społeczna psychologia rozwoju dzieci i młodzieży 1

Rozwój dziecka na Rozwój dziecka na poszczególnych etapach poszczególnych etapach

edukacyjnychedukacyjnych

Rozwój dziecka na Rozwój dziecka na poszczególnych etapach poszczególnych etapach

edukacyjnychedukacyjnych

Mgr Aneta Banach-Sałata

Literatura:• Brzezińska A.I. Psychologiczne portrety człowieka, 2006.• Campbell J., Gardner L., Hall C. Teorie osobowości,

Wydawnictwo naukowe PWN, 2006.• Erikson E. Tożsamość a cykl życia, Zysk i S-ka, 2004.• Gruszczyk-Kolczyńska E. Dzieci za specyficznymi

trudnościami w uczeniu się matematyki, WSiP 1997.• Piaget J., Inhelder B., Psychologia dziecka, Siedmioróg, 1997• Wadsworth B. J. Teoria Piageta. Poznawczy i emocjonalny

rozwój dziecka, WSiP 1998.

Dziecko w wieku przedszkolnym

- charakterystyka

Myślenie• Myśli egocentryczne• Nie umie szeregować• Operuje wyobrażeniami ale nie rozumie

przekształceń• Klasyfikuje wg jednego wymiaru i nie

dostrzega zależności między klasami• Zdobywa wiedzę dzięki zmysłowej

manipulacji• Brak niezmienników – pojęć stałości

Sfera emocjonalno -społeczna

• Ma trudności z kontrolowaniem zachowań- przewaga spontaniczności, impulsywności

• Prezentuje zmienność reakcji z sytuacji na sytuację

• Jest nastawiony na inicjowanie działań i czerpanie przyjemności z ich realizacji

• Ma niską tolerancję na stres, napięcia• Łączy je silne więzi z rodzicami, dlatego

robi wiele by uzyskać ich akceptację

Źródła trudności• Zabawa• Potrzeba zmysłowej manipulacji• Percepcja ważniejsza od wiedzy• Trudność z uogólnianiem doświadczeń• Nieokiełznana ciekawość• Egocentryzm• Niska tolerancja na stres• Niekończona inicjatywa

Cele pracy z umysłem

przedszkolaka

• Utrzymanie ciekawości• Inicjatywa – różnorodne działania i

błędy• Praca pod kierunkiem dorosłego i w

grupie• Warunki do doświadczania zmian w

świecie

Myślenie przedszkolaków – możliwości jego

rozwoju

• Zmysłowa manipulacja i eksperymentowanie• Zabawy orientacyjne (ciało i przestrzeń)• Szukanie rytmów• Szukanie przyczyn i przewidywanie skutków• Liczenie (prawidłowości i numerowanie)• Szeregowanie i klasyfikowanie• Ćwiczenie pojęć stałości

Dziecko w wieku szkolnym -

charakterystyka

Myślenie

• Rozumuje logicznie ale w oparciu o konkrety

• Rozumie przekształcenia• Umie szeregować i klasyfikować• Stopniowo opanowuje niezmienniki• Potrafi przyjąć różne punkty

widzenia

SFERA EMOCJONALNO - SPOŁECZNA

• Rozwija relacje rówieśnicze i korzysta z porównań społecznych

• Nastawienie na efekt rozwija w nim zachowania do kooperacji i rywalizacji

• Na bazie doświadczeń i informacji zwrotnych rozwija samoocenę i postawy wobec siebie samego

