anatomi blok 1.5 spinal cord & peripheral nerve

17
SN SNC SNP Encephalon Medulla spinalis Truncus cerebri Cerebellu m Diencephalon Mesencephalon Pons Medulla oblongata Nervi craniales (N I-XII) Nervi spinales C – 8 T – 12 L – 5 S – 5 Co – 1 Cerebrum SN SN Somatis SN Otonom/Visceral SN Parasimpatis SN Simpatis Anatomi Blok 1.5 Bismillahirrahmanirrahim…. SPINAL CORD & PERIPHERAL NERVE Pembagian Sistem Saraf Anatomis Fungsional MEDULLA SPINALIS Termasuk sistem saraf pusat Terletak di dalam canalis vertebralis Dari decussatio pyramidum – setinggi L1-2 conus medullaris filum terminale Saat embrio, medulla spinalis mengisi semua canalis vertebralis Selaput meninges pelapis medulla spinalis (profunda ke superficial): 1. Piamater, melekat sangat erat pada medulla spinalis 2. Arachnoid mater 1

Upload: syariadagoetti

Post on 25-Dec-2015

64 views

Category:

Documents


5 download

DESCRIPTION

uhuhu

TRANSCRIPT

Page 1: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

SN

SNC

SNP

Encephalon

Medulla spinalis

Truncus cerebri

Cerebellum

Diencephalon

Mesencephalon

Pons

Medulla oblongata

Nervi craniales (N I-XII)

Nervi spinales

C – 8T – 12L – 5S – 5Co – 1

Cerebrum

SN

SN Somatis

SN Otonom/Visceral

SN Parasimpatis

SN Simpatis

Anatomi Blok 1.5Bismillahirrahmanirrahim….

SPINAL CORD & PERIPHERAL NERVE

Pembagian Sistem Saraf

Anatomis

Fungsional

MEDULLA SPINALIS Termasuk sistem saraf pusat Terletak di dalam canalis vertebralis Dari decussatio pyramidum – setinggi L1-2

conus medullaris filum terminale Saat embrio, medulla spinalis mengisi semua

canalis vertebralis Selaput meninges pelapis medulla spinalis

(profunda ke superficial):1. Piamater, melekat sangat erat pada

medulla spinalis2. Arachnoid mater3. Duramater, paling tebal

Ruangan1. Spatium subarachnoid

di antara piamater & arachnoid materberisi CSFCisterna lumbalis: pelebaran spatium subarachnoid pada regio lumbal yang berakhir sampai setinggi S2

2. Spatium subduraldi antara arachnoid mater & duramaterberisi lymph-like fluid

3. Spatium epiduraldi sebelah luar duramaterberisi plexus venosus & lemak areolar

Lig. denticulatum, ligamen yang merupakan penebalan dari piamater (menghubungkan piamater & duramater) yang memfiksasi

1

Page 2: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

medulla spinalis agar tetap berada di tengah canalis vertebralis,berjumlah 22

Conus medullarisujung akhir medulla spinalis setinggi L1-2

Filum terminalejaringan ikat yang melekatkan medulla spinalis ke coccyx

Cauda equinakumpulan serabut saraf spinalis dari bagian conus medullaris, bentuknya seperti ekor kudaTerbentuk cauda equina karena perkembangan vertebrae lebih cepat daripada medulla spinalis

Pelebaran medulla spinalis1. Intumescentia cervicalis: pelebaran di

bagian cervix inervasi extremitas atas2. Intumescentia lumbalis: pelebaran di

bagian lumbal inervasi extremitas bawah

Pada potongan horizontal medulla spinalis: Substansia grisea

berbentuk seperti huruf H/kupu2, terdiri atas kumpulan badan saraf1. Cornu anterior (bagian substansia grisea

yang lebih lebar di depan) columna grisea anterior

2. Cornu posterior (bagian sunstansia grisea yang lebih sempit di belakang) columna grisea posterior

3. Cornu laterale columna grisea lateralis

Substansia albamelingkupi substansia grisea1. Funiculus anterior/columna alba antor

2. Funiculus posterior/columna alba postor

3. Funiculus lateralis/columna alba lateralis

Fissura medianus anterior Sulcus medianus posterior Sulcus lateralis anterior/anterolateral Sulcus lateralis posterior/posterolateral Sulcus intermedius posterior, hanya

terdapat pada segmen cervical Canalis centalis

saluran yang terdapat di tengah substansia grisea, berisi CSF (cerebrospinal fluid)

