

N]ÖÁ− VÍÜ[©« ®ª [²T ¶ Â¿Á[zq NR PÌÁVxm ª« ¿R ÁVèLS

ª« V©« xq V − Lj igj i F¡¾»½[ ª« VLj i @»R ½NR PÛÍÁ[ª« VVLS

ª« VLiµR¶VÛÍÁ¬ õ ªy²T ¶©« @µj ¶ ª« Wzq F¡µR ¶VLS

úaR Pµô ð R¶ÛÍÁ[¬ ¿R ÁµR¶Vª« o ª« V©« NR PV ª« µô R¶V ª« µôR ¶V LS

úaR Pµô ð R¶ |m Éí ÓÁ ¿RÁµj ¶− ¾»½[®© [ ÊÁVµôð j¶ |m LR iVgR iV LS

úaR Pµô ð R¶ ª« ÌÁ©« ryµ³ j¶Li¿RÁ¬ ®µ¶[µk¶ ÛÍÁ[µR ¶VLS!

¿R ÁLiúµR ¶ª« VLi²R¶ÍØ¬ \ ZNP©« ®ª ÎÏÁþ ª« ¿R ÁVè LS!


20/104

10.AßÓ ª« sVV»yùÌÁV c1

1. −sx tsQ¸R ¶VLi :c ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igR i¼½ :c 4ª« s

3. FyhR iLi }msLR iV :c AßÓ ª« sVV»yùÌÁV c1 4. x qsª« sV¸R ¶VLi c 30 ¬s..ÌÁV

5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV :c −sµyùLó j i¬d s −sµyùLó R iVÌÁV

xq LiË³ Øxt QßáÌÁV µy*LS xm µR¶ùË³ ØªyÌÁ©« V úgR iz¤¦¦¦ryòLR iV.

xm µyùÌÁ©« V LSgR i¸R ¶VVNR PòLigS Fy²R ¶gR iÌÁVgR iV»yLR iV. Ë³ ØªyÌÁ©« V r~Li»R ½ª« WÈÁÍýÜ[

Â¿Áxm ögR iÌÁVgR iV»yLR iV.

xm µyùÌÁÍÜ[¬ ¬d ¼½¬ úgR iz¤¦¦¦LiÀÁ, ÒÁ− »R½LiÍÜ[ FyÉÓ ÁryòLR iV.

xm µyùÌÁV Aµ³yLR iLigS xq WNRPVòÌÁ©« V LS¸R ¶V²R ¶Li / }q NR PLj iLi¿R ÁgR iÌÁVgR iV»yLR iV.

FyhSùLiaR PLi Aµ³ yLR iLigS @²T ¶gj i©« úxm aR PõÌÁNR PV xq ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Áxm ögR iÌÁVgR iV»yLR iV

LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV.

AÈÁ µy*LS xm µR ¶ÇØÍØÕ³ Áª« Xµô ð j¶, xq XÇÁ©y»R ½øNR P ryª« VLóSQùÌÁV ryµ³ j¶ryòLR iV. xm µR ¶ùË³ ØªyÌÁ©« V FyÈÁLR iWxm LiÍÜ[ − ©« gR iÌÁVgR iV»yLR iV. FyÈÁ©« V Fy²R¶gR iÌÁVgR iV»yLR iV.

6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³ Ï Áùx qs©« s ryª« sWúgj i :c

FyhR iùxm oxq òNR PLi ©¯[ÈÁVxm oxq òNR PLi c |m ©« Võ @Ló SÌÁ xm µyÌÁ©« V LSzq DLiÀÁ HµR¶V ÀdÁÉÔÁÌÁV DLi¿yÖÁ. @−

1. xmn V©« »R½ 2. g][²R ¶V 3. ®ª [ª« VV 4. ryµ³R ¶©« ª« VV 5. µ³ R ¶LR i

C xm µyÌÁ©« V AÈÁÍÜ[ Dxm ¹¸¶Wgj iLi¿yÖÁ.(C) ¿yLí R iV \|m LSzq DLiÀÁ©« FyÈÁ7. (@) AÈÁ

lLi[²T ¶¹¸¶W FyhR iLi úxm ryLR i x q ª« V¸R¶VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ AÈÁ gR iVLj iLiÀÁ ¾»½ÌÁVxq VN][ªyÖÁ.zm ÌýÁÌÁ»][ AÈÁ©« V xq úNR Pª« VLigS A²T¶Li¿yÖÁ.

AÈÁ©« V lLi[²T¶¹¸¶W ÉÔÁ¿RÁL` xq W¿RÁ©« ÌÁV Aµ³ yLR iLigS A²T ¶Li¿yÖÁ. zm ÌýÁÌÁLiµR¶Lj i¬ ª« X»yòNSLR iLiÍÜ[ ¬ ÍÜ[ è|m Éí ØÖÁ. lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔÁ¿RÁL` :c x q W¿RÁ©« ÌÁV Aµ³ yLR iLigS zm Ìý ÁÌÁ»][ − − µ³ R ¶ F NR P=L` \|q ÇÁÌÁV Â¿Á[LiVVLi¿yÖÁ.

Dµy.. Â¿Á[»R ½VÌÁV ª« VVLiµR ¶VNR PV ¿RÁWxm ²R¶Li, xm NR PäNR PV ¿R ÁWxm ²R¶Li.


21/104

lLi[²T ¶¹¸¶WÍÜ[ ª« VWùÑÁN` P LSgS®© [ zm ÌýÁÌÁV ª« X»R½òLi ¿R ÁVÈíÁW xm Lj ilgi»yòÖÁ. ª« VWùÑÁN` P AgR igS®© [zm ÌýÁÌÁLiµR¶LR iW Agj iF¡ªyÖÁ.

ª« X»R ½òLi ª« Vµ³ R¶ùÍÜ[ D©« õ Àd ÁÉÔ ÁÌÁ©« V, IN]äNR Pä − µyùLó j i»][ IN]äNR Pä ÀdÁÉÔ Á ¼d½LiVVLi¿yÖÁ. Àd ÁÉÔ ÁÍÜ[ D©« õ xm µy¬ NT P @Ló RiLi Â¿Ázm öLiÀÁ, r~Li»R½ ªyNR Pù úxm ¹¸¶WgR iLi Â¿Á[LiVVLi¿yÖÁ.

C NSLR iùúNR Pª« sVLiÍÜ[ ¬sLR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁ\ |ms @ª« sgSx ¤¦¦¦©« s NR PÖÁgj i DLi²yÖÁ.

1.

NR PX»R½ùLi :c 1 − ©« ²R ¶Li c ª« WÉý Ø²R¶Li FyhSùLiaR P xq LiË³ Øxt QßáÌÁ\ |m c @ª« gSx¤¦¦¦©« N]LR iNR PV lLi[²T ¶¹¸¶WÉÔ Á¿R ÁL` Â¿Á[»R ½ HµR¶V úxm aR PõÌÁV

@²R ¶VgR iÊÁ²R¶V©« V. IN]äNR Pä úxm aR PõNR PV IN]äNR Pä − µyùLó j i»][ xq ª« Wµ³y©« Li Â¿Ázm öLi¿yÖÁ. LSÇÁÙ, ÌÁ»R½ÌÁV Â¿Á}m ö xq ª« Wµ³y©yÌÁ©« V − ®© [ÍØ ¿R ÁW²yÖÁ.

2. NR PX»R½ùLi :c 2

FyhR iùxm oxq òNR PLiÍÜ[¬ 50ª« }m ÒÁÍÜ[ gR iÌÁ INR PÈÁª« xm µR¶ùLi ª« VLj i¸R ¶VV A x m µR ¶ùLi Ë³ Øªy¬ õzm ÌýÁÌÁLiµR¶Lj i»][ ¿RÁµj¶− Li¿yÖÁ.

lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aRPõÌÁNR PV − µyùLó R iVÌÁ»][ xq ª« Wµ³y©« Li Â¿Ázm öLi¿yÖÁ.

