xây dựng phục hồi sủa chữa bộ ly hợp ma sát

4

X©y dùng quy tr×nh phôc håi, söa ch÷a Bé Ly Hîp 1. C«ng dông, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i ly hîp.

1.1.C«ng dông

Ly hîp lµ mét côm cña hÖ thèng truyÒn lùc (HTTL) n»m gi÷a ®éng c¬ vµ hép sè chÝnh cã

c¸c chøc n¨ng sau.

- TruyÒn m«men quay tõ ®éng c¬ tíi HTTL phÝa sau.

- C¾t vµ nèi m«men quay tõ ®éng c¬ tíi HTTL ®¶m b¶o sang sè ®­îc dÔ dµng.

Thùc hiÖn ®ãng ng¾t ªm dÞu nh»m gi¶m t¶i träng ®éng vµ thùc hiÖn trong thêi gian

ng¾n.

- Khi chÞu t¶i qu¸ lín ly hîp ®ãng vai trß nh­ mét c¬ cÊu an toµn nh»m tr¸nh

qu¸ t¶i cho HTTL vµ ®éng c¬.

- Gi¶m chÊn ®éng do ®éng c¬ g©y ra trong qu¸ tr×nh lµm viÖc nh»m ®¶m b¶o cho c¸c

chi tiÕt trong HTTL ho¹t ®éng an toµn.

1.2.Yªu cÇu

Ly hîp ph¶i ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu sau.

- Khi ®ãng truyÒn ®éng ph¶i nhanh chãng, ªm dÞu kh«ng g©y c¸c lùc va ®Ëp cho HTTL.

- Khi c¾t truyÒn ®éng ph¶i hoµn toµn, døt kho¸t, ªm dÞu ®Ó qu¸ tr×nh ra vµo sè ®­îc nhÑ

nhµng.

- TruyÒn ®­îc m«men quay lín nhÊt cña ®éng c¬ trong mäi ®iÒu kiÖn lµm viÖc.

- §¶m b¶o an toµn cho HTTL khi bÞ qu¸ t¶i, tr¸nh c¸c lùc qu¸ lín t¸c dông nhanh lªn

HTTL.

1.3.Ph©n lo¹i

* Ph©n lo¹i theo ph­¬ng ph¸p truyÒn m«men quay.

- Ly hîp ma s¸t: TruyÒn m«men quay b»ng lùc ma s¸t.

- Ly hîp thñy lùc: TruyÒn m«men quay b»ng chÊt láng.

- Ly hîp ®iÖn tõ: TruyÒn m«men quay b»ng lùc ®iÖn tõ.

- Ly hîp mét ®Üa ma s¸t.

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

5

- Ly hîp nhiÒu ®Üa ma s¸t.

* Ph©n lo¹i theo tr¹ng th¸i lµm viÖc.

- Ly hîp th­êng ®ãng: Lu«n ë vÞ trÝ ®ãng khi ch­a chÞu t¸c ®éng cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn.

- Ly hîp th­êng më: Lu«n ë tr¹ng th¸i më, khi ho¹t ®éng ph¶i cã sù t¸c ®éng cña c¬

cÊu ®iÒu khiÓn.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

4SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

6

PhÇn bÞ ®éng gåm trôc bÞ ®éng vµ ®Üa ma s¸t, ®Üa ma s¸t ®Æt gi÷a b¸nh ®µ vµ ®Üa Ðp,

®Üa ma s¸t l¾p víi trôc b»ng then hoa. ë «t« trôc ly hîp lµ trôc chñ ®éng cña hép sè,

mét ®Çu gèi lªn vßng bi ®Æt trong hèc ë ®u«i trôc khuûu.

C¬ cÊu ®iÒu khiÓn ly hîp gåm ®ßn më (lß xo mµng) l¾p b¶n lÒ víi vá ly hîp vµ ®Üa Ðp,

vßng bi tú, b¹c tr­ît, cµng cua, bµn ®¹p ly hîp vµ bé dÉn ®éng c¬ khÝ hay thñy lùc.

H×nh 2.1. Ly hîp mét ®Üa ma s¸t.

1. Vá ly hîp; 2. §Üa Ðp; 3. Lß xo Ðp;

4. B¸nh ®µ; 5.Trôc ly hîp;

6. Lß xo gi¶m chÊn;

7. X­¬ng ®Üa; 8. §Çu ®ßn më;

9. §Üa ma s¸t; 10. BÒ mÆt ma s¸t; 11. Bi tú.

ë c¸c xe cã c«ng suÊt cao, ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng ®Üa Ðp xoay víi vá ly hîp, ®Üa Ðp ®­îc

nèi víi vá ly hîp b»ng lß xo l¸ hay khíp then tr­ît. C¶ bé ly hîp ®­îc ®Æt trong vá

bao ly hîp.

2.1.2.Nguyªn lý lµm viÖc

Khi ch­a t¸c ®éng vµo bµn ®¹p ly hîp, d­íi t¸c ®éng cña c¸c lß xo ®Üa Ðp Ðp chÆt víi

®Üa ma s¸t vµ bÒ mÆt lµm viÖc cña b¸nh ®µ. Ly hîp ë tr¹ng th¸i truyÒn ®éng lùc. Khi

®ã b¸nh ®µ, ®Üa bÞ ®éng, ®Üa Ðp, lß xo Ðp, vá ly hîp quay thµnh mét khèi. M«men xo¾n

2. CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ly hîp.

2.1.CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ly hîp mét ®Üa ma s¸t.

2.1.1.CÊu t¹o.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

7

®­îc truyÒn tõ ®éng c¬ tíi b¸nh ®µ qua c¸c bÒ mÆt ma s¸t truyÒn ®Õn moay¬ ®Üa bÞ

®éng tíi trôc bÞ ®éng. Ly hîp thùc hiÖn chøc n¨ng truyÒn m«men xo¾n tõ ®éng c¬ tíi

hép sè.

Khi t¸c ®éng vµo bµn ®¹p ly hîp, qua c¬ cÊu dÉn ®éng vßng bi tú Ðp vµo ®Çu ®ßn më,

kÐo ®Üa Ðp vÒ phÝa sau. §Üa ma s¸t dÞch chuyÓn trªn trôc ly hîp ®Ó t¸ch khái bÒ mÆt

cña ®Üa Ðp vµ b¸nh ®µ. Ly hîp ë tr¹ng th¸i më, c¾t truyÒn ®éng gi÷a ®éng c¬ vµ c¬ cÊu

truyÒn lùc.

Nh¶ bµn ®¹p ly hîp, c¸c lß xo l¹i Ðp ®Üa Ðp, ®Üa ma s¸t vµ b¸nh ®µ thµnh mét khèi, ly

hîp l¹i truyÒn lùc. Nh­ vËy ly hîp cã t¸c dông c¾t t¹m thêi truyÒn ®éng gi÷a ®éng c¬

vµ HTTL mçi khi cÇn ra vµo sè.

Gi÷a c¸c qu¸ tr×nh ®ãng më, lùc Ðp cña lß xo Ðp thay ®æi, g©y ra tr­êng hîp tr­ît

t­¬ng ®èi gi÷a c¸c bÒ mÆt ma s¸t. Qu¸ tr×nh diÔn ra víi thêi gian ng¾n nh­ng ph¸t sinh

nhiÖt rÊt lín, g©y nªn mµi mßn bÒ mÆt ma s¸t, ®èt nãng c¸c chi tiÕt ly hîp vµ cã thÓ

lµm háng ly hîp.

