1

Shoqata e kontabilistve t ertifikuar dhe auditorve t

Kosovs

Society of Certified Accountants and Auditors of Kosovo

Analizat e biznesit Business Analysis P11

Zgjidhjet FLET PROVIMI Exam Paper

Data 27/01/2018

2

Pjesa

Maksimumi i Dhn

-Kujdes! Kjo pjes sht

vetm pr prdorim nga

ShKAK- PIKT E DHNA

1. Detyra 1 25

2. Detyra 2 25

3. Detyra 3 25

4. Detyra 4 25

Total 100

3

Problemi 1

Ky skenar prmbledh zhvillimin e nj kompanie t quajtur Rock Bottom npr tri faza, nga themelimi i saj n 1965 deri n 2008 kur pushoi s tregtuari. Faza 1 (1965-1988) N vitin 1965, klientt zakonisht blen mallra elektrike t brenduara, kryesisht t prodhuara nga kompanit e fuqishme vendore, nga dyqanet e prgjithshme q mbanin stoqe t produkteve t shumta t amvisris. Sidoqoft, at vit, nj i sapodiplomuar i universitetit, Rick Hein, themeloi dyqanin e tij t par q specializon vetm n shitjen e mallrave elektrike. N kontrast t dyqaneve t prgjithshme, dyqani i Rick Hein n mnyr dominuese shiste produkte t importuara japoneze t cilat ishin m t vogla, m t besueshme dhe m t sofistikuara se sa produktet e konkurrentve vendor. Rick Hein shpejt krijoi nj zinxhir t dyqaneve, t cilat punsonin njerz t ri t cilt kuptonin karakteristikat e produkteve t cilat i shisnin. Ai mbshteti kt me reklamn nacionale n media, nj inovacion n at koh pr nj dyqan t till specializues, Ai brendoi dyqanet e tij si Rock Bottom, nj emr i cili i referohej mimeve t tija t lira, por gjithashtu aludonte n rndsin e rritur t muziks rok dhe ndikimit t saj n shitjet e produkteve. N vitin 1969, 80% e shitjeve ishin t qendrave muzikore, prforcuesve dhe altoparlantve, t blera nga rinia e pasur. Rock Bottom filloi q gjithnj e n rritje t specializohej n shitjen e pajisjeve audio. Hein gjithashtu zhvilloi nj profil t lart publik. Ai vishej n mnyr jokonvencionale dhe kreu disa ekzibicione kaskaderike t jashtzakonshme q i dhan publicitet kompanis s tij. AI gjithashtu inkurajoi menaxhert e dyqaneve t tij q t jen njjt t egr. Ai shprbleu individualitetin e tyre me paga t larta, skema trheqse t bonueseve dhe autonomi. Shum prej dyqaneve ishin jashtzakonisht t suksesshme, duke br menaxhert e tyre (dhe nj pjes t stafit) njerz relativisht t pasur. Sidoqoft, deri n 1980, profiti i dyqaneve Rock Bottom filloi t binte n mnyr t ndjeshme. Konkurrentt direkt q prdornin nj qasje t ngjashme kishin dal n pah, duke prfshir seksionet e specializuara n dyqanet e mdha t prgjithshme q fillimisht kishin dshtuar t reagonin ndaj sfids s Rock Bottom. Publiku blers tashm priste q produktet e tij elektrike t ishin t lira dhe t besueshme. Hein u b m pak pompoz dhe zbehu pamjen e tij dhe veprimet pr t knaqur bankat t cilat po bheshin nj burim gjithnj e m i rndsishm i financimit t nevojshm pr t zgjeruar dhe mbshtetur zinxhirin e dyqaneve t tij. Faza 2 (1989-2002) N 1988 Hein konsideronte ndryshimin e dyqaneve Rock Bottom n franshiz, duke ftuar menaxhert e tij q t blinin dyqanet e tyre (t cilat ende ishin profitabile) dhe duke ndjekur nj zgjerim prmes hapjes s dyqaneve t reja me franshizat jasht kompanis. Sidoqoft, n vend t ksaj, ai vendosi kompanin n berzn e shtetit. Ai prdori nj pjes t kapitalit t ngritur pr t zgjeruar biznesin. Sidoqoft, ai gjithashtu shiti aksionet e tij pr t ndihmuar at q t organizoj "ndejn e paharrueshme" dhe t blej mallra t shtrenjta dhe dhurata pr familjen e tij. Hein u b kryesues dhe kryeshef i kompanis s kuotuar rishtazi, por prgjat trembdhjet viteve t ardhshme marrdhnia e tij me bordin e tij dhe me aksionart e tij u b jashtzakonisht e vshtir.