8. (B) NSLR iùúNR Pª« sVLiÍÜ[ úx msryLR iª« sV¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« sV ¿yLí R iV \ |ms x qsXx tí sQLigS LSzqs, »R ½LR igR i¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úx msµR ¶Lj i+Li¿yÖÁ.

ª« VLiÀÁ ª« VLiÀÁ ª« WÈÁÛÍÁ©¯[õ ®ª [ª« V©« õ Â¿Á|m öLS !

xm ÌÁVNR PVÛÍÁ©¯[ õ ª« VWÈÁgR iÉí ÓÁ xm µyùÌÁV Â¿Á|m öLS!N][xm ª« VV©« õ ª« V¬ zt Qxmn V©« »R ½ »R½gæ j iF¡ª« o LS!

N][xm ª« VV©« õ ©« LR iVÌÁZNPÌýÁ g][²R ¶V |m LR iVgR iV LS!

N][xm ª« VßáV¿RÁVNR PV©« õ ©y²R¶V N][lLiäÌÁ¬ õ ¼d½LR iV LS!

N][xm gR iVßáª« VV − ²R¶V¿RÁVªy²R¶V g]xm öNU PLj iò F~LiµR¶V LS!

!! ª« VLiÀÁ ª« VLiÀÁ!!

Fy²R¶gS Fy²R ¶gS LSgR iª« VV LR iLiÑÁÌý ÁV LS!

©« ª« VÌÁgS ©« ª« VÌÁgS ®ª [xm ¼d ½zm @gR iV©« V LS!

ryµ³R ¶©« »][ xm ©« VÌÁ¬d õ ÇÁgR iª« VV©« xq ª« VNR PWLR iVLS!

@©« V ¬ »R½ùLi NR PXzt Q Â¿Á[zq ©« @®µ¶[ xmn V©« »R½ |m Li¿RÁVLS!

!! ª« VLiÀÁ ª« VLiÀÁ!!


22/104

11.AßÓ ª« sVV»yùÌÁV 1ª« s Ë³ ØgRiLi s

1. −sx tsQ¸R ¶VLi : ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igRi¼½: 3ª« s »R ½LRigRi¼½3. FyhR iLi }msLR iV : AßÓ ª« sVV»yùÌÁV 1ª« s Ë³ ØgR iLi 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLi. 30 ¬s..

5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV:• xq LiË³ Øxt QßáÌÁV µy*LS xm µyùÌÁ©« V ªyÉÓ Á Ë³ ØªyÌÁ©« V ¬d ¼½¬ úgR iz¤¦¦¦ryòLR iV.• xm µyùÌÁ Ë³ ØªyÌÁ©« V Â¿Áxm ögR iÌÁVgR iV»yLR iV, LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV.• xm µyùÌÁ©« V Ë³ Øª« , LSgR i¸R ¶VV-NR PòLigS Fy²R ¶-gRiÌÁ-gR iV-»yLR iV.• @²T ¶gj i©« úxm aR PõÌÁNR PV xq ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Áxm ögR iÌÁVgR iV»yLR iV, LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV.• AÈÁ µy*LS xm µR ¶ÇØÍØÕ³ Áª« Xµô ð j ¶¬ , xq XÇÁ©y»R ½øNR P»R ½©« V ryµ³ j¶ryòLR iV.

•

FyhRiùryLSLiaS¬ õ FyÈÁLR iWxm LiÍÜ[ − ©« gR iÌÁVgR iV»yLRiV, FyÈÁ©« V r~Li»R ½LigS Fy²R ¶gR iÌÁVgR iV»yLR iV.6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³ Ï Áùx qs©« s ryª« sWúgj i:

• FyhRiùxm oxq òNRPLi © [̄ÈÁV x m oxq òNR PLi c |m ©« Võ C xm µyÌÁ©« V ©« Ìý ÁÊÁÌý Á \ |m LS¸R ¶VLi²T ¶.1) NR P©« NR PLi 2) aR PV©« NR Pª« VV 3) Â¿ÁLR iVª« o 4) NR Pxm ö 5) ÊÁLiµ³ R ¶Vª« oÌÁV

• FyÈÁ©« V LSzq DLiÀÁ©« ¿yLí R iV

7. (@) AÈÁ: úx m ryLRixq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ AÈÁ©« V gR iVLj iLiÀÁ ¾»½ÌÁVxq VN][ªyÖÁ. zm Ìý ÁÌÁ»][ AÈÁ©« Vxq úNR Pª« VLigS A²T ¶Li¿yÖÁ.

• zm Ìý ÁÌÁLiµR ¶Lj i¬ ª« X»yòNSLRiLigS NR PWL][ è|m Éí ØÖÁ. INR P − µyùLô ðj i Â¿Á[¼½NT P ÊÁLi¼½¬ Bªy*ÖÁ.• lLi[²T ¶¹¸¶WÍÜ[ ª« VWùÑÁN` P LSgS®© [ zm Ìý ÁÌÁV ÊÁLi¼½¬ INR PLj i ©« VLiÀÁ INR PLR iV ª« WLRiVèN]®®© [ÍØ ¿R ÁW²yÖÁ.

ª« VWùÑÁN` P Agj iF¡gS®© [ ÊÁLi¼½¬ ª« WLR iVèN][ªyÖÁ. Azm ®ª [¸R ¶WÖÁ• A xq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[ ÊÁLi¼½ G − µyùLô ðj i Â¿Á[¼½ÍÜ[ DLiÛÉÁ[ A − µyùLô ð ji»][ lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aRPõNR PV

xq ª« Wµ³ y©« Li Â¿Ázm öLi¿yÖÁ.

(A)

NR PX»yùÌÁV ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß : FyhSùLiaR PLiÍÜ[ úxm ryLRiª« V¹¸¶[ Vù NR PX»yùÌÁ\ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NRPÖÁgj i ª« oLi²yÖÁ.ªyÉÓ Á¬ zm Ìý ÁÌÁ Â¿Á[»R ½ xq úNR Pª« VLigS Â¿Á[LiVVLi¿yÖÁ.1. − ©« õ xq LiË³ Øxt QßáÌÁ\ |m @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV zm Ìý ÁÌÁ»][ x q ª« Wµ³ y©« Li Â¿Ázm öLi¿yÖÁ. LSÇÁÙ, ÌÁ»R ½ÌÁ

x q ª« Wµ³ y©yÌÁ©« V − ®© [ÍØ ¿R ÁW²yÖÁ.2.

FyhR iùxm oxq òNRPLiÍÜ[¬ 118ª« }m ÑÁÍÜ[ gR iÌÁ 1ª« , 2ª« xm µyùÌÁ ÀÁú»yÌÁ©« V xm Lj ibd PÖÁLixm Â¿Á[̧ R ¶V²R ¶Li.A ÀÁú»yÌÁ©« V gR iVLj iLiÀÁ ª« WÉý Ø²T ¶Li¿R Á²R ¶Li.

8. NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ úxm ryLR iª« V¹¸¶[ VùFyÈÁ©« V ¿yLí R iV\ |m LSzq , »R ½LR igRi¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿yÖÁ. zm Ìý ÁÌÁLiµR ¶Lj i»][

Fy²T ¶Li¿yÖÁ.


23/104

FyÈÁ

x msÌý Á−s: ª« V©« |m µôR ¶ÌÁV Â¿Ázm ö©« ª« WÈÁÍý Ü[©« c xq »yùÛÍÁ© [̄ õ D©yõLiVV.