Nucleus intermedius badan sel saraf yang ada di bagian sacral (parasimpatis)

Nucleus intermediolateralis badan sel saraf yang ada di bagian thoracolumbal (simpatis)Terletak pada cornu laterale, ada di sepanjang T1 - L3

Dural root sleeves: lapisan duramater di medulla spinalis yang juga menyelubungi radix dorsal berserta ganglion spinalis dan radix ventral

NERVUS SPINALIS Ada 31 pasang yang terdiri atas:

1. 8 pasang cervical2. 12 pasang thoracal3. 5 pasang lumbal4. 5 pasang sacral5. 1 pasang coccygeal

Keluar dari foramen intervertebralis sesuai dengan namanya1. Pars cervical: nama nervus spinalis sesuai

dengan vertebra di bawahnya, karena N. spinalis C1 keluar di antara basis cranii & os. atlas Ex: N. spinalis C6 keluar lewat foramen intervertebralis di antara VC5 & VC6

2. Pars thoracal – coccygeal: nama nervus mengikuti vertebra di atasnyaEx: N. spinalis T3 keluar lewat foramen intervertebralis di antara VT3 & VT4

Ganglion spinale: bersifat sensorik, terletak di pediculus arcus vertebra (bagian dorsal) & masih di dalam canalis vertebralis

Radix dorsal/posterior (sensoris): serabut2 saraf dari ganglion spinalis masuk ke medulla spinalis (sensorik)Processus centralis (arah cornu posterior)Processus peripheral (arah nervus spinalis)

Radix ventral/anterior (motoris): serabut2 saraf yang keluar dari medulla spinalis

Radix dorsal & ventral akan membentuk nervus spinalis melalui foramen intervertebralis

Ramus anterior (lebih besar) merupakan cabang utama dan akan membentuk plexus

Ramus posterior Ramus meningealis inervasi meninges

2

Page 3: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

3

Page 4: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

Autonomic Nerve Pathway

SIMPATIS Nucleus intermediolateralis

badan sel saraf preganglion Keluar dari segmen thoracolumbal (T1-L3) Ganglion paravertebralis (tuncus

simpaticus)terdapat di kanan kiri medulla spinalis, tempat berganti badan sel saraf simpatis langsung menginervasi organ2- Ganglion cervicale superior, media, et

inferior- Ganglion thoracal- Ganglion lumbal- Ganglion sacral- Ganglion impar (coccygeal)

Ganglion paravertebralis yang ada di kanan kiri pars cervical dan sacral tidak berhubungan langsung dengan nervus spinalis cervicalis & sacralis, tetapi berhubungan dengan ganglion paravertebralis di atas & di bawahnya

Ganglion paravertebrale: dari setinggi cervical sampai setinggi coccyg

Ganglion prevertebrale:- Ganglion coeliacus- Ganglion mesenterica superior- Ganglion mesenterica inferior

Ramus communicans albaserabut preganglionic pada simpatis, semua bermyelin alba,hanya pada segmen T1-L3

Ramus communicans griseaserabut postganglionic, tidak bermyelin,selalu ada tiap segman

Serabut saraf preganglion simpatis (axon) berhubungan dengan neuron postganglion melalui 1 dari 3 jalur:1. Axon bersinaps di ganglion

paravertebralis yang pertama kali dicapainervus spinalis ramus communicans alba ganglion paravertebralis (bersinaps) ramus communicans grisea pada level yang sama bergabung dengan ramus anterior inervasi vasa darah & glandula sudorifera

2. Axon naik/turun ke ganglion paravertebralis di level atas/bawahnya sebelum bersinapsnervus spinalis ramus communicans alba ganglion paravertebralis pada level yang sama (tidak bersinaps di sini) ganglion paravertebralis pada level di

4

Page 5: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

atas/bawahnya (bersinaps) ramus communicans grisea bergabung dengan ramus anterior

3. Axon hanya lewat ganglion paravertebralis tanpa bersinaps, kemudian munuju ganglion prevertebrale untuk bersinapsnervus spinalis ramus communicans alba ganglion paravertebralis (tidak bersinaps di sini) serabut saraf preganglion (N. splanchnicus) ganglion prevertebralis (bersinaps) serabut saraf postganglion

Serabut saraf preganglion

segmen T 6-9 N. splanchnicus mayorsegmen T 10-12 N. splanchnicus minorsegmen L 1-3 N. splanchnicus lumbalis