2.2.CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ly hîp hai ®Üa ma s¸t

2.2.1.CÊu t¹o

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

8

H×nh2.2.Ly hîp hai ®Üa ma s¸t

1. B¸nh ®µ; 2, 4. ®Üa Ðp; 3. MÆt bÝch phô; 5. Vá;

6. §ßn më ly hîp; 8, 10. §Üa ma s¸t; 9, 12. Lß xo Ðp;

11. Thanh kÐo; 13. §ßn më; 14. Bi tú; 15. èng dÉn.

Khi ly hîp cÇn truyÒn mét c«ng suÊt lín, nh­ng do giíi h¹n vÒ kh«ng gian kh«ng thÓ

chÕ t¹o ly hîp cã ®­êng kÝnh lín, ng­êi ta sö dông ly hîp hai ®Üa ma s¸t.

Ly hîp hai ®Üa ma s¸t cã cÊu t¹o t­¬ng tù lo¹i mét ®Üa ma s¸t, nh­ng cã thªm mét ®Üa

Ðp vµ mét ®Üa ma s¸t.

PhÇn chñ ®éng cã hai ®Üa Ðp: §Üa Ðp sau nèi víi vá ly hîp qua c¸c ®ßn më, gi÷a chóng

®Æt c¸c lß xo. §Üa Ðp tr­íc hay cßn gäi lµ ®Üa Ðp trung gian ®Æt gi÷a hai ®Üa ma s¸t. §Ó

chèng dÝnh, gi÷a b¸nh ®µ vµ ®Üa Ðp tr­íc cã c¸c lß xo t¸ch. Hai ®Üa Ðp ®­îc chèng

xoay b»ng c¸ch lång trong bul«ng b¾t víi vá ly hîp vµ dïng c¸c vÝt chèng xoay.

PhÇn bÞ ®éng gåm hai ®Üa ma s¸t ®Æt gi÷a b¸nh ®µ vµ c¸c ®Üa Ðp. Hai ®Üa ma s¸t l¾p víi

trôc ly hîp b»ng r·nh then hoa.

C¬ cÊu ®iÒu khiÓn nh­ ë ly hîp mét ®Üa ma s¸t.

2.2.2.Nguyªn lý lµm viÖc

B×nh th­êng ly hîp ë tr¹ng th¸i truyÒn m«men quay gi÷a ®éng c¬ víi HTTL. C¸c lß

xo Ðp chÆt víi ®Üa Ðp, ®Üa ma s¸t vµ b¸nh ®µ thµnh mét khèi. M«men quay tõ ®éng c¬

qua b¸nh ®µ, hai ®Üa Ðp truyÒn cho ®Üa ma s¸t ®Õn trôc ly hîp.

Khi t¸c ®éng vµo bµn ®¹p ly hîp, qua c¬ cÊu dÉn ®éng ®ßn më kÐo ®Üa Ðp sau dÞch

chuyÓn vÒ phÝa sau, ®ång thêi c¸c lß xo t¸ch ®Èy ®Üa Ðp tr­íc vÒ phÝa sau. Hai ®Üa ma

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

9

s¸t ®­îc t¸ch khái bÒ mÆt cña b¸nh ®µ vµ c¸c ®Üa Ðp. Ly hîp ë tr¹ng th¸i më, c¾t

truyÒn ®éng tõ ®éng c¬ tíi trôc ly hîp.

2.3.So s¸nh ly hîp hai ®Üa víi ly hîp mét ®Üa ma s¸t

+ ¦u ®iÓm:

- Khi ®ãng ªm dÞu h¬n.

- Khi cïng kÝch th­íc, cã kh¶ n¨ng truyÒn m«men quay lín.

- Khi cïng truyÒn mét m«men, kÝch th­íc nhá gän h¬n.

+ Nh­îc ®iÓm:

- CÊu t¹o phøc t¹p.

- C¾t kh«ng døt kho¸t.

- T¶n nhiÖt kÐm

2.4.Ly hîp dïng lß xo mµng

2.4.1.CÊu t¹o

KÕt cÊu t­¬ng tù ly hîp ma s¸t, nh­ng c¸c lß xo ®­îc thay thÕ bëi mét mµng duy nhÊt.

Lß xo mµng cã h×nh nãn côt dËp b»ng thÐp l¸, phÝa trong lµ c¸c tÊm thÐp l¸ ®µn håi

h×nh c«n thay thÕ cho c¸c ®ßn më. Lß xo mµng l¾p víi vá ly hîp b»ng c¸c bul«ng, hai

bªn ®Æt ba vßng dÉn h­íng, mÐp ngoµi lß xo mµng l¾p víi ®Üa Ðp.

H×nh 2.3. Ly hîp lß xo mµng.

1. B¸nh ®µ; 2. §Üa bÞ ®éng; 3. §Üa Ðp;

4. Lß xo mµng; 5. B¹c më.

2.4.2.Nguyªn lý lµm viÖc

Khi ch­a t¸c ®éng vµo bµn ®¹p ly hîp, lß xo mµng Ðp chÆt ®Üa Ðp, ®Üa ma s¸t vµ b¸nh

®µ thµnh mét khèi, ly hîp ë tr¹ng th¸i ®ãng vµ truyÒn m«men quay tõ ®éng c¬ tíi hép

sè.

Khi t¸c ®éng vµo bµn ®¹p ly hîp, vßng bi tú Ðp vµo ®Çu c¸c tÊm thÐp lµm vßng ngoµi

lß xo mµng bËt ra, kÐo ®Üa Ðp ra khái ®Üa ma s¸t, ly hîp truyÒn ®éng.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

10

Khi nh¶ bµn ®¹p ly hîp, lß xo mµng trë l¹i h×nh d¸ng ban ®Çu vµ ly hîp ë tr¹ng th¸i

®ãng.

2.4.3.¦u ®iÓm cña ly hîp lß xo mµng

- Lùc Ðp lß xo mµng kh«ng bÞ ¶nh h­ëng khi ®Üa ma s¸t mßn, do ®ã tr¸nh ®­îc t×nh

tr¹ng ly hîp tr­ît.

- KÕt cÊu ®¬n gi¶n, khèi l­îng nhá.

- Lùc Ðp ph©n bè ®Òu ë mäi chÕ ®é lµm viÖc.

2.5.CÊu t¹o cña mét sè chi tiÕt trong bé ly hîp

H×nh 2.4. CÊu t¹o bé ly hîp.

1. B¸nh ®µ; 2. Bi ®Çu trôc; 3. §Üa ma s¸t; 4. Bul«ng ;

6. Vá ly hîp; 7; Bi më; 8. §ßn më ngoµi.

2.5.1.B¸nh ®µ

B¸nh ®µ n»m cuèi ®éng c¬ b¾t chÆt víi trôc khuûu b»ng ®ai èc, bÒ mÆt gia c«ng

ph¼ng. Trªn vµnh cã c¸c b¸nh r¨ng ¨n khíp víi m¸y khëi ®éng. Ngoµi ra gÇn mÐp

ngoµi cßn cã c¸c lç ren ®Ó l¾p víi vá ly hîp.

2.5.2.Moay¬ vµ bé gi¶m chÊn

Moay¬ n»m trùc tiÕp trªn ®Üa ma s¸t cã then hoa di tr­ît trªn trôc s¬ cÊp, phÇn ngoµi

cña moay¬ cã d¹ng hoa thÞ ®­îc chuyÓn ®éng bªn trong c¸c ®inh t¸n, trªn moay¬ cã

c¸c lç ®Ó l¾p lß xo trô gi¶m chÊn, bao bªn ngoµi lµ hai vµnh thÐp l¸. Hai vµnh nµy

®­îc t¸n chÆt b»ng ®inh t¸n trªn x­¬ng ®Üa ma s¸t, sù dÞch chuyÓn nhá gi÷a moay¬ vµ

c¸c vµnh thÐp chØ ®­îc thùc hiÖn khi c¸c lß xo bÞ biÕn d¹ng tiÕp vµ ®ñ lín ®Ó th¾ng

®­îc lùc ma s¸t vµ phÇn l¾p b¹c tr­ît.