A¿R ÁLj iLiÀÁ©« ®ª [ VÌÁVNR PÌÁVgR iV©« ¬ c aR P»R ½NSÌÁ¬d õ Â¿ÁÊÁV»R ½V©yõLiVV.¿R ÁLR iß Li 1: −d µ³ R ¶VÍý Ü[©« ¼½Lj ilgi[ NR PVNR Pä©« V

zq Li¥¦¦¦xq ©« ®ª VNT Pä}q ò©« V

®ª ©« VNR PÉÓ Á gR iVßáª« VV ª« WLR iµR ¶V

ª« VLiÀÁ xm ©« VÛÍÁ[− Â¿Á[̧ R ¶VµR ¶V

¬d ¿R ÁVÌÁZNPLi»][ g_LR iª« − VÀÁè©«

¬d ¼½¬ FyÉÓ ÁLiÀÁ ©« ²R ¶ª« LR iVÛÍÁ “xm Ìý Á− ”

¿R ÁLR iß Li 2: ª« V©« NR PV xq Lixm µR ¶ÌÁV LSgS®© [

ª« V©« ¿R ÁVÈí ÁW Â¿Á[LR iV©« V ¿R ÁVÉí ØÌÁV

¾»½xm ö¾»½xm öÌÁVgS Â¿ÁLR iVª« o ¬ Li²T ¶©y

NR Pxm öÌÁV Â¿Á[LR iV©« V xm µj ¶®ª [ÌÁV

NR PÖÁ− VÛÍÁ[ª« VVÌÁ©« V N]ÖÁÂ¿Á[ªyLR iVÊÁLiµ³ R ¶Vª« o ÛÍÁÉý Ø K»yLR iV. “xm Ìý Á− ”


24/104

12.AßÓ ª« sVV»yùÌÁV 2 ª« s Ë³ ØgRiLi

1. −sx tsQ¸R ¶VLi : ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igRi¼½: 3ª« s »R ½LRigRi¼½3. FyhR iLi }msLR iV: AßÓ ª« sVV»yùÌÁV 2ª« s Ë³ ØgR iLi 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLi. 30 ¬s..

5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV: −sµyùLô ð j i¬d s −sµyùLô ð R iVÌÁV

•

NR PVÌÁ ª« V»yÌÁNR PV @¼d ½»R ½LigS ª« V©« Vxt vÌÁLi»y INR PäÛÉÁ[ @®© [ Ë³ Øª« ©« ©« V |m LiF~Liµj ¶Li¿R ÁV NR PVLiÉØLRiV.

• ÌÁOSQQù¬ õ ryµ³ j ¶LiÂ¿Á[ ÛÍÁ[µy Â¿Á[LR iVN]®© [ ª« WLæ SÌÁNR P©yõ ÌÁOR PQQùryµ³ R ¶©« ª« VVÅÁùª« V¬ @ª« gS¥¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLiÉØLR iV.

• ª« W©« ª« »y − ÌÁVª« ÌÁ©« V |m LiF~Liµj ¶Li¿R ÁVNR PVLiÉØLR iV;

•

xm µR ¶ù xm hR i©y Axq NT Pò¬ |m LiF~Liµj ¶Li¿R ÁVNR PVLiÉØLRiV;

•

ÀÁú»yÌÁ©« V xm Lj ibd PÖÁLiÀÁ r~Li»R ½LigS ª« WÉý Ø²R ¶ gRiÌÁVgR iV»yLR iV;

• AÈÁ, FyÈÁÌÁ µy*LS aSLk iLRiNRP, ª« W©« zq NR P − NSry¬ õ F~LiµR ¶V»yLR iV.

6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³ Ï Áùx qs©« s ryª« sWúgj i:

1. 3ª« , 4ª« x m µR ¶ù Ë³ ØªyÌÁNR P©« VgR iVßáLigS gk iÀÁ©« ÀÁú»yÌÁV2. FyhR iùxm oxq òNR PLi

7. úx msryLR i x mspLR i* NR PX»yùÌÁV: (@) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ AÈÁ \ |m @ª« gS¥¦¦¦©« NR PÖÁgj i¸R ¶VVLi²yÖÁ.

AÈÁ: »R ½LR igR i¼½ÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁLiµR ¶LR iW ª« X»yòNSLR iLiÍÜ[ ¬ ÌÁÊÁ²yÖÁ.

lLi[²T ¶¹¸¶WÍÜ[ ª« VWùÑÁN` P ª« xq Vò©« õLi»R ½ }q xm o zm Ìý ÁÌÁLi»y ¿R Áxm öÈý ÁV N]²R ¶V»R ½Wª« X»yòNSLR iLiÍÜ[ ¼½LR iVgR iV»R ½W DLi²yÖÁ.

ª« VWùÑÁN` P Agj iF¡gS®© [ ¼½LR igRi²R ¶Li Azm ®ª [̧ R ¶WÖÁ.

lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` Â¿Ázm ö©« @LiZNPúxm NSLRiLi zm Ìý ÁÌÁV ÇÁÈý ÁVgS ¹¸¶[ VLR iö²yÖÁ. ¼½LR igR i²R ¶Li Axm gS®© [ lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aR PõNR PV ÇÁªyÊÁV Â¿ÁFyöÖÁ.

(A) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦Li¿RÁËÜ[¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁ\ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NR PÖÁgj i DLi²yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi 1: x q LiË³ Øxt QßáÌÁ µy*LS − ©« õ FyhSùLiaR PLi\ |m lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úx m aR PõÌÁNR PV »R ½LR igR i¼½gR iµj ¶ÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁÂ¿Á[ xq ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi 2: FyhR iùxm oxq òNRPLi 118ª« }m ÒÁÍÜ[¬ 3ª« , 4ª« xm µyùÌÁ ÀÁú»yÌÁ©« V zm Ìý ÁÌÁV xm Ljibd PÖÁLi¿yÖÁ;

lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶gj i©« xm öV²R ¶V zm Ìý ÁÌÁV A¸R ¶W ÀÁú»yÌÁ gR iVLj iLiÀÁ r~Li»R ½LigS ª« WÉýØ²yÖÁ.


25/104

NR PX»R ½ùLi 3: lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` Â¿Á}m ö C úNT PLiµj ¶ xm µyÌÁ©« V ÉÔ Á¿R ÁL` ©« Ìý ÁÊÁÌý Á\ |m LS¸R ¶WÖÁ.

1. ª« ®© õ 2. gjiÈí ÁVÈÁ 3. xm aR PVª« oÌÁV 4. x m ouyöÌÁV 5. »R ½Öý Á µR ¶Liú²R ¶VÌÁV 6. \ ®µ¶ª« ª« VV

• AÈÁÍÜ[ Ë³ ØgR iLigS lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` Â¿Á}m ö @LiZNP úxm NSLR iLi zm Ìý ÁÌÁV ÇÁÈý ÁVgS ¹¸¶[ VLR iö²yÖÁ.

•

lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` xq W¿R Á©« ÌÁNR PV @©« VgR iVßáLigS IN]äNRPä − µyùLô ð j iÂ¿Á[ ©« Ìý ÁÊÁÌý Á\ |m LSzqD©« õxm µyÌÁNR PV @Lô ð SÌÁV, GNRPª« ¿R Á©« Li, ÊÁx¤¦¦¦§ª« ¿R Á©« Li, r~Li»R ½ªyNSùÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ.

(B) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ úx m ryLR iª« V¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« V LSzq DLiÀÁ©« ¿yLí R iV©« V úxm ryLR i xq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[ »R ½LR igR i¼½ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿yÖÁ.

FyÈÁ

x msÌý Á−s: ª« V©« |m µôR ¶ÌÁV Â¿Ázm ö©« ª« WÈÁÍý Ü[©« c xq »yùÛÍÁ© [̄ õ D©yõLiVV

A¿R ÁLj iLiÀÁ©« ®ª [ VÌÁV NR PÌÁVgR iV©« ¬ c aR P»R ½NSÌÁ¬d õ Â¿ÁÊÁV»R ½V©yõLiVV. ..ª« V©« ..

¿R ÁLR iß Li 1: xm aR PVª« oÌÁ LR iLigR iVÌÁV ®ª [\ lLi©y c FyÌÁLR iLigR iµj ¶ ª« WLR iµR ¶VÛÍÁ[ xm oxt QöÇØ»R ½VÌÁV ®ª [\ lLi©y c x m pÇÁÌÁV ª« Wú»R ½Li INR PÛÉÁ[ÛÍÁ[ µR ¶LR i+©« LiÊÁVÌÁV A\ lLi©y c \ ®µ¶ª« Li @LiµR ¶LjiN]NR P®²¶[ÛÍÁ[ úxm NR PX¼½ÍÜ[ xm ÌÁV ¾»½[²yÌÁV©yõ c xqVXztí QNT P ª« VWÌÁLi INR P®²¶[ÛÍÁ[ ..ª« V©« ..