• Jest coraz bardziej ukierunkowany na cel , pracę

• Uczy samokontroli

Źródła trudności• Zabawa a cel• Energia i ruchliwość• Krótkotrwała koncentracja• Stopniowe nabywanie

niezmienników• Brak rozumowania hipotetyczno-

dedukcyjnego

Praca z umysłem ucznia – jej cele

• Rozwijanie kierowania zasobami uwagi• Kształtowanie sfery emocjonalno-

motywacyjnej• Nabycie konkretnych umiejętności

szkolnych• Nabywanie niezmienników• Rozwój koordynacji wzrokowo ruchowej

Myślenie uczniów – możliwości jego rozwoju

• Działanie na konkretach• Wyciąganie wniosków, przewidywanie• Doświadczanie celowości działań• Poznawanie wlasnych mozliwości i

ograniczeń• Działanie na konkretach• eksperymentowanie

Uczeń w okresie dorastania -

charakterystyka

Myślenie• Początki rozumowania formalnego

(abstrakcyjnego i hipotetyczno-dedukcyjnego)• Rozwój umiejętności wyciągania ogólnych

wniosków, co sprzyja pojawianiu się i rozwoju:• -refleksyjności• -krytycyzmu• -formułowania własnych opinii• -metaforycznego ujmowania zdarzeń• -niezależności od sądów innych osób

SFERA EMOCJONALNO-SPOŁECZNA

• Wzrost wrażliwości zmysłowej• Zachwianie równowagi emocjonalnej• Zachwianie wewnętrznej równowagi• Próby uniezależniania od rodziców i osób

dorosłych• Nawiązanie relacji z rówieśnikami tej samej i

przeciwnej płci• Rozmyślania o:• -systemie wartości• -przyszłym zawodzie i typie kształcenia• -tożsamości seksualnej

KSZTAŁTOWANIE TOŻSAMOŚCI - ETAPY

• Wczesna adolescencja (12-17 lat)

• Późna adolescencja (17-20/22 r.ż.)

Statusy tożsamości(wg koncepcji Marci)

• Rozproszenie (dyfuzja) tożsamości

• Moratorium

• Tożsamość dojrzała

• Tożsamość lustrzana

DYFUZJA TOŻSAMOŚCI – WCZESNA ADOLESCENCJA

• Odrzucenie wizji siebie jako dziecka• Brak inicjatywy i pomysłów na siebie• „Poddawanie się chwili”• Mnóstwo nieukierunkowanej energii do

działania• Brak dostrzegania sensu i celu działań• Odrzucenie relacji z dorosłymi

Moratoriumwczesna/późna adolescencja

• Brak rozpatrywania konsekwencji własnych działań

• Niechęć wobec odpowiedzialności• Wiele podejmowanych inicjatyw i pomysłów na

siebie• Częste impulsywne porzucanie działań i

podejmowanie nowych – brak dłuższego zaangażowania

• Bunt zewnętrzny i wewnętrzny• Szeroka, nieprzewidywalna paleta

wypróbowywanych zachowań

Tożsamość lustrzanawczesna/późna adolescencja

• Określony system wartości• Określony pomysł na przyszłość zawodową• Określony system przekonań dotyczący płci• Niechęć do ryzykowania się i sprawdzania w

nowych sytuacjach• Sztywność postępowania• Oddzielenie od poszukujących rówieśników

Źródła trudności

• Niechęć wobec odpowiedzialności• Rówieśnicy ważniejsi niż dorośli• Problemy z koncentracją• Egocentryzm młodzieńczy w początkach

adolescencji• Dominacja logiki dwuwartościowej• Zróżnicowanie statusów tożsamości• Labilność emocjonalna• Bunt

Problemy w pracy z nastolatkiem

- Konstruktywnym ukierunkowaniem energii,• Utrzymaniem koncentracji,• Utrzymaniem zainteresowania wiedzą,• Utrzymaniem zaangażowania w projektach –

dłuższych działaniach,• Uzyskaniem odpowiedzialności.

Zasady pracy z nastolatkiem:

• Konsekwencja,• Określenie celu, programu i metod pracy

w sposób jasny – określenie wizji pracy,• Spójny system zasad i konsekwencji,• Praca nad przekonaniami nauczyciela i

systemem wzmocnień,• Pomysły czerpane od dziecka, ucznia,

wychowanka – dostosowanie sposobu pracy do zespołu, jednostki.

Dziękujemy za uwagęDziękujemy za uwagę