4

N mnyr graduale, kontrollet e reja financiare dhe sistemet e raportimit jan vn n vend. Shumica e menaxherve u larguan derisa kontrollet u bn m t centralizuara dhe m formale. Performanca e kompanis ishte solide por jospektakolare. Hein u ankua se "biznesi nuk ishte argtues m tej". Kompania krkohej n mnyr ligjore t publikonte pagat e drejtorve n raportin e saj vjetor dhe pakon mjaft trheqse t pags t Kryetarit dhe t kryeshefit ekzekutiv q po bhej nj problem gjithnj e n rritje dhe ai dominoi Takimin e Prgjithshm Vjetor 2002. Hein ishte turpruar nga publikimi i tij dhe diskutimi q vijoi n mediet nacionale. Ai u ndje sikur kjo ishte nj shkelje e intimitetit t tij dhe t drejtave civile. Faza 3 (2003-2008) N vitin 2003 Hein gjeti investimin privat ekuitet t nevojshm pr t privatizuar Rock Bottom srish. Ai gjithashtu prdori tr pasurin e tij pr t ndihmuar n riblerjen e kompanis nga aksionart e tij. Ai kremtoi "lirimin e Rock Bottom nga aksionart e tij" duke organizuar nj ndej t madhe kremtuese. Personalitete t njohura u ftuan nga t gjitha vendet e bots pr t marr pjes. Sidoqoft, pjesa m e madhe e gjenerats s re t menaxherve t dyqanit e vlersuan stilin e Hein si shum t lir dhe t pafokusuar. Ai u b i vrazhd dhe nervoz pr mungesn e tyre t shpirtit t ndrmarrsis. Gjithashtu, ndryshimet n produktet dhe mnyrn se si ato jan bler nnkuptuan q shum pak njerz blen produkte konvencionale audio nga dyqanet e specializuara. Besueshmria e ktyre produkteve tani nnkuptonte q ato jan zvendsuar relativisht n mnyr jo t shpesht. Hein, filloi t konsideronte shitjen prmes nj ueb faqe n internet. Qarkullimi dhe prfitimi filloi t binte. N vitin 2007 Hein srish konsideroi shndrrimin e kompanis n franshiz, por ai kuptoi se kjo nuk kishte gjas t ishte e suksesshme. N fillim t vitit 2008, kompania prfundoi s tregtuari dhe vet Hein, tani i atakuar gjithnj e m shum nga mediet, shpalli bankrotimin. Krkesat e detyrs:

a) Analizoni arsyet pr suksesin e Rock Bottom ose dshtimin n seciln nga tri fazat e identifikuara n skenar. Vlersoni se si stili i lidershipit t Rick Hein ka kontribuar n suksesin ose dshtimin e secils faz. (18 pik)

b) Rick Hein konsideroi franshizimin e brendit Rock Bottom n dy momente n historin e saj - 1988 dhe 2007, Sqaroni faktort ky q do ta kishin br franshizimin e Rock Bottom t arsyeshm n aspektin ekonomik n 1988, por do ta kishin br at "me gjas jo t suksesshm" n vitin 2007. (7 pik)

(Totali = 25 pik)