¿R ÁLR iß Li 2: »R ½Öý Á µR ¶Liú²R ¶VÌÁLiÛÉÁ[ µR ¶¸R ¶VÛÍÁ[¬ »R ½©« ¸R ¶VV²R ¶V

ÇÁ¬ LiVVLiÀÁ©y ªy²T ¶ ÇÁ©« ø ª« Xµ³ y¸R ¶VgR iV©« VÛÍÁ[ xm oÈí ÁÍÜ[©« Â¿ÁµR ¶ÛÍÁ© [̄ õ x m oÉí Ó ÁgjiÈí ÁV©« VÛÍÁ[ úxm ¹¸¶WÇÁ©« Li ÛÍÁ[¬ ªyLR iV xm oÈíÁNR PVLiÛÉÁ[ ®ª [ VÌÁVÛÍÁ[ ..ª« V©« ..


26/104


1. −sx tsQ¸R ¶VLi : ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igR i¼½: 3ª« s »R ½LR igR i¼½3. FyhR iLi }msLR i: AßÓ ª« sVV»yùÌÁV 3ª« s Ë³ ØgR iLi 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß xqsª« sV¸R ¶VLi. 30 ¬s..

5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV:

• − µyùLôð R iVÌÁV ¿R ÁNR PägS xm µR ¶ùxm hR i©« Li Â¿Á[̧ R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV

•

NSÌÁLi ¿yÍØ − ÌÁV\ ®ª ©« µR ¶¬ ¾»½ÌÁVxq VNR PVLiÉØLR iV (5ª« xm µR ¶ùLi)

• ¿R ÁµR ¶Vª« o ¹¸¶VVNR Pä − ÌÁVª« ©« V ¾»½ÌÁVxq VNR PVLiÉØLR iV (6ª« xm µR ¶ùLi)

• Ë³ Øªy¬ õ r~Li»R ½ª« WÈÁÍý Ü[ Â¿Áxm ögR iÌÁgR i²R ¶Li / LS¸R ¶VgR iÌÁgR i²R ¶Li Â¿Á[ryòLR iV

• BÀÁè©« NR PX»R ½ùLiÍÜ[ AÈÁ©« V / FyÈÁ©« V/ xm µyÌÁNR PV @²T ¶gj i©« ÇÁªyÊÁVÌÁ©« V A²R ¶²R ¶Li/Fy²R ¶²R ¶LiLS¸R ¶V²R ¶Li Â¿Á[ryòLR iV.

6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³ Ï Áùx qs©« s ryª« sVúgj i: 5 Àd ÁÉÔ ÁÌÁV/|m ©« Võ/xq Vµô R ¶ª« VVNR PäÌÁV/©« Ìý ÁÊÁÌý Á/3ª« »R ½LR igR i¼½ FyhRiùxm oxq òNRPLi/¿yLí R iV

7. úx msryLR i x mspLR i* NR PX»yùÌÁV:

(@) FyhR iùLiaS¬ õ − ©« ²y¬ NT P − µyùLô ð R iVÌÁ©« V zq µô ð R ¶Li Â¿Á[̧ R ¶WÖÁ.

(A) NSLR iùúNR Pª« W¬ NT P NSª« ÌÁzq ©« ÉÓ Á.¸R ¶VÌÞ.¸R ¶VLi zq µô ð R ¶Li Â¿Á[xq VN][ªyÖÁ.(B)

NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ AÈÁ©« V A²T ¶LiÂ¿Á[ − µ³ y©« Li ¾»½ÖÁxq VLi²yÖÁ.

AÈÁ

»R ½LR igR i¼½ gRiµj ¶¬ ‘ªyÀd Á ²R ¶¸R ¶VÌÞ ’ gS Ë³ Ø− LiÀÁ @LiµR ¶VÍÜ[ 12,3,6,9 @LiZNPÌÁ©« V ®ª ¸R ¶WùÖÁ.

ª« VWùÑÁN` P úFyLRiLiË³Ï ÁLi NSgS®© [ »R ½LR igR i¼½ gR iµj ¶ ¿R ÁVÈí ÁW ¼½LR igSÖÁ.

ª« VWùÑÁN` P Agj iF¡gS®© [ 12ª« @LiZNP\ |m NT P ª« ÀÁè ¬ ÌÁÊÁ²T ¶©« − µyùLô ð jiÂ¿Á[ Àd ÁÉÔ Á ÛÍÁ[LiVVLiÀÁ ÇÁªyÊÁVÂ¿Ázm öLi¿yÖÁ.

Àd ÁÉÔ ÁÌÁV @LiVVF¡¹¸¶[ Vª« LRiNR PV BÍØlgi[ AÈÁ©« V A²R ¶V»yLR iV.

(C)

NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ NR PX»yùÌÁ©« V ¬ LRi*x ¤¦¦¦ßá \ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NR PÖÁgj i¸R ¶VVLi²yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi 1: lLi[²T ¶¹¸¶W @NR Pä¸R ¶Vù @²T ¶gj i©« úxm aR PõÌÁNR PV ÇÁªyÊÁV Â¿Áxm ö²y¬ NT P zq µô ðR ¶LigS DLi²yÖÁ

NR PX»R ½ùLi 2: 3ª« »R ½LR igR i¼½ ¾»½ÌÁVgR iV FyhR iùxm oxq òNR Pª« VV ¼d ½xq VN]¬ 119ª« }m ÒÁÍÜ[ gR iÌÁ 5, 6xm µyùÌÁ©« V − µyùLôð R iVÌÁÂ¿Á[ ¿R Áµj ¶− Li¿yÖÁ. úxm aR PõÌÁNR PV ÇÁªyÊÁV Â¿Áxm ö²y¬ NT Pzq µô ðR ¶LigS DLi²yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi 3: 1. aR PVË³ Ï ÁÌÁgR iõLi 2. µy»R ½ 3.µk ¶©« VÌÁV 4. ®ª [NR PVª« 5. Â¿ÁLR iVª« o

C xm µyÌÁV Àd ÁÉÔ ÁÌÁ \ |m LS¸R ¶WÖÁ. C xm µyÌÁNR PV r~Li»R ½ªyNSùÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ.(D) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ úxm ryLRiª« V¹¸¶[ Vù ‘FyÈÁ’©« V ¿yLíR iV \ |m LSzq »R ½LRigRi¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿R ÁLi²T ¶


27/104

FyÈÁ

x msÌý Á−s : NSÌÁLi − ÌÁV\ ®ª ©« µR ¶¬

¾»½ÌÁVxq VN][Li²T ¶ ËØÌÁÌÁW..

¿R ÁµR ¶Vª« oN]¬ ÒÁ− »y¬ õ

ª« VÌÁ¿R ÁVN][Li²T ¶ ËØÌÁÌÁW..

¿R ÁLR iß Li 1: gR i²R ¶ÀÁ©« ORPßáª« Vµj ¶ ¼½Lj igj iLSµR ¶¬

gR iVLj iòLi¿yÖÁ −d VLRiLi»y..

NSÌÁLi ¿yÍØ − ÌÁVª« gRiÖæ Á©« µj¶

NR Pztí QLi¿yÖÁ −d VLRiLi»y..

ELR iNR P NSÌÁLi gR i²T ¶zm ©« ªyLR iVGµk ¶ ryµ³ j ¶Li¿R Á ÛÍÁ[LR iLiÈÁ..

µk ¶xm ª« VVLi²R ¶gS LiVVÌý ÁVµj ¶µô R ¶VN]©« V

ªyLji®µ¶ ª« VVLiµR ¶V ¿R ÁWxm LiÈÁ..

¿R ÁLR iß Li 2: ¿R ÁµR ¶V®ª [ ª« V¬ zt QNT P ÒÁª« LiLS

¿R ÁµR ¶V®ª [ ª« V¬ zt QNT P úFyßáLiLS..

