ANATOMIJA LOKOMOTORNOG SISTEMA-

osnovni pojmovi

ICEPS, 2018. godina

Dr Vladimir Krstić

Lokomotorni sistem izgraĊuju:

- kosti

- zglobovi

- mišići

• KOST (OS) – tvrd organ, osigurava stabilnost

tela i pruža dovoljnu otpornost na pritiske i

istezanje

• ZGLOB (ARTICULATIO)– skup elemenata

pomoću kojih se kosti meĊusobno spajaju

• MIŠIĆ (MUSCULUS) – mek elastiĉan organ,

sposoban da se grĉi (kontrahuje) i da svojom

kontrakcijom vrši pokret u zglobu

KOSTI- osnovni pojmovi

• Osteologija

- nauka koja prouĉava oblik,

gradju i funkciju kostiju

- u telu ĉoveka ima 206 kostiju

- skelet ili kostur ĉine kosti

povezane vezama (zglobovi)

KOSTI- osnovni pojmovi

• Tipovi kostiju

1. Duge kosti (Ossa longa)- telo, dva kraja, u sastavu ekstremiteta

2. Pljosnate (Ossa planum)- zatvaraju šupljine i štite unutrašnje

organe

3. Kratke kosti (Ossa brevia)- koreni stopala, šake

4. Sezamoidne kosti (Ossa sesamoidea)- u tetivama mišića

5. Nepravilne kosti- kiĉmeni pršljenovi (Vertebrae)

6. Pneumatiĉne kosti (sadrže šupljinu)- kosti lobanje, lica

KOSTI- osnovni pojmovi

ZGLOBOVI- osnovni pojmovi

dele se na nepokretne i pokretne zglobove

• Nepokretni zglobovi

- vezivni i hrskaviĉavi spojevi kostiju

- daju stabilnost pojedinim delovima kostura

• Pokretni zglobovi

- pasivni deo lokomotornog sistema

- najosetljivije mesto pribora za kretanje

- svaki pokretni zglob ima u svom sastavu glavne i

sporedne elemente

ZGLOBOVI- osnovni pojmovi

ZGLOBOVI- osnovni pojmovi

• Glavni elementi zgloba:

- zglobne površine

- zglobna šupljina

- zglobna ĉahura

• Sporedni elementi zgloba:

- zglobne veze (ligamenti)

- vezivno-hrskaviĉave ploĉe

(meniskusi, diskusi, ĉašiĉne usne)

GLAVNI ELEMENTI ZGLOBA

• Zglobne površine – delovi kostiju pokriveni hrskavicom ĉija debljina zavisi od pritiska koji trpi zglob

• Zglobna šupljina – prostor izmeĊu zglobnih površina ispunjen sluzavom teĉnošću (sinovija)

• Zglobna čahura – sastoji se iz spoljašnjeg sloja (fibrozna kapsula) i unutrašnjeg sloja (sinovijalna membrana)

SPOREDNI ELEMENTI ZGLOBA

• Ligamenti – fibrozne trake koje spajaju zglobne krajeve kostiju i pojaĉavaju zglobnu ĉahuru spolja (ekstrakapsularne veze) ili se nalaze u zglobnoj šupljini (intrakapsularne veze)

• Vezivno – hrskavičave ploče –nalaze se unutar pojedinih zglobova; ublažuju udarce, adaptiraju i povećavaju zglobne površine

PODELA POKRETNIH ZGLOBOVA

1. PREMA BROJU KOSTIJU KOJE ULAZE U SASTAV ZGLOBA

• prosti zglobovi (izgraĊuju ih dve kosti)

• složeni zglobovi (tri ili više kostiju)

2. PREMA OBLIKU ZGLOBNIH POVRŠINA

• loptasti, jajasti, valjkasti, sedlasti, ravni zglobovi

3. PREMA RAVNIMA U KOJIMA SE IZVODI POKRET

• jednoosovinski, dvoosovinski, troosovinski zglobovi

OSNOVNI POKRETI U ZGLOBOVIMA

• pokreti ĉoveĉjeg tela kao i njegovih delova vrše se u sve tri ravni(frontalnoj, sagitalnoj i transversalnoj) i oko sve tri osovine (vertikalne, sagitalne i transversalne)

• pokreti mogu biti prosti i složeni

• prisutni su sledeći oblici kretanja:

- klizanje (kod ravnih zglobnih površina; npr. kod zglobova izmeĊu vratnih pršljenova)

- ugaoni pokreti

- kruţni pokreti

FUNKCIONALNA ANATOMIJA- pokreti u zglobovima

pregibanje - flexio

opružanje - extensio

OdvoĊenje - abductio

PrivoĊenje - adductio

Spoljašnja rotacija – rotatio externaUnutrašnja roracija – rotatio interna

Pokret spoljašnje rotacije podlaktice - supinatio

Pokret unutrašnje rotacije podlaktice - pronatio

Adukcija i unutrašnja rotacija stopala - inversio

Abdukcija i spoljna rotacija stopala - eversio

Podizanje - elevatio

Spuštanje - depresio

Pokret širokog kruženja - circumductio

MIŠIĆI- osnovni pojmovi

• u našem telu postoje glatki, popreĉno prugasti mišići i srĉani mišić

• POPREĈNO-PRUGASTI, SKELETNI MIŠIĆ– aktivni deo lokomotornog sistema

• Mišići ĉine 42% težine muškaraca i 39% težine žena

SPOLJAŠNJI IZGLED MIŠIĆA

• Osnovni delovi mišića:

- trbuh mišića (venter)

- tetiva (tendo)

GRAĐA MIŠIĆA

• Trbuh mišića grade:

- popreĉno- prugasta mišićna vlakna

- vezivno tkivo u vidu omotaĉa vlakana (endomizijum, perimizijum,epimizijum)

- krvni sudovi

- nervi

• Tetive – nastavak perimizijuma; izgraĊene od snopića kolagenih vlakana; urastaju u pokosnicu kostiju

PODELA MIŠIĆA

• Prema uglu spajanja mišićnih i tetivnih vlakana:

- jednoperasti

- dvoperasti

- segmentarni

- zupĉasti

• Prema broju mišićnih trbuha:

- jednoglavi (prosti)

- složeni

dvoglavi (biceps)

troglavi (triceps)

ĉetvoroglavi (quadriceps)

POMOĆNI ORGANI MIŠIĆA

• SLUZNE KESE (BURSA SYNOVIALIS)

- kese izgraĊene od vezivnog tkiva ispunjene teĉnošću; smeštene izmeĊu mišića i ĉvrste površine (kosti, zgloba); spreĉavaju trenje prilikom kontrakcije

• TETIVNI OMOTAĈI

- nalaze se na mestima gde tetive prolaze kroz koštano-vezivne otvore i kanale; smanjuju trenje

• FASCIJE

- vezivne opne koje obavijaju mišiće, pojedinaĉno ili ĉitave grupe; fiksiraju mišiće

HVALA NA PAŢNJI!