C¸c lß xo gi¶m chÊn xo¾n nh»m môc ®Ých khi ly hîp chuyÓn tõ tr¹ng th¸i më sang

tr¹ng th¸i ®ãng ®­îc ªm dÞu.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

11

2.5.3.Trôc ly hîp

Trôc ly hîp cã nhiÖm vô truyÒn m«men quay tõ ly hîp tíi hép sè.

Trôc ly hîp lµ trôc chñ ®éng cña hép sè, ®­îc chÕ t¹o liÒn víi b¸nh r¨ng chñ ®éng cña

hép sè. §Çu trong l¾p víi vßng bi ®ì ®Æt trong hèc trôc khuûu. Trªn trôc cã vµnh then

hoa ®Ó l¾p moay¬ ë ®Üa ma s¸t vµ phÇn l¾p b¹c tr­ît.

2.5.4.Vá ly hîp

Vá ly hîp ®­îc lµm b»ng gang cã c¸c lç ®Ó b¾t vµ ®Þnh t©m víi b¸nh ®µ. Trªn vá ly

hîp cã c¸c gê hoÆc lç ®Ó liªn kÕt víi ®Üa Ðp nh­ng vÉn cho phÐp ®Üa Ðp di chuyÓn däc

trôc. Lç trong vá cã c¸c gê nhá gi÷ vßng lß xo khãa n»m cè ®Þnh lß xo mµng.

2.5.5.§ßn më ly hîp (cµng cua)

§­îc gia c«ng b»ng ph­¬ng ph¸p ®óc, vËt liÖu chÕ t¹o b»ng thÐp, mét ®Çu l¾p víi èng

tr­ît n»m lång kh«ng trªn trôc s¬ cÊp, mét ®Çu nèi víi c¸c ®ßn liªn ®éng

2.5.6.§Üa Ðp

Gièng nh­ h×nh vµnh kh¨n khÐp kÝn, bªn trong rçng, cã chiÒu dµi bÒ mÆt lín h¬n bÒ

mÆt cña tÊm ®Üa ma s¸t, mÆt tiÕp xóc víi ®Üa ma s¸t ®­îc gia c«ng nh½n, vËt liÖu chÕ

t¹o b»ng thÐp, ®­îc gia c«ng víi ®é ®ång t©m cao, bªn ngoµi cã c¸c lç hoÆc vÊu ®Ó b¾t

c¸c ®ßn cïng víi vá b¸nh ®µ.

§Üa Ðp cã t¸c dông Ðp ®Üa ma s¸t víi b¸nh ®µ thùc hiÖn c¾t truyÒn ®éng gi÷a ®éng c¬

víi c¬ cÊu dÉn ®éng cÇn thiÕt.

2.5.7.Lß xo Ðp

T¹o ra lùc Ðp chÆt ®Üa Ðp, ®Üa ma s¸t vµ b¸nh ®µ thµnh mét khèi ®Ó ly hîp cã thÓ

truyÒn m«men tõ b¸nh ®µ, ®Üa Ðp sang ®Üa ma s¸t. Trªn ly hîp th­êng sö dông hai lo¹i

lß xo: Lß xo xo¾n h×nh trô vµ lß xo mµng.

C¸c lo¹i lß xo xo¾n h×nh trô ®­îc l¾p gi÷a ®Üa Ðp vµ vá ly hîp theo ®­êng trßn. §Ó l¾p

c¸c lß xo, vá ly hîp vµ ®Üa Ðp cã c¸c tai b¾t vµ lç ®Ó l¾p ghÐp.

Gi÷a c¸c lß xo vµ ®Üa Ðp ®Æt ®Öm c¸ch nhiÖt ®Ó phßng ngõa lß xo bÞ qu¸ nãng. C¸c lß

xo ®ã Ðp chÆt ®Üa Ðp, ®Üa ma s¸t víi b¸nh ®µ khi ly hîp ®ãng.

Ly hîp cña xe du lÞch th­êng sö dông mét lß xo mµng h×nh nãn côt thay thÕ cho c¸c

lß xo xo¾n h×nh trô. Ly hîp cã kÕt cÊu gän nhÑ h¬n, c¸c l¸ thÐp phÝa trong thay thÕ

lu«n cho c¸c ®ßn më.

Lùc Ðp lß xo ph¶i ®ñ lín ®Ó ly hîp kh«ng bÞ tr­ît, ly hîp cã kh¶ n¨ng truyÒn m«men

cùc ®¹i cña ®éng c¬. Nh­ng lùc Ðp cµng lín, ng­êi l¸i xe ph¶i sö dông lùc lín h¬n ®Ó

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

12

®iÒu khiÓn ly hîp. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ng­êi ta dông ly hîp b¸n ly t©m hay c¬ cÊu

®iÒu khiÓn trî lùc.

2.5.8.§Üa ma s¸t

§Üa ma s¸t bao gåm mét moay¬ cã r·nh then hoa vµ mét tÊm kim lo¹i ph¼ng h×nh trßn

®­îc bao phñ bëi vËt liÖu ma s¸t, n»m gi÷a b¸nh ®µ vµ ®Üa Ðp. X­¬ng ®Üa ®­îc lµm

b»ng thÐp cã lç ®Ó t¸n ®inh cïng víi ®Üa ma s¸t vµ tÊm thÐp gi¶m chÊn, hai bªn bÒ mÆt

cña ®Üa cã t¸n ®inh nh«m cïng bÒ dµy cña tÊm ma s¸t tõ 3 ÷4 mm.

Xung quanh ®Üa ma s¸t cã xÎ r·nh ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng t¶n nhiÖt vµ ªm dÞu khi ®ãng

c¾t ly hîp. Bªn c¹nh x­¬ng ®Üa cã moay¬ vµ bé gi¶m chÊn (lß xo), bªn ngoµi cã bé

gi¶m chÊn cã mét ®Üa thÐp bao quanh bé gi¶m chÊn.

§Üa ma s¸t cã t¸c dông nèi m«men tõ ®éng c¬ tíi HTTL th«ng qua r·nh then hoa cña

trôc s¬ cÊp.

2.6.C¬ cÊu dÉn ®éng ly hîp

2.6.1.C¬ cÊu dÉn ®éng c¬ khÝ

H×nh 2.5. §Üa ma s¸t.

1. Lß xo ®Öm; 2. Lß xo gi¶m chÊn; 3. BÒ mÆt x­¬ng ®Üa; 4 . X­¬ng ®Üa;

5. Moay¬; 6. Chèt dõng; 7. Lç ®inh t¸n; 8. Vßng ®Öm.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

13

Víi c¬ cÊu dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ cã cÊu t¹o ®¬n gi¶n. Th­êng sö dông trªn nh÷ng xe

«t« du lÞch vµ xe cã c«ng suÊt thÊp. Nã kh«ng tiÖn lîi cho nh÷ng «t« t¶i nÆng, nhÊt lµ

c¸c tr­êng hîp ®éng c¬ bè trÝ xa ng­êi l¸i.