¿R ÁµR ¶Vª« o ÛÍÁ[¬ ®µ¶[ úxm ÇÁÌÁV ®ª V¿R ÁèLR iV®µ¶[aR PNSÍØÌÁV ¾»½ÖÁ¸R ¶Vª« oLS …


28/104


1. −sx tsQ¸R ¶VLi : ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igRi¼½: 3ª« s »R ½LRigRi¼½3. FyhR iLi }msLR iV: AßÓ ª« sVV»yùÌÁV 4ª« s Ë³ ØgR iLi 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLi. 30 ¬s..


•

xq LiË³ Øxt QßáÌÁ µy*LS xm µyùÌÁ©« V, ªyÉÓ Á Ë³ ØªyÌÁ©« V úgRiz¤¦¦¦ryòLRiV

• xm µyùÌÁ©« V LSgRi, Ë³ Øª« ¸R ¶VVNR PòLigS Fy²R ¶gR iÌÁVgR iV»yLR iV. Ë³ ØªyÌÁ©« V r~Li»R½ ª« WÈÁÌÁ©« VÂ¿Áxm ögR iÌÁVgR iV»yLR iV.

• xm µyùÌÁÍÜ[¬ ¬d ¼½¬ úgR iz¤¦¦¦LiÀÁ ÒÁ− »R ½LiÍÜ[ FyÉÓ ÁryòLR iV.

•

@²T ¶gj i©« úxm aR PõÌÁNR PV xq ª« Wµ³ y©yÌÁ©« V Â¿Áxm ögR iÌÁVgR iV»yLR iV. LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV.

•

AÈÁ µy*LS xm µR ¶ÇØÍØÕ³ Áª« Xµô ð j ¶¬ , xq XÇÁ©y»R ½øNR P»R ½©« V ryµ³ j¶Li¿R ÁgR iÌÁLR iV.

• xm µR ¶ù Ë³ ØªyÌÁ©« V, FyÈÁLR iWxm LiÍÜ[ − ©« gR iÌæ ÁV»yLR iV. Fy²R ¶gRiÌæ ÁV»yLR iV.

6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³ Ï ÁQùx qs©« s ryª« sWúgj i:

1. FyhRiùxm oxq òNRPLi 2. © [̄ÈÁV xm oxq òNSÌÁV c |m ©« VõÌÁV 3. xm µyÌÁ©« V LSzq DLiÀÁ©« Àd ÁÉÓ ÁÌÁV(©« LR iV²R ¶V, µk ¶©« V²R ¶V, ©« µj ¶, g][ª« o, Â¿ÁÈí ÁV) 4. FyÈÁ©« V LSzq DLiÀÁ©« ¿yLí RiV

7. AÈÁ: úxm ryLR i xq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ AÈÁgR iVLj iLiÀÁ ¾»½ÌÁVxq VN][ªyÖÁ. zm Ìý ÁÌÁ»][ AÈÁ©« Vxq úNRPª« VLigS A²T ¶Li¿yÖÁ.

zm Ìý ÁÌÁ»][ x q WÀÁLiÀÁ©« NR PX»yùÌÁV Â¿Á[LiVVLi¿yÖÁ

ª« VWùÑÁN` P LSgS®© [ ª« X»R ½òLi ¿RÁVÈí ÁW ¼½Lj ilgi[ÍØ ¿R ÁW²yÖÁ. ª« VWùÑÁN` P Agj iF¡gS®© [ zm Ìý ÁÌÁ©« V ¼½LR igR i²R ¶LiAxm ª« V©yÖÁ.

ª« X»R ½òLiÍÜ[¬ Àd ÁÉÓ Á ¼d ½LiVVLiÀÁ ªyÉÓ Á ÊÁx¤¦¦¦§ª« ¿R Á©« Li Â¿Ázm öLi¿yÖÁ.

BÍØ ®ª VV»R ½òLi AÈÁ©« V A²T ¶Li¿yÖÁ.

8. NR PX»yùÌÁV ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß : FyhSùLiaR PLiÍÜ[ úxm ryLR iª« V¹¸¶[ Vù NR PX»yùÌÁ\ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« NR PÖÁgj i DLi²T ¶zm Ìý ÁÌÁ»][ Â¿Á[LiVVLi¿yÖÁ.

@) úxm aR PõÌÁNR PV ÇÁªyÊÁVÌÁV Â¿Ázm öLi¿R Á²R ¶Li. LSÇÁÙ, ÌÁ»R ½ÌÁV Â¿Á}m ö xq ª« Wµ³ y©yÌÁ©« V − ®© [ÍØ ¿R ÁW²R ¶²R ¶Li.

A)

FyhR iùxm oxq òNRPLiÍÜ[¬ 119ª« }m ÒÁÍÜ[¬ 7ª« xm µR ¶ùËØªy¬ õ ¿R Áµj ¶− Li¿R Á²R ¶Li c úxm aR PõÌÁNR PVÇÁªyÊÁVÌÁV Â¿Ázm öLi¿R Á²R ¶Li.

9. NSLRiùúNR Pª« VLiÍÜ[ úxm ryLR iª« V¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« V ¿yLí R iV\ |m LSzq , »R ½LRigRi¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿yÖÁ.


29/104

FyÈÁ:

x msÌý Á−s : ¾»½ÌÁVgR iV ËØÌÁÍØLS! C xxq WNR PVòÌÁV − ©« LRiLi²T ¶!

©« LRiV²R ¶V ®ª V¿R ÁVèNR PVLiÛÉÁ[, ©yLS¸R ¶VßáV²R ¶V ®ª V¿R ÁVè©« Li²T ¶!

¿R ÁLR iß Li 1: ËØµ³ R ¶ xm ®²¶[ ªyLji¸R ¶VLiµR ¶V Ë³ Ï ÁgR iª« Li»R ½V²R ¶V DLiÉØ²R ¶V

µk ¶©« ÇÁ©« VÌÁ gR iVLi®²¶Íý Ü[ ®µ¶[ª« ®µ¶[ª« o²R ¶VLiÉØ²R ¶V

ª« W©« ª« }q ª« LiÛÉÁ[©« V ª« Wµ³ R ¶ª« }q ®ª [©« Li²T ¶!

ryÉÓ ÁªyLjiZNPÛÍý Áxm öV²R ¶V ry¸R ¶Vxm ²R ¶gR i LSLR iLi²T ¶ ‘xm Ìý Á− ’

¿R ÁLR iß Li 2: xm LiÈÁ zq LR iVÌÁV ¬ ¿R ÁVè ©« µR ¶VÌÁV xm LR iVÌÁ N]LR iNR PVLS!

Fy²T ¶¬ ¿R ÁVè g][ª« oÌÁ¬ õ xm LR iVÌÁ N]LR iNR PVLS!

xm pÌÁ¬ ¿R ÁVè Â¿ÁÈý Á¬ õ xm LR iVÌÁ N]LR iNRPVLS!

xm LR iVÌÁ }q ª« NRPLiÛÉÁ[ xm LR iª« WLô ðR i− VLiNR P ÛÍÁ[µR ¶VLS! ‘xm Ìý Á− ’


30/104


1. −sx tsQ¸R ¶VLi : ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igRi¼½: 3ª« s »R ½LRigRi¼½3. FyhR iLi }msLR iV: AßÓ ª« sVV»yùÌÁV 5ª« s Ë³ ØgRiLi 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLi. 30 ¬s..


•

xm µyùÌÁ©« V, ªyÉÓ Á Ë³ ØªyÌÁ©« V, @LiµR ¶VÍÜ[¬ ¬d ¼½¬ x q LiË³ Øxt QßáÌÁV µy*LS úgR iz¤¦¦¦ryòLRiV.

• xm µyùÌÁ©« V ¿R Áµj ¶− , Ë³ ØªyÌÁ©« V Â¿Áxm ögRiÌÁVgR iV»yLR iV, LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV.