Efek simpatis fight-or-flight response

PARASIMPATIS Nucleus intermedius

badan sel saraf preganglion Keluar dari segmen craniosacral

(nervus cranialis III, VII, IX, X dan S2-4) parasimpatis tidak berganti badan sel di

ganglion paravertebralis maupun ganglion prevertebralis langsung menuju organ berganti badan sel di dekat organ

Serabut saraf preganglionsegmen S2-4 N. splanchnicus pelvici

Efek parasimpatis rest and digest

Peripheral Nervous System

Nn. Craniales

Sensorik (afferent)1. GSA (general somatic afferent) N V, N IX, N X

sensoris kulit dan membran mukosa 2. GVA (general visceral afferent) N IX, N X

glandula parotidea, glomus caroticum, sinus caroticus, auris media, pharynx, larynx, trachea, bronchus principalis, pulmo, cardio, esophagus, gaster, intestinum sampai flexura coli sinistra, dll

3. SSA (special somatic afferent) N II, N VIIIpenglihatan, pendengaran, keseimbangan

4. SVA (special visceral afferent) N I, N VII, N IX, N Xpengecap dan penghidu

Motorik (efferent)1. GSE (general somatic efferent) N III, N IV, N VI, N XII

otot lurik orbita dan lingua2. GVE (general visceral efferent) N III, N VII, N IX, N X

parasimpatis3. SVE (special visceral afferent) N V3, N VII, N IX, N X, N XI

otot branchiomerik otot larynx, pharynx, palatum molle, mastikasi, dan ekspresi wajah

NC. Nama Tipe Modalitas FungsiI Olfactorius Sensoris SVA Penciuman

5

Page 6: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

II Opticus Sensoris SSA Penglihatan

III Oculomotorius MotorGSEGVE

Gerakan bulbus oculi: [LR6(SO4)3]Parasimpatis: m. ciliaris akomodasi lensa, m. sphincter pupil miosis

IV Trochlearis Motor GSE Gerakan bulbus oculi: [LR6(SO4)3]V

V(1)

V(2)

V(3)

TrigeminusOphthalmicus

Maxillaries

Mandibularis

SensorisSensoris

Mixed

GSAGSA

SVEGSA

Sensasi dari bulbus oculi, scalp anterior, upper faceSensasi dari cavum nasi – sinus, palatum, mid face, gigi maxillaOtot mastikasi, m. tensoris tympaniSensasi dari dagu, pelipis, cavum oris, lidah, TMJ (temporomandibular junction), gigi mandibula, telinga, propriosepsi dari otot mastikasi

VI Abducens Motor GSE Gerakan bulbus oculi: [LR6(SO4)3]

VII Facialis Mixed

SVEGVE

SVA

Otot wajah, m. stapedius (auris media)Parasimpatis: gland. lacrimalis, nasalis, palatina, submandibularis, sublingualisRasa: ⅔ anterior lidah

VIII Vestibulocochlearis Sensoris SSA Pendengaran, keseimbangan

IX Glossopharyngeus Mixed

GSAGVA

SVASVEGVE

Sensasi dari auris externaSensasi dari oropharynx, ⅓ posterior lidah, carotid body and sinus)Rasa: ⅓ posterior lidahOtot: m. stylopharyngeusParasimpatis: gland. parotis

X Vagus Mixed

GSAGVA

SVASVEGVE

Sensasi dari auris externaSensasi dari larynx, hypopharynx, cor, pulmo, viscera abdomenRasa: regio epiglottis, hypopharynxOtot larynx, pharynx (phonasi, menelan)Parasimpatis: myocardium; otot dan kelenjar foregut – midgut: aktivitas intestinal

XI Accessories Motor SVE M. sternocleidomastoideus, m. trapeziusXII Hypoglossus Motor GSE Otot lidah dan gerakannya

NC. Tempat keluar pada otakTempat keluar pada

basis craniiInti

N. I Bulbus olfactorius tractus Lamina et foramina (SVA)

6

Page 7: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

olfactorius trigonum olfactorium striae olfactoriae medialis et lateralis area parolfactoria (medial); uncus (lateral) Rhinencephalon

cribrosa

N. II Chiasma opticum tractus opticus CGL radiatio optica area striata

Canalis opticus (SSA)