Khi ng­êi l¸i t¸c dông lªn bµn ®¹p, bµn ®¹p ®­îc Ên xuèng, cÇn ®Èy t¸c dông lªn èng

dÉn h­íng, èng dÉn h­íng sÏ ®i ng­îc l¹i so víi chuyÓn ®éng cña bµn ®¹p. §Çu èng

chuyÓn h­íng sÏ nèi víi c¸c cÇn nh¶ ly hîp, cÇn nh¶ nµy sÏ t¸c dông vµ tú lªn b¹c

tr­ît kÐo m©m Ðp ra xa lµm cho ®Üa ma s¸t t¸ch khái bÒ mÆt b¸nh ®µ.

Khi nhÊc ch©n khái bµn ®¹p, lß xo håi vÞ bµn ®¹p sÏ kÐo bµn ®¹p vÒ vÞ trÝ cò vµ m©m

Ðp sÏ Ðp ®Üa ma s¸t trë l¹i, ly hîp ®­îc nèi truyÒn ®éng.

2.6.2.C¬ cÊu dÉn ®éng thñy lùc

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

14

Víi c¬ cÊu dÉn ®éng lo¹i nµy, viÖc ®iÒu khiÓn «t« dÔ dµng h¬n vµ viÖc nh¶ ly hîp

®­îc ªm dÞu h¬n, vÞ trÝ bµn ®¹p kh«ng phô thuéc vµo vÞ trÝ bé ly hîp. DÉn ®éng ®iÒu

khiÓn lo¹i nµy th«ng qua ®iÒu khiÓn gi¸n tiÕp c¸c xilanh lùc trong ®ã thay thÕ b»ng hai

xilanh thñy lùc, xilanh chÝnh t¹o ¸p suÊt vµ xilanh con ®Èy cho ®ßn liªn ®éng më ly

hîp.

Khi t¸c dông vµo bµn ®¹p ly hîp, cÇn ®Èy piston xilanh chÝnh dÞch chuyÓn sang tr¸i

t¹o ¸p suÊt cao, dÇu tõ xilanh chÝnh qua c¸c èng dÉn dÇu ®Õn xilanh lµm viÖc (xilanh

con), dÇu ®­îc ®Èy vµo piston dÞch chuyÓn sang ph¶i vµ ®Èy cÇn ®Èy dÞch chuyÓn

theo.Do ®ã c¬ cÊu dÈn ®éng Ðp vßng bi tú vµo lß xo Ðp, mét ®Çu kia cña lß xo Ðp më

ra, ®Üa Ðp còng ®­îc dÞch chuyÓn vÒ bªn ph¶i ®Üa ma s¸t còng ®­îc më ra, do ®ã

m«men xo¾n tù ®éng kh«ng ®­îc truyÒn tíi trôc s¬ cÊp.

Khi th«i t¸c dông vµo bµn ®¹p ly hîp, lß xo ®Èy c¸c piston ë hai xilanh vÒ vÞ trÝ ban

®Çu vµ dÇu ®­îc th«ng qua c¸c èng dÉn quay trë l¹i, ly hîp trë l¹i tr¹ng th¸i ®ãng vµ

truyÒn m«men tõ ®éng c¬ tíi trôc s¬ cÊp.

3. Ph©n tÝch c¸c d¹ng háng cña ly hîp – nguyªn nh©n – hËu qu¶. 3.1.Bé ly hîp bÞ tr­ît trong qu¸ tr×nh lµm viÖc 3.1.1BiÓu hiÖn

- Ly hîp bÞ tr­ît lµ hiÖn t­îng m«men cña ®éng c¬ kh«ng truyÒn ®­îc ra phÝa sau do t¶i träng qu¸ lín.

- Khi khëi ®éng ®éng c¬, kÐo phanh tay, nhÊn bµn ®¹p ly hîp vµ cµi sè 4,bu«ng tõ tõ ch©n ly häp ®ång thêi t¨ng nhÑ ga.NÕu bé ly hîp cßn tèt nã sÏ h·m ®éng c¬ t¾t m¸y khi ta bu«ng hÕt ch©n nèi khíp ly häp .NÕu ®éng c¬ vÉn næ b×nh th­êng chøng tá ®Üa ly hîp bÞ quay truît .

3.1.2.Nguyªn nh©n - BÒ mÆt lµm viÖc cña tÊm ma s¸t, ®Üa ly hîp bÞ mßn, chai cøng hoÆc dÝnh dÇu mì.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

15

- Hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p kh«ng cã vßng bi tú lu«n tiÕp xóc víi ®ßn Ðp, ly hîp bÞmë.

- C¸c thanh kÐo bÞ cong hoÆc kÑt khíp. - C¸c lo xo xo¾n hoÆc lß xo mµng bÞ g·y, vì, yÕu kh«ng ®ñ lùc Ðp ®Üa ly hîp vµo mÆt

b¸nh ®µ. - §Üa ma s¸t bÞ cong,vªnh, mßn, nh« phÇn ®inh t¸n g©y cµo s­íc ®Üa Ðp vµ b¸nh ®µ. - C¸c cÇn ®Èy bÞ cong hoÆc chØnh kh«ng ®Òu. 3.1.3. HËu qu¶ - §Üa Ðp vµ tÊm ma s¸t bÞ mßn nhanh. - Sinh ra nhiÖt ®é cao lµm tÊm ma s¸t, ®Üa Ðp bÞ ch¸y x¸m, cµo s­íc, cong vªnh. 3.2.Bé ly hîp bÞ rung rËt khi nèi chuyÓn ®éng. 3.2.1.BiÓu hiÖn Sau khi cµi sè, mÆc dï ®· nh¶ ch©n ly hîp rÊt tõ tõ nh­ng vÉn cã hiÖn t­îng ®éng c¬

bÞ giËt vµ rung ®éng m¹nh 3.2.2.Nguyªn nh©n - R·nh then hoa cña trôc ly hîp vµ moay¬ tÊm ma s¸t bÞ mßn. - Cã dÇu mì dÝnh vµo c¸c mÆt ma s¸t cña ®Üa ly hîp. - §inh t¸n cña tÊm ma s¸t bÞ háng. - §Üa ly hîp kh«ng di chuyÓn tù do ®­îc trªn c¸c r·nh däc trôc s¬ cÊp hép sè. - Cã chi tiÕt nµo ®ã cña bé ly hîp bÞ vì, vÝ dô: g·y c¸c lß xo gi¶m xo¾n, m©m Ðp bÞ nøt. - Lß xo gi¶m chÊn cña tÊm ma s¸t yÕu, g·y. 3.2.3.HËu qu¶ - T¨ng tèc ®é mßn háng cña then hoa, moay¬ vµ tÊm ma s¸t. 3.3.Bé ly hîp nh¶ kh«ng hoµn toµn khi c¾t khíp( c¾t dÝnh). 3.3.1.BiÓu hiÖn - Khi ta Ên hÕt kho¶ng ch¹y bµn ®¹p ly hîp nh­ng vµo sè vÉn rÊt khã kh¨n. - Bé ly hîp c¾t kh«ng døt kho¸t, ®Üa ly hîp vÉn tiÕp tôc quay theo b¸nh ®µ, ®ång thêi

trong bé ly hîp ph¸t ra nh÷ng tiÕng kªu do va ch¹m c¸c b¸nh r¨ng. 3.3.2.Nguyªn nh©n - Kho¶ng hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p ly hîp qu¸ lín. - §Üa ly hîp, ®Üa Ðp bÞ vªnh. - Moay-¬ ®Üa ly hîp dÞch chuyÓn khã kh¨n trªn r·nh then hoa trôc dÉn ®éng hép sè(trôc

s¬ cÊp)lµm ®Üa ly hîp kh«ng thÓ t¸ch hoµn toµn khái mÆt b¸nh ®µ. 3.3.3 HËu qu¶ - Lµm mßn háng c¸c ®Çu b¸nh r¨ng cña hép sè. - Lµm tÊm ma s¸t, ®Üa Ðp bÞ cµo s­íc.