• − ©« õ xq LiË³ Øxt QßáÌÁ\ |m @²T ¶gji©« úxm aRPõÌÁNR PV xq ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Áxm ögR iÌæ ÁV»yLR iV

• − − µ³R ¶ NR PX»yùÌÁ µy*LS ª« ùQQNU PòNR PLR ißá ryª« VLô ð SQù¬ õ |m LiF~Liµ j ¶Li¿R ÁVNR PVLiÉØLRiV.

• AÈÁ µy*LS xm µR ¶ÇØÍØÕ³ Áª« Xµô ð j ¶\ |m @ª« gR ix¤¦¦¦©« F~LiµR ¶V»yLR iV. xq XÇÁ©y»R ½øNR P»R ½©« V ryµ³ j ¶ryòLR iV

• FyÈÁ µy*LS − xt Q¸R ¶W¬ õ xq Lix m pLñ R iLigS @ª« gSx¤¦¦¦©« F~LiµR ¶V»yLR iV. FyÈÁ©« V r~Li»R ½ ª« WÈÁÍý Ü[ Fy²R ¶gR iÌÁVgR iV»yLR iV.

6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³Ï Áùx qs©« s ryª« sWúgj i:

1. ¾»½ÌÁVgR iV FyhR iùxm oxq òNR PLi 2. © [̄ÈÁVxm oxq òNR PLic|m ©« Võ 3. FyÈÁ©« V LSzq DLiÀÁ©« ¿yLí RiV

4. xq Vµô R ¶ª« VVNR PäÌÁV c ©« Ìý ÁÊÁÌý Á

7. AÈÁ:

@) lLi[²T ¶¹¸¶W FyhR iLi úxm ryLR ixq ª« V¸R ¶VLiÍÜ[ ¬ LRi*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ AÈÁ©« V gR iVLj iLiÀÁ ¾»½ÌÁVxq VN][ªyÖÁ.AÈÁ©« V zm Ìý ÁÌÁ»][ ¿R ÁNR PägS A²T ¶Li¿yÖÁ.

AÈÁ 1: zm Ìý ÁÌÁ»][ xq W¿R Á©« ÌÁV Aµ³ yLRiLigS ©« ÉÓ ÁLixm Â¿Á[̧ R ¶WÖÁ.

Dµy: ‘−d ßá’©« V ªyLiVVLiÀÁ©« Èý ÁVgS

xq ©yõLiVV¬ Eµj ¶©« Èý ÁVgS

AÈÁ 2: lLi[²T ¶¹¸¶WÍÜ[ ª« VWùÑÁN` P LSgS®© [ zm Ìý ÁÌÁLiµR ¶LR iW ª« X»R ½òLi ¿R ÁVÈí ÁV ¼½Lj ilgi[ÍØ ¿R ÁW²yÖÁ.

ª« VWùÑÁN` P Agj iF¡gS®© [ zm Ìý ÁÌÁ©« V AgR iª« V©yÖÁ.lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` ! @²T ¶lgi[ úxm aRPõÌÁNR PV xq ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ.

8. NSLR iùúNR Pª« sVLiÍÜ[ ¬sLR i*z¤¦¦¦Li¿R ÁËÜ[¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁV\ |ms @ª« sgSx ¤¦¦¦©« s NR PÖÁgj iª« soLi²yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi 1: (@) xq LiË³ Øxt QßáÌÁ\ |m @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV xq ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ. LSÇÁÙ, ÌÁ»R ½ÌÁVÂ¿Á}m ö xq ª« Wµ³ y©yÌÁV − ®© [ÍØ ¿R ÁW²R ¶Li²T ¶ ¿R ÁW²yÖÁ.

NR PX»R ½ùLi 2: (A) FyhR iùxm oxq òNR PLiÍÜ[¬ 120ª« }m ÒÁÍÜ[ gR iÌÁ 9ª« , 10ª« xm µyùÌÁ ÀÁú»yÌÁ©« Vxm Lj ibd PÖÁLixm ÛÇÁ[̧ R ¶WÖÁ. ªyÉÓ Á¬ gR iVLj iLiÀÁ ª« WÉý Ø²T ¶Li¿yÖÁ.

9. NSLRiùúNR Pª« VLiÍÜ[ úxm ryLR iª« V¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« V ¿yLí R iV\ |m xq öxtí QLigS LSzq »R ½LRigRi¼½ gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿yÖÁ.


31/104

FyÈÁ:

x msÌý Á−s: @ª« Vø g][LRiVª« VVµô R ¶ÍØ! ¾»½ÌÁVgR iVË³ Øxt Q NR Pª« Vø©« !

N][LiVVÌÁª« Vø FyÈÁÍØ! ¾»½ÌÁVgR iV Ë³ Øx t Q ¼d ½¸R ¶V©« !

¿R ÁLR iß Li 1: ª« VÛÍý Áªyxq ©« ©« V − VLi¿R ÁV ª« V©« ¾»½ÌÁVgR iV x m ÌÁVNR PV,ª« VLiÀÁ gR iLiµ³ R ¶ª« VV©« V − VLi¿R ÁV ª« V©« ¾»½ÌÁVgR iV xm ÌÁVNR PV,

xm Li¿R ÁµyLR i©« V − VLi¿R ÁV ª« V©« ¾»½ÌÁVgR iV xm ÌÁVNR PV,

FyÌÁ »R ½LR iNR P©« V − VLi¿R ÁV ª« V©« ¾»½ÌÁVgR iV xm ÌÁVNR PV, ‘xm Ìý Á− ’

¿R ÁLR iß Li 2: −d ßá ¼d ½gR i −d VÈÁ LSgR iª« ° ª« V©« ¾»½ÌÁVgR iV!

®ª [ßáVgS©« \ ®ª V − ¬ zm Li¿R ÁV ª« V©« ¾»½ÌÁVgR iV!

¾»½ÌÁVgR iV xm ÌÁVNR PV ÌÁLiµR ¶V ¾»½[®© ÌÁW ÌÁWLR iV¿R ÁV LR iV¿R ÁV©« VLi²R¶V!

®µ¶[aR PË³ Øxt QÌÁLiµR ¶V ¾»½ÌÁVgR iV g]xm öµj ¶ ÛÍÁLi²R ¶V ! ‘xm Ìý Á− ’


32/104

16.ª« sW »][ÈÁ

1. −sx tsQ¸R ¶VLii M ¾»½ÌÁVgRiV 2. »R ½LR igR i¼½M 53. FyhR iLi }msLR iVM ª« sW »][ÈÁ 4. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLiiM 30 ¬see

5. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV iM − µyùLó j i¬d − µyùLó R iVÌÁV

• lgi[̧ R ¶WÌÁ©« V, FyÈÁÌÁ©« V LSgR i¸R ¶VVNR PòLigS, @LóR iª« Li»R ½LigS Fy²R ¶²R ¶Li ®© [LRiVèNR PVLiÉØLR iV.• ©« W»R ½©« xm µyÌÁNR PV @Ló SÌÁV ¾»½ÌÁVxq VN R PVLiÉØLR iV.• úxm NR PX¼½ÍÜ[¬ @LiµyÌÁ©« V Ary*µj ¶Li¿R Á²R ¶Li, úxm NR PX¼½¬ ú}m − VLi¿R Á²R ¶Li Â¿Á[ryòLR iV.• x m LSùª« LR ißáLi gRiVLj iLiÀÁ @ª« gSx¤¦¦¦©« Â¿Á[xq VNR PVLiÉØLR iV.• x q *¸R ¶VLigS ®ª VVNR PäÌÁ©« V |m Li¿R Á²R ¶Li Â¿Á[ryòLR iV.• AÈÁ, FyÈÁÌÁ µy*LS aSLk iLR iNRP, ª« W©« zq N][Íý ØryÌÁ©« V F~LiµR ¶V»yLR iV.•

lgi[̧ R ¶V ryLSLiaS¬ õ xq *Li»R ½ ª« WÈÁÍý Ü[ LS¸R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV.6. ËÜ[µ³ R ¶©yË³ Ï Áùx qs©« s ryª« sVúgj i