N. III Pedunculus cerebri (sisi dalam) Fissura orbitalis supor Nucl. N. III (GSE) colliculus supor

Nucl. oculomotorius accessorius (GVE) ganglion ciliare

N. IV Di bawah colliculus infor Fissura orbitalis supor Nucl. N. IV (GSE) colliculus infor

N. VN. V(1)

N. V(2)

N. V(3)

Tepi samping pons

Ganglion trigeminaleFissura orbitalis supor

For. rotundumFor. ovale

Nucl. principalis et spinalis N. V (GSA)Nucl. motorius N. V (SVE) pons

N. VI Antara pons – pyramis (kanan-kiri for. caecum)

Fissura orbitalis supor Nucl. N. VI (GSE) colliculus facialis

N. VII Angulus pontocerebellaris MAI (meatus acusticus internus)

Nucl. N. VII (SVE) colliculus facialisNucl. salivatorius supor (GVE)Nucl. solitarius (SVA)

N. VIII

Angulus pontocerebellaris MAI Nucl. cochleares et vestibulares (SSA) tuberculum acusticum

N. IX Sulcus postolivarius For. jugulare Nucl. ambiguus (SVE)Nucl. spinalis N. V (GSA)Nucl. solitarius (SVA & GVA)Nucl. salivatorius infor (GVE)

N. X Sulcus postolivarius For. jugulare Nucl. ambiguus (SVE)Nucl. spinalis N. V (GSA)Nucl. solitarius (SVA & GVA)Nucl. dorsalis N. X (GVE) trigonum n. Vagi

N. XI Sulcus postolivarius For. jugulare Nucl. ambiguus et nucl. N. XI (SVE)N. XII Sulcus preolivarius Canalis nervi

hypoglossiNucl. N. XII (GSE) trigonum n. Hypoglossi

* Keterangan: = setinggi

Nn. Spinales

PLEXUS Plexus cervicalis C1-4 Plexus brachialis C5-T1

7

Page 8: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

Plexus lumbalis L1-4 Plexus sacralis L4-S3 Plexus sacrococcygeal S4-Co1

Plexus Brachialis

8

Page 9: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

9

Page 10: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

Dari radix N. phrenicus (C3-C5) diafragma N. dorsalis scapula M. rhomboideus major, M. rhomboideus minor, M. levator scapula N. thoracicus longus M. serratus anteriorDari truncus N. suprascapularis M. supraspinatus, M. infraspinatus N. subclavius M. subclaviusDari fasciculus lateral N. pectoralis lateralis M. pectoralis majorDari fasciculus posterior N. subscapularis superior M. teres major et minor N. thoracodorsalis M. latissimus dorsi N. subscapularis inferior M. subscapularisDari fasciculus medial N. pectoralis medialis M. pectoralis major et minor N. cutaneus brachii medialis regio brachii N. cutaneus antebrachii medialis regio antebrachiiNervus terminal N. musculocutaneus otot kompartemen anterior regio brachii (M. biceps brachii caput longum et

brevis, M. brachialis, M. coracobrachialis) N. axillaris M. deltoideus, M. teres minor N. radialis semua otot kompartemen posterior regio brachii & antebrachii (otot-otot extensor) N. medianus sebagian besar otot kompartemen anterior regio antebrachii (otot-otot flexor), M.

thenar N. ulnaris M. flexor carpi ulnaris, ½ medial M. flexor digitorum profundus, sebagian besar otot

intrinsik tangan

10

Page 11: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

Plexus Lumbalis

N. iliohypogastricus N. ilioinguinalis N. genitofemoralis (ramus genitalis et

ramus femoralis) N. cutaneus femoris lateralis N. obturatorius otot kompartemen

medial regio femoris (otot-otot adductor)

N. femoralis otot kompartemen anterior regio femoris (M. quadriceps femoris)

Plexus Sacralis

N. gluteus superior M. gluteus medius et minimus

N. gluteus inferior M. gluteus maximus N. ischiadicus otot kompartemen

posterior regio femoris et cruris1. N. fibularis (peroneus) communis

a. N. fibularis profundus otot kompartemen anterior regio cruris

b. N. fibularis superficialis otot kompartemen lateral regio cruris

2. N. tibialis otot kompartemen posterior regio cruris

11

Page 12: Anatomi Blok 1.5 Spinal Cord & Peripheral Nerve

Tambahan: dermatom…

Referensi: rangkuman 1.5 dr. Jun, Gray’s, KLM, Sobotta, buku2 neuroanatomi, dll

Terima kasih untuk dr. Jun & dr. Indra atas semua masukannya ^^Maaf masih banyak kekurangan….

-13.55 WIB, 01/04/10-

12