3.4.Bé ly hîp ph¸t ra tiÕng kªu 3.4.1.BiÓu hiÖn

TiÕng kªu cña bé ly hîp rÊt dÔ ®­îc nhËn biÕt khi ®éng c¬ næ cÇmchõng(gal¨ngti).CÇn ph©n biÖt tiªng kªu ph¸t ra lóc c¾t khíp ly hîp vµ lóc lóc nèikhíp ly hîp.

3.4.2.Nguyªn nh©n *Tiªng kªu ph¸t ra khi nèi khíp ly hîp (khi nh¶ bµn ®¹p ly hîp) - Do moay-¬ vµ lç then hoa trôc s¬ cÊp hép sè qu¸ láng. - Do lß xo gi¶m xo¾n ®Üa ly hîp bÞ g·y. - Do ®éng c¬ vµ hép sè l¾p kh«ng ®ång t©m lµm ®Üa ly hîp bÞ dÞch chuyÓn trªn trôc

s¬ cÊp hép sè t¹o ra tiÕng kªu. * TiÕng kªu ph¸t ra khi c¾t khíp ly häp( Ên bµn ®¹p ly hîp xuèng)

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

16

- æ bi tª bÞ mßn, háng, thiÕu dÇu b«i tr¬n lµm vßng bi ph¸t ra tiÕng kªu khi ta Ên vµo bµn ®¹p ly hîp.

- §iÒu chØnh c¸c cÇn bÈy kh«ng ®óng lµm cho chóng cä vµo moay-¬ ®Üa ly hîp khi vßng bi tª tiÕn vµo.

- Vßng bi gèi trôc s¬ cÊp hép sè trong ®u«i trôc khuûu bÞ mßn, háng hoÆc thiÕu dÇu b«itr¬n. Khi ta Ên bµn ®¹p c¾t khíp ly hîp, trôc s¬ cÊp hép sè ®øng yªn trong lóc b¸nh ®µ vµ vßng bi quay sÏ ph¸t ra tiÕng kªu.

3.4.3.HËu qu¶ Lµm h­ háng nhanh c¸c chi tiÕt.

3.5.Bµn ®¹p ly hîp bÞ rung. 3.5.1.BiÓu hiÖn

HiÖn t­îng nµy cã thÓ nhËn biÕt ®­îc khi ta Ên nhÑ ch©n lªn bµn ®¹p ly hîp lóc ®éng c¬ ®ang næ, nÕu nhÊn m¹nh ch©n h¬n th× bµn ®¹p ly hîp hÕt rung. HiÖn tuîng nµy b¸o hiÖu mét háng hãc ®¸ng lo ng¹i cÇn kÞp thêi söa ch÷a, nÕu kh«ng sÏ dÉn ®Õn h­ háng nÆng.

3.5.2.Nguyªn nh©n - §éng c¬ vµ hép sè l¾p kh«ng ®ång trôc.Trong tr­êng häp nµy, ®Üa ly hîp vµ c¸c chi

tiÕt kh¸c sÏ dich chuyÓn vµo ra ë mçi vßng quay. - B¸nh ®µ bÞ ®¶o, bÞ lÖch t©m hoÆc kh«ng ®­îc l¾p ®óng chèt ®Þnh vÞ. - Vá ly hîp bÞ l¾p lªch t©m víi b¸nh ®µ. - §Üa Ðp bÞ cong, vªnh, nøt.

3.5.3.HËu qu¶ C¸c chi tiÕt cña bé ly hîp bÞ mµi mßn nhanh chãng.

3.6.§Üa ly hîp chãng mßn. 3.6.1.BiÓu hiÖn 3.6.3.Nguyªn nh©n

- Do t×nh tr¹ng tr­ît gi÷a ly hîp víi mÆt b¸nh ®µ vµ m©m Ðp. V× vËy nÕu ng­êi l¸i xe cã thãi quen g¸c ch©n lªn bµn ®¹p ly hîp lóc xe ®ang ch¹y sÏ lµm cho ®Üa ly hîp chãng mßn.

- Lß xo yÕu g·y hoÆc kh«ng ®ñ søc Ên m©m Ðp ¸p dÝnh ®Üa ly hîp vµo b¸nh ®µ. - M©m Ðp hoÆc ®Üa ly hîp bÞ vªnh, lÖch t©m. - Hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p ly hîp kh«ng cã hoÆc kh«ng ®ñ lµm cho ly hîp bÞ tr­ît dÉn ®Õn chãng mßn.

3.6.Bµn ®¹p ly hîp bÞ nÆng 3.6.1.BiÓu hiÖn

Ph¶i nhÊn ch©n thËt m¹nh th× bµn ®¹p ly hîp míi ®i xuèng. 3.6.2.Nguyªn nh©n

- HÖ thèng ®iÒu khiÓn ly hîp thiÕu dÇu b«i tr¬n. - Bµn ®¹p bÞ cong vªnh. - Lß xo håi vÒ l¾p kh«ng ®óng.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

17

4.Quy tr×nh chuÈn ®o¸n,kiÓm tra- söa ch÷a.

4.1.Quy tr×nh th¸o l¾p bé ly hîp.

* Chó ý:Tr­íc khi th¸o chóng ta cÇn ph¶i :

- VÖ sinh s¹ch sÏ c¸c côm chi tiÕt cã liªn quan ®Õn

bé ly hîp.

- ChuÈn bÞ c¸c dông cô th¸o bé ly hîp ®Çy ®ñ.

4.1.1.Th¸o ®Én ®éng ®iÒu khiÓn ly hîp.

- Th¸o xylanh tù th¸o, l¾p bé ly hîp

chÝnh ®ªn xylanh lùc.

4.1.2.Th¸o trôc c¸c ®¨ng vµ hép sè ra khái xe.

H×nh 4.1

H×nh 4.2

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

18

H×nh 81-6:

4.1.3.Th¸o bé ly hîp ra khái ®éng c¬.

a. Th¸o côm ®Üa Ðp ra khái ®éng c¬.

* Chó ý :

- DÊu cña vá ly hîp víi b¸nh ®µ.

- DÊu vÞ trÝ l¾p ghÐp, chiÒu l¾p ghÐp cña c¸c côm chi tiÕt.

- Dïng tuýp th¸o bul«ng b¾t vá ly hîp víi b¸nh ®µ.

* Chó ý: (Níi láng ®Òu c¸c bu l«ng ra). (H×nh 4-1):

- §­a côm ®Üa Ðp, ®Üa ma s¸t xuèng.

* Chó ý: (l¾p trôc dÉn h­íng ®Ó gi÷ ®Üa ma s¸t) (H×nh 4-2):

- §­a ®Üa ma s¸t ra ngoµi.

b. Th¸o cµng më ly hîp ra khái trôc s¬ cÊp .

c. Th¸o chèt h·m vµ ®­a vßng bi tú ra khái

trôc s¬ cÊp. (H×nh 4-3):

d. Th¸o vßng bi ®ì :

- Dïng vam chuyªn dïng ®Ó th¸o vßng bi ®ì ra khái b¸nh

®µ. (H×nh 4-4):

4.2.Söa ch÷a c¸c chi tiÕt cña bé ly hîp.

4.2.1.§Üa bÞ ®éng(®Üa ma s¸t):

4.2.1.1.H­ háng, nguyªn nh©n, hËu qu¶:

* H­ háng - nguyªn nh©n:

- BÒ mÆt cña tÊm ma s¸t bÞ dÝnh dÇu, mì.