1. FyhR iùxm oxq òNR PLi 2. »][ÈÁ ÀÁú»R ½Li 3. − − µ³R ¶ LR iNSÌÁ x m ouyöÌÁV

4. xm ouyöÌÁ }m Lý R iV LSzq ©« Àd ÁÉÔ ÁÌÁV 5. ªyNSùÌÁV LSzq ©« Àd ÁÉÔ ÁÌÁV 6. Ë³ Ï ÁW»R ½NSÌÁLi,Ë³ Ï Á− xt Qù»` ½ NSÌÁLi, ª« LR iòª« W©« NSÌÁLi @¬ LSzq ©« Àd ÁÉÔ ÁÌÁV

7. úx msryLR ix mspLR i* NR PX»yùÌÁVM DFyµ³ yù¸R ¶VVÌÁV

(@) NSLR ùúNR Pª« sVL ÍÜ[ ¬sLR *z¤¦¦¦L ¿RÁËÜ[ ¹¸¶[ V NR PX»yùÌÁ\ |ms @ª« sgSx ¤¦¦¦©« s NR PÖÁgj ¸R ¶VVL ²yÖÁ

NR PX»R ½ùL 1 M

• − ©« õ FyhSùLiaR PLi\ |m lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aRPõÌÁNR PV »R ½LR igR i¼½ÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁÂ¿Á[ xq ª« Wµ³ y©yÌÁVÂ¿Ázm öLi¿yÖÁ.

• LSÇÁÙ, ÌÁ»R ½ Â¿Á}m ö xq ª« Wµ³ y©yÌÁ»][ zm Ìý ÁÌÁV Â¿Ázm ö©« xq ª« Wµ³ y©yÌÁV xq Lji¿R ÁWxq VN]®© [ÍØ¿R ÁW²yÖÁ.

NR PX»R ½ùL 2 M

• FyhR iùxm oxq òNRPLiÍÜ[ 26ª« }m ÒÁÍÜ[ ‘C »][ÈÁ ª« W »][ÈÁ … ©« VLi²T ¶ ª« Vª« VVN]Éí Ó Á©« Èí ÁVLi²R ¶V

ª« V©« xq VÍÜ[ ª« WNR PV’ ª« LR iNR PV zm Ìý ÁÌÁV @Ló R iLi Â¿Á[xq VN]LiÈÁW ¿R Áµj ¶®ª [ÍØ ¿R ÁW²yÖÁ.• ¿R Áµj ¶− ©« lgi[̧ R ¶VË³ ØgR iLi\ |m lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶lgi[ úxm aR PõÌÁNR PV »R ½LR igR i¼½ÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁÂ¿Á[

x q ª« Wµ³ y©yÌÁV Â¿Ázm öLi¿yÖÁ. @ª« xq LR i\ ®ª V©« ¿][ÈÁ ªyLj iNTP xq ¥¦¦¦¸R ¶Vxm ²yÖÁ.(A) NSLR ùúNR Pª« sVL ÍÜ[ ¬sLR *z¤¦¦¦L ¿R ÁËÜ[ ¹¸¶[ V AÈÁ©« sV A²T ¶L Â¿Á[ −sµ³ y©y¬sõ ¾»½ÌÁVx qsVN]¬s

DL ²yÖÁ.

AÈÁ 1 M


33/104

• gR iVÍØÕÁ, ª« VLiµyLR i, ª« VÛÍý Á, ¿yª« VLi¼½ @®© [ x m pÌÁ }m Lý Ri©« V Àd ÁÉÔ ÁÌÁ\ |m LS¸R ¶WÖÁ.• IN]äNR Pä xm µy¬ õ ª« VW²R ¶V Àd ÁÉÔ ÁÌÁ\ |m LS¸R ¶WÖÁ.• x m µyÌÁV LSzq ©« Àd ÁÉÔ ÁÌÁ©« V IN]äNR PäLj iNT P IN]äNR Pä Àd ÁÉÔ Á ¿]xm öV©« Bªy*ÖÁ.• »R ½LR igR i¼½ÍÜ[¬ zm Ìý ÁÌÁ xq LiÅÁùNRPV @©« VgR iVßáLigS Àd ÁÉÔ ÁÌÁ©« V »R ½¸R ¶WLR iV Â¿Á[xq VN][ªyÖÁ.•

zm Ìý ÁÌÁ©« V »R ½LR igRi¼½gR iµj ¶ÍÜ[ ª« X»yòNSLR iLigS ¬ ÍÜ[ èÛËÁÉí ØÖÁ• ª« VWùÑÁN` P ª« xq Vò©« õLi»R ½}q xm o zm Ìý ÁÌÁV ‘gR iLixm gR iLixm c xm oª« o*ÌÁ gR iLixm ’ @LiÈÁW

ª« X»yòNSLR iLiÍÜ[ ¼½LR igSÖÁ.• lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` INR P x m oª« o* }m LR iV Â¿ÁÊÁV»R ½VLiµj ¶. A xm µR ¶Li LS¸R ¶VÊÁ²T ¶©« Àd ÁÉÔ ÁÌÁ©« V xm Èí ÁVN]©« õ

zm Ìý ÁÌÁV ª« X»R ½òLi ª« Vµ³ R ¶ùÍÜ[NT P ª« ÀÁè, Â¿Á[»R ½VÌÁV xm Èí ÁVN]¬ x m pÌÁµR ¶Li²R ¶ÍØ ¹¸¶[ VLR iö²yÖÁ.AÈÁ 2 M

• FyhR iùxm oxq òNRPLi 28ª« }m ÒÁÍÜ[ µ³ yLSÎÏ ÁLigS ¿R ÁµR ¶ª« ²R ¶Li, @Ló R iLi Â¿Á[xq VN]¬ Â¿Áxm ö²R ¶Li @®© [ bd PL


34/104

17.aR P»R ½NR P x msµyùÌÁV 2ª« s Ë³ ØgRiLi

1. −sx tsQ¸R ¶VLi M ¾»½ÌÁVgR iV 2. »R ½LR igR i¼½ iM 5ª« s »R ½LR igR i¼½

3.FyhR iLi }msLR iV iM aR P»R½NR P x msµyùÌÁV 2ª« s Ë³ ØgRiLi 3. ¬sLR i*x ¤¦¦¦ß x qsª« sV¸R ¶VLiiM 30 ¬see2. ËÜ[µ³ R ¶©y ÌÁOSQQùÌÁV

• − µyùLóR iVÌÁV ¿R ÁNR PägS xm hR i©« Li Â¿Á[̧ R ¶VgR iÌæ ÁV»yLR iV

• xm µR ¶ùLi ¹¸¶VVNR Pä Ë³ Øªy¬ õ r~Li»R ½ª« WÈÁÍý Ü[ Â¿Áxm ögR iÌæ ÁV»yLR iV.

• FyÈÁ µy*LS xm µR ¶ùLi ¹¸¶VVNR Pä ryLSLiaS¬ õ úgRiz¤¦¦¦Li¿R ÁgR iÌæÁV»yLR iV.

• »R ½gj i©« xq LiµR ¶LS÷éÌÁÍÜ[ xm µyù¬ õ − ª« Lj iLi¿R Á²y¬ NT P »R ½gj i©« NR P Ŕ ¶ÌÁV / Dµyx¤¦¦¦LR ißáÌÁV lLi[²T ¶¹¸¶WFyhR iLi

µy*LS − LiÉØLR iV. }q NR PLj iLiÂ¿Á[ \ ®© xm oßáùLi |m LiF~Liµj ¶Li¿R ÁV»yLR iV.

• xq W¿R Á©« ÌÁ µy*LS NR PX»yùÌÁV Â¿Á[̧ R ¶VgR iÌÁVgR iV»yLR iV. AÈÁÌÁV A²R ¶gR iÌæ ÁV»yLR iV.

• ‘xm µR ¶xq Lixm µR ¶’ ryª« VLó SQù¬ õ |m LiF~Liµj ¶Li¿R ÁVN]®© [ AÈÁÍÜ[ Ë³ ØgR iry*ª« VVÍÝ»yLR iV.