5

Zgjidhja Faza I Faza e rritjes - Kur Rock Bottom u hap s pari ajo ofroi nj kontrast t ndjeshme pr dyqanet e prgjithshme e cila shet mallra vendore elektrike bashk me mallrat e amvisris. ROck Bottom specializoi vetm n shitjen e mallrave elektrike por shishet edhe mallra japoneze. Mallrat japoneze ishin t reja pr shtetin, por nuk ishin m t sofistikuara dhe m t besueshme se sa ekuivalentt vendor. Produktet e reja prandaj ishin n fazn e rritjes dhe t prezantimit t cilleve t produkteve jetsore n kt koh. Ngjashm, formati i ri i dyqanit t cilin e prdor Rock Bottom, sugjeron gjithashtu nj prezantim dhe faz t rritjes s ciklit jetsor t dyqanit t vet. Marketingu - Mnyra inovative prmes t cils Rock Bottom ka plasuar mallrat, e dallon at nga konkurrentt potencial. Dyqanet jan prcaktuar si dyqane t specializuata t cilat ishin shum t ndryshme nga dyqanet e prgjithshme ku konsumatort zakonisht kan bler llojin e mallrave t ofruara nga Rock Bottom, mundsin e lejimit t Rock Bottom pr t gzuar nj barts t par si prparsi n treg. Ai gjithashtu u sigurua se konsumatort kan ditur pr Rock Bottom duke zhvilluar nj profil t lart publik, imazh unik dhe pengesa n faza pr t publikuar kompanin. Cikli i jets s klientit - Rick Hein pranoi fuqin e shtuar t shpenzimit t njerzve t rinj, t cilt kan dshiruar t shpenzojn t ardhura t disponueshme pr mallrat elektrike t teknologjis s lart pr t mundsuar ata t gzojn muzik pop. Mnyra prmes t cils Rock Bottom sht prshtatur direkt pr ato nevoja. Ndryshimi teknologjik - Rock Bottom eksploatoi mundsit e ofruara n avans t industris elektronike japoneze. Stili i lidershipit - Aspektet e suksesit t Rock Bottom t prshkruar m sipr vijn nga tregu / mjedisi. Por stili i lidershipit t Rick gjithashtu ndihmon n kontribuimin pr suksesin n Fazn I.

Ai ishte lider karizmatik dhe ndrmarrs, duke ndrtuar nj vizion pr organizatn duke inkurajuar pastaj stafin q ta arrij kt.

Rick ishte gjithashtu nj motivator. Ai emroi stafin i cili ishte i ri dhe i cili kuptonte produktet q ata po shisnin. Rick moi q shkathtsit dhe njohurit e stafit t tij ishin t rndsishme pr suksesin e Rock Bottom dhe stafi ishte i shprblyer mir pr suksesin.

6

Faza II Konkurrenca e rritur - deri n fund t viteve 1980ta, n treg jan futur nj numr i konkurrentve. Ngritja e prparsis s dallueshme - Konkurrentt hyjn n tregun t cilin jan n gjendje ta imitojn qasjen e ofrimit t produkteve dhe shrbimeve t Rock Bottom. Si rezultat, Rock Bottom nuk mund t ruaj prparsin e saj unike konkurruese. N mnyr korresponduese, ajo nuk mund t mirmbaj shitjet dhe rritjen e profitit meq konsumatort jan t prbashkt pr nj numr konkurrentsh. Rock Bottom tani po hyn n fazn e pjekuris s ciklit jetsor t industris, dhe nevojat e lidershipit pr t prshtatur kt ndryshim n ciklin e jets s produktit. Qasja e Rick ishte vendosja e kompanis n burs dhe prdorimi i kapitalit t ngritur pr t zgjeruar biznesin. Ky vendim, sidoqoft, krijoi disa probleme pr kompanin:

Kthimet pr aksionart - Kompania ishte nn presion pr t ofruar kthimet e pranueshme pr aksionart. Kompania tani do t duhet t paguaj dividendt pr aksionart e jashtm dhe pr t monitoruar dhe mirmbajtur mimin e kuotuar t aksionit.

Kultura organizative - N nj prpjekje pr themelimin e kompanis ashtu q t mund t ofroj vler pr aksionart e saj, Rick ndryshoi strukturn organizative dhe stilin e kompanis. Niveli i shtuar i kontrollit nnkuptoi se ka pasur m pak liri dhe fleksibilitet pr menaxhert. Gjithashtu, pakot e shprblimit kontrolloheshin n mnyr m t rrept. Menaxhert nuk ishin impresionuar me ndryshimet dhe kshtu shum prej tyre u larguan.

Transparenca - Si nj kompani publike, Rock Bottom sht dashur t shpalos informatat lidhur me kompensimin pr drejtort. Imazhi personal i Rick dhe stili i jets u d