- BÒ mÆt cña tÊm ma s¸t bÞ trai cøng, ch¸y x¸m, nøt vì do nhiÖt ®é cao, bÞ cong vªnh.

- TÊm ma s¸t bÞ mßn nh« ®inh t¸n do lµm viÖc l©u ngµy.

- Lß xo gi¶m chÊn bÞ yÕu, g·y do lµm viÖc l©u ngµy.

- Lç then hoa moay ¬ bÞ mßn háng do va ®Ëp víi trôc.

* HËu qu¶: G©y hiÖn t­îng tr­ît khi ®ãng ly hîp vµ khi nèi truyÒn ®éng cã hiÖn t­îng

rung giËt, c¸c chi tiÕt bÞ mßn nhanh.

4.2.1.2.KiÓm tra vµ söa ch÷a:

- Quan s¸t bÒ mÆt cña tÊm ma s¸t nÕu mßn Ýt,

H×nh 4.3

H×nh 4.4

H×nh 4.5 :KiÓm tra ®é

cong vªnh cña ®Üa ma s¸t

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

19

cã dÇu mì th× dïng x¨ng röa s¹ch råi lÊy

giÊy nh¸m ®¸nh l¹i.

- Gâ vµo tÊm ma s¸t ®Ó ph¸t hiÖn nÕu

®inh t¸n nµo bÞ láng (cã tiÕng kªu rÌ)

th× t¸n l¹i.

- Dïng trôc míi ®Ó kiÓm tra r·nh then cña

moay ¬, nÕu bÞ mßn nhiÒu th× ph¶i thay míi.

- Dïng hai khèi n©ng t©m, ®ång hå xo trôc

®ång t©m ®Ó kiÓm tra ®é vªnh cña ®Üa ly

hîp ®é

vªnh qu¸ th× ph¶i uèn n¾n l¹i.( H×nh 4-5):

- KiÓm tra chiÒu s©u cña ®inh t¸n nÕu

s©u ®inh t¸n kh«mg ®ñ tiªu chuÈn thi ph¶i

thay míi.(h×nh 4-6):

4.2.2.§Üa chñ ®éng ( ®Üa Ðp):

4.2.2.1.H­ háng, nguyªn nh©n, hËu qu¶:

* H­ háng, nguyªn nh©n:

- BÒ mÆt lµm viÖc bÞ mßn, cµo x­íc thµnh

r·nh do ma s¸t víi tÊm ma s¸t khi lµm viÖc hoÆc

do ®inh t¸n bÞ nh« lªn cao.

- BÒ mÆt bÞ ch¸y x¸m, r¹n nøt do bÞ tr­ît

sinh ra nhiÖt ®é cao.

* HËu qu¶: Lµm gi¶m m« men truyÒn

®éng, ly hîp hay bÞ tr­ît, cã thÓ g©y vì tÊm

ma s¸t g©y mÊt an toµn khi lµm viÖc.

4.2.2.2.KiÓm tra, söa ch÷a:

- BÒ mÆt bÞ ch¸y x¸m Ýt, vÕt x­íc nhá th×

dïng giÊy nh¸m ®¸nh l¹i.

- BÒ mÆt bÞ cµo x­íc nhiÒu th× ph¶i cho lªn

H×nh 4.6: KiÓm tra chiÒu s©u ®inh t¸n

cña ®Üa ma s¸t

1: §Üa ma s¸t

2: Th­íc cÆp

3: ChiÒu s©u cña ®inh t¸n

H×nh 4.7: KiÓm tra ®é ph¼ng cña®Üa Ðp

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

20

m¸y mµi, l¸ng l¹i mÆt ph¼ng hoÆc thay míi.

- Khi mµi l¹i ®Üa Ðp vµ b¸nh ®µ th× ph¶i t¨ng

thªm lß xo cña ®Üa Ðp cho phï hîp.

- KiÓm tra ®é ph¼ng cña ®Üa Ðp (H×nh 4-7)

4.2.3.§ßn më ly hîp:

4.2.3.1.H­ háng, nguyªn nh©n, hËu qu¶:

* H­ háng :

- BÞ mßn ®Çu ®ßn më, chç tiÕp xóc víi vßng bi t×.

- Chç l¾p víi chèt nèi ®Üa Ðp bÞ mßn

- Lo¹i lß xo mµng th­êng bÞ biÕn d¹ng nøt gÉy.

* Nguyªn nh©n:

- Do ma s¸t víi vßng bi t× hoÆc bi t× háng, kÑt

- ChÞu nhiÖt ®é cao khi vßng bi bÞ tr­ît trªn nã.

- Lç l¾p chèt bi bÞ mßn do lµm viÖc l©u ngµy.

* HËu qu¶:

- Lµm t¨ng hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p, ly hîp ®ãng, c¾t kh«ng døt kho¸t. G©y nªn

t­îng tr­ît vµ vµo sè khã kh¨n.

4.2.3.2.KiÓm tra vµ söa ch÷a:

- §Çu ®ßn më bÞ mßn th× hµn ®¾p råi gia

c«ng l¹i. Ph¶i ®¶m b¶o ®é nh½n vµ b¸n kÝnh

cong.

- Lo¹i ®Çu ®ßn cã bu l«ng ®iÒu chØnh nÕu

mßn th× thay bu l«ng míi.

- Lo¹i thÐp tÊm dËp bÞ biÕn d¹ng th× n¾n

l¹i. Nøt g·y th× thay míi.

- KiÓm tra ®é ph¼ng, ®é mßn(tuú tõng h·ng

cã th«ng sè riªng) cña lß xo mµng.(H×nh 4-8):

H×nh 4.8: KiÓm tra ®é mßn cña lß xo mµng

1: Th­íc cÆp 2: Lß xo mµng 3: Vá ly hîp

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

21

- KiÓm tra ®é ph¼ng cña lß xo mµng.(H×nh 4-9):

- Lç l¾p chèt bÞ mßn th× thay chèt míi lín h¬n.

4.2.4.Vßng bi tú( bi tª)

* H­ háng-nguyªn nh©n:

- Vßng bi bÞ kh« mì,kÑt do lµm viÖc l©u ngµy

kh«ng ®­îc tra mì.

- Vßng bi bÞ vì,mßn mÆt tiÕp xóc víi lß xo do

do ®iÒu chØnh kh«ng cã hµnh tr×nh tù

do cña bµn ®¹p ly hîp.

* HËu qu¶:

- Lµm cho tèc ®é mßn cña chi tiÕt:lo xo,

cµng më li hîp mßn nhanh.

- G©y ra tiÕng kªu khi c¾t ly hîp.

4.2.4.2.KiÓm tra-söa ch÷a

- Ph¶i th­êng xuyªn b¬m mì cho ®Çy ®ñ,

nÕu vßng bi bÞ háng thi thay míi.

-KiÓm tra khe hë gi÷a vßng bi c¾t më li hîp

vµ cµng më ly hîp, nÕu khe hë lín qua sÏ lµm

H×nh 4.9: KiÓm tra ®é

ph¼ng cña lß xo mµng

1: Vá ly hîp

2: Lß xo mµng

3: B¸nh ®µ

H×nh 4.10: KiÓm tra vßng bi tú

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

22

hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p lín .

4.2.5.Xylanh chÝnh vµ xylanh c¾t më ly hîp.

4.2.5.1.H­ háng-nguyªn nh©n - hËu qu¶.

* H­ háng-nguyªn nh©n:

- BÒ mÆt xylanh bÞ x­íc ,rç, mßn c«n , « van do lµm

viÖc l©u ngµy,do bôi bÈn.