• g]xm öµy»R ½ F ª« LRiV? Gµj ¶ @ª« VX»R ½Li? ª« V¬ zt Q @©« õ ªy²R ¶V F ÍØ DLi²yÖÁ ª« LiÉÓ Á \ ®© ¼½NR P

− ÌÁVª« ÌÁ©« V (4ª« xm µR ¶ùLi) ¾»½ÌÁVxq VNR PVLiÉØLR iV.

• ‘xq µæ ][ztî Q’ ¹¸¶VVNR Pä g]xm ö»R ½©y¬ õ − µyùLó R iVÌÁV ¾»½ÌÁVxq VNR PVLiÉØLR iV.

3. ËÜ[µ³ R ¶©¯[x msNR PLR ißØÌÁV

1.

FyhRiùxm oxq òNRPLi 2. ¿yLí R iV 3. xq Vµô R ¶ ª« VVNR PäÌÁV 4. ©« Ìý ÁÊÁÌý Á

4. úx msryLR i x mspLR i*NR PX»yùÌÁV

(@) lLi[²T ¶¹¸¶W FyhS¬ õ − ©« ²y¬ NT P − µyùLó RiVÌÁ©« V xq Lizq µô ð R ¶VÖÁõ Â¿Á[̧ R ¶WÖÁ.

(A)

NSLR iùúNR Pª« W¬ NT P NSª« ÌÁzq ©« ËÜ[µ³ R ¶© [̄xm NR PLR ißáÌÁ©« V zq µô ð R ¶Li Â¿Á[xq VN][ªyÖÁ

(B) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ AÈÁ©« V A²T ¶LiÂ¿Á[ − µ³ y©« Li ¾»½ÌÁVxq VN]©yÖÁ.

AÈÁ c 1

• − µyùLóR iVÌÁLiµR ¶LR iW @Lô ð R i¿R ÁLiúµyNSLR iLigS ¬ ÌÁÊÁ²yÖÁ.

• @LiµR ¶LR iV IZNP[ryLj i ©« ªy*ÖÁ.

• @LiµR ¶LR iW G²R ¶Vxq Vò©« õÈí ÁV ©« ÉÓÁLi¿yÖÁ.

• @LiµR ¶LR iW NR PWL]è¬ − LiµR ¶VË³ Ü[ÇÁ©« Li Â¿Á[zq ©« Èí ÁV ©« ÉÓ ÁLi¿yÖÁ.


35/104

• Ë³ Ï ÁVÇÁLi\ |m gR iµR ¶ |m Éí Ó Á©« Èí ÁV ©« ÉÓÁLi¿yÖÁ.

• Â¿Á[»R ½VÌÁV x m Èí ÁVN]¬ ¿R ÁVÈí ÁW ¼½LR igSÖÁ.

AÈÁ c 2

• zm Ìý ÁÌÁV ª« X»yòNSLR iLigS ¬ ÌÁÊÁ²R ¶»yLR iV.

• ª« VWùÑÁN` P úFyLRiLiË³Ï ÁLi NSgS®© [ ª« X»R ½òLi ¿R ÁVÈí ÁW ¼½LR iVgR iV»yLR iV.

• ª« VWùÑÁN` P AgR igS®© [ ¬ ÌÁÊÁ²R ¶»yLR iV.

• lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` @²T ¶gj i©« @LiaS¬ NT P − µyùLó j i ÇÁªyÊÁV Â¿ÁFyöÖÁ.

• xq W¿R Á©« \ ÛÍÁ©« Li»R ½ ª« LRiNR PV AÈÁ A²R ¶V»R ½V®© [ DLiÉØLR iV.

(C)

C NSLR iùúNRPª« VLiÍÜ[ ¬ LR i*z¤¦¦¦LiÂ¿Á[ NR PX»yùÌÁ ¬ LR i*x¤¦¦¦ßá\ |m @ª« gSx¤¦¦¦©« ¸R ¶VVLi²yÖÁNR PX»R ½ùL 1

• − µyùLóR iVÌÁV ‘lLi[²T ¶¹¸¶W FyhRiLi’ F Li»R ½ª« LRiNR PV ¿R ÁNR PägS − ©yõL][ ¾»½ÌÁVxq VN]©« ²y¬ NT P @²T ¶gj i©«

úxm aR PõÌÁNR PV ÇÁªyÊÁVÌÁV Â¿Ázm öLi¿R Á²y¬ NT P − µyùLóR iVÌÁ©« V xq Lizq µô ð R ¶VÌÁ©« V Â¿Á[̧ R ¶WÖÁ.

• 5ª« »R ½LR igR i¼½ ¾»½ÌÁVgR iV FyhR iùxm oxq òNR PLiÍÜ[ 125ª« }m ÒÁÍÜ[gRiÌÁ aR P»R ½NR P x m µyùÌÁÍÜ[ 4ª« ª« VLj i¸R ¶VV

5ª« xm µyùÌÁ Ë³ ØªyÌÁ©« V ¿R Áµj ¶− Li¿yÖÁ.• −d ÉÓ Á\ |m @²T ¶gj i©« úxm aR PõÌÁNR PV − µyùLó RiVÌÁÂ¿Á[ ÇÁªyÊÁV Â¿Ázm öLi¿R Á²y¬ NT P xq Lizq µô ð R ¶VÖÁõ Â¿Á[̧ R¶WÖÁ

NR PX»R ½ùL 2

• AÈÁÍÜ[ Ë³ ØgR iLigS lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` C úNT PLiµj ¶ ªyNSùÌÁ©« V Â¿ÁÊÁV»R ½W ªyÉÓ ÁÍÜ[ − Ë³ Ï ÁNR PVòÌÁ©« V

gR iVLj iòLi¿yÖÁ.

•

Fyª« VV ª« ÌÁ©« Ë³ Ï Á¸R ¶Vª« VV / NSNT P ¬d ÎÏ Áþ N]LR iNRPV ¼½Lj igj iLiµj ¶ / {q »R ½ ÌÁOT PQQø¬ ¼d ½xq VN]¬ ®ª ×ÁþLiµj ¶ /®ª [LRiV xm oLRiVgR iV ®ª [LRiV©« V »]ÌÁVxq VòLiµj ¶ / ÍÜ[NR PLiÍÜ[ ¿yÍØ ª« VLiµj ¶ }m µR ¶ªyLR iV©yõLR iV.

• lLi[²T ¶¹¸¶W ÉÔ Á¿R ÁL` NR PX»R ½ùLi ª« Vµ³ R ¶ùÍÜ[ @²T ¶gj i©« C ªyNSùÍý Ü[ − µyùLó R iVÌÁV − Ë³ Ï ÁNR PVòÌÁ©« V

Â¿Áxm öª« ÌÁzq DLiÈÁVLiµj ¶.

(D) NSLR iùúNR Pª« VLiÍÜ[ úxm ryLR iª« V¹¸¶[ Vù FyÈÁ©« V ¿yLí R iV\ |m LSzq »R ½LR igR i¼½gR iµj ¶ÍÜ[ úxm µR ¶Lj i+Li¿yÖÁ.

(E)


36/104

FyÈÁ

x msÌý Á−s ª« VLiÀÁ ª« WÈÁÌÁV B− ª« VLiÀÁ ËØÈÁÌÁV

aR P»R ½NR P ¬d »R ½VÌÁV ª« WLR iVè©« V »R ½ÌÁLS»R ½ÌÁV

¿R ÁLR ßáL 1 ANR PÖÁ»][ D©« õxm öV²R ¶V ¼½LiÛÉÁ[ @©« õ®ª V @ª« VX»R ½ª« °»R ½VLiµj ¶

@²T ¶gj i©« Li»R ½®© [ »R ½²R ¶ª« NR PLiVV}q ò

g]x m öµy©« ª« Vµj ¶ K»R ½VLiµj ¶ eeª« VLiÀÁ ª« WÈÁÌÁVee

¿R ÁLR ßáL 2 NR PuíyÌÁ¬d õ JLR iVèNR PVLiÛÉÁ[

¬ ÇÁ\ ®ª V©« ª« V¬ zt Q @»R �

andhra pradesh school education training module

Documents