1

ANALYSE EN SYNTHESE

een ongeschreven hoofdstuk uit de wetenschapspsychologie

• metawetenschappen

• eisen aan de wetenschap

• analyse en synthese

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

2EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

• wetenschapsgeschiedenis S.R. Coleman and Rebecca Salamon (1988), Kuhn’s Structure of Scientific Revolutions in the psychological journal literature, 1969-1983: A descriptive study, The Journal of Mind and Behavior, 9: 415-446

• wetenschapsfilosofie

• wetenschapssociologie

METAWETENSCHAPPEN

• wetenschapspsychologie

incl. psychologie van de psychologie!

3EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

• differentiële en persoonlijkheidspsychologie

• cognitieve psychologie

• ontwikkelingspsychologie

SUBDISCIPLINES IN DE WETENSCHAPSPSYCHOLOGIE

• sociale psychologie

Barry Gholson et al. (1989), Psychology of Science: Contributions to metascience Gregory Feist and Michael Gorman (1998), The psychology of science: Review and integration of a nascent displine, Review of General Psychology, 2: 3-47

Dean Simonton (2002), Great Psychologists and their Times (2004), Creativity in Science

4

EISEN AAN DE WETENSCHAP

wetenschapsfilosofie > -sociologie > -psychologie

epistemische eisen (epistème=weten, wetenschap)zijn regulerende principes voor kennisproductie bv. herhaalbaarheid

institutionele eisen (institutie=collectief gedragspatroon)zijn sociale normen voor kennisproductie bijv. openbaarheid

John Ziman (2000), Real Science: What it is and what it means

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

5

herhaalbaarheid empirische kennis moet berusten op herhaalbare observaties en experimenten

SAMENHANG TUSSEN EPISTEMISCHEEN INSTITUTIONELE EISEN

openbaarheid bevordert herhaalbaarheid bijv. chemicus Robert Boyle (17e eeuw) gebruikt adellijke getuigen bij zijn proevenrechtspraak staat model voor experiment

Steven Shapin and Simon Schaffer (1985), Leviathan and the Air-pump: Hobbes, Boyle, and the Experimental Life

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

6

Robert Merton (1957), Social Theory and Social Structure (1973), The Sociology of Science

institutionele eisen communalisme : wetenschap is gemeenschapsbezit universalisme : waarheidsclaims zijn onpersoonlijk belangeloosheid : onafhankelijkheid en integriteit originaliteit : iets nieuws toevoegenscepticisme : georganiseerde kritiek

WETENSCHAP ALS SOCIALE INSTITUTIE

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

7

wetenschapper heeft recht op naamsvermelding (eponymie) en plicht tot bronvermelding (plagiaat!)

COMMUNALISME: WETENSCHAP IS GEMEENSCHAPSBEZIT

wat te denken van geheimhouding en patenten bij onderzoek naar genen?

wetenschap floreert niet in autoritaire en totalitaire samenlevingen

bijv. in het oude China was astronomie staatsgeheim

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

8

waarheidsclaims beoordelen op basis van onpersoonlijke criteria

kwaliteit van ideeën is relevantkenmerken van de wetenschapper (ras, religie, sekse, uiterlijk, persoonlijkheid e.d.) zijn irrelevant

wetenschap staat open voor elke persoon die talent heeft bijv. ondervertegenwoordiging van vrouwen hoeft niet het gevolg te zijn van discriminatie (unequal ratio fallacy)denk aan seksesocialisatie Stephen Cole (1992), Making Science, p. 163

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

UNIVERSALISME:

9

BELANGELOOSHEID: wetenschapsbeoefening verdraagt zich niet met religieuze, politieke of commerciële belangen

belangeloosheid is geen altruïsmewetenschappers hebben belang bij primeurs, reputatie, erkenning, onderzoeksgelden e.d.

vrijheid van onderzoek (en onderwijs)waardenvrijheid convenant tussen Charles II en Royal Society (1662)

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

10

ORIGINALITEIT:

iets nieuws toevoegen aan bestaande kennis

natuurwetenschappen (fysica, chemie, biologie e.d.):•produceren van nieuwe theorieën, onderzoeksbevindingen

sociale wetenschappen (antropologie, politicologie, sociologie etc.) en geesteswetenschappen (kunstgeschiedenis, taal- en letterkunde, filosofie e.d.):

•produceren van nieuwe theorieën, onderzoeksbevindingen •gebruik van nieuwe methoden •onderzoek naar nieuw of onderbelicht onderwerp•onderzoek naar beladen, riskant onderwerp •synthese van literatuur

Joshua Guetzkow et al. (2004), What is originality in the humanities and the social sciences? American Sociological Review, 69: 190-212

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

11

SCEPTICISME:

kritische houding tegenover bijdragen

onbetrouwbare beoordeling leidt tot veel publiceren Equal-odds rule: hoe meer publicaties, hoe groter de kans dat er kwalitatief goede bij zitten die geciteerd wordenDean Simonton (2004), Creativity in Science, p. 85

assumptie: consensus over kwaliteitpraktijk: weinig consensus onder beoordelaars ‘Luck has more impact than logic in the final editorial decision’, Dean Simonton (2004), Creativity in Science p. 86

consensus is groter in de kern van wetenschap (handboeken) dan aan het front (tijdschriften)Stephen Cole (1983), The hierarchy of the sciences? American Journal of Sociology, 89: 111-139; Idem (1992), Making Science

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

12

ANALYSE EN SYNTHESE

•eis van originaliteit leidt tot specialisatie•analyse is het opdelen van grote problemen in kleine •synthese van geproduceerde kennis vindt later plaats

bij geringe consensus in de kern en explosieve groei aan het front wordt synthese een probleem

natuurwetenschappen hadden al vroeg consensus en investeren veel in synthese

Unified Theory of Nature: synthese van vier krachten in de kosmos (zwaartekracht-electromagnetisme-zwakke en sterke kernkracht)

Modern Synthesis: genetica en evolutietheorie

Postmodern Synthesis: evolutionaire ontwikkelingsbiologie

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

13

SYNTHESE IN DE PSYCHOLOGIE

psychologie van de specialist‘The value of one’s effort is increased if it is novel, and novelty is the only goal. That framework motivates scientists to emphasize difference, not similarity and relatedness’ Robert Sternberg, ed. (2005), Unity in Psychology: Possibility or Pipedream? p. 170

invloed van publicaties ’92% of the works that influenced eminent psychologists were books or monographs, leaving only 8% to be credited to articles...psychologists should consolidate their ideas into more comprehensive syntheses’ ‘in physics it is not uncommon for the breakthrough ideas to involve a synthesis of antithetical opposites’ Dean Simonton (2002), Great Psychologists and their Times pp. 51, 189

de psychologie als ontplofte confettifabriek Hubert Duijker (1979), De problematische psychologie, p. 11 Piet Vroon (1993), Toestanden, p. 11

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

14

•veel analyse, weinig synthese in de psychologie •synthese kan specialistische groei niet bijhouden•meer synthese is ook goed voor het onderwijs•in pgo kunnen we meer systematisch voortbouwen en anticiperen op elkaar’s blokken

synthetische vaardigheden

vermogen om: •overeenkomsten te zien tussen verschillende concepten •m.b.v. analogieën hypothesen te genereren

William McGuire (1997), Creative hypothesis generating in psychology: Some useful heuristics, Annual Review of Psychology, 48: 1-30

•verwante specialismen met elkaar te verbinden•relevante disciplines te betrekken bij een probleemstelling

EUR Instituut voor Psychologie - Hans van de Braak

CONCLUSIES