- Cóp pen bÞ mßn háng, mÊt tÝnh ®µn håi.

- Piston bi kÑt, lß xo piston bÞ mÊt ®µn tÝnh, g·y do cÆn bÈn vµ «xi ho¸.

- C¸c ®Çu nèi bÞ hë do thao t¸c kh«ng ®óng, do lµm viÖc l©u ngµy g©y lät khÝ.

* HËu qu¶:

- Lµm cho c¬ cÊu ®iÒu khiÓn ly hîp kh«ng hoat ®éng ®­îc hoÆc ®iÒu khiÓn ly hîp ®ãng

c¾t kh«ng hoµn toµn dÉn ®Õn vµo sè khã kh¨n.

- C¸c ®Çu nèi kh«ng kÝn lµm kh«ng khÝ ®i vµo hÖ thèng trî lùc ly hîp lµm cho ly hîp

kh«ng c¾t ®­îc.

4.2.5.2.KiÓm tra-söa ch÷a.

- Dïng m¾t quan s¸t vÕt cµo x­íc ,trãc rç,«xi ho¸ nÕu cã th× dïng giÊy nh¸m ®¸nh s¹ch

dïng l¹i, nÕu h­ háng ngiªm träng th× ph¶i thay míi.

- Dïng panme,th­íc cÆp kiÓm tra ®é mßn cña xylanh, piston nÕu khe hë gi÷a piston vµ

xylanh lín hay®é «van ,®é c«n th× ph¶i thay thÕ míi.

- KiÕm tra cuppen nÕu bÞ mßn,r¸ch th× ph¶i thay míi.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

trangSVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

23

5.L¾p r¸p va ®iÒu chØnh bé ly hîp. 5.1.Tr×nh tù l¾p bé ly hîp.

* Chó ý: Tr­íc khi l¾p r¸p ph¶i:

- Röa s¹ch b»ng x¨ng vµ ®Ó cho kh« r¸o míi tiÕn hµnh l¾p.

- Chó ý chiÒu l¾p cña tÊm ma s¸t cho ®óng. Th­êng ®èi

víi lo¹i ly hîp ®¬n th× ®Çu (phÝa dµi) cña moay¬ tÊm ma s¸t

quay ra ngoµi, lo¹i kÐp th× ®Çu dµi tÊm trong quay

vµo trong vµ ®Çu dµi tÊm ngoµi quay ra ngoµi. (H×nh 5-1):

- Khi l¾p ph¶i dïng trôc cña hép sè hoÆc dông cô dÉn

h­íng (®Þnh t©m) khi b¾t chÆt míi rót trôc ra.

- L¾p c¸c bul«ng cña bµn Ðp ph¶i g¸ ®Òu råi míi b¾t

chÆt, lµm nhiÒu lÇn cho c©n.

5.1.1.L¾p vßng bi ®ì .

- B«i mì vµo æ bi vµ æ ®ì .

- §­a vßng bi vµo vÞ trÝ trong b¸nh ®µ .

- Sö dông trôc bËc mét ®Çu ®­a vµo vßng bi mét ®Çu

H×nh 5.1

H×nh 5.2

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

24

dïng bóa gâ nhÑ ®Õn khi nµo vßng bi vµo

hÕt lµ ®­îc (H×nh 5-2):

* Chó ý : Dïng trôc bËc vµ bóa nhùa,

khi l¾p cÇn ph¶i cho ®ång t©m lùc bóa,

gâ nhÑ vµ ®Òu.

5.1.2.L¾p côm ®Üa Ðp vµ ®Üa ma s¸t:

- Dïng ®Çu trôc s¬ cÊp hoÆc dông cô dÉn

h­íng ®­a ®Üa ma s¸t vµo mÆt b¸nh ®µ,

®­a vá ly hîp vµo vÞ trÝ l¾p

ghÐp víi b¸nh ®µ. (H×nh 5-3):

- Dïng tay vÆn bul«ng (®an chÐo nhau) sau ®ã míi

dïng tuýp siÕt mét c¸ch tõ tõ vµ ®Òu (theo thø tù)

nh­ h×nh vÏ. (H×nh 5-4):

- Dïng cê lª lùc ®Ó siÕt cho ®ñ lùc.

* Chó ý:

- Dông cô: dïng trôc dÉn h­íng hoÆc trôc s¬ cÊp

hép sè, tuýp, dông cô c©n lùc.

- ChiÒu cña tÊm ma s¸t dÊu vÞ trÝ l¾p ghÐp, siÕt ®ñ

c©n lùc, siÕt c¸c bu l«ng ph¶i ®Òu nhau.

5.1.3.L¾p vßng bi t× vµ cµng më:

- B«i mì vµo trôc s¬ cÊp, cµng më, vßng bi tú.

(H×nh 5-5):

- §­a vßng bi vµo trôc s¬ cÊp, l¾p cµng më vµo vÞ trÝ

liªn kÕt víi vßng bi tú b»ng ghim b¾t chèt tùa.

H×nh 5.4

H×nh 5.5

H×nh 5.6

H×nh 5.3

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

25

(H×nh 5-6):

- L¾p trôc cao su ch¾n bôi.

* Chó ý: ChiÒu l¾p ghÐp cña vßng bi tú.

5.1.4.L¾p hép sè :

- §­a hép sè vµo vÞ trÝ l¾p ghÐp víi ®éng c¬, dïng

cê lª lùc xiÕt ®Òu ®ai èc b¾t vá hép sè víi th©n ®éng

c¬ vµ gi¸ ®ì. (H×nh 5-7):

* Chó ý: XiÕt ®óng c©n lùc.

5.1.6.L¾p trôc c¸c ®¨ng.

* Chó ý :

- DÊu l¾p ghÐp gi÷a trôc c¸c ®¨ng víi hép sè

- Dïng clª chßng 14 xiÕt tõ tõ ®Òu, sau ®ã míi xiÕt chÆt.

- Dïng clª lùc ®Ó xiÕt cho ®ñ lùc.

5.1.5.L¾p xylanh chÝnh ®Õn xylanh lùc.

- L¾p côm xylanh chÝnh vµo gi¸ ®ì.

- L¾p thanh ®Èy vµo bµn ®¹p ly hîp, dïng chèt ®Ó cè

®Þnh. (H×nh 5-8):

- L¾p èng dÉn dÇu tõ xylanh chÝnh ®Õn xylanh lùc .

* Chó ý:

- Khi l¾p ph¶i xiÕt ®ñ lùc ë ®ai èc vµ bul«ng. Dïng clª 12 ®Ó xiÕt.

5.2.§iÒu chØnh bé ly hîp.

5.2.1.§iÒu chØnh chiÒu cao ®Çu ®ßn më:

H×nh 5.7

H×nh 5.8

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

26

- Trong c¸c lo¹i « t« m¸y kÐo bé ly hîp th­êng ®ãng.

- §Ó ®¶m b¶o cho viÖc c¾t, truyÒn lùc ®­îc døt kho¸t th× ®Çu c¸c ®ßn më ph¶i n»m trªn

cïng mét mÆt ph¼ng.

NghÜa lµ chiÒu cao c¸c ®ßn më ph¶i cao b»ng nhau so víi mÆt ph¼ng ®Üa Ðp.

- Tuú tõng lo¹i mµ ®iÒu chØnh chiÒu cao ®Çu ®ßn më theo ®óng quy ®Þnh.

- T¨ng hoÆc gi¶m b»ng c¸ch ®iÒu chØnh bul«ng ®Çu ®ßn më

®Ó phï hîp víi kÝch th­íc quy ®Þnh cho lo¹i ®éng c¬ ®ã.

§é sai lÖch chiÒu cao ®ßn më cho phÐp

kh«ng qu¸ 0,2 mm.(H×nh 5-9):

- ChiÒu cao ®ßn më

cho mét sè lo¹i xe

nh­ sau:

ZIL130: 39,7 mm;

MAZDA500,503: 56,9 mm;

GAT51: 44÷47 mm;

5.2.2.§iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p.

- Hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p lµ kho¶ng c¸ch ®i xuèng cña

bµn ®¹p tõ lóc ng­êi l¸i xe b¾t ®Çu t¸c ®éng lªn bµn ®¹p ®Õn

lóc vßng bi tú ch¹m ®Çu ®ßn më.

(H×nh 5-10):

T¨ng hoÆc gi¶m vÝt ®iÒu chØnh ®Ó thay ®æi

hµnh tr×nh tù do cho phï hîp víi trÞ sè cña lo¹i xe ®ã

®Õn khi ®¹t yªu cÇu th× h·m chÆt ªcu l¹i.

- Hµnh tr×nh tù do th«ng th­êng tõ 35÷45mm;

ZIL-130 :35÷50 mm;

MAZ-500: 45÷55 mm;

Toyota :10 ÷30 mm;

ford :25,4÷31,75mm;

kamaz :35÷40 mm;

5.2.3.X¶ e c¬ cÊu ®iÒu khiÓn ly hîp.

X¶ e (kh«ng khÝ) ®èi víi c¬ cÊu ®iÒu khiÓn

ly hîp b»ng thuû lùc, ta lµm c¸c b­íc sau:

H×nh 5.9

b a

H×nh 5.10

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

27

- ChuÈn bÞ dông cô ®iÒu chØnh, dÇu thuû lùc ®Ó

bæ xung (®óng lo¹i dÇu hiÖn dïng).

- L¾p èng nhùa tr¾ng vµo nót x¶ e.(H×nh 5-11a).

- §¹p bµn ®¹p ly hîp vµi lÇn vµ gi÷ nguyªn vÞ trÝ bµn ®¹p

ë ®iÓm thÊp nhÊt (®æ thªm dÇu nÕu cÇn).(H×nh 5-11b)

- Níi vÝt x¶ e cho dÇu vµ kh«ng khÝ x¶ ra ngoµi, xiÕt vÝt l¹i.

- NhÊc ch©n khái bµn ®¹p, ®¹p l¹i vµ x¶ cø nh­ vËy ®Õn khi

chØ cßn dÇu phun ra lµ ®­îc.

6. KiÓm nghiÖm sau khi söa ch÷a.

Sau khi söa ch÷a,l¾p r¸p vµ ®iÒu chØnh xong ta tiÕn hµnh kiÓm tra nh­ sau:

a.KiÓm tra hiÖn t­îng tr­ît cña ly hîp:

- Gµi sè cao vµ ®ãng ly hîp: cho xe næ m¸y sau ®ã gµi sè tiÕn cao nhÊt,®¹p vµ gi÷

phanh ch©n cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë chÕ ®é t¶i lín sau ®ã tõ tõ nh¶ bµn ®¹p ly hîp ,

nÕu ®éng c¬ chÕt m¸y chøng tá ly hîp lµm viªc tèt,nÕu ®éng c¬ kh«ng chÕt m¸y

chøng tá ly hîp bÞ tr­ît ,ta cÇn ph¶i kiÓm tra l¹i ®Üa ma s¸t hoÆc lß xo…

- GÜ­ xe trªn dèc: cho xe ®øng b»ng phanh trªn dèc,®Çu xe quay ®Çu xuèng dèc,

t¾t ®éng c¬ gµi sè thÊp nhÊt, tõ tõ nh¶ bµn ®¹p phanh nÕu xe kh«ng bÞ l¨n xuèng

dèc th× chøng tá ly hîp cßn tèt,cßn nÕu xe l¨n xuèng dèc th× ly hîp bÞ tr­ît

- Cho xe t¶i ®Çy vµ khi ®ãng ly hîp mµ cã mïi khÐt th× chøng tá ly hîp bÞ tr­ît ta cÇn

kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh l¹i ly hîp.

b.KiÓm tra hiÖn t­îng dÝnh khi më ly hîp:

- Gµi sè thÊp, më ly hîp: cho xe ®øng trªn mÆt ®­êng ph¼ng tèt, næ m¸y, ®¹p bµn ®¹p ly

hîp vµ gi÷ nguyªn vi trÝ, gµi sè thÊo nhÊt, t¨ng ga. NÕu xe chuyÓn ®éng chøng tá

ly hîp bÞ dÝnh do cong vªnh ®Üa bÞ ®éng ta cÇn kiÓm tra s÷a ch÷a l¹i

- Cho xe chuyÓn ®éng, thùc hiÖn gµi sè nÕu kh«ng gµi ®­îc sè hay cã tiÕng va ch¹m

m¹nh trong hép sè th× chøng tá ly hîp bÞ dÝnh.

c.KiÓm tra kh¶ n¨ng ®¹t vËn tèc lín nhÊt cña xe.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

- Cho xe ®ñ t¶i ,chuyÓn ®éng trªn ®­êng b»ng víi sè cao nhÊt, t¨ng ga tíi møc tèi ®a,

theo dâi ®ång hå ®Î x¸c ®Þnh vËn tèc lín nhÊt cña xe.So s¸nh víi c¸c xe cïng lo¹i

cã tr¹ng th¸i ly hîp tèt.NÕu qu¸ nhá th× ly hîp bÞ tr­ît ta cÇn kiÓm tra ®iÒu chØnh l¹i

d.KiÓm tra lùc t¸c dông lªn bµn ®¹p ly hîp víi c¬ cÊu ®iÒu kiÓn thuû lùc

- Lùc bµn ®¹p qu¸ nhÑ:thiÕu dÇu, rß rØ dÇu.

- Lùc bµn ®¹p qu¸ lín:t¾c dÇu, háng bé xylanh chÝnh, xylanh c«ng t¸c.

e.KiÓm ngiÖm ly hîp qua ©m thanh ph¸t ra khi ®ãng ly hîp.

- Khi thay ®æi vßng quay ®éy ngét mµ cã tiÕng kªu chøng tá khe then hoa qu¸ lín

- NÕu cã tiÕng tr­ît m¹nh theo chu k× thi chøng tá ®Üa bÞ ®éng bÞ cong vªnh.

- Khi ë tr¹ng th¸i lµm viªc æn ®Þnh (ly hîp ®ãng hoµn toµn) cã tiÕng va nhÑ chøng tá

cã sù va ch¹m cña vßng bi c¾t më ly hîp vµ ®oµn më ly hîp.

Bài tập lớn lắp đặt và sửa chữa máy GVHD: TH.S NGUYỄN THANH VIỆT

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang

29

Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kü thuËt söa ch÷a «t« - T.S Hoµng §×nh Long - NXB Gi¸o Dôc

2. Kü thuËt söa ch÷a «t«- NguyÔn Oanh. NXB tæng hîp Thµnh Phè Hå ChÝ Minh - 2004.

3. Kü thuËt söa ch÷a «t« - GÇm ¤t« - NguyÔn Oanh. NXB tæng hîp Thµnh Phè Hå ChÝ

Minh - 2004.

4. Kü thuËt söa ch÷a «t« - Lª §¨ng §«ng - §ç §×nh Träng.

Tr­êng §¹i Häc S­ Ph¹m Kü ThuËt H­ng Yªn.

5. Catalog cña xe toyota yaris 2007.

SVTH: NGUYỄN VĂN VIỆT - LỚP 09C1A trang